MIASTO I GMINA ZABŁUDÓW MIASTO I GMINA WASILKÓW. U zbiegu Czarnej i Supraśli

Transkrypt

1 Wasilków MIASTO I GMINA WASILKÓW U zbiegu Czarnej i Supraśli Znaczna część terenu gminy Wasilków wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej i jego otuliny. Przez gminę prowadzą drogi krajowe, stanowiące połączenia z przejściem granicznym z Białorusią Białystok Kuźnica Białostocka oraz z Litwą Białystok Augustów Ogrodniki, a także linia kolejowa o znaczeniu międzynarodowym, z Warszawy do Sankt Petersburga. Ze wschodu na zachód przepływa malownicza rzeka Supraśl ze swym dopływem Czarną. Istnieją tu warunki do uprawniania turystyki specjalistycznej, takiej jak kajakarstwo, jeździectwo, wędrówki piesze szlakami turystycznymi i ścieżkami przyrodniczymi, wędkarstwo, a także myślistwo dające możliwość polowania na dziki, łanie, łosie, sarny, zające. W leżącym u ujścia rzeki Czarnej do Supraśli Wasilkowie znajduje się ciekawa architektonicznie murowana cerkiew pw. św. Piotra i Pawła z połowy XIX w. z okazałą bramą-dzwonnicą z 1876 r. Z tego samego okresu pochodzi kościół pw. Przemienienia Pańskiego wybudowany w latach , w którym zachował się konfesjonał i chrzcielnica z 1860 r. Ciekawym miejscem jest także powstały w drugiej połowie XIX w. cmentarz rzymsko-katolicki z zabytkowymi rzeźbami. Miłośnicy dawnych klimatów wiejskich powinni odwiedzić, znajdujące się na terenie gminy w pobliżu Jurowiec, Białostockie Muzeum Wsi, prezentujące bogaty zbiór najwartościowszych obiektów architektury Podlasia i Suwalszczyzny. Tuż za Wasilkowem znajduje się sanktuarium maryjne w Świętej Wodzie z kaplicą z 1719 r. i cudownym źródełkiem. Doskonałe Zab warunki do wypoczynku ludów i rekreacji MIASTO I GMINA ZABŁUDÓW W krajobrazie gminy Zabłudów przeważają rozległe równiny, urozmaicone rozlewiskami w dolinie Narwi oraz lasami skraju Puszczy Knyszyńskiej. Są tu wyznaczone szlaki turystyczne jeden doliną Narwi: Ciełuszki-Kaniuki-Ryboły, drugi Puszczą Knyszyńską: Zajezierze-Słomianka. Przez teren gminy przebiegają ważne szlaki komunikacyjne Białystok-Lublin oraz Białystok-Hajnówka. Zabłudów był jednym z największych ośrodków reformacji i miejscem współistnienia wielu kultur i religii: prawosławia, katolicyzmu, kalwinizmu i judaizmu. Dzisiaj zwraca uwagę układem urbanistycznym, którego twórcą był właściciel dóbr zabłudowskich Grzegorz Chodkiewicz. Zaprojektowany w XVI wieku rynek i przylegająca do niego prostokątna sieć ulic zachowały swój niezmieniony kształt do dnia dzisiejszego. Ponadto znajdują się tu także interesujące obiekty sakralne: klasycystyczny kościół pw. św. Piotra i Pawła z połowy XIX w., cerkiew pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny, kaplica św. Rocha i kaplica św. Marii Magdaleny. Dzięki pasji twórców ludowych kultywowany i rozwijany jest miejscowy folklor i tradycje z zakresu rzeźby w drewnie, wyrobów ze słomy, kowalstwa i haftu. Przez teren gminy przebiegają szlaki turystyczne: Podlaski Szlak Bociani, Szlak Prawosławnych Świątyń, Szlak Puszczy Knyszyńskiej, Szlak Podmiejskich Rezydencji. fot. L. Talipski Białostockie Muzeum Wsi mieści się tuż za granicami Białegostoku, przy szosie wylotowej w kierunku Augustowa i Suwałk. Poza zbiorem muzealiów etnograficznych liczącym ponad dziesięć tysięcy pozycji inwentarzowych, dokumentujących kulturę materialną Białostocczyzny z okresu od końca XIX do lat siedemdziesiątych XX wieku, znajdują się tu trzydzieści trzy budynki oraz wiele obiektów należących do tak zwanej małej architektury, czyli krzyże, kapliczki, studnie, ule itp. Zgrupowane są one w trzech zasadniczych sektorach: leśnym, dworskim oraz drobnoszlacheckim. Muzeum organizuje wiele imprez plenerowych prezentujących m.in. codzienne czynności wykonywane w dawnym gospodarstwie wiejskim: trzepanie i międlenie lnu, przędzenie na wrzecionie i kołowrotku, kiszenie kapusty, młockę, mielenie ziarna na mąkę czy ubijanie masła. Urząd Miasta i