DYREKTYWA RADY 92/43/EWG. z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

Transkrypt

1 European Communities (Wspólnoty Europejskie), Wyłącznie prawodawstwo Wspólnot Europejskich opublikowane w drukowanej wersji Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej uznawane jest za autentyczne. Dz.U.UE.L Dz.U.UE-sp sprost. Dz.U.UE.L ogólne zm. Dz.U /29 art zm. Dz.U.UE.L art zm. Dz.U.UE.L art zm. Dz.U.UE.L art zm. Dz.U.UE.L art. 1 DYREKTYWA RADY 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U.UE L z dnia 22 lipca 1992 r.) RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 130s, uwzględniając wniosek Komisji (1), uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego (2), uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (3), a takŝe mając na uwadze, co następuje: zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska, w tym ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory jest istotnym celem stanowiącym element realizacji ogólnego interesu Wspólnoty wyraŝonego w art. 130r Traktatu; polityka Wspólnoty Europejskiej i program działań w zakresie ochrony środowiska (na lata ) (4) przewidują środki dotyczące ochrony przyrody i zasobów naturalnych; uznając za główny cel niniejszej dyrektywy wspieranie zachowania róŝnorodności biologicznej przy uwzględnieniu wymagań gospodarczych, społecznych, kulturowych i regionalnych, niniejsza dyrektywa przyczynia się do realizacji ogólnego celu polegającego na trwałym rozwoju; zachowanie takiej róŝnorodności biologicznej moŝe w niektórych przypadkach wymagać utrzymania lub wręcz pobudzania działalności człowieka; na europejskim terytorium Państw Członkowskich stan siedlisk przyrodniczych nadal się pogarsza i coraz większa liczba dzikich gatunków jest powaŝnie zagroŝona; jeśli się uwzględni, iŝ zagroŝone siedliska i gatunki tworzą część dziedzictwa naturalnego Wspólnoty i Ŝe dotyczące ich zagroŝenia mają często charakter transgraniczny, konieczne jest w celu ich ochrony podjęcie środków na poziomie wspólnotowym; ze względu na zagroŝenia niektórych typów siedlisk przyrodniczych i niektórych gatunków konieczne

2 jest, w celu wspierania szybkiego wprowadzenia w Ŝycie środków zmierzających do ich ochrony, uznanie ich za mające priorytetowe znaczenie; w celu odtworzenia lub zachowania siedlisk przyrodniczych i gatunków, objętych zakresem zainteresowania Wspólnoty, we właściwym stanie ochrony, konieczne jest wyznaczenie specjalnych obszarów ochrony w celu stworzenia spójnej europejskiej sieci ekologicznej zgodnie z wyznaczonym harmonogramem; wszelkie wyznaczone obszary, w tym obszary sklasyfikowane obecnie lub w przyszłości jako obszary specjalnej ochrony zgodnie z dyrektywą Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (5), będą musiały zostać włączone do spójnej europejskiej sieci ekologicznej; jest właściwe, aby na kaŝdym wyznaczonym obszarze wprowadzić konieczne środki przy uwzględnieniu realizowanych celów w dziedzinie ochrony; tereny kwalifikujące się do wyznaczenia na specjalne obszary ochrony są proponowane przez Państwa Członkowskie, ale jednocześnie naleŝy ustanowić procedurę umoŝliwiającą w wyjątkowych przypadkach wyznaczenie terenu, który nie został zaproponowany przez Państwo Członkowskie, a który jest uznawany przez Wspólnotę za istotny dla utrzymania lub przetrwania typów siedlisk przyrodniczych lub gatunków o znaczeniu priorytetowym; naleŝy dokonać odpowiedniej oceny kaŝdego planu lub programu mogącego mieć istotny wpływ na cele w zakresie ochrony terenu, który został wyznaczony lub teŝ zostanie wyznaczony w przyszłości; uznaje się, iŝ przyjęcie środków mających na celu wspieranie ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków o znaczeniu priorytetowym, będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, stanowi wspólną odpowiedzialność wszystkich państw członkowskich; te środki jednakŝe mogą wiązać się z nadmiernym obciąŝeniem finansowym dla niektórych państw członkowskich z jednej strony, ze względu na nierównomierne rozmieszczenie takich siedlisk oraz gatunków w całej Wspólnocie, oraz z drugiej strony, ze względu na to, Ŝe zasada "zanieczyszczający płaci" moŝe mieć tylko ograniczone zastosowanie w szczególnym przypadku ochrony przyrody; dlatego teŝ uzgodniono, iŝ w tym wyjątkowym przypadku powinno zostać zapewnione współfinansowanie ze środków Wspólnoty w ramach limitów środków udostępnianych na mocy decyzji Wspólnoty; planowanie zagospodarowania terenów i polityka rozwoju powinny zachęcać do utrzymania cech krajobrazu o duŝym znaczeniu dla dzikiej fauny i flory; naleŝy ustanowić system nadzoru stanu ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków objętych niniejszą dyrektywą; dla niektórych gatunków fauny i flory wymagany jest ogólny system ochrony w celu uzupełnienia dyrektywy 79/409/EWG; naleŝy zapewnić środki gospodarowania niektórymi gatunkami, jeśli uzasadnia to stan ich ochrony, w tym zakaz stosowania niektórych środków chwytania lub zabijania, przewidując jednocześnie moŝliwość odstępstw pod pewnymi warunkami; w celu zapewnienia, Ŝe wykonanie przepisów niniejszej dyrektywy jest monitorowane, Komisja będzie okresowo przygotowywać zbiorcze sprawozdania, między innymi na podstawie informacji przesłanych jej przez Państwa Członkowskie, dotyczące stosowania przepisów prawa krajowego przyjętych na mocy niniejszej dyrektywy; w celu wykonania niniejszej dyrektywy istotne jest pogłębianie wiedzy naukowej i technicznej; wobec tego właściwe jest wspieranie koniecznych prac badawczych i naukowych;

3 postęp naukowy i techniczny oznacza, Ŝe musi istnieć moŝliwość dostosowania załączników; naleŝy ustalić procedurę, według której Rada moŝe zmieniać załączniki; naleŝy ustanowić komitet regulacyjny wspierający Komisję przy wykonywaniu niniejszej dyrektywy, w szczególności gdy podejmowane są decyzje o współfinansowaniu przez Wspólnotę; naleŝy zapewnić środki dodatkowe regulujące ponowne wprowadzenie niektórych rodzimych gatunków fauny i flory oraz ewentualnego wprowadzenia gatunków obcych; edukacja i ogólne informacje dotyczące celów niniejszej dyrektywy są istotne dla zapewnienia jej skutecznego wykonania, PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: Definicje Artykuł 1 Do celów niniejszej dyrektywy: a) ochrona oznacza zespół środków wymaganych do zachowania lub odtworzenia siedlisk przyrodniczych oraz populacji gatunków dzikiej fauny i flory we właściwym stanie ochrony, określonym w lit. e) oraz i); b) siedliska przyrodnicze oznaczają obszary lądowe lub wodne wyodrębnione w oparciu o cechy geograficzne, abiotyczne i biotyczne, zarówno całkowicie naturalne, jak i półnaturalne; c) typy siedlisk przyrodniczych będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty oznaczają te siedliska w obrębie terytorium, określonym w art. 2, które: i) są zagroŝone zanikiem w swoim naturalnym zasięgu; lub ii) mają niewielki zasięg naturalny w wyniku regresji lub z powodu ograniczonego ze swej istoty obszaru występowania; iii) lub stanowią wybitne przykłady typowych cech jednego lub więcej z dziewięciu następujących regionów biogeograficznych: alpejskiego, atlantyckiego,czarnomorskiego, borealnego, kontynentalnego, makaronezyjskiego, śródziemnomorskiego, pannońskiego i stepowego. Te typy siedlisk są wymienione lub mogą być wymienione w załączniku I; d) typy siedlisk przyrodniczych o znaczeniu priorytetowym oznaczają typy siedlisk przyrodniczych zagroŝonych zanikiem, które występują na terytorium określonym w art. 2 i w odniesieniu do ochrony których Wspólnota ponosi szczególną odpowiedzialność z powodu wielkości ich naturalnego zasięgu mieszczącego się w obrębie terytorium, określonego w art. 2; typy siedlisk przyrodniczych o znaczeniu priorytetowym są w załączniku I oznaczone gwiazdką*; e) stan ochrony siedliska przyrodniczego oznacza sumę oddziaływań na siedlisko przyrodnicze oraz na jego typowe gatunki, które mogą mieć wpływ na jego długofalowe naturalne rozmieszczenie, strukturę i funkcje oraz na długoterminowe przetrwanie jego typowych gatunków w obrębie terytorium, o którym mowa w art. 2. Stan ochrony siedliska przyrodniczego zostanie uznany za "właściwy", jeśli: jego naturalny zasięg i obszary mieszczące się w obrębie tego zasięgu są stałe lub się powiększają, szczególna struktura i funkcje konieczne do jego długotrwałego zachowania istnieją i prawdopodobnie będą istnieć w dającej się przewidzieć przyszłości, oraz stan ochrony jego typowych gatunków jest właściwy, w rozumieniu lit. i); f) siedlisko gatunku oznacza środowisko określone przez szczególne czynniki abiotyczne i biotyczne, w którym gatunek ten Ŝyje w dowolnym stadium swojego cyklu biologicznego; g) gatunki będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty oznaczają te gatunki, które w obrębie terytorium określonego w art. 2 są: i) zagroŝone, z wyjątkiem tych gatunków, których naturalny zasięg na tym terytorium jest znikomy i które nie są zagroŝone lub podatne na zagroŝenie w zachodnim regionie

