(7) Redakcja. Rada Programowa

Transkrypt

1

2 (7) Redakcja ROMUALD CUDAK redaktor naczelny JOLANTA TAMBOR zastępca redaktora naczelnego ALEKSANDRA ACHTELIK, MAGDALENA BĄK, BERNADETA NIESPOREK-SZAMBURSKA Rada Programowa KALINA BAHNEWA Sofia, JERZY BARTMIŃSKI Lublin, WIKTOR CHORIEW Moskwa, ANNA DĄBROWSKA Wrocław, MARIA DELAPERRIÉRE Paryż, KATARZYNA DZIWIREK Seattle, ELWIRA GROSSMAN Glasgow, KRIS VAN HEUCKELOM Leuven, MAŁGORZATA KITA Katowice, AŁŁA KOŻYNOWA Mińsk, LUIGI MARINELLI Rzym, MICHAŁ MASŁOWSKI Paryż, GERHARD MEISER Halle, WŁADYSŁAW MIODUNKA Kraków, LÁSZLÓ K. NAGY Debreczyn, ALEKSANDER NAWARECKI Katowice, WACŁAW M. OSADNIK Edmonton, KAZIMIERZ OŻÓG Rzeszów, ANNA MAŁGORZATA PACKALÉN PARKMAN Uppsala, TOKIMASA SEKIGUCHI Tokio, MARIÉ SOBOTKOVÁ Ołomuniec, TAMARA TROJANOWSKA Toronto Pismo krajowych i zagranicznych polonistów poświęcone zagadnieniom związanym z nauczaniem kultury polskiej i języka polskiego jako obcego

3 Pismo jest kontynuacją półrocznika Postscriptum, który ukazywał się od 1992 do 2007 r. Wersja elektroniczna: Recenzent ALEKSANDER FIUT Redaktorzy numeru ROMUALD CUDAK JÓZEF OLEJNICZAK Redakcja techniczna KAROLINA POSPISZIL Publikacja dofinansowana ze środków: UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO W KATOWICACH, MINISTERSTWA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO, STOWARZYSZENIA SYMPATYKÓW SZKOŁY JĘZYKA I KULTURY POLSKIEJ UŚ W numerze wykorzystano fotografie Czesława Miłosza z archiwum Szkoły Języka i Kultury Polskiej UŚ (sierpień 1997 r.) Adres Postscriptum Polonistyczne Szkoła Języka i Kultury Polskiej UŚ pl. Sejmu Śląskiego 1, Katowice tel./faks: , tel postscriptum@us.edu.pl Wydawca Uniwersytet Śląski w Katowicach Szkoła Języka i Kultury Polskiej Dystrybucja Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, Katowice wydawus@us.edu.pl; tel.: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wydawnictwo Gnome, Katowice Nakład: 250 egz. ISSN

4 Spis treści PRESCRIPTUM... 9 Czytanie Miłosza ustalenia LUIGI MARINELLI (Rzym): Czesława Miłosza rodzinna Europa pomiędzy Szetejniami a zatoką San Francisco MICHAŁ MASŁOWSKI (Paryż): Wobec nicości. Miłosz dysydent CONSTANTIN GEAMBAŞU (Bukareszt): Ameryka widziana oczyma Czesława Miłosza ANNA SZAWERNA-DYRSZKA (Katowice): Leśne tropy Czesława Miłosza Czytanie Miłosza wizje ARENT VAN NIEUKERKEN (Amsterdam): Kłopoty z opisem rzeczy, czyli (nie)możliwość mimesis w epoce relatywizacji podmiotu KIM JASTREMSKI (Cooperstown): Dialogiczny proces rekonstrukcji. Polifonia Czesława Miłosza jako krok w stronę poetyckiej apokatastazy JOANNA DEMBIŃSKA-PAWELEC (Katowice): Rytmiczne szepty dajmoniona. O mediumicznej funkcji poezji Czesława Miłosza MICHAŁ KŁOSIŃSKI (Katowice): Miejsca traumy w Świecie Miłosza ROMAN SABO (Vancouver): Słów kilka o mistrzu pokonanej rozpaczy Czytanie Miłosza rewizje ZDZISŁAWA MOKRANOWSKA (Katowice): Zdobycie władzy Czesława Miłosza dzisiaj DARIUSZ PAWELEC (Katowice): Zniewolony umysł zmiana biegunów recepcji