Gminy w Wasilkowie ul. Białostocka WASILKÓW tel fax Cenne walory przyrodnicze gminy stwarzają doskonałe warunki do wypoczynku. Godne polecenia są takie miejsca, jak Bobrowa Dolina elegancki ośrodek konferencyjno- wypoczynkowy położony w samym sercu Puszczy Knyszyńskiej, dom gościnny ALT położony w Kurianach oraz wyjątkowe i kameralne SPA Bobrowa inspirowane skandynawską prostotą położone na skraju Puszczy Knyszyńskiej. Odwiedzając Gminę Zabłudów koniecznie należy spróbować wyrabianych w tradycyjny sposób lodów zabłudowskich oraz obowiązkowo trzeba zajrzeć do Muzeum Kultury Materialnej Ojcowizna w miejscowości Ryboły. Urząd Miejski w Zabłudowie ul. Rynek ZABŁUDÓW tel fax w

2 Zawady Atrakcje przyrodnicze i najnowsza historia GMINA ZAWADY Teren gminy obejmuje części dolin rzecznych Narwi i Śliny. Tworzą one podstawową sieć hydrograficzną, wraz z jeziorem Maliszewskim, usytuowanym w otoczeniu łąk bagiennych, stanowiących enklawę o wysokim stopniu naturalności i bioróżnorodności. Teren ten jest ostoją wielu gatunków ssaków i ginących gatunków ptaków wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Duży obszar lasów oraz atrakcje przyrodnicze, związane z kompleksami środowisk wodnych, szuwarów i zarośli sprawiają, że tereny te posiadają niezwykłe walory turystyczno-wypoczynkowe. W gminie znajdują się też godne uwagi obiekty zabytkowe. Jednym z nich jest zachowany od przełomu XIV i XV w. układ urbanistyczny miejscowości Zawady w formie długiej ulicówki, ze znajdującym się pośrodku rynkiem i domami z końca XIX i początku XX w. W pierwszej połowie XVIII w. wybudowano tu drewniany kościół, który w 1979 r. przeniesiono do wsi Cibory-Kołaczki. W Zawadach pozostała po nim brama, figura Chrystusa z 1931 r., barokowy krucyfiks i gotyckie dzwony z 1573 r. i 1598 r. Na uwagę zasługuje także znajdująca się na cmentarzu neogotycka kaplica murowana z cegły i kamienia polnego z 1878 r. Nieopodal wsi Strękowa Góra, na polodowcowym wzniesieniu zwanym Górą Strękową, znajdują się ruiny schronu z czasów II wojny światowej. W nich usytuowana jest niewielka mogiła upamiętniająca tragiczne, a zarazem bohaterskie zmagania wojenne o obronę Odcinka Wizna. We wrześniu 1939 roku 720 żołnierzy pod dowództwem kpt. Władysława Raginisa stawiało opór ponad 40-tysięcznej armii niemieckiej. Stąd też miejsce to zwane jest Polskimi Termopilami. Oprócz wartości historycznych, miejsce to jest również doskonałym punktem widokowym, z którego roztacza się wspaniała panorama doliny Narwi. GOSPODARKA Gminy Powiatu Białostockiego, oprócz wypoczynku i rekreacji oferują tereny pod budownictwo, powierzchnie magazynowe, hale produkcyjne, tereny pod lokalizacje przetwórstwa rolno-spożywczego. Podlasie słynie z ekologicznych warunków produkcji żywności, dzięki czemu jest ona ceniona zarówno w kraju, jak i za granicą. Ekologiczne walory regionu wymuszają zachowanie wymogów ochrony środowiska, dlatego przedsięwzięcia nie ingerujące w środowisko, a jednocześnie wykorzystujące istniejący potencjał kadrowy, mogą liczyć na wsparcie i zaangażowanie lokalnych samorządów na wszystkich szczeblach. Usytuowanie gmin Powiatu Białostockiego wokół stolicy województwa podlaskiego, stanowi atrakcyjną alternatywę dla inwestorów szukających nowych lokalizacji oraz partnerów w biznesie zwłaszcza ukierunkowanych na optymalizację kosztów swoich inwestycji. Niepodważalne atuty powiatu to dostęp do infrastruktury administracyjnej miasta wojewódzkiego, banków, instytucji wsparcia i koordynacji informacji dla biznesu, zasobów kadrowych absolwentów licznych uznanych uczelni wyższych, wsparcia innowacyjnego i doradczego środowisk akademickich dla firm, najwyższego rynku konsumentów w promieniu blisko dwustu kilometrów, charakteryzującego się słabym nasyceniem firm zewnętrznych i stabilnym popytem lokalnym wspartym licznymi konsumentami zza wschodniej granicy. Lokalny biznes, to także cenna oferta gospodarcza w zakresie