4 palearktycznym; lub ii) podatne na zagroŝenie, to znaczy takie, o których sądzi się, Ŝe mogą w najbliŝszej przyszłości przejść do kategorii gatunków zagroŝonych, jeśli czynniki będące przyczyną zagroŝenia będą na nie nadal oddziaływać; lub iii) rzadkie, to znaczy o niewielkich populacjach, które nie są obecnie ani zagroŝone, ani podatne na zagroŝenie, ale podlegają ryzyku zagroŝenia. Gatunki występują w obrębie ograniczonych obszarów geograficznych lub są znacznie rozproszone na większym obszarze, lub iv) endemiczne i wymagające specjalnej uwagi ze względu na szczególny charakter ich siedliska i/lub potencjalne oddziaływanie ich eksploatacji na te siedliska i/lub potencjalne oddziaływanie ich eksploatacji na stan ich ochrony. Gatunki te są wymienione lub mogą być wymienione w załączniku II i/lub w załączniku IV albo V; h) gatunki o znaczeniu priorytetowym oznaczają gatunki wymienione w lit. g) ppkt i), w odniesieniu do ochrony których Wspólnota ponosi szczególną odpowiedzialność z powodu wielkości ich naturalnego zasięgu mieszczącego się w obrębie terytorium, o którym mowa w art. 2; te gatunki o znaczeniu priorytetowym są w załączniku II oznaczone gwiazdką; i) stan ochrony gatunków oznacza sumę oddziaływań na te gatunki, mogących mieć wpływ na ich długofalowe rozmieszczenie i obfitość ich populacji w obrębie terytorium, o którym mowa w art. 2. Stan ochrony gatunków zostanie uznany za "właściwy" jeśli: dane o dynamice liczebności populacji rozpatrywanych gatunków wskazują, Ŝe same utrzymują się w skali długoterminowej jako trwały składnik swoich siedlisk przyrodniczych; naturalny zasięg gatunków nie zmniejsza się ani nie ulegnie zmniejszeniu w dającej się przewidzieć przyszłości, oraz istnieje i prawdopodobnie będzie istnieć siedlisko wystarczająco duŝe, aby utrzymać swoje populacje przez dłuŝszy czas; j) teren oznacza geograficznie określony obszar o wyraźnie wyznaczonym rozmiarze; k) teren mający znaczenie dla Wspólnoty oznacza teren, który w regionie lub regionach biogeograficznych, do których naleŝy, w znaczący sposób przyczynia się do zachowania lub odtworzenia typu siedliska przyrodniczego we właściwym stanie ochrony, wymienionego w załączniku I lub gatunku wymienionego w załączniku II, a takŝe moŝe się znacząco przyczynić do spójności sieci Natura 2000, o której mowa w art. 3 i/lub przyczynia się znacząco do zachowania róŝnorodności biologicznej w obrębie danego regionu lub regionów biogeograficznych. W przypadku gatunków zwierząt występujących na duŝych obszarach terenom mającym znaczenie dla Wspólnoty odpowiadają tereny w obrębie naturalnego zasięgu takich gatunków, stanowiące fizyczne lub biologiczne czynniki istotne dla ich Ŝycia lub reprodukcji; l) specjalny obszar ochrony oznacza teren mające znaczenie dla Wspólnoty wyznaczony przez Państwa Członkowskie w drodze ustawy, decyzji administracyjnej i/lub umowy, na którym są stosowane konieczne środki ochronne w celu zachowania lub odtworzenia, we właściwym stanie ochrony, siedlisk przyrodniczych i/lub populacji gatunków, dla których teren został wyznaczony; m) okaz oznacza kaŝde zwierzę lub roślinę, Ŝywe lub martwe, naleŝące do gatunków wymienionych w załącznikach IV i V, dowolną część lub ich pochodną oraz inne towary, które wydają się być częściami lub produktami otrzymanymi ze zwierząt lub roślin tych gatunków, według załączonego dokumentu, opakowania, oznaczenia lub etykiety albo na podstawie innych okoliczności; n) komitet oznacza komitet ustanowiony zgodnie z art. 20. Artykuł 2 1. Niniejsza dyrektywa ma na celu przyczynienie się do zapewnienia róŝnorodności biologicznej poprzez ochronę siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory na europejskim terytorium Państw Członkowskich, do którego stosuje się Traktat. 2. Środki podejmowane zgodnie z niniejszą dyrektywą mają na celu zachowanie lub odtworzenie, we właściwym stanie ochrony, siedlisk przyrodniczych oraz gatunków dzikiej fauny i flory będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty. 3. Środki podejmowane zgodnie z niniejszą dyrektywą uwzględniają wymogi gospodarcze, społeczne i kulturowe oraz cechy regionalne i lokalne. Ochrona siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków

5 Artykuł 3 1. Zostanie stworzona spójna europejska sieć ekologiczna specjalnych obszarów ochrony, pod nazwą Natura Ta sieć, złoŝona z terenów, na których znajdują się typy siedlisk przyrodniczych wymienione w załączniku I i siedliska gatunków wymienione w załączniku II, umoŝliwi zachowanie tych typów siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków we właściwym stanie ochrony w ich naturalnym zasięgu lub, w stosownych przypadkach, ich odtworzenie. Sieć Natura 2000 obejmie specjalne obszary ochrony sklasyfikowane przez Państwa Członkowskie zgodnie z dyrektywą 79/409/EWG. 2. KaŜde Państwo Członkowskie bierze udział w tworzeniu Natury 2000 proporcjonalnie do występowania na jego terytorium typów siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, o których mowa w ust. 1. W tym celu kaŝde Państwo Członkowskie wyznacza, zgodnie z art. 4, tereny stanowiące specjalne obszary ochrony przy uwzględnieniu celów określonych w ust Państwa Członkowskie, w razie potrzeby, podejmują starania w celu poprawy ekologicznej spójności Natury 2000 poprzez zachowanie oraz, w stosownych przypadkach, rozwinięcie cech krajobrazu o duŝym znaczeniu dla dzikiej fauny i flory, jak to określono w art. 10. Artykuł 4 1. Na podstawie kryteriów określonych w załączniku III (etap 1) oraz stosownych informacji naukowych kaŝde Państwo Członkowskie proponuje wykaz terenów, wskazując, które typy siedlisk przyrodniczych z załącznika I i które gatunki z załącznika II są rodzime w odniesieniu do terytorium, na którym tereny się znajdują. W przypadku gatunków zwierząt rozmieszczonych na duŝych obszarach, te tereny odpowiadają miejscom w obrębie naturalnego zasięgu tych gatunków, w których występują fizyczne lub biologiczne czynniki istotne dla ich Ŝycia i reprodukcji. W przypadku gatunków wodnych, o zasięgu obejmującym duŝe obszary, te tereny zostaną zaproponowane tylko tam, gdzie istnieje dający się jednoznacznie określić obszar, na którym występują fizyczne i biologiczne czynniki istotne dla ich Ŝycia i reprodukcji. W stosownych przypadkach Państwa Członkowskie proponują przyjęcie wykazu terenów w świetle wyników nadzoru, określonego w art. 11. Niniejszy wykaz zostaje przekazany Komisji w ciągu trzech lat od notyfikacji niniejszej dyrektywy, wraz z informacją na temat kaŝdego terenu. Taka informacja obejmuje mapę terenu, jego nazwę, lokalizację, wielkość oraz dane wynikające z zastosowania kryteriów wymienionych w załączniku III (etap I), przedstawione na formularzu określonym przez Komisję zgodnie z procedurą ustanowioną w art Na podstawie kryteriów określonych w załączniku III (etap 2) i w ramach zarówno kaŝdego z dziewięciu regionów biogeograficznych wymienionych w art. 1 lit. c) ppkt iii), jak i całego terytorium określonego w art. 2 ust. 1, Komisja, w porozumieniu z kaŝdym Państwem Członkowskim, opracowuje projekt wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, oparty o wykazy poszczególnych Państw Członkowskich, wskazujący te tereny, które utraciły jeden lub więcej typów siedlisk przyrodniczych albo jeden lub więcej gatunków o znaczeniu priorytetowym. Państwa Członkowskie, w których tereny, obejmujące jeden lub więcej typów siedlisk przyrodniczych albo jeden lub więcej gatunków o znaczeniu priorytetowym stanowią więcej niŝ 5 % ich terytorium, mogą, w porozumieniu z Komisją, wystąpić o bardziej elastyczne stosowanie kryteriów wymienionych w załączniku III (etap 2) przy wyborze wszystkich terenów mających znaczenie dla Wspólnoty znajdujących się na ich terytorium. Wykaz terenów wybranych jako tereny mające znaczenie dla Wspólnoty, określający te spośród nich, które obejmują jeden lub więcej typów siedlisk przyrodniczych albo jeden lub więcej gatunków o znaczeniu priorytetowym, zostaje przyjęty przez Komisję zgodnie z procedurą określoną w art Wykaz określony w ust. 2 sporządza się w ciągu sześciu lat od notyfikacji niniejszej dyrektywy. 4. Po zatwierdzeniu terenu mającego znaczenie dla Wspólnoty zgodnie z procedurą określoną w ust. 2 zainteresowane Państwa Członkowskie moŝliwie najszybciej, nie później niŝ w ciągu sześciu lat, wyznaczają ten teren jako specjalny obszar ochrony, ustalając priorytetowe działania w świetle znaczenia tych terenów dla zachowania lub odtworzenia, we właściwym stanie ochrony, typu siedliska przyrodniczego wymienionego w załączniku I lub gatunku wymienionego w załączniku II, a takŝe do celów spójności Natury 2000 oraz w świetle zagroŝenia degradacją lub zniszczeniem, na które naraŝone są te tereny. 5. Wraz z umieszczeniem terenu w wykazie określonym w ust. 2 akapit trzeci podlega on przepisom

