konkursu Ze Âlàskiem na ty, by powiedzieç Pierwsze w dziejach konkursu statuetki otrzyma y panie: Krystyna Popanda

Transkrypt

1 NR 1 (289) ROK 2014 (XXVI) NAJSTARSZA GAZETA W OPOLU I OKOLICY Koncert na dwudziestolecie Z okazji jubileuszu dwudziestolecia Regionalnego Konkursu Literackiego Ze Âlàskiem na ty w sobot 14 grudnia w Filharmonii Opolskiej im. Józefa Elsnera w Opolu odby si koncert galowy zorganizowany przez ubniaƒski OÊrodek Kultury we wspó pracy z Filharmonià Opolskà. By o to nie tylko podsumowanie konkursu, ale te uwieƒczenie wszystkich imprez i wydarzeƒ kulturalnych, organizowanych przez OK w 2013 roku. Impreza by a wyjàtkowa i udana pod wzgl dem organizacyjnym, promocyjnym i programowym, o czym Êwiadczy a licznie zgromadzona publicznoêç. Koncert prowadzi y dziennikarki Radia Plus Opole: Dominika Gorgosz i Diana Bogacz. Wraz z nimi na scenie, przy kawiarniowych stolikach zasiad y laureatki i jury konkursu: prof. Teresa Smoliƒska (kierownik Katedry Folklorystyki i Kulturoznawstwa UO), prof. Bogus aw Wyderka (j zykoznawca, specjalista gwar Êlàskich, pracownik naukowy UO) oraz Piotr Badura (redaktor Beczki ). Wchodzàcy tak e w sk ad jury pisarz Jan Goczo zajà miejsce na widowni. Na scen wszed podczas uroczystego wr czania statuetek Z otego pióra konkursu Ze Âlàskiem na ty, by powiedzieç par s ów, jako ich pomys odawca. Pierwsze w dziejach konkursu statuetki otrzyma y panie: Krystyna Popanda z P u nicy Wielkiej i Renata Polak z LeÊnicy, bioràce udzia w konkursie niemal co roku. Wr czy im je fundator Henryk Lakwa Starosta Powiatu Opolskiego. Podczas gali wystàpili liczni muzycy: Michaela Nowak pedagog muzyki w Berlinie, Êpiewajàca muzyk oratoryjnà, arie operetkowe, muzyk wspó czesnà, pieêni klasyczne oraz Êlàskie pie- Êni ludowe; aneta Plotnik laureatka wielu konkursów muzycznych, wyst pujàca w koncertach w kraju i za granicà, uczestniczàca w wielu projektach muzycznych; podobnie Danuta Plotnik wokalistka prezentujàca ró ne style muzyczne, uczestniczka wielu imprez i festiwali muzycznych oraz koncertów; Katarzyna Nalewaja absolwentka UO, nauczycielka przedszkola, Êpiewajàca w zespo ach, laureatka wielu konkursów muzycznych i przeglàdów; Aleksandra Warzyc przysz oroczna maturzystka, uczennica studia wokalnego w OK w ubnianach i Studium Piosenki Debiut w MDK w Opolu. (Ciàg dalszy na klepce 6) Cena 2z (5% VAT) O co tu chodzi? Tablic na wjeêdzie do Osowca od strony W grów ustawiono tak wysko, e dost p do niej bez drabiny wydaje si raczej trudny. Mimo to ktoê zada sobie jednak trud, by zamalowaç na niej niemieckà nazw Königshuld. Chodzi o o t w a- Ênie nazw, bo b dàcej ni ej nazwy Wengern (W gry) nie zamalowano. Königshuld to po polsku Królewska aska. Komu i dlaczego tak bardzo nie podoba a si aska króla Fryderyka II Wielkiego, e postanowi zamalowaç tablic? Wi cej o tym na klepce 14. W NUMERZE: Demograficzne trele morele Samo nic si nie budowa o Koƒ jaki jest, ka dy widzi KLEPKA 1

2 FAKTY * Najpopularniejszymi owocami w Niemczech sà jab ka. Statystyczny Niemiec zjada ich ok. 26 kg rocznie. Na drugim miejscu sà banany, ale ich spo ycie zacz o ostatnio troch maleç. W sezonie 2008/2009 statystyczny Niemiec zjad 10,9 kg bananów a w sezonie 2011/2012, jak informuje freshplaza, by o to 10,5 kg. Ubóstwo to rzecz wzgl dna. Od 2005 roku Eurostat uznaje za ubogich tych, którzy majà na ycie mniej ni 60 proc. Êredniej w ich paƒstwie. W 2005 w ca ej UE tak rozumiani ubodzy stanowili 16 proc. mieszkaƒców. W 2010 by o ich ju 23 proc. Wskaênik nadal szybko roênie, bo w 2011 osiàgnà 24,3 proc. Dowodzi to szybko post pujàcego w UE rozwarstwienia dochodów. Coraz trudniejsza sytuacja gospodarcza paƒstw UE ka e im szukaç najmniejszych nawet oszcz dnoêci. Wielka Brytania i Niemcy myêlà o pozbawieniu prawa do zasi ków na dzieci pracowników zagranicznych, których dzieci yjà w ich ojczyznach. Dotyczy to w du ym stopniu dzieci polskich pracowników. Niemcy oceniajà, e zaoszcz dzi yby na polskich dzieciach ok. 60 mln euro rocznie a Wielka Brytania ok. 26 mln funtów (31 mln euro). Wielka Brytania chce do 2050 roku uruchomiç 50 nowych elektrowni atomowych o àcznej mocy 75 GW (Elektrownia Opole to 1,5 GW). Pokry yby one 85 proc. brytyjskiego zapotrzebowania na pràd. DziÊ jest tam 9 elektrowni atomowych, ale 8 z nich powinno byç w najbli szych latach zamkni te Zdarza si, e rodzà w Polsce dzieci cudzoziemki, przebywajàce w Polsce tylko czasowo. Takich dzieci nie wlicza si do podawanej przez GUS liczby urodzeƒ. Do polskich urodzeƒ wlicza si tylko dzieci cudzoziemek z prawem pobytu w Polsce na sta e. Wed ug GUS w 2012 najwi cej dzieci urodzi y przebywajàce w Polsce czasowo Ukrainki 95 dzieci. Drugie miejsce zaj y Rosjanki 78 a kolejne: Wietnamki 70, Bu garki 58, Rumunki 45 i Czeszki 17 dzieci. * Wersja faktów obowiàzujàca w dniu zamkni cia tego wydania Beczki. Demograficzne trele morele Miros aw Pato a z Ruchu Autonomii Âlàska przys a mi mejla. We wst pie napisa mniej wi cej tak: Z ogromnym hukiem p k balon z napisem Specjalna Strefa Demograficzna. Koszt dmuchania warszawskim luftem to 2,2 mln naszych podatków. Z mejla wynika, e inspiracjà do niego by artyku Pobo ne yczenia ekspertów, zamieszczony w nto z 13 grudnia. Redakcja nto mia a za z e zarzàdowi województwa, e z 2,7 mln z na przygotowanie projektu Specjalnej Strefy Demograficznej (SSD), a 2,2 mln majà dostaç warszawscy magicy z Centrum im. Adama Smitha (CAS). Komentarz Edyty Hanszke, obok wspomnianego artyku u, zatytu owano Prosimy o konkrety. Konkrety by y ju 20 grudnia. Na trzech kolejnych stronach nto (4-6) ciep o i serdecznie pisano, jak dzielnie zarzàd województwa wraz z CAS zabiega o SSD. Rozwiewano wàtpliwoêci. Chyba ma o który czytelnik zauwa y, e na ka dej z tych trzech stron by o u góry s ówko og oszenia. Politykom musia a w oczy zajrzeç groêba blackoutu, czyli przerw w dostawach pràdu z powodu braku mocy wytwórczych, aby po ponad dwóch dekadach zastoju w bran y coê si mocniej ruszy o. To, e grozi nam blackout, oficjalnie og osi ju resort gospodarki. Pierwsze niewielkie niedobory mocy mogà pojawiç si ju w szczycie zimowym 2015, ale najci sza zima czeka nas prawdopodobnie dwa lata póêniej, kiedy zabraknie rekordowych 1100 megawatów (MW). Latem te nie wystarczy pràdu: w 2016 mo e zabraknàç 520 MW, a rok póêniej 680 MW, g ównie przez coraz cz stszà klimatyzacj. Produkcja pràdu to nie produkcja gwoêdzi, bo od tego zale y bezpieczeƒstwo energetyczne paƒstwa. Odpowiada za to rzàd i ostatnio naprawd zabra si do roboty, czego efektem jest nadzwyczajne przyspieszenie inwestycyjne zapewnia Tomasz Prusek. wyborcza.biz 15 grudnia Gdyby w Beczce marsza ek województwa wykupi