Program Polityki Zdrowotnej Program szczepień profilaktycznych przeciwko grypie dla mieszkańców Miasta Gniezna w wieku 60 lat 1 i więcej.

Transkrypt

1 Program Polityki Zdrowotnej Program szczepień profilaktycznych przeciwko grypie dla mieszkańców Miasta Gniezna w wieku 60 lat 1 i więcej. 1. Nazwa programu: Program szczepień profilaktycznych przeciwko grypie dla mieszkańców Miasta Gniezna w wieku 60 lat i więcej. 2. Okres realizacji programu: Autor programu: Agnieszka Horoszczak Dyrektor Wydziału Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego w Gnieźnie 4. Kontynuacja/trwałość programu: Opisywany program polityki zdrowotnej nie stanowi kontynuacji programu realizowanego w poprzednim okresie, natomiast stanowi kontynuację, finansowanego ze środków własnych miasta zadania pn. Program bezpłatnych szczepień przeciwko grypie, dla osób z grupy szczególnego ryzyka powyżej 65 roku życia, mieszkańców Miasta Gniezna na lata Ustawa z dnia 11 września 2015r. o osobach starszych (Dz.U poz. 1705). Strona 1

2 I. OPIS PROBLEMU ZDROWOTNEGO 1. Problem zdrowotny Grypa to ostra choroba o podłożu wirusowym. Cechą charakteryzującą jest bardzo duża zakaźność. U ludzi grypa jest wywoływana przez następujące typy wirusa: A, B i C. Pierwszy typ wirusa grypy (A) posiadając zdolność do tzw. skoku antygenowego najczęściej odpowiada za epidemie i pandemie. Kolejny typ (B) nie niesie dużego ryzyka epidemicznego. Może natomiast odpowiadać za zachorowania sezonowe. Z kolei dzieci najbardziej narażone są na zachorowania wirusem typu C. Zazwyczaj zakażenie grypą ma przebieg łagodny. Należy jednak zwrócić uwagę, że u osób z grup podwyższonego ryzyka wśród których wymienia się osoby starsze i obciążone chorobami przewlekłymi, wirus grypy może stanowić przyczynę powikłań, a także zgonów 2. Najczęściej do zakażenia wirusem grypy dochodzi drogą kropelkową poprzez kaszel lub kichanie osoby chorej. Nie są to jednak jedyne sposoby przenoszenia wirusa. Piśmiennictwo wskazuje również na bezpośredni kontakt z osobą chorą czy też skażoną powierzchnią jako na możliwe drogi zarażenia. Okres inkubacji wirusa to zwykle 3 7 dni. Po tym czasie pojawiają się pierwsze objawy choroby, do których można zaliczyć między innymi podwyższoną temperaturę, dreszcze, ból gardła, surowicza wydzielina z nosa i ból głowy 3. Piśmiennictwo spośród metod diagnostycznych wymienia m. in.: identyfikację patogenu w zarodku kurzym lub hodowli tkankowej, testy Elisa oraz metody serologiczne. Szybko zdiagnozowany i właściwie rozpoznany wirus ma fundamentalne znaczenie przy zastosowaniu właściwego leczenia Epidemiologia Z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że każdego roku w krajach Unii Europejskiej zakażeniu wirusem grypy ulega średnio mln. osób. Szacuje się, że na świecie zapada średnio co roku na grypę 5-10% dorosłych i 20 30% dzieci, a umieralność w tej grupie szacowana jest między osób 5. W roku 2015 w Polsce zgłoszono największą od trzydziestu lat liczbę zachorowań na grypę. Piśmiennictwo podaje, że z porady lekarskiej skorzystał co dziesiąty Polak chory na grypę i jej pochodne 6. 2 Ciebiada M., Barylski M., Górska Ciebiada M.: Zachorowania na grypę u osób w podeszłym wieku w świetle najnowszych danych epidemiologicznych i zaleceń terapeutycznych, Geriatria, 2010, 4, Życińska K., Brydak L.: Grypa i jej profilaktyka ciągle aktualny problem medyczny, Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej 2007, 117 (10), s Brydak L., Można i należy walczyć z grypą. Medicine & Primary Care Review 2012, 14, 2; , godz Wojtyniak B., Goryński P., (red.), Sytuacja Zdrowotna Ludności Polski i Jej Uwarunkowania, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny, Warszawa Strona 2