współpracy handlowej, kooperacyjnej, a jednocześnie pomost do nawiązania kontaktów gospodarczych z firmami zza wschodniej granicy. Gospodarka Przetwórstwo rolno-spożywcze. Podlasie słynie W co warto zainwestować z ekologicznych warunków produkcji żywności. W części gmin Powiatu Białostockiego istnieje wciąż niewykorzystany potencjał wytwórczy, szczególnie w zakresie: warzyw, owoców miękkich, ziemniaków, zboża, dużej zasobności runa leśnego, ziół i mleka. Produkty regionalne. Żywność z Podlasia coraz częściej jest doceniana jako alternatywa dla zunifikowanych, masowo oferowanych produktów w wielkich sieciach handlowych. Aktywność w zakresie wiązania źródeł dochodu z wytwarzaniem lokalnych przysmaków staje się dobrym interesem dla inwestorów oferujących wsparcie kapitałowe, marketingowe oraz dostęp do rynków zewnętrznych. Rękodzieło. Bogate tradycje zanikających rzemiosł, takich jak sitarstwo, garncarstwo, tkactwo, koronkarstwo, kowalstwo artystyczne czy rzeźbiarstwo w drewnie, kontynuowane są na terenie powiatu od wielu pokoleń. Atrakcyjne może okazać się wykorzystanie ich na szerszą skalę poprzez zorganizowane działania kształtujące stabilny popyt i wsparcie promocyjne. fot. A. Samsonowicz Przemysł drzewny. Na terenie powiatu, dzięki racjonalnej gospodarce leśnej istnieje znaczący potencjał podaży surowca drzewnego, a co za tym idzie stolarki budowlanej i meblarstwa. Budownictwo. Tereny poszczególnych gmin coraz częściej stają się atrakcyjnymi miejscami lokalizacji domów zarówno jednorodzinnych, często typu rezydencjalnego, a także wielorodzinnych. Sprzyja temu sąsiedztwo miasta wojewódzkiego, ale także coraz lepsza sieć dróg, na co zarówno powiat, jak i poszczególne gminy, kładą ogromy nacisk. Urząd Gminy w Zawadach ul. Plac Wolności ZAWADY tel./fax

3 kultura Powiat Białostocki charakteryzuje się różnorodnością kulturową, etniczną i religijną. KULTURA I TRADYCJA Ślady zamieszkiwania na tych terenach różnych narodów, wyznających różne religie, można spotkać zwiedzając świątynie i cmentarze katolickie, prawosławne, unickie, muzułmańskie, ewangelickie, pozostałości kultury żydowskiej. Miasteczka takie jak Supraśl, Tykocin, Choroszcz, Zabłudów, Suraż, Gródek posiadają zabytkowe układy urbanistyczne w niezmienionej formie od czasów ich powstania. Na terenie powiatu zlokalizowane są takie obiekty jak Muzeum Wnętrz Pałacowych w Choroszczy mieszczące się w dawnej letniej rezydencji Jana Klemensa Branickiego z XVII-wiecznym założeniem parkowym, Wielka Synagoga i Dom Talmudyczny w Tykocinie z ciekawą ekspozycją zabytków kultury żydowskiej, Muzeum Ikon w Supraślu, Białostockie Muzeum Wsi w Jurowcach. Do walorów kulturowych zaliczyć należy rozmieszczone na całym terenie powiatu pałace, zabytki budownictwa sakralnego drewnianego, wiatraki, krzyże i kapliczki przydrożne, a także tradycyjne, wiejskie zagrody. Na terenie powiatu mieszkają i tworzą cieszący się światową sławą artyści, m.in. malarz Leon Tarasewicz, zamieszkały w Waliłach oraz mieszkający w Supraślu artysta fotografik Wiktor Wołkow. W Supraślu ma też swoją siedzibę znany na świecie teatr Wierszalin. Zwyczaje i obrzędy ludowe podtrzymywane są przez liczne zespoły folklorystyczne. Przy wsparciu Powiatu Białostockiego odbywa się wiele imprez kulturalnych. Siabrouskaja Biasieda w uroczysku Boryk w Gródku, to przyjacielskie biesiadowanie. Zabawa przy ludowej, folkowej muzyce przybliżająca kulturę białoruską, rosyjską, a także ukraińską, skierowana do wszystkich również tych, którzy nie wiążą z nią korzeni rodzinnych. Impreza ma charakter koncertu, na którym występują lokalne zespoły regionalne oraz z Białorusi, Ukrainy i Rosji, a jednocześnie daje możliwość wymiany doświadczeń. Festyny historyczne Grodzisko w Surażu to imprezy prezentujące co roku inny okres historyczny, odbywające się w zrekonstruowanej średniowiecznej osadzie Nawia. Występują na nich zespoły muzyczne, taneczne, odbywają się