6 art. 6 ust. 2, 3 i 4. Artykuł 5 1. W wyjątkowych przypadkach, gdy Komisja stwierdzi, Ŝe krajowy wykaz, o którym mowa w art. 4 ust. 1, nie wymienia terenu, na którym znajduje się typ siedliska przyrodniczego lub gatunek o znaczeniu priorytetowym na podstawie stosownych, wiarygodnych informacji naukowych, a który uwaŝa ona za istotny dla zachowania tego typu siedliska przyrodniczego o znaczeniu priorytetowym lub dla przetrwania tego gatunku o znaczeniu priorytetowym, zainicjowana zostaje dwustronna procedura konsultacji między danym Państwem Członkowskim a Komisją, mająca na celu porównanie danych naukowych wykorzystywanych przez kaŝde z nich. 2. Jeśli z chwilą zakończenia okresu konsultacji, nieprzekraczającego sześciu miesięcy, spór nie zostanie rozwiązany, Komisja przekazuje Radzie wniosek odnoszący się do wyboru terenu jako terenu mającego znaczenie dla Wspólnoty. 3. Rada, stanowiąc jednomyślnie, podejmuje decyzję w ciągu trzech miesięcy od daty przedłoŝenia wniosku. 4. W czasie konsultacji i oczekiwania na decyzję Rady dany teren podlega przepisom art. 6 ust. 2. Artykuł 6 1. Dla specjalnych obszarów ochrony Państwa Członkowskie tworzą konieczne środki ochronne obejmujące, jeśli zaistnieje taka potrzeba, odpowiednie plany zagospodarowania opracowane specjalnie dla tych terenów bądź zintegrowane z innymi planami rozwoju oraz odpowiednie środki ustawowe, administracyjne lub umowne, odpowiadające ekologicznym wymaganiom typów siedlisk przyrodniczych, wymienionych w załączniku I, lub gatunków, wymienionych w załączniku II, Ŝyjących na tych terenach. 2. Państwa Członkowskie podejmują odpowiednie działania w celu uniknięcia na specjalnych obszarach ochrony pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, jak równieŝ w celu uniknięcia niepokojenia gatunków, dla których zostały wyznaczone takie obszary, o ile to niepokojenie moŝe mieć znaczenie w stosunku do celów niniejszej dyrektywy. 3. KaŜdy plan lub przedsięwzięcie, które nie jest bezpośrednio związane lub konieczne do zagospodarowania terenu, ale które moŝe na nie w istotny sposób oddziaływać, zarówno oddzielnie, jak i w połączeniu z innymi planami lub przedsięwzięciami, podlega odpowiedniej ocenie jego skutków dla danego terenu z punktu widzenia załoŝeń jego ochrony. W świetle wniosków wynikających z tej oceny oraz bez uszczerbku dla przepisów ust. 4 właściwe władze krajowe wyraŝają zgodę na ten plan lub przedsięwzięcie dopiero po upewnieniu się, Ŝe nie wpłynie on niekorzystnie na dany teren oraz, w stosownych przypadkach, po uzyskaniu opinii całego społeczeństwa. 4. Jeśli pomimo negatywnej oceny skutków dla danego terenu oraz braku rozwiązań alternatywnych, plan lub przedsięwzięcie musi jednak zostać zrealizowane z powodów o charakterze zasadniczym wynikających z nadrzędnego interesu publicznego, w tym interesów mających charakter społeczny lub gospodarczy, Państwo Członkowskie stosuje wszelkie środki kompensujące konieczne do zapewnienia ochrony ogólnej spójności Natury O przyjętych środkach kompensujących Państwo Członkowskie informuje Komisję. JeŜeli dany teren obejmuje typ siedliska przyrodniczego i/lub jest zamieszkały przez gatunek o znaczeniu priorytetowym, jedyne względy, na które moŝna się powołać, to względy odnoszące się do zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa publicznego, korzystnych skutków o podstawowym znaczeniu dla środowiska lub, po wyraŝeniu opinii przez Komisję, innych powodów o charakterze zasadniczym wynikających z nadrzędnego interesu publicznego. Artykuł 7 Obowiązki wynikające z art. 6 ust. 2, 3 i 4 niniejszej dyrektywy zastępują wszelkie obowiązki wynikające z art. 4 ust. 4 zdanie pierwsze dyrektywy 79/409/EWG w odniesieniu do obszarów sklasyfikowanych zgodnie z art. 4 ust. 1 tej dyrektywy lub uznanych w podobny sposób na mocy art. 4 ust. 2, poczynając od daty wykonania niniejszej dyrektywy albo od daty klasyfikacji lub uznania przez Państwo Członkowskie na mocy dyrektywy 79/409/EWG, gdy ta ostatnia data jest późniejsza.

