ETAP VI PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU DOKUMENTU MIEJSKI PLAN ADAPTACJI DO ZMIAN KLIMATU DLA MIASTA GDYNI

Transkrypt

1 ` ETAP VI PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU DOKUMENTU MIEJSKI PLAN ADAPTACJI DO ZMIAN KLIMATU DLA MIASTA GDYNI

2

3 Strona3

4 Raport Prognoza oddziaływania na środowisko projektu dokumentu Miejski plan adaptacji do zmian klimatu dla miasta Gdyni Strona4

5 Metryka Dane TYTUŁ DOKUMENTU AUTOR DOKUMENTU (firma/instytucja) NAZWA PROJEKTU Opis Prognoza oddziaływania na środowisko projektu dokumentu Miejski plan adaptacji do zmian klimatu dla miasta Gdyni IMGW PIB Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców ETAP nr 6 UMOWA Nr 1/2017/DZM z dnia 12 stycznia 2017 RODZAJ DOKUMENTU (sprawozdanie, opis produktu) POUFNOŚĆ Ekspertyza NIE Historia zmian Wersja Autor Data Zmiana 0.01 IMGW - PIB Wstępna wersja dokumentu do akceptacji Partnera 1.1 IMGW - PIB Dokument poprawiony, zaakceptowany przez Partnera Recenzje dokumentu (Kontrola jakości) Wersja Autor Data 0.01 Lider ZM Odniesienie do innych dokumentów Nazwa dokumentu Data opracowania dokumentu Metodyka opracowania projektu miejskiego planu adaptacji Oferta do Zamówienia pn. Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. Podręcznik adaptacji dla miast. Wytyczne do przygotowania Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu Strona5

6 Wprowadzenie STRESZCZENIE Prognoza oddziaływania na środowisko projektu dokumentu Miejski plan adaptacji do zmian klimatu dla miasta Gdyni (zwana dalej Prognozą) została wykonana w ramach projektu Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców realizowanego na zlecenie Ministerstwa Środowiska przez Instytut Ochrony Środowiska - PIB, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - PIB, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych i Arcadis sp. z o.o. Podstawa prawna i zakres Prognozy Przedmiotem oceny są zapisy postanowień projektu dokumentu Miejski plan adaptacji do zmian klimatu dla miasta Gdyni zwanego dalej MPA. Prognoza została opracowana zgodnie z Ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jedn. Dz. U poz. 1405) oraz postanowieniami organów wydanymi na jej podstawie. Zawartość, główne cele projektowanego dokumentu oraz jego powiązania z innymi dokumentami MPA ma na celu przystosowanie miasta do zmian klimatu, zwiększenie jego odporności na zjawiska ekstremalne oraz zwiększenie potencjału do radzenia sobie ze skutkami zmian klimatu. MPA zawiera część diagnostyczną, w której opisano zjawiska klimatyczne wpływające na miasto (takie jak upały, mrozy, oblodzenia, powodzie, susze, śnieg, wiatr), oceniano wrażliwość miasta na te zjawiska oraz możliwości miasta w radzeniu sobie ze zmianami klimatu. W odpowiedzi na zagrożenia klimatyczne ustalono cel główny MPA, cele szczegółowe oraz działania adaptacyjne. MPA zawiera trzy rodzaje działań: działania informacyjno-edukacyjne, służące podnoszeniu świadomości klimatycznej polegające na rozpowszechnianiu wiedzy o zagrożeniach, ich skutkach, właściwych i niewłaściwych zachowaniach w sytuacji wystąpienia zagrożeń, dobrych praktykach adaptacji oraz działania z zakresu informowania i ostrzegania o zagrożeniach związanych ze zmianami klimatu; działania organizacyjne polegające na nawiązywaniu współpracy z podmiotami adaptacji do zmian klimatu, organizowaniu ćwiczeń służb ratowniczych, pozyskiwaniu środków finansowych, aktualizacji dokumentów planowania przestrzennego i inny dokumentów obwiązujących w mieście; działania techniczne, polegające na inwestycjach w środowisku takich jak: rozbudowa infrastruktury rowerowej; odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych; budowa i rozwój błękitnej i zielonej infrastruktury; zwiększenie udziału powierzchni biologicznie czynnych poprzez ograniczenie powierzchni nieprzepuszczalnych w mieście lub ich rozszczelnienie. W MPA określono także zasady wdrożenia działań adaptacyjnych (podmioty odpowiedzialne, ramy finansowania, wskaźniki monitoringu, założenia dla ewaluacji oraz aktualizacji MPA). MPA jest powiązany z dokumentami poświęconymi adaptacji do zmian klimatu szczebla międzynarodowego, wspólnotowego i krajowego. Jest to przede wszystkim Biała księga. Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania będąca odpowiedzią UE na przyjęty w 2006 r. na forum Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNCCC) Program działań z Nairobi w sprawie oddziaływania, wrażliwości i adaptacji do zmian klimatu. Z zapisów Białej Księgi wynika opracowany w Polsce Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany Strona6

7 klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA 2020), w którym jedno z zaplanowanych działań dotyczy opracowania planów adaptacji w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. MPA jest powiązany także z krajowymi dokumentami strategicznymi, w szczególności takimi jak: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Krajowa Polityka Miejska do 2020 roku, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, miasta, obszary wiejskie. Z punktu widzenia celów Prognozy istotne są przede wszystkim powiązania MPA z dokumentami miejskimi, których oddziaływanie na środowisko, będące skutkiem realizacji ich ustaleń, może kumulować się z oddziaływaniem będącym wynikiem wdrożenia założeń MPA. Do tych dokumentów należą: Strategia rozwoju Miasta Gdyni Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gdyni. Program ochrony środowiska dla Gdyni na lata z perspektywą do roku Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Obszaru miasta Gdyni na lata Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Gdyni na lata Prognoza oddziaływania na środowisko do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gdyni, 2015 r. Zarządzenie Wojewody Pomorskiego z dnia 29 lipca 1938 r. o ochronie tworów przyrody na obszarze Kępy Redłowskiej w Gdyni Dz. Urz. Województwa Pomorskiego Dz. Urz. z 1938 r. Nr 23, poz. 271 Zarządzenie Nr 6/2010 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 7 kwietnia 2010 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody "Kępa Redłowska" Dz. Urz. Województwa Pomorskiego Dz. Urz. z 2010 r. Nr 97, poz Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 22 kwietnia1983 roku w sprawie uznania za rezerwaty przyrody Monitor Polski M.P. z 1983 r. Nr 16, poz. 91 Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 24 listopada 1983 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody Monitor Polski M. P. z 1983 r. Nr 39, poz. 230 Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 11 kwietnia 2017 roku w sprawie ustanowieni zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody Cisowa Rozporządzenie Nr 11/2005 Wojewody Pomorskiego z dnia 20 czerwca 2005 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody "Łęg nad Swelinią" Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego Dz. Urz. z 2005 r. Nr 66, poz Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 8 czerwca 2017 roku w sprawie ustanowienia zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody Łęg nad Swelinią Uchwała Nr XVII/409/08 Rady Miasta Gdyni z dnia 27 lutego 2008 r. w sprawie: użytku ekologicznego w dzielnicy Wielki Kack Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Nr 36 poz z dnia r. Zarządzenie Nr 183/2000 Wojewody Pomorskiego z dnia 28 listopada 2000 r. w sprawie uznania niektórych obszarów za użytki ekologiczne Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Nr 115 poz. 738 z dnia r. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Dziennik Urzędowy Dz.U Metody zastosowane przy sporządzaniu Prognozy Główną metodą analizy i oceny oddziaływania MPA na środowisko były metody macierzowe. Wykorzystano je do analizy i oceny wpływu MPA na osiągniecie celów ochrony środowiska oraz analizy i oceny oddziaływania MPA na elementy środowiska. W ocenie przyjęto pięciostopniową skalę: (1) działanie adaptacyjne służy bezpośrednio realizacji celu; jego oddziaływania na środowisko będzie korzystne, (2) działanie adaptacyjne pośrednio może przyczynić się do realizacji celu; jego oddziaływanie na środowisko jest raczej korzystne, (3) działanie adaptacyjne nie ma wpływu na realizację celu, jest neutralne, (4) działanie adaptacyjne nie służy realizacji celu; może negatywnie oddziaływać na środowisko, ale możliwe jest minimalizowanie tego oddziaływania, (5) działanie pozostaje w sprzeczności z realizacją celu; może znacząco negatywnie oddziaływać na element Strona7

8 środowiska, na którego ochronę ukierunkowany jest cel; możliwości minimalizowania tego oddziaływania są ograniczone. Charakter i stan środowiska. Problemy ochrony środowiska Gdynia usytuowana jest w województwie pomorskim, nad Zatoką Gdańską i Pucką. Wybrzeże morskie w granicach miasta wynosi 15,1 km. Granice lądowe wynoszą 52,3 km, oddzielając miasto od pięciu powiatów: kartuskiego, puckiego, wejherowskiego, miasta Gdańska i miasta Sopotu. Gdynia wraz z Gdańskiem i Sopotem tworzy Trójmiasto. Gdynia znajduje się w obrębie dwu mezoregionów: Pobrzeże Kaszubskie (wschodnia część miasta). Gdynia odznacza się dużym urozmaiceniem rzeźby terenu. Charakterystyczna jest dla niej obecność szeregu genetycznie i strukturalnie odmiennych jednostek geomorfologicznych, ograniczonych wyraźnie zaznaczonymi załomami terenowymi. Zróżnicowane ukształtowanie powierzchni ziemi powoduje, że na znacznym obszarze miasta występują zagrożenia osuwaniem się mas ziemnych. Terenami potencjalnie narażonymi na osuwanie się mas ziemnych są: brzegi klifowe; strefy krawędziowe wysoczyzny i kęp wysoczyznowych; zbocza rynien i dolin wciętych w powierzchnię wysoczyznową; inne obszary o znacznych deniwelacjach terenu i nachyleniu stoków przekraczającym 20%. Gdynia położona jest w zlewni Morza Bałtyckiego. Na obszarze miasta są zlewnie 5 naturalnych cieków powierzchniowych (Cisowska Struga, Chylonka, Kacza, Potok Kolibkowski, Swelinia) oraz osiemnastu zlewni kolektorów kanalizacji deszczowej odprowadzających wody opadowe bezpośrednio do morza. W granicach administracyjnych Gdyni nie ma większych naturalnych zbiorników wodnych. Niewielkie zbiorniki znajdują się jedynie w zachodniej części miasta. Gdynia leży w strefie klimatu umiarkowanego, przejściowego między klimatem oceanicznym a kontynentalnym, modyfikowanego przez bezpośrednie sąsiedztwo Morza Bałtyckiego. Charakterystyczną cechą obserwowanych zmian klimatycznych jest wzrost średniej rocznej temperatury powietrza w tempie ok. 0,05C/rok. W podobnym tempie rośnie temperatura maksymalna powietrza. Rośnie również temperatura minimalna, ale jej wzrost jest mniejszy około 0,04 C na rok. Obserwuje się również lekko rosnący trend rocznej sumy opadów, liczby dni z opadem powyżej 20 mm i powyżej 30 mm, częstości występowania powodzi miejskich i średniej rocznej prędkości wiatru W MPA przeanalizowano zmiany średnich rocznych poziomów morza w okresie oraz w wieloleciu W obu przypadkach zanotowano niewielkie trendy rosnące. W pierwszym okresie najczęściej (około 46%) wartości średnich rocznych poziomów znajdowało się w przedziale cm, natomiast w okresie najwięcej wartości średnich poziomów morza (34%) lokowało się w przedziale cm. Wyniki te wpisują się w obraz prowadzonych systematycznie od wielu lat analiz zmian poziomów morza, zgodnie z którymi obserwuje się systematyczny wzrost poziomów morza wzdłuż polskiego wybrzeża. Zmiany te przekładają się na wzrost zagrożenia strefy brzegowej wezbraniami sztormowymi oraz powodziami morskimi. Osnowę przyrodniczą Gdyni stanowią niezurbanizowane kompleksy okalające zabudowę osiedlową miasta. Stanowią one około 52% powierzchni miasta. Występują tu: rezerwaty przyrody (4 leśne i 1 krajobrazowy), Trójmiejski Park Krajobrazowy, użytki ekologiczne, lokalne korytarze ekologiczne łączące lasy strefy krawędziowej ze strefą przybrzeżną Zatoki Gdańskiej i korytarze wysoczyzny morenowej, tereny zieleni urządzonej (parki, skwery, zieleńce, bulwary), drobne zbiorniki i cieki oraz strefa brzegowa morza, w tym przybrzeżny akwen morski i plaża. W granicach miasta, lub na ich obrzeżu występują następujące formy ochrony przyrody i krajobrazu, powołane w oparciu o Ustawę o ochronie przyrody: rezerwaty przyrody Kępa Redłowska, Kacze Łęgi, Cisowa, Łęg nad Sweliną; Trójmiejski Park Krajobrazowy (zachodnia część miasta) Użytki ekologiczne Leśne Bagno, Długa Łąka, Bazyliowa Łąka, Staw na Dąbrowie, Turzycowe Błoto, Torfowy Moczar, Jezioro Kackie, Jar Swelini Strona8

9 Stanowisko dokumentacyjne przyrody nieożywionej Klif Oksywski Pomniki przyrody oraz Obszary Natura 2000: Obszar specjalnej ochrony ptaków Zatoka Pucka PLB Specjalny obszar ochrony siedlisk Klify i Rafy Kamienne Orłowa PLH Rozpoznanie stanu środowiska pozwala stwierdzić, że najważniejszymi problemami ochrony środowiska w mieście są: Zagrożenie powodziowe dla wybranych części miasta na terenach silnie zurbanizowanych (w obszarze aglomeracji Trójmiasta) występuje coraz częściej problem zagospodarowania wód opadowych i roztopowych po deszczach nawalnych, co spowodowane jest wzrostem częstotliwości ich pojawiania się, znacznej utraty naturalnej retencji oraz niskiego poziomu wykorzystania indywidualnych systemów zagospodarowania wód opadowych i roztopowych. Do głównych problemów w zakresie odprowadzania i oczyszczania wód opadowych i roztopowych należą: 1) znaczne zmniejszenie filtracji wód opadowych i roztopowych do wód podziemnych wskutek uszczelnienia powierzchni terenu; 2) przeciążenie sieci kanalizacyjnych; 3) brak lub zbyt mała liczba zbiorników retencjonujących wodę w systemach kanalizacyjnych; 4) brak prośrodowiskowych rozwiązań, opartych na odbudowie infiltracji i retencji wód opadowych, w obszarach zurbanizowanych. Problemy te zostały uwzględnione w ocenie wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska. Ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska MPA zawiera 5 celów szczegółowych: 1. Zwiększenie odporności miasta na występowanie deszczy nawalnych/powodzi nagłych/ powodzi od strony rzek 2. Zwiększenie odporności miasta na występowanie ekstremalnych temperatur powietrza 3. Zwiększenie odporności miasta na występowanie silnego i bardzo silnego wiatru oraz burz (w tym burz z gradem) 4. Zwiększenie odporności miasta na występowanie wzrostu poziomu morza / powodzi od strony morza 5. Zwiększenie odporności miasta na kumulowanie zanieczyszczeń z niskiej emisji, transportu i przemysłu w powietrzu realizowanych za pomocą 18 działań adaptacyjnych: 1. Analiza efektywności systemu monitoringu i ostrzegania przed zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatu 2. Budowa i rozwój błękitnej i zielonej infrastruktury _ osuwiska 3. Budowa i rozwój systemu błękitnej i zielonej infrastruktury _ gospodarowanie wodami opadowymi 4. Budowa systemu informacji o zagrożeniach w przestrzeni publicznej 5. Budowa systemu rozwiązań dla zapewnienia komfortu termicznego mieszkańców 6. Dostosowanie systemu komunikacji publicznej do skutków zmian klimatu 7. Edukacja / promocja / informacja o: zagrożeniach; podjętych i planowanych działaniach adaptacyjnych; funkcjonujących systemach monitorowania i ostrzegania, dobrych i złych praktykach (działań i postaw) 8. Modyfikacja systemu organizacji ruchu pojazdów spalinowych w mieście 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania 10. Przegląd i korekta istniejących planów zarządzania kryzysowego w mieście 11. Przygotowanie instrukcji postępowania dla służb publicznych w przypadku wystąpienia ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych Strona9

10 12. Rozbudowa dróg rowerowych i ciągów pieszych (w sąsiedztwie do systemów komunikacyjnych) 13. Rozbudowa monitoringu jakości powietrza w mieście 14. Rozbudowa systemu ograniczania niskiej emisji komunalnej w miastach 15. Techniczne i nietechniczne zabezpieczenie zagrożonych budynków i infrastruktury krytycznej w strefie zagrożenia 16. Uwzględnianie uaktualnionych prognoz zmian klimatu w dokumentach strategicznych i planistycznych miasta 17. Wzmocnienie służb ratowniczych z uwzględnieniem zmian klimatycznych 18. Zwiększenie udziału powierzchni biologicznie czynnych poprzez ograniczenie powierzchni nieprzepuszczalnych w mieście lub ich rozszczelnienie Większość działań bezpośrednio lub pośrednio służy osiągnięciu celów środowiskowych, część jest neutralna. Analiza i ocena przewidywanych znaczących oddziaływań MPA na środowisko Działania adaptacyjne generalnie pozytywnie wpływają na większość komponentów środowiska lub też są dla nich neutralne. Tylko jedno działanie: 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania, może oddziaływać negatywnie na niektóre komponenty środowiska (różnorodność biologiczną, florę i faunę). Oddziaływanie postanowień MPA na obszary Natura 2000 Z uwagi na to, że działania adaptacyjne MPA są ograniczone do obszaru municypalnego Gdyni, nie będą one miały żadnych oddziaływań na cele ochrony przyrody w obszarach Natura 2000, za wyjątkiem działania: 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania, które może negatywnie wpływać na cele i przedmioty ochrony w obszarach. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji MPA na środowisko MPA jest ukierunkowany na zwiększanie odporności miasta na zmiany klimatu. Można prognozować, że w sytuacji braku podjęcia działań adaptacyjnych zmiany w środowisku będą dotyczyły przede wszystkich warunków życia ludzi, które działania adaptacyjne MPA zdecydowanie poprawiają. Wiele działań adaptacyjnych MPA ma jednak także znaczenie dla innych komponentów środowiska. Rozwój systemu monitoringu i ostrzegania przed zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatu, budowa systemu informacji i gromadzenia danych uwzględnianie prognoz zmian klimatu w dokumentach planistycznych oraz edukacja, promocja i informacja o funkcjonujących systemach monitorowania i ostrzegania przed zagrożeniami klimatycznymi mają pośrednio pozytywne oddziaływania na takie komponenty środowiska jak różnorodność biologiczna, stan i zasoby wód, powietrze atmosferyczne i klimat. Umożliwiają prognozowanie niekorzystnych zjawisk, mających wpływ na te komponenty, przyczyniając się do redukcji ryzyka zajścia niekorzystnych zjawisk. Tym samym rezygnacja z ich realizacji może spowodować, że straty środowiskowe będą większe, przy braku żadnych profitów środowiskowych w przypadku z zrezygnowania z ich realizacji. Niektóre działania bezpośrednio będą zdecydowanie pozytywnie wpływały na stan środowiska lub niektóre jego komponenty. Optymalizacja systemu gospodarowania wodami opadowymi oraz rozwój systemu kanalizacji burzowej i odwodnieniowej miasta przyczyni się do poprawy jakości wód powierzchniowych, dzięki zmniejszeniu niekorzystnego dla stanu chemicznego cieków szybkiego spływu wód opadowych z obszaru miasta do morza. Dzięki wtórnemu wykorzystaniu wód opadowych, na przykład do zraszania ulic lub podlewanie zieleni miejskiej, przyczyni się także do zmniejszenia zużycia wody. Budowa i rozwój błękitnej i zielonej infrastruktury, zabezpieczenie miasta przed Strona10

11 osuwiskami, budowa i odbudowa systemu retencyjnego cieków Gdyni, zmniejszenie spływających do rzek i bezpośrednio do Bałtyku zanieczyszczeń, zwiększenie powierzchni zieleni miejskiej, zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej, budowę mikrozbiorników retencjonujących wodę są działaniami mającymi pozytywny wpływ na środowisko. Takie działania, odpowiednio zaprojektowane, zwiększą mozaikowość siedlisk w mieście, przyczyniając się do zachowania lub wzrostu różnorodności biologicznej. Często stwarzane przez człowieka siedliska są wykorzystywane przez zagrożone gatunki zwierząt. Przykładem mogą być zbiorniki przeciwpożarowe zasiedlane przez traszki czy parkowe sadzawki wykorzystywane przez płazy jako miejsca rozrodu. Podobnie pozytywną rolę spełni zwiększenie udziału powierzchni biologicznie czynnej, uzyskane dzięki ograniczenie powierzchni nieprzepuszczalnych lub ich rozszczelnienie. Także jedyne działanie o potencjalnie negatywnych oddziaływaniach na różnorodność biologiczną, florę i faunę, tj. działanie 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania, przy odpowiedniej realizacji powinno pośrednio przyczynić do poprawy stanu i zasobów tego komponentu środowiska. Brak realizacji MPA nie spowoduje braku zmian w stanie środowiska, nie spełni funkcji konserwatorskich, utrwalających stan aktualny. Przeciwnie, istniejące trendy dla wielu komponentów będą się pogłębiały, co spowoduje, że stan środowiska będzie się pogarszał. Informacja o możliwym transgranicznym oddziaływaniu MPA na środowisko Nie wystąpi transgraniczne oddziaływanie projektu MPA na środowisko. Zasięg terytorialny dokumentu jest ograniczony do terenu w granicach administracyjnych miasta oraz znacznie oddalony od granic państwowych. Nie występują powiązania przyrodnicze pomiędzy obszarem, w którym położone jest miasto oraz obszarami poza granicami kraju. Rozwiązania mające na celu ograniczanie, zapobieganie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko Przedsięwzięcia wynikające z działań adaptacyjnych zaplanowanych w MPA zlokalizowane są na terenach w przewadze zurbanizowanych i nie będą powodowały znaczącego oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Z uwagi na brak konkretnych lokalizacji dla działań, nie zidentyfikowano żadnego działania mogącego znacząco negatywnie wpływać na środowisko. Wskazano rekomendacje, które po wprowadzeniu do końcowej wersji MPA przyczynią się do lepszej realizacji celów ochrony środowiska lub wzmocnienia korzystnego dla środowiska oddziaływań zaplanowanych działań adaptacyjnych. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w MPA Przygotowanie projektu MPA poprzedziło przygotowanie trzech wariantów realizacji projektu. I wariant został przygotowany przez zespół ekspertów wykonawcy, II przez zespół miejski. III wariant był wynikiem uzgodnień między oboma zespołami we współpracy z licznymi interesariuszami. Uzgodnione opcje warianty alternatywnych rozwiązań, zostały poddane wielokryterialnej analizie, w wyniku której powstała aktualna propozycja działań adaptacyjnych MPA. Wszystkie warianty opcje mały podobne oddziaływania na środowisko. Trudności napotkane przy opracowaniu Prognozy wynikające z luk wiedzy W ocenie wpływu poszczególnych działań na środowisko wykorzystano zarówno dzisiejszy stan wiedzy, jak i doświadczenie ekspertów. Niemniej z uwagi na specyfikę ocen prognostycznych, także i niniejsza Prognoza obarczona jest pewną dozą niepewności. Strona11