za ci kie pieniàdze trzy strony na konkrety w sprawie SSD, to z wra enia zatka oby mnie chyba na rok, ale w nto wydajà si odporniejsi, bo ju 3 stycznia na pierwszej stronie napisali: Demograficzna strefa rodzi si w bólach. Czy chodzi im o to, e w korycie zosta y resztki marsza kowskich konkretów i pora na nast pne? Bez kolejnej porcji nto mog aby, zamiast na cudzie porodu, skupiç si g ównie na bólach porodowych. CAS nie da bym z amanego grosza, ale Miros awowi Patole zwróc uwag na ciekawy szczegó. CAS jakoby wyliczy, e z ka dych 100 z kierowanych w Polsce na publicznà pomoc spo ecznà 75 z biorà ci, którzy t pomoc organizujà. Tylko 25 z trafia do potrzebujàcych. Zdaniem CAS potrzebna jest tu reforma. Obawiam si, e niektórych boli a 25 z marnujàce si na potrzebujàcego. Po reformie np. 90 z wzi liby organizatorzy a tylko 10 z zmarnowano by na potrzebujàcego. I y oby si lepiej! Piotr Badura Z INNEJ BECZKI W po owie XXI wieku mo e dojêç do zderzenia interesów gospodarczych ró nych paƒstw, które b dà dà y y do zaw adni cia rejonami wokó biegunów Ksi yca. Sà tam najlepsze miejsca do budowy baz. W aênie na biegunach odkryto du e iloêci lodu. Z niego mo na otrzymaç tlen dla kosmonautów, wod pitnà i wodór, czyli paliwo rakietowe. Ponadto satelita obfituje w zasoby naturalne, m. in. rzadkie metale. Obok baz mo na zajàç si ich wydobyciem. Wydobywaç metale z ksi ycowego gruntu i przewoziç je na Ziemi by oby na dzieƒ dzisiejszy zbyt drogie. Gdy jednak zapasy na Ziemi zacznà si koƒczyç, alternatywy dla Ksi yca nie b dzie. Uk ad o kosmosie z 1967 roku og asza wprawdzie Ksi yc w asnoêcià ca ej ludzkoêci, ale sà paƒstwa, które nie podpisa y tego dokumentu, albo przy àczy y si bez podpisu i ratyfikacji, np. Chiny. polish.ruvr.ru 5 stycznia REKLAMA W BECZCE tel wysoka skutecznoêç niskie ceny beczka@ceti.com.pl Krzysztof Kasperek Krzanowice k/opola ul. Stara Droga 18 Obwodnica Opola tel czynne pn-pt 8-16 klimatyzacja rozruszniki, alternatory autoalarmy centralne zamki (sterowane pilotem) wymiana oleju (GRATIS!) KLEPKA 2

3 Samo nic si nie budowa o Proponuj dziê tabelk z 57 strony Ma ego rocznika statystycznego 1939, czyli ostatniego wydanego przed wojnà (w II RP). Tabelka informuje o stanie budynków mieszkalnych w miastach II RP w 1931 roku. Póêniejszych danych nie ma, bo spisy robiono co 10 lat, wi c nast pny wypada w 1941, a to ju by a wojna. W niektórych miastach robiono dodatkowy spis w po owie cyklu, stàd dla Gdyni mamy te dane z Fakt, e dane dla miast sà z 1931 roku, nie jest problemem, bo od 1931 do 1939 nie nastàpi a adna istotna zmiana. Przy analizowaniu tabelki trzeba pami taç, e chodzi tylko o miasta II RP. Znaczna wi kszoêç ludnoêci II RP mieszka a na wsi, gdzie stan budynków mieszkalnych by nieporównanie gorszy ni nawet w ma- ych miastach. Wi ksze miasta to te, które mia y 20 tys. lub wi cej mieszkaƒców. Mniejsze miasta stanowià grup inne. Warto zwróciç uwag, e w 1931 roku w wi kszych miastach II RP budynki murowane stanowi y niewiele ponad po ow (57,0%) a w innych miastach nawet nie po- ow (38,4%). W tych innych miastach, czyli do 20 tys. mieszkaƒców, a 5,6% domów by o z niewypalanej gliny i ziemi. Sà to tzw. lepianki. Mo na sobie tylko wyobra- aç, jaki by odsetek lepianek na wsi II RP. Warto te zwróciç uwag na pokrycie dachów w miastach II RP. Nawet w wi kszych miastach 2,6% domów by o krytych s omà. W miastach do 20 tys. mieszkaƒców a 15,7% domów mia o s omiane dachy. W tabeli sà dwa Êlàskie miasta Katowice i Chorzów. Mo na je porównaç do reszty Polski, ale nale y przy tym pami taç, e stan budynków Êlàskich miast nie by zas ugà II RP, bo ona takie ju te miasta dosta a. Ciekawe sà dane dla Gdyni, bo mamy tu i 1931 i 1936 rok. O ile w 1931 w Gdyni budynki murowane stanowià jeszcze wi kszoêç (61,6%), o tyle pi ç lat póêniej sà ju w mniejszoêci (47,5%). Nie oznacza to, e ubywa o budynków murowanych. By to po prostu skutek szybkiej rozbudowy Gdyni. W pi ç lat budynków przyby o z 1,9 tys. do 6,9 tys. Poniewa budynków drewnianych i lepianek przybywa o szybciej ni murowanych, to odsetki niestety pogorszy y si. W roczniku z 1939 znajdziemy te inne ciekawe dane. Ze strony 61 dowiemy si, jakie by o zag szczenie mieszkaƒ w ró nych stolicach europejskich. W Warszawie w 1931 by o Êrednio 2,1 osoby na izb (izba to pokój lub kuchnia). Oznacza to, e na ma eƒstwo z dwójkà dzieci nie przypada Êrednio nawet pokój z kuchnià (czyli dwie izby). W Berlinie wskaênik wynosi wtedy 1,0 osoby na izb (czyli na statystyczne ma eƒstwo z dwójkà dzieci przypada y trzy pokoje z kuchnià). W Kopenhadze wskaênik wynosi 0,7 osoby na izb (statystyczne ma eƒstwo z dwójkà dzieci mia o wi c cztery-pi ç pokoi z kuchnià), w Londynie 0,9 osoby na izb, w Rzymie i Pradze 1,4 osoby na izb. Tragizm II RP polega na tym, e z biegiem lat wiele pogarsza o si, a nie poprawia o. Wed ug przedwojennego rocznika w 1921 wskaêniki wynosi- y np.: Warszawa 2,0 osoby na izb, ódê 2,3 a Poznaƒ 1,4. Tymczasem dziesi ç lat póêniej, w 1931, by- o ju : Warszawa 2,1 osoby na izb, ódê 2,5 a Poznaƒ 1,6. Zamiast lepiej, by o gorzej. I nie mog o byç inaczej! W 1913 na ziemiach, które sta y si potem II RP, wyprodukowano 1,7 mln ton stali. W 1928, jeszcze przed kryzysem, produkcja wynosi a 1,4 mln a w 1934, w kryzysie, tylko 0,9 mln ton. W 1938, tu przed II wojnà, II RP osiàgn a poziom 1,4 mln ton stali. Poziomu z 1913, który mieli zaborcy, II RP na tych samych ziemiach nie osiàgn a nigdy. Trzeba by o dopiero PRL, by ju w 1950 osiàgnàç 1,7 mln ton a w ,1 mln ton. Budownictwo w II RP nie mog o si rozwinàç, bo nie produkowano doêç stali, cementu, szk a okiennego, cegie, dachówek etc. Jak wi c mia o si rozwijaç budownictwo?! Przez ca à II RP zapóênienie Polski wobec krajów rozwini tych ros o. Tam sytuacja mieszkaniowa poprawia a si a u nas pogarsza a. Dopiero lata PRL przynios y zmian. Zacz liêmy powoli doganiaç kraje rozwini te. MyÊl e nale a oby dziê wydaç ponownie Ma y rocznik statystyczny Powinna to byç lektura obowiàzkowa, zw aszcza dla dziennikarzy dyrdymalàcych o wspania ej rzekomo II RP. Piotr Badura firany zas ony karnisze szycie i monta ul. Namys owska Dobrzeƒ Wielki tel tel tel NOWOÂå! Oprawiamy prace: - dyplomowe - magisterskie - in ynierskie Dobrzeƒ Wielki, ul. KoÊcielna (przy koêciele Êw. Katarzyny) KLEPKA 3

