Propozycje wymagań edukacyjnych na poszczególne stopnie z przedmiotu przyroda na poziomie klasy szóstej szkoły podstawowej

Transkrypt

1 Propozycje wymagań edukacyjnych na poszczególne stopnie z przedmiotu przyroda na poziomie klasy szóstej szkoły podstawowej Opracowane na podstawie: Wymagania do działów Tajemnice przyrody. Klasa 6, Wyd. Nowa Era. Wymagania zostały umieszczone w tabeli i przyporządkowane do poszczególnych stopni szkolnych. Uczeń starający się o konkretną ocenę powinien spełnić wymagania przypisane do niej, a także wymagania na oceny niższe. Przykładowo, aby otrzymać ocenę dobrą z przyrody należy spełnić wymagania na oceny: dobry, dostateczny i dopuszczający. Ocenę celującą na koniec roku może otrzymać uczeń, który otrzyma przynajmniej dwie oceny celujące ze sprawdzianów, a z pozostałych form sprawdzenia wiedzy i umiejętności oceny bardzo dobre. Dopuszcza się ocenianie według kryteriów niezawartych w poniższych tabelach. W tych sytuacjach uczniowie zostaną poinformowani na lekcji o szczegółowych wymaganiach na stopnie. Lp. Nazwa działu Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca 1. Odkrywamy tajemnice naszej planety ilustracji twórcę teorii heliocentrycznej; - podpisać przedstawione na ilustracji ciała niebieskie (gwiazda, planeta, księżyc); ilustracji Ziemię i Księżyc; - opisać kształt Ziemi; ciał przyciąganych przez - odróżnić gwiazdy od innych ciał niebieskich; - wymienić rodzaje ciał niebieskich; - podpisać bieguny magnesów przyciągających się i odpychających się; - narysować linie sił pola magnetycznego; - podpisać na rysunku schematycznym: południki, południk - omówić najważniejsze założenia teorii heliocentrycznej; - wymienić w kolejności planety Układu Słonecznego; - rozpoznać ciała niebieskie na podstawie opisu; - zaznaczyć na rysunku oś ziemską; - wyjaśnić znaczenie terminów: bieguny - wymienić, popierając przykładami, typy planet; - wyjaśnić znaczenie terminów: pole magnetyczne, linie sił pola magnetycznego; - opisać zależność między położeniem ziemskich biegunów geograficznych dlaczego Ziemia jest wielkim magnesem, wykorzystując wiadomości na temat budowy jej wnętrza; - wyjaśnić pojęcia: długość geograficzna, szerokość geograficzna;

2 2. Poznajemy zjawiska fizyczne magnes i tych, których magnes nie przyciąga; - podpisać na rysunku globusa północny i południowy biegun geograficzny, półkule: wschodnią, zachodnią, północną i południową; na Ziemi następują po sobie dzień i noc; - podać, ile czasu trwa obieg Ziemi dookoła Słońca; - wymienić daty rozpoczęcia kalendarzowych pór roku; - podpisać na rysunkach zwrotniki Raka i Koziorożca, równik i koła podbiegunowe; - wymienić nazwy wszystkich kontynentów i trzech oceanów na kuli ziemskiej; - opisać odkrycie Krzysztofa Kolumba. - na podstawie rysunku toru rozpoznać ruch prostoliniowy i krzywoliniowy; zerowy i południk 180, równoleżniki, równik; - zaznaczyć na mapie punkty leżące na tym samym południku lub równoleżniku; - zaznaczyć na rysunku schematycznym kierunek ruchu obrotowego Ziemi; - podpisać na rysunku mapy świata strefy oświetlenia Ziemi; - wymienić nazwy oceanów; - zaznaczyć na mapie trasę wyprawy morskiej Ferdynanda Magellana. ruch ciał; wielkości opisujące ruch: prędkość, drogę i jednoimienne, bieguny różnoimienne; - opisać zasadę działania kompasu; - wymienić czynniki zakłócające działanie kompasu; - wyjaśnić znaczenie pojęć: siatka geograficzna, siatka kartograficzna, południki, równoleżniki, równik; - wymienić skutki nachylenia osi ziemskiej; - zaznaczyć na rysunku oświetlenie Ziemi w dniach tzw. przesileń; - opisać rolę oceanu jako magazynu żywności i źródła surowców mineralnych; - wymienić przyczyny wielkich odkryć geograficznych. układ odniesienia; na czym polega względność ruchu; i magnetycznych; - opisać różnice między południkami a równoleżnikami; - odszukać punkt na mapie mając dane jego współrzędne geograficzne; na Ziemi istnieją różnice czasu; na obszarach podbiegunowych trwa noc polarna i dzień polarny; - opisać wpływ zmian oświetlenia Ziemi przez Słońce na warunki życia organizmów; - opisać poznane kontynenty; - zaznaczyć na mapie portugalską drogę wschodnią i zachodni szlak hiszpański. - obliczyć drogę, czas, mając podane pozostałe wielkości opisujące ruch; od czego - określić położenie geograficzne dowolnego punktu na mapie; - spośród dwóch wybranych miast wskazać miasto, w którym Słońce wzejdzie lub zajdzie wcześniej. - wykonać obliczenia wymagające przeliczania jednostek