12 Faktyczne, mierzalne oddziaływania na środowisko są efektem realizacji konkretnych przedsięwzięć, a charakter i zasięg tych oddziaływań zależy od charakteru i skali przedsięwzięć oraz wrażliwości środowiska obszarów, w których przedsięwzięcia są lokalizowane. Bez szczegółowych informacji o przedsięwzięciu i jego lokalizacji trudno jest określić efekty, jakie wywoła ono w środowisku. Dlatego też operowano kategoriami możliwych oddziaływań oraz rodzajami reakcji środowiska na te oddziaływania. Obszarem niepewności jest także nakładanie się oddziaływań wynikających z realizacji działań adaptacyjnych oraz innych dokumentów strategicznych i planistycznych miasta. Często wysoki stopień ogólności oraz specyfika dokumentów nie pozwala na zidentyfikowanie wszystkich możliwych efektów sumarycznych i synergicznych jakie lokalnie wystąpią w środowisku miasta oraz jego otoczenia. Propozycje dotyczące metod analizy skutków realizacji postanowień MPA dla środowiska W MPA zaproponowano zasady oraz wskaźniki monitorowania i ewaluacji, które odnoszą się także do ochrony środowiska. Niemniej proponuje się, aby w końcowej wersji MPA znalazły się dodatkowe wskaźniki: Różnorodność biologiczna, fauna i flora: powierzchnia siedlisk zajętych w wyniku realizacji działania 9 [ha]; powierzchnia odtworzonych siedlisk wydmowych [ha]; długość wykonanych zabezpieczeń brzegów [m]. Warunki życia i zdrowie ludzi: Ocena komfortu życia mieszkańców (badania jakościowe) Wody: Jakość wód powierzchniowych przejściowych Zatoka Gdańska Wewnętrzna i Zatoka Pucka Zewnętrzna. MPA powstał w odpowiedzi na jeden z najważniejszych problemów ochrony środowiska, jakim są zmiany klimatu i potrzeba adaptacji do skutków tych zmian. Działania adaptacyjne będą realizowane w celu poprawy warunków życia w mieście i zwiększenia bezpieczeństwa mieszkańców Gdyni. Są ukierunkowane na łagodzenie zagrożeń wynikających z zagrożeń klimatycznych dla najbardziej wrażliwych sektorów w mieście, tj.: 1) Zdrowie publiczne / grupy wrażliwe 2) Transport 3) Energetyka 4) Gospodarka wodna Działania adaptacyjne są spójne z polityką UE i kraju w zakresie adaptacji do zmian klimatu. Są także spójne z polityką rozwoju miasta wyrażoną w dokumentach strategicznych i planistycznych obowiązujących w mieście. MPA jest powiązany z tym dokumentami i będzie powodować wzmocnienie pozytywnych oddziaływań tych dokumentów na środowisko, w szczególności w ochrony różnorodności biologicznej, wód oraz zdrowia i warunków życia ludzi i krajobrazu kulturowego. Strona12

13 Etap 6 Przygotowanie dokumentu Prognoza oddziaływania na środowisko

14 Strona14

15 Spis treści 1. Wprowadzenie Podstawa prawna i zakres prognozy Zawartość, główne cele MPA oraz jego powiązania z innymi dokumentami Charakterystyka MPA Powiązanie MPA z dokumentami szczebla międzynarodowego, wspólnotowego i krajowego Powiązania MPA z dokumentami strategicznymi i planistycznymi szczebla regionalnego i lokalnego Analiza zgodności zapisów MPA z zasadą zrównoważonego rozwoju Metody zastosowane przy sporządzaniu Prognozy Tryb pracy Metody Charakter i stan środowiska. Problemy ochrony środowiska Charakter i stan środowiska na obszarze miasta Gdyni Stan oraz tendencje przeobrażeń środowiska Problemy ochrony środowiska na obszarze miasta Gdyni Ocena wpływu MPA na osiągnięcie istotnych celów ochrony środowiska Cel 1. Zwiększenie odporności miasta na występowanie deszczy nawalnych / powodzi nagłych / powodzi od strony rzek Cel 2. Zwiększenie odporności miasta na występowanie ekstremalnych temperatur powietrza Cel 3. Zwiększenie odporności miasta na występowanie silnego i bardzo silnego wiatru oraz burz (w tym burz z gradem) Cel 4. Zwiększenie odporności miasta na występowanie wzrostu poziomu morza / powodzi od strony morza Cel 5. Zwiększenie odporności miasta na kumulowanie zanieczyszczeń z niskiej emisji, transportu i przemysłu w powietrzu Analiza i ocena przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko Oddziaływanie MPA na różnorodność biologiczną, rośliny i zwierzęta Oddziaływanie MPA na warunki życia i zdrowia ludzi Oddziaływanie MPA na powierzchnię ziemi i gleby Oddziaływanie MPA na wody Oddziaływanie MPA na powietrze i klimat Oddziaływanie MPA na zasoby naturalne Oddziaływanie MPA na zabytki Oddziaływanie MPA na krajobraz Oddziaływanie MPA na dobra materialne Oddziaływanie MPA na powiązania przyrodnicze Oddziaływania skumulowane Oddziaływanie postanowień MPA na obszary Natura Strona15

16 9. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji MPA Informacja o możliwym transgranicznym oddziaływaniu MPA na środowisko Rozwiązania mające na celu ograniczenie, zapobieganie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko Rekomendacje dotyczące dokumentu MPA Zalecenia dotyczące rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w MPA Trudności napotkane przy opracowaniu Prognozy wynikające z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy Propozycje dotyczące metod analizy skutków realizacji postanowień MPA dla środowiska Wykorzystane materiały Załączniki Spis tabel Tabela 1 Zakres merytoryczny Prognozy wg Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jedn. Dz. U poz. 1405) w strukturze opracowania Tabela 2. Powiązanie i ocena zgodności miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu z dokumentami szczebla międzynarodowego, wspólnotowego i krajowego Tabela 3. Powiązanie i ocena zgodności miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu z innymi dokumentami Tabela 4 Rekomendacje dotyczące dokumentu MPA Tabela 5 Rozwiązania ograniczające potencjalne negatywne oddziaływanie na środowisko planowanych działań adaptacyjnych Tabela 6 Proponowane wskaźniki monitorowania skutków MPA dla środowiska Strona16

17 1. Wprowadzenie Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu dla miasta Gdyni (zwana dalej Prognozą) została wykonana w ramach projektu Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców realizowanego na zlecenie Ministerstwa Środowiska zgodnie z umową Nr 1/2017/DZM z dnia 12 stycznia 2017 r. przez Konsorcjum Instytutu Ochrony Środowiska Państwowego Instytutu Badawczego, Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowego Instytutu Badawczego i Arcadis sp. z o.o. Celem Prognozy jest ocena wpływu projektowanego dokumentu na osiągniecie celów ochrony środowiska, ocena oddziaływania na poszczególne elementy środowiska oraz wskazanie rozwiązań służących lepszemu wdrożeniu celów środowiskowych lub mających na celu ograniczanie, zapobieganie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko. Przedmiotem oceny są zapisy projektu Miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu dla miasta Gdyni zwanego dalej MPA. 2. Podstawa prawna i zakres prognozy Prognoza została opracowana zgodnie z Ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jedn. Dz. U poz zwanej dalej Ustawą OOŚ) oraz postanowień zawartych w pismach: Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku, pismo RDOŚ-Gd- WOO PW.1 z dnia r.; Pomorskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, pismo ONS MS z r., Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni, pismo INZ1.1-AC /18 z dnia r. określających wymagany zakres i szczegółowość Prognozy. W pismach tych ustalono wymóg pełnego zakresu Prognozy, a zatem w niniejszym opracowaniu uwzględniono w całości zapis art. 51 ust. 2 oraz art. 52 ust. 1 i 2 Ustawy OOŚ. Dodatkowo RDOŚ w Gdańsku wskazał, że Prognoza winna przede wszystkim zawierać analizę i ocenę: stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem; przewidywanych znaczących pozytywnych i negatywnych oddziaływań na środowisko, w tym oddziaływań bezpośrednich, pośrednich, wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, średnioterminowych i długoterminowych, stałych i chwilowych, w tym na obszary objęte formami ochrony przyrody na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U poz. 142 ze zm.); zwłaszcza na różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy. Prognoza powinna przedstawiać rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu na środowisko, w tym obszary objęte formami ochrony przyrody na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Strona17

18 Urząd Morski zalecił, by Prognoza uwzględniała: potencjalny wpływ działań ujętych w zapisach MPA na środowisko morskie i nadmorskie (obszar pasa przybrzeżnego), w tym na: gatunki roślin i zwierząt, siedliska przyrodnicze, formy ochrony przyrody rezerwaty przyrody, obszary Natura 2000; wpływ działań objętych zapisami MPA na ustalone formy zapewnienia ochrony brzegów w pasie technicznym, ujęte w Ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu wieloletniego Programu ochrony brzegów morskich (Dz.U. z dnia 2016 r. poz. 678); wpływ działań wynikających z MPA na stan czystości wód morskich, w tym na realizację celów wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej. W poniżej tabeli przedstawiono umiejscowienie treści wynikających z ustawowego zakresu prognozy w strukturze niniejszego dokumentu. Tabela 1 Zakres merytoryczny Prognozy wg Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jedn. Dz. U poz. 1405) w strukturze opracowania Zakres Prognozy według Ustawy art. 51 ust. 2 pkt 1 lit. a informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami Miejsce w strukturze Prognozy Rozdz. 3 art. 51 ust. 2 pkt 1 lit. b informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy art. 51 ust. 2 pkt 1 lit. c propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania art. 51 ust. 2 pkt 1 lit. d informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko art. 51 ust. 2 pkt 1 lit. e streszczenie w języku niespecjalistycznym art. 51 ust. 2 pkt 1 lit. f oświadczenie autora, a w przypadku gdy wykonawcą prognozy jest zespół autorów kierującego tym zespołem, o spełnieniu wymagań, o których mowa w art. 74a ust. 2, stanowiące załącznik do prognozy art. 51 ust. 2 pkt 2 lit. a określa, analizuje i ocenia: istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu art. 51 ust. 2 pkt 2 lit. b - stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem art. 51 ust. 2 pkt 2 lit. c - istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie art. 51 ust. 2 pkt 2 lit. d - cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, Rozdz. 4 Rozdz.14 Rozdz. 10 Streszczenie (na początku Prognozy) Załączniki Rozdz. 5 Rozdz. 5 oraz załącznik 3 Rozdz. 5 Rozdz. 6 art. 51 ust. 2 pkt 2 lit. e - przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne - z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; Rozdz. 7 Strona18

19 Zakres Prognozy według Ustawy art. 51 ust. 2 pkt 3 lit. a przedstawia: rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru art. 51 ust. 2 pkt 3 lit. b - biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy art. 52 ust. 2 W prognozie oddziaływania na środowisko( ) uwzględnia się informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla innych, przyjętych już, dokumentów powiązanych z projektem dokumentu będącego przedmiotem postępowania Miejsce w strukturze Prognozy Rozdz. 11 Rozdz. 8 Rozdz. 3 Art. 53. RDOŚ wskazał, że Prognoza winna przede wszystkim zawierać analizę i ocenę: stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem; przewidywanych znaczących pozytywnych i negatywnych oddziaływań na środowisko, w tym oddziaływań bezpośrednich, pośrednich, wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, średnioterminowych i długoterminowych, stałych i chwilowych, w tym na obszary objęte formami ochrony przyrody na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U poz. 142 ze zm.); zwłaszcza na różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy. Prognoza powinna przedstawiać rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu na środowisko, w tym obszary objęte formami ochrony przyrody na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Rozdz. 3, 5, 6, 7 i 11 Urząd Morski zalecił, by Prognoza uwzględniała: potencjalny wpływ działań ujętych w zapisach MPA na środowisko morskie i nadmorskie (obszar pasa przybrzeżnego), w tym na: gatunki roślin i zwierząt, siedliska przyrodnicze, formy ochrony przyrody rezerwaty przyrody, obszary Natura 2000; wpływ działań objętych zapisami MPA na ustalone formy zapewnienia ochrony brzegów w pasie technicznym, ujęte w Ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu wieloletniego Programu ochrony brzegów morskich (Dz.U. z dnia 2016 r. poz. 678); wpływ działań wynikających z MPA na stan czystości wód morskich, w tym na realizację celów wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej. Strona19

20 3. Zawartość, główne cele MPA oraz jego powiązania z innymi dokumentami 3.1. Charakterystyka MPA Miejski plan adaptacji do zmian klimatu dla miasta Gdyni, którego projekt jest przedmiotem oceny oddziaływania na środowisko ma na celu przystosowanie miasta do zmian klimatu, zwiększenie jego odporności na zjawiska ekstremalne oraz zwiększenie potencjału do radzenia sobie w sytuacji wystąpienia ekstremalnych zjawisk klimatycznych. Miejski plan adaptacji zawiera w szczególności: 1) szczegółową analizę zjawisk klimatycznych i ich pochodnych stresorów oddziaływujących na układ osadniczy miasta, takich jak upały, mrozy, oblodzenia, powodzie, podtopienia, susze, opady śniegu, wiatr, koncentracja zanieczyszczeń powietrza, 2) ocenę wrażliwości miasta i poszczególnych jego sektorów i obszarów na zmiany klimatu, 3) określenie potencjału adaptacyjnego do radzenia sobie w sytuacji zagrożenia zjawiskami ekstremalnymi, 4) ocenę podatności miasta na zmiany klimatu, pozwalającą na ustalenie, które ze zjawisk klimatycznych stanowią dla miasta największe zagrożenie, 5) analizę ryzyka, która pozwoli na ustalenie, które z zagrożeń wymagają pilnych interwencji adaptacyjnych, 6) określenie celów szczegółowych i działań adaptacyjnych, 7) określenie zasad wdrożenia MPA (podmiotów odpowiedzialnych za wdrożenie MPA, ram finansowania, wskaźników monitoringu, założeń dla ewaluacji oraz aktualizacji MPA). Działania adaptacyjne będą realizowane w celu poprawy warunków życia w mieście i zwiększenia bezpieczeństwa mieszkańców Gdyni. Są ukierunkowane na łagodzenie zagrożeń wynikających z zagrożeń klimatycznych dla sektorów, które w pracach nad MPA oceniono jako najbardziej wrażliwe w mieście: 1) Zdrowie publiczne / grupy wrażliwe; 2) Transport; 3) Energetyka; 4) Gospodarka wodna. Nadrzędnym celem MPA jest zapewnienie wysokiej jakości życia mieszkańców w warunkach zmieniającego się klimatu. Podnoszenie wiedzy i poziomu życia Gdynian, ich świadomości, edukacji, aktywności i przedsiębiorczości, stwarzających bezpieczeństwo w warunkach zmieniającego się klimatu. W MPA sformułowano cele szczegółowe, służące realizacji celu nadrzędnego: Cel. 1. Zwiększenie odporności miasta na występowanie deszczy nawalnych/powodzi nagłych/ powodzi od strony rzek Cel. 2. Zwiększenie odporności miasta na występowanie ekstremalnych temperatur powietrza Cel. 3. Zwiększenie odporności miasta na występowanie silnego i bardzo silnego wiatru oraz burz (w tym burz z gradem) Cel. 4. Zwiększenie odporności miasta na występowanie wzrostu poziomu morza / powodzi od strony morza Cel. 5. Zwiększenie odporności miasta na kumulowanie zanieczyszczeń z niskiej emisji, transportu i przemysłu w powietrzu Strona20

21 Działania adaptacyjne: Cele będą realizowane poprzez działania adaptacyjne. Działania adaptacyjne mogą mieć charakter: Informacyjno-edukacyjny: są to działania z zakresu informowania i ostrzegania o zagrożeniach związanych ze zmianami klimatu, propagowania dobrych praktyk adaptacji, przekazywania wiedzy o zmianach klimatu i adaptacji do skutków tych zmian. Organizacyjny: są to działania z zakresu aktualizacji dokumentów planistycznych i strategicznych, zmiany prawa miejscowego, tworzenia wytycznych postępowania w sytuacjach zagrożenia, nawiązywania współpracy z podmiotami adaptacji do zmian klimatu, organizacji ćwiczeń służb ratowniczych, pozyskiwania środków finansowych. Techniczny: są to działania o charakterze technicznym, inwestycyjnym pozwalające w szybkim czasie uzyskać efekty adaptacji miasta do zmian klimatu. Do tych działań zalicza się nie tylko inwestycje szare - stricte techniczne, ale także działania zielone (np. tworzenie parków, skwerów, ogrodów deszczowych itp.). W MPA wybrano następujące działania adaptacyjne: 1. Analiza efektywności systemu monitoringu i ostrzegania przed zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatu. Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym obejmujące kompleksową analizę aktualnego systemu monitoringu i ostrzegania o zjawiskach pogodowych w odniesieniu do wymaganej i oczekiwanej funkcjonalności systemu. Analiza pozwoli na ocenę braków w obecnej konfiguracji systemu oraz identyfikację potrzeb jego rozwoju w aspekcie zmian klimatu i wzrostu zagrożeń ze strony zidentyfikowanych zjawisk klimatycznych. Zaproponowana będzie procedura ciągłego kontrolowania efektywności systemów monitoringu zjawisk klimatycznych oraz procesu generowania komunikatów i ostrzeżeń. Weryfikacja obejmie również metody wizualizacji otrzymywanych produktów i kanały dystrybucji informacji z uwzględnieniem potrzeb użytkowników końcowych różnego szczebla od decydentów i interesariuszy po społeczeństwo i opinię publiczną. Działanie jest dedykowane realizacji wszystkich celów szczegółowych. Jego efektem będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie: deszczy nawalnych/powodzi nagłych/ powodzi od strony rzek; ekstremalnych temperatur powietrza; silnego i bardzo silnego wiatru oraz burz (w tym burz z gradem); wzrostu poziomu morza / powodzi od strony morza; przekroczeń norm stężeń. 2. Budowa i rozwój błękitnej i zielonej infrastruktury _ osuwiska Działanie o charakterze informacyjno-edukacyjnym, organizacyjnym i technicznym, którego celem jest zintegrowanie kształtowania błękitnej i zielonej infrastruktury, jako istotnego elementu struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta. Działanie obejmuje aktualizację mapy osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi, opracowanie mapy podatności na osuwanie się mas ziemnych oraz prowadzenie monitoringu ogólnego osuwisk. Efektem działania będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie: deszczy nawalnych/powodzi nagłych/ powodzi od strony rzek oraz wzrostu poziomu morza / powodzi od strony morza. 3. Budowa i rozwój systemu błękitnej i zielonej infrastruktury _ gospodarowanie wodami opadowymi Działanie o charakterze informacyjno-edukacyjnym, organizacyjnym i technicznym, którego celem jest wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu poprzez zwiększenie zabezpieczenia terenów zurbanizowanych miasta Gdyni przed podtopieniami, zalaniami i nagłymi Strona21

