Problemy rolników zwiazane z niedoborem na rynku skutecznych środków ochrony roślin EUROPEJSKI KONGRES MENEDŻERÓW AGROBIZNESU 2018

Transkrypt

1 Prof. dr hab. Marek Korbas IOR-PIB w Poznaniu Problemy rolników zwiazane z niedoborem na rynku skutecznych środków ochrony roślin EUROPEJSKI KONGRES MENEDŻERÓW AGROBIZNESU 2018

2 Najważniejszy jest rozsądek Regulacje prawne EU Rolnicy Konsumenci Bezpieczne dla ludzi i środowiska. Obowiązujące wszystkich rolników Brak relacji ekonomicznych Twarde prawo, Niedobór ŚOR w poszczególnych uprawach Brak perspektyw Ryzyko produkcji Ekonomia Wysoka jakość produktów Bezpieczne dla ludzi i środowiska. Brak pozostałości ŚOR Niska cena

3 Problemy rolników związane z niedoborem substancji czynnych Brak możliwości skutecznej ochrony wielu gatunków roślin rolniczych (małobszarowe) Konieczność poszukiwania nowych rozwiązań (ryzyko) Narastające ryzyko epidemii agrofagów Prognozowany spadek jakości plonów Spadek opłacalności i konkurencyjności gospodarstw.

4 STAN AKTUALNY Nastąpił wzrost bezpieczeństwa chemicznej ochrony z punktu widzenia środowiska i konsumentów. Ewentualne wycofanie z ochrony upraw rolniczych wielu stosowanych substancji czynnych może mieć bardzo poważne konsekwencje ekologiczne i ekonomiczne. Wycofanie neonikotynoidów jako negatywny przykład zwiększenia zużycia insektycydów. Derogacje stanowią jedynie krótkotrwałe narzędzie pomocy.

5 Sytuacja na rynku insektycydów przed i po wycofaniu stosowaniu neonikotynoidów:

6 Co może mieć wpływ na skuteczność zastosowanej ochrony? 1. Brak lustracji i prawidłowej oceny zagrożenia. 2. Brak oszacowania potrzeb i dostępność środków. 3. Niewłaściwy dobór substancji czynnych do sytuacji na polu. 4. Brak bieżącego monitoringu. 5. Brak aktualnej wiedzy na temat innowacyjnych rozwiązań.

7 SKUTKI EWENTUALNEGO WYCOFANIA SUBSTANCJI CZYNNYCH ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN NA UPRAWY ROLNICZE W POLSCE Na mocy dyrektywy 91/414 nastąpił znaczny spadek ilości dostępnych substancji czynnych w UE, w UE liczba substancji czynnych wynosiła około 1000 obecnie jest prawie 350, w USA było około 1000 aktualnie jest ponad 1300, mniej substancji czynnych to większe problemy z ochroną roślin oraz brak konkurencyjności produkcji, plany dalszego wycofania kolejnych substancji czynnych.

8 Źródło: Authorisation of Plant Protection Products, Raport DG(SANTE) MR, Bruksela 2017 Czas niezbędny do przeprowadzenia oceny poszczególnych danych w procesie rejestracji środka ochrony roślin

9 Liczba substancji czynnych zarejestrowanych w UE z podziałem na Państwa członkowskie w tym Polskę. 235* PL Źródło: Authorisation of Plant Protection Products, Raport DG(SANTE) MR, Bruksela 2017 *na dzień

10 Liczba ŚOR zarejestrowanych w UE z podziałem na Państwa członkowskie w tym Polskę. 2211* PL Źródło: Authorisation of Plant Protection Products, Raport DG(SANTE) MR, Bruksela 2017 *na dzień

11 Plusy i minusy zmian w ilości dostępnych substancji czynnych w rolnictwie nowe substancje czynne dostępne dla rolnictwa, - większa ilość substancji czynnych w doborze (mniejsze ryzyko odporności). - nowe gatunki roślin chronione dzięki ŚOR (kukurydza). - duża ilość preparatów opartych o jedną substancję czynną: glifosat (82), tebukonazol (67) - pozorne zwiększanie ilości dostępnych s.cz., - większa ilość środków handlowych opartych o tą samą s.cz. = zwiększone ryzyko powstawania odporności.