5 6 POSTSCRIPTUM POLONISTYCZNE, (7) WACŁAW LEWANDOWSKI (Toruń): O trudnej sztuce czytania Miłosza (ze zrozumieniem) słów kilka JÓZEF OLEJNICZAK (Katowice): Antologia Miłosza Miłosz i Mickiewicz raz jeszcze KRIS VAN HEUCKELOM (Leuven): Tropem myśliwego. Echa Mickiewiczowskie w poezji Czesława Miłosza (i nie tylko) MARIA DELAPERRIÈRE (Paryż): Dialog Miłosza z Mickiewiczem PATRYCJA BUĆKO-ŻMUDA (Katowice): Ocalony, bo z nim wieczne i boskie zdziwienie. Epilog burzliwego romansu wieszczów w kontekście teorii wpływu Harolda Blooma MAREK BERNACKI (Bielsko-Biała): O zbawieniu (z Wierszy ostatnich Czesława Miłosza) Recepcja TERESA DALECKA (Wilno): Recepcja twórczości Czesława Miłosza na Litwie MARYNA KAZŁOUSKAYA, MARIA PUSHKINA (Mińsk): Recepcja twórczości Czesława Miłosza na Białorusi OŁESIA NACHLIK (Lwów): Czesław Miłosz na Ukrainie LUCIE ZAKOPALOVÁ (Praga): Czesława Miłosza ślady (nie)przypadkowe. O recepcji czeskiej KALINA BAHNEVA (Sofia): Miłosz dla bibliofilów Archiwum W SŁUŻBIE SŁOWA Z Czesławem Miłoszem rozmawiała Małgorzata Anna Packalén Parkman, Kraków, grudzień ZDAJE MI SIĘ, ŻE TO JA W TŁUMACZENIU Z ANGIELSKIEGO WPROWADZIŁEM TERMIN»ŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU«Miłosz w Szkole Języka i Kultury Polskiej UŚ Noty o autorach

6 Contents PRESCRIPTUM Reading Miłosz Consolidation LUIGI MARINELLI (Rome): Czesław Miłosz s Native Realm between Šeteniai and San Francisco Bay MICHAŁ MASŁOWSKI (Paris): Confronting Nothingness. Miłosz Dissident CONSTANTIN GEAMBAŞU (Bucharest): America Seen through the Eyes of Czesław Miłosz ANNA SZAWERNA-DYRSZKA (Katowice): Czesław Miłosz s Forest Traces Reading Miłosz Visions ARENT VAN NIEUKERKEN (Amsterdam): Problems with Depicting Things. The Impossibility of Mimesis in the Epoch of the Relativization of the Subject KIM JASTREMSKI (Cooperstown, NY): The Dialogic Process of Restoration. Czesław Miłosz s Polyphony as Movement Towards Poetic Aphocatastasis JOANNA DEMBIŃSKA-PAWELEC (Katowice): Rhythmic Whispers of Daimonion. A Medium-Like Function of Czesław Miłosz s Poetry MICHAŁ KŁOSIŃSKI (Katowice): The Spots of Trauma in The World by Czesław Miłosz ROMAN SABO (Vancouver): A Few Words about the Master Who Conquered Despair Reading Miłosz Revisions ZDZISŁAWA MOKRANOWSKA (Katowice): Czesław Miłosz s The Seizure of Power Today

7 8 POSTSCRIPTUM POLONISTYCZNE, (7) DARIUSZ PAWELEC (Katowice): The Captive Mind the Change in the Modes of Reception WACŁAW LEWANDOWSKI (Toruń): A Few Words on Difficult Art of Reading (and Understanding) Miłosz s Works JÓZEF OLEJNICZAK (Katowice): Anthology of Czesław Miłosz s Poetry Miłosz and Mickiewicz once again KRIS VAN HEUCKELOM (Leuven): On the Hunter s Trail. Mickiewiczian Echoes in the Poetry of Czesław Miłosz (and Beyond) MARIA DELAPERRIÈRE (Paris): Dialogue between Miłosz and Mickiewicz PATRYCJA BUĆKO-ŻMUDA (Katowice): Saved by His Amazement, Eternal and Divine. The Epilogue of Miłosz s Whirlwind Love Affair with Mickiewicz in the Context of Harold Bloom s Theory MAREK BERNACKI (Bielsko-Biała): O zbawieniu [On Salvation] (From Last Poems by Czesław Miłosz) Reception TERESA DALECKA (Vilnius): Reception of Czesław Miłosz s Works in Lithuania MARYNA KAZŁOUSKAYA, MARIA PUSHKINA (Minsk): Reception of Czesław Miłosz s Works in Belarus OŁESIA NACHLIK (Lviv): Czesław Miłosz in Ukraine LUCIE ZAKOPALOVÁ (Prague): Czesław Miłosz Translated into Czech KALINA BAHNEVA (Sofia): Miłosz for Bibliophiles Archiwum IN THE SERVICE OF WORD Czesław Miłosz Interviewed by Małgorzata Anna Packalén Parkman I MIGHT HAVE INTRODUCED THE TERM»ŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU«WHILE TRANSLATING FROM ENGLISH Miłosz at the School of Polish Language and Culture of University of Silesia About the Authors

