WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Transkrypt

1 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 21 kwietnia 2015r. Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie: Przewodniczący Sędziowie: Sędzia SA Jan Szachułowicz SA Agata Wolkenberg SO (del.) Mariusz Łodko (spr.) Protokolant: sekr. sądowy Beata Pelikańska po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2015 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa ( ) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w W. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki z udziałem ( ) S.A. w L. o zawarcie umów o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 14 marca 2014 r. sygn. akt XVII AmE 103/12 1. prostuje oczywistą omyłkę w komparycji zaskarżonego wyroku w zakresie oznaczenia przedmiotu sprawy w ten sposób, że w miejsce o umorzenie postępowania administracyjnego wpisuje o zawarcie umów o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej ; 2. zmienia zaskarżony wyrok: a. w punkcie pierwszym w ten sposób, że oddala odwołanie; b. w punkcie drugim w ten sposób, że zasądza od ( ) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w W. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego; 3. zasądza od ( ) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w W. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

2 4. nakazuje pobrać od ( ) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem nieuiszczonej opłaty od apelacji. UZASADNIENIE Decyzją z dnia 28 maja 2012 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (dz.u.z 2000r. r 98, poz z późn.zm) w związku z art. 30 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 z późn.zm.) oraz w związku z art. 62 Kodeksu postępowania administracyjnego, - umorzył postępowania administracyjne z wniosku ( ) Sp. z o.o. S.K.A. z siedzibą w W. w sprawie rozstrzygnięcia sporów w zakresie odmowy przez ( ) Sp. z o.o. z siedzibą w L. zawarcia umów o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej obiektów (elektrowni wiatrowych) K., P., G., K.. Od powyższej decyzji odwołanie wniósł ( ) sp. z o.o. S.K.A w W. (dalej także powód, Spółka ) zaskarżając ją w całości zarzucił: 1. naruszenie art Kodeksu cywilnego poprzez pominięcie kwestii skutków złożonego przez zainteresowanego oświadczenia o odstąpieniu od umowy, nie dokonanie interpretacji sytuacji faktycznej pod kątem art Kodeksu cywilnego; 2. naruszenie art. 7 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne poprzez przyjęcie, iż zainteresowany wypełnił swoje publicznoprawne obowiązki względem powoda; jak również poprzez przyjęcie, że zainteresowany nie odmówił zawarcia umowy przyłączenie do sieci; 3. naruszenie art. 7 ust. 8i ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne poprzez uznanie, iż uprawnienie powoda żądania zawarcia umowy na podstawie wydanych warunków przyłączenia zostało skonsumowane; 4. naruszenie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne umożliwiające dalsze prowadzenie niniejszego postępowania przez Prezesa URE, 5. naruszenie art. 8 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne poprzez uznanie, iż nie doszło do odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, jak również poprzez uznanie, iż niniejszy spór dotyczy zmiany postanowień umowy lub jej niewłaściwego wykonywania; 6. naruszenie art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez uznanie, iż zachodzą przesłanki do umorzenie niniejszego postępowania. W oparciu o tak sformułowane zarzuty powód wniósł o uchylenie decyzji w całości w tym o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Prezes URE (dalej także pozwany Prezes ) w odpowiedzi na odwołanie podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i wniósł o oddalenie odwołania w całości, w tym o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