3 Pacjenci w wieku podeszłym mają największe ryzyko zgonu z powodu powikłań grypy. Blisko 90% wszystkich zgonów z powodu grypy występuje u osób w wieku podeszłym. Okres największej śmiertelności w ciągu roku u pacjentów w wieku podeszłym pokrywa się ze szczytem zachorowań na grypę. Powodem zgonów jest nie tylko grypa i jej bezpośrednie powikłania, ale także możliwość zaostrzenia chorób przewlekłych 7 3. Populacja podlegająca JST oraz kwalifikująca się do włączenia do programu Zgodnie z danymi Urzędu Miasta Gniezno miasto zamieszkuje osób zameldowanych na pobyt stały, oraz 914 mieszkańców na pobyt czasowy co razem daje sumę , Mieszkańcy w wieku 59 lat i więcej to grupa licząca (zameldowanych na pobyt stały) oraz 88 osób (zameldowanych na pobyt czasowy) co razem daje sumę Uzasadnienie potrzeby wdrożenia programu Program pozwoli realnie i skutecznie działać w zakresie profilaktyki szczepień przeciw zachorowaniom na grypę w jednej z najbardziej narażonych na to grupie tj. osób w wieku 60+. Według danych Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Gnieźnie, w roku 2016 w naszym mieście i powiecie gnieźnieńskim zachorowalność na grypę według struktury wieku wyglądała następująco: Liczba zachorowań oraz podejrzeń zachorowań na grypę wg wieku chorych w powiecie gnieźnieńskim 9 Wiek (ukończone lata) Liczba zachorowań oraz podejrzeń Powody skierowania do szpitala - liczba osób 4) Ogółem w tym osoby skierowane do szpitala objawy ze strony układu krążenia objawy ze strony układu oddechowego inne przyczyny i więcej Razem Należy pamiętać, że zgodnie z tym co czytamy w piśmiennictwie, szczepiąc jedną 7 Baxter R, Ray G, Fireman B. Effect of influenza vaccination on hospitalizations in persons aged 50 years and older. Vaccine 2010;28: Stan na 01 stycznia 2016 r. 9 Dane Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gnieźnie. Strona 3

4 wybraną grupę działamy pośrednio również na zmniejszenie zachorowalności w pozostałych grupach wiekowych. Proponowane szczepienia nie są finansowane ze środków publicznych. Usuwając barierę finansową w dostępie do szczepień przeciw grypie będzie możliwe skuteczne zwiększenie wskaźnika wyszczepialności w populacji docelowej. Właściwie przeprowadzona kampania informacyjno edukacyjna oraz pozytywne świadectwo osób zaczepionych mogą istotnie zwiększyć wskaźnik wyszczepień w pozostałej części populacji. II. CELE PROGRAMU 1. Cel główny: Zmniejszenie ryzyka zakażenia wirusami grypy wśród mieszkańców Miasta Gniezno w wieku 60 lat i więcej. 2. Cele szczegółowe a. Zmniejszenie zapadalności na grypę i grypopochodne wśród mieszkańców w wieku 60 lat i więcej b. Zmniejszenie liczby zgonów i hospitalizacji w wyniku grypy i jej powikłań w populacji docelowej c. Zwiększenie wiedzy mieszkańców miasta na temat zagrożeń dla zdrowia związanych z grypą oraz możliwości zapobiegania tej jednostce chorobowej d. Wzrost świadomości mieszkańców o potrzebie szczepień przeciw grypie e. Zwiększenie liczby osób stosujących szczepienia przeciw grypie 3. Oczekiwane efekty Spodziewa się, że coroczne szczepienia ochronne przeciw grypie w populacji 60 lat i więcej przełoży się na zmniejszenie ryzyka zachorowania lub zmniejszenie częstotliwości występowania grypy w populacji ogólnej. Właściwie prowadzona kampania informacyjno edukacyjna wraz z pozytywnym odbiorem szczepień przez środowisko senioralne może znacząco wpłynąć na zainteresowanie tematyką tej formy ochrony zdrowia na pozostałe grupy wiekowe populacji mieszkańców. 4. Mierniki efektywności odpowiadające celom programu: a. Liczba osób uczestniczących w programie: w roku osób, w roku osób b. Procent objęcia programem populacji docelowej c. Liczba wyników co najmniej dobrych dla testów wykonywanych po szczepieniu w porównaniu do testów wykonywanych przed szczepieniem, Strona 4

