Luksemburg, dnia 25 maja 2011 r. Pan János Martonyi Przewodniczący Rady Unii Europejskiej 175, rue de la Loi B BRUKSELA

Transkrypt

1 Luksemburg, dnia 25 maja 2011 r. Pan János Martonyi Przewodniczący Rady Unii Europejskiej 175, rue de la Loi B BRUKSELA Szanowny Panie Przewodniczący, zgodnie z art. 253 akapit szósty Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, postanowieniem, które znajduje zastosowanie również do Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej na mocy jego art. 106a, mam zaszczyt przedłożyć Radzie do zatwierdzenia projekt regulaminu postępowania przed Trybunałem, którego celem jest przekształcenie i zaktualizowanie tego aktu. Projekt został opatrzony uzasadnieniem, na które chciałbym zwrócić Pańską uwagę, wyjaśniającym cele przekształcenia wspomnianego aktu i proponowane zmiany. Tekst projektu został załączony we wszystkich językach urzędowych. Z poważaniem, Vassilios SKOURIS

2 Projekt regulaminu postępowania przed Trybunałem Uzasadnienie wstęp Podobnie jak inne instytucje Unii Europejskiej Trybunał Sprawiedliwości ustanowił, już na początku swego istnienia, regulamin mający na celu określenie podstawowych reguł jego organizacji i funkcjonowania oraz szczegółowe zdefiniowanie zasad odnoszących się do przebiegu toczących się przed nim postępowań. Pierwszy regulamin postępowania przed Trybunałem, przyjęty w dniu 4 marca 1953 r. 1, był na przestrzeni lat wielokrotnie modyfikowany, w szczególności w celu uwzględnienia kolejnych rozszerzeń Unii Europejskiej i przyznania Trybunałowi nowych kompetencji, jednak struktura tego aktu pozostała zasadniczo niezmieniona. Obecnie obowiązujący regulamin postępowania z dnia 19 czerwca 1991 r. 2 nadal odzwierciedla pierwotną przewagę skarg bezpośrednich wnoszonych w sporach między, z jednej strony, zazwyczaj osobą fizyczną, prawną lub państwem członkowskim, a z drugiej strony instytucją Unii, podczas gdy w rzeczywistości ten typ spraw, z wyjątkiem skarg o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, znajduje się obecnie w znacznym stopniu poza zakresem właściwości Trybunału. W wyniku utworzenia w 1988 r. Sądu Pierwszej Instancji ogół skarg wnoszonych przez osobę fizyczną lub prawną został bowiem przeniesiony do tego sądu, a w następstwie wejścia w życie w dniu 1 lutego 2003 r. traktatu z Nicei Protokół w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości został zmieniony celem uściślenia kategorii skarg o stwierdzenie nieważności 1 Dziennik Urzędowy Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali z dnia 7 marca 1953 r., s Dz.U. L 176 z dnia 4 lipca 1991 r., zmieniony po raz ostatni w dniu 23 marca 2010 r. (Dz.U. L 92 z dnia 13 kwietnia 2010 r., s. 12). 1

3 i skarg na bezczynność zastrzeżonych dla właściwości Trybunału. Kategorie te zostały jasno zakreślone, w związku z czym nasuwa się wniosek, że po wyłączeniu skarg o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i odwołań wniesionych od orzeczeń Sądu zasadniczą część spraw obecnie przedkładanych Trybunałowi stanowią odesłania prejudycjalne kierowane przez sądy państw członkowskich Unii Europejskiej. Tak więc w roku 2010 do Trybunału wpłynęło 385 odesłań prejudycjalnych (na 631 nowych spraw ogółem), a w dniu 31 grudnia tego roku na 799 zawisłych spraw ogółem 484 dotyczyły odesłań prejudycjalnych. Już same przytoczone liczby pozwalają zilustrować rozdźwięk istniejący między regulaminem postępowania przed Trybunałem a kategoriami wnoszonych do niego spraw oraz potrzebę, z każdym dniem bardziej naglącą, dostosowania struktury i treści regulaminu postępowania do ewolucji jego właściwości. Taki jest właśnie pierwszy cel niniejszego projektu. Przedkładając ten projekt Radzie do zatwierdzenia, Trybunał zamierza przyznać odesłaniom prejudycjalnym należne im miejsce w regulaminie postępowania, zapewniając równocześnie większą kompletność i czytelność przepisów znajdujących zastosowanie do omawianej kategorii spraw, zarówno dla podmiotów prawa, jak i sądów krajowych. Drugi kluczowy cel niniejszego regulaminu wiąże się z dążeniem Trybunału do kontynuowania zapoczątkowanych już wiele lat temu wysiłków służących utrzymaniu zdolności Trybunału, który stanął przed koniecznością rozpoznawania coraz bardziej licznych spraw, do rozstrzygania wniesionych do niego sporów w rozsądnym terminie. Dążenie to stanowi ponadto odzwierciedlenie obowiązku ustanowionego w art. 47 akapit drugi Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, która od wejścia w życie traktatu z Lizbony, tj. od dnia 1 grudnia 2009 r., nabyła taki sam status prawny jak traktaty. W trosce o ograniczenie, w możliwie największym stopniu, czasu trwania toczących się przed Trybunałem postępowań, w szczególności w ramach spraw prejudycjalnych, w których postępowanie przed sądem odsyłającym jest zawieszone w oczekiwaniu na orzeczenie Trybunału, Trybunał podjął się, od 2003 r., weryfikacji stosowanych metod pracy i przyjął szereg rozwiązań praktycznych i prawnych, służących realizacji zamierzonego celu. Tytułem przykładu wymienić można możliwość przekazania do Trybunału przez strony dokumentów procesowych za pomocą faksu lub innego technicznego środka komunikacji, ograniczenie terminu na zgłoszenie interwencji w ramach skarg bezpośrednich i odwołań, możliwość poddania takich skarg lub odesłania prejudycjalnego rozpoznaniu w trybie przyspieszonym, bądź też ustanowienie szczególnej 2

4 procedury dla spraw dotyczących obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości: pilnego trybu prejudycjalnego, który wszedł w życie w dniu 1 marca 2008 r. Niniejszy projekt stanowi bezpośrednią kontynuację tego procesu weryfikacji i również ma na celu wprowadzenie do regulaminu postępowania zasad pozwalających na dalsze zwiększenie skuteczności pracy Trybunału przez optymalne wykorzystanie dostępnych zasobów. Do środków takich zaliczyć należy między innymi możliwość wymiany dokumentów procesowych drogą elektroniczną; możliwość zgłoszenia interwencji przez państwa członkowskie i instytucje Unii Europejskiej, o których mowa w art. 40 akapit pierwszy statutu, w sporze zawisłym przed Trybunałem na podstawie samego oświadczenia; uproszczenie procedur prowadzących do wydania postanowienia, w sytuacji gdy zadane przez sąd krajowy pytanie nie pozostawia żadnych uzasadnionych wątpliwości lub też możliwość, by Trybunał orzekał bez uprzedniego przeprowadzenia rozprawy, jeżeli uzna, że ogół przedstawionych na piśmie uwag dostatecznie wyjaśnia daną sprawę. Rozpatrywany z osobna, żaden z wymienionych powyżej środków nie pozwala bez wątpienia zmienić tendencji wzrostowej w zakresie liczby spraw lub długości postępowań. Trybunał wyraża niemniej przekonanie, że dodanie tych rozwiązań, przyjętych w bliskiej perspektywie, stanowi najbardziej pewny instrument, by pozwolić temu organowi sądowemu na dalsze wykonywanie, w zadowalający sposób, powierzonej mu misji, polegającej na zapewnieniu poszanowania prawa w ramach wykładni i stosowania traktatów. Poza dążeniem do optymalizacji skuteczności pracy przedmiotem troski Trybunału jest wyjaśnienie reguł, jakie stosuje. Tak zdefiniować można trzeci cel niniejszego projektu. Aby bowiem umożliwić wszystkim uczestnikom postępowania jednoznaczne rozpoznanie ich praw i obowiązków, Trybunał uznał za pożądane skodyfikowanie określonych istniejących zasad lub praktyk, takich jak przydzielanie wniosku o pomoc w zakresie kosztów postępowania izbie złożonej z trzech sędziów, w której skład wchodzi sędzia będący sprawozdawcą w sprawie, w ramach której wniosek został złożony, lub też możliwość przeprowadzenia przez Trybunał wspólnej rozprawy dla większej liczby spraw czy utajnienie tożsamości określonych podmiotów. Przepisy zdezaktualizowane lub niestosowane zostały natomiast usunięte z niniejszego regulaminu, podczas gdy inne, zbyt szczegółowe, zostały skrócone lub uproszczone. Powyższe odnosi się w szczególności do 3