pokazy walk i rekonstrukcje historyczne. Festyny tradycyjnie już kończy obrzęd nocy świętojańskiej nad Narwią i pokaz sztucznych ogni. Powiatowe Dni Twórczości Ludowej Dzień Śledzia w Strękowej Górze to okazja do dobrej zabawy, propagowania zwyczajów i obrzędów ludowych oraz tradycyjnego muzykowania, a także promocja rękodzieła ludowego oraz produktów kulinarnych typowych dla regionu Podlasia. Powiatowego Forum Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych Melpomena w Juchnowcu Kościelnym jest trwającą przez tydzień imprezą o długoletniej tradycji. Ma charakter przeglądu spektakli przygotowywanych przez dziecięce i młodzieżowe zespoły teatralne z placówek oświatowych i kulturalnych powiatu, i tradycja a także z Białegostoku. Europejski Młodzieżowy Festiwal Muzyczny Gloria w Supraślu, powstał z inicjatywy światowej sławy artysty scen operowych, gwiazdy mediolańskiej La Scali, znakomitego basa Aleksandra Teligi i jego małżonki znanej pianistki Haliny Teligi. W czasie kilku dni festiwalowych odbywają się zróżnicowane repertuarowo koncerty z udziałem uznanych artystów z kraju i zagranicy oraz warsztaty mistrzowskie dla młodych, utalentowanych muzyków, śpiewaków i tancerzy. To supraskie święto muzyczne cieszy się coraz większym zainteresowaniem melomanów. Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej im. Ks. Wacława Rabczyńskiego w Wasilkowie, to cykl czterech cotygodniowych niedzielnych koncertów w kościele pw. NMP Matki Miłosierdzia jedyne takie wydarzenie kulturalne w województwie podlaskim. Festiwal wpisując się na stałe w kalendarz imprez kulturalnych Powiatu Białostockiego przyciąga wybitnych artystów scen międzynarodowych i gromadzi liczną publiczność. Oprócz recitali organowych festiwal daje możliwość wysłuchania koncertów na unikatowych instrumentach muzycznych. Międzynarodowy Festiwal Kresowa Przyśpiewka Frywolna w Czarnej Białostockiej jest imprezą obejmującą swoim zasięgiem zwłaszcza region kresów wschodnich i skupiającą wykonawców z różnych części naszego kraju oraz zza wschodniej granicy. Jej celem jest przybliżenie w sposób humorystyczny, a często i frywolny złożoności i bogactwa kultury i tradycji kresowej poprzez prezentację zespołów śpiewaczych. Impreza ma charakter konkursu. kultura 24 25

4 Narwian ski ŚRODOWISKO I TURYSTYKA Narwiański Park Narodowy, powołany w 1996 roku w celu ochrony wyjątkowego i jedynego w kraju systemu rzeki wielokorytowej, położony jest na obszarze pięciu gmin Powiatu Białostockiego Choroszcz, Tykocin, Turośń Kościelna, Suraż, Łapy i dwóch gmin powiatu wysokomazowieckiego Kobylin Borzymy i Sokoły. Obejmuje obszar ha doliny Narwi między Surażem a Rzędzianami, a jego otulina zabezpieczająca przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych stanowi obszar ha. Narew jest największą rzeką północno-wschodniej Polski o całkowitej długości 484 km. Jej źródła znajdują się w białoruskiej części Puszczy Białowieskiej. Odcinek objęty najwyższą formą ochrony ma 45 kilometrów. Jego najważniejszym walorem przyrodniczym jest unikatowy charakter rzeki zwany anastomozującym. Jest to gęsta sieć różnej szerokości i długości koryt rzecznych, które łącząc się i rozdzielając tworzą skomplikowany labirynt. Sieć koryt Narwi oraz rozlewiska, baseny i bagna utworzone w dolinie rzeki stanowią unikalny obszar nazywany Polską Amazonią. Dodatkowym walorem parku jest niezwykle bogaty świat roślin z przeważającą ilością roślinności wodnej i szuwarowej, wśród których występują 3 gatunki zagrożone i ujęte w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin czarcikęsik Kluka (Succisella inflexa), fiołek torfowy (Viola epipsila) i turzyca strunowa (Carex chordorrhiza). Narwiański Park Narodowy jest ostoją ptactwa wodno-błotnego. Wśród Park występujących tu ponad dwustu gatunków ptaków, aż 154 to gatunki lęgowe. Tereny parku zamieszkuje około 40 gatunków ssaków, 13 gatunków płazów, 3 gatunki gadów i 22 gatunki ryb. Narwiański Park Narodowy Puszcza Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej W 1988 r. utworzony został Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. Profesora Witolda Sławińskiego. Obejmuje on obszar lasów i dolin rzecznych o powierzchni ha, a jego otulina ma powierzchnię ha. Park jest drugim co do wielkości parkiem krajobrazowym w Polsce. Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej to park typowo leśny. Lasy i zadrzewienia zajmują ha, co stanowi ponad 80 procent powierzchni Parku. Puszcza Knyszyńska odznacza się bogatą rzeźbą terenu. Różnice wysokości na terenie Parku wynoszą 91 m od 118 m n.p.m. w dolinie rzeki Czarnej do 209 m n.p.m. na północ od Królowego Mostu na Górze św. Anny. Jednym z walorów przyrodniczych Parku są źródliska, rzadko spotykane w nizinnym krajobrazie Polski. Występuje tu ich około 430. Główną i najdłuższą rzeką Parku jest Supraśl ponad 100 km będąca prawym dopływem rzeki Narew. Większość rzek zachowała naturalny meandrujący bieg. Flora Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej liczy 843 gatunki roślin. Największymi i niezwykle atrakcyjnymi mieszkańcami Puszczy Knyszyńskiej są żubry ich stado liczy obecnie około 50 sztuk oraz jelenie charakteryzujące się niezwykle pięknym porożem. Występują tu również wilki, lisy i jenoty. Puszczę Knyszyńską zamieszkuje aż dziewięć gatunków nietoperzy: mopek, mroczek późny, nocek łydkowłosy, nocek rudy, borowiec wielki, karlik większy, karlik malutki, gacek brunatny, mroczek posrebrzany. Na terenie Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej występuje ponad 160 gatunków ptaków. Najcenniejszymi gatunkami są zagrożone wyginięciem w skali globalnej: bielik, kania ruda oraz derkacz. Spośród ptaków zagrożonych wyginięciem w skali europejskiej, w Puszczy Knyszyńskiej swoje miejsca lęgowe ma 36 gatunków. fot. Andrzej Bielonko, NPN Narodowy Właściciele gospodarstw rolnych i agroturystycznych z powiatu białostockiego od lat rywalizują w konkursach ogłaszanych przez Wydział Rolnictwa, Środowiska, Rozwoju Obszarów Wiejskich i Promocji pn. Estetyczna i bezpieczna zagroda wiejska powiatu białostockiego oraz Estetyczne i bezpieczne gospodarstwo agroturystyczne powiatu białostockiego. Głównym celem konkursów jest promocja gospodarstw rolnych i agroturystycznych z terenu Powiatu Białostockiego funkcjonalnie i estetycznie urządzonych, przestrzegających zasad bezpiecznej pracy i odpoczynku, właściwie zagospodarowujących odpady, stale utrzymujących ład i porządek w zagrodzie oraz oferujących atrakcyjny wypoczynek. Corocznie w konkursach bierze udział około 20 gospodarstw rolnych i agroturystycznych. Uroczyste podsumowania rywalizacji odbywają się każdego roku w październiku. Knysz yn ska 26

5 Puszcza 1. Rezerwat Gorbacz (Gmina Michałowo) całą powierzchnię rezerwatu zajmują torfowiska niskie i wysokie. Na terenie Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej w granicach Powiatu Białostockiego istnieje 10 rezerwatów przyrody. Ze względu na duże pokłady jodu, boru, manganu, związków bitumicznych posiadają one duże właściwości lecznicze. 2. Rezerwat Budzisk (Gmina Czarna Białostocka) rezerwat typu leśnego, założony głównie w celu ochrony fragmentu Puszczy Knyszyńskiej 3. Rezerwat Karczmisko (Gmina Czarna Białostocka) powstały celem zachowania zbiorowisk leśnych charakterystycznych dla Puszczy Knyszyńskiej. 4. Rezerwat Kulikówka (Gmina Dobrzyniewo Duże) rezerwat typu florystycznego, ustanowiony w celu ochrony fragmentów łęgów doliny strumienia Kulikówka w Puszczy Knyszyńskiej. 5. Rezerwat Krzemianka (Gminy Czarna Białostocka i Dobrzyniewo Duże) swoim zasięgiem obejmuje zabagnioną dolinę otoczoną od strony północnej i południowej wyniesieniami morenowymi. 6. Rezerwat Krzemienne Góry (Gmina Supraśl) zbiorowiska leśne Puszczy Knyszyńskiej znajdujące się na wale kemowym. 7. Rezerwat Surażkowo (Gmina Supraśl) rozległy kompleks torfowcowy znajdujący się na obrzeżu doliny rzeki Sokołdy. 