22 powodziami poprzez budowę i przebudowę kanalizacji deszczowej, zbiorników retencyjnych, w ramach projektu "Rozwój systemu gospodarowania wodami opadowymi na terenie Gdyni-część I, II, III" i Gminnego Programu Rewitalizacji. W ramach działania przewidziano: budowę systemu kanalizacji deszczowej w ramach zadania Rewitalizacja Dzielnicy Chylonia w Gdyni ( ); budowę systemu retencyjnego na rzece Kaczej budowa 5 zbiorników retencyjnych o łącznej pojemności 67,2 tys.m 3, ( ); odtworzenie Potoku Wiczlińskiego wraz z budową 3 zbiorników retencyjnych o łącznej poj.73,4 tys.m 3 ( ); utrzymanie bieżące cieków, w tym zbiornika retencyjnego Krykulec na potoku Źródło Marii, oraz roboty i usługi towarzyszące - zadanie ciągłe. Planowana budowa 5 zbiorników retencyjnych na rzece Kaczej będzie wymagała uszczegółowienia oraz opracowania oddzielnej prognozy oddziaływania na środowisko konkretnych projektów inwestycyjnych, na podstawie której wydawane będą decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach. Efektem działania będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie: deszczy nawalnych/powodzi nagłych/ powodzi od strony rzek oraz ekstremalnych temperatur powietrza. 4. Budowa systemu informacji o zagrożeniach w przestrzeni publicznej miasta Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym, którego celem jest stworzenie systemu prezentacji aktualnych informacji o zagrożeniach pogodowych, ostrzeżeń i komunikatów opartego o lokalne uwarunkowania i osadzonego w strukturze funkcjonalno-przestrzennej miasta. Umożliwi to informowanie społeczeństwa o zagrożeniach oraz szybsze reagowanie w sytuacjach ekstremalnych zjawisk pogodowych. W ramach działania przewidziane jest: opracowanie strategii (dokumentu strategicznego z wytycznymi koncepcyjnymi i przestrzennymi) systemu informacji o zagrożeniach w przestrzeni publicznej; opracowanie aktu prawa miejscowego systemowo regulującego kwestie przygotowania i przekazu informacji o zagrożeniach wynikających z zmian klimatu i występowania zjawisk ekstremalnych; opracowanie merytoryczne i wizualne komunikatów; instalacja urządzeń w przestrzeni publicznej. Działanie jest dedykowane realizacji wszystkich celów szczegółowych. 5. Budowa systemu rozwiązań dla zapewnienia komfortu termicznego mieszkańców Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym, którego celem jest zwiększenie odporności miasta na występowanie minimalnych i maksymalnych temperatur, fal upałów i fal zimna. W ramach działania przewidziano: realizację terenu rekreacyjnego na obszarze osiedli Meksyk, Babie Doły, Witomino i Oksywie w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji; rewitalizację Kamiennej Góry; budowę Parku Centralnego; zagospodarowanie rekreacyjne (zacienione place zabaw, siłownie zewnętrzne); zagospodarowanie terenów zieleni i wprowadzenie elementów małej architektury (zbiorniki wodne, fontanny, kurtyny wodne, ogrody deszczowe, zielone ściany, itp.). Efektem działania będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie ekstremalnych temperatur powietrza. 6. Dostosowanie systemu komunikacji publicznej do skutków zmian klimatu Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym, którego celem jest rozwój zrównoważonego transportu publicznego w Gdyni (zakup ekologicznego taboru i zakup bezemisyjnego taboru z napędem elektrycznym) oraz obniżenie zużycia energii i paliw w transporcie publicznym w Gdyni. W ramach działania przewidziano: wyposażenie pojazdów w dodatkowe urządzenia zapewniające wygodę i bezpieczeństwo podróżowania, w tym, zwiększenie liczby pojazdów wyposażonych w klimatyzację do 70-80% w 2020 r. i 100% w 2025 r.( obecnie 43% pojazdów ZKM w Gdyni jest wyposażonych w klimatyzację); budowę i modernizację przystanków (zwiększenie udziału przystanków wyposażonych w wiaty przystankowe) i węzłów przesiadkowych SKM i PKM oraz Strona22

23 komunikacji komunalnej: Gdynia Karwiny, Gdynia Wzg. Św. Maksymiliana, Gdynia Główna, Gdynia Chylonia; ściślejsza koordynacja rozkładów jazdy SKM, PKM i środków transportu drogowego ( ); utworzenie buspasów w ciągu ul. Morskiej i w ciągu ul. Wójta Radkego w Gdyni; budowę lub modernizację istniejących przystanków kolejowych dla celów Pomorskiej Kolei Metropolitalnej: Gdynia Główna, Gdynia Wzgórze Św. Maksymiliana, Gdynia Stadion Gdynia Karwiny, Gdynia Fikakowo (Wielki Kack), Gdynia Obłuże Górne, Gdynia Pogórze, Gdynia-Kosakowo Port Lotniczy i tworzenie w ich obrębie węzłów przesiadkowych; stworzenie systemu informacji dla pasażerów publicznego transportu zbiorowego Gdyni (informacja przystankach, w pojazdach, w Internecie i na urządzeniach mobilnych). Efektem działania będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie: deszczy nawalnych/powodzi nagłych/ powodzi od strony rzek; ekstremalnych temperatur powietrza; silnego i bardzo silnego wiatru oraz burz (w tym burz z gradem); przekroczeń norm stężeń. 7. Edukacja / promocja / informacja o: zagrożeniach; podjętych i planowanych działaniach adaptacyjnych; funkcjonujących systemach monitorowania i ostrzegania Działanie o charakterze organizacyjnym, którego celem jest przekazanie wiedzy i podniesienie świadomości mieszkańców poprzez programy edukacyjne, instrukcje postepowania, promocje, wykłady i inne zamierzenie. Będzie obejmować realizację przedsięwzięć edukacyjnych, informacyjnych oraz promocyjnych ukierunkowanych na wzrost wiedzy i świadomości nt. zagrożeń związanych ze zmianami klimatu oraz działań adaptacyjnych, które będą podstawą do podejmowanych indywidualnie i grupowo działań adaptacyjnych. W ramach działanie przewidziano: przygotowanie i realizację programu edukacyjnego; edukację/ promocję/ informację o podjętych i planowanych działaniach adaptacyjnych; promocję i wdrożenie opracowanych katalogów dobrych praktyk (m.in. postępowania w określonych sytuacjach oraz planowania przestrzeni np. błękitno-zielonej infrastruktury) wśród mieszkańców; realizację monitoringu/kontroli efektywności prowadzonych działań edukacyjno-informacyjnych. Działanie jest dedykowane realizacji wszystkich celów szczegółowych. 8. Modyfikacja systemu organizacji ruchu pojazdów spalinowych w mieście Działanie o charakterze organizacyjnym, którego celem jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, zwłaszcza w sytuacjach występowania epizodów podwyższonych stężeń, udrożnienie ruchu pojazdów, ułatwienie przejazdu komunikacji miejskiej, pojazdów uprzywilejowanych i rowerów, ułatwienie ruchu pieszego. W ramach działania przewidziano: wprowadzenie spójnego systemu parkowania w Gdyni, w tym budowa i rozbudowa sieci parkingów (typu park and ride) przy węzłach przesiadkowych; tworzenie w centrum miasta stref uspokojonego ruchu, z priorytetem dla ruchu pieszego i rowerowego oraz z zachowanymi funkcjami dojazdowymi do placówek handlowo-usługowych i mieszkań; realizowanie inwestycji poprawiających płynność ruchu w sieci drogowej miasta; tworzenie miejskiego systemu transportu ładunków/dostaw; promowanie i wspieranie stosowania proekologicznych rozwiązań technologicznych w sferze organizacji ruchu w transporcie indywidualnym i zbiorowym na obszarze miasta. Efektem działanie będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie przekroczeń norm stężeń. 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania Działanie o charakterze technicznym, którego celem jest zwiększenie odporności miasta na występowanie wzrostu poziomu morza i powodzi od strony morza. Strona23

24 W ramach działania przewidziano: sztuczne zasilanie i umocnienia brzegowe odcinków: Redłowo Kamienna Góra (km 83,5 85,3) oraz Oksywie Mechelinki (km 89,1 96,6); monitorowanie brzegów morskich; wykonywania czynności, prac i badań dotyczących ustalenia aktualnego stanu brzegu morskiego na całej długości polskiego wybrzeża w ramach wieloletniego programu Program ochrony brzegów morskich na lata Efektem działanie będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie wzrostu poziomu morza i powodzi od strony morza. 10. Przegląd i korekta istniejących planów zarządzania kryzysowego w mieście Działanie o charakterze organizacyjnym, którego celem jest dostosowanie planów zarządzania kryzysowego do zidentyfikowanych zagrożeń wynikających z zmian klimatu oraz wdrożenie wynikających z nich działań. W ramach działania przewidziano: przegląd i ocenę istniejącego planu zarządzania kryzysowego pod kątem dostosowania do zmian klimatu i występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych wg określonych tendencji; przegląd i ocena infrastruktury krytycznej oraz dostosowanie jej do prognozy zmiany klimatu; aktualizacja planu i wykonanie wynikających niego zaleceń. Działanie jest dedykowane realizacji wszystkich celów szczegółowych. 11. Przygotowanie instrukcji postępowania dla służb publicznych w przypadku wystąpienia ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych Działanie o charakterze organizacyjnym, którego celem jest opracowanie instrukcji opartej na analizie zdarzeń historycznych, lokalnych warunków i charakterystyce zagrożeń wynikających ze zmian klimatu i występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych Działanie jest dedykowane realizacji wszystkich celów szczegółowych. 12. Rozbudowa dróg rowerowych i ciągów pieszych (w sąsiedztwie systemów komunikacyjnych) Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym, którego celem jest zwiększenie odporności miasta na negatywne skutki zwiększonej koncentracji zanieczyszczeń powietrza poprzez ograniczenie emisji z pojazdów spalinowych poprzez stworzenie spójnej sieci dróg rowerowych zachęcających do korzystania z roweru jako środka transportu; wykorzystywanie potencjału transportu rowerowego w obsłudze potrzeb transportowych gdynian i powiązanie tras rowerowych w ramach metropolii oraz wprowadzenie systemu roweru miejskiego (metropolitalnego). W ramach działanie przewidziano: budowę i wytyczenie nowych tras rowerowych; stworzenie systemu Roweru Metropolitalnego; dostosowanie przestrzeni miejskiej Gdyni dla potrzeb pieszych, w tym rodzin z małymi dziećmi, osób starszych i niepełnosprawnych itp.; edukację ekologiczną i kampanie promocyjne. Efektem działanie będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie przekroczeń norm stężeń. 13. Rozbudowa monitoringu jakości powietrza w mieście Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym, którego celem jest rozwój systemu monitoringu jakości powietrza poprzez zakup i montaż mierników wskaźnikowych pyłu zawieszonego na terenie miasta Efektem działania będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie ekstremalnych temperatur powietrza oraz przekroczeń norm stężeń. 14. Rozbudowa systemu ograniczania niskiej emisji komunalnej w miastach Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym, którego celem jest zwiększenie odporności miasta na negatywne skutki zwiększonej koncentracji zanieczyszczeń powietrza oraz poprawa jakości Strona24

25 życia mieszkańców Gdyni poprzez podejmowanie działań ukierunkowanych na zmniejszenie zużycia energii i paliw w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń, w tym gazów cieplarnianych, poprawa efektywności energetycznej oraz wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w sektorach, na które miasto ma wpływ oraz kreowanie możliwości przechodzenia w kierunku gospodarki niskoemisyjnej. Działanie obejmuje likwidację pieców i kotłów na paliwo stałe, zamianę ich na ogrzewanie z miejskiej sieci ciepłowniczej, ogrzewanie gazowe lub olejowe i budowę odnawialnych źródeł energii, kolektorów słonecznych i pomp ciepła oraz kompleksową modernizację i rozbudowę miejskiej sieci ciepłowniczej (OPEC) oraz sieci gazowej, a także szerokie działania informacyjne i edukacyjne. Efektem działanie będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie przekroczeń norm stężeń. 15. Techniczne i nietechniczne zabezpieczenie zagrożonych budynków i infrastruktury krytycznej w strefie zagrożenia Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym, którego celem jest kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej i budynków komunalnych na terenie Gdyni. W ramach działanie przewidziano: regularną pielęgnację drzew ze szczególnym uwzględnieniem ich wieku i stanu w kontekście możliwości złamania/ przewrócenia się na linie trakcyjne i telekomunikacyjne w razie wichur i burzy; regulację cieków i kanalizacji burzowej, rozbudowę i uzupełnienie kanalizacji sanitarnej i sieci wodociągowej; eliminowanie zanieczyszczeń wprowadzanych do wód powierzchniowych, uzbrojenia terenów zurbanizowanych; modernizację komunalnego zasobu nieruchomości (termomodernizacja budynków, wymiana stolarki okiennej, modernizacja węzła c.o., podłącz. bud. do sieci miej. c.o., docieplenie ścian, dachu); stabilizację i zabezpieczenie osuwisk. Efektem działanie będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie: deszczy nawalnych/powodzi nagłych/ powodzi od strony rzek; ekstremalnych temperatur powietrza; silnego i bardzo silnego wiatru oraz burz (w tym burz z gradem); wzrostu poziomu morza / powodzi od strony morza. 16. Uwzględnianie uaktualnionych prognoz zmian klimatu w dokumentach strategicznych i planistycznych miasta Działanie o charakterze informacyjno-edukacyjnym i organizacyjnym, którego celem jest dostosowywanie polityki przestrzennej i polityki rozwoju oraz zarządzania w mieście do prognozowanych warunków klimatycznych. Dotyczy ono dokumentów polityki przestrzennej i polityki rozwoju miasta oraz zarządzania w mieście. Aktualizacji lub sporządzeniu mogą podlegać plany, programy i strategie przyjęte w mieście, a w szczególności: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego; strategia rozwoju miasta; program rewitalizacji; plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; program gospodarki wodno-ściekowej, w tym zagospodarowania wód opadowych; program małej retencji; program gospodarki niskoemisyjnej, programu ochrony powietrza; program ochrony środowiska; plan zarządzania kryzysowego. Działanie jest dedykowane realizacji wszystkich celów szczegółowych. 17. Wzmocnienie służb ratowniczych z uwzględnieniem zmian klimatycznych Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym, którego celem jest doposażenie, modernizacja lub zakup nowoczesnego sprzętu i aparatury niezbędnych do przeciwdziałania i usuwania skutków klęsk żywiołowych (środki transportu, sprzęt techniczny, gaśniczy, ratowniczy, medyczny). Działanie jest dedykowane realizacji wszystkich celów szczegółowych. Strona25

26 18. Zwiększenie udziału powierzchni biologicznie czynnych poprzez ograniczenie powierzchni nieprzepuszczalnych w mieście lub ich rozszczelnienie Działanie o charakterze organizacyjnym, którego celem jest utrzymanie lub zwiększenie udziału powierzchni biologicznie czynnej na terenie miasta poprzez wdrażanie działań mających na celu rozszczelnienie powierzchni nieprzepuszczalnych (np. boisk, parkingów). Działanie polega m.in. na: zaniechaniu (także w decyzjach administracyjnych) dalszej intensyfikacji zainwestowania technicznego (w tym zabudowy) na terenach dotychczas nieuszczelnionych, zwłaszcza w strefach miasta z intensywną zabudową (np. osiedla blokowe); wprowadzaniu w planach zagospodarowania przestrzennego (nowych lub aktualizowanych) restrykcyjnych ustaleń dotyczących intensywności zabudowy, a także jej rozplanowania (linie zabudowy). W jego ramach przewidziano m.in.: pokrywanie terenu kratą trawnikową (ekokratki parkingowe czy trawnikowe); rozszczelnienie boisk w Śródmieściu, Działkach Leśnych, Demptowie, na Chyloni i Leszczynkach. Efektem działanie będzie zwiększenie odporności miasta na występowanie: deszczy nawalnych/powodzi nagłych/ powodzi od strony rzek i ekstremalnych temperatur powietrza Powiązanie MPA z dokumentami szczebla międzynarodowego, wspólnotowego i krajowego Opracowanie MPA wynika ze Strategicznego Planu Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA 2020), w którym wskazuje się na potrzebę podejmowania adaptacji w miastach. SPA 2020 realizuje zapisy Białej księgi. Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania będącej odpowiedzią UE na przyjęty w 2006 r. na forum Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNCCC) Program działań z Nairobi w sprawie oddziaływania, wrażliwości i adaptacji do zmian klimatu. W SPA 2020 miasta uznaje się za szczególnie wrażliwe na zmiany klimatu, zarówno ze względu na koncentrację ludzi, wagę miast w kształtowaniu sytuacji społeczno-gospodarczej kraju, ale także z uwagi na potęgowanie skutków zmian klimatu w miastach poprzez negatywne oddziaływanie antropopresji na środowisko. Projekt, w ramach którego powstał MPA, jest realizacją przez Ministra Środowisko zapisów SPA 2020 kierunku działań 4.2. miejska polityka przestrzenna uwzględniająca zmiany klimatu, działania Opracowanie miejskich planów adaptacji z uwzględnieniem zarządzania wodami opadowymi (lub uwzględnienie komponentu adaptacyjnego w innych dokumentach strategicznych i operacyjnych). Projekt SPA 2020 podlegał strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko. W Prognozie oddziaływania na środowisko dla strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 oceniono, że kierunek działań 4.2 miejska polityka przestrzenna uwzględniająca zmiany klimatu cechuje się pozytywnym oddziaływaniem na środowisko. Jako pozytywne oddziaływanie wskazano zwiększanie małej retencji, zwiększenie ilości terenów zieleni i wodnych, które wynikają z realizacji tego kierunku działań, a w tym działania Ten pozytywny wpływ dotyczy różnorodności biologicznej, warunków życia ludzi, zasobów i jakości wody, jakości powietrza oraz krajobrazu. W rekomendacjach dotyczących SPA 2020 nie wskazano propozycji zapisów, które odnosiłyby się do samego dokumentu MPA. MPA jest powiązany także z krajowymi dokumentami strategicznymi, w szczególności takimi jak: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Krajowa Polityka Miejska do 2020 roku, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, miasta, obszary wiejskie. W tabeli 2 poniżej wymieniono najważniejsze dokumenty, z którymi powiązany jest MPA. Strona26

27 Tabela 2. Powiązanie i ocena zgodności miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu z dokumentami szczebla międzynarodowego, wspólnotowego i krajowego Relacje MPA z dokumentem Lp. Dokument Zakres powiązań MPA z dokumentem Ocena zgodności 1 Program działań z Nairobi w sprawie oddziaływania, wrażliwości i adaptacji do zmian klimatu MPA wynika z polityki adaptacyjnej UE wyrażonej w Białej Księdze, która z kolei jest odpowiedzią UE na Program z Nairobi. MPA jest spójne z tą polityką. 2 Biała Księga: Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania 3 Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA 2020) 4 Strategia UE w zakresie adaptacji do zmian klimatu 5 Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) 7 Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK) 8 Krajowa Polityka Miejska do 2020 roku Program z Nairobi realizuje art. 4. Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, w którym zapisano, że Strony będą formułować, wdrażać, publikować i regularnie aktualizować krajowe i tam, gdzie jest to właściwe regionalne programy obejmujące środki (...) ułatwiające odpowiednią adaptację do zmian klimatu. MPA pośrednio- poprzez politykę adaptacyjną UE wpisuje się w Program. Biała Księga ukierunkowuje przygotowanie UE do skuteczniejszego reagowania na skutki zmian klimatu na poziomie UE i krajów członkowskich. Biała Księga wskazuje m.in. wspieranie strategii zwiększających zdolność adaptacji do zmian klimatu z punktu widzenia zdrowia, infrastruktur oraz produkcyjnych funkcji gruntów, m.in. poprzez poprawę w zakresie zarządzania zasobami wodnymi i ekosystemami. Projekt MPA W SPA 2020 jedno z działań odnosi się do potrzeby opracowania dokumentów strategicznych poświęconych adaptacji do zmian klimatu. Jest to działanie Opracowanie miejskich planów adaptacji z uwzględnieniem zarządzania wodami opadowymi. Strategia adaptacji UE kładzie nacisk na wsparcie państw członkowskich w przyjęciu wszechstronnych strategii przystosowawczych. Jednym z narzędzi tego wsparcia jest portal Clime-ADAPT, dostarczający aktualna wiedzę o zmianach klimatu, adaptacji oraz prezentujący metody oceny podatności i ryzyka związanego ze zmianami klimatu. MPA wykorzystuje tę wiedzę i metody. W Strategii w obszarze środowiska wskazuje się działania służące przystosowaniu się do skutków suszy, przeciwdziałaniu skutków powodzi, ochronie zasobów wodnych. Jednym z działań jest także rozwój infrastruktury zielonej i błękitnej obszarów zurbanizowanych, w celu zachowania łączności przestrzennej wewnątrz tych obszarów i z terenami otwartymi oraz wspomagania procesów adaptacji do zmian klimatu. MPA zawiera działania pokrywające się z działaniami SOR. Spośród sześciu celów polityki przestrzennej kraju dwa odnoszą się do problematyki adaptacji do zmian klimatu: (1) Kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski oraz (2) Zwiększenie odporności struktury przestrzennej na zagrożenia naturalne ( ). Działania MPA są ukierunkowane na poprawę jakości środowiska przyrodniczego w mieście oraz zwiększenie odporności miasta na zagrożenia związane ze zmianami klimatu. Polityka miejska wprost odnosi się do adaptacji do zmian klimatu. Działania, w niej zawarte są realizowane przez rząd i odnoszą się głównie do regulacji prawnych i wspierania i koordynowania działań adaptacyjnych w miastach. W Polityce jako MPA wynika z polityki adaptacyjnej UE wyrażonej w Białej Księdze i jest z nią spójny. MPA wynika z działania SPA Jest zgodny z tym dokumentem. W MPA wykorzystana jest aktualna wiedza o zmianach klimatu i adaptacji do skutków tych zmian, której udostępnianie jest efektem wdrożenia Strategii UE. MPA jest spójny z zapisami SOR dotyczącymi adaptacji do zmian klimatu. MPA jest spójny z zapisami KPZK odnoszącymi się do poprawy jakości środowiska i odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu. MPA jest elementem działania wskazanego w Polityce miejskiej dotyczącym opracowania planów adaptacji w Strona27