5 które dotyczyć będą wiedzy z zakresu przestrzegania zasad higieny oraz sposobów rozprzestrzeniania się wirusa d. Liczba wykonanych u realizatora szczepień przeciw grypie poza programem (100 +) e. Liczba odnotowanych przypadków grypy i jej pochodnych wśród mieszkańców f. Liczba odnotowanych hospitalizacji z powodu wirusa i powikłań pogrypowych III. Adresaci programu Adresatami mają być osoby w wieku 60 lat i starsze, zameldowane na pobyt stały lub czasowy na terenie Miasta Gniezna, u których nie występują przeciwwskazania do szczepienia przeciw grypie. Jedną z częstszych przyczyn małej popularności szczepień jest brak świadomości choroby. Populacyjne szczepienia przeciwko grypie wśród seniorów zapobiegają rozprzestrzenianiu zachorowalności na grypę. Mogą one również korzystnie wpływać na wzrost świadomości w całej populacji. W kolejnych latach należy nie tylko zachęcać kolejne osoby do szczepienia, ale również zapewnić dostępność szczepionek dla osób szczepionych w poprzednich latach Tryb zapraszania do programu a. Informacja w podmiocie leczniczym, który będzie realizował program (plakaty, Internet) b. Informacja w tutejszym Urzędzie Miasta (plakaty na tablicy ogłoszeń, strona IV. ORGANIZACJA PROGRAMU 1. Części składowe i etapy działań organizacyjnych: a. Opracowanie programu b. Zaopiniowanie programu c. Uchwalenie programu przez Radnych Rady Miasta Gniezna d. Przygotowanie i przeprowadzenie procedury konkursowej e. Podpisanie umowy na realizację programu z wyłonionym w drodze konkursu podmiotem leczniczym f. Realizacja programu wraz z monitorowaniem działań g. Ewaluacja h. Przygotowanie sprawozdania z realizacji programu 10 Analiza realizacji populacyjnego programu szczepień przeciwko grypie dla osób powyżej 65 roku życia, GERIATRIA 2014; 8: Strona 5

6 2. Kryteria i sposób kwalifikacji uczestników programu Program skierowany jest do wszystkich mieszkańców Gniezna, którzy spełniają następujące kryteria a. Wiek 60 lat i więcej b. Zameldowanie na pobyt stały lub czasowy na terenie miasta Gniezna c. Brak przeciwwskazań do szczepienia stwierdzony przez lekarza POZ podczas wizyty w podmiocie realizującym zadanie 3. Zasady udzielania świadczeń w programie Szczepienia będą udzielane w trybie ambulatoryjnym w wybranym w drodze konkursu podmiocie leczniczym. W ramach akcji informacyjnej pacjenci dowiedzą się o terminach wykonywania szczepień ochronnych przeciw wirusowi grypy. Akcja edukacyjna będzie polegała na przeprowadzeniu serii wykładów, z zakresu edukacji zdrowotnej ze szczególnym uwzględnieniem niebezpieczeństw zachorowania wirusem grypy. Badanie lekarskie oraz obowiązkowe szczepienia ochronne będą się odbywały indywidualnie. 4. Sposób powiązania działań programu ze świadczeniami zdrowotnymi finansowanymi ze środków publicznych Program szczepień nie przewiduje obowiązkowych i finansowanych ze środków publicznych szczepień przeciw grypie dla osób w wieku 60 lat i więcej. Jak czytamy w piśmiennictwie szczepienia takie są zalecane dla wyżej wymienionej grupy wiekowej. W związku z tym działania proponowane w programie uzupełniają świadczenia niedostępne obecnie dla populacji wiekowej Zakończenie działań w programie wraz z możliwością kontynuacji otrzymywania świadczeń zdrowotnych przez uczestniczących w programie, jeśli zaistniały wskazania ku temu. Po szczepieniu każdy z adresatów programu: a. Ponownie jest poinformowany o sposobach postępowania na wypadek wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego z wyraźnym podkreśleniem konieczności ponownego zgłoszenia się do poradni POZ w takim przypadku b. Zostaje poproszony o wypełnienie ankiety satysfakcji pacjenta c. Zostaje również poinformowany o bezpłatnej możliwości udziału w programie w kolejnym roku d. Kończy udział w programie w danym roku kalendarzowym Strona 6