8. Rezerwat Bahno w Borkach (Gmina Supraśl) głównym jego celem jest zachowanie zbiorowiska Knysz yn ska torfowiskowego o charakterze borealnym. 9. Rezerwat Las Cieliczański (Gmina Gródek) położony na terenie Nadleśnictw Dojlidy i Żednia, chroni fragment Puszczy Knyszyńskiej o wysokim stopniu naturalności. 10. Rezerwat Chomontowszczyzna (Gmina Gródek) utworzony w celu ochrony fragmentu Puszczy Knyszyńskiej o wysokim stopniu naturalności, stanowiącego jednocześnie ostoję wolno żyjącego żubra. Szlaki SZLAK im. ZYGMUNTA GLOGERA znaki zielone, długość 46 km. prowadzi przez miejsca związane Szlaki turystyczne Szlaki piesze z życiem i działalnością Zygmunta Glogera pierwszego prezesa Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Można podziwiać piękno doliny Narwi oraz zabytki Choroszczy i Tykocina. Początek szlaku znajduje się w Białymstoku Starosielcach i prowadzi do Jeżewa Starego. SZLAK WŁÓKNIARZY znaki niebieskie, długość 75 km. Szlak pieszy nawiązujący do włókienniczych tradycji okolic Białegostoku. Szlak przebiega przez otulinę Narwiańskiego Parku Narodowego. Rozpoczyna się w Fastach i przez Choroszcz, Niewodnicę, Suraż prowadzi do Strabli. Poznajemy najstarsze miejscowości tego regionu wraz z ich zabytkami. SZLAK NADNARWIAŃSKI znaki żółte, długość około 30 km. Szlak łączący Białystok przez Turczyn, Niewodnicę, Trypucie, Topilec, Kruszewo z Narwiańskim Parkiem Narodowym. Na trasie można podziwiać zabytkową cerkiew w miejscowości Topilec oraz niezwykle urocze krajobrazy nadnarwiańskie. SZLAK KRÓLOWEJ BONY znaki niebieskie, długość około 75,5 km. Szlak łączący miasta Tykocin i Knyszyn miasteczka związane historycznie z Królową Boną i Królem Zygmuntem Augustem. Po drodze mijamy rezerwaty Krzemianka, Budzisk i Międzyrzecze. SZLAK im. WŁODZIMIERZA PUCHALSKIEGO znaki czerwone, długość około 53 km. Szlak prowadzi doliną środkowej Narwi. Poświęcony jest pamięci wybitnego przyrodnika Włodzimierza Puchalskiego. Rozpoczyna się od stacji w Łapach Osse i przez Płonkę Kościelną, Bokiny, Waniewo dochodzi do Jeżewa Starego. turystyczne SZLAK KOLEJARZY znaki zielone, długość około 25 km. Szlak łączący uznane jako zabytkowe osiedle kolejarzy w Łapach Osse z ośrodkiem PTTK Kolejarz w Surażu. Po drodze mijamy ślady prastarych kultur oraz stanowiska archeologiczne. Starostwo Powiatowe w Białymstoku od lat duży nacisk kładzie na edukację ekologiczną. W ramach działań w tym zakresie od ponad 10 lat Wydział Rolnictwa, Środowiska, Rozwoju Obszarów Wiejskich i Promocji angażuje dzieci, młodzież szkolną, a także starszych mieszkańców powiatu w działania mające na celu ochronę środowiska w najbliższym otoczeniu. Działania te prowadzone są w ramach programu Czysty Powiat-Czysta Ziemia Zielona Akcja w Powiecie Białostockim i obejmują m.in.: szkolenia dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i średnich, nauczycieli oraz pozostałych mieszkańców powiatu, konkursy na zbiórkę surowców wtórnych, publikowanie materiałów promujących ochronę środowiska w powiecie oraz inne działania informacyjno-edukacyjne. Prowadzona przez wydział edukacja ekologiczna uświadamia mieszkańcom jak ważna jest ochrona środowiska przyrodniczego, a także wzmacnia motywacje do podejmowania działań na rzecz ochrony wartościowych elementów krajobrazu. Poprzez akcję lokalna społeczność jest mobilizowana i przyzwyczajana do segregacji surowców wtórnych na co dzień. W ten sposób wskazywana jest zależność między człowiekiem i jego wytworami a przyrodą w pierwszej kolejności najmłodszym mieszkańcom naszego powiatu, którzy skutecznie przekazują osobom starszym wzorce zachowań proekologicznych. Działania edukacyjne wydziału cieszą się uznaniem zarówno wśród dzieci i młodzieży szkolnej, jak i dorosłych mieszkańców powiatu