12 Wpływ ewentualnego wycofania substancji czynnych środków ochrony roślin na ilość i jakość plonu roślin Uprawy Obniżenie plonu [%] Obniżenie jakości plonu [%] Pszenica Kukurydza Rzepak Ziemniak Burak cukrowy ŚREDNIA (Klleffmann / PSOR, 2016)

13 Wpływ ewentualnego wycofania substancji czynnych środków ochrony roślin na wzrost kosztów ochrony roślin i produkcji roślin rolniczych Wzrost kosztów ochrony i produkcji Uprawa [%] minimalny maksymalny Pszenica Kukurydza 2 25 Rzepak Ziemniak 9 14 Burak cukrowy ŚREDNIA wzrost kosztów produkcji średnio o 13-25% (Klleffmann / PSOR, 2016)

14 Substancje czynne wycofane lub zaproponowane do wycofania przez KE w okresie styczeń-październik 2018r. Wycofane Zaproponowane przez KE do wycofania Tiuram Indoksakarb Dikwat Tolchlofos metylu Fenamidon Chlorotalonil Oksasulfuron Etoprofos Flurtamon Fenmedifam Chinoksyfen Desmedifam Propikonazol Chloroprofam Propineb Etoksazol Imidachlopryd* Chlotianidyna* Tiametoksam* Malation* Fenazachina* Bifentryna* Wyciąg z rdestowca sachalińskiego Pymetrozyna Zebrał: Adam Kopyść 16 (Bayer CropScience) listopad 2018r. 8 * jedynie zastosowanie w szklarniach jest możliwe

15 Nowe substancje czynne fungicydów Nazwa substancji czynnej Producent Główne zastosowanie Główne uprawy Mefentriflukonazol BASF Septoriozy, rdze Zboża Ipfentriflukonazol BASF Brak danych Brak danych Inpyrfluxam (SDHI) Sumitomo Brak danych Brak danych Chemical Fluindapyr Isagro & FMC Septoriozy, rdze, Alternaria spp., Zboża, rzepak, kukurydza, soja Sclerotinia spp., Botrytis spp., Blumeria Fenpikoksamid DOW Agro Septoria spp., Mycosporella Zbeoża, rośliny ozdobne Dipymetitron Bayer CropScience Brak danych Brak danych Dichlobentiazox Kumai Mączniaki rzekome, Brak danych zaraza ziemniaka Aminopyrifen Agro-Kansesho Brak danych Brak danych

16 T1, T2 T3? Jesień, wiosna? triazole? strobiluryny, karboksymidy? Fazy rozwojowa rośliny?

17 Ochrona zbóż substancje czynne (przykłady) T1 (BBCH 29-32) Ochrona podstawy źdźbła i dolnych liści Septorioza paskowana liści (Septoria tritici) chlorotalonil, triazole, benzovindyflupyr, Rdza brunatna (Puccinia recondita) morfoliny, spiroksamina, strobiluryny, triazole. Mączniak prawdziwy (Blumeria graminis) cyflufenamid, cyprodinil, fenpropidyna, metrafenon, morfoliny, proquinazid. Łamliwość źdźbła (Oculimacula spp.) cyprodinil, metrafenon, prochloraz, protiokonazol. Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i korzeni (Fusarium spp.) strobiluryny, triazole, benzimidazole. T2 (BBCH 39-49) Ochrona górnych liści, leczenie porażenia Septorioza paskowana liści (Septoria tritici) chlorotalonil, triazole. Rdze (Puccinia spp.) morfoliny, strobiluryny, triazole. benzovindyflupyr, Mączniak prawdziwy (Blumeria graminis) cyflufenamid, fenpropidyna, metrafenon, morfoliny, proquinazid, chinoksyfen, spiroksamina. T3 (BBCH 55-65) Septorioza plew (Septoria nodorum) azoksystrobina, dimoksystrobina, epoksykonazol, protiokonazol, piraklostrobina, trifloksystrobina. Fuzarioza kłosów (Fusarium spp.) epoksykonazol + dimoksystrobina, metkonazol, protiokonazol, tebukonazol. Czerń zbóż (Cladosporium herbarum) azoksystrobina, dimoksystrobina, piraklostrobina, tebukonazol.

18 Ochrona rzepaku substancje czynne (przykłady) T1 jesień Ochrona liści + regulacja pokroju Sucha zgnilizna kapustnych (Leptosphaeria spp.) boskalid, metkonazol, paklobutrazol, protiokonazol, tebukonazol T2 wiosna ruszenie wegetacji Sucha zgnilizna kapustnych (Leptosphaeria spp.) boskalid, metkonazol, paklobutrazol, protiokonazol, tebukonazol T3 opadanie płatków ochrona łodyg i łuszczyn Zgnilizna twardzikowa (Sclerotinia sclerotiorum), Szara pleśń (Botrytis cinerea), czerń krzyżowych (Alternaria spp.) azoksystrobina, mandestrobina, cyprokonazol, difenokonazol, izopirazam, protiokonazol, fluopyram, boskalid + dimoksystrobina, boskalid + metkonazol, protiokonazol + tebukonazol Wpływ warunków pogodowych na skuteczność i czas zastosowania chemicznej ochrony

19 ASPEKTY EKOLOGICZNE I EKONOMICZNE

20 Stosuj odpowiednio do sytuacji Działanie powierzchniowe środek ochrony roślin działa tylko na powierzchni rośliny, na którą został naniesiony (nie wnika do tkanek rośliny), jest skuteczny jeśli zostanie zaaplikowany przed infekcją. Działanie układowe środek ochrony roślin wnika do tkanek rośliny i jest w nich przemieszczany, zapewniając ochronę w miejscach, na które nie został naniesiony. Działanie wgłębne środek ochrony roślin wnika do tkanek rośliny i pozostaje aktywny tylko w miejscu naniesienia, ale nie jest w nich przemieszczany do góry lub w dół.