5 przepisów dotyczących sekretariatu i świadków lub biegłych, ale też i przede wszystkim do szczególnej procedury kontroli orzeczeń Sądu, której złożoność ujawniła się wraz z jej wejściem w życie. W niniejszym projekcie procedura ta została w konsekwencji uproszczona. W tym samym duchu i zgodnie z życzeniem szeregu państw członkowskich wszystkie artykuły projektu zostały opatrzone tytułem, a wszystkie akapity artykułów zostały ponumerowane. Operacja ta wymagała w niektórych przypadkach rozbicia istniejących przepisów na więcej odrębnych artykułów celem zapewnienia, by każdy artykuł miał swój własny przedmiot, przy czym, mimo że wspomniane rozbicie skutkuje zwiększeniem liczby artykułów, jego konsekwencją jest także większa zrozumiałość całego regulaminu postępowania. Wreszcie w toku prac nad przekształceniem regulaminu postępowania Trybunał poświęcił szczególną uwagę zagadnieniom terminologii stosowanej w tym akcie. Z analizy terminologicznej regulaminu postępowania wynika bowiem, że w następstwie kolejnych zmian w nim poczynionych, obecnie obowiązująca wersja regulaminu posługuje się czasami wieloma różnymi pojęciami odnoszącymi się do tego samego desygnatu, co może rodzić wątpliwości co do rzeczywistego zakresu danych przepisów, natomiast w kilku odosobnionych przypadkach zastosowane pojęcie w sposób oczywisty nie odpowiada opisywanej sytuacji prawnej. Z tego względu niniejszemu projektowi przyświeca więc także wola harmonizacji i racjonalizacji pojęć stosowanych w różnych wersjach językowych regulaminu postępowania. Konkretną sytuację prawną powinien zatem co do zasady opisywać jeden i ten sam termin. Aby uniknąć niepotrzebnego rozbudowania niniejszej części uzasadnienia, Trybunał opowiedział się za ograniczeniem wstępu do omówienia struktury projektu i jego celów. Zmiany wprowadzone w obecnie obowiązujących przepisach zostały szczegółowo omówione na początku każdego z ośmiu tytułów niniejszego projektu oraz, jeżeli przemawia za tym potrzeba, w odniesieniu do poszczególnych objętych nimi przepisów. Tabela równoważności niniejszego projektu i obecnie obowiązującego regulaminu postępowania pozwala ponadto na natychmiastową identyfikację analogii i różnic w obu tekstach. 4

6 Spis treści Strona PRZEPISY WSTĘPNE Artykuł 1 Definicje Artykuł 2 Przedmiot niniejszego regulaminu TYTUŁ I ORGANIZACJA TRYBUNAŁU ROZDZIAŁ 1 SĘDZIOWIE I RZECZNICY GENERALNI Artykuł 3 Rozpoczęcie kadencji sędziów i rzeczników generalnych Artykuł 4 Złożenie ślubowania Artykuł 5 Uroczyste zobowiązanie Artykuł 6 Zwolnienie z funkcji sędziego lub rzecznika generalnego Artykuł 7 Porządek pierwszeństwa wynikający ze starszeństwa sędziów i rzeczników generalnych ROZDZIAŁ 2 PREZES TRYBUNAŁU, TWORZENIE IZB I WYZNACZANIE PIERWSZEGO RZECZNIKA GENERALNEGO Artykuł 8 Wybór prezesa i wiceprezesa Trybunału Artykuł 9 Zakres uprawnień i obowiązków prezesa Trybunału Artykuł 10 Zakres uprawnień i obowiązków wiceprezesa Trybunału Artykuł 11 Tworzenie izb Artykuł 12 Wybór prezesów izb Artykuł 13 Przeszkoda w wykonywaniu obowiązków odnosząca się do prezesa i wiceprezesa Trybunału Artykuł 14 Wyznaczenie pierwszego rzecznika generalnego ROZDZIAŁ 3 PRZYDZIELANIE SPRAW SĘDZIOM SPRAWOZDAWCOM I RZECZNIKOM GENERALNYM Artykuł 15 Wyznaczenie sędziego sprawozdawcy Artykuł 16 Wyznaczenie rzecznika generalnego ROZDZIAŁ 4 SPRAWOZDAWCY POMOCNICZY

7 Artykuł 17 Sprawozdawcy pomocniczy ROZDZIAŁ 5 SEKRETARIAT Artykuł 18 Mianowanie sekretarza Artykuł 19 Zastępca sekretarza Artykuł 20 Zakres uprawnień i obowiązków sekretarza Artykuł 21 Prowadzenie rejestru Artykuł 22 Dostęp do rejestru, wyroków i postanowień ROZDZIAŁ 6 FUNKCJONOWANIE TRYBUNAŁU Artykuł 23 Miejsce posiedzeń Trybunału Artykuł 24 Kalendarz prac Trybunału Artykuł 25 Udział w podejmowaniu decyzji o charakterze administracyjnym lub procesowym Artykuł 26 Sporządzanie protokołów ROZDZIAŁ 7 SKŁADY ORZEKAJĄCE Sekcja 1. Ustalanie składów orzekających Artykuł 27 Skład wielkiej izby Artykuł 28 Skład izb złożonych z pięciu sędziów i z trzech sędziów Artykuł 29 Skład izb w przypadku istnienia związku między sprawami lub przekazania sprawy Artykuł 30 Przeszkoda w wykonywaniu obowiązków odnosząca się do prezesa izby Artykuł 31 Przeszkoda w wykonywaniu obowiązków odnosząca się do członka składu orzekającego Sekcja 2. Narady Artykuł 32 Zasady dotyczące narad Artykuł 33 Liczba sędziów uczestniczących w naradzie Artykuł 34 Kworum w odniesieniu do wielkiej izby Artykuł 35 Kworum w odniesieniu do izb złożonych z pięciu i z trzech sędziów ROZDZIAŁ 8 SYSTEM JĘZYKOWY