28 Lp. Dokument 9 Program ochrony brzegów morskich Relacje MPA z dokumentem Zakres powiązań MPA z dokumentem jedno z działań wpisano Minister właściwy ds. środowiska opracuje plany adaptacji do zmian klimatu dla miast powyżej 100 tys. mieszkańców Tak więc MPA jest realizacją zapisów Polityki miejskiej. Program został przyjęty ustawą z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegów morskich Dz.U. z 2016 r. poz W ramach programu na Zalewie Wiślanym przewidziane jest sztuczne zasilanie brzegu, umocnienia brzegowe oraz monitoring i badania dotyczące ustalenia aktualnego stanu brzegu morskiego. Ocena zgodności miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. MPA uwzględnia w swoich zadaniach realizację postanowień Programu 3.3. Powiązania MPA z dokumentami strategicznymi i planistycznymi szczebla regionalnego i lokalnego MPA powiązany jest z dokumentami strategicznymi i planistycznymi obowiązującymi w mieście. MPA powiązany jest także z dokumentami szczebla regionalnego w zakresie zarządzania ryzykiem powodziowym. W poniższej tabeli (Tabela 3) przedstawiono wyniki analizy powiązania MPA z tymi dokumentami. W komentarzu odniesiono się do informacji zawartych w prognozach oddziaływania na środowisko dokumentów, dla których przeprowadzona była strategiczna ocena oddziaływania na środowisko. Tabela 3. Powiązanie i ocena zgodności miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu z innymi dokumentami Lp. Dokument Relacje MPA z dokumentem Zakres powiązań MPA z dokumentem Ocena zgodności 1 Strategia rozwoju Miasta Gdyni 2030 Strategia za cel główny przyjmuje tworzenie mechanizmów mających umacniać spójność Metropolii poprzez koordynację działań, współpracę międzysektorową oraz uzyskiwanie kompromisowych rozwiązań dla lepszego rozwoju każdego z podmiotów tworzących Metropolię. Działania dla zrealizowania strategii to, m.in.: wykorzystywanie potencjału transportu rowerowego w obsłudze potrzeb transportowych gdynian, poprzez powiązanie tras rowerowych w ramach metropolii oraz wprowadzenie systemu roweru miejskiego (metropolitalnego); rozwój proekologicznego transportu publicznego; tworzenie węzłów przesiadkowych wraz z budową i rozbudową parkingów (typu park&ride); nowe drogi rowerowe w celu budowy spójnego systemu; rozbudowa miejskiej sieci ciepłowniczej przy sukcesywnym wyłączaniu z eksploatacji źródeł niskiej emisji; promowanie i wspieranie stosowania proekologicznych rozwiązań technologicznych w zakresie ogrzewania domów oraz produkcji energii ze źródeł odnawialnych, a także w sferze organizacji ruchu w transporcie indywidualnym i zbiorowym na obszarze miasta; zmniejszanie zapotrzebowania na energię dla gdyńskich obiektów użyteczności publicznej oraz budynków mieszkalnych; ochrona wód powierzchniowych i podziemnych w Gdyni przed spływem nieoczyszczonych ścieków bytowych poprzez m.in. pełne pokrycie siecią kanalizacji sanitarnej obszaru miasta; rozwijanie systemu MPA jest spójne ze Strategią rozwoju miasta. Oba dokumenty służą kreowaniu zrównoważonego rozwoju lokalnego z poszanowaniem środowiskowych, społecznych, kulturowych i przyrodniczych walorów miasta. Wiele działań służących realizacji Strategii jest zawarte w MPA. Brak negatywnych oddziaływań skumulowanych. Strona28

29 Lp. Dokument 2 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gdyni. Prognoza oddziaływania na środowisko do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gdyni, 2015 r. 3 Program ochrony środowiska dla Gdyni na lata z perspektywą do roku Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Obszaru miasta Gdyni na lata Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Gdyni na lata Relacje MPA z dokumentem Zakres powiązań MPA z dokumentem Ocena zgodności kontroli jakości stanu powietrza na obszarze całego miasta; rozwijanie infrastruktury gospodarowania wodami opadowymi m.in. przez rozbudowę i polepszanie parametrów sieci burzowej, w tym przepompowni, regulację cieków i rozwój lokalnej retencji; uwzględnianie w pracach planistycznych i działaniach inwestycyjnych rozwiązań chroniących tereny miasta przed powodzią; urządzanie terenów rekreacyjnych dla mieszkańców i turystów na obszarze całego miasta, w szczególności na styku miasto-las oraz miasto-morze; rewitalizowanie cieków wodnych pod kątem potrzeb rekreacyjnych mieszkańców. Celem głównym zagospodarowanie MPA jest spójny ze Studium. przestrzennego Gdyni jest osiągnięcie trwałego, Oba dokumenty służą akceptowanego społecznie i bezpiecznego kształtowaniu struktur ekologicznie rozwoju Gdyni, pozwalającego przestrzennych sprzyjających osiągnąć europejskie standardy dzięki adaptacji do zmian klimatu. optymalnemu wykorzystaniu zasobów Brak negatywnych oddziaływań naturalnych, ludzkich i gospodarczych oraz skumulowanych. walorów położenia miasta. Strategiczne cele, umożliwiające osiągnięcie celu głównego, to m.in.: rewitalizacja Śródmieścia Gdyni; rozwój miejskiego systemu komunikacji; utrzymanie i poprawa walorów przyrodniczych i krajobrazowych; tworzenia węzła komunikacyjnego. Celem programu jest długotrwały, zrównoważony rozwój miasta, w którym kwestie ochrony środowiska są rozważane na równi z kwestiami rozwoju społecznego i gospodarczego. Do jego osiągnięcia przyczyni się realizacja celów długoterminowych, m.in.: ograniczenie spływu zanieczyszczeń do wód Zatoki Gdańskiej i Puckiej, w tym poprawa czystości wód rzeki Kaczej; ograniczenie zagrożenia powodzią; ograniczenie wystąpienia osuwisk; poprawa stanu powietrza w zakresie pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu; ochrona istniejących i tworzenie nowych form ochrony przyrody w Gdyni; przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym i klęskom żywiołowym; edukacja ekologiczna mieszkańców w celu ograniczenia zjawiska braku akceptacji społeczności lokalnych dla działań ekologicznych. Cele planu to, m.in.: minimalizowanie negatywnego oddziaływania energetyki na zdrowie mieszkańców i środowisko, w tym przede wszystkim poprawa jakości powietrza; realizacja polityki klimatycznoenergetycznej UE i Kraju; podniesienie bezpieczeństwa energetycznego. Cel strategiczny PGN to poprawa jakości życia mieszkańców Gdyni poprzez podejmowanie działań ukierunkowanych na zmniejszenie zużycia energii i paliw w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń, w tym gazów cieplarnianych, poprawa efektywności energetycznej oraz wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w sektorach, na które miasto ma wpływ oraz MPA jest spójny z Programem. Oba dokumenty współdziałają na rzecz adaptacji, ale także na rzecz zmniejszania wpływu człowieka na klimat, na osiągnięcie maksymalnej odporności miasta na zagrożenie związane ze zmianami klimatycznymi, a cele obu programów są formułowane z poszanowaniem zasobów przyrody i zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Brak negatywnych oddziaływań skumulowanych. MPA jest spójny z planem, a część działań z obu projektów będzie wzmacniać uzyskane efekty. Brak negatywnych oddziaływań skumulowanych. MPA jest spójny z Programem w niektórych elementach, bezpośrednio przyczyniając się do realizacji celów planu. Brak negatywnych oddziaływań skumulowanych. Strona29

30 Lp. Dokument 6 Plan zarządzania kryzysowego miasta Gdyni Relacje MPA z dokumentem Zakres powiązań MPA z dokumentem Ocena zgodności kreowanie możliwości przechodzenia w kierunku gospodarki niskoemisyjnej. Cele szczegółowe, służące do jego realizacji będą realizowane m.in. przez: modernizację i rozwój istniejącej infrastruktury ciepłowniczej, gazowniczej i energetycznej na terenie miasta; wspieranie lokalnych inicjatyw mających na celu budowę i rozbudowę OZE, w tym: kolektorów słonecznych, ogniw fotowoltaicznych, małych wiatraków, urządzeń grzewczych zasilanych energią geotermalną (pompy ciepła); wspieranie strategii rozwoju transportu realizującego potrzeby publiczne, rozwój ruchu rowerowego i pieszego oraz poprawę infrastruktury drogowej obejmującą działania techniczne (budowa węzłów integracyjnych, rozwiązania infrastrukturalne i organizacyjne). Plan zarządzania kryzysowego zawiera m.in. MPA jest spójny z Planem. Oba charakterystykę zagrożeń oraz ocenę ryzyka ich dokumenty służą przygotowaniu wystąpienia, procedury reagowania kryzysowego. się miasta na wystąpienie Wśród zagrożeń Plan wymienia m.in. powódź oraz ekstremalnych zjawisk zagrożenia klimatyczne: huragany, ekstremalne klimatycznych. temperatury, obfite opady i inne anomalie Brak negatywnych oddziaływań pogodowe skumulowanych Analiza zgodności zapisów MPA z zasadą zrównoważonego rozwoju Miejski plan adaptacji do zmian klimatu dla miasta Gdyni ma na celu przystosowanie miasta do obserwowanych zmian klimatu, w tym zwiększenie jego odporności na występowanie zjawisk ekstremalnych oraz poprawę potencjału radzenia sobie w sytuacji wystąpienia ekstremalnych zjawisk klimatycznych. Zwiększenie odporności Miasta na zmiany klimatu odbywać się będzie poprzez realizację szeregu działań adaptacyjnych, zarówno technicznych, organizacyjnych jak i edukacyjnoinformacyjnych. Każde z proponowanych działań było analizowane pod kątem szeregu kryteriów adaptacyjnych, społeczno-środowiskowych, czasowych i ekonomicznych, jednym z warunków wyboru każdego działania był jego zrównoważony charakter, tj. zapewnienie zrównoważonego rozwoju miasta. Przyjęty sposób doboru działań na rzecz adaptacji do zmian klimatu zapewnia ich spójność z zasadami zrównoważonego rozwoju, zapewniającymi, że dążenie do dobrobytu gospodarczego mieszkańców Miasta odbywać się będzie w harmonii z przyrodą, a także uwzględniać będzie potrzeby przyszłych pokoleń. Działania adaptacyjne pozwolą na kontynuację rozwoju Miasta, poprawę warunków jego funkcjonowania w kontekście obserwowanych zmian klimatu, a także stworzenie miejsca przyjaznego do życia dla jego mieszkańców. Należy również podkreślić, iż istotnym aspektem proponowanych działań adaptacyjnych jest kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców miasta: zarówno w zakresie występujących zmian klimatu oraz sposobów radzenia sobie ze skutkami ekstremalnych zjawisk klimatycznych, jak również korzyści i sposobów zrównoważonego korzystania z zasobów środowiska, w celu zapewnienia podobnych do obecnych możliwości rozwoju przyszłym pokoleniom. Przyjęty sposób postepowania w zakresie doboru działań adaptacyjnych zapewnia zgodność Miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu dla miasta Gdyni z zasadą zrównoważonego rozwoju. Strona30

31 4. Metody zastosowane przy sporządzaniu Prognozy 4.1. Tryb pracy Proces oceny oddziaływania na środowisko został przeprowadzony w następujących etapach: 1) Opis stanu środowiska (identyfikacja potencjalnych receptorów). W opisie stanu środowiska skoncentrowano się na tych elementach środowiska miejskiego, które mogą podlegać wpływowi działań adaptacyjnych wskazanych w MPA. Należą do nich w szczególności obszary ważne dla różnorodności biologicznej, ochrony flory i fauny oraz pełniące funkcje przyrodnicze, klimatyczne, hydrologiczne i biologiczne. Opisano elementy cennego krajobrazu kulturowego. Odniesiono się do środowiska miasta uwzględniając jego funkcjonalne powiązania przyrodnicze z otoczeniem. 2) Ocena wpływu działań adaptacyjnych na osiągnięcie celów ochrony środowiska. Dokonano identyfikacji celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotnych z punktu widzenia MPA. Źródłami celów ochrony środowiska są dokumenty strategiczne, które wyrażają politykę w zakresie ochrony środowiska - zostały podane na końcu Prognozy. Dokonując identyfikacji celów ochrony środowiska kierowano się szczegółowością MPA i uwzględniono szczególne problemy ochrony środowiska, z którymi boryka się miasto oraz zagadnienia wskazane w uzgodnieniu zakresu i szczegółowości Prognozy. Analiza i ocena została wykonana z wykorzystaniem macierzy oraz skali przedstawionej w rozdz ) Ocena oddziaływania działań adaptacyjnych na poszczególne elementy środowiska. Analiza i ocena została wykonana z wykorzystaniem macierzy oraz skali przedstawionej w rozdz Uwzględniono charakter oddziaływań (bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane), czas trwania (krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe), trwałość (stałe i chwilowe), trwanie skutków (odwracalne, nieodwracalne), zasięg (lokalne, ponadlokalne), prawdopodobieństwo (prawdopodobne, niepewne). 4) Ocena przewidywanych negatywnych oddziaływań działań adaptacyjnych na środowisko. Działania adaptacyjne, wskazane w etapie 3 jako potencjalnie oddziałujące negatywnie na środowisko poddane zostały kolejnej ocenie. Dla działań adaptacyjnych o wskazanej lokalizacji uwzględniono cechy i jakość środowiska lokalnego, w którym planowane jest działanie (identyfikacja głównych receptorów oddziaływania). 5) Analizy i oceny wcześniejszych etapów pozwoliły na sformułowanie rekomendacji w zakresie: wzmocnienia oddziaływań pozytywnych MPA, zapobiegania negatywnym oddziaływaniom na środowisko lub ograniczanie skali oddziaływania, kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności gdy negatywne oddziaływania dotyczyły obszaru Natura 2000, rozwiązań alternatywnych do rozwiązań w MPA. Strona31

32 4.2. Metody Przy sporządzaniu Prognozy wykorzystano metodę analizy treści oraz metody eksperckie. Główną metodą analizy i oceny oddziaływania MPA na środowisko były metody macierzowe, które wykorzystano do: 1) analizy i oceny wpływu MPA na osiągniecie celów ochrony środowiska, 2) analizy i oceny oddziaływania MPA na elementy środowiska i ich wzajemne powiązanie. Ocen dokonano zgodnie z przyjętą skalą: Działanie adaptacyjne służy bezpośrednio realizacji celu ochrony środowiska; jego oddziaływanie na środowisko jest korzystne Działanie adaptacyjne pośrednio może przyczynić się do realizacji celu ochrony środowiska; jego oddziaływanie na środowisko jest raczej korzystne Działanie adaptacyjne nie ma wpływu na realizację celu ochrony środowiska, jego oddziaływanie na środowisko jest neutralne Działanie adaptacyjne nie służy realizacji celu ochrony środowiska; może negatywnie oddziaływać na środowisko i możliwe jest minimalizowanie tego oddziaływania Działanie pozostaje w sprzeczności z realizacją celu ochrony środowiska; może negatywnie oddziaływać na środowisko i możliwości minimalizowania tego oddziaływania są ograniczone W MPA szczegółowo opisano warunki klimatyczne miasta i jakość powietrza atmosferycznego. W Prognozie przyjęto założenie, że realizacja działań adaptacyjnych co do zasady powinna wpływać korzystnie na łagodzenie zmian klimatu i zmniejszenie wpływu funkcjonowania miasta na klimat. W ocenie oddziaływania na środowisko MPA nie dokonywano więc oceny efektywności ustaleń MPA w łagodzeniu zmian klimatu i ochronie klimatu Charakter i stan środowiska. Problemy ochrony środowiska 5.1. Charakter i stan środowiska na obszarze miasta Gdyni MPA będący przedmiotem oceny dotyczy obszaru miasta Gdyni.. W rozdziale opisano charakter i stan środowiska miasta uwzględniając jego funkcjonalne powiązania przyrodnicze z otoczeniem. Niektóre z działań adaptacyjnych mogące potencjalnie negatywnie oddziaływać na środowisko realizowane będą w określonych rejonach miasta i mogą mieć wpływ na różne komponenty środowiska, w tym krajobraz w rejonie lokalizacji. W sytuacji stwierdzenia możliwego negatywnego oddziaływania działań adaptacyjnych o określonej lokalizacji, w rozdz. 6 odniesiono się bardziej szczegółowo do środowiska w zasięgu oddziaływania konkretnego działania adaptacyjnego. Położenie, rzeźba terenu i budowa geologiczna Gdynia usytuowana jest w województwie pomorskim, nad Zatoką Gdańską i Pucką. Wybrzeże morskie w granicach miasta wynosi 15,1 km. Granice lądowe wynoszą 52,3 km, oddzielając miasto od Strona32

33 pięciu powiatów: kartuskiego, puckiego, wejherowskiego, miasta Gdańska i miasta Sopotu. Gdynia wraz z Gdańskiem i Sopotem tworzy Trójmiasto. Gdynia znajduje się w obrębie dwu mezoregionów: Pobrzeże Kaszubskie (wschodnia część miasta), z dwoma typami krajobrazu wysoczyznowe kępy i rozdzielające je części pradolin z okresu recesji pomorskiej fazy zlodowacenia, oraz Pojezierze Kaszubskie (zachodnia część miasta) z dominującym krajobrazem moreny dennej, ze złożonym układem form dolinnych oraz znacznym udziałem obszarów bezdopływowych i kulminacją na górze Donas (206 m n.p.m.), przez co różnica poziomów w granicach miasta przekracza 200 m. Od wschodu miasto sąsiaduje z Zatoką Gdańską i Zatoką Pucką. Gdynia odznacza się dużym urozmaiceniem rzeźby terenu. Charakterystyczna jest dla niej obecność szeregu genetycznie i strukturalnie odmiennych jednostek geomorfologicznych, ograniczonych wyraźnie zaznaczonymi załomami terenowymi. Podstawowe jednostki tworzą: północno-wschodni fragment wysoczyzny Pojezierza Kaszubskiego; wysoczyznowe kępy Pobrzeża Kaszubskiego (Oksywska i Redłowska); rozdzielające kępy szerokie, płaskodenne doliny (Pradolina Kaszubska i Obniżenie Redłowskie). Utwory powierzchniowe na wierzchowinie wysoczyzny budują gliny zwałowe oraz piaski i żwiry lodowcowe, Grzbiety międzydolinne są budowane przez gliny, piaski i żwiry morenowe. Gleby Na otwartych, rolniczych terenach morenowych zdecydowanie przeważają gleby brunatne wyługowane, których rolnicza przydatność wyraźnie koreluje z genezą i litologicznym charakterem podłoża. W rejonie Chwarzna, Wiczlina, Karwin, Wielkiego i Małego Kacka, gdzie utwory powierzchniowe tworzą gliny zwałowe, z glin lekkich i piasków gliniastych wykształciły się gleby należące w większości do 5. i 6. kompleksu przydatności rolniczej żytniego dobrego i żytniego słabego, a wyjątkowo lepsze. Na sąsiednich obszarach pokrytych zwałowym materiałem piaszczystożwirowym (piaski słabo gliniaste, piaski luźne) duże powierzchnie zajmują gleby bardzo słabego kompleksu żytnio-łubinowego. Najlepsze gleby, także z grupy gleb brunatnych wyługowanych występują na gliniastej wierzchowinie Kępy Oksywskiej, należąc do kompleksu żytniego dobrego, żytniego bardzo dobrego, a nawet pszennego dobrego. Niezabudowane, podmokłe rejony Pradoliny Kaszubskiej zajmują gleby torfowe i murszowo-torfowe. Pojawiają się również w niektórych zagłębieniach na wierzchowinach wysoczyznowych, oprócz gleb mułowo-torfowych lub torfowomułowych oraz murszowo-mineralnych i murszowatych. Są z nimi związane głównie użytki zielone słabe i bardzo słabe. Osuwiska Zróżnicowane ukształtowanie powierzchni ziemi powoduje, że zagrożenia osuwaniem się mas ziemnych mogą występować na szerszym obszarze miasta. Terenami potencjalnie narażonymi na osuwanie się mas ziemnych są: brzegi klifowe; strefy krawędziowe wysoczyzny i kęp wysoczyznowych; zbocza rynien i dolin wciętych w powierzchnię wysoczyznową; inne obszary o znacznych deniwelacjach terenu i nachyleniu stoków przekraczającym 20%. Szczególne geologiczne predyspozycje do występowania ruchów masowych ziemi występują w czterech badanych rejonach: krawędzi (klifach) Kępy Oksywskiej, krawędzi (klifach) Kępy Redłowskiej, Leszczynkach i w Kolibkach. W pierwszych dwóch rejonach wynikają one głównie z abrazji brzegu morza, w pozostałych rejonach z obecności osadów pylasto-ilastych, którym towarzyszą wysięki i wypływy wód. W Gdyni występują 82 osuwiska i 78 terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi. Osuwiska nieaktywne (N), w obrębie, których nie obserwowano i nie udokumentowano objawów aktywności w ciągu co najmniej ostatnich 50 lat stanowią 31% osuwisk. Najliczniejszą grupę (40% wszystkich osuwisk) stanowią osuwiska okresowo aktywne (O), w obrębie których objawy aktywności występowały w nieregularnych odstępach czasu, w ciągu ostatnich 50 lat. Osuwiska aktywne (A) będące w ciągłym ruchu oraz te, których objawy aktywności występowały w trakcie prowadzenia rejestracji albo w ciągu co najmniej ostatnich 5 lat, stanowią 7% wszystkich osuwisk. Osuwiska w obrębie których występują różne strefy aktywności (A/O, A/N, O/N, A/O/N) stanowią 10% wszystkich Strona33