3 występowania siły tarcia; - wymienić czynniki, od których zależy wielkość siły oporu; elektryzowania ciał; odbiorników prądu; - narysować schemat prostego obwodu elektrycznego; - wymienić zasady bezpiecznego i oszczędnego korzystania z energii elektrycznej; sztucznych źródeł światła; - podać cechy obrazu zaobserwowanego przez camerę obscurę; - narysować schemat odbicia promieni świetlnych od powierzchni gładkiej; należy używać elementów odblaskowych; - wymienić źródła dźwięku. czas; - wyjaśnić pojęcie: siła oporu; - opisać wzajemne oddziaływanie ładunków o takich samych i różnych znakach; źródeł prądu, przewodników i izolatorów elektrycznych; naturalnych źródeł światła; - narysować odbicie promieni świetlnych od powierzchni chropowatej; kiedy obraz oglądany przez lupę jest obrazem powiększonym; dźwięku; - porównać prędkość rozchodzenia się dźwięku w różnych ośrodkach. - obliczyć prędkość poruszającego się ciała; - wymienić sposoby zwiększania i zmniejszania siły tarcia; - opisać znaczenie sił oporu; siła elektryczna; popierając przykładami, pojęcia: przewodniki i izolatory; - wymienić skutki przepływu prądu elektrycznego; promień świetlny; wykorzystania camery obscury; przyrządów, w których wykorzystano zjawisko odbicia światła; - opisać cechy dźwięku; - opisać wpływ hałasu na organizm człowieka. zależy siła tarcia; - porównać siły oporu powietrza i wody; czym są wyładowania elektryczne; prąd elektryczny; - opisać wpływ przepływającego prądu na igłę magnetyczną; rozchodzenia się światła i dźwięku; - opisać zasadę działania camery obscury; - wyjaśnić pojęcia: odbicie zwierciadlane, ognisko, ogniskowa; powstawania obrazu w oku; - porównać prędkość światła i dźwięku. prędkości; - opisać przystosowania budowy zewnętrznej zwierząt służące zmniejszaniu siły oporu ich ruchu; dlaczego przebywanie w samochodzie podczas burzy jest bezpieczne; - opisać zasadę działania bezpieczników; - opisać zjawisko zaćmienia Słońca; - opisać zjawiska echa, echolokacji. 3. Odkrywamy

