Pani Profesor Irena LIPOWICZ RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

Transkrypt

1 Dr Zdzisław GĄGALSKI Pułkownik WP w stanie spoczynku Ul. Marsz. J. Piłsudskiego 3A/ Sieradz zdzislaw.gagalski@wp.pl tel Pani Profesor Irena LIPOWICZ RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH WARSZAWA Al. Solidarności 77 oraz WNIOSEK o skierowanie zagadnienia prawnego do Trybunału Konstytucyjnego celem zbadania niezgodności art. 159 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162 poz ze zmianami) art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1994 roku nr 10, poz. 36 ze zmianami) w zakresie, w jakim przepisy te zmieniają mechanizm waloryzacji emerytur i rent wojskowych wobec osób, które prawo do tych świadczeń nabyły przed wejściem w życie tych przepisów, oraz włączają te osoby do kręgu osób objętych przepisami art. 1 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 oraz art. 2 ust,1 pkt 1 i ust, 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 1998 roku, nr 162, poz.1118 ze zmianami). Działając w imieniu własnym Wnoszę o skierowanie przez Panią Rzecznik Praw Obywatelskich zagadnienia prawnego do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie, że: 1. art. 159 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz, 1118 ze zmianami) oraz zmieniony art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36 ze zmianami), w związku z art. 1 ust, 2 pkt 2 i ust, 3 oraz art. 2 ust. 1 pkt 1 i art., 2 w pierwotnym brzmieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 1998 roku nr 162, póź, 1118 ze zmianami) oraz zmienionym z dniem 1 października 2003 roku art. 2 tej ustawy przez art. 10 pkt 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 166, poz. 1

2 1609) w zakresie w jakim przepisy te zmieniają mechanizm waloryzacji emerytur i rent wojskowych wobec osób, które prawo do tych świadczeń nabyły przed wejściem w życie tych przepisów, a więc przed roku, są niezgodne z: art. 32 Konstytucji RP, bowiem naruszają zasadę równości wobec prawa; art. 64 Konstytucji RP oraz art. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności podpisanej w Rzymie 04 listopada 1950 roku wraz z art. 1 Protokołu Dodatkowego do Konwencji - podpisanym w Paryżu 20 marca 1952 roku (Dz. U. z 1993 roku, nr 61 poz. 284) naruszając zasadę równej dla wszystkich ochrony prawnej własności i innych praw majątkowych, w tym nabyte uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia społecznego; art. 67 Konstytucji RP oraz art. 12 Europejskiej Konwencji Społecznej sporządzonej w Turynie 18 października 1961 roku (Dz. U. z 1999 roku, nr 8, poz. 67) przez nienależytą realizację prawa skarżącego do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego. 2. Organ ustawodawczy pozostaje w bezczynności, bowiem po ponownym wyłączeniu żołnierzy WP z powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych przez art. 10 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 166, poz. 1609) nie stworzył podstaw prawnych powrotu do stosowania mechanizmu waloryzacji świadczeń emerytalno rentowych obowiązującego do roku w stosunku do osób, które nabyły takie uprawnienia przed tą datą. Uzasadnienie I. Ustalenia faktyczne stanowiące podstawę skargi Wnioskodawca Pułkownik Wojska Polskiego w stanie spoczynku - uprawnienia emerytalne nabył pod rządami ustawy z dnia 16 grudnia 1972 roku (Dz.U. z 1983 roku nr 29, poz, 136). Świadczenie emerytalne zostało ustalone decyzją administracyjną EWU 50667/1 z dniem roku - (w aktach sprawy) Zasady te stosowane były do końca 1998 roku. Z dniem roku weszła w życie ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 1998 roku nr 162,poz.1118)., która zmieniła mechanizm waloryzacji emerytury z tzw. płacowej na tzw. inflacyjną. Wojskowy organ emerytalno - rentowy, decyzją administracyjną (waloryzacyjną) ustalił nową wysokość emerytury w oparciu o znowelizowany art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz.U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36 ze zmianami). 2