7 6. Bezpieczeństwo planowanych interwencji Program będą realizowały podmioty, które spełniają wymogi obowiązujących przepisów. Szczepienia będą wykonywane przez wykwalifikowany zespół i będą się odbywały z zachowaniem przyjętych zasad i wymogów producenta szczepionki. Szczepionka, którą zostaną zaszczepieni beneficjenci programu musi być dopuszczona do obrotu na terenie naszego kraju w danym sezonie szczepień profilaktycznych. Profil bezpieczeństwa szczepionki będzie określony w aktualnej Charakterystyce Produktu Leczniczego, udostępnianej przez producenta szczepionki. 7. Warunki/kompetencje niezbędne do realizacji programu Koordynacją programu zajmie się Urząd Miejski w Gnieźnie. Realizatorem programu będzie podmiot leczniczy, wyłoniony w drodze konkursu ofert. Podmiot ten musi się legitymować podpisaną z NFZ umową na realizację świadczeń zdrowotnych w rodzaju POZ, spełniający wymagania dla realizacji tego rodzaju świadczeń 11. Szczepienia będą udzielane przez pielęgniarki posiadające kurs z zakresu szczepień ochronnych udokumentowany w ofercie. Podmiot realizujący program będzie zobowiązany spełniać warunki określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 roku w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych 12. Szczepienia zostaną wykonane w placówce posiadającej punkt szczepień oraz lodówkę do przechowywania szczepionek potwierdzoną w ofercie. V. KOSZTY 1. Koszty jednostkowe (w złotych): 45 zł koszt akcji informacyjnej, kupno szczepionki, wykonanie badania kwalifikującego do programu oraz samo wykonanie szczepionki. 2. Planowane koszty całkowite Tab. Koszty całkowite w poszczególnych latach jako iloczyn kosztów jednostkowych i liczby uczestników (w złotych). Rok realizacji Koszt jednostkowy Liczba uczestników Koszt całkowity SUMA Załącznik 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej [Dz.U poz. 1248]. 12 Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 25 maja 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych [Dz. U poz. 849]. Strona 7

8 3. Źródło finansowania Program jest finansowany w całości z budżety miasta Gniezna. VI. MONITORING I EWALUACJA 1. Ocena zgłaszalności do programu Analiza liczby osób, które wzięły udział w programie prowadzona każdego roku za okres 1 stycznia 31 grudnia oraz całościowo po zakończeniu programu na podstawie sprawozdań realizatora. Analiza liczby osób niezakwalifikowanych do szczepień z powodu przeciwwskazań lekarskich prowadzona każdego roku za okres 1 stycznia 31 grudnia oraz całościowo po zakończeniu programu na podstawie sprawozdań realizatora. 2. Ocena jakości świadczeń w programie Coroczna analiza wyników ankiety satysfakcji uczestników programu Bieżąca analiza pisemnych uwag uczestników dot. realizacji programu 3. Ocena efektywności programu coroczna oraz końcowa prowadzona poprzez: Wskazanie odsetka objęcia szczepieniami populacji docelowej Określenie liczby niepożądanych odczynów poszczepiennych w populacji docelowej Określenie wpływu działań edukacyjnych na wiedzę i świadomość zdrowotną mieszkańców Identyfikację ewentualnych czynników zakłócających przebieg programu Analizę wpływu programu na bezpieczeństwo epidemiologiczne mieszkańców miasta na podstawie oceny wskaźników zapadalności na grypę i jej powikłania oraz hospitalizacji z powodu grypy i jej powikłań wśród mieszkańców miasta 4. Ocena trwałości efektów programu Utrzymanie trwałości uzyskanych w programie efektów zdrowotnych w populacji miasta zaplanowano poprzez zapraszanie uczestników do cyklicznego, corocznego poddawania się szczepieniom, co jest możliwe dzięki wieloletniemu charakterowi programu, Strona 8

9 Załącznik 1 do Programu szczepień profilaktycznych przeciwko grypie mieszkańców Miasta Gniezno w wieku 60 lat i więcej dla Zaświadczenie o przeprowadzonym lekarskim badaniu kwalifikacyjnym (wzór) (pieczęć nagłówkowa podmiotu) W wyniku przeprowadzonego w dniu. o godz.. lekarskiego badania kwalifikacyjnego zaświadcza się, że: U Pana/i urodzonego/ej w dniu.. zamieszkałego/ej w. Nr PESEL* o Stwierdzono brak przeciwwskazań do przeprowadzenia szczepienia ochronnego przeciw grypie o Stwierdzono następujące przeciwwskazania do przeprowadzenia szczepienia ochronnego przeciw grypie:.. DODATKOWE UWAGI LUB ZALECENIA LEKARZA:, dnia (miejscowość) (data). (pieczęć i podpis lekarza) *lub nr dokumentu tożsamości w przypadku osób nieposiadających nr PESEL Strona 9

