Nowoczesna ochrona roślin zbożowych z uwzględnieniem integrowanej ochrony

Transkrypt

1 Nowoczesna ochrona roślin zbożowych z uwzględnieniem integrowanej ochrony Mgr inż. Jakub Danielewicz Prof. dr hab. Marek Korbas Zakład Mikologii IOR PIB Poznań

2 Elementem integrowanej produkcji jest ochrona przed szkodliwym działaniem agrofagów Integrowana ochrona jest to ograniczanie liczebności agrofagów przy wykorzystaniu wszystkich dostępnych metod zwalczania i naturalnych czynników z uwzględnieniem wymogów ekologicznych i toksykologicznych oraz zabezpieczenia efektu ekonomicznego

3 W integrowanej ochronie roślin wykorzystuje się zwalczanie agrofagów, przy pomocy wszystkich dostępnych metod i sposobów: agrotechnika odmiany odporne (tolerancyjne) zwalczanie biologiczne zwalczanie chemiczne (ograniczone do niezbędnego minimum) W IP agrofag zwalczany jest do poziomu poniżej którego, nie wyrządza szkód o ekonomicznym znaczeniu.

4 W uprawie zbóż niezbędne jest uwzględnienie szczegółowej wiedzy na temat: Biologii agrofagów (chwastów, grzybów, szkodników) Występowania ich ewentualnych wrogów naturalnych Biologii uprawianego gatunku zboża Warunków środowiskowych (agro-klimatycznych) Progów ekonomicznej szkodliwości agrofagów Prognoz pojawu organizmów szkodliwych i prawidłowej oceny ich nasilenia Organizmów pożytecznych i stosowania środków selektywnych Odpowiednich terminów i dawek stosowania środków

5 Występowanie i znaczenie chorób w uprawie pszenicy Choroba Występowanie Znaczenie Straty w plonie (%) Łamliwość źdźbła zbóż i traw Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i korzeni Septorioza paskowana liści Septorioza plew Brunatna plamistość liści - DTR lokalne i małe, ++ - średnie, powszechne i duże

6 Występowanie i znaczenie chorób w uprawie pszenicy cd. Choroba Występowanie Znaczenie Straty w plonie (%) Mączniak prawdziwy Rdza brunatna pszenicy Rdza żółta Zgorzel podstawy źdźbła Ostra plamistość oczkowa lokalne i małe, ++ - średnie, powszechne i duże

7 Progi szkodliwości Szczególne znaczenie ma terminowość wykonania zabiegu i zrozumienie wielkości progowej. Postęp hodowlany daje możliwość wyprodukowania ponad 10t/ha i jest to jeden z czynników wskazujących na potrzebę weryfikowania już istniejących progów ekonomicznej szkodliwości.

8 Orientacyjne progi szkodliwości Łamliwość źdźbła Obserwowana faza rozwojowa roślin Od początku fazy strzelania w źdźbło do fazy pierwszego kolanka (BBCH 30 31) % porażenia obserwowanej części roślin 25 30% źdźbeł z objawami porażenia Mączniak prawdziwy W fazie krzewienia W fazie strzelania w źdźbło W fazie kłoszenia 70% porażenia roślin z pierwszymi objawami 10% roślin z pierwszymi objawami porażenia Pierwsze objawy porażenia na liściu podflagowym, flagowym lub na kłosie na 5 10% źdźbeł lub 5 10% liści

9 Rdza brunatna pszenicy Obserwowana faza rozwojowa roślin % porażenia obserwowanej części roślin W fazie krzewienia (BBCH 21-29) % liści z pierwszymi objawami porażenia W fazie strzelania w źdźbło (BBCH 30-39) 10 % źdźbeł z pierwszymi objawami porażenia W fazie kłoszenia (BBCH 51-59) W fazie krzewienia (BBCH 21-29) pierwsze objawy porażenia na liściu podflagowym lub flagowym Septorioza paskowana liści 30 50% liści z pierwszymi objawami porażenia lub 1% liści z owocnikami W fazie strzelania w źdźbło (BBCH 30-39) % porażonej powierzchni liścia podflagowego lub 1% liści z owocnikami W fazie kłoszenia (BBCH 51-59) 10% porażonej powierzchni liścia flagowego lub 1% liści z owocnikami

10 Wykonanie zabiegu w terminie T-1 fundamentem ochrony zbóż W T 1 istnieją szerokie możliwości, aby zwalczać lub ograniczać sprawców chorób podstawy źdźbła i liści BBCH (29-32) =