4 tajemnice świata zwierząt - wymienić miejsca, w których żyją zwierzęta; - podpisać na ilustracji parzydełkowce, płazińce, nicienie, pierścienice, stawonogi; - wymienić miejsca, w których żyją mięczaki; - podpisać na rysunku części ciała ryby; ilustracjach płazy oraz ryby morskie i słodkowodne; - wymienić miejsca występowania gadów; - przyporządkować pokazane na rysunkach gady do systematycznych; - wymienić trzy cechy budowy ptaków świadczące o ich przystosowaniu do lotu; - wymienić cechy ptaków drapieżnych; ilustracjach wybrane gatunki ssaków żyjących w Polsce. - przyporządkować poznane zwierzęta do kręgowców i bezkręgowców; - opisać budowę zewnętrzną tasiemca; - wymienić wspólne cechy budowy różnych grup stawonogów; - podpisać na rysunku części ciała stawonogów i mięczaków; budowy zewnętrznej ryb świadczące o ich przystosowaniu do życia w wodzie; budowy zewnętrznej płazów przystosowujące je do życia w dwóch środowiskach; - rozpoznać trzy gatunki gadów żyjące w Polsce; - wymienić cechy ptaków brodzących; - opisać przekształcenia kończyn ssaka w zależności od pełnionych przez nie zwierząt należących do kręgowców i bezkręgowców; - opisać pokrycie ciała stawonogów; - porównać budowę przedstawicieli stawonogów; ilustracjach przedstawicieli mięczaków; oddychania ryb; - wyjaśnić określenie: ryby dwuśrodowiskowe; budowy gadów świadczące o ich przystosowaniu do życia na lądzie; popierając przykładami, pojęcia: gniazdownik, zagniazdownik; - opisać przystosowania ssaków do życia w różnych typach środowisk. - wymienić cechy kręgowców i bezkręgowców; - porównać postać polipa i meduzy; - porównać płazińce i nicienie; - wskazać różnice w budowie przedstawicieli mięczaków; rozmnażania się ryb; - podzielić płazy na bezogonowe i ogoniaste, podając ich cechy; rozmnażania się gadów; ptaki mają bardzo dobrze rozwinięty układ oddechowy; - porównać budowę płazów i gadów; poznane grupy ptaków; rozmnażania się - opisać budowę komórki zwierzęcej; - wyjaśnić, czym jest regeneracja ciała u pierścienic; - opisać rozwój owadów (motyla); - opisać cechy przystosowujące ryby do życia w strefach głębinowych; - wymienić trzy gatunki płazów żyjących na innych kontynentach; wymarłych gadów żyjących w różnych środowiskach; - opisać, podając przykłady, na czym polega pasożytnictwo lęgowe; dlaczego niektóre ssaki zaraz po urodzeniu są zdolne do samodzielnego funkcjonowania, a inne wymagają

5 4. Poznajemy różnorodność krajobrazów Ziemi - wymienić składniki pogody; - podpisać na mapie przynajmniej trzy strefy klimatyczne Ziemi; - wymienić dwie cechy klimatu strefy wilgotnych lasów równikowych; ilustracjach krajobrazy strefy: wilgotnych lasów równikowych, sawann, pustyń gorących, śródziemnomorskiej, lasów mieszanych, stepów, tajgi, tundry, pustyń lodowych, gór wysokich; ilustracjach po trzy przykłady roślin i zwierząt występujących w omawianych strefach; - podpisać na mapie Saharę; - wymienić pięć produktów otrzymywanych z roślin uprawianych w strefie śródziemnomorskiej; funkcji. ssaków. opieki matki. - wyjaśnić pojęcia: - określić, jakie czynniki - opisać cechy pogoda, klimat; wpływają na klimatu na podstawie gatunków występowanie danego informacji zawartych endemicznych klimatu: morskiego, klimatu; na wykresie występujących w kontynentalnego, - wyjaśnić pojęcia: klimatycznym; wybranych strefach górskiego; strefy klimatyczne, - opisać związek krajobrazowych; - podpisać na mapie klimat astrefowy; między oświetleniem przynajmniej trzy - opisać wpływ Ziemi powstawania strefy krajobrazowe działalności człowieka a występowaniem deszczy świata; na zmiany krajobrazów stref klimatycznych; zenitalnych; - podpisać na mapie Ziemi; - opisać strukturę - opisać życie i strefy: wilgotnych wilgotnego lasu zajęcia lasów równikowych, działań człowieka w równikowego; mieszkańców sawann, pustyń strefie wilgotnych lasów - opisać zagrożenia poznanych stref; gorących, równikowych; wynikające - przyporządkować śródziemnomorskiej, - opisać roślinność z działalności podane gatunki lasów mieszanych, sawanny oraz człowieka w strefie roślin i zwierząt do stepów, tajgi, tundry, przystosowania wilgotnych lasów poszczególnych pustyń lodowych, gór roślinności pustyń i równikowych; stref wysokich; stepów; - opisać krajobrazowych. - rozpoznać wybrane - wymienić przystosowania zwierzęta wilgotnych roślin do życia w lasów równikowych; elementy krajobrazu strefie sawann; - odczytać z wykresu pustynnego; - opisać rodzaje klimatycznego - opisać cechy klimatu: pustyń gorących, informacje dotyczące śródziemnomorskiego, podając ich przebiegu temperatury tundry, pustyń przykłady; powietrza i opadów lodowych - opisać cechy roślin w omawianych i wysokogórskiego; tworzących makię strefach; - opisać przystosowania śródziemnomorską; - opisać drzew liściastych do - wyjaśnić pojęcie: przystosowania zmian temperatury w roślinność wybranych zwierząt do ciągu roku i drzew twardolistna;