7 Artykuł 8 1. Równolegle z projektami dotyczącymi terenów kwalifikujących się do wyznaczenia jako specjalne obszary ochrony, na których występują typy siedlisk przyrodniczych i/lub gatunki o znaczeniu priorytetowym, Państwa Członkowskie przesyłają Komisji, w stosownych przypadkach, swoje preliminarze odnoszące się do współfinansowania przez Wspólnotę, uznawanego przez nie za konieczne, aby mogły wypełnić swoje obowiązki zgodnie z art. 6 ust Komisja w porozumieniu z kaŝdym zainteresowanym Państwem Członkowskim określa dla terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, w odniesieniu do których Państwo Członkowskie ubiega się o współfinansowanie, środki konieczne do zachowania lub odtworzenia typów siedlisk przyrodniczych i gatunków o znaczeniu priorytetowym występujących na tych terenach we właściwym stanie ochrony, a takŝe całkowite koszty tych środków. 3. Komisja w porozumieniu z zainteresowanymi Państwami Członkowskimi szacuje zakres finansowania, w tym współfinansowania, koniecznego do realizacji środków, określonych w ust. 2, między innymi uwzględniając skupienie na terytorium Państwa Członkowskiego typów siedlisk przyrodniczych i/lub gatunków o znaczeniu priorytetowym oraz względnych obciąŝeń, które pociągają za sobą wymagane środki. 4. Zgodnie z oceną, określoną w ust. 2 i 3, biorąc pod uwagę dostępne źródła finansowania na mocy właściwych instrumentów Wspólnoty i zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 21, Komisja przyjmuje traktowany priorytetowo ramowy program środków dotyczący współfinansowania, które naleŝy podjąć z chwilą, gdy teren zostanie wyznaczony na mocy art. 4 ust Środki, które nie zostały włączone do ramowego programu ze względu na brak wystarczających zasobów oraz te włączone do wspomnianego powyŝej ramowego programu, które jednak nie otrzymały koniecznego współfinansowania lub były tylko częściowo dofinansowane, zostają ponownie rozpatrzone, zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 21, w kontekście przeprowadzanego co dwa lata przeglądu ramowego programu środków i mogą, w okresie oczekiwania na taki przegląd, zostać odroczone przez Państwa Członkowskie. Ten przegląd uwzględnia, w stosownych przypadkach, nową sytuację danego terenu. 6. Na obszarach, gdzie środki zaleŝne od współfinansowania zostały odroczone, Państwa Członkowskie powstrzymują się od stosowania nowych środków, które mogą spowodować pogorszenie stanu tych obszarów. Artykuł 9 Komisja, stanowiąc zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 21, okresowo dokonuje przeglądu przyczyniania się sieci Natura 2000 do osiągnięcia celów, określonych w art. 2 i 3. W tym kontekście moŝe być rozwaŝone zdeklasyfikowanie specjalnego obszaru ochrony, tam gdzie jest to uzasadnione naturalnymi zmianami stwierdzonymi w wyniku nadzoru przewidzianego w art. 11. Artykuł 10 Państwa Członkowskie, planując zagospodarowanie terenów i formułując politykę rozwoju, w szczególności mając na względzie poprawę ekologicznej spójności sieci Natura 2000, dąŝą tam gdzie uznają to za konieczne, do pobudzania zagospodarowywania elementów krajobrazu, które mają duŝe znaczenie dla dzikiej fauny i flory. Są to elementy, które ze względu na swą liniową lub ciągłą strukturę (takie jak rzeki i ich brzegi albo tradycyjne systemy oznaczania granic terenu) bądź pełnioną funkcję ostoi (takie jak stawy lub niewielkie lasy) są istotne dla migracji, rozprzestrzeniania i wymiany genetycznej dzikich gatunków. Artykuł 11 Państwa Członkowskie prowadzą nadzór nad stanem ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków, o których mowa w art. 2, ze szczególnym uwzględnieniem typów siedlisk przyrodniczych i gatunków o znaczeniu priorytetowym. Ochrona gatunków

8 Artykuł Państwa Członkowskie podejmą wymagane środki w celu ustanowienia systemu ścisłej ochrony gatunków zwierząt wymienionych w załączniku IV lit. a) w ich naturalnym zasięgu, zakazujące: a) jakichkolwiek form celowego chwytania lub zabijania okazów tych gatunków dziko występujących b) celowego niepokojenia tych gatunków, w szczególności podczas okresu rozrodu, wychowu młodych, snu zimowego i migracji c) celowego niszczenia lub wybierania jaj d) pogarszania stanu lub niszczenia terenów rozrodu lub odpoczynku. 2. W odniesieniu do tych gatunków Państwa Członkowskie wprowadzają zakaz przetrzymywania, transportu, sprzedaŝy lub wymiany oraz oferowania do sprzedaŝy lub wymiany okazów pozyskanych ze stanu dzikiego, z wyjątkiem tych pozyskanych legalnie przed wprowadzeniem w Ŝycie niniejszej dyrektywy. 3. Zakazy przewidziane w ust. 1 lit. a) i b) i w ust. 2 odnoszą się do wszystkich etapów Ŝycia tych zwierząt, do których stosuje się niniejszy artykuł. 4. Państwa Członkowskie ustanawiają system monitorowania przypadkowego chwytania lub zabijania gatunków zwierząt wymienionych w załączniku IV lit. a). W świetle zebranych informacji Państwa Członkowskie podejmują dalsze badania lub środki ochronne, wymagane w celu zapewnienia, aby przypadkowe chwytanie i zabijanie nie miało znacznego negatywnego wpływu na te gatunki. Artykuł Państwa Członkowskie podejmują wymagane środki w celu ustanowienia systemu ścisłej ochrony gatunków roślin, wymienionych w załączniku IV lit. b), zakazujące: a) celowego zrywania, zbierania, ścinania, wyrywania lub niszczenia roślin tych gatunków w ich naturalnym zasięgu, dziko występujących; b) przetrzymywania, transportu, sprzedaŝy lub wymiany oraz oferowania do sprzedaŝy lub wymiany okazów tych gatunków pozyskanych ze stanu dzikiego, z wyjątkiem okazów pozyskanych legalnie przed wprowadzeniem w Ŝycie niniejszej dyrektywy. 2. Zakazy określone w ust. 1 lit. a) i b) odnoszą się do wszystkich stadiów biologicznego cyklu roślin, do których stosuje się niniejszy artykuł. Artykuł Jeśli w świetle nadzoru przewidzianego w art. 11 Państwa Członkowskie uznają to za konieczne, podejmują one środki w celu zapewnienia, aby pozyskanie ze stanu dzikiego okazów gatunków dzikiej fauny i flory, wymienionych w załączniku V, a takŝe ich eksploatacja, było zgodne z ich zachowaniem we właściwym stanie ochrony. 2. Tam, gdzie takie środki są uznane za niezbędne, obejmują one kontynuację nadzoru przewidzianego w art. 11. Takie środki mogą takŝe obejmować w szczególności: regulacje dotyczące dostępu do niektórych własności, czasowy lub lokalny zakaz pozyskiwania okazów dziko występujących i eksploatacji niektórych populacji, regulacje dotyczące okresów i/lub metod pozyskiwania okazów, stosowanie, gdy okazy są pozyskiwane, zasad polowania i zasad połowu ryb, które uwzględniają ochronę takich populacji, ustanowienie systemu zezwoleń na pozyskiwanie okazów lub systemu limitów, regulacje dotyczące nabywania okazów, ich sprzedaŝy, oferowania do sprzedaŝy, przetrzymywania w celu sprzedaŝy lub transportu w celu sprzedaŝy, hodowlę gatunków zwierząt w niewoli oraz sztuczne rozmnaŝanie gatunków roślin, w ściśle kontrolowanych warunkach, w celu zmniejszenia pozyskiwania okazów gatunków dziko występujących, ocenę skutków przyjętych środków. Artykuł 15

9 W odniesieniu do chwytania lub zabijania gatunków dzikiej fauny, wymienionych w załączniku V lit. a) oraz w przypadkach gdy zgodnie z art. 16 stosowane są odstępstwa w zakresie pozyskiwania, chwytania lub zabijania gatunków wymienionych w załączniku IV lit. a) Państwa Członkowskie wprowadzają zakaz uŝywania wszelkich środków mogących spowodować lokalny zanik lub powaŝne zaburzenie populacji tych gatunków, w szczególności: a) uŝywania środków chwytania i zabijania, wymienionych w załączniku VI lit. a); b) wszelkich form chwytania lub zabijania ze środków transportu określonych w załączniku VI lit. b). Artykuł Pod warunkiem Ŝe nie ma zadowalającej alternatywy i Ŝe odstępstwo nie jest szkodliwe dla zachowania populacji danych gatunków we właściwym stanie ochrony w ich naturalnym zasięgu, Państwa Członkowskie mogą wprowadzić odstępstwa od przepisów art. 12, 13, 14 i 15 lit. a) i b): a) w interesie ochrony dzikiej fauny i flory oraz ochrony siedlisk przyrodniczych; b) aby zapobiec powaŝnym szkodom, w szczególności w odniesieniu do upraw, zwierząt gospodarskich, lasów, połowów ryb, wód oraz innych rodzajów własności; c) w interesie zdrowia i bezpieczeństwa publicznego lub z innych powodów o charakterze zasadniczym wynikających z nadrzędnego interesu publicznego, w tym z powodów o charakterze społecznym lub gospodarczym oraz powodów związanych z korzystnymi skutkami o podstawowym znaczeniu dla środowiska; d) do celów związanych z badaniami i edukacją, z odbudową populacji i ponownym wprowadzeniem określonych gatunków oraz dla koniecznych do tych celów działań reprodukcyjnych, włączając w to sztuczne rozmnaŝanie roślin; e) aby umoŝliwić, w ściśle nadzorowanych warunkach, w sposób wybiórczy i w ograniczonym stopniu, pozyskiwanie lub przetrzymywanie niektórych okazów gatunków wymienionych w załączniku IV, w ograniczonej liczbie określonej przez właściwe władze krajowe. 2. Państwa Członkowskie co dwa lata przesyłają Komisji, w formie ustalonej przez komitet, sprawozdanie na temat odstępstw stosowanych na mocy ust. 1. Komisja wydaje swoją opinię na temat tych odstępstw w maksymalnym terminie 12 miesięcy od otrzymania sprawozdania i przedstawia ją komitetowi. 3. W sprawozdaniach podaje się: a) gatunki, które podlegają odstępstwom i powód odstępstwa, w tym charakter zagroŝenia, w stosownych przypadkach, wraz z odniesieniem do odrzuconych rozwiązań alternatywnych i wykorzystanych danych naukowych; b) środki, przyrządy lub metody chwytania bądź zabijania gatunków zwierząt, na które wydano pozwolenie oraz powody ich wykorzystania; c) okoliczności wskazujące, kiedy i gdzie dopuszczono takie odstępstwa; d) organ upowaŝniony do oświadczania i sprawdzania, czy wymagane warunki są spełnione oraz decydowania, które środki, przyrządy lub metody mogą być stosowane, w jakich granicach i przez jakie jednostki, a takŝe kto ma wykonać dane zadanie; e) stosowane środki nadzoru oraz uzyskane wyniki. Informacja Artykuł Co sześć lat od daty zakończenia okresu ustanowionego w art. 23 Państwa Członkowskie opracowują sprawozdanie na temat wykonania środków podjętych na podstawie niniejszej dyrektywy. Takie sprawozdanie obejmuje w szczególności informacje dotyczące środków ochrony przewidzianych w art. 6 ust. 1 oraz ocenę ich wpływu na stan ochrony typów siedlisk przyrodniczych z załącznika I i gatunków z załącznika II, a takŝe główne wyniki nadzoru określonego w art. 11. Sprawozdanie, w formie ustalonej przez komitet, jest przekazywane Komisji i udostępniane społeczeństwu. 2. Komisja przygotowuje zbiorcze sprawozdanie na podstawie sprawozdań określonych w ust. 1. To sprawozdanie zawiera odpowiednią ocenę osiągniętego postępu, w szczególności przyczyniania się Natury 2000 do osiągnięcia celów ustanowionych w art. 3. Projekt części sprawozdania, obejmujący informacje dostarczone przez Państwo Członkowskie, jest przekazywany danemu Państwu