3 Następnie, decyzją z maja 1999 roku, dodatkowo zwaloryzował emeryturę wskaźnikiem 104,3 % Była to dodatkowa waloryzacja, która w myśl art. 179 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz.1118), która miała zapewnić stabilną wartość ekonomiczną pobieranego świadczenia i zrekompensować Wnioskodawcy zmianę mechanizmu jego waloryzacji. II. Podstawa prawna i jej uzasadnienie. Zgodnie z art. 188 Konstytucji RP, Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją. Orzekanie w tych sprawach należy zatem do wyłącznej kompetencji Trybunału. Sądy orzekając w obydwu instancjach nie uwzględniły wniosków Skarżącego i nie skorzystały z regulacji przewidzianej w art. 193 Konstytucji. Domniemanie zgodności stosowania mechanizmu waloryzacji określonego w art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36 ze zmianami) w brzmieniu wprowadzonym przez art. 159 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 1998 roku nr 162, poz ze zmianami) wobec emerytów wojskowych, którzy uprawnienia do tych świadczeń nabyli przed wejściem w życie tych przepisów, tj. przed 1 stycznia 1999 roku, może być obalone jedynie wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego. Zasady dotyczące waloryzowania świadczeń emerytów i rencistów wojskowych zostały określone w art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku (Dz. U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36). Zgodnie z powyższym zapisem w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 stycznia 1999 roku emerytury i renty podlegały waloryzacji w takim samym stopniu i terminie, w jakim następował wzrost uposażenia żołnierzy zawodowych pozostających w służbie i zajmujących analogicznie zaszeregowane stanowiska. Waloryzację emerytur i rent przeprowadzało się nie później niż w ciągu trzech miesięcy od wprowadzenia obligatoryjnych zmian w uposażeniu żołnierzy pozostających w służbie. Minister Obrony Narodowej w drodze rozporządzenia określał szczegółowe zasady waloryzacji emerytur i rent (tzw. waloryzacji płacowej). Zasady te stosowane były do 31 grudnia 1998 roku. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118) w art. 159 pkt 1 wprowadziła w ustawie z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36 ze zmianami) zmianę art. 6, który otrzymał brzmienie: Emerytury i renty podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ; jest to brzmienie przywołanego przepisu obowiązującego od dnia 1 stycznia 1999 roku, tj. od momentu wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. 3

4 Art. 1 ust. 2 pkt 2 (?) ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118) do dnia 30 września 2003 roku miał następujące brzmienie: Warunki nabywania prawa do emerytury i rent oraz innych świadczeń przysługujących z tytułu pobierania emerytury lub renty, a także zasady ustalania wysokości tych świadczeń dla: 1) żołnierzy zawodowych, 2) funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej, którzy w dniu wejścia w życie ustawy pozostawali w służbie oraz dla członków ich rodzin, określają przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób. Art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118) do dnia 30 września 2003 roku miał następujące brzmienie: Świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują jednak osobom wymienionym w ust. 2, jeżeli nie spełniają one warunków nabywania prawa do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób. Art. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w ust. 1 określał, że świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują 1) ubezpieczonym - w razie spełnienia warunków nabywania prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, W ust. 2 art. 2 tej ustawy określono, że świadczenia na warunkach i w wysokości określonej w ustawie przysługują również żołnierzom zawodowym, jeżeli nie spełniają oni warunków do nabycia prawa lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach emerytalnych tych osób, oraz członkom rodzin pozostałych po tych rodzinach. Prawidłowa wykładnia powyższych przepisów nie może zdaniem Wnioskodawcy prowadzić do wniosku, że wolą ustawodawcy było objęcie powszechnym systemem ubezpieczeń społecznych także żołnierzy zawodowych,, którzy wcześniej nabyli i pobierali świadczenia emerytalne na podstawie ustawy z dnia 16 grudnia 1972 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz.U. z 1983 roku nr 29, poz, 136), co ma miejsce w przypadku Wnioskodawcy. Należy też wskazać, że organ emerytalno rentowy oraz sądy powszechne obu instancji w niewłaściwy sposób interpretowały przepisy ww. ustaw w zakresie dotyczącym waloryzacji wojskowych świadczeń emerytalnych w odniesieniu do osób, które nabyły uprawnienia do świadczenia przed wejściem w życie nowelizacji zawartej w ustawie z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118), czyli przed 1 stycznia 1999 roku. Sąd Okręgowy w Łodzi, jak również Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyrokach: Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi Wydział VIII: z dnia 26 maja 2009 r. sygn. akt VIII U 3226/08, z dnia 18 sierpnia 2009 r. sygn. akt VIII U 1107/09, 4