34 osuwisk. Główne przyczyny powstawania osuwisk na terenie miasta Gdyni to przyczyny naturalne, najczęściej związane z abrazją morską (klif), infiltracją wód opadowych i roztopowych lub erozyjnym podcięciem zbocza. W wielu przypadkach czynnikiem aktywizującym jest nieprzemyślana działalność człowieka. Wody powierzchniowe Gdynia położona jest w zlewni Morza Bałtyckiego. Na obszarze miasta są zlewnie 5 naturalnych cieków powierzchniowych (Cisowska Struga, Chylonka, Kacza, Potok Kolibkowski, Swelinia) oraz osiemnastu zlewni kolektorów kanalizacji deszczowej odprowadzających wody opadowe bezpośrednio do morza. W granicach administracyjnych Gdyni nie ma większych naturalnych zbiorników wodnych. Niewielkie zbiorniki znajdują się jedynie w zachodniej części miasta. Do najważniejszych, cieków płynących przez Gdynię należą: Rzeka Kacza, stanowiąca jednolitą część wód o kodzie RW o długości 18,15 km (na terenie Gdyni 14,8 km). Jej dopływy na terenie miasta to Potok Źródło Marii (7,3 km), Potok Wiczliński (6,4 km), Potok Przemysłowy (3,5 km) oraz Potok Chwaszczyński (1 km). Rzeka Kacza posiada status silnie zmienionej części wód, której stan oceniono jako zły. Cisowska Struga o długości 11,3 km (w Gdyni 7,0 km), prawostronny dopływ Zagórskiej Strugi, z którą tworzy jednolitą część wód powierzchniowych RW Jest to silnie zmieniona część wód, której stan oceniono jako dobry. Rzeka Chylonka (Kanał Chyloński) o długości 2,8 km, stanowiąca jednolitą część wód o kodzie RW , z dopływami Potok Kiloński (w Parku Kilońskim) i Potok Chyloński. Łączna długość Chylonki i jej dopływów wynosi 5,2 km. Chylonka posiada status silnie zmienionej części wód, której stan oceniono jako zły. Rzeka Swelina o długości 2,6 km; należy do jednolitej części wód powierzchniowych TWDW1806 bezpośrednia zlewnia morza, Obszar źródliskowy cieku objęty jest ochroną jako rezerwat przyrody Łęg nad Swelinią natomiast odcinek poniżej al. Zwycięstwa tzw. Jar Swelini objęty jest ochroną jako użytek ekologiczny. Potok Kolibkowski o długości 2,2 km; należy do jednolitej części wód powierzchniowych TWDW1806 bezpośrednia zlewnia morza. Gdynia od wschodu graniczy z dwiema jednolitymi częściami wód przejściowych: Zatoką Pucką Zewnętrzną o kodzie TWIIIWB2 (na północ od ujścia Kaczej)) i Zatoką Gdańską Wewnętrzną o kodzie TWIVWB4 (na południe od ujścia Kaczej). Zagrożenie powodziowe System odwadniania Gdyni funkcjonuje w oparciu o pięć naturalnych cieków oraz kanalizacja deszczowa. Zagrożone wystąpieniem wód z koryta są w zlewni Swelini okolice Stawu Mazowieckiego; w zlewni Potoku Kolibowskiego okolice przepustu pod torami kolejowymi; w zlewni Kaczej większość odcinków Kaczej, potoku Źródło Marii oraz Potoku Wiczlińskiego. Wybrzeże morskie w granicach miasta ma długość 15,1 km, z czego praktycznie połowa to obszary klifowe, o znacznej wysokości, gdzie nie występuje ryzyko powodziowe. Realnie zagrożony powodzią wyniku spiętrzeń sztormowych jest obszar położony poniżej rzędnej 2,5 m n.p.m. Wody podziemne Poziomy wodonośne mające znaczenie użytkowe dla Gdyni związane są z utworami wieku kredowego, trzeciorzędowego i czwartorzędowego. Są to wody słodkie. W utworach starszych od kredy występują wody słone o wysokiej mineralizacji, która wzrasta wraz z głębokością zalegania poziomów wodonośnych. Strona34

35 Główny poziom wodonośny piętra kredowego występuje w piaszczystych, drobnoziarnistych utworach górnej kredy. Jest on na ogół przykryty warstwą nieprzepuszczalnych margli o grubości od 20 do 60 m a wody podziemne znajdują się pod znacznym ciśnieniem. Pierwotnie stabilizowały znacznie powyżej poziomu morza. Intensywna eksploatacja prowadzona od lat 60. doprowadziła jednak do obniżenia zwierciadła piezometrycznego i powstania rozległego leja depresji. W utworach trzeciorzędowych rozwinięte są zwykle dwa poziomy wodonośne (oligoceński i mioceński), zachowujące kontakt także z innymi piętrami wodonośnymi. Główny poziom oligoceński pojawia się w rejonie Gdyni na rzędnej od 71,5 m do 84,2 m pod poziomem morza i zawiera wody pod znacznym ciśnieniem. Czwartorzędowe wody podziemne w utworach pradolinnych tworzą jeden poziom wodonośny o miąższości od 30 do 50 m. Lokalnie jest on przedzielony wkładkami materiału słabo przepuszczalnego, napinającego lustro zalegającej pod nim wody. Zwierciadło swobodne zalega dość płytko na głębokości od 0,5 do 10 m. Użytkowe zasoby wód głębinowych Gdyni należą do dwu Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP nr 110 Pradoliny Kaszubskiej i rzeki Redy, obejmującego wody w czwartorzędowych piaskach i żwirach Pradoliny Redy-Łeby i Pradoliny Kaszubskiej i GZWP nr 111 Subniecka Gdańska, wyodrębnionego z górnokredowego basenu artezyjskiego. Gdynia jako jedno z nielicznych, dużych miast zaspokaja swoje potrzeby wodne niemal całkowicie z zasobów dobrych jakościowo wód podziemnych. Gdynia leży na obszarze jednej jednolitej części wód podziemnych (JCWPd): PLGW Warunki klimatyczne Gdynia leży w strefie klimatu umiarkowanego, przejściowego między klimatem oceanicznym a kontynentalnym, modyfikowanego przez bezpośrednie sąsiedztwo Morza Bałtyckiego. W MPA charakterystyka wskaźników klimatycznych dla Gdyni została opracowana w oparciu o dane pochodzące ze stacji pomiarowej IMGW-PIB znajdującej się w tym mieście. Charakterystyki dokonano w oparciu o zweryfikowane dane dobowe za okres (35 lat). Jedynie w przypadku opisu warunków anemometrycznych (wietrznych) wykorzystano dostępne dane z Gdańska Portu Północnego z okresu Charakterystyka termiczna miasta. Międzyroczne wahania średniej temperatury powietrza w Gdyni w analizowanym wieloleciu były znaczne - najchłodniejszy był rok 1987 ze średnią temperaturą ok. 6,7 C, natomiast najcieplejszy okazał się rok 1990 z temperaturą 10,0 C. Charakterystyczną cechą przebiegu średniej rocznej temperatury powietrza w Gdyni w wieloleciu jest jej systematyczny, statystycznie istotny wzrost w tempie ok. 0,05C/rok. Temperatura maksymalna powietrza w Gdyni systematycznie rośnie w tempie ok. 0,05 C/rok. Absolutne maksimum (35,0 C) zanotowano 21 lipca 1998 roku. Ujemne temperatury mogą występować od października do maja. W dniu 11 stycznia 1987 roku najniższa temperatura wynosiła -29,4 C. Temperatura minimalna rośnie w tempie około 0,04 C na rok. Z powodu ochładzającego wpływu morza w analizowanym okresie ( ) nie odnotowano w Gdyni fal upałów (okres przynajmniej 3 dni z maksymalną temperaturą powietrza powyżej 30 C). Liczba fal chłodu (przynajmniej 3 dni w temperaturą minimalną poniżej 10 C) wynosiła zaledwie 19. Najdłuższa fala chłodu miały miejsce w roku i trwała 12 dni. Miejska wyspa ciepła (zjawisko klimatyczne polegające na występowaniu podwyższonej temperatury powietrza w mieście w stosunku do otaczających je terenów peryferyjnych) może w Gdyni wystąpić tylko incydentalnie i na niewielkiej przestrzeni. Dni gorące (z temperaturą maksymalną >25 C) występują w Gdyni od kwietnia do września i wynoszą od kilku do 20 w roku. Ich liczba systematycznie się zwiększa w tempie ok. 0,2 dnia/rok. Dni mroźnych (z temperaturą maksymalną poniżej 0 C) notuje się w Gdyni średnio około 22. Występują od listopada do marca, ze znacznymi zmianami z roku na rok, od kilku w ciepłym roku do ok. 60 dni w najchłodniejszych latach. Ich liczba w analizowanym okresie nie wykazuje większych zmian. Późne przymrozki (dni z temperaturą minimalną powietrza <0 C), mogą występować od września do maja. W Strona35

36 skali roku notowano od 21 dni (1990 r.) do maksymalnie 120 (1996 r.) dni z przymrozkami. Wskaźnik ten wykazuje niewielką tendencję malejącą. Charakterystyka pluwialna miasta. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zagrożeń wywołanych ekstremalnymi zjawiskami meteorologicznymi takimi jak intensywne kilkudniowe opady deszczu o charakterze rozlewnym oraz krótkotrwałe deszcze ulewne i nawalne powodujące wezbrania i powodzie lokalne typu flash flood. Podczas występowania opadu 30 mm/dobę tzw. opadu zagrażającego, tworzą się lokalne podtopienia oraz zalania terenów i pomieszczeń niżej położonych; na ulicach i powierzchniach szczelnych tworzy się stojąca warstwa wody, a w terenach o zróżnicowanej rzeźbie następuje szybki jej spływ; pojawia się erozja i spływ gleb; utrudnienia w ruchu pieszym i drogowym. Roczna suma opadów jest parametrem dobrze charakteryzującym ogólne średnie warunki pluwialne miasta w wieloleciu, nie przedstawia jednak informacji dotyczącej zagrożenia miasta nagłą powodzią miejską. Roczna suma opadów w okresie w Gdyni wahała się od 330 mm w roku 1982 do 758 mm w roku Średnia roczna suma opadów wynosiła w tym okresie 530 mm. Można zaobserwować lekko rosnący trend rocznej sumy opadów w analizowanym okresie. Maksymalna dobowa suma opadów na posterunku Gdynia wynosiła 82,1 mm i została zarejestrowana w dniu Liczba dni z opadem przekraczającym odpowiednio ilość 10 mm (opad umiarkowany), 20 mm (opad umiarkowanie silny) oraz 30 mm na dobę (opad silny) charakteryzuje zagrożenie miasta nagłymi powodziami. W Gdyni liczba dni z opadem powyżej 10 mm wahała się od 5 w roku 1992 do 24 w roku 2007, średnio w analizowanym okresie wynosiła 12, zaobserwowano nieznaczny trend rosnący tego wskaźnika. Liczba dni z opadem powyżej 20 mm wahała się od 0 do 8 w roku, średnio w analizowanym okresie wynosiła 3, z nieznacznym trendem rosnącym. Liczba dni z opadem silnym czyli przewyższającym 30 mm wahała się od 0 do 5 w roku 2010, z nieznacznym trendem rosnącym. Długotrwałe (kilkutygodniowe) okresy bezopadowe lub o opadach bardzo niskich, podczas których opad był mniejszy lub równy 1 mm w Gdyni wyniósł 49 dni na przełomie 1996/1997. Średnia roczna liczba dni z pokrywą śnieżną na w okresie wynosiła w Gdyni 48 dni. Najwięcej dni ze śniegiem (100) było w roku Zdarzały się lata, w których przez cały rok zanotowano zaledwie kilka dni z pokrywą. Maksymalna grubość pokrywy śnieżnej odnotowana w Gdyni w okresie od grudnia do marca może przekraczać 30 cm). W grudniu 2010 roku zanotowano pokrywę o grubości 41 cm. W obszarze miasta Gdynia odnotowano 23 przypadków występowania powodzi miejskich (nagłych) w wieloleciu Rozkład występowania powodzi miejskich (nagłych) w Gdyni charakteryzuje trend o tendencji rosnącej. Charakterystyka anemometryczna miasta. Występowanie silnego wiatru niesie za sobą znaczne straty w wielu dziedzinach gospodarki. Przede wszystkim są to straty w drzewostanie, budownictwie, łączności, rolnictwie i energetyce oraz utrudnienia komunikacyjne wynikające z ograniczenia przejezdności dróg. Bardzo często silny wiatr powoduje zagrożenie dla życia ludzkiego. Szczególnie niebezpieczne są liczne przypadki silnego wiatru mogące powodować znaczne szkody materialne i utrudnienia w funkcjonowaniu poszczególnych sektorów. W MPA analizowano wystąpienie maksymalnych notowanych prędkości wiatru (porywów) oraz liczbę dni z wiatrem powyżej 17 m/s (8B), czyli wiatrem sztormowym. Zaobserwowano niewielki wzrost średniej rocznej prędkości wiatru. Wiatr o średniej prędkości powyżej 17 m/s (sztorm) występuje w Trójmieście praktycznie w każdym roku (średnio 1,6/rok). Najwięcej przypadków sztormu (6) zanotowano w roku Można zauważyć zwiększoną liczbę sztormów w ostatnich kilkunastu latach. Najczęściej sztormy występują w sezonie jesienno-zimowym od października do maja. Maksymalne chwilowe prędkości wiatru (porywy) zanotowane w Gdańsku Porcie Północnym w ostatnich latach kilka razy przekraczały nawet 31 m/s, czyli ponad 110 km/h, np.: m/s; m/s; m/s. Bardzo Strona36

37 rzadko w Trójmieście zdarzają się dni bezwietrzne. W skali całego roku notuje się średnio 39 przypadków ciszy. W poszczególnych miesiącach są to jedynie pojedyncze dni (nie częściej niż 5 dni w miesiącu). Burze. Silne burze, często połączone z porywistym wiatrem i intensywnymi opadami mogą powodować znaczne straty i zagrożenia w postaci pożarów, uszkodzonych drzew, budynków, duże utrudnienia komunikacyjne, uszkodzenia urządzeń elektrycznych i obiektów energetycznych, itp. Średnia roczna liczba dni z burzą w Gdyni w analizowanym okresie ( ) wynosiła ok. 14 dni. Najbardziej burzowy był rok 1985 oraz dni z burzą, najmniej przypadków wystąpienia tego zjawiska (8) zanotowano w roku Burze w Trójmieście mogą występować przez cały rok, jednak od listopada do marca zjawisko jest incydentalne. Burze występują przede wszystkim od maja do sierpnia (średnio 2-4 dni w miesiącu), z maksimum w lipcu (ok. 4 dni/miesiąc). Średni poziom morza. W ramach wykonywanego w latach projektu KLIMAT przebadano średnie poziomy morza wzdłuż całego wybrzeża. W ostatnich dekadach zaobserwowano wzrost rocznego średniego poziomu morza wzdłuż wybrzeży południowego Bałtyku, a jednocześnie spadek średniego rocznego poziomu morza wzdłuż północnych brzegów Morza Bałtyckiego Na wybrzeżu wschodnim zaobserwowano wyższe średnie poziomy morza niż na wybrzeżu zachodnim. W MPA przeanalizowano zmiany średnich rocznych poziomów morza w okresie oraz w wieloleciu W obu przypadkach zanotowano niewielkie trendy rosnące. W pierwszym okresie najczęściej (około46%) wartości średnich rocznych poziomów znajdowało się w przedziale cm, natomiast w okresie najwięcej wartości średnich poziomów morza (34%) lokowało się w przedziale cm. Wyniki te wpisują się w obraz prowadzonych systematycznie od wielu lat analiz zmian poziomów morza, zgodnie, z którymi obserwuje się systematyczny wzrost poziomów morza wzdłuż polskiego wybrzeża. Zmiany te przekładają się na wzrost zagrożenia strefy brzegowej wezbraniami sztormowymi oraz powodziami morskimi. Świat przyrody Osnowę przyrodniczą Gdyni stanowią niezurbanizowane kompleksy okalające zabudowę osiedlową miasta. Stanowią one około 52% powierzchni miasta. Występują tu: rezerwaty przyrody (4 leśne i 1 krajobrazowy), Trójmiejski Park Krajobrazowy, użytki ekologiczne, lokalne korytarze ekologiczne łączące lasy strefy krawędziowej ze strefą przybrzeżną Zatoki Gdańskiej i korytarze wysoczyzny morenowej, tereny zieleni urządzonej (parki, skwery, zieleńce, bulwary), drobne zbiorniki i cieki oraz strefa brzegowa morza, w tym przybrzeżny akwen morski i plaża. Powierzchnia lasów w Gdyni, wynosi ha (46% obszaru miasta). Trzon terenów leśnych Gdyni stanowią lasy w strefie krawędziowej Pojezierza Kaszubskiego. Lasy te przedstawiają unikalny w skali regionalnej układ fitocenoz w strefie rozcięć erozyjnych wysoczyzny morenowej, z dobrze zachowanymi, dużymi płatami, typowych dla Pomorza zbiorowisk kwaśnej i żyznej buczyny niżowej oraz acydofilnego lasu bukowo-dębowego. Siedliska leśne w przeważającej części zachowały się tu w stanie naturalnym lub zbliżonym do naturalnego. Enklawy zbiorowisk półnaturalnych i naturalnych zachowały się zagłębieniach wysoczyznowych wierzchowin, przede wszystkim pojeziernej. Ciekom na dnie dolin (Kacza, Źródło Marii, Potok Wiczliński) towarzyszą wąskie pasma wilgotnych łąk i ziołorośli. Zbiorowiska trwałych, półnaturalnych użytków zielonych zajmują także szereg płytkich, niegdyś bezodpływowych obniżeń, zastępując istniejące tam wcześniej ekosystemy torfowiskowe. Obecnie, przy zaniechaniu użytkowania i konserwacji urządzeń odwadniających, ulegają one miejscami wtórnemu zabagnieniu i zarastają roślinnością szuwarową. Ekosystemy wodno-błotne oraz łąkowopastwiskowe zajmują przeważnie niewielkie powierzchnie. Większe skupienia roślinności tego typu znajdują się w obrębie rynny rozcinającej wierzchowinę w rejonie Wiekiego Kacka, zajmując miejsce osuszonego na początku XX w. Jeziora Kackiego oraz grupę obniżeń położonych dalej na południowy-zachód (Końskie Łąki, Zarosłe Łąki, Krowie Łąki). Strona37

38 Centrum faunistycznego zróżnicowania w rejonie Gdyni stanowią lasy strefy krawędziowej wysoczyzny Pojezierza Kaszubskiego. Rozległość, różnorodność siedlisk, ciągłość w czasie i stopień naturalności sprzyjają występowaniu w nich rozmaitych grup zwierząt, kręgowych jak i bezkręgowych, w tym także składników swoistych, niepospolitych, nadających szczególnego charakteru całej przyrodniczej jednostce. W obrębie fauny bezkręgowej zaznacza się obecność gatunków górskich, podgórskich lub typowych dla dalekiej północy, niekiedy rzadko notowanych bądź występujących na granicy zasięgu w Polsce. Ocenia się także, że niektóre populacje zwierząt, w tym nawet kręgowych jak pstrąg potokowy, mogły zachować charakter endemiczny. Prawne formy ochrony przyrody W granicach miasta, lub na ich obrzeżu występują następujące formy ochrony przyrody i krajobrazu, powołane w oparciu o Ustawę o ochronie przyrody: rezerwaty przyrody Kępa Redłowska, Kacze Łęgi, Cisowa, Łęg nad Sweliną; Trójmiejski Park Krajobrazowy (zachodnia część miasta) Użytki ekologiczne Leśne Bagno, Długa Łąka, Bazyliowa Łąka, Staw na Dąbrowie, Turzycowe Błoto, Torfowy Moczar, Jezioro Kackie, Jar Swelini Stanowisko dokumentacyjne przyrody nieożywionej Klif Oksywski Pomniki przyrody oraz Obszary Natura 2000: Obszar specjalnej ochrony ptaków Zatoka Pucka PLB Specjalny obszar ochrony siedlisk Klify i Rafy Kamienne Orłowa PLH Rezerwaty przyrody Rezerwat przyrody Kępa Redłowska o powierzchni 121,9 ha powstał w celu zachowania unikatowego krajobrazu wybrzeża klifowego z kompleksem lasów bukowych, specyficznych procesów przyrodniczych zachodzących na styku lądu i morza, naturalnych zbiorowisk roślinnych oraz stanowisk rzadkich gatunków roślin, w tym jarzębu szwedzkiego stanowiącego relikt epoki lodowcowej. W rezerwacie ochroną ścisłą są objęte klify stanowiące oddziały lasów komunalnych miasta Gdyni oraz klify nieleśne o łącznej powierzchni 7 ha; ochroną czynną lasów Skarbu Państwa oraz oddziały lasów komunalnych miasta Gdyni o łącznej powierzchni 112 ha natomiast ochroną krajobrazową plaże w całym rezerwacie o łącznej powierzchni około 3 ha, zmiennej w zależności od stanu morza. Zagrożeniami dla celów ochrony w rezerwacie są m.in.: nadmierna penetracja rekreacyjna (wydepczyska pozbawione roślinności; erozja gleby; zaśmiecanie; mechaniczne uszkadzanie drzew i innych roślin; uniemożliwienie odnawiania się runa; płoszenie zwierząt); negatywne oddziaływanie sąsiadującego z rezerwatem zainwestowania miejskiego o zróżnicowanym charakterze i funkcjach; stabilizacja strefy brzegowej morza (unieruchomienie fragmentów klifu, zahamowanie naturalnych procesów przyrodniczych); oddziaływanie morza (zanieczyszczenie wód morskich i plaży, abrazja); rekreacyjne użytkowanie plaży (hałas, zanieczyszczenie plaż i terenów sąsiednich); zbędne elementy infrastruktury technicznej; umiarkowany stopień zniekształcenia niektórych fitocenoz leśnych (obecność gatunków drzew obcych siedliskowo, w niektórych płatach zbyt mały udział martwego drewna); brak naturalnego odnowienia jarzębu szwedzkiego. Działania dla poprawy stanu ochrony to m.in.: opracowanie kompleksowego projektu udostępnienia i oznakowania rezerwatu; całoroczna kontrola rezerwatu przez Straż Miejską w Gdyni; zaniechanie w strefie przybrzeżnej morza wzdłuż rezerwatu w pasie o szerokości 500 m stabilizacji strefy brzegowej morza jakimikolwiek metodami, lokalizacji obiektów hydrotechnicznych, sztucznych zmian batymetrii dna, z wyjątkiem sytuacji zagrażających bezpieczeństwu powszechnemu; poprawa stanu czystości przybrzeżnych wód morskich, w tym eliminacja zrzutów zanieczyszczeń rzeką Kaczą; zaniechanie nadbudowy i poszerzania plaży refulatem, z wyjątkiem sytuacji zagrażających bezpieczeństwu Strona38