10 Członkowskiemu do weryfikacji. Po przedłoŝeniu komitetowi ostateczna wersja sprawozdania zostaje opublikowana przez Komisję, nie później niŝ w dwa lata po otrzymaniu sprawozdań określonych w ust. 1 i zostaje przekazana Państwom Członkowskim, Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu. 3. Państwa Członkowskie mogą oznaczyć obszary wyznaczone na mocy niniejszej dyrektywy za pomocą ogłoszeń Wspólnoty opracowanych w tym celu przez komitet. Badania Artykuł Państwa Członkowskie i Komisja wspierają konieczne badania i prace naukowe, mając na względzie cele ustanowione w art. 2 oraz obowiązki przewidziane w art. 11. Prowadzą one wymianę informacji do celów właściwej koordynacji badań przeprowadzanych na poziomie Państwa Członkowskiego i Wspólnoty. 2. Szczególną uwagę zwraca się na prace naukowe konieczne do wykonania art. 4 i 10 oraz wspiera się transgraniczne badania prowadzone w ramach współpracy między Państwami Członkowskimi. Procedura zmiany załączników Artykuł 19 Zmiany konieczne do dostosowania załączników I, II, III, V i VI do postępu naukowo-technicznego są przyjmowane przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną, na wniosek Komisji. Zmiany konieczne do dostosowania załącznika IV do postępu naukowo-technicznego są przyjmowane przez Radę stanowiącą jednomyślnie, na wniosek Komisji. Komisję wspomaga Komitet. Komitet Artykuł 20 Artykuł W przypadku odniesienia się do niniejszego artykułu - art. 5 i 7 decyzji 1999/468/WE (6) stosuje się z uwagi na przepisy zawarte w jej art. 8. Okres ustanowiony w art. 5 ust. 6 decyzji 1999/468/WE ustala się na trzy miesiące. 2. Komitet uchwala swój regulamin wewnętrzny. Przepisy uzupełniające Artykuł 22 W wykonaniu przepisów niniejszej dyrektywy Państwa Członkowskie: a) badają celowość ponownego wprowadzenia gatunków z załącznika IV, rodzimych na ich terytorium, co moŝe się przyczynić do ich ochrony, pod warunkiem Ŝe badanie, uwzględniające równieŝ doświadczenie zdobyte w innych Państwach Członkowskich i gdziekolwiek indziej, wykazało, Ŝe takie ponowne wprowadzenie przyczynia się skutecznie do przywrócenia tych gatunków we właściwym stanie ochrony oraz Ŝe ma miejsce dopiero po przeprowadzeniu odpowiednich konsultacji z zainteresowaną społecznością; b) zapewniają, aby celowe wprowadzenie do stanu dzikiego dowolnego gatunku, który nie jest rodzimy na ich terytorium było uregulowane w taki sposób, by nie zaszkodzić siedliskom przyrodniczym w obrębie ich naturalnego zasięgu lub dzikiej rodzimej faunie i florze oraz, jeśli uznają to za konieczne, wprowadzają zakaz takiego wprowadzenia. Otrzymane wyniki oceny zostają przekazane do

11 wiadomości komitetu; c) wspierają edukację i ogólne informacje na temat potrzeby ochrony gatunków dzikiej fauny i flory oraz ochrony ich siedlisk i siedlisk przyrodniczych. Przepisy końcowe Artykuł Państwa Członkowskie wprowadzą w Ŝycie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy w terminie dwóch lat od jej opublikowania. Niezwłocznie powiadomią o tym Komisję. 2. Przepisy przyjęte przez Państwa Członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez Państwa Członkowskie. 3. Państwa Członkowskie przekaŝą Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego, przyjętych w dziedzinach objętych niniejszą dyrektywą. Artykuł 24 Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich. Sporządzono w Brukseli, dnia 21 maja 1992 r. W imieniu Rady Arlindo MARQUES CUNHA Przewodniczący (1) Dz.U. C 247 z , str. 3 oraz Dz.U C 195 z , str. 1. (2) Dz.U. C 75 z , str. 12. (3) Dz.U. C 31 z , str. 25. (4) Dz.U. C 328 z , str. 1. (5) Dz.U. L 103 z , str. 1. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą 91/244/EWG (Dz.U. L 115 z , str. 41). (6) Decyzja Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiająca warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (Dz.U. L 184 z , str. 23). ZAŁĄCZNIKI ZAŁĄCZNIK I TYPY SIEDLISK PRZYRODNICZYCH BĘDĄCE PRZEDMIOTEM ZAINTERESOWANIA WSPÓLNOTY, KTÓRYCH OCHRONA WYMAGA WYZNACZENIA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY Interpretacja Wskazówki do interpretacji typów siedlisk naturalnych znajdują się we "Wskazówkach do interpretacji siedlisk naturalnych w Unii Europejskiej", w brzmieniu zatwierdzonym przez komitet ustanowiony zgodnie z art. 20 ("Komitet ds. siedlisk naturalnych"), które zostały opublikowane przez Komisję Europejską (1). Kody odpowiadają kodom NATURA Symbol "*" oznacza typy siedlisk o znaczeniu priorytetowym.