3 ( ) S.A. (dalej także zainteresowany ) wniósł o oddalenie odwołania w tym o zasądzenie kosztów postępowania procesowego według norm przepisanych. Wyrokiem z dnia 14 marca 2014 roku Sąd Okręgowy - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił zaskarżoną decyzję i zasądził od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz ( ) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki Komandytowo-Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 460 zł tytułem kosztów postępowania. Rozstrzygnięcie tej treści było poprzedzone ustaleniem, że powód jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania energii elektrycznej. ( ) S.A. z siedzibą L. jest przedsiębiorstwem energetycznym prowadzącym działalność w oparciu o przyznaną koncesję na dystrybucję energii elektrycznej (dawniej ( ) sp. z o.o. z siedzibą w S.). Powód otrzymał od ( ) S.A. warunki przyłączenia do jej sieci elektroenergetycznej elektrowni wiatrowych w miejscowości: G., K., P., K. wydane kolejno: w dniu 7 grudnia 2009 r. numer ( ) i w oparciu o nie została zawarta umowa nr ( ), w dniu 13 lutego 2009 r. numer ( ) i w oparciu o nie została zawarta umowa nr ( ), w dniu 12 lutego 2010 r. numer ( ) i w oparciu o nie została zawarta umowa nr ( ), oraz w dniu 7 grudnia 2009 r. numer ( ) i w oparciu o nie została zawarta umowa nr ( ). Umowy te były zawarte z datą 8 marca 2009 r. Z ustaleń sądu I instancji wynika również, że pismem z 15 grudnia 2011r. ( ) S.A. odstąpiła od umowy nr ( ) na podstawie 13 pkt 2 oraz od umowy nr ( ), ( ) i ( ) na podstawie 12 pkt 2. Jako przyczynę odstąpienia wskazała niewykonanie przez powoda obowiązków określonych od pkt 2 do pkt 7 4 ww. umów. W tym samym piśmie ( ) S.A poinformowała, że przyłączanie farm wiatrowych może być kontynuowane, ale po ponownym złożeniu wniosku o określenia warunków przyłączenia i zawarciu na ich podstawie nowych umów. W piśmie z 5 stycznia 2012 r. powód oświadczył, że złożone przez ( ) S.A. oświadczenie o odstąpieniu od zawartych umów o przyłączenie farm wiatrowych jest prawnie nieskuteczne. Skoro warunki - w oparciu o które zostały zawarte umowy - nie wygasły z terminem ich ważności (wydane w 2010r.) to w dalszym ciągu istnieje prawny obowiązek zawarcia umowy w oparciu o te warunki. Z ustaleń sądu I instancji wynika również, że 13 pkt 2 umowy nr ( ) stanowił, że: postanowienie pkt 1 stosuje się odpowiednio w przypadku odstąpienia od umowy przez ( ) sp. z o.o., z powodu niewykonania przez PODMIOT obowiązków określonych w 4 umowy. Natomiast 12 pkt 2 umowy nr: ( ),( ) i ( ) stanowił, że: postanowienie pkt 1 stosuje się odpowiednio w przypadku odstąpienia od umowy przez ( ) sp. z o.o., z powodu niewykonania przez PODMIOT obowiązków określonych w 4 umowy. Kolejnym pismem z 20 stycznia 2012 r. ( ) S.A. oświadczył, że możliwe jest rozważenie zawarcia aneksów zmieniających terminy wykonania przyłączenia elektrowni wiatrowych po przedstawieniu przez (..) sp. z o.o. S.K.A stanu zaawansowania prac projektowych i robót dotyczących poszczególnych elektrowni. Dnia 30 stycznia 2012 r. Prezes URE zawiadomił ( ) S.A. o wszczęciu z postępowania z wniosku z dnia 11 stycznia 2012 r. ( ) sp. z o.o. SKA w sprawie sporu w zakresie odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektrowni wiatrowych w miejscowości: K., P., G., K.. Sąd I instancji ustalił również, że strony nie doszły do porozumienia w sprawie aneksowania zawartych umów. Opierając się na tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy w Warszawie- Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał, że odwołanie jest uzasadnione. Istota sporu sprowadzała się do oceny prawnej w pierwszej kolejności czy pozwany w ramach sprawy administracyjnej posiada legitymację do oceny w świetle przepisów Kodeksu cywilnego skutków prawnych