39 powszechnemu; usunięcie z rezerwatu zbędnych elementów infrastruktury technicznej (pozostałości kanalizacji sanitarnej kompleksu wojskowego, kanalizacji deszczowej, płyt betonowych na drodze śródleśnej z rejonu ul. Saperskiej do południowej części rezerwatu); zachowanie warunków do naturalnej renaturalizacji drzewostanów (ograniczenie cięć sanitarnych do posuszu zagrażającego bezpieczeństwu na udostępnionych szlakach; drewno pozyskane z cięć sanitarnych pozostawiać w lesie do całkowitego rozkładu, bez względu na gatunek drzew; - złomy i wywroty drzew pozostawiać na miejscu, z wyjątkiem zwalonych na wyznaczone trasy rekreacyjne i ścieżki dydaktyczne, które należy przesunąć poza trasy i ścieżki); prace pielęgnacyjne w drzewostanach, w których zlokalizowano stanowiska jarzębu; wzmożona kontrola rezerwatu przez Straż Miejską w Gdyni w okresie wegetacyjnym. Rezerwat przyrody Kacze Łęgi o powierzchni 8,97 ha powstał w celu zachowania łęgu wiązowego z wieloma drzewami pomnikowymi. Obejmuje część lesistej doliny rzeki Kaczej, rozcinającej krawędź wysoczyzny morenowej z dobrze zachowanym łęgiem wiązowy z okazałym drzewostanem i bogatym runem. Stwierdzono tu 210 gatunków roślin naczyniowych, spośród których 1 podlega ochronie ścisłej (przylaszczka pospolita) i 6 ochronie częściowej (kalina koralowa, konwalia majowa, kruszyna pospolita, marzanka wonna, porzeczka czarna, bluszcz pospolity). Na uwagę zasługuje stosunkowo duża ilość roślin górskich i podgórskich (między innymi bniec czerwony, kozłek bzowy, przetacznik górski i tojeść gajowa). Zagrożeniem dla walorów przyrodniczych rezerwatu jest niedostateczna jakość wód rzeki Kaczej i potoku Źródło Marii, które stały się odbiornikiem wód opadowych z szybko powiększających się terenów zabudowanych co zmieniło ich warunki hydromorfologiczne. Rezerwat przyrody Cisowa o powierzchni 24,65 ha powstał w celu zachowania w dobrym stanie ekosystemów leśnych: kwaśnej buczyny niżowej, żyznej buczyny pomorskiej, łęgu jesionowoolszowego, a także obszarów źródliskowych. Zagrożeniem dla rezerwatu jest antropopresja, penetracja terenu w szczególności przez osoby na motorach, poruszanie się poza szlakiem udostępnionym dla ruchu pieszego i rowerowego, w tym szukanie alternatywnych tras omijających odcinki udostępnionej drogi będącej w złym stanie technicznym, płoszenie zwierząt i niszczenie runa. Działania dla poprawy stanu rezerwatu to odnowienie jego granic, oznakowanie szlaku udostępnionego dla ruchu pieszego i rowerowego, montaż tablic oraz remont drogi leśnej. Rezerwat przyrody Łęg nad Sweliną o powierzchni 13,4 ha powstał w celu zachowania lasów łęgowych i grądowych w dolinie potoku Swelinia oraz stanowisk roślin gatunków chronionych i rzadkich. Obejmuje lesiste dno źródliskowego odcinka doliny Swelini, położone w strefie krawędziowej wysoczyzny Pojezierza Kaszubskiego. Drzewostan dominującego powierzchniowo łęgu jesionowoolszowego buduje prawie wyłącznie olcha czarna. Mniejszą część powierzchni zajmuje grąd pomorski, o drzewostanie złożonym głównie z grabu pospolitego, dębu szypułkowego i olchy czarnej. Łąki zajmują kilkanaście procent powierzchni rezerwatu. W rezerwacie stwierdzono około 205 gatunków roślin naczyniowych. Siedem z nich podlega ochronie ścisłej (kruszczyk szerokolistny, kukułka krwista, kukułka plamista, kukułka szerokolistna, listera jajowata, przylaszczka pospolita, wawrzynek wilczełyko) a sześć ochronie częściowej (bluszcz pospolity, kalina koralowa, konwalia majowa, kruszyna pospolita, marzanka wonna, pierwiosnek lekarski). Występują tu także cenne gatunki zwierząt, m.in.: dzięcioł czarny i pliszka górska. W potoku Swelinia występuje rzadki płaziniec wypławek alpejski, którego obecność dobrze świadczy o czystości wód potoku. Zagrożeniami dla rezerwatu są: sukcesja drzew i krzewów oraz wysokich bylin na półnaturalnych łąkach; zaśmiecanie rezerwatu; usuwanie odpadów. Działania dla poprawy stanu rezerwatu to: ekstensywne koszenie łąk co 2 lata; usuwanie samosiewów oraz odrośli drzew i krzewów wkraczających na fitocenozy łąkowe. Trójmiejski Park Krajobrazowy Obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. W granice Parku zostały włączone zachodnie obszary miasta. Strona39

40 Cele ochrony Parku zostały określone w sposób następujący: 1) zachowanie zespołu form ukształtowania terenu strefy krawędziowej wysoczyzny morenowej, stanowiącej unikat morfologiczny w skali europejskiej, 2) zachowanie szczególnych walorów środowiska wodnego parku, zwłaszcza jezior lobeliowych i cieków o podgórskim charakterze, 3) utrzymanie pozytywnego wpływu lasów parku na warunki klimatyczne aglomeracji gdańskiej, 4) zachowanie bogactwa szaty roślinnej z jej różnorodnością botaniczną i regionalną specyfiką ekosystemów leśnych i nieleśnych, zwłaszcza fitocenoz źródliskowych, torfowiskowych, łąkowych i polnych 5) dążenie do renaturalizacji zbiorowisk leśnych pod względem składu gatunkowego oraz struktury wiekowej i przestrzennej drzewostanów, 6) utrzymanie różnorodności siedlisk i mikrosiedlisk warunkujących bogactwo mykoflory i fauny. 7) zapewnienie warunków dla migracji fauny w obrębie parku oraz między parkiem a jego regionalnym otoczeniem oraz przeciwdziałanie fragmentacji kompleksów leśnych, 8) ochrona dziedzictwa kulturowego parku, w szczególności zachowanie historycznej sieci dróg o charakterze komunikacyjnym i rekreacyjnym, układów urbanistycznych i ruralistycznych oraz zespołów architektoniczno-przyrodniczych, a także niematerialnego dziedzictwa kulturowego, 9) ochrona i rewaloryzacja szczególnych wartości krajobrazowych parku, a zwłaszcza bezleśnych dolin, unikatowej ekspozycji strefy krawędziowej oraz obszarów współistnienia krajobrazu naturalnego i kulturowego. Obszary Natura 2000 Za obszar Natura 2000 uznaje się obszar specjalnej ochrony ptaków, specjalny obszar ochrony siedlisk lub obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Europejskiej, utworzony w celu ochrony populacji dziko występujących ptaków lub siedlisk przyrodniczych lub gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty. Specjalny obszar ochrony siedlisk Klify i Rafy Kamienne Orłowa (kod obszaru PLH220105) Ostoja obejmuje fragment wód Zatoki Gdańskiej oraz przylegający fragment Kępy Redłowskiej, stanowiący rezerwat przyrody "Kępa Redłowska", a także (oddzielony Obniżeniem Redłowskim z doliną rzeki Kaczej) wąski, przymorski pas krawędzi wzgórz Gdańsko-Wejherowskich, wraz z ujściowymi odcinkami rzek Swelini i Potoku Kolibkowskiego. Morska część ostoi stanowi mozaikę różnych siedlisk, skupionych na małym obszarze, począwszy od głazowisk, z wielkich głazów narzutowych, obrośniętych bogatymi zbiorowiskami roślin, w tym wyjątkowo cenny przyrodniczo gatunkek wieloletniego krasnorostu widlik Furcellaria lumbricalis. Poletka piaszczystego dna między kamieniami są pokryte płatami łąk trawy morskiej Zostera marina. Kamienne usypisko koło Orłowa jest wyjątkowym miejscem dla Zatoki Gdańskiej; w Polsce tego rodzaju siedlisko występuje głównie na otwartym wybrzeżu. W wodach ostoi występuje bogata fauna, z udziałem rzadkich i objętych ochroną gatunków ryb, jak m.in. babka mała Pomatoschistus minutus, babka piaskowa P. microps, iglicznia Syngnathus typhle, wężynka Nerophis ophidion, a także innych gatunków, jak np. rzadkie w Polsce morskie bezkręgowce. Wstępna ocena fauny i flory morskiej (rok 2010) wykazała około 200 gatunków; lista ta będzie z pewnością wzbogacana. Część lądową ostoi stanowi głównie zalesiona powierzchnia morenowej wysoczyzny Kępy Redłowskiej, rozcięta siecią głębokich dolin erozyjnych, w większości suchych. Zwarty kompleks leśny obejmuje płaty: Galio odorati-fagetum (dominujący typ zbiorowiska leśnego), Luzulo pilosae- Fagetum, Fago-Quercetum, Stellario-Carpinetum, a lokalnie w dnach dolin erozyjnych oraz na terasach nadmorskich Fraxino-Alnetum. Wysoczyzna urywa się nad brzegiem morskim stromymi i wysokimi klifami żywymi i martwymi. Od strony wysoczyznowego zaplecza ostoja graniczy ze zwartą zabudową Gdyni-Redłowa. W skład obszaru wchodzi odcinek wybrzeża klifowego, długości 2,5 kilometra w części północnej: pomiędzy 83,56 km, a 81,1 km polskiego wybrzeża, a także ok. 1,5 km długości, w części południowej (pomiędzy 80,48 km, a 78,8 kilometrem). Na stokach klifów aktywnych wykształca się zróżnicowana, dynamicznie zmieniająca się roślinność nieleśna i zaroślowa, m.in.: zarośla rokitnika, żarnowczyska, zróżnicowane zbiorowiska o strukturze muraw, zbiorowisko ze stokłosą dachową, zbiorowisko z podbiałem i skrzypem polnym. Klify nieaktywne (martwe) Strona40

41 reprezentowane są przez zalesione zbocza wysoczyzny morenowej, a towarzyszy im piaszczysta plaża. W granicach obszaru przeprowadzono działania, zabezpieczające brzeg przed abrazją. Obszar nie ma ustanowionego planu ochrony ani planu zadań ochronnych. Specjalny obszar ochrony ptaków Zatoka Pucka (kod obszaru PLB220005) Obszar obejmuje wody zachodniej części Zatoki Gdańskiej, pomiędzy wybrzeżem Półwyspu Hel na północy, wybrzeżem od Władysławowa do ujścia Wisły śmiałej na zachodzie i południu i linią pomiędzy ujściem Wisły śmiałej a końcem Helu od strony wschodniej. Zawiera zatem samą Zatokę Pucką (10 400ha, śr. głęb. 3m) i część głębszych wód Zatoki Gdańskiej rozpościerających się na wschód od niej. Obszar obejmuje również łąki nadmorskie koło Osłonina i Rewy. Obszar jest ostoją ptasią o randze europejskiej E 12. Występuje w nim co najmniej 28 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej i 11 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Gniazduje tu powyżej 1% populacji krajowej biegusa zmiennego, sieweczka obrożna osiąga liczebność do 1% populacji krajowej; do niedawna gnieździł się tu batalion. W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego perkoza dwuczubego, perkoza rogatego, czernicy; stosunkowo duże koncentracje osiągają: łabędź krzykliwy, głowienka, łęczak, biegus krzywodzioby, biegus zmienny, brodziec śniady, głowienka, kamusznik, kulik mniejszy, kulik wielki, ostrygojad, czajka, siewnica, sieweczka obrożna i szlamnik. W okresie zimy występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego następujących gatunków ptaków: bielaczek, czernica, gągoł, nurogeś, ogorzałka, perkoz dwuczuby; stosunkowo duże koncentracje osiąga łabędź niemy; ptaki wodno-błotne znacznie przekraczają koncentracje osobników. Obszar nie ma ustanowionego planu ochrony ani planu zadań ochronnych. Użytki ekologiczne Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania. W Gdyni znajduje się siedem użytków ekologicznych. Leśne Bagno. Użytek ekologiczny Leśne Bagno o powierzchni 0,68 ha ustanowiony został uchwałą Nr VIII/359/99 z w celu ochrony ekosystemów mających znaczenia dla zachowania różnorodnych typów siedlisk. Długa Łąka. Użytek ekologiczny Długa Łąka o powierzchni 0,52 ha ustanowiony został uchwałą Nr VIII/359/99 z w celu ochrony ekosystemów mających znaczenia dla zachowania różnorodnych typów siedlisk. Bazyliowa Łąka. Użytek ekologiczny Bazyliowa Łąka o powierzchni 1,08 ha ustanowiony został uchwałą Nr VIII/359/99 z w celu ochrony ekosystemów mających znaczenia dla zachowania różnorodnych typów siedlisk. Staw na Dąbrowie. Użytek ekologiczny Staw na Dąbrowie o powierzchni 1,14 ha ustanowiony został uchwałą Nr VIII/359/99 z w celu ochrony ekosystemów mających znaczenia dla zachowania różnorodnych typów siedlisk. Torfowy moczar. Użytek ekologiczny Torfowy moczar o powierzchni 1,23 ha ustanowiony został uchwałą Nr VIII/359/99 z w celu ochrony ekosystemów mających znaczenia dla zachowania różnorodnych typów siedlisk. Turzycowe Błoto. Użytek ekologiczny Turzycowe Błoto o powierzchni 0,8 ha ustanowiony został uchwałą Nr VIII/359/99 z w celu ochrony ekosystemów mających znaczenia dla zachowania różnorodnych typów siedlisk. Strona41

42 Jezioro Kackie. Użytek ekologiczny Jezioro Kackie o powierzchni 21,1 ha jest naturalnym zbiornikiem wodnym dawnym jeziorem lobeliowym. Ustanowiony został uchwałą Nr XVII/409/08 Rady Miasta Gdyni z dnia 27 lutego 2008 r. w celu utrzymania specyfiki siedliskowej, biocenotycznej i krajobrazowej kompleksu roślinności bagiennej, mokrych oraz wilgotnych łąk i pastwisk. Jar Swelini. Użytek Jar Swelini ustanowiony został Zarządzeniem nr 183/2000 z dnia 28 listopada 2000 r. Wojewody Pomorskiego w sprawie uznania niektórych obszarów za użytki ekologiczne (nr 249 w Rejestrze województwa pomorskiego) (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 115, poz. 738). Użytek obejmuje rozcięcie erozyjne z naturalnymi procesami morfologicznymi i sukcesyjnymi na pograniczu Gdyni i Sopotu o powierzchni 1,48 ha. Stanowisko dokumentacyjne przyrody nieożywionej Stanowisko dokumentacyjne przyrody nieożywionej Klif Oksywski zostało ustanowione zarządzeniem Wojewody Pomorskiego Nr 162/99 z dnia 16 listopada 1999 r. w sprawie uznania niektórych obszarów w województwie pomorskim za stanowiska dokumentacyjne przyrody nieożywionej (Dz. Urz. Woj. Pom. z 1999 Nr 121 poz. 1072) w celu ochrony naturalnej formacji geologicznej. Pomniki przyrody Zgodnie z ustawową definicją pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. Na terenie Gdyni znajdują się 62 pomniki przyrody (pojedyncze drzewa, grupy drzew, głazy narzutowe) Stan oraz tendencje przeobrażeń środowiska Powietrze atmosferyczne Na potrzeby wykonania oceny jakości powietrza wykorzystuje się wyniki badań z systemu Państwowego Monitoringu Środowiska. Oprócz badań prowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska uwzględniono również badania prowadzone przez następujące podmioty i instytucje: Agencję Regionalnego Monitoringu Atmosfery Aglomeracji Gdańskiej, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Zakłady Farmaceutyczne POLPHARMA S.A. w Starogardzie Gdańskim. Pomiary prowadzone są na terenie Aglomeracji Trójmiejskiej oraz w wybranych miejscowościach województwa. W Aglomeracji Trójmiejskiej w roku 2017 nie odnotowano przekroczeń poziomów dopuszczalnych stężeń: dwutlenku siarki zarówno dla dopuszczalnego poziomu średniodobowego jak i 1-godzinnego; dwutlenku azotu zarówno dla stężeń 1-godzinnych jak i średniorocznych; pyłu PM10, zarówno dla dopuszczalnej częstości przekroczeń średniodobowych stężeń, jak i dla poziomu średniorocznego; pyłu zawieszonego PM2,5; ołowiu w pyle zawieszonym PM10; benzo(a)pirenu w pyle PM10; benzenu; tlenku węgla. Klasyfikacji stężeń ozonu dokonano w dwóch kategoriach: dotrzymania poziomu docelowego oraz dotrzymania poziomu długoterminowego. W roku 2017 w Aglomeracji Trójmiejskiej nie wykazano przekroczeń poziomu docelowego. Ze względu na przekroczenie poziomu 120 μg/m 3 maksymalnej średniej 8-godzinnej ozonu Aglomeracja Trójmiejska znalazła się w klasie D2 Klimat akustyczny Na podstawie wyników badań prowadzonych w ramach PMŚ przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku w 2016 roku nie stwierdzono przekroczeń natężenia hałasu. Strona42

43 Promieniowanie elektromagnetyczne Na podstawie wyników badań prowadzonych w ramach PMŚ przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku w 2016 roku w Gdyni nie stwierdzono przekroczeń natężenia pola elektromagnetycznego. Powierzchnia ziemi i gleby W roku 2012 Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy w Gdańsku na zlecenie UM Gdyni wykonał szczegółowe kartowanie osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi dla części terenu miasta o powierzchni około 17 km 2 w czterech rejonach. Na wytypowanym obszarze (stanowiącym niecałe 18 % powierzchni miasta) zlokalizowano ogółem 48 osuwisk i 37 terenów zagrożonych ruchami masowymi, z czego dla 35 osuwisk i 28 terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi sporządzono karty rejestracyjne, ktróe wprowadzono do bazy danych System Osłony Przeciwosuwiskowej SOPO Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. Większość osuwisk zakwalifikowano jako aktywne lub okresowo aktywne. Osuwiska występujące na obszarach skartowanych są osuwiskami gruntowymi (powstałymi w skałach nieskonsolidowanych, gdzie dominują utwory drobnoziarniste). Pojedyncze osuwiska zostały opisane jako mieszane, gdyż rozwinęły się na różnych rodzajach podłoża, obejmujących m.in. nasypy budowlane. Główną przyczyną powstawania skartowanych osuwisk są procesy naturalne, najczęściej związane z abrazją morską, infiltracją wód opadowych i roztopowych lub erozyjnym podcięciem zbocza. Jako czynnik mogący inicjować powstawanie ruchów masowych uznano także niewłaściwą gospodarkę wodami opadowymi. Uznano, że 19 osuwisk stwarza poważne zagrożenie dla zabudowy i infrastruktury komunikacyjnej, a niektóre powodują niszczenie obiektów budowlanych. Dalszy rozwój osuwisk w tych miejscach może spowodować zniszczenia albo uszkodzenia obiektów znajdujących się w ich obrębie lub w bezpośrednim sąsiedztwie. W związku z taką sytuacją istnieje konieczność prowadzenia systematycznego monitoringu osuwisk. Jakość wód powierzchniowych W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku w 2016 roku na terenie miasta Gdyni badał JCWP Kacza o kodzie PLRW Jej potencjał ekologiczny oceniono jako słaby. Na ocenę wpłynęła IV klasa elementów biologicznych oraz klasa elementów fizykochemicznych oceniona poniżej potencjału dobrego. Stan wód oceniono jako zły. Badane były także jednolite części wód przejściowych: Zatoka Pucka Zewnętrzna i Zatoka Gdańska Wewnętrzna. Stan ekologiczny obu części wód oceniono jako zły, ze względu na IV klasę elementów biologicznych i klasę elementów fizykochemicznych poniżej stanu dobrego. Jakość wód podziemnych Stan ilościowy jednolitej części wód podziemnych w obszarze Gdyni został oceniony jako dobry, natomiast stan chemiczny oceniono w III klasie ze względu na przekroczenia wartości temperatury i stężeń wapnia Problemy ochrony środowiska na obszarze miasta Gdyni Rozpoznanie stanu środowiska pozwala stwierdzić, że najważniejszymi problemami ochrony środowiska w mieście są: Zagrożenie powodziowe dla wybranych części miasta na terenach silnie zurbanizowanych (w obszarze aglomeracji Trójmiasta) występuje coraz częściej problem zagospodarowania wód opadowych i roztopowych po deszczach nawalnych, co spowodowane jest wzrostem częstotliwości ich pojawiania się, znacznej utraty naturalnej retencji oraz niskiego poziomu wykorzystania indywidualnych systemów zagospodarowania wód opadowych i roztopowych. Strona43