5 z dnia 24 stycznia 2011 r., sygn. akt VIII U 734/10. Sąd Apelacyjny w Łodzi Wydział III: z dnia 20 listopada 2009 r., sygn. akt III AUa 1025/09; z dnia 24 listopada 2009 r., sygn. akt III AUa 1127/09). nie podzieliły tego stanowiska Skarżącego - Wnioskodawcy, zważając, że: 1) stosownie do art. 179 wskazanej ustawy z FUS, emerytury i renty przyznane przed 1 stycznia 1999 roku zostały dodatkowo zwaloryzowane wskaźnikiem 104, 3%; (Wnioskodawcy zwaloryzowano dodatkowo świadczenie jeden raz w maju 1999 roku); 2) Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 20 grudnia 1999 roku, sygn. akt K 4/99 uznał art. 159 cytowanej ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS za zgodny z art. 2 Konstytucji RP; 3) Zmiany wprowadzone do wojskowej ustawy emerytalnej mocą innych ustaw mają zastosowanie wobec odwołującego się, pomimo że był już na emeryturze. Natomiast Sąd Okręgowy, jak również Sąd Apelacyjny w Łodzi, rozpatrując odwołanie pozew Skarżącego (sygn. akt 33/12; z dnia roku) zgodnie stwierdziły, że żadne zmiany wprowadzone do ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku (Dz. U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36 ze zmianami), nie mają zastosowania wobec Skarżącego- Wnioskodawcy z uwagi na to, że Skarżący Wnioskodawca w dniach wejścia zmian był już na emeryturze. I ta rozbieżność interpretacji tych samych przepisów przez ten sam sąd powszechny również upoważnia do skierowania pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego, Reforma emerytalna prowadząca do objęcia służb mundurowych powszechnym systemem ubezpieczenia społecznego oraz zmiana waloryzacji świadczeń emerytalnych służb mundurowych, w tym żołnierzy zawodowych WP, na tę, wynikającą z powszechnego systemu mogłaby być ewentualnie uzasadniona, o ile nie doszłoby do zmiany prawa w tym zakresie w 2003 roku. Koncepcja objęcia tych grup zawodowych powszechnym systemem emerytalnym, była bowiem krytykowana, a postulaty wyłączenia tych służb mundurowych zostały przez ustawodawcę uwzględnione. Trzeba tu wskazać, że uchylenie z dniem 1 października 2003 roku art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118) przez art. 10 pkt 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 166, poz.1609) spowodowała ponowne wyłączenie żołnierzy z powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych. W ślad za tym nie poszła jednak zmiana art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz.U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36 ze zmianami). W wyniku powyższych zmian decyzje waloryzacyjne (administracyjne) od 1 lipca 2004 roku są wydawane bez podstawy prawnej a wartość ekonomiczna podstawy wymiaru świadczenia obniżyła się o około 50% w stosunku do tej z dnia nabycia.. W tym kontekście wydaje się, że kwestia konstytucyjności niniejszej regulacji nabrała nowego znaczenia i powoływanie się przez Sąd Okręgowy i Sąd Apelacyjny na 5