4 Âlàski punkt widzenia Koƒ jaki jest, ka dy widzi W ostatniej dekadzie kiepsko powodzi si ludziom w naszym regionie. Byt województwa jest permanentnie zagro- ony. S usznie winimy za to instytucje mocno scentralizowanego, unitarnego paƒstwa oraz reprezentujàcych nasze regionalne interesy marnych polityków. Nie dostrzegamy jednak winy u siebie. Tymczasem rozwój ka dego regionu najbardziej zale y od jakoêci zamieszka ej w nim spo ecznoêci i jej umiej tno- Êci wspó pracy dla dobra wspólnego. Irracjonalni przybysze Kiedy paƒstwo nieustannie ogranicza nasz potencja ekonomiczny i spo- eczny, powinniêmy si gnàç po najmocniejszy or, jakim jest, w pe nym tego s owa znaczeniu, atrakcyjnoêç naszego opolskiego regionu. AtrakcyjnoÊç Âlàska Opolskiego to nie tylko jego walory turystyczne, bogata infrastruktura czy jakoêç ycia jego mieszkaƒców. To przede wszystkim jego najwi ksze w Polsce nasycenie wielokulturowoêcià i zgoda wi kszoêci tubylczej spo ecznoêci na wspólne dzia ania z przybyszami w obronie administracyjnego istnienia naszej ma ej ojczyzny. Nie chc byç posàdzany o cynizm, jednak trzeba jasno powiedzieç, e na dalszej degeneracji systemu spo eczno-ekonomicznego regionu, prowadzàcej do jego unicestwienia, najwi cej stracà dobrze ustawieni przybysze. Ucieknà im liczne stanowiska publiczne, a m odzi bez korzeni w Êlàskiej ziemi, poszukajà szcz Êcia na zachodzie, spora cz Êç u szkopów i szwabów. Dlatego trudno czasem zrozumieç ich irracjonalnà postaw, gdy autochtoni wyst pujà z inicjatywami majàcymi na celu zwi kszenie atrakcyjnoêci regionu lub popraw sytuacji ekonomicznej lokalnej spo ecznoêci. Kiedy Burmistrz Zdzieszowic rozpoczà akcj sprzeciwu wobec rozkradania dorobku materialnego mieszkaƒców gminy, nie by o wêród przybyszów ch tnych do pomocy. Mieli go za oszo oma, marzàcego o oderwaniu Âlàska od Polski. Dzisiaj Dieter Przewdzing mo e byç wspólnym mianownikiem dla tych, którym nie jest oboj tna przysz oêç naszej ma ej ojczyzny. Dotàd przybysze woleli takich lokalnych liderów, którzy potrafili marginalizowaç Êlàskà atrakcyjnoêç, jak Józef Sebesta czy Ryszard Zembaczyƒski. Marsza ka Sebest znamy z tego, e wszystko wiedzia lepiej, a nawet jeszcze gorzej, bo najlepiej. Kiedy jego krynica màdroêci si wyczerpa a, najzwyczajniej pozostawi region na pastw losu. Kolejnym pieszczochem przybyszów jest Prezydent Zembaczyƒski, znany dotàd jako hamulcowy miasta Opola i polityczny oportunista. Dopiero choroba spowodowa- a, e odwa y si skoczyç na g bokà wod, tak e dos ownie. Nie doêç, e skaczàc w ubraniu, zbruka wod w nowo otwartym basenie, to po tej kàpieli oêwiadczy zdumionym partyjnym towarzyszom z PO, e nie widzi wêród nich godnego sobie nast pcy na stanowisku Prezydenta Opola. A mówià, e zimny prysznic pomaga. Cz owiekowi tak, politykowi nigdy. Joƒczy vs. Marek Tylko nieliczni potrafià doceniç to, e autochtoni ubogacajà region. Do nich nale y urodzony w Strzelcach Opolskich prof. Romuald Joƒczy. Jego badania nad wp ywem tutejszej ludnoêci wykaza- y, e jej oddzia ywanie ubogaca region i ma pozytywny wp yw na jego rozwój. Zauwa a, e nikt nie wykorzystuje tej innoêci ani jej potencja u. Prof. Joƒczy pozytywnie ocenia to, e tutejsza MniejszoÊç nigdy nie b dzie dominujàca, ani niebezpieczna, pokazuje tak e jej dodatkowà zalet polskoj zycznoêç. Jako niepoj te ocenia, e nie umiemy z tego czerpaç, ani korzystaç. Jego zdaniem MniejszoÊç Niemiecka zawsze b dzie dobrym partnerem koalicyjnym, mocno zaanga owanym w sprawy regionu. Konkludujàc, dodaje i ankietowani przez niego samorzàdowcy oczekujà uruchomienia na wi kszà skal potencja u drzemiàcego w Mniejszo- Êci. Nale a oby zauwa yç, e to yczenie autochtoni nieustannie spe niajà. Pracujàc za granicà i przywo àc w okresie ostatnich dekad dziesiàtki miliardów z otych, ratowali województwo przed ca kowità degradacjà. a owaç trzeba, e prof. Joƒczy nie odniós swych badaƒ do ca ej populacji autochtonów. Mówiàc o wynikach tych badaƒ zaznacza, e dotyczà one ludno- Êci autochtonicznej pochodzenia niemieckiego. Tymczasem nikt z nas, rodowitych Âlàzaków, nie potrafi okreêliç jakà narodowoêç deklarujà jego najbli si, tak rodzina jak i sàsiedzi i znajomi. Odczuwamy jedynie, e ci Âlàzacy, którzy deklarujà niemieckie pochodzenie i ci, którzy uwa ajà, i sà wy àcznie Âlàzakami, stanowià populacj o to samej mentalnoêci. Sà oni w przewa ajàcej wi kszo- Êci, gdy grupa Âlàzaków pochodzenia polskiego jest znikoma, a dodatku nie afiszuje si ze swoim pochodzeniem. Koƒczàc ten wàtek, pozwol sobie na uwag, e po raz pierwszy spotka em si z udokumentowanà, obiektywnà ocenà autochtonów. ywi nadziej, e nie jest ona zwiàzana z tym, i prof. Joƒczy po egna si z opolskimi uczelniami i swojà dalszà karier zawodowà postanowi kontynuowaç na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wroc awiu. Nurtuje mnie jedno. Wiem, e w ka dej dziedzinie ycia liczà si tylko prawdziwe naukowe argumenty i nie ma znaczenia, kto je wypowiada. Dlatego wypada oby ostatecznie rozsàdziç, czy w sprawie MniejszoÊci prawdziwe sà naukowe argumenty prof. Joƒczego, czy by ego rektora Uniwersytetu Opolskiego prof. Franciszka Marka. Klasyczny Kulturkampf Szukanie prawdy o Âlàzakach nie b dzie proste, bo ju w staro ytnoêci uwa- ano, e nie ma prawdy powszechnej, bo prawda jest dla ka dego inna, a lepsza jest ta, która si oka e praktyczniejsza. W naszej demokracji o tym, co jest prawdà, decyduje wi kszoêç wed ug w asnych korzyêci. Sàd Najwy szy, orzekajàc, e nie ma narodowoêci Êlàskiej, kierowa si prawdopodobnie takim sposobem rozumowania. Nie poradzi sobie jednak z uzasadnieniem swojej decyzji, bo nie doêç, e straszy Polaków Âlàzakami, to jeszcze powo uje si na opinie internetowych trolli. Dla SN nie mia o najmniejszego znaczenia to, e lud Êlàski jako grupa etniczna bez w asnego paƒstwa, od wieków istnieje w powszechnej ÊwiadomoÊci Polaków. SN swoim orzeczeniem spe ni oczekiwania polskiego ruchu narodowego oraz cz Êci polskich elit, mi dzy innymi Prezydenta i Premiera RP oraz Abp. Metropolity Katowickiego, jednak sprawi ogromny zawód setkom tysi cy Âlàzaków. Trzeba mieç na uwadze, i to Polska do nich przysz a, a nie oni do Polski, wi c o adnej dobrowolnej asymilacji nie mo e byç mowy. Niemcy zgotowali Âlàzakom Volkslist, Polska wrzuca ich do jednego wora i ocenia jako Polaków KLEPKA 4