8 PRESCRIPTUM To był początek lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Z poezją Miłosza zapoznawał mnie wówczas na katowickiej polonistyce mój Mistrz, prof. Ireneusz Opacki, który interpretował wiersze Poety na wykładach z teorii literatury. Nie wiem, jakie wydanie Miłoszowej poezji przynosił na zajęcia, bo i tak recytował wiersze z pamięci. Na seminarium magisterskim u Profesora czytaliśmy Miłosza z wydań paryskich i powielaczowych, z odbitek kserograficznych. Na spotkaniu ze studentami Szkoły Języka i Kultury Polskiej w 1997 roku Noblista złożył swój autograf na przyniesionym przeze mnie egzemplarzu tomu Poezji z 1981 roku, który mógł być sprzedawany wyłącznie w Polsce i w krajach RWPG. W niniejszym numerze poświęconym twórczości Noblisty z okazji stulecia urodzin drukują moi rówieśnicy i osoby o pokolenia młodsze ci, którzy inicjowali znajomość z Poetą właśnie w ten sposób, jak również młodzi przyjaciele, korzystający w tym przypadku ze starannych wydań dzieła Poety oficyn wydawniczych Znaku i Wydawnictwa Literackiego. Publikują znani poloniści zagraniczni i młodzi naukowcy spoza Polski, których inicjacje lekturowe miały pewnie jeszcze inny przebieg. Uporządkowaliśmy zebrany materiał dość umownie w cztery działy, wskazując ujęcia problemowe, interpretacje dzieł i różnorakie rewizje oraz zagadnienie relacji i związków pomiędzy Mickiewiczem i Miłoszem. Jesteśmy przekonani, że każdy z pomieszczonych artykułów wnosi w rozumienie dzieła Noblisty coś istotnego, stanowiąc jeszcze jeden fragment lekturowej mozaiki tworzonej przez miłoszologów. Całość uzupełniają rozważania nad recepcją twórczości Miłosza w ważnej przecież dla Mistrza części Innej Europy oraz dwa archiwalne zapisy ostatniej rozmowy wywiadu z Noblistą i spotkania, które stało się wydarzeniem w dziejach Szkoły Języka i Kultury Polskiej. Numer ułożyliśmy wspólnie z Józefem Olejniczakiem, znanym miłoszologiem (i nie tylko), który zadbał o to zwłaszcza, aby zaprezentować starszych i młodszych badaczy twórczości Noblisty z Uniwersytetu Śląskiego. Redaktor Naczelny

9

10 PRESCRIPTUM It was in the last century, at the beginning of the seventies. Miłosz s poetry was becoming familiar to me because of my Master, Professor Ireneusz Opacki, who used to interpret the Poet s works during the lectures on theory of literature. I do not know which edition of Miłosz s poetry he used to bring to the class, because after all he was reciting the poems from memory. During his seminars we were reading Miłosz s poetry from the volumes published in Paris or the copied versions. During the meeting with the students of the School of Polish Language and Culture in 1997, the Nobel Prize Winner signed the edition of his Poetry that was published in 1981 and was designed to be distributed only in Poland and in The Council of Mutual Economic Assistance countries. In this issue dedicated to the oeuvre of the Nobel Laureate on the occasion of 100th anniversary of his birth we publish articles written by scholars from my generation and younger those who initiated their acquaintance with the Poet in a way described above and younger friends who had read carefully prepared editions of the Poet s works published by Znak and Wydawnictwo Literackie. There are also articles written by both distinguished experts in Polish Studies and young scholars from abroad their initiations into reading Miłosz must have followed yet another path. We have divided gathered materials into four sections, referring to some selected problems, interpretations of certain works, various revisions, and the issue of the relation and connections between Mickiewicz and Miłosz. We are convinced that each of the articles published here enriches the understanding of the Nobel Laureate s oeuvre in a significant way and it should be seen as one more element of the textual mosaic that has been created by the authorities in Miłosz s writing. In the concluding part the reflections on the reception of Miłosz s works in the important for the Master part of the Other Europe can be found. There are also two archival records the very last conversation- -interview with the Nobel Prize-Winning Poet and the meeting that has become a special event in the history of the School of Polish Language and Culture. While preparing this issue of Postscriptum I was supported by Józef Olejniczak one of the well known authorities in Miłosz s oeuvre (and beyond that), who was especially involved in presenting experts in Miłosz s works from the University of Silesia representing both older and younger generations. General Editor