44 Do głównych problemów w zakresie odprowadzania i oczyszczania wód opadowych i roztopowych należą: 1) znaczne zmniejszenie filtracji wód opadowych i roztopowych do wód podziemnych wskutek uszczelnienia powierzchni terenu; 2) przeciążenie sieci kanalizacyjnych; 3) brak lub zbyt mała liczba zbiorników retencjonujących wodę w systemach kanalizacyjnych; 4) brak prośrodowiskowych rozwiązań, opartych na odbudowie infiltracji i retencji wód opadowych, w obszarach zurbanizowanych. Problemy te zostały uwzględnione w ocenie wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska w rozdz Ocena wpływu MPA na osiągnięcie istotnych celów ochrony środowiska Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie istotnych celów ochrony środowiska została wykonana przy pomocy macierzy i zgodnie z przyjętą skalą opisana w rozdziale 4.1. Macierz jest przedstawiona w załączniku 2. Opis celów szczegółowych i działań adaptacyjnych przedstawiony jest obszernie w rozdz Każdy cel szczegółowy jest realizowany za pomocą kilku działań adaptacyjnych, dlatego ocenę wpływu MPA na osiągnięcie istotnych celów ochrony środowiska opisano dla działań adaptacyjnych, a w podrozdziałach opisujących cele, odwołano się tylko do działań adaptacyjnych. 1. Analiza efektywności systemu monitoringu i ostrzegania przed zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatu. Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w czterech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); dziedzictwo kulturowe (zabezpieczenie cennych obiektów kulturowych w tym zabytków na wypadek zagrożeń); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (propagowanie stosowania i korzystania z nowoczesnych usług on-line takich jak e-administracja, e-zdrowie, inteligentny dom, umiejętności informatyczne, bezpieczeństwo; zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 2. Budowa i rozwój błękitnej i zielonej infrastruktury _ osuwiska [IE,O,T] Działanie o charakterze informacyjno-edukacyjnym, organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w czterech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); dziedzictwo kulturowe (zabezpieczenie cennych obiektów kulturowych w tym zabytków na wypadek zagrożeń); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. Strona44

45 3. Budowa i rozwój systemu błękitnej i zielonej infrastruktury _ gospodarowanie wodami opadowymi. Działanie o charakterze informacyjno-edukacyjnym, organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w pięciu komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne; powietrze atmosferyczne i klimat (zwiększenie powierzchni lasów i terenów zieleni w takim zakresie, aby mogły one mieć istotny wpływ na czystość powietrza i stabilizację temperatury mieście); krajobraz (tworzenie unikalnego krajobrazu miejskiego, wyrażającego genius loci miasta; rehabilitacja tych fragmentów tkanki miasta, które uległy degradacji lub były zaplanowane w oderwaniu od potrzeb człowieka); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to może się pośrednio przyczynić do realizacji celów ochrony środowiska czterech komponentów: różnorodność biologiczna, flora i fauna (zapewnienie ochrony cennych elementów przyrody w mieście; tworzenie spójnego systemu przyrodniczego w mieście, zwiększanie powierzchni terenów pełniących funkcje przyrodnicze i zapewnienie powiązania terenów zielonych w mieście z jego przyrodniczym otoczeniem; przyczynienie się do zapewnienia różnorodności biologicznej poprzez ochronę siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, a także utrzymania gatunków ptaków dziko występujących (cele sieci Natura 2000)); warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie kontaktu ze starannie utrzymywanymi elementami środowiska kulturowego i przyrodniczego); powierzchnia ziemi i gleby (zachowanie (lub odtwarzanie) biologicznych funkcji powierzchni ziemi); wody (zapobieganie pogarszaniu oraz ochrona i poprawa stanu ekosystemów wodnych; zrównoważone korzystanie z wód oparte na długoterminowej ochronie dostępnych zasobów wodnych) jego oddziaływanie na środowisko w tym zakresie jest korzystne. Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 4. Budowa systemu informacji o zagrożeniach w przestrzeni publicznej. Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w czterech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); dziedzictwo kulturowe (zabezpieczenie cennych obiektów kulturowych w tym zabytków na wypadek zagrożeń); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (propagowanie stosowania i korzystania z nowoczesnych usług on-line takich jak e-administracja, e-zdrowie, inteligentny dom, umiejętności informatyczne, bezpieczeństwo; zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 5. Budowa systemu rozwiązań dla zapewnienia komfortu termicznego mieszkańców. Działanie o charakterze informacyjno-edukacyjnym, organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w czterech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); krajobraz (tworzenie unikalnego krajobrazu miejskiego, wyrażającego genius loci miasta); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Strona45

46 Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 6. Dostosowanie systemu komunikacji publicznej do skutków zmian klimatu. Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w trzech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); powietrze atmosferyczne i klimat (zmniejszanie zapotrzebowania na transport); oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 7. Edukacja / promocja / informacja o: zagrożeniach; podjętych i planowanych działaniach adaptacyjnych; funkcjonujących systemach monitorowania i ostrzegania, dobrych i złych praktykach (działań i postaw). Działanie o charakterze informacyjno-edukacyjnym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w czterech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); dziedzictwo kulturowe (zabezpieczenie cennych obiektów kulturowych w tym zabytków na wypadek zagrożeń); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (propagowanie stosowania i korzystania z nowoczesnych usług on-line takich jak e-administracja, e-zdrowie, inteligentny dom, umiejętności informatyczne, bezpieczeństwo; zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 8. Modyfikacja systemu organizacji ruchu pojazdów spalinowych w mieście. Działanie o charakterze organizacyjnym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w trzech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); powietrze atmosferyczne i klimat (zmniejszanie zapotrzebowania na transport); oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania. Działanie o charakterze technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w siedmiu komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne; zapewnienie kontaktu ze starannie utrzymywanymi elementami środowiska kulturowego i przyrodniczego); powierzchnia ziemi i gleby (zachowanie (lub odtwarzanie) biologicznych funkcji powierzchni ziemi); wody (zapobieganie pogarszaniu oraz ochrona i poprawa stanu ekosystemów wodnych); zasoby naturalne (upowszechnianie stosowania prośrodowiskowych technologii, wdrażania rozwiązań ekoinnowacyjnych służących racjonalnego wykorzystaniu zasobów naturalnych); krajobraz (tworzenie unikalnego krajobrazu miejskiego, wyrażającego genius loci miasta); dobra materialne Strona46

47 (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to może się pośrednio przyczynić do realizacji celów ochrony środowiska dwu komponentów: różnorodność biologiczna, flora i fauna (zapewnienie ochrony cennych elementów przyrody w mieście; tworzenie spójnego systemu przyrodniczego w mieście, zwiększanie powierzchni terenów pełniących funkcje przyrodnicze i zapewnienie powiązania terenów zielonych w mieście z jego przyrodniczym otoczeniem; przyczynienie się do zapewnienia różnorodności biologicznej poprzez ochronę siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, a także utrzymania gatunków ptaków dziko występujących (cele sieci Natura 2000)); powietrze atmosferyczne i klimat (zwiększenie powierzchni lasów i terenów zieleni w takim zakresie, aby mogły one mieć istotny wpływ na czystość powietrza i stabilizację temperatury mieście) jego oddziaływanie na środowisko w tym zakresie jest korzystne. Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 10. Przegląd i korekta istniejących planów zarządzania kryzysowego w mieście. Działanie o charakterze organizacyjnym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w czterech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); dziedzictwo kulturowe (zabezpieczenie cennych obiektów kulturowych w tym zabytków na wypadek zagrożeń); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (propagowanie stosowania i korzystania z nowoczesnych usług on-line takich jak e-administracja, e-zdrowie, inteligentny dom, umiejętności informatyczne, bezpieczeństwo; zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 11. Przygotowanie instrukcji postępowania dla służb publicznych w przypadku wystąpienia ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych. Działanie o charakterze organizacyjnym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w czterech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); dziedzictwo kulturowe (zabezpieczenie cennych obiektów kulturowych w tym zabytków na wypadek zagrożeń); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (propagowanie stosowania i korzystania z nowoczesnych usług on-line takich jak e-administracja, e-zdrowie, inteligentny dom, umiejętności informatyczne, bezpieczeństwo; zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 12. Rozbudowa dróg rowerowych i ciągów pieszych (w sąsiedztwie do systemów komunikacyjnych). Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w czterech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); powietrze atmosferyczne i klimat (zmniejszanie zapotrzebowania na transport); krajobraz (tworzenie unikalnego krajobrazu miejskiego, wyrażającego genius loci miasta) oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. Strona47

48 13. Rozbudowa monitoringu jakości powietrza w mieście. Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w dwu komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne) oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 14. Rozbudowa systemu ograniczania niskiej emisji komunalnej w miastach. Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w trzech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); powietrze atmosferyczne i klimat (zmniejszanie zapotrzebowania na transport; osiągnięcie bezprecedensowej efektywności wykorzystania energii oraz zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii) oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 15. Techniczne i nietechniczne zabezpieczenie zagrożonych budynków i infrastruktury krytycznej w strefie zagrożenia. Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w trzech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 16. Uwzględnianie uaktualnionych prognoz zmian klimatu w dokumentach strategicznych i planistycznych miasta. Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w trzech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to może się pośrednio przyczynić do realizacji pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko w tym zakresie jest korzystne. 17. Wzmocnienie służb ratowniczych z uwzględnieniem zmian klimatycznych. Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w czterech komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne; dziedzictwo kulturowe (zabezpieczenie cennych obiektów kulturowych w tym zabytków na wypadek zagrożeń); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Strona48

49 Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne. 18. Zwiększenie udziału powierzchni biologicznie czynnych poprzez ograniczenie powierzchni nieprzepuszczalnych w mieście lub ich rozszczelnienie.. Działanie o charakterze organizacyjnym i technicznym. Działanie służy bezpośrednio celom ochrony środowiska w pięciu komponentach: warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańcom miasta, rozumianego jako tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wzmacniających więzi społeczne; powietrze atmosferyczne i klimat (zwiększenie powierzchni lasów i terenów zieleni w takim zakresie, aby mogły one mieć istotny wpływ na czystość powietrza i stabilizację temperatury mieście); krajobraz (tworzenie unikalnego krajobrazu miejskiego, wyrażającego genius loci miasta; rehabilitacja tych fragmentów tkanki miasta, które uległy degradacji lub były zaplanowane w oderwaniu od potrzeb człowieka); dobra materialne (zapobieganie stratom i minimalizowanie skutków zmian klimatu) oraz świadomość ekologiczna (zwiększenie udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska). Działanie to może się pośrednio przyczynić do realizacji celów ochrony środowiska czterech komponentów: różnorodność biologiczna, flora i fauna (zapewnienie ochrony cennych elementów przyrody w mieście; tworzenie spójnego systemu przyrodniczego w mieście, zwiększanie powierzchni terenów pełniących funkcje przyrodnicze i zapewnienie powiązania terenów zielonych w mieście z jego przyrodniczym otoczeniem; przyczynienie się do zapewnienia różnorodności biologicznej poprzez ochronę siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, a także utrzymania gatunków ptaków dziko występujących (cele sieci Natura 2000)); warunki życia i zdrowie ludzi (zapewnienie kontaktu ze starannie utrzymywanymi elementami środowiska kulturowego i przyrodniczego); powierzchnia ziemi i gleby (zachowanie (lub odtwarzanie) biologicznych funkcji powierzchni ziemi); wody (zapobieganie pogarszaniu oraz ochrona i poprawa stanu ekosystemów wodnych; zrównoważone korzystanie z wód oparte na długoterminowej ochronie dostępnych zasobów wodnych) jego oddziaływanie na środowisko w tym zakresie jest korzystne. Działanie to nie ma wpływu na realizację pozostałych celów, jego oddziaływanie na środowisko jest w tym zakresie neutralne Cel 1. Zwiększenie odporności miasta na występowanie deszczy nawalnych / powodzi nagłych / powodzi od strony rzek Cel jest realizowany za pomocą 12 działań adaptacyjnych, z których 6 ma przynajmniej w części charakter techniczny: 1. Analiza efektywności systemu monitoringu i ostrzegania przed zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatu. 2. Budowa i rozwój błękitnej i zielonej infrastruktury _ osuwiska. 3. Budowa i rozwój systemu błękitnej i zielonej infrastruktury _ gospodarowanie wodami opadowymi. 4. Budowa systemu informacji o zagrożeniach w przestrzeni publicznej. 6. Dostosowanie systemu komunikacji publicznej do skutków zmian klimatu. 7. Edukacja / promocja / informacja o: zagrożeniach; podjętych i planowanych działaniach adaptacyjnych; funkcjonujących systemach monitorowania i ostrzegania, dobrych i złych praktykach (działań i postaw). 10. Przegląd i korekta istniejących planów zarządzania kryzysowego w mieście. 11. Przygotowanie instrukcji postępowania dla służb publicznych w przypadku wystąpienia ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych. Strona49

50 15. Techniczne i nietechniczne zabezpieczenie zagrożonych budynków i infrastruktury krytycznej w strefie zagrożenia. 16. Uwzględnianie uaktualnionych prognoz zmian klimatu w dokumentach strategicznych i planistycznych miasta. 17. Wzmocnienie służb ratowniczych z uwzględnieniem zmian klimatycznych. 18. Zwiększenie udziału powierzchni biologicznie czynnych poprzez ograniczenie powierzchni nieprzepuszczalnych w mieście lub ich rozszczelnienie. Działania adaptacyjne tego celu służą bezpośrednio celom ochrony środowiska, szczególnie poprawie warunków życia i zdrowia ludzi, zachowaniu walorów krajobrazowych oraz zwiększeniu udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska. Wszystkie działania mogą pośrednio przyczynić się do realizacji celów ochrony środowiska, w zakresie co najmniej kilku komponentów Cel 2. Zwiększenie odporności miasta na występowanie ekstremalnych temperatur powietrza Cel jest realizowany za pomocą 12 działań adaptacyjnych, z których 6 ma przynajmniej w części charakter techniczny: 1. Analiza efektywności systemu monitoringu i ostrzegania przed zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatu. 4. Budowa systemu informacji o zagrożeniach w przestrzeni publicznej. 5. Budowa systemu rozwiązań dla zapewnienia komfortu termicznego mieszkańców. 6. Dostosowanie systemu komunikacji publicznej do skutków zmian klimatu. 7. Edukacja / promocja / informacja o: zagrożeniach; podjętych i planowanych działaniach adaptacyjnych; funkcjonujących systemach monitorowania i ostrzegania, dobrych i złych praktykach (działań i postaw). 10. Przegląd i korekta istniejących planów zarządzania kryzysowego w mieście. 11. Przygotowanie instrukcji postępowania dla służb publicznych w przypadku wystąpienia ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych. 13. Rozbudowa monitoringu jakości powietrza w mieście. 15. Techniczne i nietechniczne zabezpieczenie zagrożonych budynków i infrastruktury krytycznej w strefie zagrożenia. 16. Uwzględnianie uaktualnionych prognoz zmian klimatu w dokumentach strategicznych i planistycznych miasta. 17. Wzmocnienie służb ratowniczych z uwzględnieniem zmian klimatycznych. Działania adaptacyjne tego celu służą bezpośrednio celom ochrony środowiska, szczególnie poprawie warunków życia i zdrowia ludzi, poprawie stanu wód, zachowaniu walorów krajobrazowych, zapobieganiu stratom dóbr materialnych oraz zwiększeniu udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska. Wszystkie działania mogą pośrednio przyczynić się do realizacji celów ochrony środowiska, w zakresie co najmniej kilku komponentów. Strona50

51 6.3. Cel 3. Zwiększenie odporności miasta na występowanie silnego i bardzo silnego wiatru oraz burz (w tym burz z gradem) Cel jest realizowany za pomocą 9 działań adaptacyjnych, z których 5 ma przynajmniej częściowo charakter techniczny: 1. Analiza efektywności systemu monitoringu i ostrzegania przed zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatu. 4. Budowa systemu informacji o zagrożeniach w przestrzeni publicznej. 6. Dostosowanie systemu komunikacji publicznej do skutków zmian klimatu. 7. Edukacja / promocja / informacja o: zagrożeniach; podjętych i planowanych działaniach adaptacyjnych; funkcjonujących systemach monitorowania i ostrzegania, dobrych i złych praktykach (działań i postaw). 10. Przegląd i korekta istniejących planów zarządzania kryzysowego w mieście. 11. Przygotowanie instrukcji postępowania dla służb publicznych w przypadku wystąpienia ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych. 15. Techniczne i nietechniczne zabezpieczenie zagrożonych budynków i infrastruktury krytycznej w strefie zagrożenia. 16. Uwzględnianie uaktualnionych prognoz zmian klimatu w dokumentach strategicznych i planistycznych miasta. 17. Wzmocnienie służb ratowniczych z uwzględnieniem zmian klimatycznych. Działania adaptacyjne tego celu służą bezpośrednio celom ochrony środowiska, szczególnie poprawie warunków życia i zdrowia ludzi, zachowaniu walorów krajobrazowych, zapobieganiu stratom dóbr materialnych oraz zwiększeniu udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska. Wszystkie działania mogą pośrednio przyczynić się do realizacji celów ochrony środowiska, w zakresie co najmniej kilku komponentów Cel 4. Zwiększenie odporności miasta na występowanie wzrostu poziomu morza / powodzi od strony morza Cel jest realizowany za pomocą 10 działań adaptacyjnych, z których 4 ma przynajmniej częściowo charakter techniczny: 1. Analiza efektywności systemu monitoringu i ostrzegania przed zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatu. 2. Budowa i rozwój błękitnej i zielonej infrastruktury _ osuwiska. 4. Budowa systemu informacji o zagrożeniach w przestrzeni publicznej. 7. Edukacja / promocja / informacja o: zagrożeniach; podjętych i planowanych działaniach adaptacyjnych; funkcjonujących systemach monitorowania i ostrzegania, dobrych i złych praktykach (działań i postaw). 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania. 10. Przegląd i korekta istniejących planów zarządzania kryzysowego w mieście. Strona51

52 11. Przygotowanie instrukcji postępowania dla służb publicznych w przypadku wystąpienia ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych. 15. Techniczne i nietechniczne zabezpieczenie zagrożonych budynków i infrastruktury krytycznej w strefie zagrożenia. 16. Uwzględnianie uaktualnionych prognoz zmian klimatu w dokumentach strategicznych i planistycznych miasta. 17. Wzmocnienie służb ratowniczych z uwzględnieniem zmian klimatycznych. Działania adaptacyjne tego celu służą bezpośrednio celom ochrony środowiska, szczególnie poprawie warunków życia i zdrowia ludzi, poprawie stanu wód, zachowaniu walorów krajobrazowych, zapobieganiu stratom dóbr materialnych oraz zwiększeniu udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska. Wszystkie działania mogą pośrednio przyczynić się do realizacji celów ochrony środowiska, w zakresie co najmniej kilku komponentów Cel 5. Zwiększenie odporności miasta na kumulowanie zanieczyszczeń z niskiej emisji, transportu i przemysłu w powietrzu Cel jest realizowany za pomocą 12 działań adaptacyjnych, z których 6 ma przynajmniej częściowo charakter techniczny: 1. Analiza efektywności systemu monitoringu i ostrzegania przed zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatu. 4. Budowa systemu informacji o zagrożeniach w przestrzeni publicznej. 6. Dostosowanie systemu komunikacji publicznej do skutków zmian klimatu. 7. Edukacja / promocja / informacja o: zagrożeniach; podjętych i planowanych działaniach adaptacyjnych; funkcjonujących systemach monitorowania i ostrzegania, dobrych i złych praktykach (działań i postaw). 8. Modyfikacja systemu organizacji ruchu pojazdów spalinowych w mieście. 10. Przegląd i korekta istniejących planów zarządzania kryzysowego w mieście. 11. Przygotowanie instrukcji postępowania dla służb publicznych w przypadku wystąpienia ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych. 12. Rozbudowa dróg rowerowych i ciągów pieszych (w sąsiedztwie do systemów komunikacyjnych). 13. Rozbudowa monitoringu jakości powietrza w mieście. 14. Rozbudowa systemu ograniczania niskiej emisji komunalnej w miastach. 16. Uwzględnianie uaktualnionych prognoz zmian klimatu w dokumentach strategicznych i planistycznych miasta. 17. Wzmocnienie służb ratowniczych z uwzględnieniem zmian klimatycznych. Działania adaptacyjne tego celu służą bezpośrednio celom ochrony środowiska, szczególnie poprawie warunków życia i zdrowia ludzi, zachowaniu walorów krajobrazowych, zapobieganiu stratom dóbr materialnych oraz zwiększeniu udziału społeczności lokalnych w ochronie środowiska. Wszystkie działania mogą pośrednio przyczynić się do realizacji celów ochrony środowiska, w zakresie co najmniej kilku komponentów. Strona52