5 wykazujàcych pewnà odr bnoêç. Zapewne gorszych. Mamy do czynienia z klasycznym Kulturkampfem. Trzeba jednak wiedzieç, e kojarzony z nim Otto von Bismarck próbowa os abiç ko- Êció katolicki w Niemczech, co okaza o si niezbyt skuteczne, zaê próba zaostrzenia germanizacji na ziemiach polskich skoƒczy a si wzmocnieniem polskiego ruchu narodowego. Nale a oby sobie yczyç, aby wypowiedziana Âlàzakom przez polskie paƒstwo wojna kulturowa, okaza a si jedynie godnym ubolewania epizodem. Pomóc w tym mo e wspomniana praktyczniejsza prawda g oszàca, e Polak od dziecka wie kim jest (Katechizm ma ego Polaka), zaê Âlàzak wie kim nie jest nie jest Polakiem. Nie musi zdobywaç swojej ziemi krwià i bliznà, ani oddawaç za nià ycia, bo to jest jego ziemia od zawsze, wi c woli dla niej solidnie pracowaç. Teraz sprawa uznania Êlàskiej odr bnoêci trafi po raz kolejny w r ce opolskich s dziów, którzy choçby dlatego, e spotykajà Âlàzaków na co dzieƒ, co ma dla sprawy istotne znaczenie, mogà si z warszawskimi s dziami nie zgodziç. Autor pierwszej polskiej encyklopedii ks. Benedykt Chmielowski, pod has em koƒ napisa : Koƒ jaki jest, ka dy widzi. Tym samym ksiàdz Chmielowski uzna konia za zbyt oczywiste zwierz, aby je opisywaç, a to oznacza, e je eli coê jest oczywiste, to debatowanie nad tym jest bezcelowe. Âlàzak jaki jest, te ka dy widzieç powinien. W dodatku, na ch opski rozum, tak jak z konia zebry zrobiç si nie da, chocia jest z rodziny koniowatych, tak i ze Âlàzaka te si Polaka zrobiç nie da. Zresztà nie ma takiej potrzeby. Sà znane wyjàtki w postaci Âlàzaków obojga p ci, przerobionych na prawdziwych Polaków. adna z tych osób nie broni interesów rodzimych Âlàzaków. Sami wi c czekamy na kolejne wyroki sàdów powszechnych i najwy szych w sprawie istnienia narodowoêci Êlàskiej, nie narodu. Jednak wyrok ostateczny o istnieniu Âlàzaków zostanie wydany przez nich samych. Bernard Sojka Koncert na dwudziestolecie (ciàg dalszy z klepki 1) Jubileuszowy koncert nie móg si odbyç bez wykonania przez wszystkich muzyków piosenki hejna owej konkursu Ze Âlàskiem na ty. By te recital Zespo u Pie- Êni Ludowej Silesia, gdy on te obchodzi swe 20-lecie. NowoÊcià by wyst p zespo u profesjonalnych muzyków z kr gów muzyki klasycznej grupy muzycznej Take Style, która znana jest ze spontanicznoêci podczas wykonywania koncertów. Cz sto zaskakuje umiej tnoêcià àczenia ró nych gatunków i stylów muzycznych. Niezapomniane wra enia dêwi kowe zespo u znane sà w Polsce i za granicà. Podczas koncertu galowego zespó wystàpi z krótkim recitalem we wspólnym projekcie muzycznym z zespo em Silesia. Podczas gali czytano fragmenty prac laureatów, z wydanych do tej pory czterech tomów ksià ki Ze Âlàskiem na ty. Na scenie prowadzono te wywiady z laureatkami konkursu: Joannà Moszner, Julià Budny, Annà Lipka i Iwonà Rybol oraz z nauczycielkami, które przez wiele lat by- y opiekunami piszàcych prace na konkurs: Helgà Bieniusa, Jolantà Drwi ga i Lilianà Wencel. Poniewa by czas bo onarodzeniowy, to na zakoƒczenie uroczystoêci wykonawcy zaêpiewali wspólnie kol d Oj MaluÊki, MaluÊki. Koncert zamkn a hejna owa piosenka Ze Âlàskiem na ty a potem zaproszono publicznoêç na pocz stunek: kaw i herbat oraz ko acz Êlàski. Wieczór pozostanie zapewne na d ugo w pami ci uczestników i organizatorów, ze wzgl du na wysokà rang imprezy i bardzo ciekawy program koncertu. Serdeczne podzi kowania nale à si organizatorowi i wspó organizatorowi koncertu oraz w adzom za obj cie go patronatem honorowym (Wicemarsza ek Senatu RP, Marsza ek Województwa Opolskiego, Starosta Powiatu Opolskiego i Wójt Gminy ubniany). Za wspó prac i pi knà opraw muzycznà podzi kowania kierujemy do wszystkich muzyków i zespo ów. Organizatorzy dzi kujà sponsorom koncertu, którymi sà: Bank Spó dzielczy w ubnianach, Przedsi biorstwo Wielobran owe Diaków w K pie, Zak ad Us ug Transportowo-Sprz towych Rudatom w K pie, Przedsi biorstwo In ynierii Komunalnej Ecokom w Luboszycach, Centrum Pomocy Drogowej AutoCzok w K pie i Zak ad Stolarski Fila w Dàbrówce ubniaƒskiej. Podzi kowania kierowane sà te do mediów, za patronat medialny nad koncertem i promocj, oraz do wszystkich osób, które przyczyni y si do realizacji tego wa nego przedsi wzi cia kulturalnego. Projekt programu przygotowanego specjalnie z tej okazji wykona w aêciciel firmy Redit.pl, a scenografi przygotowa a w aêcicielka kwiaciarni Kwiatania. Koncert dofinansowano ze Êrodków Urz du Marsza kowskiego Województwa Opolskiego, Powiatu Opolskiego oraz Gminy ubniany. Udokumentowaniem fotograficznym imprezy zaj li si panowie Stanis aw B achowicz i Miros aw ikcelam Ma ecki, jak zwykle niezawodni w tych sprawach. Zdj cia do tego tekstu (na klepkach 1 i 6) wykona pan Stanis aw B achowicz. ( OK) OKR GOWA STACJA KONTROLI POJAZDÓW Popielów, ul. Szenwalda 39 A, tel do 92 przeglàdy techniczne (rejestracja) wszystkich typów pojazdów komputerowa diagnostyka silnika remonty pojazdów wymiana opon i szyb samochodowych Godziny otwarcia: i w ka dà sobot od 8.00 do US UGI PROTETYCZNE lic. tech. dent. Lidia Panek wykonywanie uzupe nieƒ protetycznych ekspresowa naprawa protez tel , ca odobowy Opole, ul. 1 Maja 15 oficyna, wejêcie bramà naprzeciw przystanku MZK przy dworcu PKS Czynne codziennie 11:00 17:00 rabaty raty rachunki kosztorysy KLEPKA 6

6 Z dziejów Dobrzenia (1) Dobrzeƒ Wielki (Groß Döbern) nale y do najstarszych osad w powiecie opolskim. Odkrycia archeologiczne na jego terenie si gajà epoki kamienia. W dawnych czasach ludnoêç jego okolicy y a z polowania i rybo ówstwa. Na poczàtku XIII wieku miejscowi ksià ta zacz li Êciàgaç na te ziemie osadników, którzy pochodzili przede wszystkim z krain niemieckich (Szwabii, Hesji, Turyngii). Zasiedlanie terenów niemieckimi gospodarzami nie by o podyktowane jakimiê wzgl dami politycznymi czy religijnymi. Chodzi o po prostu o to, e zaludnione obszary przynosi y zyski od mieszkaƒców w formie ró nych podatków. Osadnicy przybywali ze swoim byd em i narz dziami rolniczymi. Zaczynali do karczowania lasów, zamieniajàc po acie leêne w pola uprawne. Osiedlenia rozpocz y si oko o 1211 roku, a ich nasilenie nastàpi o szczególnie po 1241 roku, gdy tereny te zosta y wówczas spustoszone przez najazd Mongo ów. Osadnicy byli mile widziani zarówno przez Piastów, jak i przez miejscowà szlacht i klasztory. Za o enie wsi Dobrzeƒ Wielki na prawie niemieckim nastàpi- o w 1279 roku. JeÊli istnia y dokumenty o wczeêniejszym za o- eniu wsi, to nie zachowa y si. Pierwsze zapiski o istnieniu wsi Dobren (czyli o dzisiejszym Dobrzeniu Wielkim) sà ju z 1228 roku. W dokumencie z tego w aênie roku ksià Kazimierz zatwierdza posiad oêç dla klasztoru norbertanek w Czarnowàsach. Sà to zapisy o Êwiadczeniach jakie Dobrzeƒ Wielki mia przekazywaç na rzecz klasztoru w Czarnowàsach. Dokument z 1279 roku stanowi z kolei, e wieê zostaje zwolniona z dotychczasowych obcià eƒ podatkowych, a w zamian ma dostarczaç 120 garnców miodu na stó ksi cia opolskiego. W dokumencie tym jest te mowa o wójtostwie dziedzicznym. Urz dujàcy w tym czasie wójt Heinrich, mia prawo do jednego wolnego anu, do m yna wodnego i w asnej gospody. Mia te prawo do sprzeda y chleba, mi sa i obuwia. Wójt mia tak e obowiàzki. W razie potrzeby dostarcza ksi ciu podwody konnej i zobowiàzany by stawaç pod sztandary ksi cia jako rycerz na koniu. Zbiera te podatki dla ksi cia a w czasie polowaƒ kwaterowa oraz ywi dru