4 złożonego przez zainteresowanego oświadczenia o odstąpieniu od zawartych umów oraz w dalszej kolejności, czy złożone oświadczenie o odstąpieniu prowadzi do wygaśnięcia warunkowego zobowiązania przedsiębiorstwa energetycznego do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej w rozumieniu art. 7 ust 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity: Dz.U ze zm. dalej PE) - jeśli wydane warunki Przyłączenia nie utraciły swej ważności, a strona nadal żąda zawarcia umowy. Zdaniem Sądu Okręgowego, w świetle art. 8 ust 1 PE do właściwości Prezesa URE zostało przekazane rozstrzygnięcie sporu pomiędzy przedsiębiorstwem energetycznym a żądającym zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej podmiotem przyłączanym a decyzja może zawierać władcze rozstrzygniecie zastępujące umowę stron i regulujące stosunki cywilne między nimi. Stanowisko Prezesa URE, że prowadzone postępowanie administracyjne zakończone wydaniem zaskarżonej decyzji było bezprzedmiotowe w rozumieniu art k.p.a. nie jest trafne z dwóch powodów. Po pierwsze, błędne jest założenie, że prezes URE nie ma uprawnienia do oceny prawnej złożonego oświadczenia o odstąpieniu i skutków jakie ta ocena może wywołać w świetle żądania powoda na podstawie art. art. 8 ust.1 PE. Tego poglądu sąd I instancji nie podzielił, przyjmując, że czym innym jest spór w zakresie dochodzenia wzajemnych roszczeń pomiędzy powodem i zainteresowanym z tytułu niewykonania umów od których jedna ze strona odstąpiła, a czym innym jest spór o prawną ocenę jaki wpływ ma wykonanie prawa odstąpienia w świetle żądania powoda o zawarcie umowy jako przesłanki materialnoprawnej w sprawie administracyjnej w czasie gdy, wydane warunki o przyłączenie nie utraciły swej ważności. W takim wypadku uznał, że pozwany nie wypełnił ustawowej kompetencji organu administracyjnego w przekazanych mu do rozstrzygnięcie mocą ustawy sprawach cywilnych, jako pragmatycznej potrzeby rozstrzygnięcia sporu, w zakresie odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci. Tę pragmatyczną potrzebę SN wyraził w wyroku z dnia 12 kwietnia 2011 r. sygn.akt. III SK 42/10 i określił jako zasadę efektywności, a jako jej granicę zakreślił sporność sprawy pomiędzy stronami. Sąd Okręgowy przyjął również w oparciu o poglądy wyrażone w orzecznictwie Sądu Najwyższego, że wykonanie prawa odstąpienia od umowy w sytuacjach objętych hipotezą art. 494 k.c. uzasadnia analogiczne stosowanie art zd. pierwsze k.c. oraz, że skutki wynikające z tego przepisu następują ex tunc, powodując zniesienie stosunku prawnego wynikającego z umowy (por wyroki: z dnia 13 października 1992r., II CRN 104/92, wyroki: z dnia 13 października 1992 r., II CRN 104/92, Lex nr 9088, z dnia 6 maja 2004 r., II CK 261/03, Lex nr , z dnia 23 stycznia 2008 r., V CSK 379/07, OSNC-ZD 2008, nr 4, poz. 108, z dnia 27 marca 2008 r., II CSK 477/07, Lex nr , uzasadnienie wyroku z dnia 21 października 2010 r., IV CSK 112/10, OSNC-ZD, 2011, nr 2, poz. 40, uzasadnienie postanowień: z dnia 20 października 2011 r., IV CSK 47/11, BSN 2012, nr 2 oraz z dnia 13 stycznia 2012 r., I CSK 290/11, Biul. SN 2012, nr 3, str 12-13). Zwrot ustawowy umowa uważana jest za niezawartą wskazuje na element fikcji konieczny wtedy, gdy umowa była zawarta oraz w znacznej części wykonana, bowiem w przeciwny razie, w razie wystąpienia prawnych skutków odstąpienia ex tunc (z mocą wsteczną), po wygaśnięciu umowy strona wykonująca uprawnienie odstąpienia od umowy nie mogłaby w ogóle dochodzić kar umownych przewidzianych w umowie i tylko w ten sposób tę fikcję należy rozumieć.