6 SZLAK NAPOLEOŃSKI znaki niebieskie. Nazwa szlaku wywodzi się od Traktu Napoleońskiego z 1812 roku, w rzeczywistości jednak szlak prowadzi traktem tylko przez 5 km. Na trasie możemy zwiedzić ciekawe miasteczka, takie jak Królowy Most czy Krynki. SZLAK TATARSKI MAŁY znaki niebieskie, długość około 19 km. Szlak prowadzi przez ciekawe krajobrazowo i kulturowo miejsca. Na trasie warte zobaczenia są przede wszystkim meczet i mizar, czyli cmentarz muzułmański. SZLAK SKRAJEM PUSZCZY KNYSZYŃSKIEJ znaki żółte, długość około 56 km. Szlak prowadzi przez malownicze tereny Puszczy Knyszyńskiej. SZLAK SUPRASKI długość 17 km, znaki żółte. Szlak bardzo atrakcyjny o każdej porze roku, wiedzie przez piękne tereny leśne. Zimą panują tu idealne warunki do uprawiania narciarstwa biegowego. Szlaki rowerowe OBWODNICA ROWEROWA NARWIAŃSKIEGO PARKU NARODOWEGO długość 90 km, znaki niebieskie. Szlak prowadzi głównie mniej ruchliwymi drogami asfaltowymi wokół otuliny Narwiańskiego Parku Narodowego. Umożliwia zwiedzanie osobliwości przyrody nadnarwiańskiej oraz zabytkowych miasteczek: Choroszczy, Tykocina, Kurowa, Waniewa, Suraża i wielu innych. SZLAK PODMIEJSKICH REZYDENCJI długość 46 km, znaki żółte. Szlak okalający Białystok od południa i wschodu. Łączy dolinę Narwi i kompleksy leśne Puszczy Knyszyńskiej. Na trasie ciekawa i różnorodna przyroda środowiska rzecznego i leśnego oraz zabytki Zabłudowa i Supraśla. SZLAK PIELGRZYMI długość 30 km, znaki żółte. Szlak wykorzystywany przez pątników zmierzających z dorocznymi pielgrzymkami do sanktuarium maryjnego w Krypnie. Na trasie malownicze widoki na dolinę Supraśli. SZLAK DOLINY ŚLINY długość 38 km. Trasa prowadzi wzdłuż górnego odcinka rzeki Śliny. Szlak umożliwia przejazd rowerem z Biebrzańskiego do Narwiańskiego Parku Narodowego. Na trasie malownicze widoki na dolinę Śliny oraz ciekawe zabytki. PODLASKI SZLAK BOCIANI długość 206 km. Jest to szlak łączący trzy parki narodowe: Biebrzański, Narwiański i Białowieski. Jak sama nazwa wskazuje szlak ten biegnie obok siedlisk bociana białego, nierozerwalnie wpisanego w krajobraz Podlasia. fot. L. Talipski Szlaki konne SZLAK KONNY PUSZCZY KNYSZYŃSKIEJ KRESOWE WĘDRÓWKI znaki pomarańczowe, długość około 120 km. Jest to jeden z trzech istniejących na Podlasiu znakowanych szlaków konnych. Na szlaku mamy możliwość zapoznania się z walorami Puszczy Knyszyńskiej. Trasa wiedzie przez gospodarstwa agroturystyczne i stadniny koni. Szlaki SZLAK KONNY DOLINY GÓRNEJ NARWI znaki pomarańczowe, długość 150 km. łączący się ze Szlakiem Konnym Puszczy Knyszyńskiej Kresowe Wędrówki. Szlaki kajakowe KAJAKIEM WOKÓŁ KUROWA długość około 10 km. Szlak prowadzi przez piękne tereny przyrodnicze, umożliwia obejrzenie panoramy okolicy z zerwanego mostu pod Kruszewem. Szlak posiada kilka wariantów, a dostarczyć może turystom niezapomnianych wrażeń. NARWIAŃSKI LABIRYNT długość około 45 km. Szlak prowadzi przez Narwiański Park Narodowy. Jest ostatnim etapem spływu Narwią, który rozpoczyna się od zbiornika retencyjnego Siemianówka. Po drodze można zwiedzić miejscowości Suraż, Uhowo, Topilec, Kurowo, Rzędziany. SZLAK SUPRAŚLI długość około 62 km. Trasa niezbyt trudna. Szlak biegnie przez Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej. Po drodze mija rezerwaty Bahno w Borkach, przełom Supraśli, Jałówka, pomniki przyrody w Waliłach i Załukach. SZLAK SOKOŁDY długość około 28 km. Szlak dość łatwy. Wzdłuż szlaku rezerwaty przyrody Budzisk, Międzyrzecze, Surażkowo, Bahno w Borkach oraz Arboretum w Kopnej Górze. SPŁYW SŁOJĄ długość około 18,5 km. Trasa trochę uciążliwa, ze względu na niewielką szerokość rzeki. Rzeka posiada urok ze względu na swój puszczański bieg. TURYSTYCZNY SZLAK KAJAKOWY rzeka Supraśl Gródek Wasilków 62 km. Szlak niezbyt trudny. Na trasie mogą wystąpić pewne utrudnienia w postaci licznie spotykanych spiętrzeń wody i nisko usytuowanych drewnianych mostków. OKOLICE UHOWA długość 9 km. Szlak okrąża wieś Uhowo, następnie mija Bokiny, Łapy i wraca do Uhowa. Szlaki samochodowe SZLAK RĘKODZIEŁA LUDOWEGO długość około 72 km. Szlak powstał w 1994 roku. Prowadzi przez miejscowości, gdzie funkcjonują pracownie i ośrodki twórczości ludowej. Głównym jego celem jest udostępnienie rękodzieła turystom. Podróżując szlakiem możemy zapoznać się z pracą garncarza, kowala, tkaczek, rzeźbiarzy, wytwórców drewnianych łyżek oraz pisanek. SZLAK MARYJNY długość około 242 km. Szlak prowadzi m.in. przez Krypno, gdzie możemy zwiedzić Sanktuarium Maryjne z cudownym obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem. turystyczne fot. E. Zalewska 30 fot. G. Wilczewski