8 Artykuł 36 Języki postępowania Artykuł 37 Ustalenie języka postępowania Artykuł 38 Stosowanie języka postępowania Artykuł 39 Zadania sekretarza w dziedzinie tłumaczeń Artykuł 40 System językowy odnoszący się do publikacji Trybunału Artykuł 41 Teksty autentyczne Artykuł 42 Służba tłumaczeniowa Trybunału TYTUŁ II WSPÓLNE PRZEPISY PROCEDURALNE ROZDZIAŁ 1 PRAWA I OBOWIĄZKI PEŁNOMOCNIKÓW, DORADCÓW ORAZ ADWOKATÓW LUB RADCÓW PRAWNYCH Artykuł 43 Przywileje, immunitety i ułatwienia Artykuł 44 Status przedstawicieli stron Artykuł 45 Uchylenie immunitetu Artykuł 46 Wykluczenie z postępowania Artykuł 47 Nauczyciele akademiccy ROZDZIAŁ 2 DORĘCZENIA Artykuł 48 Sposoby doręczeń ROZDZIAŁ 3 TERMINY Artykuł 49 Obliczanie terminów Artykuł 50 Skarga, której przedmiotem jest akt wydany przez instytucję 51 Artykuł 51 Wyznaczenie i przedłużenie terminów ROZDZIAŁ 4 ZWYKŁY TRYB POSTĘPOWANIA I ODSTĘPSTWA OD NIEGO Artykuł 52 Tryby rozpoznawania spraw Artykuł 53 Połączenie spraw Artykuł 54 Zawieszenie postępowania Artykuł 55 Odroczenie rozpoznania sprawy ROZDZIAŁ 5 PISEMNY ETAP POSTĘPOWANIA Artykuł 56 Zasada ogólna

9 Artykuł 57 Składanie pism procesowych Artykuł 58 Dokumenty o nadmiernej obszerności ROZDZIAŁ 6 SPRAWOZDANIE WSTĘPNE I PRZYDZIAŁ SPRAW SKŁADOM ORZEKAJĄCYM TRYBUNAŁU Artykuł 59 Sprawozdanie wstępne Artykuł 60 Przydział spraw składom orzekającym Trybunału ROZDZIAŁ 7 ŚRODKI ORGANIZACJI POSTĘPOWANIA I ŚRODKI DOWODOWE59 Sekcja 1. Środki organizacji postępowania Artykuł 61 Środki organizacji postępowania zarządzone przez Trybunał 59 Artykuł 62 Środki organizacji postępowania zarządzone przez sędziego sprawozdawcę lub rzecznika generalnego Sekcja 2. Środki dowodowe Artykuł 63 Decyzja w przedmiocie zastosowania środków dowodowych61 Artykuł 64 Określenie środków dowodowych Artykuł 65 Udział w przeprowadzaniu środków dowodowych Artykuł 66 Zeznania świadków Artykuł 67 Przesłuchanie świadków Artykuł 68 Przysięga składana przez świadków Artykuł 69 Sankcje Artykuł 70 Opinia biegłego Artykuł 71 Przysięga składana przez biegłego Artykuł 72 Krzywoprzysięstwo i inne przypadki złamania przysięgi Artykuł 73 Sprzeciw wobec wezwania świadka lub wyznaczenia biegłego Artykuł 74 Koszty wezwania świadków i wyznaczenia biegłych Artykuł 75 Protokół posiedzeń wyznaczanych w celu przeprowadzenia dowodu Artykuł 76 Otwarcie ustnego etapu postępowania po przeprowadzeniu postępowania dowodowego ROZDZIAŁ 8 USTNY ETAP POSTĘPOWANIA

10 Artykuł 77 Rozprawa Artykuł 78 Wspólna rozprawa dla większej liczby spraw Artykuł 79 Kierowanie posiedzeniami Artykuł 80 Posiedzenia przy drzwiach zamkniętych Artykuł 81 Pytania Artykuł 82 Zamknięcie rozprawy Artykuł 83 Przedstawienie opinii przez rzecznika generalnego Artykuł 84 Otwarcie ustnego etapu postępowania na nowo Artykuł 85 Protokół rozpraw Artykuł 86 Zapis dźwiękowy rozprawy ROZDZIAŁ 9 WYROKI I POSTANOWIENIA Artykuł 87 Data ogłoszenia wyroku Artykuł 88 Zawartość wyroku Artykuł 89 Ogłoszenie i doręczenie wyroku Artykuł 90 Zawartość postanowienia Artykuł 91 Podpisanie i doręczenie postanowienia Artykuł 92 Moc wiążąca wyroków i postanowień Artykuł 93 Publikacja w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej TYTUŁ III ODESŁANIA PREJUDYCJALNE ROZDZIAŁ 1 PRZEPISY OGÓLNE Artykuł 94 Zakres stosowania Artykuł 95 Zawartość wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym Artykuł 96 Utajnienie tożsamości Artykuł 97 Udział w postępowaniu prejudycjalnym Artykuł 98 Strony w postępowaniu głównym Artykuł 99 Tłumaczenie i doręczenie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

11 Artykuł 100 Odpowiedź w formie postanowienia z uzasadnieniem Artykuł 101 Związanie Trybunału w czasie wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym Artykuł 102 Wniosek o wyjaśnienia Artykuł 103 Koszty w postępowaniu prejudycjalnym Artykuł 104 Sprostowanie wyroków i postanowień Artykuł 105 Wykładnia orzeczeń wydanych w trybie prejudycjalnym ROZDZIAŁ 2 PRZYSPIESZONY TRYB PREJUDYCJALNY Artykuł 106 Tryb przyspieszony Artykuł 107 Przekazanie dokumentów procesowych ROZDZIAŁ 3 PILNY TRYB PREJUDYCJALNY Artykuł 108 Zakres stosowania pilnego trybu prejudycjalnego Artykuł 109 Decyzja w przedmiocie zastosowania trybu pilnego Artykuł 110 Pisemny etap postępowania w trybie pilnym Artykuł 111 Doręczenia i powiadomienia następujące po zamknięciu pisemnego etapu postępowania Artykuł 112 Pominięcie pisemnego etapu postępowania Artykuł 113 Orzeczenie co do istoty Artykuł 114 Skład orzekający Artykuł 115 Przekazanie dokumentów procesowych ROZDZIAŁ 4 POMOC PRAWNA Artykuł 116 Wniosek o przyznanie pomocy prawnej Artykuł 117 Rozstrzygnięcie w przedmiocie przyznania pomocy prawnej 94 Artykuł 118 Cofnięcie pomocy prawnej TYTUŁ IV SKARGI BEZPOŚREDNIE ROZDZIAŁ 1 REPREZENTACJA STRON Artykuł 119 Obowiązkowe zastępstwo procesowe ROZDZIAŁ 2 PISEMNY ETAP POSTĘPOWANIA Artykuł 120 Zawartość skargi

12 Artykuł 121 Informacje do celów doręczeń Artykuł 122 Załączniki do skargi Artykuł 123 Doręczenie skargi Artykuł 124 Zawartość odpowiedzi na skargę Artykuł 125 Przekazanie dokumentów Artykuł 126 Replika i duplika ROZDZIAŁ 3 ZARZUTY I DOWODY Artykuł 127 Nowe zarzuty Artykuł 128 Dowody i wnioski dowodowe ROZDZIAŁ 4 INTERWENCJA Artykuł 129 Cel i skutki interwencji Artykuł 130 Wniosek o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta Artykuł 131 Decyzja w przedmiocie wniosku o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta Artykuł 132 Przedstawienie uwag interwenienta Artykuł 133 Interwencja uproszczona Artykuł 134 Interwencje na podstawie porozumienia EOG ROZDZIAŁ 5 TRYB PRZYSPIESZONY Artykuł 135 Decyzja w przedmiocie trybu przyspieszonego Artykuł 136 Pisemny etap postępowania Artykuł 137 Ustny etap postępowania Artykuł 138 Orzeczenie co do istoty ROZDZIAŁ 6 KOSZTY Artykuł 139 Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów Artykuł 140 Ogólne zasady podziału kosztów Artykuł 141 Koszty nieuzasadnione lub wynikające ze złej wiary Artykuł 142 Koszty interwenientów