(por. wyrok z dnia 29 czerwca 2005 r. V CK 105/05, wyrok z dnia 2 października 2007r. IICNP 101/07). Ale co do zasady wskutek odstąpienia od umowy w

5 sytuacjach objętych hipotezą art. 494 k.c. następuje na podstawie analogicznie stosowanego art zd. pierwsze k.c. zniweczenie ex tunc węzła obligacyjnego wynikającego z umowy. Zniweczenie więc węzła obligacyjnego z woli strony nie prowadzi jednak do wygaśnięcia wydanych warunków, nawet jeśli były częścią tego stosunku prawnego, ponieważ art. 7 ust. 8i Pe jest przepisem prawa bezwzględnie obowiązującego, i z woli stron nie prowadzi do wcześniejszej utraty przez nie mocy niż z upływem 2 lat od wydania. Zdaniem Sądu Okręgowego, w przypadku odstąpienia od umowy ze skutkiem wstecznym strony nie łączy węzeł obligacyjny oraz wobec ewidentnej odmowy zawarcia umowy przez przedsiębiorstwo energetyczne, istniał po stronie Prezesa URE obowiązek merytorycznego rozstrzygnięcia sporu pod kątem istnienia po stronie przedsiębiorstwa energetycznego publicznoprawnego obowiązku przyłączenia Farmy Wiatrowej do sieci elektroenergetycznej. Błędne jest również stanowisko Prezesa URE, że w takim wypadku zachodzi bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego o jakiej mowa w art kpa. Bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego oznacza brak któregoś z elementów stosunku materialnoprawnego skutkującego tym, iż nie można załatwić sprawy przez rozstrzygnięcie jej co do istoty (np. wyrok NSA z dnia 21 września 2010 r., II OSK 1393/09). W uzasadnieniu wyroku z dnia 9 listopada 1995r. sygn.akt III ARN 50/95-OSNAPIUS nr 11/1996 poz. 150 Sąd Najwyższy podkreślił, że ze względu na ustrojową zasadę prawa strony do merytorycznego rozpatrzenia jej żądania w postępowania administracyjnym i prawo do rozstrzygnięcia sprawy decyzją - art k.p.a. nie może być interpretowany rozszerzająco. Oznacza to, że postępowanie administracyjne staje się bezprzedmiotowe w rozumieniu art k.p.a. tylko wtedy gdy w świetle prawa materialnego i ustalonego stanu faktycznego brak jest sprawy administracyjnej, która może być załatwiona decyzją (wyrok SN z dnia 20 stycznia 2011 r. sygn. akt. III SK 20/10). W niniejszej sprawie nie było podstaw do umorzenia postępowania administracyjnego zakończonego zaskarżoną decyzją, ponieważ w ustalonym przez Sąd stanie faktycznym i prawnym istniała. Uzasadniały to następujące przesłanki: sprawa administracyjna (warunkowe zobowiązanie zainteresowanego do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci w okresie ważności wydanych warunków i odmowa jej zawarcia przez odstąpienie od poprzednio zawartych umów ze skutkiem ex tunc); strona uprawniona do żądania zawarcia umowy o przyłączenie (powód), ustawowo upoważniony organ administracji publicznej (Prezes URE) do rozstrzygnięcia sporu; wniosek strony o rozstrzygnięcie sporu (powoda), podstawa prawna do władczego rozstrzygnięcie o przyłączeniu do sieci (art. 8 ust 1 Pe). Z podanych wyżej powodów, Sąd Okręgowy Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uwzględnił odwołanie powoda i na podstawie art k.p.c. uchylił