12 1. SIEDLISKA NADBRZEśNE I HALOFITYCZNE 11. Otwarte morze i obszary pływowe 1110 Piaszczyste wybrzeŝa, które są nieco przykryte wodą morską przez cały czas 1120 * Łąki podwodne utworzone przez Posidonia (Posidonion oceanicae) 1130 Estuaria 1140 Muliste i piaszczyste płycizny przybrzeŝne nieprzykryte wodą morską w czasie odpływu 1150 * Laguny przybrzeŝne 1160 Wielkie, płytkie ujścia rzek i zatok 1170 Rafy 1180 Morskie "kolumny" wytworzone przez wyciekające gazy 12. Morskie wybrzeŝa klifowe oraz Ŝwirowe lub kamieniste plaŝe 1210 Jednoroczna roślinność przy linii przyboju 1220 Wieloletnia roślinność wybrzeŝy skalistych 1230 Porośnięte roślinnością klify wybrzeŝy atlantyckich i bałtyckich 1240 Porośnięte roślinnością klify wybrzeŝy śródziemnomorskich (z endemicznymi gatunkami Limonium spp.) 1250 Porośnięte roślinnością klify wybrzeŝy makaronezyjskich (roślinność endemiczna dla tych wybrzeŝy) 13. Atlantyckie i kontynentalne słone błota (marsze) i słone łąki 1310 Salicornia i inne rośliny jednoroczne kolonizujące muły i piaski 1320 Szuwary ze Spartina (Spartinion maritimae) 1330 Atlantyckie słone łąki (Glauco-Puccinellietalia maritimae) 1340 * Kontynentalne słone łąki 14. Śródziemnomorskie i termoatlantyckie słone mokradła przybrzeŝne (marsze) i słone łąki 1410 Śródziemnomorskie słone łąki (Juncetalia maritimi) 1420 Śródziemnomorskie i termoatlantyckie halofilne zarośla (Sarcocornetea fruticosi) 1430 Iberyjskie halo-nitrofilne zarośla (Pegano-Salsoletea) 15. Słone i gipsowe stepy kontynentalne 1510 * Śródziemnomorskie stepy słone (Limonietalia) 1520 * Iberyjskie stepy gipsowe (Gypsophiletalia) 1530 * Pannońskie słone stepy i słone mokradła przybrzeŝne (marsze) 16. Archipelag bałtycko-borealny, obszary przybrzeŝne i pagórkowate 1610 Bałtyckie wyspy oz z roślinnością piaszczystych, skalistych i Ŝwirowych plaŝ oraz roślinnością strefy sublitoralnej 1620 Borealne bałtyckie wysepki i małe wyspy 1630 * Borealne bałtyckie łąki przybrzeŝne 1640 Borealne bałtyckie piaszczyste plaŝe z roślinnością wieloletnią 1650 Borealne bałtyckie wąskie przesmyki 2. WYDMY PRZYBRZEśNE PIASZCZYSTE I WYDMY KONTYNENTALNE 21. Wydmy piaszczyste na wybrzeŝach Atlantyku, Morza Północnego i Bałtyku 2110 Inicjalne stadia wydm wędrujących 2120 Wydmy wędrujące wzdłuŝ linii brzegowych z Ammophila arenaria ("wydmy białe") 2130 * Ustabilizowane wydmy z roślinnością trawiastą ("wydmy szare") 2140 * Ustabilizowane, bezwapniowe wydmy z Empetrum nigrum 2150 * Ustabilizowane, bezwapniowe wydmy atlantyckie (Calluno-Ulicetea) 2160 Wydmy z Hippophaë rhamnoides 2170 Wydmy z Salix repens ssp. argentea (Salicion arenariae) 2180 Porośnięte lasem wydmy wybrzeŝa atlantyckiego, kontynetalnego i borealnego

13 2190 Wilgotne obniŝenia wydmowe 21A0 Piaszczyste niziny nadbrzeŝne (machairs) (* w Irlandii) 22. Wydmy piaszczyste wybrzeŝy śródziemnomorskich 2210 Ustabilizowane wydmy piaszczyste Crucianellion maritimae 2220 Wydmy z Euphorbia terracina 2230 Wydmowe murawy z Malcolmietalia 2240 Wydmowe murawy Brachypodietalia z roślinnością jednoroczną 2250 * Zarośla jałowcowe na wydmach (Juniperus spp.) 2260 wydmowe zarośla twardolistne Cisto-Lavenduletalia 2270 * Wydmy porośnięte Pinus pinea i/lub Pinus pinaster 23. Wydmy kontynentalne, stare i bezwapniowe 2310 Suche, piaszczyste wrzosowiska z Calluna i Genista 2320 Suche, piaszczyste wrzosowiska z Calluna i Empetrum nigrum 2330 Otwarte murawy wydm kontynentalnych z Corynephorus i Agrostis 2340 * Pannońskie wydmy kontynetalne 3. SIEDLISKA SŁODKOWODNE 31. Wody stojące 3110 Wody oligotroficzne, zawierające bardzo niewiele składników mineralnych na piaszczystych równinach (Littorelletalia uniflorae) 3120 Wody oligotroficzne, zawierające bardzo niewiele składników mineralnych Isoetes spp, na zachodniośródziemnomorskich piaszczystych równinach 3130 Oligotroficzne do mezotroficznych wody stojące z roślinnością Littorelletea uniflorae oraz/lub Isoëto-Nanojuncetea 3140 Twarde oligomezotroficzne wody z roślinnością bentosową formacji tzw. "łąki" ramienicowe (Chara spp.) 3150 Naturalne jeziora eutroficzne z roślinnością typu Magnopotamion lub Hydrocharition 3160 Naturalne jeziora i stawy dystroficzne 3170 * Okresowe stawy obszaru śródziemnomorskiego 3180 * Jeziora zimowe (Irlandia) (Turloughs) 3190 Jeziora z gipsem kresowym 31A0 * Transylwańskie murawy lotosu przy ciepłych źródłach 32. Wody bieŝące - odcinki cieków wodnych z naturalną lub półnaturalną dynamiką (małe, średnie lub główne koryta), w których jakość wody nie wykazuje znaczącego pogorszenia 3210 Fennoskandyjskie naturalne rzeki 3220 Rzeki alpejskie i roślinność zielna wzdłuŝ ich brzegów 3230 Rzeki alpejskie i ich roślinność krzewiasta z Myricaria germanica 3240 Rzeki alpejskie i ich roślinność krzewiasta z Salix elaeagnos 3250 Stale płynące rzeki obszaru śródziemnomorskiego z Glaucium flavum 3260 Pływające zbiorowiska wodnych jaskrów w rzekach równinnych i podgórskich z roślinnością Ranunculion fluitantis oraz Callitricho-Batrachion 3270 Rzeki podgórskie z roślinnością Chenopodion rubri p.p. oraz Bidention p.p Stale płynące rzeki obszaru śródziemnomorskiego z Paspalo-Agrostidion i wiszące zasłony z Salix oraz Populus alba 3290 Okresowo płynące rzeki obszaru śródziemnomorskiego z Paspalo-Agrostidion 4. WRZOSOWISKA I ZAROŚLA STREFY UMIARKOWANEJ 4010 Południowoatlantyckie podmokłe wrzosowiska z Erica tetralix 4020 * Południowoatlantyckie podmokłe wrzosowiska z Erica ciliaris oraz Erica tetralix 4030 Europejskie suche wrzosowiska 4040 * Suche atlantyckie przybrzeŝne wrzosowiska z Erica vagans

14 4050 * Endemiczne wrzosowiska makaronezyjskie 4060 Wrzosowiska alpejskie i borealne 4070 * Zarośla z Pinus mugo oraz Rhododendron hirsutum (Mugo-Rhododendretum hirsuti) 4080 Subarktyczne zarośla wierzbowe z Salix spp Endemiczne górskie, śródziemnomorskie wrzosowiska z kolcolistem 40A0 * Subkontynentalne zarośla pannońskie 40B0 Rodopskie zarośla wawrzynolistne z Potentilla fruticosa 40C0 * Ponto-sarmackie liściaste zarośla wawrzynolistne 5. ZAROŚLA TWARDOLISTNE TYPU MAKIA 51. Zarośla subśródziemnomorskie i strefy umiarkowanej 5110 Stałe formacje z Buxus sempervirens na wapiennych zboczach skalnych (Berberidion p.p.) 5120 Górskie formacje z Cytisus purgans 5130 Formacje z Juniperus communis na wapiennych wrzosowiskach i obszarach trawiastych 5140 * Formacje Cistus palhinhae na nadmorskich podmokłych wrzosowiskach 52. Śródziemnomorska makia z drzewami 5210 Makia z Juniperus spp * Makia z Zyziphus 5230 * Makia z Laurus nobilis 53. Śródziemnomorskie i półstepowe zarośla (garig) 5310 Zarośla wawrzynolistne z Laurus nobilis 5320 Niskie formacje wilczomleczów w pobliŝu klifów 5330 Śródziemnormorskie i półstepowe zarośla 54. Frygany 5410 Frygana zachodniośródziemnomorska (Astragalo-Plantaginetum subulatae) 5420 Frygany Sarcopoterium spinosum 5430 Endemiczne formacje frygany Euphorbio-Verbascion 6. NATURALNE I PÓŁNATURALNE MURAWY 61. Naturalne murawy 6110 * Murawy Alysso-Sedion albi na skrasowiałych lub zasadochłonnych skałach wapiennych 6120 * Suche, piaszczyste, wapniste murawy 6130 Murawy trzcinnikowe z Violetalia calaminariae 6140 Pirenejskie murawy z Festuca eskia na podłoŝu krzemionkowym 6150 Alpejskie i borealne murawy krzemionkowe 6160 Iberyjskie górskie murawy z Festuca indigesta na podłoŝu krzemionkowym 6170 Alpejskie i subalpejskie murawy na podłoŝu wapiennym 6180 Makaronezyjskie murawy górskie 6190 Murawy pannońskie (Stipo-Festucetalia pallentis) 62. Półnaturalne odmiany suchych muraw i zarośli 6210 Półnaturalne odmiany suchych muraw i zarośli na podłoŝach wapiennych (Festuco-Brometalia) (* waŝne stanowiska storczyków) 6220 * Pseudostepy z trawami i roślinami jednorocznymi Thero-Brachypodietea 6230 * Murawy z Nardus, bogate w gatunki, na podłoŝu krzemionkowym w strefach górskich (i podgórskich w Europie kontynentalnej) 6240 * Subpannońskie murawy stepowe 6250 * Pannońskie murawy stepowe na podłoŝu lessowym 6260 * Pannońskie stepy piaszczyste 6270 * Fennoskandyjskie nizinne bogate gatunkowo murawy suche do mezoicznych 6280 * Nordyckie alvar i prekambryjskie wapienne płaskie skały