yn ksi cia z koƒmi i sforà psów. Dziedziczne so tysostwo w Dobrzeniu Wielkim zakoƒczy o si w 1885 roku. U schy ku 1566 roku w Dobrzeniu y y 32 rodziny. Posiada- y one 25 anów gruntu. Dodatkowo 2,5 anu nale a o do koêcio- a. WieÊ p aci a w tym czasie 13 talarów, 13 groszy i 6 halerzy ksi ciu opolskiemu. Rocznie dostarczyç musia a te na stó ksi cia 3 g si, 6 kur, 45 jajek, ryby i jednego wo a. Gospodarze mogli z kolei za op atà 18 halerzy od Êwini wypasaç swoje Êwinie w lasach d bowych nad Odrà. Od roku 1566 nastàpi o zwolnienie wsi z podatków na rzecz ksi cia opolskiego. Ch opi uzyskali wolnoêç. W zamian mieli corocznie dostarczaç drzewo na dwór ksià cy do Wroc awia, w iloêci 23 sà ni. Drzewo dostarczano do portu w Dobrzeniu i sp awiano je dalej Odrà. Z uzyskaniem wolnoêci przez gospodarzy z Dobrzenia to by o nie tak do koƒca, bo jednak corocznie ch opi musieli dostarczaç do zamku w Opolu furmank drzewa na opa, musieli te transportowaç na opolski zamek ubità podczas polowaƒ zwierzyn. LudnoÊç musia a tak e odstawiaç dziesi cin do katedry we Wroc awiu, którà w roku 1588 zamieniono na 2 talary. Dobrzeƒ by w asnoêcià ksi cia opolskiego, ale pod wzgl dem koêcielnym podlega pod jurysdykcj parafialnà w Czarnowasach. Mieszkaƒcy Dobrzenia wybudowali sobie w asny ko- Êció i próbowali stworzyç w asnà, niezale nà parafi, czemu bardzo sprzeciwia si pra at klasztoru w Czarnowàsach, a widzàc bezskutecznoêç swych zabiegów, zwróci si w tej sprawie do ksi cia Boles awa II. Ksià stanà po stronie klasztoru i 1 wrze- Ênia 1325 roku wyda akt znoszàcy nowà parafi pod wezwaniem Êw. Katarzyny. Od najdawniejszych czasów Dobrzeƒ Wielki nale a do dekanatu opolskiego, jednak stosunki te by y bardzo luêne. W dokumencie z 10 listopada 1531 roku, mówiàcym o posiad oêci Kolegiaty w Opolu, wioska Dobrzeƒ nazywa si Dobzien. Dok adnej daty powstania pierwszego koêcio a w Dobrzeniu Wielkim nie da si dziê ustaliç. By o to na pewno mi dzy 1279 a 1325 rokiem. KoÊció by koêcio em filialnym a do 1810 roku. Dopiero po sekularyzacji powsta a samodzielna parafia. Mi dzy mieszkaƒcami a klasztorem toczy si te spór o to, by proboszcz mieszka na miejscu. Sytuacja taka trwa a do 1787 roku. Dopiero wtedy ksiàdz zamieszka w Dobrzeniu Wielkim. WieÊ zobowiàza a si do op acenia utrzymania zamieszka ego w niej ksi dza. WysokoÊç utrzymania wyceniono na 18 talarów i 36 groszy. WieÊ ponosi a te koszt utrzymania plebanii. Miejscowemu ksi dzu p acono nale noêç w zbo u. Od ka dego anu gruntu jeden szefel yta i jeden szefel owsa. (Dokoƒczenie w nast pnej Beczce ). Ernst Mittmann Popielów, ul. Klasztorna 3 Sklep Dobrzeƒ Wielki ul. Namys owska 22 tel , kom MEBLE NA WYMIAR kuchnie, sypialnie, azienki, garderoby, szafy i inne Aran acja, pomiar i projekt w cenie mebli W ofercie tak e sprz t AGD KLEPKA 7

7 INFORMACJE LOKALNE Z GMINY DOBRZE WIELKI Arabesque i Chorus W dniu 14 grudnia w Gminnym OÊrodku Kultury w Dobrzeniu Wielkim odby y si po raz trzeci warsztaty z taƒca klasycznego dla tancerzy Grupy Baletowej ARABESQUE i Zespo u Taƒca Wspó czesnego CHORUS. Zaj cia z techniki taƒca klasycznego prowadzi Maria Kijak-Rakowska, by a primabalerina Opery Wroc awskiej, a nast pnie dyrektor baletu wroc awskiego. Obecnie prowadzi w asne Studium Taƒca i Baletu przy Operze Wroc awskiej. Dziewcz ta przygotowywane sà do nauki taƒca pointach, które nieodparcie kojarzà si z baletem. Dwa dni póêniej, 16 grudnia, obie grupy uêwietni y swym wyst pem Regionalnà Gal podsumowujàcà projekt Sensotwórcy ludzie, dla których tworzenie ma sens. Odby a si ona w Sali Koncertowej Paƒstwowej Szko y Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Opolu. Grupa Baletowa ARABESQUE dzia a w Gminnym OÊrodku Kultury w Dobrzeniu Wielkim od paêdziernika 2010 roku. W sk ad Grupy wchodzà dzieci w wieku od 6 do 13 lat. W trakcie zaj ç uczestnicy poznajà tajniki techniki taƒca klasycznego, rytmiki, taƒca estradowego oraz taƒca jazzowego. Mimo krótkiego sta u GB ARABESQUE zdoby a ju wiele nagród konkursowych, m.in.: II miejsce na Wojewódzkim Festiwalu Zespo ów Tanecznych FAN-TAN w Opolu w 2011, 2012 i 2013 roku; I miejsce na Festiwalu Taƒca Baw si razem z nami w Kluczborku w 2013 roku; II miejsce dla ARABESQUE na Mi dzynarodowym Festiwalu MAGIA ITALIANA w Rimini we W oszech w 2012 roku; II miejsce na Mi dzynarodowym Festiwalu Sztuki Dzieci i M odzie y My XXI wiek w S onecznym Brzegu w Bu garii. Festiwale w Rimini i i S onecznym Brzegu odby y si pod patronatem Telewizji Polskiej. Od paêdziernika 2012 roku dzia a w Gminnym OÊrodku Kultury m odzie owa grupa taneczna Zespó Taƒca Wspó czesnego CHORUS. Dziewcz ta podczas zaj ç poznajà arkana techniki modern dance i taƒca wspó czesnego. W maju 2013 roku na Festiwalu Taƒca Baw si razem z nami w Kluczborku zaj y II miejsce za choreografi Czerwona sukienka, a na Mi dzynarodowym Festiwalu Sztuki Dzieci i M odzie y My XXI wiek w S onecznym Brzegu w Bu garii duet zajà III miejsce. Pedagogiem i choreografem wszystkich grup jest mgr Alicja Iwaƒska. Na zdj ciach warsztaty z Marià Kijak-Rakowskà. Gminne przetargi 30 grudnia gmina og osi a przetarg na budow ulic Broniewskiego, Eichendorffa, Norwida i wewn trznych, wraz z kanalizacjà i oêwietleniem, oraz przebudow ul. Chopina w Czarnowàsach. Do 21 stycznia mo na sk adaç oferty. Na realizacj b dzie 150 dni. 31 grudnia og oszono przetarg na opracowanie projektu budowlano-wykonawczego rozbudowy i przebudowy oczyszczalni Êcieków w Dobrzeniu Wielkim. Termin sk adania ofert up ynie 16 stycznia. Na wykonanie projektu b dzie 240 dni. Nabór do zespo u Gminny OÊrodek Kultury w Dobrzeniu Wielkim og asza nabór do zespo u taƒców narodowych dla dzieci w wieku od 6 lat, m odzie y oraz doros ych. Zespó prowadzi dyplomowany instruktor taƒca ludowego. Zapisy do zespo u prowadzone sà w filii bibliotecznej w Czarnowàsach, gdzie mo na tak e uzyskaç bardziej szczegó owe informacje. Zainteresowani mogà te uzyskaç informacje telefonicznie, dzwoniàc pod numer: KLEPKA 8