zaskarżoną decyzję w całości uznając ją jako wydaną z naruszeniem art k.p.a. przez nierozstrzygnięcie sprawy administracyjnej, które to naruszenie nie może być konwalidowane w postępowaniu sądowy, gdyż sprawa wymaga kompleksowej analizy istnienia warunków technicznych i ekonomicznych przyłączenia Farmy Wiatrowej do sieci elektroenergetycznej, do czego Prezes URE ma ustawowe kompetencje i kwalifikowaną wiedzę techniczną. Apelację od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, złożył pozwany, który zarzucił Sądowi I instancji naruszenie:

6 1. art. 233 k.p.c. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego i ustalenie, że pomiędzy stronami w dniu rozstrzygania sporu przez Prezesa URE nie istaniły umowy o przyłączenie; 2. art. 8 ust. 1 ustawy prawo energetyczne poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, iż miała miejsce odmowa zawarcia umowy o przyłączenie przez Zainteresowanego a tym samym, że Prezes URE posiadał kompetencje do rozstrzygnięcia sprawy; 3. art. 7 ust. 8 i ustawy prawo energetyczne poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że zobowiązanie do zawarcia umowy o przyłączenie ma charakter odnawialny (absolutny), podczas gdy przedmiotowa norma może zostać raz wypełniona poprzez zawarcie umowy o przyłączenie, niezależnie od skutków prawnych związanych z rozwiązaniem tej umowy. Opierając apelację na tak sformułowanych zarzutach, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania powoda od decyzji Prezesa URE z dnia 28 maja 2012 r., ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych. Sąd Apelacyjny zważył, co następuje. Apelacja pozwanego była uzasadniona i zasługiwała na uwzględnienie. Rozpoznając sprawę w granicach apelacji, z uwagi na podniesienie zarzutów zarówno w przedmiocie naruszenia prawa materialnego jak i procesowego, w tym wadliwie dokonanych przez sąd I instancji ustaleń faktycznych, w pierwszej kolejności przedmiotem oceny będą zarzuty dotyczące naruszenia przepisów prawa procesowego. Warunkiem prawidłowego doboru i zastosowania prawa materialnego jest uprzednie niewadliwe ustalenie stanu faktycznego. Rozważenie zarzutów materialnoprawnych poprzedzone być musi analizą zarzutów skierowanych przeciwko podstawie faktycznej zaskarżonego rozstrzygnięcia. Zanim dojdzie do odtworzenia i stanowczego zaakceptowania faktów stanowiących podłoże danej sprawy, dokonywanie subsumcji i rozwiązywanie problemów materialnoprawnych jest przedwczesne albo w ogóle niemożliwe (por. np. orzeczenie SN z 4 października 2002 r. III CZP 62/02, OSNC 2004/1/7) W apelacji Prezes zarzucił naruszenie art. 233 k.p.c. przez błędną ocenę materiału dowodowego, polegającą na ustaleniu, że strony nie łączy umowa o przyłączenie. Zarzut ten jest zasadny, bowiem w trakcie postępowania apelacyjnego, Prezes przedstawił stanowisko zainteresowanego ( ) S.A. w L., zawarte w piśmie z dnia 23 czerwca 2014 r. (k. 155 i następne), z którego jednoznacznie wynika, że umowy o przyłączenie do sieci nr ( ), ( ) i ( ) łączą powoda z zainteresowanym i są w trakcie realizacji, a strony uzgadniały zmiany do umów w ramach negocjacji. Aneksy z zaakceptowanymi zmianami, wydłużającymi termin przyłączenia, zgodnie z wnioskami powoda, zostały uwzględnione przez zainteresowanego i przedstawione powodowi do ich podpisania. Natomiast umowa nr ( ), dotycząca elektrowni wiatrowej G. została rozwiązana, ale na wniosek Powoda. W takim zakresie ustalenia stanu faktycznego należało uzupełnić, zaś w pozostałym zakresie ustalony stan faktyczny był prawidłowy, który Sąd Apelacyjny przyjmuje jako własny.