7 Ścieżki przyrodnicze Ścieżka przyrodnicza Rogowo Narew długość około 8 km ścieżka o wartościach przyrodniczych oraz kulturowych. Ścieżka przyrodnicza Królowy Most długość około 7 km Prowadzi przez Puszczę Knyszyńską, prezentuje głównie walory przyrodnicze Puszczy. Ścieżka przyrodnicza w Gminie Gródek długość około 7 km. Jej celem jest pokazanie naturalnych zbiorowisk roślinnych, fragmentów borów bagiennych, drzewostanów boru mieszanego świeżego i olsu. Ścieżka Wędrując brzegiem Narwi Bokiny długość około 2,5 km Pokazuje walory przyrodnicze Doliny Narwi. Ścieżka dydaktyczna Przez Suraż 2 km. Po drodze zwiedzamy miasteczko, przechodząc kolejno obok: muzeum archeologicznego, kirkuta, żwirowni, rynku ruskiego, grodziska, rynku lackiego, pomnika powstańców z 1863 r. i cmentarza rzymsko-katolickiego. Ścieżka przyrodnicza Kurowo Kładka wśród bagien ścieżka o długości 1 km prowadzi przez rozlewiska Narwiańskiego Parku Narodowego. Chałupa z Grzybowszczyzny w Białostockim Muzeum Wsi Nad wodę Atrakcją Powiatu Białostockiego są zalewy wodne w Czarnej Białostockiej, Wasilkowie, Zarzeczanach i położony na skraju Puszczy Białowieskiej zalew Siemianówka. Do ich odwiedzenia zapraszamy miłośników sportów wodnych, wędkarzy i spacerowiczów. ZALEW CZAPIELÓWKA. Zalew położony jest w pobliżu miasta Czarna Białostocka. Ze względu na swoje walory przyrodnicze, stwarza idealne warunki dla rozwoju turystyki. Budowę zalewu zakończono w 1981 roku. Zalew Czapielówka jest doskonałym miejscem do zażywania wodnych i słonecznych kąpieli oraz idealnym miejscem dla miłośników wędkarstwa. ZALEW SIEMIANÓWKA. Zbiornik o powierzchni 3250 ha zaliczany do największych tego typu akwenów w Polsce. Jest to miejsce idealne dla wędkarzy, ornitologów, którzy mogą obserwować m.in. 50 gatunków ptaków zagrożonych w skali europejskiej i globalnej, turystów a także amatorów sportów wodnych. ZBIORNIK ZARZECZANY. Zbiornik położny we wsi Zarzeczany. Idealny na wycieczki rodzinne. Znajdziemy tam plażę, pomosty spacerowe, miejsca do cumowania sprzętu pływającego, a także mały plac zabaw dla dzieci. ZALEW W WASILKOWIE. Ze względu na swoje położenie, zaledwie 2 km od Białegostoku, chętnie odwiedzany przez mieszkańców obu miast. Nad wode, Zalew Siemianówka Sanktuarium w Płonce Kościelnej prz yrodnicze Zalew Czapielówka Zalew w Wasilkowie 32 33

8 Zapraszamy do Powiatowego Ośrodka Sportu i Rekreacji BUKOWISKO w Supraślu ul. Piłsudskiego 64, Supraśl tel./fax , kom bukowisko@bukowisko.com.pl Bukowisko Położony w sercu Puszczy Knyszyńskiej, w uroczym uzdrowiskowym miasteczku z ponad 500-letnią historią Powiatowy Ośrodek Sportu i Rekreacji BUKOWISKO w Supraślu oferuje usługi w zakresie aktywnej turystyki i rekreacji: wycieczki konne po Puszczy Knyszyńskiej, rajdy konne, przejażdżki bryczką po Supraślu, kuligi, naukę jazdy konnej zajęcia z hipoterapii wycieczki rowerowymi szlakami po Puszczy Knyszyńskiej organizację spływów kajakowych rzekami Supraśl i Sokołda szlaki piesze po Puszczy Knyszyńskiej wynajem kajaków i rowerów. Bukowisko Organizujemy: obozy sportowe, konferencje, kursy i szkolenia. Zapraszamy: grupy zorganizowane i turystów indywidualnych. Noclegi: 150 miejsc w pokojach 2-, 3- i 4-osobowych. Wyżywienie: kuchnia regionalna. Dysponujemy: pełnowymiarową halą sportową, salą konferencyjną, stołówką, krytą ujeżdżalnią koni, miejscami hotelowymi Bukowisko dla koni. 34