8 INFORMACJE LOKALNE Z GMINY POPIELÓW Krótko z gminy 5 grudnia goêci a w gminie Popielów 22-osobowa grupa przedstawicieli samorzàdów i organizacji pozarzàdowych z woj. podlaskiego. Podczas wizyty w so ectwach z tytu em Najpi kniejszych Wsi: Kar owicach i Starych Sio kowicach, goêcie zapoznali si z licznymi przyk adami projektów realizowanych przez Gmin Popielów, tak e w ramach Programu Odnowy Wsi, oraz z projektami realizowanymi przez Stowarzyszenia i jednostki oêwiatowe. Przygotowany program, wystawy, wystàpienia, prezentacje i przyjazna atmosfera doprowadzi- y do nawiàzania kontaktów i zaproszenia do województwa podlaskiego. Urzàd Gminy w Popielowie zosta laureatem konkursu na Najciekawszà form informacyjnà skierowanà do mieszkaƒców w zakresie post powania z odpadami w roku Konkurs organizuje Fundacja Ekologiczna Zielona Akcja pod honorowym patronatem Ministra Ârodowiska. Urzàd nagrodzono za ulotk informujàcà mieszkaƒców o zmianach, jakie wiàza y si ze znowelizowanà ustawà o utrzymaniu czystoêci i porzàdku w gminach. TreÊç i form graficznà nagrodzonej ulotki przygotowa Referat Inwestycji Infrastruktury Technicznej Rolnictwa i Ochrony Ârodowiska. Gratulujemy! Gminna Biblioteka Publiczna w Popielowie w rankingu bibliotek za 2013, przygotowanym przez Instytut Ksià ki oraz redakcj Rzeczpospolitej otrzyma a tytu najlepszej biblioteki w woj. opolskim. Gratulujemy! Silna ekipa obmyêla plan Plan imprez na 2014 rok SCKTiR og osi ju plan imprez na 2014 rok. Sà w nim: 25 stycznia Noworoczne Spotkanie Ludzi Kultury 8-9 lutego Chodzenie z Koz em 15 lutego Babski Comber lutego Chodzenie z Niedêwiedziem Niedêwiedê nie b dzie wiecznie przebywa w Starych Sio kowicach informuje strona internetowa so ectwa. Silna ekipa ju przygotowuje si do wyprowadzenia go z wioski i zaprasza ka dego, kto chcia by si do àczyç, na zebranie organizacyjne we wtorek 14 stycznia o godz. 18:00 w Êwietlicy wiejskiej. Tam obmyêlony b dzie plan dzia aƒ. Trzeba b dzie niedêwiedzia pokazaç mieszkaƒcom, oprowadziç ulicami a potem skutecznie wydaliç z Sio kowic, aby by spokój z nim na ca y rok. Wielkie Wodzenie Niedêwiedzia ulicami Sio kowic odb dzie si 22 i 23 lutego. B dzie si wtedy dzia o! W sobot 22 lutego od godz niedêwiedê b dzie wodzony ul. Warszawskà i jej wszystkimi bocznymi. W niedziel 23 lutego od godz. 12:30 korowód pow druje ulicami: Klapacz, Powstaƒców i Piastowskà. Potem, w godz. 18:00-20:00 b dzie spotkanie z niedêwiedziem i zabawa dla wszystkich dzieci w restauracji Âtantin. Wst p wolny a nawet obowiàzkowy! Graç i bawiç b dzie zespó Atlantis. Z kolei od godz. 20:00 zabawa taneczna dla wszystkich mieszkaƒców u Âtantina. Wst p wolny i obowiàzkowy, przygrywa Atlantis. Ju dziê ekipa od niedêwiedzia dzi kuje wszystkim z góry za serdecznoêç, goêcinnoêç i ciep e przyj cie. Zdj cie u góry, to przypomnienie z ubieg ego roku. 8 marca Dzieƒ Kobiet 13 marca Stó Wielkanocny 4 maja Wiosna Kwiatów 13 lipca Pszczo y Miód Cud 15 sierpnia Igrzyska Wiejskie 11 paêdziernika Roztaƒczony Popielów 9 listopada Âlàski Rok Obrz dowy Turniej Nalewek 6 grudnia Miko aj. Bo onarodzeniowo w SCKTiR 13 grudnia w popielowskim Domu Kultury odby o si 15. spotkanie wigilijne dla osób starszych i samotnych. SCKTiR zorganizowa je wspólnie z GOPS dla oko o 160 potrzebujàcych z gminy Popielów. By y wyst py artystyczne, Êpiewanie kol d i pastora ek, a tak e tradycyjne wigilijne dania. 16 grudnia w popielowskim Domu Kultury odby a si nowa impreza Rodzinne Pieczenie Pierników. Pani Krystyna Rychlik, dyrektor popielowskiego przedszkola, i pani Krystyna Uhryn, radna gminna, wraz z dzieçmi, rodzicami i dziadkami piek y pierniki i ciasteczka Êwiàteczne wg czterech przepisów. Dzieci najch tniej wyciska y pierniki foremkami. Fotorelacj mo na obejrzeç pod adresem: KLEPKA 9

9 INFORMACJE LOKALNE Z GMINY MURÓW Krótko z gminy W sobot 11 stycznia o godz. 15:00 w sali OSP Tartaku w Murowie odb dzie si zebranie w dkarzy zrzeszonych w kole PZW Murów. W programie m.in.: sprawozdanie Zarzàdu za 2013 rok oraz plany dotyczàce stawu w Murowie i Zagwiêdziu. Rada So ecka Wsi Grabczok zaprasza na zabaw karnawa owà, która odb dzie si w sobot 25 stycznia w sali OSP w Grabczoku. Poczàtek o godz. 20:00. Graç b dzie zespól Transfer. Wi cej informacji pod telefonem: W niedzielne popo udnie 15 grudnia w koêciele parafialnym w Zagwiêdziu odby y si Jase ka. Wyst p przygotowali uczniowie klas drugich Publicznego Gimnazjum w Zagwiêdziu pod opiekà wychowawczyƒ: mgr A. Jeziornej, mgr. A. Kupczyk-Kobylaƒskiej oraz nauczyciela muzyki mgra E. Malika. Niedziela 15 grudnia up yn a w gminie Murów pod znakiem kiermaszy bo onarodzeniowych. Odbywa y si one w Murowie na terenie nowego parku i w Starych Budkowicach na Rynku. Tak- e w Zagwiêdziu odbywa si Kiermasz Bo onarodzeniowy zorganizowany przez gimnazjum i przedszkole. W og oszonym przez gmin przetargu na udzielenie jej kredytu d ugoterminowego w kwocie 800 tys. z wp yn y dwie oferty. Korzystniejsza okaza a si oferta Banku Spó dzielczego w ubnianach i t wybrano, o czym urzàd poinformowa 13 grudnia. Drugim oferentem by Bank Spó dzielczy Bank Rolników w Opolu. Sp ata kredytu ma si zakoƒczyç 31 grudnia 2020 roku. W przetargu na dostaw energii elektrycznej na potrzeby obiektów gminy Murów i jej jednostek organizacyjnych by o trzech oferentów: Green S.A. z Warszawy, Corrente z O arowa Mazowieckiego i PKP Energetyka z Warszawy. Gmina wybra a firm Green S.A. W przetargu na dostaw energii elektrycznej do oêwietlenia ulic i miejsc publicznych gminy Murów stan y te same trzy firmy, co w przetargu na pràd do obiektów. Tak samo te gmina wybra a. Zamówienia udzielono firmie Green S.A. z Warszawy. Z ote gody w Gminie Murów Jubileusz 50-lecia po ycia Êwi towa- o osiem par ma eƒskich z terenu Gminy Murów. Na zdj ciu sà to (od lewej): 1) Marta i Hubert KwaÊny 2) Barbara i Alfons Szymaniec 3) Dorothea i Johannes Wodarz 4) Barbara i Janusz Fortuna Z W sobot i niedziel 4-5 stycznia odby- o si w Zagwiêdziu Kol dowanie. Na zdj ciu u do u grupa kol dników, zbyt du- a, by by o ka dego wyraênie widaç. Dlatego zainteresowanych odsy amy do strony internetowej. Zdj cia sà tam wi ksze, jest ich wi cej i to w kolorach. W sobot 18 stycznia w salce parafialnej w Zagwiêdziu odb dzie si bal karnawa owy. Poczàtek o godz. 20:00. Graç b dzie zespó Omega. Bilety po 120 z (w cenie: ciep a kolacja, kawa, herbata, ciasto, zimna p yta i druga kolacja) do nabycia w Przedszkolu w Zagwiêdziu. 5) W adys awa i Jan CieÊlak 6) Dorota i Alfred Jambor 7) Urszula i Hubert Dybala 8) Marta i Karol Warsic UroczystoÊç mia a miejsce w Êrod 11 grudnia w filii Gminnej Biblioteki Publicznej w Zagwiêdziu. (UGM) Informacje: tel Od 7 stycznia w ka dy wtorek o godz. 19:30 w sali gimnastycznej w Zagwiêdziu odbywajà si zaj cia ruchowe. W programie m.in. çwiczenia gimnastyczne, Pilates, trening Cardio, Zumba, Dance Aerobic. Zainteresowani powinni mieç ze sobà wygodny strój sportowy i mat do çwiczeƒ (lub kocyk). Jednorazowe wejêcie kosztuje 5 z (60 minut çwiczeƒ). W koêciele pw. NajÊwi tszego Serca Pana Jezusa w Zagwiêdziu trwajà prace konserwatorsko-renowacyjne. W grudniu zakoƒczono etap renowacji nawy g ównej. Obecnie rozpocz to renowacj drewnianych figur nawy g ównej. Wójt Gminy Murów zawiadamia o wywieszeniu na tablicy informacyjnej Urz du Gminy w Murowie oraz na stronie internetowej Zarzàdzenia Wójta nr Or z dnia 31 grudnia 2013 roku, w sprawie og oszenia wykazu nieruchomoêci przeznaczonej do sprzeda y, stanowiàcej w asnoêç Gminy Murów - po o onej w miejscowoêci Ka y. Atrakcyjne ceny! Magazyn W glowy Stare Budkowice, ul. Targowa 40 Oferuje: W giel: Kostka, gruby, orzech, EKO groszek, mia, koks Tel kom Atrakcyjne ceny! KLEPKA 10