53 7. Analiza i ocena przewidywanych znaczących oddziaływań na środowisko Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko została wykonana przy pomocy macierzy i zgodnie z przyjętą skalą opisaną w rozdziale 4 i jest przedstawiona w załączniku 3. W załączniku 3 przedstawiono także szczegółową analizę negatywnego oddziaływania na środowisko działań adaptacyjnych Oddziaływanie MPA na różnorodność biologiczną, rośliny i zwierzęta Brak działań adaptacyjnych, mogących mieć znaczący negatywny wpływ na różnorodność biologiczną, rośliny i zwierzęta. Większość działań ma oddziaływania korzystne lub raczej korzystne. Część działań jest neutralna. Tylko jedno działanie: 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania może oddziaływać negatywnie, przy czym oddziaływania będą miały charakter lokalny, ale długotrwały i nieodwracalny. Działanie ma jednocześnie pozytywny wpływ na ten element środowiska. W ramach działania 9 przewidziane jest sztuczne zasilanie i umocnienia brzegowe odcinków: Redłowo Kamienna Góra (km 83,5 85,3) oraz Oksywie Mechelinki (km 89,1 96,6), tak aby były spełnione wymagania rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie minimalnych poziomów bezpieczeństwa brzegu morskiego oraz przebiegu granicznej linii ochrony brzegu morskiego. Jednolita część wód powierzchniowych przybrzeżnych Zatoka Gdańska Wewnętrzna o kodzie PLTW IV WB 4 została uznana za część wód naturalną, a to oznacza, że nie jest ona klasyfikowana jako silnie zmieniona. Wzrost poziomu morza skutkuje zwiększoną erozję brzegów morskich, stwarzając groźbę przerwania wałów wydmowych i zalania terenów położonych niżej. Ochrona brzegów jest koniecznością, ale podejmowane działania muszą być wyważone między potrzebami człowieka a naturą, aby się nie przyczyniły do zmiany klasyfikacji jednolitej części wód. Gdyńskie wybrzeże w całości styka się ze specjalnym obszarem ochrony ptaków Zatoka Pucka, a w swej południowej części obejmuje część specjalnego obszaru ochrony siedlisk Klify i Rafy Kamienne Orłowa. Morska część ostoi Klify i Rafy Kamienne Orłowa stanowi mozaikę różnych siedlisk, skupionych na małym obszarze, a także chronionych gatunków. Część lądową ostoi stanowi głównie zalesiona powierzchnia morenowej wysoczyzny Kępy Redłowskiej, rozcięta siecią głębokich dolin erozyjnych, w większości suchych, z cennymi siedliskami. Obszar brzegu i przyległego doń morza jest ostoją ptasią o randze europejskiej, z licznymi chronionymi gatunkami ptaków. Dla działania jest możliwość zastosowania rozwiązań ograniczających negatywne oddziaływania, ale w fazie projektowej konkretnych rozwiązań twarde działania techniczne powinny być poddane ocenie oddziaływania na środowisko Oddziaływanie MPA na warunki życia i zdrowia ludzi Brak działań adaptacyjnych, mogących mieć znaczący negatywny lub negatywny wpływ na życia i zdrowia ludzi. Wszystkie działania mają oddziaływania korzystne lub raczej korzystne. Strona53

54 7.3. Oddziaływanie MPA na powierzchnię ziemi i gleby Brak działań adaptacyjnych, mogących mieć znaczący negatywny wpływ na powierzchnię ziemi i gleby. Większość działań ma oddziaływania korzystne lub raczej korzystne. Część działań jest neutralna Oddziaływanie MPA na wody Brak działań adaptacyjnych, mogących mieć znaczący negatywny wpływ na wody. Większość działań ma oddziaływania korzystne lub raczej korzystne. Część działań jest neutralna Oddziaływanie MPA na powietrze i klimat Brak działań adaptacyjnych, mogących mieć znaczący negatywny lub negatywny wpływ na powietrze i klimat. Większość działań ma oddziaływania korzystne lub raczej korzystne. Część działań jest neutralna Oddziaływanie MPA na zasoby naturalne Brak działań adaptacyjnych, mogących mieć znaczący negatywny lub negatywny wpływ na zasoby naturalne. Większość działań ma oddziaływania korzystne lub raczej korzystne. Część działań jest neutralna Oddziaływanie MPA na zabytki Brak działań adaptacyjnych, mogących mieć znaczący negatywny lub negatywny wpływ na zabytki. Większość działań ma oddziaływania korzystne lub raczej korzystne. Część działań jest neutralna Oddziaływanie MPA na krajobraz Brak działań adaptacyjnych, mogących mieć znaczący negatywny lub negatywny wpływ na krajobraz. Większość działań ma oddziaływania korzystne lub raczej korzystne. Część działań jest neutralna Oddziaływanie MPA na dobra materialne Brak działań adaptacyjnych, mogących mieć znaczący negatywny lub negatywny wpływ na dobra materialne. Większość działań ma oddziaływania korzystne lub raczej korzystne. Część działań jest neutralna Oddziaływanie MPA na powiązania przyrodnicze Brak działań adaptacyjnych, mogących mieć znaczący negatywny wpływ na powiązania przyrodnicze. Większość działań ma oddziaływania korzystne lub raczej korzystne. Część działań jest neutralna Oddziaływania skumulowane Analiza powiązań MPA z innymi dokumentami strategicznymi i planistycznymi szczebla regionalnego i lokalnego nie wykazała możliwości wystąpienia potencjalnych negatywnych oddziaływań skumulowanych. Strona54

55 Znacząca część działań adaptacyjnych jest zgodna z zapisami innych dokumentów w zakresie poprawy jakości i stanu środowiska, część działań będzie wzmacniać swoje pozytywne oddziaływania, a część nie ma żadnych powiązań z innymi zamierzeniami. 8. Oddziaływanie postanowień MPA na obszary Natura 2000 Obszary Natura 2000 Specjalny obszar ochrony siedlisk Klify i Rafy Kamienne Orłowa (kod obszaru PLH220105) Obszar prawie w całości, za wyjątkiem niewielkiego, północnego skrawka przy prawym brzegu ujściowego odcinka rzeki Swelini, znajduje się w obrębie Gdyni. Obejmuje strefę brzegową wraz z fragmentem wód Zatoki Gdańskiej. Z uwagi na fakt, że działania adaptacyjne MPA będą realizowane w mieście, możliwość potencjalnego konfliktu z celami ochrony obszaru jest niewielka. Tym nie mniej konkretne twarde techniczne projekty, które mają być realizowane w ramach działania 9 powinny podlegać ocenie oddziaływania na środowisko. Specjalny obszar ochrony ptaków Zatoka Pucka (kod obszaru PLB220005) Obszar obejmuje wody zachodniej części Zatoki Gdańskiej, całe wybrzeże Gdyni graniczy z obszarem. Potencjalne negatywne oddziaływania mogą mieć twarde techniczne projekty, które mają być realizowane w ramach działania 9, z tego powodu powinny one podlegać ocenie oddziaływania na środowisko. Z uwagi na to, że działania adaptacyjne MPA są ograniczone do obszaru municypalnego Gdyni, nie będą one miały żadnych oddziaływań na cele ochrony przyrody w obszarach Natura 2000, za wyjątkiem działania: 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania, które może negatywnie wpływać na cele i przedmioty ochrony w obszarach. 9. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji MPA MPA jest ukierunkowany na zwiększanie odporności miasta na zmiany klimatu. Można prognozować, że w sytuacji braku podjęcia działań adaptacyjnych zmiany w środowisku będą dotyczyły przede wszystkich warunków życia ludzi, które działania adaptacyjne MPA zdecydowanie poprawiają. Wiele działań adaptacyjnych MPA ma jednak także znaczenie dla innych komponentów środowiska. Rozwój systemu monitoringu i ostrzegania przed zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatu, budowa systemu informacji i gromadzenia danych uwzględnianie prognoz mian klimatu w dokumentach planistycznych oraz edukacja, promocja i informacja o funkcjonujących systemach monitorowania i ostrzegania przed zagrożeniami klimatycznymi mają pośrednio pozytywne oddziaływania na takie komponenty środowiska jak różnorodność biologiczna, stan i zasoby wód, powietrze atmosferyczne i klimat. Umożliwiają prognozowanie niekorzystnych zjawisk, mających wpływ na te komponenty, przyczyniając się do redukcji ryzyka zajścia niekorzystnych zjawisk. Tym samym rezygnacja z ich realizacji może spowodować, że straty środowiskowe będą większe, przy braku żadnych profitów środowiskowych w przypadku z zrezygnowania z ich realizacji. Strona55

56 Niektóre działania będą bezpośrednio zdecydowanie pozytywnie wpływały na stan środowiska, lub niektóre jego komponenty. Optymalizacja systemu gospodarowania wodami opadowymi oraz rozwój systemu kanalizacji burzowej i odwodnieniowej miasta przyczyni się do poprawy jakości wód powierzchniowych, dzięki zmniejszeniu niekorzystnego dla stanu chemicznego rzek szybkiego spływu wód opadowych z obszaru miasta do morza. Dzięki wtórnemu wykorzystaniu wód opadowych, na przykład do zraszania ulic lub podlewanie zieleni miejskiej przyczyni się także do zmniejszenia zużycia wody. Budowa i rozwój błękitnej i zielonej infrastruktury zabezpieczenie miasta przed osuwiskami, budowa i odbudowa systemu retencyjnego cieków Gdyni, zmniejszenie spływających do rzek i bezpośrednio do Bałtyku zanieczyszczeń, zwiększenie powierzchni zieleni miejskiej, zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej, budowa mikrozbiorników retencjonujących wodę są działaniami mającymi pozytywny wpływ na środowisko. Takie działania, odpowiednio zaprojektowane, zwiększą mozaikowość siedlisk w mieście, przyczyniając się do zachowania lub wzrostu różnorodności biologicznej. Często stwarzane przez człowieka siedliska są wykorzystywane przez zagrożone gatunki zwierząt. Przykładem mogą być zbiorniki przeciwpożarowe zasiedlane przez traszki, czy parkowe sadzawki, wykorzystywane przez płazy jako miejsca rozrodu. Podobnie pozytywną rolę spełni zwiększenie udziału powierzchni biologicznie czynnej, uzyskane dzięki ograniczenie powierzchni nieprzepuszczalnych lub ich rozszczelnienie. Także jedyne działanie o potencjalnie negatywnych oddziaływaniach na różnorodność biologiczną, florę i faunę 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania może się, przy odpowiedniej realizacji, pośrednio przyczynić do poprawy stanu i zasobów tego komponentu środowiska. Brak realizacji MPA nie spowoduje braku zmian w stanie środowiska, nie spełni funkcji konserwatorskich, utrwalających stan aktualny. Wręcz przeciwnie, istniejące trendy dla wielu komponentów będą się pogłębiały, co spowoduje, że stan środowiska będzie się pogarszał. Natomiast realizacja MPA stwarza dużą szansę na jego poprawę. 10. Informacja o możliwym transgranicznym oddziaływaniu MPA na środowisko Nie wystąpi transgraniczne oddziaływanie projektu MPA na środowisko. Zasięg terytorialny dokumentu ograniczony do terenu w granicach administracyjnych miasta i jest znacznie oddalony od granic państwowych. Nie występują powiązania przyrodnicze pomiędzy obszarem, w którym położone jest miast oraz obszarami poza granicami kraju. Oddziaływania MPA mają lokalny zasięg, zamykają się w granicach miasta. Strona56

57 11. Rozwiązania mające na celu ograniczenie, zapobieganie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko Rekomendacje dotyczące dokumentu MPA Poniżej wskazano rekomendacje, które po wprowadzeniu do końcowej wersji MPA przyczynią się do lepszej realizacji celów ochrony środowiska lub wzmocnienia korzystnego dla środowiska oddziaływań zaplanowanych działań adaptacyjnych. Tabela 4 Rekomendacje dotyczące dokumentu MPA Lp. Miejsce zmiany Zakres zmiany 1 Działanie 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania. Uzupełnić o zapisy: Odtwarzanie wałów przeciwsztormowych tylko w lokalizacjach chroniących obszary zagospodarowane i zaniechanie generowania nowych obszarów chronionych przed wezbraniami sztormowymi dla potencjalnego zagospodarowania; Realizacja twardych działań technicznych będzie poprzedzona szczegółową inwentaryzacją przyrodniczą i ewentualnie oceną oddziaływania na środowisko Realizacja działań technicznych będzie przebiegała z zachowaniem najlepszych dostępnych technologii Zalecenia dotyczące rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań Przedsięwzięcia wynikające z działań adaptacyjnych zaplanowanych w MPA, zlokalizowane są na terenach w przewadze zurbanizowanych i nie będą powodowały znaczącego oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Niemniej jednak dla niektórych działań adaptacyjnych proponuje się rozwiązania, które ograniczą potencjalne negatywne oddziaływanie na środowisko. Tabela 5 Rozwiązania ograniczające potencjalne negatywne oddziaływanie na środowisko planowanych działań adaptacyjnych Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie Lp. Działania lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań 1 Działanie 9. Odtwarzanie odcinków wydm i wałów przeciwsztormowych zniszczonych w wyniku wezbrań sztormowych oraz podniesienie i rozbudowa wałów przeciwsztormowych i wałów przeciwpowodziowych, wykonanie zabezpieczeń brzegów narażonych na wpływ falowania. - odtwarzanie wałów przeciwsztormowych tylko w lokalizacjach chroniących obszary zagospodarowane, zaniechanie generowania nowych obszarów chronionych przed wezbraniami sztormowymi dla potencjalnego zagospodarowania - poprzedzenie realizacji twardych działań technicznych szczegółową inwentaryzacją przyrodniczą i ewentualnie oceną oddziaływania na środowisko - realizacja działań technicznych z zachowaniem najlepszych dostępnych technologii Strona57

58 12. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w MPA Przygotowanie projektu MPA poprzedziło przygotowanie trzech wariantów realizacji projektu. I wariant został przygotowany przez zespół ekspertów wykonawcy, II przez zespół miejski. III wariant był wynikiem uzgodnień między oboma zespołami we współpracy z licznymi interesariuszami. Uzgodnione opcje warianty alternatywnych rozwiązań, zostały poddane wielokryterialnej analizie, w wyniku której powstała aktualna propozycja działań adaptacyjnych MPA. Wszystkie warianty opcje mały podobne oddziaływania na środowisko. 13. Trudności napotkane przy opracowaniu Prognozy wynikające z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy W ocenie wpływu poszczególnych działań na środowisko wykorzystano zarówno dzisiejszy stan wiedzy, jak i doświadczenie ekspertów. Niemniej z uwagi na specyfikę ocen prognostycznych, także i niniejsza Prognoza obarczona jest pewną dozą niepewności. Faktyczne, mierzalne oddziaływania na środowisko są efektem realizacji konkretnych przedsięwzięć, a charakter i zasięg tych oddziaływań zależy od charakteru i skali przedsięwzięć oraz wrażliwości środowiska obszarów, w których przedsięwzięcia są lokalizowane. Bez szczegółowych informacji o przedsięwzięciu i jego lokalizacji trudno jest określić efekty, jakie wywoła ono w środowisku. Dlatego też operowano kategoriami możliwych oddziaływań oraz rodzajami reakcji środowiska na te oddziaływania. Część zaproponowanych do realizacji działań będzie wymagało uszczegółowienia oraz opracowania oddzielnej prognozy oddziaływania na środowisko konkretnych projektów inwestycyjnych, na podstawie której wydawane będą decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach Obszarem niepewności jest także nakładanie się oddziaływań wynikających z realizacji działań adaptacyjnych oraz innych dokumentów strategicznych i planistycznych miasta. Często wysoki stopień ogólności oraz specyfika dokumentów nie pozwala na zidentyfikowanie wszystkich możliwych efektów sumarycznych i synergicznych jakie lokalnie wystąpią w środowisku miasta oraz jego otoczenia. Strona58

59 14. Propozycje dotyczące metod analizy skutków realizacji postanowień MPA dla środowiska W MPA zaproponowano zasady oraz wskaźniki monitorowania i ewaluacji, które odnoszą się także do ochrony środowiska. Niemniej proponuje się, aby w końcowej wersji MPA znalazły się dodatkowe wskaźniki, które przedstawiono w tabeli. Tabela 6 Proponowane wskaźniki monitorowania skutków MPA dla środowiska Wskaźnik Komponent środowiska Częstość [jednostka miary] Powierzchnia siedlisk zajętych w wyniku realizacji działania 9 [ha] Co 6 lat Źródło informacji Urząd Morski w Gdyni Różnorodność biologiczna, flora i fauna Powierzchnia odtworzonych siedlisk wydmowych [ha] Co 6 lat Urząd Morski w Gdyni Długość wykonanych zabezpieczeń brzegów [m] 1 raz na 3 lata Urząd Morski w Gdyni Warunki życia i zdrowie ludzi Ocena komfortu życia w mieście przez mieszkańców badanie jakościowe 1 raz w roku Urząd Miasta Gdyni Wody Jakość wód powierzchniowych przejściowych Zatoka Gdańska Wewnętrzna i Zatoka Pucka Zewnętrzna Wg metodyk PMŚ GIOŚ Strona59

60 15. Wykorzystane materiały Agenda 2030 zrównoważonego rozwoju. Transforming Our World: The 2030 Agenda for Global Action. Resolution adopted by the General Assembly on 25 September A/RES/70/1 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz. U. L 20 z , s. 7-25) Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. U. L 206 z , s 7-50) EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (COM(2010)2020 końcowy) Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (M.P poz. 252) Krajowa Polityka Miejska 2023 (M.P poz. 1235) Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, miasta, obszary wiejskie (M.P poz. 423) Kruk-Dowgiałło L., Brzeska P., Błeńska M., Opioła R., Kuliński M., Osowiecki A., 2009: Czy ochrona brzegów niszczy siedliska denne? Studium przypadku progi podwodne w Gdyni Orłowie. W: Polska Inżynieria Środowiska pięć lat po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Tom 3. Monografie PAN nr 60. Lublin: Kuźniewski B., Sposób ochrony brzegu przed falami morskimi i zespół tłumiący energiię fal morskich [The manner of embankment protection against sea waves and unit dampening energy of sea waves]. Patent PL , Polish Patent Office, Łabuz T,. 2013: Sposoby ochrony brzegów morskich i ich wpływ na środowisko przyrodnicze polskiego wybrzeża Bałtyku. WWF Polska, Nasze ubezpieczenie na życie i nasz kapitał naturalny - unijna strategia ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów (COM(2011) 244 końcowy ) Nowa Karta Ateńska Wizja miast XXI wieku Ostrowski R., Skaja M., Piotrowska D., 2013: Optymalizacja miejsca poboru osadów do sztucznego zasilania brzegów. Inżynieria Morska i Geotechnika, 5/2013: Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Gdyni na lata Prognoza oddziaływania na środowisko dla projektu strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku Ekovert. Łukasz Szkudlarek. 7 marca 2013 r. Prognoza oddziaływania na środowisko do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gdyni, 2015 r. Program ochrony środowiska dla Gdyni na lata z perspektywą do roku Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu sporządzona w Nowym Jorku dnia 9 maja 1992 r. (Dz. U poz. 238) Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 17 listopada 2017 r. w sprawie minimalnych poziomów bezpieczeństwa brzegu morskiego oraz przebiegu granicznej linii ochrony brzegu morskiego. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Dziennik Urzędowy Dz.U Rozporządzenie Nr 11/2005 Wojewody Pomorskiego z dnia 20 czerwca 2005 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody "Łęg nad Swelinią" Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego Dz. Urz. z 2005 r. Nr 66, poz Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (tekst jedn. Dz. U poz. 71) Strategia Rozwoju Kraju 2020 (M.P poz. 882) Strategia rozwoju Miasta Gdyni Strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów (COM(2013)0216 końcowy) Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA 2020) Strategiczny plan adaptacji sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku Strona60

61 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gdyni. Szmytkiewicz M., 2010: Stosowane metody stabilizacji brzegu morskiego w aspekcie zachowania i odtwarzania plaż oraz trwałość stosowanych rozwiązań, Instytut Budownictwa Wodnego PAN w Gdańsku, Jastarnia r. Szruba M., 2017: Ochrona brzegów morskich. Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne, Styczeń-Luty 2017: Uchwała Nr XVII/409/08 Rady Miasta Gdyni z dnia 27 lutego 2008 r. w sprawie: użytku ekologicznego w dzielnicy Wielki Kack Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Nr 36 poz z dnia r. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn. Dz. U poz z późn. zm.) Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jedn. Dz. U poz z późn. zm.) Ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. Dz.U. 2013, poz Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz. U poz. 519 z późn. zm.) Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegów morskich, Dz. U. z 2016 r. poz Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jedn. Dz. U. 2017, poz. 1161) Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Obszaru miasta Gdyni na lata Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 22 kwietnia1983 roku w sprawie uznania za rezerwaty przyrody Monitor Polski M.P. z 1983 r. Nr 16, poz. 91 Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 24 listopada 1983 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody Monitor Polski M. P. z 1983 r. Nr 39, poz. 230 Zarządzenie Nr 183/2000 Wojewody Pomorskiego z dnia 28 listopada 2000 r. w sprawie uznania niektórych obszarów za użytki ekologiczne Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Nr 115 poz. 738 z dnia r. Zarządzenie Nr 6/2010 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 7 kwietnia 2010 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody "Kępa Redłowska" Dz. Urz. Województwa Pomorskiego Dz. Urz. z 2010 r. Nr 97, poz Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 11 kwietnia 2017 roku w sprawie ustanowieni zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody Cisowa Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 8 czerwca 2017 roku w sprawie ustanowienia zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody Łęg nad Swelinią Zarządzenie Wojewody Pomorskiego z dnia 29 lipca 1938 r. o ochronie tworów przyrody na obszarze Kępy Redłowskiej w Gdyni Dz. Urz. Województwa Pomorskiego Dz. Urz. z 1938 r. Nr 23, poz. 271 Strona61

62 16. Załączniki 1. Załącznik 1. Oświadczenie o posiadaniu uprawnień do sporządzania prognoz oddziaływania na środowisko. 2. Załącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska. 3. Załącznik 3. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko. Strona62 Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy ul. Krucza 5/11D Warszawa tel.: faks: sekretariat@ios.gov.pl Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy ul. Podleśna Warszawa tel.: faks: imgw@imgw.pl Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych ul. Kossutha Katowice tel.: faks: ietu@ietu.pl Arcadis Sp. z o.o. ul. Wołoska 22a Warszawa tel.: faks: mpa@arcadis.com