21 STRATEGIA ANTYODPORNOŚCIOWA Strategia ochrony powinna być ukierunkowana na ochronę najbardziej zagrożonych organów rośliny. Należy opóźniać wystąpienie epidemii choroby np. przez niszczenie roślin stanowiących zielony pomost dla choroby. Zaleca się wysiew odmian charakteryzujących się najwyższą odpornością (tolerancją) na ograniczaną chorobę. Warto chronić rośliny już od najmłodszych faz rozwojowych (zaprawianie materiału siewnego połączone z zapewnieniem optymalnego żywienia roślin). Częsty monitoring pól pozwala na szybkie wykrycie choroby i podjęcie decyzji o zastosowaniu metody chemicznej. Warto stosować fungicydy w początkowej fazie infekcji roślin. Wskazane jest stale monitorować odporność odmian.

22 Czarny rynek ŚOR Bazując na przewidywaniach ekspertów EU wartość produktów podrobionych pochodzących z nielegalnych źródeł na terenie UE wynosi 10 % wartości rynku sprzedaży. W Polsce PIORIN każdego roku przeprowadza inspekcji. Ponad 300 próbek zostaje przebadanych w wyniku czego w latach , L/kg pestycydów zostało wycofanych z rynku, a L/kg okazało się być fałszywymi śor. Najbardziej podrabianymi produktami są herbicidy. Szczególnie te oferowane w opakowaniach 1,0 lub 0.5 L/kg. Etykiety bardzo często napisane są w języku rosyjskim/ukraińskim, opatrzone są podrobionym certyfikatem/hologramem lub kodem kreskowym.

23 Warunki pogodowe panujące na terenie Polski Gdańsk -1,9 C/+17,4 C max. 32 C 527 mm -1,2 C/+17,8 C max. 33 C Szczecin 590 mm 592 mm Białystok -4,9 C/+17,2 C max. 36 C Poznań 515 mm -2,2 C/+18,0 C max. 37 C Warszawa 522 mm -3,4 C/+18,0 C max. 38 C Wrocław 583 mm -2,0 C/+18,3 C max. 39 C Kraków 678 mm -3,2 C/+19,4 C max. 39 C 700 mm Przemyśl -4,6 C/+17,3 C max. 35 C

24 Wyzwania w ochronie zbóż Wzrastająca rola odporności odmian roślin uprawnych,

25

26 Prognoza?

27 Prognoza?

28 Wyzwania w ochronie rzepaku Wzrastająca rola odporności odmian roślin uprawnych,

29 WZROST ZNACZENIA METOD BIOLOGICZNYCH Wzrastająca rolna odporności odmian roślin uprawnych, Zwiększenie technicznych możliwości stosowania środków ochrony roślin (1 zabieg długotrwały), Zmieniająca się na niekorzyść dostępność substancji czynnych ŚOR wynikająca z regulacji prawnych i długotrwałości procesu rejestracji, Konieczność zwiększania świadomości i jednoczenia w poglądach użytkowników środków ochrony roślin, konsumentów i środowisk walczących o ochronę środowiska, Większe wykorzystanie środków ochrony roślin do walki ze szkodnikami i chorobami w formie zapraw nasiennych. (mała ilość substancji/ małe ryzyko dla środowiska i owadów pożytecznych). Nowoczesne narzędzia dostępne dla rolnictwa.

30 Podsumowanie Większe zużycie środków ochrony roślin, w stosunku do obecnego. spowodowane zwiększoną liczbą zabiegów, co bardziej obciąży środowisko (insektycydy), Zmniejszenie wielkości oraz jakości uzyskiwanego plonu w uprawach polowych i sadowniczych, wywołane mniejszą skutecznością chemicznej ochrony roślin, Zwiększenie kosztów produkcji rolniczej wynikające ze stosowania większej liczby zabiegów oraz wyższych cen środków opierających się na alternatywnych (pozostających na rynku) substancjach czynnych, Niższe dochody gospodarstw rolnych wywołane wyższymi kosztami ochrony oraz niższym plonowaniem i pogorszeniem jakości uzyskiwanych plonów, Rosnące zagrożenie stosowania środków ochrony roślin niezgodnie z prawem, Wzrost zagrożeń związanych z nielegalnym importem środków ochrony, Wzrost odporności patogenów wynikający z mniejszej rotacji substancji.

31 Dziękuję za uwagę