11 T -1 (BBCH 29-32) Cel ochrona liścia F-3 pierwszy ważny liść, powinien być zdrowy, aby nie było epidemii choroby. Ochrona podstawy źdźbła. Podstawowe substancje aktywne wykorzystywane w tym zabiegu to: triazole/chlorotalonil lub triazole/strobiluryny Substancje aktywne (i/lub grupy chemiczne) i zwalczane przez nie patogeny w T-1: Septorioza paskowana liści (Septoria tritici) chlorotalonil, triazole. Rdza brunatna (Puccinia recondita) morfoliny, spiroksamina, strobiluryny, triazole. Mączniak prawdziwy (Blumeria graminis) cyflufenamid, cyprodinil, fenpropidyna, metrafenon, morfoliny, proquinazid. Łamliwość źdźbła (Oculimacula spp.) cyprodinil, flusilazol, metrafenon, prochloraz, protiokonazol. Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i korzeni (Fusarium spp.) strobiluryny, triazole, benzimidazole.

12 Przemienne stosowanie fungicydów ( strategia antyodpornościowa ) Mączniak prawdziwy morfoliny (fenpropimorf, fenpropidyna) Łamliwość źdźbła - anilinopirymidyny (cyprodinil) - triazole (protiokonazol, flusilazol) - imidazole (prochloraz) Fuzarioza kłosów - triazole (tebukonazol, metkonazol) - triazole + strobiluryny (dimoksystrobina + epoksykonazol) Septorioza plew - triazole + strobiluryny (tebukonazol + azoksystrobina) - triazole (protiokonazol, epoksykonazol) - chloronitryle + strobiluryna (chlorotalonil + pikoksystrobina) Rdze - triazole (epoksykonazol, protiokonazol) - strobiluryny (azoksystrobina, dimoksystrobina)

13 Łamliwość źdźbła zbóż i traw Czynnik Poziom Punkty Porażenie przez łamliwość źdźbła (BBCH 29-32) Ilość opadów (mm) Zabiegi agrotechniczne mniej niż 7% porażonych źdźbeł ponad 7% porażonych źdźbeł poniżej 170 mm (marzec, kwiecień, maj) powyżej 170 mm (marzec, kwiecień, maj) 0 10 uprawa bezorkowa 10 orka 0 lekka Rodzaj gleby Przedplon średnia 1 ciężka 5 inny niż zboże 0 inne zboże 10 Niski Średni Wysoki pszenica

14 Warunki pogodowe panujące na terenie Polski 527 mm -1,2 C/+17,8 C Szczecin max. 33 C Gdańsk 590 mm -1,9 C/+17,4 C max. 32 C 592 mm Białystok -4,9 C/+17,2 C max. 36 C Poznań 515 mm -2,2 C/+18,0 C max. 37 C Warszawa 522 mm -3,4 C/+18,0 C max. 38 C Wrocław 583 mm -2,0 C/+18,3 C max. 39 C Kraków 678 mm -3,2 C/+19,4 C max. 39 C 700 mm Przemyśl -4,6 C/+17,3 C max. 35 C

15 Sprawdź fazę zanim będzie za późno!

16 T-2 (BBCH 39-49) Cel ochrona F, F-1, F-2 (górnych trzech liści), leczenie porażenia (plon). Pamiętaj o użyciu triazoli oraz strobiluryn (mix), aby zapewnić dobrą ochronę przed porażeniem liści przez choroby grzybowe oraz w celu utrzymania długiego okresu zieloności dwóch górnych liści. Warto dodać chlorotalonil w celu skutecznej walki z septoriozą paskowaną liści (Septoria tritici) (strategia antyodpornościowa). Substancje aktywne (i/lub grupy chemiczne) i zwalczane przez nie patogeny w T-2: Septorioza paskowana liści (Septoria tritici) chlorotalonil, triazole. Rdze (Puccinia spp.) morfoliny, strobiluryny, triazole. Mączniak prawdziwy (Blumeria graminis) cyflufenamid, fenpropidyna, metrafenon, morfoliny, proquinazid, chinoksyfen, spiroksamina.

17 Dobry? Zły? Fungicyd Dobrze przyswajalny fungicyd to taki, który wykazuje powinowactwo do wody i tłuszczów. Wśród obecnie znanych mechanizmów działania fungicydów na procesy fizjologiczne zachodzące w komórkach grzybów wyróżnia się: zaburzenia w oddychaniu (procesach energetycznych), zmiany w przepuszczalności błon plazmatycznych, zaburzenia w biosyntezie białek, kwasów nukleinowych, ergosterolu, tłuszczach i innych substancjach ważnych dla funkcjonowania komórek grzybów.