10 AUTO ELEKTRYKA MECHANIKA Diagnostyka komputerem KLIMATYZACJA serwis + naprawa NAPRAWA: rozruszników, alternatorów, elektroniki, ABS i sterowników, AIRBAG itp. REGENERACJA TURBOSR AREK PE NA GAMA AKUMULATORÓW OPOLE I OKOLICE DAWNIEJ I DZIÂ Naprawa i monta zamków centralnych z pilotem alarmów, monta sprz tu audio, naprawa ogrzewania webasto przeglàdy okresowe, elektryka ciàgników i maszyn rolniczych. Z historii opolskiego piwowarstwa (51) Browary powiatu opolskiego (14) Prószkowski chmiel, prószkowskie kufle i bednarz wynalazca Józef Patrzek Brynica ubniaƒska 31a tel./fax: tel. kom Jednym z surowców niezb dnych do produkcji piwa jest chmiel wieloletnia ro- Êlina zielna z rodziny konopiowatych, uprawiana w naszych okolicach ju od IX wieku. Jego botaniczna nazwa brzmi Humulus Lupulus. Wbrew krà àcym legendom chmiel nie ma wp ywu na moc piwa i nie dodaje si go wiele, bo jest on tylko przyprawà, nadajàcà piwu charakterystycznà goryczk. W okresie funkcjonowania browaru w Prószkowie nie znano jeszcze wszystkich sk adników chmielu. Wiedziano jedynie, e goryczk w piwie uzyskuje si poprzez wygotowanie. Aby uwarzyç 100 litrów piwa piwowar dodawa do kot a warzelnego od 100 do 300 g chmielowych szyszek. Lekkie piwa by y s abiej chmielone. Do mocniejszych, bardziej s odkich, mo na by o dodaç go wi cej. O uprawach chmielu na naszych terenach w drugiej po owie XIX wieku wiemy bardzo niewiele. Jak informowa a prasa fachowa z tego okresu: Produkcja chmielu na Âlàsku jest znikoma i tylko nieliczne gospodarstwa rolne podejmujà si tej uprawy. W 1873 roku jest wzmianka o 5 morgach chmielu w miejscowoêci Pawonków pod Lubliƒcem, w 1887 roku o uprawach w Skarbiszowie. W 1879 roku wi ksze plantacje, o powierzchni oko o 10 morgów znajdowa y si na terenie Królewskiej Akademii Rolniczej w Prószkowie. Z plantacji prószkowskich zebrano w tym roku oko o 10 cetnarów chmielu. IloÊç ta mog aby pokryç niemal ca e zapotrzebowanie prószkowskiego browaru. W Prószkowie nie tylko warzono piwo i uprawiano chmiel. Produkowano tam te kufle oraz beczki do piwa. W 1763 roku ówczesny w aêciciel Prószkowa, Leopold Prószkowski (Proskowski) za o y na terenie miejscowoêci fabryk fajansu. Aby jà uruchomiç, sprowadzi do Prószkowa do- Êwiadczonych fachowców z Moraw. DziÊ wyroby prószkowskie nale à do najbardziej poszukiwanych eksponatów na gie dach staroci ca ego Êwiata. Oprócz innych wyrobów fajansowych, w ciàgu 90 lat istnienia manufaktury, opuêci jà te niejeden kufel. Dwa z nich pokazujà ilustracje. Manufaktura dzia a a do 1853 roku. Heinrich Rademacher z Prószkowa by nie tylko bednarzem, ale te wynalazcà, który skonstruowanà przez siebie beczk transportowà do piwa zameldowa w 1880 roku w urz dzie patentowym. Beczki transportowe, wo one zaprz gami z browaru do klienta i z powrotem, wi kszoêç czasu sp dza y na wolnym powietrzu. Nara one na wahania temperatur oraz niekorzystne warunki atmosferyczne, z czasem si rozsycha y, przez co ich klepki si kurczy y. Stan ten by widoczny, kiedy opasajàce beczk metalowe obr cze stawa y si luêne. Aby beczk uszczelniç, bednarz musia nabijaç metalowe obr cze w stron wybrzuszenia beczki i nawadniaç jà, aby klepki nap cznia y. Po kilku takich akcjach okazywa o si jednak, e pojemnoêç beczki 25-litrowej zmniejsza a si o 2-3 litry. Wtedy bednarz musia beczk rozebraç i dopasowaç szersze klepki, aby pojemnoêç znów si zgadza a. Koszty takiej naprawy wynosi y oko o fenigów. 130 lat temu, kiedy dzienna wyp ata wykwalifikowanego pracownika waha a si w granicach 2,50 do 3 marek, by a to spora kwota. Aby nie trzeba by o dorabiaç do rozeschni tych i skurczonych beczek nowych klepek, Heinrich Rademacher wymyêli beczk z przestawianym dnem. Jej klepki posiada y wy obienia na dno na ró nych wysokoêciach. Kiedy si rozesch y i skurczy y, dna beczki mo na by o ustawiç na wy obieniach po o onych bardziej na zewnàtrz, przez co jej pojemnoêç powraca- a do dawnych rozmiarów. Dzi ki temu unowoczeênieniu koszty naprawy rozeschni tej beczki wynosi y tylko fenigów. Beczka Rademachera zdoby a wielkie uznanie na wystawie specjalnej przemys u piwowarskiego, która odby a si w 1880 roku w Monachium. (Cdn.) Andrzej Urbanek KLEPKA 11

11 OPOLE I OKOLICE DAWNIEJ I DZIÂ Z historii wsi Grudzice Jak dotychczas, dok adnej daty za o enia miejscowoêci Grudzice nie uda o mi si nigdzie znaleêç. W ka dym razie do roku 1300 nazwa tej wsi nie wyst puje w sposób pewny w adnym zachowanym do naszych czasów dokumencie. Mo na wi c wyciàgnàç wniosek, e albo jeszcze nie by o takiej miejscowo- Êci, albo nie zachowa si aden wczeêniejszy dokument o jej powstaniu. èród a z XIV wieku te sà niepewne. W Codex diplomaticus Silesiae napisano, e wieê przesz a w r ce prywatne Jescho de Grutiz w roku 1354, ale jest to bardzo wàtpliwa informacja, bo nigdzie nie potwierdzono, e dotyczy to naszych Grudzic. Pierwsza pewna ju informacja pisana pochodzi dopiero z roku Zapisano wtedy nazw miejscowoêci Grutitz. W roku 1686 wymieniono nazw wsi Grudczic i Grudzitz, informuje z kolei Vsitationsberichte der Diözese Breslau z 1904 roku. Okolica Grudzic by a zamieszkana ju we wczeêniejszych wiekach. Mi dzy Grudzicami i Groszowicami znajdowano resztki dawnych pieców do wytopu rudy darniowej, pochodzàcej z tej okolicy. Piece by y z czasów IV i V wieku. W roku 1783 wed ug danych F. A. Zimmermanna Grudzice liczy y 173 mieszkaƒców, w tym 6 kmieci, 9 zagrodników i kilku cha- upników. Taka notatk znajdujemy te w ksià ce Powiat opolski. Szkice monograficzne (strona 354). Po kl sce Napoleona w roku 1812 pod Moskwà, pokonane i wyczerpane wojska francuskie kierowa y si do rodzinnej Francji. Wielu z tych o nierzy zmar o po drodze z odniesionych ran i wyczerpania. W wielu miejscowoêciach powsta y upami tnienia pochówków zmar ych o nierzy. Tak e w Grudzicach znajduje si takie miejsce, przy ul. Groszowickiej, tam gdzie stoi kamienny krzy. Grudzice w roku 1845 wed ug J. G. Knie liczy y ju 40 domów i 337 mieszkaƒców. Z kolei wed ug danych Felixa Triesta z roku 1864 Grudzice liczà ju 434 mieszkaƒców. Uprawiano wtedy 562 morgi gruntu ornego. Ponadto by o 121 mórg àk i 742 mórg pastwisk. We wsi by y 24 konie, 76 krów i 34 Êwinie. Grudzice mia- y 3 rzeêników, karczmarza, garbarza i handlarza byd em. W roku 1900 j zykiem polskim mówi o 880 mieszkaƒców wsi a niemieckim 59. Pierwszà szko zbudowano w Grudzicach w roku W szkole uczono w j zyku niemieckim, ale religii w j zyku polskim. Budynek szkolny powi kszono w roku 1932 o dalsze 4 salki lekcyjne. W styczniu 1945 roku budynek szkolny sp onà. Podczas plebiscytu w 1921 roku za przy àczeniem do Polski g osowa o 422 mieszkaƒców a za pozostaniem w Niemczech 253 osoby. 