6 interpretację wojskowego organu emerytalno rentowego z 1999 roku jako prawidłową w świetle zmienionego stanu prawnego oraz rażących (dyskryminujących) dysproporcji w wysokości świadczeń emerytalno - -rentowych świadczeniobiorców zajmujących takie same stanowiska służbowe, w takich samych stopniach wojskowych i z taką samą wysługą lat, przechodzących na świadczenie pod rządami tej samej ustawy tylko w pobieżnej analizie stanu prawnego i stanu faktycznego. Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż to niepowołane przez wnioskodawców (grupę posłów) w sprawie K 4/99 ( a mianowicie art. 32, art. 64 ust. 2, art. 67 ust.1) oraz art. 12 Europejskiej Karty Społecznej sporządzonej w Turynie w dniu 18 października 1961 roku (Dz. U. z 1999 roku, nr 8, poz. 67) zostały naruszone przez wprowadzenie art. 159 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. nr 162, poz. 1118) nowego brzmienia art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz.U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36) oraz przez pozostawienie zmienionej metody waloryzacji po zmianie ustawy z dniem 1 października 2003 roku. Okoliczność, że art. 159 pkt 1 (??) ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS był przedmiotem rozstrzygnięcia nie uniemożliwia ponownego rozpatrzenia sprawy przez Trybunał Konstytucyjny. W sprawie K 4/99 wzorcem kontroli był art. 2 Konstytucji RP i wyinterpretowana z niego zasada ochrony praw nabytych. To właśnie Trybunał Konstytucyjny w swoim uzasadnieniu tego orzeczenia zwrócił uwagę, że wnioskodawcy nie sformułowali wówczas zarzutu niezgodności z art. 67 ust. 1 Konstytucji, co zwalniało Trybunał z oceny powołanej wyżej regulacji ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS z tym wzorcem. Zdaniem Wnioskodawcy zaskarżone przepisy wprowadzające nowe zasady waloryzacji emerytur wojskowych nie mogą przede wszystkim odnosić się do żołnierzy zawodowych, którzy nabyli prawa emerytalne przed wejściem w życie tych przepisów, tj. przed 1 stycznia 1999 roku. Obejmują bowiem żołnierzy, którzy podejmą służbę po tym okresie (vide uzasadnienie orzeczenia K 4/99; s. 5: Prokurator Generalny zauważył, że zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS warunki nabywania prawa do emerytury i renty oraz innych świadczeń przysługujących z tytułu pobierania emerytury lub renty, a także zasady ustalania wysokości tych świadczeń dla żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy Policji, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej, którzy w dniu wejścia w życie ustawy pozostawali w służbie, określają przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób. Wynika z tego, że nowy system obejmować będzie tylko tych żołnierzy i funkcjonariuszy, którzy podejmą służbę po 31 grudnia 1998 r. ), bądź pozostających w służbie, jeżeli nie spełniają warunków do nabywania prawa do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób (art. 3. ustawy z FUS: Świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują jednak osobom wymienionym w ust. 2, jeżeli nie spełniają one warunków nabywania prawa do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób koniec cytatu. 6