7 Brzmienie art. 381 k.p.c. nie stało na przeszkodzie w uzupełnieniu postępowania dowodowego, co wynika z przyjęcia koncepcji apelacji pełnej przez ustawodawcę, a więc apelacji z dobrodziejstwem nowości, niemniej jednak z pewnym ograniczeniem. Oznacza to, że sąd drugiej instancji rozpoznaje i rozstrzyga sprawę z uwzględnieniem nowego materiału procesowego, chyba że podejmie decyzję o pominięciu "nowości". Wprowadzając, aczkolwiek niezbyt drastyczne, ograniczenie nowości w postępowaniu apelacyjnym, ustawodawca z jednej strony zaakcentował kontrolną funkcję sądu apelacyjnego, z drugiej zaś strony podkreślił, że gromadzenie materiału procesowego powinno następować przede wszystkim w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Prezes zgłaszając wniosek dowodowy w postępowaniu apelacyjnym, na podstawie art. 381 k.p.c. wystarczająco i przekonywującą uzasadnił, dlaczego jego powołanie wcześniej nie było możliwe. W związku z uzupełnioną podstawą faktyczną wyroku, zasadne były również zarzuty naruszenia prawa materialnego w postaci naruszania art. 8 ust. 1 PE oraz art. 7 ust. 8i PE. Podstawę rozstrzygnięcia w sprawie stanowił art. 8 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, który stanowi, że Prezes URE jest kompetentny do rozstrzygania sporów z zakresu odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, a jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, zainteresowane przedsiębiorstwo energetyczne i powoda łączą umowy, które są na etapie aneksowania w zakresie przedłużenia terminu przyłączenia, który opóźnia się z powodów leżących po stronie powoda. Natomiast jedna z umów została rozwiązana na skutek oświadczenia Powoda. Natomiast jak przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 maja 2014 r. III SK 46/13 kompetencja Prezesa Urzędu dotyczy rozstrzygania spraw o odmowę zawarcia umowy przyłączeniowej. Dla jej aktualizacji istotne jest, czy między przedsiębiorstwem sieciowym a podmiotem ubiegającym się o przyłączenie do sieci zaistniał spór o przyłączenie do sieci. Wpływ na rozstrzygnięcie tego sporu ma zaś okoliczność, czy podmiotowi ubiegającemu się o przyłączenie do sieci służyło roszczenie o zawarcie umowy przyłączeniowej. W rozpoznawanej sprawie spór nie dotyczył przyłączenia do sieci, bowiem nie było odmowy ze strony zainteresowanego przedsiębiorstwa energetycznego, które pozytywnie rozpatrzyło wniosek o wydanie warunków przyłączenia, jak też na ich podstawie zawarło z powodem umowy przyłączeniowe, określając w nich warunki, w tym termin realizacji przyłączenia. Konflikt między stronami faktycznie nie wynikał z odmowy zawarcia umowy o przyłączenie, czy tworzenia przez zainteresowanego barier utrudniających zawarcie umowy, ale wynikał z problemów powoda z terminowym wykonaniem zawartych umów, co w trakcie ich realizacji skutkowało oświadczeniem zainteresowanego przedsiębiorstwa o odstąpieniu od umów. Zatem faktycznie spór wynikał z oceny skuteczności odstąpienia od umowy, który nie jest objęty zakresem art. 8 ust. 1 PE. Sąd Apelacyjne podziela argumenty sądu I instancji w przedmiocie skutków takiego oświadczenia, prowadzących do zniesienia stosunku prawnego wynikającego z umowy, ze skutkiem z mocą wsteczną. Przy czym dla zastosowania normy art. 8 ust 1 PE, zdaniem Sądu Apelacyjnego, bez znaczenia jest, że umowa o przyłączenie do sieci, zawarta na podstawie wydanych warunków tego przyłączenia, została rozwiązana przez strony, czy też jak w rozpoznawanej sprawie, jedna ze stron złożyła oświadczenie o odstąpieniu od niej. Opierając się na poglądach Sądu Najwyższego, wyrażonych w cytowanym wyżej wyroku, zdaniem Sądu Apelacyjnego, po pierwsze, obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci energetycznej, o której mowa w art. 7 ust. 1 PE, ma złożony, publiczno- i prywatnoprawny charakter, zatem może mieć cywilnoprawny charakter, a ustawa może być źródłem zobowiązania cywilnoprawnego, przy czym dotyczy to także ustawowego