15 62A0 Wschodnie subśródziemnomorskie suche murawy (Scorzoneratalia villosae) 62B0 * Cypryjskie murawy serpentynitofilne 62C0 * Stepy pontyjsko-sarmackie 62D0 Mezyjskie górskie murawy acydofilne 63. Twardolistne spasane lasy (dehesas) 6310 Twardolistne spasane lasy z Quercus spp. 64. Półnaturalne podmokłe łąki ziołoroślowe 6410 Łąki z Molinia na kredzie, torfie lub glinie (Molinion caeruleae) 6420 Śródziemnomorskie ziołorośla i łąki trzęślicowe Molinio-Holoschoenion 6430 Ziołorośla eutroficzne płaskowyŝów, górskie i alpejskie 6440 Łąki zalewowe dolin rzek z Cnidion dubii 6450 Północne borealne łąki zalewowe 6460 Murawy torfowe z Trodoos 65. Mezofilne murawy 651 0Nizinne łąki kośne (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis) 6520 Górskie łąki kośne 6530 * Fennoskandyjskie leśne łąki 7. WYSOKIE TORFOWISKA, GRZĘZAWISKA I MOKRADŁA 71. Kwaśne grzęzawiska z torfowcem 7110 * Czynne, Ŝywe torfowiska wysokie 7120 Zdegradowane torfowiska wysokie (zdolne jeszcze do naturalnej regeneracji) 7130 Torfowiska wierzchowinowe (*jeŝeli czynne) 7140 Grzęzawiska przejściowe i trzęsawiska 7150 Depresje na podłoŝach torfowych Rhynchosporion 7160 Fennoskandyjskie bogate w składniki mineralne źródła i źródliska 72. Mokradła na podłoŝu wapiennym 721 0* Mokradła z Cladium mariscus oraz gatunki Caricion davallianae 7220 * Petryfikujące źródła tufowe z formacją (Cratoneurion) 7230 Alkaliczne mokradła 7240 * Pionierskie formacje alpejskie Caricion bicoloris-atrofuscae 73. Grzęzawiska borealne 7310 * Grzęzawiska Aapa 7320 * Grzęzawiska Palsa 8. SIEDLISKA SKALNE I JASKINIE 81. Piargi 8110 Krzemionkowe piargi poziomu górskiego do poziomu śniegu (Androsacetalia alpinae oraz Galeopsietalia ladani) 8120 Piargi na podłoŝu wapiennym i eutric poziomu górskiego do alpejskiego (Thlaspietea rotundifolii) 8130 Zachodniośródziemnomorskie i termofilne piargi 8140 Wchodnioeuropejskie piargi 8150 Środkowoeuropejskie wyŝynne piargi na podłoŝu krzemionkowym 8160 * Środkowoeuropejskie piargi na podłoŝu wapiennym poziomu wzgórz i poziomu górskiego 82. Roślinność szczelin na skalnych zboczach 8210 Roślinność szczelin na skalnych zboczach o podłoŝu wapiennym 8220 Roślinność szczelin na skalnych zboczach o podłoŝu krzemionkowym 8230 Skała krzemianowa z pionierską roślinnością Sedo-Scleranthion lub Sedo albi-veronicion dillenii

16 8240 * Chodniki wapniowe 83. Inne siedliska skalne 831 0Jaskinie nie udostępnione do zwiedzania 8320 Pola lawy i naturalne odkrywki 8330 Zalane lub częściowo zalane jaskinie morskie 8340 Stałe lodowce 9. LASY Naturalna i półnaturalna roślinność leśna składająca się z rodzimych gatunków tworzących las wysokopienny z typowym podszytem i spełniająca następujące kryteria: rzadkie lub pozostałości po lasach, i/lub obejmująca gatunki będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty 90. Lasy Europy borealnej 9010 * Tajga zachodnia 9020 * Fennoskandyjskie hemiborealne naturalne stare szerokolistne lasy liściaste (Quercus, Tilia, Acer, Fraxinus lub Ulmus) bogate w epifity 9030 * Naturalne lasy pierwotnych etapów wybrzeŝa pagórkowatego 9040 Nordyckie subalpejskie/subarktyczne lasy z Betula pubescens ssp. czerepanovii 9050 Fennoskandyjskie lasy z bogato występującymi ziołami z Picea abies 9060 Lasy iglaste na, lub połączone z glacjofluwialnymi ozami 9070 Fennoskandyjskie zalesione pastwiska 9080 * Fennoskandyjskie liściaste lasy bagienne 91. Lasy strefy umiarkowanej Europy 9110 Las bukowy Luzulo-Fagetum 912 0Atlantyckie acydofilne lasy bukowe z Ilex i czasami równieŝ z Taxus w podszycie (Quercion roboripetraeae lub Ilici-Fagenion) 9130 Las bukowy Asperulo-Fagetum 9140 Środkowoeuropejskie subalpejskie lasy bukowe z Acer oraz Rumex arifolius 9150 Środkowoeuropejskie lasy bukowe na podłoŝu wapiennym z Cephalanthero-Fagion 9160 Subatlantyckie i środkowoeuropejskie lasy dębowe lub grądowe z Carpinion betuli 9170 Lasy grądowe z Galio-Carpinetum 9180 * Lasy Tilio-Acerion na stromych zboczach, piargach i urwiskach 9190 Stare acydofilne lasy dębowe z Quercus robur na piaszczystych równinach 91A0 Stare lasy dębowe z Ilex oraz Blechnum na Wyspach Brytyjskich 91B0 Termofilne lasy z Fraxinus angustifolia 91C0 * Las kaledoński 91D0 * Las bagienny 91E0 * Lasy aluwialne z Alnus glutinosa oraz Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae) 91F0 NadbrzeŜne lasy mieszane (łęgi) z Quercus robur, Ulmus laevis oraz Ulmus minor, Fraxinus excelsior lub Fraxinus angustifolia, nad duŝymi rzekami (Ulmenion minoris) 91G0 * Pannońskie lasy z Quercus petraea oraz Carpinus betulus 91H0 * Pannońskie lasy z Quercus pubescens 91I0 * Euro-syberyjskie lasy stepowe z Quercus spp. 91J0 * Lasy Taxus baccata na Wyspach Brytyjskich 91K0 Lasy ilyryjskie z Fagus sylvatica (Aremonio-Fagion) 91L0 Ilyryjskie lasy grądowe (Erythronio-Carpinion) 91M0 Pannońsko-bałkańskie lasy dębowe 91N0 * Pannońskie zarośla na piaszczystych wydmach śródlądowych (Junipero-Populetum albae) 91P0 Jodłowy bór mieszany (Abietetum polonicum) 91Q0 Zachodniokarpacki sosnowy bór z Pinus sylvestris 91R0 Dynaryjskie dolomickie lasy sosny zwyczajnej (Genisto januensis-pinetum) 91S0 * Zachodno-pontycki las bukowy