18 Czas pojawienia się objawów Okres utajony Mączniak prawdziwy po 5 dniach od porażenia Rdze po 7-14 dniach od porażenia Septorioza liści po dniach Septorioza plew po 7-14 dniach Brunatna plamistość liści (DTR) po 7-14 dniach

19 Wpływ obniżenia dawki fungicydu na skuteczność jego działania P o r a ż e n i e % KONTROLA Kontrola 0,25 0,5 0,75 1,0 1 Lepiej za wcześnie, niż za późno stosować fungicydy!!!

20 T-3 (BBCH 55-61) Cel ochrona kłosa i uruchomienie dopływu składników pokarmowych do kłosa. Pamiętaj, aby używać do tego zabiegu fungicydów opartych na triazolach lub takich, które są przeznaczone do zwalczania chorób występujących na kłosie. Wpłynie to także na ochronę górnych liści i będzie stanowiło dodatkowe zabezpieczenie przed rdzą brunatną. W celu prawidłowej ochrony kłosa warto stosować pełną dawkę fungicydu (szczególnie w ochronie kłosa przed fuzariozą!!!). Substancje aktywne i zwalczane przez nie patogeny w T-3: Septorioza plew (Septoria nodorum) azoksystrobina, dimoksystrobina, epoksykonazol, protiokonazol, piraklostrobina, trifloksystrobina. Fuzarioza kłosów (Fusarium spp.) epoksykonazol + dimoksystrobina, metkonazol, protiokonazol, tebukonazol. Czerń zbóż (Cladosporium herbarum) azoksystrobina, dimoksystrobina, piraklostrobina, tebukonazol.

21 Substancje aktywne i ich skuteczność Chlorotalonil (chloronitryle) Septoria tritici bardzo wysoka skuteczność Septoria nodorum dobra skuteczność Prochloraz (imidazole) Oculimacula spp. bardzo wysoka skuteczność Septoria tritici bardzo wysoka skuteczność Tebukonazol (triazole) Puccinia recondita bardzo wysoka skuteczność Puccinia striiformis bardzo wysoka skuteczność Septoria nodorum bardzo wysoka skuteczność Proquinazid (quinazoliny) Blumeria graminis bardzo wysoka skuteczność Pikoksytrobina (strobiluryny) Puccinia recondita bardzo wysoka skuteczność Puccinia striiformis bardzo wysoka skuteczność Septoria nodorum dobra skuteczność Cyprokonazol (triazole) Puccinia recondita bardzo wysoka skuteczność Puccinia striiformis bardzo wysoka skuteczność Flusilazol (triazole) Septoria nodorum bardzo wysoka skuteczność Oculimacula spp. bardzo wysoka skuteczność

22 Nowoczesne fungicydy Fungicydy następnych lat zawierać będą s.a. z grupy Carboxamidów Aviator Xpro ,25 l/ha Bixafen + protiokonazol 75g/l + 100g/l Input Xpro ,5 l/ha Bixafen + protioknazol + spiroksamina 50 g/l g/l g/l Skyway Xpro 2012? Bixafen + protiokonazol + tebukonazol Bixafen + protiokonazol + spiroksamina (50) (100) (250)

23 Fungicydy przyszłości Fluxapyroxad + epoksykonazol (UK) 2012 Bixafen (Xemium) 2012 Penthiopyrad (Fontelis)(Kanada) 2012 Isopyrasam + cyprodinil 2012? Isopyrasam + epoksykonazol 2013? Sedaksan Penflufen Zaprawy

24 Skuteczność zwalczania chorób przez s.a. bixafen Septoria tritici Plamistość siatkowa Ramularia Rdze Rynchosporioza bdb db Mączniak prawdziwy DTR Fusarium dst Nie zwalcza

25 Wpływ różnych czynników na wzrost zagrożenia ze strony sprawców chorób Czynnik agrotechniczny / Choroba Septorioza paskowana liści (Septoria tritici) Septorioza plew (Septoria nodorum) Rdza brunatna (Puccinia recondita) Rdza żółta (Puccinia striiformis) Mączniak prawdziwy (Blumeria graminis) Wczesny siew Wysoki poziom nawożenia N Brak orki po uprawie pszenicy - zwiększone ryzyko, - małe ryzyko

26 Oszacowanie ryzyka W celu zapobiegania powstania odporności musimy zrównoważyć presję infekcyjną ze strony sprawców chorób z aktualnymi warunkami występującymi na polu oraz zastosowaną ochroną. Pogoda + Sprawcy chorób Odmiana + Ochrona roślin

27 Warto rozpoznać objawy

28