8 obowiązku kontraktowania. Obowiązek ten może być źródłem cywilnoprawnej wierzytelności, gdy na podstawie ustawy można ustalić treść umowy, jaka miałaby zostać zawarta w jego wykonaniu. Po drugie obowiązek ten nie ma charakteru bezwarunkowego i aktualizuje się wówczas, gdy istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci oraz gdy podmiot żądający przyłączenia do sieci spełnia warunki przyłączenia do sieci, zaś same warunki przyłączenia do sieci energetycznej nie są źródłem cywilnoprawnym obowiązku zawarcia umowy, a przez to nie kreują po stronie podmiotu, który takie warunki otrzymał, wierzytelności względem przedsiębiorstwa sieciowego. Po trzecie kompetencja Prezesa Urzędu dotyczy rozstrzygania spraw o odmowę zawarcia umowy o przyłączenie do sieci energetycznej aktualizuje się w sytuacji, gdy między przedsiębiorstwem sieciowym a podmiotem ubiegającym się o przyłączenie do sieci zaistniał spór o przyłączenie do sieci. Ten warunek w rozpoznawanej sprawie nie występował, bowiem strony zrealizowały roszczenie o zawarcie umowy na skutek złożenia oświadczeń woli w okresie ważności warunków przyłączenia. Zainteresowane przedsiębiorstwo sieciowe nie odmówiło zawarcia umowy przyłączeniowej, nie narzucało jej warunków niemożliwych do spełnienia, a uzupełniony stan faktyczny wskazuje, że w przypadku trzy umów, dalej wiążą strony, zaś kolejna została rozwiązana na wniosek samego powoda. W takim wypadku Prezes Urzędu Regulacji Energetyki nie może na podstawie art. 8 ust. 1 PE orzekać w sprawach dotyczących umów już zawartych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2004 r. III SK 56/04). W wyroku z dnia 12 września 2003 r., I CKN 504/01 Sąd Najwyższy zauważył, że art. 8 ust. 1 Prawa energetycznego umożliwia ukształtowanie warunków umowy jeszcze niezawartej wobec niedojścia stron tej umowy do porozumienia. Oznacza to, że Prezes URE nie może orzekać w sprawach dotyczących umów już zawartych. Zgodnie z powołanym przepisem, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki rozpoznaje spory dotyczące ustalania warunków świadczenia usług, odmowy przyłączenia do sieci czy odmowy zawarcia umowy. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, przedstawione wyżej poglądy dotyczą zarówno sytuacji, którą rozpatrywał sąd I instancji, opierający się na założeniu, że strona wykonała uprawnienie odstąpienia od umowy ze skutkiem zniesienia stosunku obligacyjnego, gdyż nie było między zainteresowanymi podmiotami sporu, co do zawarcia umowy o przyłączenie lub jej warunków, ale spór dotyczył faktycznie wykonania umowy już zawartej, a w zasadzie skuteczności złożonego oświadczeniu o odstąpieniu od niej przez zainteresowanego, który to wątek nie był już aktualny na etapie rozpoznawania apelacji, co skutkowało uzupełnieniem podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. W konsekwencji, błędnie przyjął sąd I instancji w przedmiocie bezprzedmiotowości postępowania administracyjnego, o jakiej mowa jest w art kpa, bowiem brak sporu stron, co do zawarcia umowy, o którym jest mowa w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 PE. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, na gruncie prawa materialnego i ustalonego stanu faktycznego brak jest sprawy administracyjnej, która może być załatwiona decyzją. Przyjmując za Sądem Najwyższym (wyrok z dnia 12 kwietnia 2011 r. III SK 42/10) kompetencja rozstrzygania w sprawach spornych, dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie art. 8 ust. 1 PE, zgodnie z przeważającymi obecnie w orzecznictwie poglądami, uzasadnia twierdzenie, że decyzja regulatora zastępuje oświadczenie woli obu stron. Jest to kompetencja organu administracyjnego w sprawach cywilnych, zatem musi być traktowana jako regulacja specjalna, wyjątkowa. Legitymizuje tę kompetencję pragmatyczna potrzeba rozstrzygnięcia sporu (zasada

9 efektywności) w zakresie odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci przez podmiot, który jest do tego zobowiązany. Granicą "rozciągnięcia" struktury administracyjnej na stosunek zasadniczo umowny ze względu na potrzebę zapewnienia efektywnej, skutecznej ochrony podmiotowi uprawnionemu do zawarcia umowy o przyłączenie - jest "sporność sprawy". Brak sporności sprawy w opisanych wyżej znaczeniu, oznacza że, nie ma sprawy administracyjnej, która powinna być załatwiona decyzją, stąd umorzenie postępowania administracyjnego, było rozstrzygnięciem prawidłowym. Biorąc pod uwagę powyższe, na podstawie art k.p.c., w zw. z art k.p.c. zaskarżony wyrok należało zmienić i oddalić odwołanie. O kosztach postępowania przed sądem I instancji jak i postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, na powoda został nałożony obowiązek uiszczenia opłaty od apelacji pozwanego.