6 5. Poznajemy substancje i ich przemiany - wymienić przykłady mieszanin ; - wymienić sposoby rozdzielania mieszanin niejednorodnych ; wykorzystania różnych sposobów rozdzielania mieszania w życiu codziennym; - nazwać przemiany stanów skupienia substancji. życia w omawianych strefach; ilustracjach pięć roślin uprawianych w strefie śródziemnomorskiej; - wymienić po kolei piętra roślinne w Tatrach. podając przykłady, pojęcia: mieszanina niejednorodna i mieszanina jednorodna; - wymienić czynniki przyspieszające proces rozpuszczania; - do podanych mieszanin dobrać sposób ich rozdzielania; - wyjaśnić różnice między rozpuszczaniem a topnieniem; przemian nieodwracalnych zachodzących w najbliższym otoczeniu. iglastych do warunków klimatycznych tajgi; - wyjaśnić pojęcia: step, pampa, preria; - opisać przystosowania ssaków do życia na obszarach polarnych; - wymienić po kolei piętra roślinne w Alpach. - opisać cechy mieszaniny; - do poznanych sposobów rozdzielania mieszanin dobrać przykłady z życia codziennego; - opisać składniki roztworu; czym są stopy; na czym polega przemiana odwracalna i nieodwracalna. - porównać strukturę lasu liściastego i wilgotnego lasu równikowego; przekształcania stepów przez człowieka; - porównać Arktykę i Antarktydę; - porównać piętra roślinne Tatr i Alp. na czym polega rozpuszczanie; powietrze jako jednorodną mieszaninę gazów; - opisać sposoby rozdzielania podanych mieszanin jednorodnych i niejednorodnych; - opisać spalanie jako przykład przemiany nieodwracalnej; - porównać procesy utleniania i spalania. dlaczego katastrofy tankowców stanowią zagrożenie dla organizmów morskich.

7 6. Odkrywamy, jak się zmienia Ziemia - wymienić przykłady zasobów przyrody; - wymienić dwa przykłady globalnych skutków zanieczyszczeń środowiska; - wymienić nazwy gazów cieplarnianych; - zaproponować dwa sposoby ratowania ginących gatunków roślin i zwierząt. - wyjaśnić pojęcia: zasoby przyrody, dziura ozonowa; - podać po dwa przykłady zasobów odnawialnych i nieodnawialnych; - wymienić przyczyny zanieczyszczeń środowiska; - na podstawie schematu opisać powstawanie efektu cieplarnianego; negatywnego wpływu kwaśnych opadów na stan środowiska; pamiątek z podróży (przedmiotów), których przywożenie jest zabronione. wyczerpywalne i niewyczerpywalne zasoby przyrody; zanieczyszczenia powietrza należą do szczególnie niebezpiecznych; - wymienić czynniki wpływające na wzrost ilości gazów cieplarnianych w atmosferze; działań na rzecz ochrony przyrody prowadzonych przez organizacje międzynarodowe. podając przykłady, czym są odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody; - opisać rolę warstwy ozonowej; - opisuje skutki wzrostu ilości gazów cieplarnianych dla środowiska przyrodniczego; - podać sposoby zapobiegania kwaśnym opadom; zadań z zakresu ochrony przyrody wymagających międzynarodowej współpracy; międzynarodowych konwencji na rzecz ochrony przyrody. wpływu zanieczyszczeń środowiska na zdrowie i życie ludzi w Polsce i na świecie.