14 sierpnia 1927 odby o si pierwsze zebranie za o ycielskie OSP w Grudzicach. Pierwsza wzmianka o tym e we wsi znajduje si nadleênictwo pochodzi z roku Do chwili zbudowania koêcio a w Grudzicach wieê nale a a do parafii Groszowice. Idea zbudowania Êwiàtyni na miejscu zaistnia a ju w roku 1928, jednak poêwi cenia w asnego koêcio a grudziczanie doczekali si dopiero 13 grudnia 1959 roku. Od 1975 roku Grudzice sà cz Êcià Opola. Ernst Mittmann Spotkanie w DFK Gos awice Jak co roku, tak i w tym gos awickie ko o DFK zorganizowa o spotkanie adwentowe. Mia o ono miejsce 7 grudnia w siedzibie DFK Opole Gos awice. Od paru lat takie spotkania sà organizowane wspólnie z Verein Deutsche Hochschüler (Zwiàzkiem Studentów Niemieckich w Opolu). Studenci pomagajà w organizowaniu spotkania i wnoszà te cz Êciowy wk ad. Spotkania gos awickiego ko a nie sà mo e tak wystawne jak w ko ach, którym takie spotkania wspó finansujà samorzàdy, czy partnerzy zagraniczni. Gos awickie ko o nie posiada jak dotàd takich mo liwoêci. Za to atmosfera tutejszych spotkaƒ jest mi a serdeczna, pe na wzajemnej yczliwoêci i ciep a. Sto y zosta y pi knie udekorowane ga àzkami Êwierka, zap on y Êwiece, wystrój sali by pe en akcentów Êwiàtecznych. Na sto- ach pojawi y si s odycze, cytrusy, kilka rodzajów ciasta, kawa, herbata i soki owocowe. Organizatorzy przygotowali teksty pieêni adwentowych, które wspólnie z muzykami z Heimatklang wszyscy wspólnie zaêpiewali. By y wiersze okolicznoêciowe i wspomnienia. Pod koniec spotkania na sto ach pojawi a si kolacja. Budujàce jest to, e co roku na takich spotkaniach pojawiajà si nowe twarze. Ernst Mittmann Miko ajowe spotkanie 9 grudnia gos awickie ko o DFK zorganizowa o spotkanie ze Êw. Miko ajem dla dzieci swych cz onków. Punktualnie o godz. 16:00 Êw. Miko aj zawita do siedziby ko a. Dzieci przywita y go okolicznoêciowymi piosenkami. Wciàgn y te Êwi tego do wspólnej zabawy. Âw. Miko aj obdarowa wszystkie dzieci paczkami. Na koniec wspólnie, dzieci i rodzice, zasiedli do przygotowanego dla nich pocz stunku. Ernst Mittmann 28 LAT NA RYNKU GABINET DENTYSTYCZNY Czynne 6 dni w tygodniu w godzinach prestige4@op.pl Opole ul. G. Morcinka 43 tel tel. kom KLEPKA 12

12 INFORMACJE LOKALNE Z GMINY UBNIANY Büchold. W 2013 roku mieszkaƒcy Büchold Êwi towali jubileusz 1225 lat istnienia swej miejscowoêci. Z tej okazji odby o si szereg spotkaƒ, zorganizowano wiele wystaw i innych imprez kulturalnych. Wszystkie wydarzenia zwiàzane z jubileuszem miejscowoêci uwieczniono w formie filmu, wykonanego tak e na kasetach video. Schwebenried. Bo onarodzeniowe ozdoby, kiermasz ubiorów, grzane wino, czytanie baêni o treêci bo onarodzeniowej to tylko cz Êç z wielu atrakcji przygotowanych na Êwiàteczny kiermasz. Nad kiermaszem unosi si zapach cynamonu i innych zimowych przypraw. Arnstein. Stowarzyszenie Mi osników Historii Arnstein wyda o kolejny, 24. Rocznik historyczny, który na 265 stronach zawiera 13 artyku ów o tematyce wa nej dla historii miasta i gminy Arnstein. WÊród nich zwracajà uwag m.in. teksty o malarzu koêcio ów Eulogiusie Boehlerze i gänheimskich nazwach miejscowych. TreÊç interesujàcych artyku ów z pewnoêcià umili i skróci czytelnikom d ugie zimowe wieczory. Binsfeld. W ka dy trzeci czwartek miesiàca majà tu swoje spotkania przy kawie seniorzy. Ostatnio doszli oni do wniosku, e ciekawiej b dzie, jeêli zaproszà na grudniowe popo udnie dzieci. Wspólne rozmowy i czytanie bardzo si wszystkim spodoba y. ObecnoÊç dzieci o ywi a nieco sennà atmosfer grudniowego popo udnia i uzmys owi a, e tylko wspólne spotkania przedstawicieli wszystkich pokoleƒ pozwalajà si wzajemnie poznaç i zrozumieç, a dzieci przygotowywaç do nadejêcia kolejnych okresów w ich yciu i wynikajàcych z nich oczekiwaƒ i zadaƒ. Taryfa dla Gminy ubniany na 2014 rok ubniaƒskie Wodociàgi i Kanalizacja Sp. z o. o. w ubnianach na podstawie art. 24 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wod i zbiorowym odprowadzeniu Êcieków (Dz. U. z 2006 r., nr 123, poz. 858) og aszajà, e Koncert Noworoczny Koncert Noworoczny odb dzie si w niedziel 12 stycznia w koêciele p.w. Êw. Bart omieja w Je owej. Poczàtek godz. 15:00. Wystàpià: Chór Cantilene pod kierunkiem Joanny Dudy-Kot, Studio Instrumentalne ubniaƒskiego OÊrodka Kultury pod kierunkiem Artura Kansy-Budzicza, Studio Wokalne ubniaƒskiego OÊrodka Kultury pod kierunkiem Anny Malek, Zespó Wokalny OK zaprasza zostajà wprowadzone nast pujàce ceny i stawki op at dla zbiorowego zaopatrzenia w wod i zbiorowego odprowadzania Êcieków na rok 2014, które b dà obowiàzywa- y od dnia r. do dnia r. na terenie gminy ubniany. Voice Quartet dzia ajàcy przy Samorzàdowym Centrum Kultury, Turystyki i Rekreacji w Popielowie pod kierunkiem Doroty Nowackiej, Zespó Musica Viva pod kierunkiem Gabrieli Dworakowskiej z Publicznego Gimnazjum im. Jana Paw a II w Biadaczu Organizatorzy ubniaƒski OÊrodek Kultury, Proboszcz Parafii p.w. Êw. Bart omieja w Je owej ks. Helmut Piechota, Stowarzyszenie Nasza Wspólnota w Je- owej oraz Parafialny Zespó CARITAS w Je owej serdecznie zapraszajà. Uroczyste podsumowanie konkursu ubniaƒska Betlejka odb dzie si w niedziel 19 stycznia o godz. 16:00 w sali Gminnej Biblioteki Publicznej. Koncert duetu Urszula & Jerzy odb dzie si w niedziel 19 stycznia w sali OK. Poczàtek o godz. 17:00. W programie promocja wydanej p yty. Wst p wolny. Rezerwacja miejsc pod telefonem: Spotkania wigilijne W dniu 15 grudnia w Domu Parafialnym w Luboszycach odby o si spotkanie wigilijne dla seniorów i osób samotnych z Luboszyc (zdj cie). By a to ju druga taka wigilia. Pierwsza mia a miejsce w Wigili zorganizowa a Rada So ecka z so tysem panià Amelià Smolnik. Uczestniczy o w niej 110 osób. By y tradycyjne wigilijne potrawy i wspólne Êpiewanie kol d z sekretarzem gminy Joannà Nalepkà i so tysem Biadacza wraz z onà. Ca emu spotkaniu przewodniczy ks. proboszcz Marian ObruÊnik. W ubnianach parafialny Caritas te zorganizowa potkanie op atkowe dla seniorów, którzy si zawsze z niego cieszà, a MniejszoÊç Niemiecka na podobne spotkanie zaprosi a wszystkich, m odszych i starszych. Trzeba doceniç zaanga owanie ludzi w przygotowanie tych spotkaƒ, bo dla niektórych sà one jednà z niewielu okazji do wyjêcia z domu i rozmowy z innymi. Redakcja dzi kuje za zaproszenia i yczy wszystkim udanego 2014 roku. KLEPKA 13