17 91T0 Środkowoeuropejskie lasy sosny zwyczajnej z porostami 91U0 Lasy sosnowe stepów sarmackich 91V0 Lasy bukowe Dacji (Symphyto-Fagion) 91W0 Mezyjskie lasy bukowe 91X0 * Lasy bukowe DobrudŜy 91Y0 Dackie lasy grądowe 91Z0 Mezyjskie lasy z lipy srebrzystej 91AA * Wschodnie lasy dębowe 91BA Mezyjskie lasy jodłowe 91CA Rodopskie i bałkańskie lasy sosny zwyczajnej 92. Śródziemnomorskie lasy liściaste 9210 * Apenińskie lasy bukowe z Taxus oraz Ilex 9220 * Apenińskie lasy bukowe z Abies alba oraz lasy bukowe z Abies nebrodensis 9230 Galicyjsko-portugalskie lasy dębowe z Quercus robur oraz Quercus pyrenaica 9240 Lasy z Quercus faginea oraz Quercus canariensis (Półwysep Iberyjski) 9250 Lasy z Quercus trojana 9260 Lasy z Castanea sativa 9270 Greckie lasy bukowe z Abies borisii-regis 9280 Lasy z Quercus frainetto 9290 Lasy z Cupressus (Acero-Cupression) 92A0 92B0 Lasy galeriowe z Salix alba oraz Populus alba Formacje nadrzeczne nad okresowymi ciekami wodnymi obszaru śródziemnomorskiego z Rhododendron ponticum, Salix i innymi 92C0 Lasy z Platanus orientalis oraz Liquidambar orientalis (Platanion orientalis) 92D0 Śródziemnomorskie lasy nadrzeczne i zarośla wawrzynolistne (Nerio-Tamaricetea oraz Securinegion tinctoriae) 93. Śródziemnomorskie lasy twardolistne 9310 Egejskie lasy z Quercus brachyphylla 9320 Lasy z Olea oraz Ceratonia 9330 Lasy z Quercus suber 9340 Lasy z Quercus ilex oraz Quercus rotundifolia 9350 Lasy z Quercus macrolepis 9360 * Makaronezyjskie laski wawrzynolistne (Laurus, Ocotea) 9370 * Gaje palmowe z Phoenix 9380 Lasy z Ilex aquifolium 9390 * Zarośla i niska roślinność leśna z Quercus alnifolia 93A0 Laski z Quercus infectoria (Anagyro foetidae-quercetum infectoriae) 94. Umiarkowane górskie lasy iglaste 9410 Acydofilne lasy Picea poziomów górskich do alpejskich (Vaccinio-Piceetea) 9420 Lasy alpejskie z Larix decidua oraz/lub Pinus cembra 9430 Subalpejskie oraz górskie lasy z Pinus uncinata (* na podłoŝach gipsowych i wapniowych) 95. Śródziemnomorskie i makaronezyjskie iglaste lasy górskie 9510 * Południowoapenińskie lasy z Abies alba 9520 Lasy z Abies pinsapo 9530 * (Sub-) Śródziemnomorskie lasy sosnowe z endemiczną sosną czarną 9540 Śródziemnomorskie lasy sosnowe z endemiczną sosną mezogejską 9550 Kanaryjskie endemiczne lasy sosnowe 9560 * Endemiczne lasy śródziemmorskie z Juniperus spp * Lasy z Tetraclinis articulata 9580 * Śródziemnomorskie lasy z Taxus baccata 9590 * Lasy z Cedrus brevifolia (Cedrosetum brevifoliae) 95A0 Wysokogórskie śródziemnomorskie lasy z sosny zwyczajnej

18 (1) Wskazówki do interpretacji siedlisk naturalnych w Unii Europejskiej, wersja EUR 15/2" przyjęta przez Komitet ds. siedlisk naturalnych w dniu 4 października 1999 r. oraz "Zmiany do Wskazówek do interpretacji siedlisk naturalnych w Unii Europejskiej mające na względzie rozszerzenie UE" (Hab.01/11b-rev. 1) przyjęte przez Komitet ds. siedlisk naturalnych w dniu 24 kwietnia 2002 r., po konsultacji pisemnej, Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Środowiska. ZAŁĄCZNIK II GATUNKI ROŚLIN I ZWIERZĄT BĘDĄCE PRZEDMIOTEM ZAINTERESOWANIA WSPÓLNOTY, KTÓRYCH OCHRONA WYMAGA WYZNACZENIA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY Interpretacja (a) (b) (c) Załącznik II jest kontynuacją załącznika I dotyczącego ustanowienia spójnej sieci specjalnych obszarów ochrony, Gatunki wyliczone w niniejszym załączniku określone są poprzez: nazwę gatunku lub podgatunku, lub przez grupę gatunków naleŝących do wyŝszego taksonu lub do wskazanej części tego taksonu. Skrót "spp." po nazwie rodziny lub rodzaju oznacza wszystkie gatunki naleŝące do tej rodziny lub rodzaju. Symbole Symbol "*" przed nazwą gatunku oznacza, Ŝe jest to gatunek o znaczeniu priorytetowym. Większość gatunków wymienionych w niniejszym załączniku jest równieŝ wymienionych w załączniku IV. Jeśli gatunek występujący w niniejszym załączniku nie występuje w załączniku IV ani w załączniku V, po nazwie gatunku występuje symbol (o); jeśli gatunek występujący w niniejszym załączniku występuje równieŝ w załączniku V, ale nie występuje w załączniku IV, po nazwie następuje symbol (V). (a) ZWIERZĘTA KRĘGOWCE SSAKI INSECTIVORA Talpidae Galemys pyrenaicus CHIROPTERA Rhinolophidae Rhinolophus blasii Rhinolophus euryale Rhinolophus ferrumequinum Rhinolophus hipposideros Rhinolophus mehelyi Vespertilionidae Barbastella barbastellus Miniopterus schreibersii Myotis bechsteinii Myotis blythii Myotis capaccinii Myotis dasycneme Myotis emarginatus Myotis myotis Pteropodidae Rousettus aegyptiacus

19 RODENTIA Gliridae Myomimus roachi Sciuridae * Marmota marmota latirostris * Pteromys volans (Sciuropterus russicus) Spermophilus citellus (Citellus citellus) * Spermophilus suslicus (Citellus suslicus) Castoridae Castor fiber (z wyjątkiem populacji estońskich, łotewskich, litewskich, fińskich oraz szwedzkich) Cricetidae Mesocricetus newtoni Microtidae Microtus cabrerae * Microtus oeconomus arenicola * Microtus oeconomus mehelyi Microtus tatricus Zapodidae Sicista subtilis CARNIVORA Canidae * Alopex lagopus * Canis lupus (z wyjątkiem populacji estońskiej, populacje greckie: wyłącznie na południe od 39 równoleŝnika; populacje hiszpańskie: wyłącznie na południe od Duero; populacje łotewskie, litewskie i fińskie). Ursidae * Ursus arctos (z wyjątkiem populacji estońskich, fińskich oraz szwedzkich) Mustelidae * Gulo gulo Lutra lutra Mustela eversmanii * Mustela lutreola Vormela peregusna Felidae Lynx lynx (z wyjątkiem populacji estońskich, łotewskich oraz fińskich) * Lynx pardinus Phocidae Halichoerus grypus (V) * Monachus monachus Phoca hispida bottnica (V) * Phoca hispida saimensis Phoca vitulina (V) ARTIODACTYLA Cervidae * Cervus elaphus corsicanus Rangifer tarandus fennicus (o) Bovidae * Bison bonasus Capra aegagrus (populacje naturalne) * Capra pyrenaica pyrenaica Ovis gmelini musimon (Ovis ammon musimon) (populacje naturalne - Korsyka i Sardynia) Ovis orientalis ophion (Ovis gmelini ophion) * Rupicapra pyrenaica ornata (Rupicapra rupicapra ornata) Rupicapra rupicapra balcanica * Rupicapra rupicapra tatrica CETACEA

20 Phocoena phocoena Tursiops truncatus GADY CHELONIA (TESTUDINES) Testudinidae Testudo graeca Testudo hermanni Testudo marginata Cheloniidae * Caretta caretta * Chelonia mydas Emydidae Emys orbicularis Mauremys caspica Mauremys leprosa SAURIA Lacertidae Lacerta bonnali (Lacerta monticola) Lacerta monticola Lacerta schreiberi Gallotia galloti insulanagae * Gallotia simonyi Podarcis lilfordi Podarcis pityusensis Scincidae Chalcides simonyi (Chalcides occidentalis) Gekkonidae Phyllodactylus europaeus OPHIDIA (SERPENTES) Colubridae * Coluber cypriensis Elaphe quatuorlineata Elaphe situla * Natrix natrix cypriaca Viperidae * Macrovipera schweizeri (Vipera lebetina schweizeri) Vipera ursinii (z wyjątkiem Vipera ursinii rakosiensis) * Vipera ursinii rakosiensis PŁAZY CAUDATA Salamandridae Chioglossa lusitanica Mertensiella luschani (Salamandra luschani) * Salamandra aurorae (Salamandra atra aurorae) Salamandrina terdigitata Triturus carnifex (Triturus cristatus carnifex) Triturus cristatus (Triturus cristatus cristatus) Triturus dobrogicus (Triturus cristatus dobrogicus) Triturus karelinii (Triturus cristatus karelinii) Triturus montandoni Triturus vulgaris ampelensis Proteidae * Proteus anguinus Plethodontidae