13 Artykuł 143 Koszty w przypadku cofnięcia skargi Artykuł 144 Koszty w przypadku umorzenia postępowania Artykuł 145 Koszty sądowe Artykuł 146 Koszty podlegające zwrotowi Artykuł 147 Spory w zakresie kosztów podlegających zwrotowi Artykuł 148 Zasady płatności ROZDZIAŁ 7 UGODA, COFNIĘCIE SKARGI, UMORZENIE POSTĘPOWANIA I KWESTIE INCYDENTALNE Artykuł 149 Ugoda Artykuł 150 Cofnięcie skargi Artykuł 151 Umorzenie postępowania Artykuł 152 Bezwzględne przeszkody procesowe Artykuł 153 Kwestie formalne i incydentalne ROZDZIAŁ 8 WYROKI ZAOCZNE Artykuł 154 Wyroki zaoczne ROZDZIAŁ 9 WNIOSKI I ŚRODKI ZASKARŻENIA DOTYCZĄCE WYROKÓW I POSTANOWIEŃ Artykuł 155 Właściwy skład orzekający Artykuł 156 Sprostowanie Artykuł 157 Brak rozstrzygnięcia Artykuł 158 Sprzeciw Artykuł 159 Powództwo osoby trzeciej przeciwko prawomocnemu orzeczeniu Artykuł 160 Wykładnia Artykuł 161 Wznowienie postępowania ROZDZIAŁ 10 ZAWIESZENIE WYKONANIA AKTU I INNE ŚRODKI TYMCZASOWE Artykuł 162 Wniosek o zawieszenie wykonania aktu lub o zastosowanie innych środków tymczasowych Artykuł 163 Rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku

14 Artykuł 164 Postanowienie w przedmiocie zawieszenia wykonania aktu lub innych środków tymczasowych Artykuł 165 Zmiana okoliczności Artykuł 166 Ponowny wniosek Artykuł 167 Wniosek na podstawie art. 280 TFUE i 299 TFUE lub art. 164 TEWEA Artykuł 168 Wniosek na podstawie art. 81 TEWEA TYTUŁ V ODWOŁANIA OD ORZECZEŃ SĄDU Artykuł 169 Wniesienie odwołania Artykuł 170 Zawartość odwołania Artykuł 171 Żądania, zarzuty i argumenty odwołania Artykuł 172 Żądania na wypadek uwzględnienia odwołania Artykuł 173 Doręczenie odwołania Artykuł 174 Strony uprawnione do złożenia odpowiedzi na odwołanie Artykuł 175 Zawartość odpowiedzi na odwołanie Artykuł 176 Żądania odpowiedzi na odwołanie Artykuł 177 Replika i duplika Artykuł 178 Odwołanie wzajemne Artykuł 179 Zawartość odwołania wzajemnego Artykuł 180 Żądania, zarzuty i argumenty odwołania wzajemnego Artykuł 181 Odpowiedź na odwołanie wzajemne Artykuł 182 Replika i duplika po wniesieniu odwołania wzajemnego Artykuł 183 Odwołanie oczywiście niedopuszczalne lub oczywiście bezzasadne Artykuł 184 Odwołanie oczywiście zasadne Artykuł 185 Skutki cofnięcia lub oczywistej niedopuszczalności odwołania głównego dla odwołania wzajemnego Artykuł 186 Koszty w postępowaniu odwoławczym Artykuł 187 Pomoc prawna

15 Artykuł 188 Uprzedni wniosek o przyznanie pomocy prawnej Artykuł 189 Rozstrzygnięcie w przedmiocie przyznania pomocy prawnej Artykuł 190 Cofnięcie pomocy prawnej Artykuł 191 Kwoty podlegające wypłacie z tytułu pomocy prawnej Artykuł 192 Inne przepisy mające zastosowanie do postępowań odwoławczych TYTUŁ VI SZCZEGÓLNA PROCEDURA KONTROLI ORZECZEŃ SĄDU Artykuł 193 Izba właściwa w zakresie szczególnej procedury kontroli Artykuł 194 Informowanie o orzeczeniach mogących podlegać szczególnej procedurze kontroli oraz ich przekazywanie Artykuł 195 Szczególna procedura kontroli orzeczeń wydanych w wyniku odwołania Artykuł 196 Szczególna procedura kontroli orzeczeń wydanych w trybie prejudycjalnym Artykuł 197 Wyrok co do istoty wydany w wyniku decyzji o poddaniu orzeczenia Sądu szczególnej procedurze kontroli TYTUŁ VII OPINIE Artykuł 198 Pisemny etap postępowania Artykuł 199 Przydzielenie sprawy sędziemu sprawozdawcy i rzecznikowi generalnemu Artykuł 200 Rozprawa Artykuł 201 Termin na wydanie opinii Artykuł 202 Ogłoszenie opinii TYTUŁ VIII POSTĘPOWANIA SZCZEGÓLNE Artykuł 203 Odwołania od decyzji Komitetu Arbitrażowego Artykuł 204 Postępowanie, o którym mowa w art. 103 TEWEA Artykuł 205 Postępowania, o których mowa w art. 104 TEWEA i 105 TEWEA Artykuł 206 Postępowanie przewidziane w art. 11 ust. 3 porozumienia EOG

16 Artykuł 207 Rozstrzyganie sporów, o których mowa w art. 35 TUE w jego wersji obowiązującej przed wejściem w życie traktatu z Lizbony Artykuł 208 Wnioski, o których mowa w art. 269 TFUE PRZEPISY KOŃCOWE Artykuł 209 Regulamin dodatkowy Artykuł 210 Przepisy wykonawcze Artykuł 211 Uchylenie Artykuł 212 Publikacja i wejście w życie regulaminu postępowania

17 REGULAMIN POSTĘPOWANIA PRZED TRYBUNAŁEM SPRAWIEDLIWOŚCI Trybunał Sprawiedliwości uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 19, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 253 akapit szósty, uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, w szczególności jego art. 106a ust. 1, uwzględniając Protokół w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 63, zważywszy, że: (1) Pomimo licznych zmian wprowadzonych na przestrzeni lat do regulaminu postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości struktura regulaminu ustalona w jego pierwotnej wersji z dnia 4 marca 1953 r. nie została od tego czasu zasadniczo zmieniona. Obecnie obowiązujący regulamin postępowania z dnia 19 czerwca 1991 r. nadal odzwierciedla początkową przewagę skarg bezpośrednich, podczas gdy w rzeczywistości większość tych skarg podlega aktualnie właściwości Sądu, a odesłania prejudycjalne skierowane do Trybunału przez sądy państw członkowskich stanowią pod względem ilościowym pierwszą kategorię spraw przez niego rozpoznawanych. Należy dać wyraz temu stanowi faktycznemu i w konsekwencji dostosować strukturę i treść regulaminu postępowania przed Trybunałem do ewolucji jego właściwości. (2) Przyznając odesłaniom prejudycjalnym należne im miejsce w regulaminie postępowania, należy równocześnie dokonać bardziej czytelnego rozróżnienia między przepisami znajdującymi zastosowanie do wszystkich rodzajów skarg i przepisami właściwymi poszczególnym ich rodzajom, zawartymi w odrębnych 16