7 Wskazując na powyższe, Wnioskodawca podtrzymuje swoje stanowisko o niekonstytucyjności wprowadzonych zasad waloryzacyjnych emerytur wojskowych uznając wykładnię sądu powszechnego za błędną. W ocenie Wnioskodawcy naruszają bowiem art. 32 Konstytucji RP w związku z art. 159 pkt 1 (?) ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. nr 162, poz. 1118) oraz w związku z art. 10 pkt. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 166, poz. 1609), gdyż nietrafnie przyjęto, że zmiana metody waloryzacji emerytur ustalonych i przyznanych w oparciu o przepisy ustawy z 16 grudnia 1972 roku (Dz.U. z 1983 roku nr 29, poz, 136). znowelizowanej przepisami ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36) zniosła uprzywilejowanie żołnierzy w zakresie wysokości waloryzowanych świadczeń i spowodowała przyznanie świadczeń w równej wysokości, podczas gdy faktycznie doprowadziła ona do znacznego zróżnicowania wysokości świadczeń emerytalnych osób ze względu na czasokres pobierania świadczeń emerytalno rentowych, a co za tym idzie moment przejścia na świadczenie przez żołnierza. W ocenie Wnioskodawcy konstytucyjna zasada równości została naruszona. Przez równość wobec prawa należy bowiem rozumieć, że wszystkie podmioty charakteryzujące się daną cechą istotną w stopniu równym mają być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań dyskryminujących i faworyzujących. Dlaczego emeryt wojskowy nie ma możliwości przeliczenia swojego świadczenia z uwzględnieniem dodatkowego zatrudnienia w czasie pobierania emerytury, podczas gdy emeryt z powszechnego systemu ubezpieczeniowego ma taką możliwość i tym samym podstawa waloryzacji jego świadczenia ulega sukcesywnemu zwiększaniu a podstawa waloryzacji świadczenia emeryta wojskowego jest ograniczona do 75% niezmiennej podstawy wymiaru? Czy zatem wszyscy emeryci w RP są traktowani równo? Na podstawie art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP chroniona jest określona wartość ekonomiczna emerytury. Realna wartość świadczenia w chwili nabycia może istotnie różnić się od tej w chwili realizacji. Stąd też ochrona prawa do emerytury powinna być rozpatrywana przez pryzmat jego ekonomicznej wartości z chwili nabycia. Z punktu widzenia przyjętego w art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz.U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36) sposobu waloryzacji uzasadnione jest twierdzenie, że w przypadku Skarżącego Wnioskodawcy dochodzi do naruszenia prawa majątkowego w rozumieniu powołanych wyżej regulacji. A zarazem dochodzi do jawnej dyskryminacji uposażeniowej zarówno w stosunku do: aktualnie przechodzących na świadczenie, jak i sędziów sądów wojskowych prokuratorów prokuratur wojskowych sędziów w stanie spoczynku; prokuratorów w stanie spoczynku. Przyjęty mechanizm waloryzacji, całkowicie abstrahujący od wysokości wynagrodzenia na ostatnio zajmowanym stanowisku, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 7

8 i 2 Konstytucji RP, nie urzeczywistnia założenia utrzymywania przez cały okres pobierania świadczenia jego stabilnej wartości ekonomicznej. W ocenie Wnioskodawcy zostały również naruszone art. 12 Konwencji Karty Społecznej -sporządzonej w Turynie w dniu 18 października 1961 roku (Dz. U. z 1999 roku, nr 6, poz. 67) oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji RP w związku z art. 159 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118) oraz art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36) oraz w związku z art. 10 pkt. 1ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 166, poz.1609), gdyż zmiana metody waloryzacji emerytur ustalonych i wypłacanych w oparciu o przepisy ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36) nienależycie realizuje prawo emeryta (nie płacącego składek na ubezpieczenie społeczne) do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego. Świadczenie emerytalne ma bowiem przedstawiać stałą wartość ekonomiczną, podczas gdy jego wartość jest drastycznie niższa (bo o około 50%) od wartości z dnia przejścia na emeryturę. Analiza unormowań prawnych w tych regulacjach prowadzi do wniosku, że ustawodawca zobowiązany jest kształtować systemy emerytalne tak, by świadczenie ustalone było w relacji do wynagrodzenia uzyskiwanego w zawodowej przeszłości. Przy ocenie całokształtu podnoszonych zarzutów należy mieć również na uwadze, że naruszenie przepisów i norm konstytucyjnych przy zmianie zasad waloryzacji emerytur mundurowych (wojskowych) obniżających drastycznie ich wartość ekonomiczną w zależności od daty przejścia na świadczenie stanowi też naruszenie Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 roku nr 61, poz. 284). Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności podpisana w Rzymie 4 listopada 1950 roku w art. 1 zapewnia każdemu człowiekowi prawa i wolności określone w Konwencji, a Protokół dodatkowy do Konwencji, podpisany w Paryżu 20 marca 1952 roku w art. 1 stanowi, że : Każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z podstawowymi zasadami prawa międzynarodowego. I w tym miejscu Wnioskodawca przytacza intencję ustawodawcy zawartą w Druku Sejmowym 339 z dnia 8 maja 1998 roku: Omawiana ustawa dotyczy wszystkich grup społeczno-zawodowych z wyjątkiem rolników. Zmiana systemu nie obejmuje osób, którym pozostało niewiele lat do przejścia na emeryturę, a także nie dotyczy osób znajdujących się obecnie na emeryturze. Właśnie z uwagi na konieczność poszanowania praw nabytych ustawa różnicuje warunki nabywania prawa do emerytury i zasady ich wymiaru w zależności od daty urodzenia ubezpieczonych Zgodnie z zasadą autonomicznego znaczenia pojęć Konwencyjnych pojęcie mienia wypracowane w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka 8