10 Załącznik 2 do Programu szczepień profilaktycznych przeciwko grypie dla mieszkańców Miasta Gniezna w wieku 60 lat i więcej 1. Dane uczestnika Karta uodpornienia uczestnika (wzór) Nazwisko Imię Nr PESEL* Adres zamieszkania Data urodzenia././ (dzień/miesiąc/rok) 2. Zgoda na wykonanie szczepienia Zostałem/am poinformowany/a o przeciwwskazaniach do wykonania szczepienia, dających się przewidzieć następstwach i powikłaniach, zwiększeniu ryzyka zdrowotnego w przypadku niewykonania szczepienia, możliwości wystąpienia negatywnego odczynu poszczepiennego, który może powstać mimo prawidłowego wykonania szczepienia. udzieliłem pełnych i prawdziwych odpowiedzi na pytania, które lekarz zadawał mi w trakcie wywiadu lekarskiego odnośnie stanu zdrowia, przyjmowanych leków, oraz przebytych urazów i zabiegów. Oświadczam, że podczas przeprowadzonego ze mną wywiadu oraz badania lekarskiego nie zataiłem/nie zataiłam istotnych informacji dotyczących stanu mojego zdrowia. Informacja przekazana mi przez lekarza była dla mnie w pełni jasna i zrozumiała. W trakcie rozmowy z lekarzem miałem/am możliwość zadawania pytań dotyczących proponowanego postepowania. Oświadczam, że zapoznałem/am się z powyższym tekstem i wyrażam zgodę na wykonanie szczepienia przeciw grypie. 3. Potwierdzenie wykonania szczepienia Nazwa szczepionki Nr serii szczepionki Data wykonania szczepienia. (data i podpis pacjenta) Podpis osoby wykonującej szczepienie *lub nr dokumentu tożsamości w przypadku osób nieposiadających nr PESEL Strona 10

11 Załącznik 3 do Programu szczepień profilaktycznych przeciwko grypie dla mieszkańców Miasta Gniezna w wieku 60 lat i więcej Sprawozdanie realizatora z przeprowadzonych działań (wzór) Nazwa i adres podmiotu Sprawozdanie z przeprowadzonych szczepień ochronnych wg informacji zawartych w zaświadczeniach o przeprowadzonych lekarskich badaniach kwalifikacyjnych oraz w kartach uodpornienia przechowywanych przez składającego sprawozdanie za okres sprawozdawczy od...do. Adresat: Urząd Miasta Gniezno Sprawozdanie należy przekazać w terminie 14 dni po okresie sprawozdawczym Liczba wykonanych badań kwalifikacyjnych w programie Liczba pacjentów zakwalifikowanych do szczepień Liczba pacjentów ze stwierdzonym przeciwwskazaniem do szczepień Liczba zaszczepionych pacjentów Liczba niepożądanych odczynów poszczepiennych, dnia (miejscowość) (dnia).. (pieczęć i podpis osoby działającej w imieniu sprawozdawcy) Strona 11

12 Załącznik 4 do Programu szczepień profilaktycznych przeciwko grypie dla mieszkańców Miasta Gniezna w wieku 60 lat i więcej Ankieta satysfakcji pacjenta (wzór) 1. Ocena rejestracji Jak Pan(i) ocenia: Szybkość załatwienia formalności podczas rejestracji? Uprzejmość osób rejestrujących? Dostępność rejestracji telefonicznej? Bardzo dobrze Dobrze Przeciętnie Źle Bardzo źle 2. Ocena wizyty lekarskiej Jak Pan(i) ocenia: Uprzejmość i życzliwość lekarza? Poszanowanie prywatności podczas wizyty? Staranność i dokładność wykonywania badania? Sposób przekazania informacji dot. grypy i jej powikłań? Sposób przekazywania informacji dot. metod zapobiegania grypie, w tym poprzez szczepienia ochronne? Bardzo dobrze Dobrze Przeciętnie Źle Bardzo źle 3. Ocena opieki pielęgniarskiej Jak Pan(i) ocenia: Uprzejmość i życzliwość pielęgniarki? Poszanowanie i prywatność podczas szczepienia? Staranność wykonywanego szczepienia? Bardzo dobrze Dobrze Przeciętnie Źle Bardzo źle 4. Ocena warunków panujących w przychodni Jak Pan(i) ocenia: Czystość w poczekalni? Wyposażenie w poczekalni (krzesła itp.)? Oznakowanie gabinetów? Bardzo dobrze Dobrze Przeciętnie Źle Bardzo źle 5. Dodatkowe uwagi/opinie: Strona 12