18 tytułach. Mając na względzie uzyskanie jednoznacznego rozróżnienia, należy zatem zebrać we wstępnym tytule przepisy proceduralne wspólne dla wszystkich spraw wnoszonych do Trybunału. (3) W świetle doświadczenia nabytego w związku ze stosowaniem poszczególnych procedur niezbędne okazuje się ponadto uzupełnienie lub wyjaśnienie, zarówno podmiotom prawa, jak i sądom krajowym, przepisów znajdujących zastosowanie do każdej z nich. Wspomniane przepisy dotyczą w szczególności pojęcia strony w postępowaniu głównym, interwenienta i strony w postępowaniu przed Sądem, lub w odniesieniu do kwestii prejudycjalnych zasad zwracania się do Trybunału lub zawartości postanowienia odsyłającego. Co się tyczy odwołań od orzeczeń Sądu, należy poza tym dokonać jednoznacznego rozróżnienia między odwołaniem głównym a odwołaniem wzajemnym, wniesionym w następstwie doręczenia jego autorowi odwołania głównego. (4) Wprowadzenie w życie niektórych procedur, takich jak szczególna procedura kontroli orzeczeń Sądu, ujawniło natomiast ich nadmierną złożoność. Należy zatem doprowadzić do ich uproszczenia, w szczególności poprzez wyznaczenie, na okres roku, izby złożonej z pięciu sędziów, właściwej do rozstrzygania zarówno w przedmiocie przedstawianego przez pierwszego rzecznika generalnego wniosku o przeprowadzenie szczególnej procedury kontroli, jak i w przedmiocie kwestii objętych tą procedurą. (5) Kierując się tym samym założeniem, należy złagodzić wymogi proceduralne odnoszące się do rozpatrywania wniosków o wydanie opinii, ujednolicając je z wymogami mającymi zastosowanie do innych spraw i przewidując w konsekwencji udział jednego rzecznika generalnego w rozpatrywaniu takiego wniosku. W trosce o polepszenie zrozumiałości aktu należy także zebrać w jednym tytule wszystkie postępowania szczególne, obecnie rozproszone w wielu różnych tytułach i rozdziałach regulaminu postępowania. (6) Aby utrzymać zdolność Trybunału, który stanął przed koniecznością rozpoznawania coraz bardziej licznych spraw, do rozstrzygania wniesionych do niego sporów w rozsądnym terminie, konieczne jest również kontynuowanie wysiłków podjętych w celu ograniczenia długości toczących się przed nim postępowań, w szczególności poprzez rozszerzenie katalogu przypadków, w których Trybunał może orzekać w drodze postanowienia z uzasadnieniem, poprzez wprowadzenie w odniesieniu do państw członkowskich i instytucji Unii Europejskiej, o których mowa w art. 40 akapit pierwszy statutu, mechanizmu uproszczonej interwencji oraz poprzez wprowadzenie możliwości orzekania przez Trybunał bez uprzedniego przeprowadzenia rozprawy, jeżeli uzna on, że ogół przedstawionych na piśmie uwag dostatecznie wyjaśnia daną sprawę. 17

19 (7) Mając na uwadze polepszenie zrozumiałości stosowanych przez Trybunał przepisów, jest wreszcie niezbędne usunięcie pewnych zdezaktualizowanych lub niestosowanych przepisów, a także ponumerowanie wszystkich akapitów w artykułach niniejszego regulaminu, opatrzenie każdego artykułu właściwym mu tytułem opisującym zwięźle jego treść oraz zharmonizowanie terminologii użytej w tym akcie. Za zgodą Rady udzieloną w dniu. Przyjmuje regulamin postępowania w następującym brzmieniu: PRZEPISY WSTĘPNE Artykuł 1 Definicje 1. W niniejszym regulaminie: a) postanowienia Traktatu o Unii Europejskiej wskazuje się przez podanie numeru danego artykułu tego traktatu i następującego po nim oznaczenia TUE ; b) postanowienia Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wskazuje się przez podanie numeru danego artykułu tego traktatu i następującego po nim oznaczenia TFUE ; c) postanowienia Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej wskazuje się przez podanie numeru danego artykułu tego traktatu i następującego po nim oznaczenia TEWEA ; d) przez statut rozumie się Protokół w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej; e) przez porozumienie EOG rozumie się Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym 3 ; f) przez rozporządzenie Rady nr 1 rozumie się rozporządzenie Rady nr 1 z dnia 15 kwietnia 1958 r. w sprawie określenia systemu językowego Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej 4. 3 Dz.U. L 1 z , s

20 2. Do celów niniejszego regulaminu: a) przez instytucje rozumie się instytucje Unii Europejskiej, o których mowa w art. 13 ust. 1 TUE, oraz organy lub jednostki organizacyjne ustanowione na mocy traktatów lub na mocy aktu przyjętego w celu ich wykonania, które mogą występować jako strony postępowania przed Trybunałem; b) przez Urząd Nadzoru EFTA rozumie się urząd nadzoru, o którym mowa w porozumieniu EOG. Względem obecnego brzmienia wprowadzone zostały dwie pomniejsze zmiany. Pierwsza zmiana polega na dodaniu, w paragrafie 1, litery f) zawierającej kompletne odniesienie do rozporządzenia Rady nr 1 wielokrotnie przytaczanego w obecnie obowiązującym regulaminie, jednak bez zastosowania jakiejkolwiek konwencji językowej w tym zakresie. Druga zmiana ma na celu rozwianie wszelkich wątpliwości, które mogły powstać po wejściu w życie traktatu z Lizbony, w odniesieniu do dokładnego zakresu pojęcia instytucji Unii Europejskiej. Projekt dokonuje w tym względzie, w paragrafie 2 tego artykułu, jednoznacznego odesłania do art. 13 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej (zwanego dalej TUE ), w którym instytucje te są wymienione z nazwy. Artykuł 2 Przedmiot niniejszego regulaminu Przepisy niniejszego regulaminu wykonują i uzupełniają, w niezbędnym zakresie, odpowiednie postanowienia TUE, TFUE i TEWEA oraz statutu. Artykuł 2 jest nowym artykułem, którego rolą jest jak wskazuje jego tytuł określenie przedmiotu niniejszego regulaminu. Nawiązując do brzmienia art. 253 akapit szósty Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zwanego dalej TFUE ) i art. 63 Protokołu w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zwanego dalej statutem ), artykuł ten przypomina podstawową funkcję regulaminu postępowania, która polega na wykonywaniu i uzupełnianiu, w niezbędnym zakresie, postanowień wspomnianych aktów prawa pierwotnego. 4 Dz.U. 17 z , s