9 obejmuje między innymi nabyte uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Zastosowanie wskazanych wyżej przepisów prawa materiałowego przez sądy obydwu instancji powoduje, że konstytucyjne wolności i prawa Skarżącego Wnioskodawcy określone w art. 32, art. 64 i 67 Konstytucji RP, jak również w art. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności zostały naruszone w następstwie oparcia ostatecznego rozstrzygnięcia na przepisach ustawy niezgodnych z Konstytucją. W celu ochrony konstytucyjnych wolności i praw Wnioskodawcy przez pozbawienie mocy obowiązującej przepisów niezgodnych z Konstytucją złożenie skargi konstytucyjnej jest konieczne i zasadne. III. Wnioski: 1. Okoliczność, iż sprawa waloryzacji emerytur mundurowych była rozpatrywana przez Trybunał Konstytucyjny i w wyroku K 4/99 z dnia 20 grudnia 1999 roku uznano, że art. 159 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118) jest zgodny z art. 2 Konstytucji RP nie uniemożliwia ponownego rozpoznania sprawy przez Trybunał Konstytucyjny i wydania wyroku. W sprawie K 4/99 wzorcem kontrolo był art. 2 Konstytucji RP i wyinterpretowana z niego zasada ochrony praw nabytych. W uzasadnieniu tego orzeczenia Trybunał zwrócił właśnie uwagę, że wnioskodawcy nie sformułowali wówczas zarzutu niezgodności z art. 67 Konstytucji RP. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że w uzasadnieniu tegoż orzeczenia Minister Sprawiedliwości - Prokurator Generalny (na s. 5 ) podkreślił, że ta zmiana brzmienia art. 6 ustawy emerytalnej z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 1994 roku nr 10, poz. 36) nadana artykułem 159 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118) zgodnie z intencją ustawodawcy ujętą w art. 1 ust. 2 obejmie tylko tych, którzy podejmą służbę po 1 stycznia 1999 roku. 2. Skoro sądy obu instancji nie podzieliły stanowiska Skarżącego Wnioskodawcy, iż mechanizm waloryzacji emerytur wojskowych wprowadzony przez znowelizowany art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku.(dz. U. z 1994 roku, nr 10, poz. 36) zgodnie z zapisem art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1988 roku.(dz. U. nr 162, poz. 1118) odnosi się tylko do żołnierzy, którzy podejmą służbę po 1 stycznia 1999 roku, bądź pozostających w służbie, jeżeli nie spełniają warunków do nabycia prawa do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób, a nie obejmuje żołnierzy, którzy nabyli prawa emerytalne przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. nr 162, poz. 1118), tj. przed 1 stycznia 1999 roku, Wnioskodawca w drodze tegoż wniosku dochodzi przysługujących mu konstytucyjnych praw określonych w art. 32, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji RP, a także art. 12 Europejskiej Karty Społecznej i art. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka 9

10