21 TYTUŁ I ORGANIZACJA TRYBUNAŁU Na wzór obecnie obowiązującego regulaminu postępowania tytuł I projektu regulaminu postępowania poświęcony jest organizacji Trybunału. Tytuł ten, który nawiązuje do dwóch pierwszych tytułów statutu Trybunału, ma zasadniczo na celu określenie uprawnień i obowiązków osób piastujących kluczowe funkcje w Trybunale oraz ustanowienie zasad regulujących funkcjonowanie Trybunału i jego system językowy, a także reguł i metod powoływania składów orzekających. Mimo że w stosunku do obecnie obowiązującego rozwiązania porządek rozdziałów został zmieniony, w przepisach tytułu I wprowadzonych zostało jednak niewiele zmian o charakterze merytorycznym. Projekt powiela, z pewnymi poprawkami, istotę obecnie obowiązujących przepisów. Niemniej, w odniesieniu do podmiotów biorących udział w postępowaniu, należy odnotować trzy istotne zmiany względem obecnego reżimu. W konsekwencji przedłożenia przez Trybunał Parlamentowi i Radzie projektu zmiany statutu, obejmującego propozycję ustanowienia funkcji wiceprezesa Trybunału, instytucja ta dokonuje, po pierwsze, przełożenia wspomnianej propozycji na regulamin postępowania, precyzując w nim zasady wyznaczania wiceprezesa oraz jego uprawnienia i obowiązki. Los tych przepisów jest oczywiście bezpośrednio uzależniony od odbioru zastrzeżonego przez prawodawcę Unii Europejskiej dla wspomnianego projektu. Po drugie, w związku z przedstawioną powyżej propozycją oraz propozycją zwiększenia liczby sędziów wielkiej izby z trzynastu do piętnastu, Trybunał określa w projekcie zasady ustalania składów orzekających i procedurę znajdującą zastosowanie w razie wystąpienia przeszkody w wykonywaniu obowiązków odnoszącej się do prezesa, wiceprezesa, prezesa izby lub członka składu orzekającego. Po trzecie, projekt dokonuje uproszczenia zasad odnoszących się do sekretariatu i do służb Trybunału, jako że niektóre przepisy obecnego regulaminu postępowania, takie jak dotyczące ślubowania składanego przez urzędników lub organizacji poszczególnych służb, mogą wydawać się zbyt szczegółowe, a wręcz odbiegać od podstawowego celu regulaminu postępowania. 20

22 Rozdział dotyczący praw i obowiązków pełnomocników, przy zachowaniu całej swojej doniosłości dla przebiegu postępowań przed Trybunałem, został natomiast przesunięty na początek tytułu II projektu, obejmującego wspólne przepisy proceduralne. Projekt został dostosowany w tym względzie do struktury statutu, gdyż zasady dotyczące przedstawicielstwa przed Trybunałem zawarte zostały właśnie w tytule statutu (III) dotyczącym postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości w jego art. 19. Przepisy regulujące system językowy nie zostały zmienione co do istoty. Rozdział 8 projektu odpowiada więc rozdziałowi 6 obecnie obowiązującego regulaminu, z zastrzeżeniem art projektu, który jest nowy. Kierując się troską o wyjaśnienie mających zastosowanie reguł co zostało już wskazane powyżej Trybunał opowiedział się bowiem za rozwiązaniem polegającym na zebraniu w jednym rozdziale wszystkich przepisów odnoszących się do systemu językowego, co tłumaczy dodanie, we wspomnianym artykule, przepisów dotyczących języka postępowania stosowanego w ramach odwołań i szczególnej procedury kontroli orzeczeń Sądu, a także wprowadzenie przepisu precyzującego język, w którym powinny być składane wnioski lub skargi związane z istniejącymi sprawami, takie jak wnioski o wykładnię, skargi o wznowienie postępowania lub wnioski o ustalenie kosztów postępowania. Ze względów dotyczących zarówno samego charakteru takiego postępowania (chodzi tu o wnioski akcesoryjne w stosunku do sprawy głównej), jak i potrzeby ochrony praw stron sporu, projekt stanowi, że te postępowania powinny być wszczynane w języku, w którym zostało wydane orzeczenie, do którego się odnoszą, bez uszczerbku dla wyjątków już istniejących obecnie. Rozdział 1 SĘDZIOWIE I RZECZNICY GENERALNI Artykuł 3 Rozpoczęcie kadencji sędziów i rzeczników generalnych Jeżeli akt mianowania sędziego lub rzecznika generalnego nie zawiera postanowień dotyczących daty rozpoczęcia kadencji, kadencja rozpoczyna się w dniu opublikowania aktu mianowania. Zgodnie z art. 2 obecnie obowiązującego regulaminu postępowania kadencja sędziego rozpoczyna się co do zasady w dniu wskazanym w akcie mianowania. Ta sama reguła znajduje zastosowanie, na podstawie art. 5 regulaminu, do rzeczników generalnych. 21

23 W praktyce jednak ta reguła nie odpowiada w pełni rzeczywistości. Sędziowie i rzecznicy generalni Trybunału Sprawiedliwości obejmują bowiem obowiązki dopiero po złożeniu ślubowania, o którym mowa w art. 2 statutu. Tymczasem data złożenia ślubowania nie odpowiada koniecznie dacie wskazanej w akcie mianowania danego sędziego lub rzecznika generalnego, zwłaszcza w razie mianowania, które następuje w trakcie trwania kadencji, w następstwie dymisji lub śmierci. Między datą wskazaną w akcie mianowania sędziego lub rzecznika generalnego a datą złożenia przez niego ślubowania, oznaczającą rzeczywiste objęcie przez niego obowiązków, może czasem upłynąć kilka dni lub kilka tygodni. Z tego względu konieczne było dokonanie zmiany francuskiej wersji art. 2 obecnego regulaminu w celu zawarcia odniesienia do dnia, w którym rozpoczyna się kadencja sędziego lub rzecznika generalnego; zmiana terminologii w wersji francuskiej niniejszego aktu nie dotyczy jednak wersji polskiej. Artykuł 4 Złożenie ślubowania Przed objęciem obowiązków sędziowie i rzecznicy generalni składają, na pierwszym jawnym posiedzeniu Trybunału, w którym uczestniczą po mianowaniu, ślubowanie, przewidziane w art. 2 statutu, w następującym brzmieniu: Ślubuję swe obowiązki wykonywać bezstronnie i sumiennie; ślubuję utrzymać w tajemnicy treść narad Trybunału. Artykuł 4 odpowiada art. 3 1 obecnie obowiązującego regulaminu postępowania, do którego dodano, w trosce o zrozumiałość, odniesienie do art. 2 statutu określającego brzmienie ślubowania składanego przez sędziów i rzeczników generalnych. Artykuł 5 Uroczyste zobowiązanie Niezwłocznie po złożeniu ślubowania sędziowie i rzecznicy generalni podpisują oświadczenie, w którym podejmują uroczyste zobowiązanie przewidziane w art. 4 akapit trzeci statutu. Artykuł 5 odpowiada co do zasady art. 3 2 obecnie obowiązującego regulaminu postępowania, który powtarza brzmienie art. 4 akapit trzeci statutu. Niniejszy projekt, dążąc do zachowania lapidarności, zawiera zatem jedynie odniesienie do wskazanego artykułu statutu. 22

24 Artykuł 6 Zwolnienie z funkcji sędziego lub rzecznika generalnego 1. Jeżeli Trybunał ma rozstrzygnąć, na mocy art. 6 statutu, czy dany sędzia lub rzecznik generalny nie spełnia już wymaganych warunków lub nie czyni zadość obowiązkom wynikającym z jego urzędu, prezes wzywa zainteresowanego sędziego lub rzecznika generalnego do przedstawienia wyjaśnień. 2. Rozstrzygnięcie Trybunału podejmowane jest z wyłączeniem obecności sekretarza. Artykuł 6 odpowiada art. 4 obecnie obowiązującego regulaminu postępowania, którego treść powiela. Zgodnie z założeniami dotyczącymi braku dwuznaczności projekt wymienia ponadto artykuł statutu, który w tym miejscu wykonuje, i znosi odniesienie do posiedzenia niejawnego określenia, którego przedmiot nie wydawał się całkiem jasny. Decyzja o zwolnieniu sędziego lub rzecznika generalnego z funkcji bądź o pozbawieniu go prawa do emerytury lub innych świadczeń, zgodnie z art. 6 statutu, jest więc podejmowana przez cały Trybunał, z wyłączeniem obecności sekretarza, w świetle przedstawionych przez zainteresowanego wyjaśnień. Artykuł 7 Porządek pierwszeństwa wynikający ze starszeństwa sędziów i rzeczników generalnych 1. Starszeństwo wśród sędziów i rzeczników generalnych oblicza się, bez rozróżnienia, od chwili objęcia przez nich obowiązków. 2. W przypadku jednakowego starszeństwa służbowego o pierwszeństwie decyduje wiek. 3. Sędziowie i rzecznicy generalni, których mandat został odnowiony, zachowują dotychczasowe miejsce w porządku pierwszeństwa. Artykuł 7 odpowiada art. 6 obecnego regulaminu postępowania, który w trosce o zrozumiałość nieznacznie przeformułowuje. 23

25 Rozdział 2 PREZES TRYBUNAŁU, TWORZENIE IZB I WYZNACZANIE PIERWSZEGO RZECZNIKA GENERALNEGO Artykuł 8 Wybór prezesa i wiceprezesa Trybunału 1. Natychmiast po częściowym odnowieniu składu sędziowskiego, o którym mowa w art. 253 akapit drugi TFUE, sędziowie wybierają spośród siebie, na okres trzech lat, prezesa Trybunału. 2. Jeżeli stanowisko prezesa zostanie zwolnione przed upływem kadencji, wybiera się jego następcę na okres pozostający do zakończenia kadencji. 3. Wyboru, o którym mowa w niniejszym artykule, dokonuje się w głosowaniu tajnym. Wybrany zostaje sędzia, który uzyska ponad połowę głosów sędziów Trybunału. Jeżeli żaden sędzia nie uzyska takiej większości, przeprowadza się dalsze tury głosowania aż do uzyskania takiej większości. 4. Następnie sędziowie wybierają spośród siebie, zgodnie z zasadami przewidzianymi w 3, wiceprezesa Trybunału na okres trzech lat. Jeżeli stanowisko wiceprezesa Trybunału zostanie zwolnione przed upływem kadencji, stosuje się Nazwiska prezesa i wiceprezesa wybranych zgodnie z przepisami niniejszego artykułu podlegają opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Trzy pierwsze paragrafy powyższego artykułu odpowiadają trzem paragrafom art. 7 obecnego regulaminu postępowania. Paragraf 4 wynika z opracowanego przez Trybunał projektu zmiany statutu polegającej na utworzeniu stanowiska wiceprezesa Trybunału. Proponuje się, by ten sędzia, którego rolą jest wspieranie prezesa w wykonywaniu jego obowiązków, był wybierany zgodnie z tymi samymi zasadami co zasady regulujące wybór prezesa i by wybór jego następcy, w razie zwolnienia jego stanowiska przed upływem kadencji, był podobnie jak w odniesieniu do prezesa ograniczony do okresu pozostającego do zakończenia kadencji. Wreszcie art. 8 ust. 5 projektu wypełnia brak w obecnym regulaminie postępowania, przewidując, podobnie ja ma to już miejsce w odniesieniu do pierwszego rzecznika generalnego i prezesów izb, że nazwiska prezesa i wiceprezesa wybranych zgodnie z przepisami tego artykułu podlegają opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym. 24

26 Artykuł 9 Zakres uprawnień i obowiązków prezesa Trybunału 1. Prezes Trybunału reprezentuje Trybunał. 2. Prezes Trybunału kieruje pracami Trybunału. Przewodniczy zgromadzeniom ogólnym członków Trybunału oraz posiedzeniom i naradom pełnego składu i wielkiej izby. 3. Prezes zapewnia prawidłowe funkcjonowanie służb instytucji. Powyższy artykuł odzwierciedla wprawdzie brzmienie art. 8 obecnego regulaminu postępowania, niemniej jednak uzupełnia go, precyzując ściślej różnego rodzaju obowiązki spoczywające na prezesie Trybunału. Paragraf 1 tego artykułu odnosi się zatem do roli prezesa w zakresie reprezentowania Trybunału względem innych instytucji Unii Europejskiej oraz sądów państw członkowskich Unii, a zwłaszcza ich sądów najwyższego szczebla. Znaczenie tej funkcji stale rośnie, odkąd liczba państw członkowskich Unii wzrosła z 15 do 27 i to w szczególności ona uzasadnia propozycję Trybunału dotyczącą ustanowienia stanowiska wiceprezesa. Paragraf 2 powyżej wskazuje na samo jądro funkcji prezesa Trybunału, które obejmuje przewodniczenie pracom wielkiej izby i pełnego składu, ale także kierowanie odbywającymi się co tydzień zgromadzeniami ogólnymi Trybunału, w których uczestniczą wszyscy członkowie tego sądu. Wreszcie art. 9 3 uwidacznia kolejny aspekt funkcji prezesa, który polega na zapewnianiu prawidłowego funkcjonowania wszystkich służb instytucji, w ścisłej współpracy z sekretarzem, który zapewnia bieżące nimi zarządzanie. Artykuł 10 Zakres uprawnień i obowiązków wiceprezesa Trybunału Wiceprezes wspiera prezesa Trybunału. Zastępuje on prezesa, jeżeli w odniesieniu do prezesa wystąpi przeszkoda w wykonywaniu obowiązków, jeżeli stanowisko prezesa pozostaje nieobsadzone, a także na jego wniosek. Podobnie jak art. 9 projektu definiuje zakres uprawnień i obowiązków prezesa Trybunału, art. 10 określa ich zakres w stosunku do proponowanego przez Trybunał stanowiska wiceprezesa. Co do istoty zadania wiceprezesa polegałyby na wspieraniu prezesa w wykonywaniu 25

27 jego obowiązków i zastępowaniu prezesa, w sytuacji gdy występuje przeszkoda w wykonywaniu jego obowiązków lub gdy stanowisko prezesa pozostaje nieobsadzone. Artykuł 11 Tworzenie izb 1. Trybunał powołuje izby złożone z pięciu i z trzech sędziów zgodnie z art. 16 statutu oraz decyduje o przydzieleniu sędziów do poszczególnych izb. 2. Trybunał wyznacza izby złożone z pięciu sędziów, które w okresie roku będą rozpoznawać sprawy, o których mowa w art. 108 oraz w art. 195 i W odniesieniu do spraw przydzielonych składom orzekającym Trybunału zgodnie z art. 60 określenie Trybunał użyte w niniejszym regulaminie oznacza te składy. 4. W odniesieniu do spraw przydzielonych izbom złożonym z pięciu lub z trzech sędziów uprawnienia prezesa Trybunału wykonuje prezes izby. 5. Przydzielenie sędziów do izb oraz wyznaczenie izb do rozpoznawania spraw, o których mowa w art. 108 oraz w art. 195 i 196, podlega opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Artykuł 11 projektu powiela, co do zasady, brzmienie art. 9 1, 3 i 4 obecnego regulaminu postępowania. W odróżnieniu od wspomnianego art. 9 art. 11 zawiera jednakże, w paragrafach 2 i 5, odniesienie do dwóch różnych artykułów, a nie do pojedynczego artykułu. To dodanie znajduje swe źródło w propozycji Trybunału o której będzie mowa poniżej by ukształtować szczególną procedurę kontroli orzeczeń Sądu na wzór pilnego trybu prejudycjalnego i by wyznaczyć w konsekwencji, na okres roku, izbę złożoną z pięciu sędziów, właściwą do zbadania, na zasadach określonych w niniejszym regulaminie, czy należy uwzględnić ewentualne wnioski o poddanie orzeczeń Sądu szczególnej procedurze kontroli. Artykuł 12 Wybór prezesów izb 1. Natychmiast po dokonaniu wyboru prezesa i wiceprezesa Trybunału sędziowie wybierają, na okres trzech lat, prezesów izb złożonych z pięciu sędziów. 2. Następnie sędziowie wybierają, na okres roku, prezesów izb złożonych z trzech sędziów. 3. Stosuje się przepisy art. 8 2 i 3. 26

28 4. Nazwiska prezesów izb wybranych zgodnie z przepisami niniejszego artykułu podlegają opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Powyższy artykuł powiela co do zasady przepisy art obecnego regulaminu postępowania, z zastrzeżeniem dodania odniesienia do wyboru wiceprezesa Trybunału i usunięcia akapitu trzeciego dotyczącego wyznaczania pierwszego rzecznika generalnego, któremu to wyznaczaniu został poświęcony w niniejszym projekcie odrębny artykuł. Artykuł 13 Przeszkoda w wykonywaniu obowiązków odnosząca się do prezesa i wiceprezesa Trybunału Jeżeli w odniesieniu do prezesa i wiceprezesa Trybunału istnieje przeszkoda w wykonywaniu obowiązków, obowiązki prezesa wykonuje jeden z prezesów izb złożonych z pięciu sędziów, a w przypadku gdy jest to niemożliwe jeden z prezesów izb złożonych z trzech sędziów, a w dalszej kolejności jeden z pozostałych sędziów, zgodnie z porządkiem pierwszeństwa ustanowionym w art. 7. Artykuł 13 powiela treść obecnego art. 11, upraszczając go. Ma na celu określenie porządku, wedle którego określa się nazwisko osoby mającej zapewnić funkcje prezesa Trybunału w razie równoczesnej przeszkody w wykonywaniu obowiązków w odniesieniu do prezesa i wiceprezesa Trybunału. W tym względzie Trybunał stosuje porządek pierwszeństwa wynikający ze starszeństwa, o którym mowa w art. 7 niniejszego projektu, wskazując w pierwszej kolejności prezesa izby złożonej z pięciu sędziów, który zajmuje najwyższe miejsce w porządku starszeństwa, a następnie, w razie wystąpienia przeszkody w wykonywaniu obowiązków odnoszącej się do tego ostatniego prezesa izby złożonej z pięciu sędziów, który zajmuje w porządku starszeństwa miejsce bezpośrednio za nim, a gdy jest to niemożliwe w dalszej kolejności jeden z pozostałych sędziów, aż do skutecznego zapewnienia zastępstwa. Artykuł 14 Wyznaczenie pierwszego rzecznika generalnego 1. Po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzeczników generalnych Trybunał wyznacza, na okres roku, pierwszego rzecznika generalnego. 27

29 2. Jeżeli stanowisko pierwszego rzecznika generalnego zostanie zwolnione przed upływem kadencji, wyznacza się jego następcę na okres pozostający do zakończenia kadencji. 3. Nazwisko pierwszego rzecznika generalnego wyznaczonego zgodnie z przepisami niniejszego artykułu podlega opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Paragrafy 1 i 3 powyższego artykułu odpowiadają co do zasady art akapity trzeci i piąty obecnego regulaminu postępowania, z zastrzeżeniem dodania uściślenia które odzwierciedla bieżącą praktykę zgodnie z którym pierwszy rzecznik generalny jest wyznaczany po tym, jak rzecznicy generalni przedstawili swoje stanowisko w tej kwestii. Paragraf 2 omawianego artykułu jest nowy i ma na celu ujednolicenie przepisów dotyczących kadencji pierwszego rzecznika generalnego z przepisami dotyczącymi kadencji prezesa i wiceprezesa Trybunału, w sytuacji zwolnienia stanowiska przed upływem kadencji. Rozdział 3 PRZYDZIELANIE SPRAW SĘDZIOM SPRAWOZDAWCOM I RZECZNIKOM GENERALNYM Artykuł 15 Wyznaczenie sędziego sprawozdawcy 1. W możliwie najkrótszym czasie po złożeniu pisma wszczynającego postępowanie w sprawie prezes Trybunału wyznacza sędziego sprawozdawcę dla tej sprawy. 2. W sprawach, o których mowa w art. 108 oraz w art. 195 i 196, sędzia sprawozdawca jest wybierany, na wniosek prezesa izby wyznaczonej zgodnie z art. 11 2, spośród sędziów tej izby. Jeżeli na podstawie art. 110 izba zdecyduje, by nie kierować odesłania prejudycjalnego do rozpoznania w trybie pilnym, prezes Trybunału może przydzielić sprawę sędziemu sprawozdawcy wchodzącemu w skład innej izby. 3. Jeżeli w odniesieniu do sędziego sprawozdawcy istnieje przeszkoda w wykonywaniu obowiązków, prezes Trybunału podejmuje niezbędne kroki. Artykuł 15 powiela co do zasady brzmienie art. 9 2 obecnego regulaminu postępowania, z zastrzeżeniem dodania, w paragrafie 2, odniesienia do 28

30 art. 193 projektu, dotyczącego wyznaczania na okres roku izby właściwej w zakresie szczególnej procedury kontroli. Artykuł 16 Wyznaczenie rzecznika generalnego 1. Pierwszy rzecznik generalny przydziela sprawy rzecznikom generalnym. 2. Jeżeli w odniesieniu do rzecznika generalnego istnieje przeszkoda w wykonywaniu obowiązków, pierwszy rzecznik generalny podejmuje niezbędne kroki. Ten artykuł odpowiada, co do zasady, art obecnego regulaminu postępowania. W odróżnieniu jednak od tego ostatniego artykułu art nie zawiera już określenia czasowego, co pozwala pierwszemu rzecznikowi generalnemu przydzielić, w stosownym przypadku, sprawę rzecznikowi generalnemu nawet przed wyznaczeniem sędziego sprawozdawcy. W art należy ponadto odnotować zniesienie odniesienia do nieobecności rzecznika generalnego. Jako że taka nieobecność oznacza jednoznacznie przeszkodę w odniesieniu do rzecznika generalnego w wykonywaniu obowiązków, równoczesne stosowanie tych dwóch pojęć nie wydaje się konieczne. Rozdział 4 SPRAWOZDAWCY POMOCNICZY Artykuł 17 Sprawozdawcy pomocniczy 1. Ilekroć Trybunał uzna, iż badanie rozpoznawanej przez niego sprawy i postępowanie dowodowe tego wymagają, proponuje, na podstawie art. 13 statutu, mianowanie sprawozdawców pomocniczych. 2. Do zadań sprawozdawców pomocniczych należy w szczególności: a) wspieranie prezesa Trybunału w postępowaniach w przedmiocie zastosowania środka tymczasowego; b) wspieranie sędziów sprawozdawców w wykonywaniu ich zadań. 29