Przestrzenie spotkania

Transkrypt

1 Przestrzenie spotkania Tom dedykowany Profesor Ewie Jaskółowej w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej

2

3 Przestrzenie spotkania Tom dedykowany Profesor Ewie Jaskółowej w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej Redakcja naukowa Karolina Jędrych, Danuta Krzyżyk, Magdalena Ochwat, Małgorzata Wójcik Dudek Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2018

4 Redaktor serii: Dydaktyka Literatury i Języka Polskiego Ewa Jaskółowa Recenzenci Anna Węgrzyniak Urszula Kopeć

5

6 Słowo wstępne Uczenie można porównać do sztuki budowania. Przestrzeń, w której się ono odbywa, to swoista architektura egzystencji. Choć stoi na solidnych fundamentach, to wciąż wiele miejsca pozostaje w niej na nieustanne przemeblowania. Dlatego ten, kto wchodzi w przestrzeń edukacji, rozpoczyna wznoszenie swojego domu osadzonego w konkretnej czasoprzestrzeni. Dorobek naukowy Profesor Ewy Jaskółowej w istotny sposób wpłynął na kształt tego domu, pokazując, że zakorzenienie w czasie i przestrzeni, a więc przekonanie o byciu u siebie, nie wyklucza otwarcia, gotowości na przyjęcie kogoś, kto zgłasza wolę uczestniczenia w szkolnej (ludzkiej) wspólnocie. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że tym, co od zawsze towarzyszy Pani Profesor w Jej naukowych poszukiwaniach, jest interpretacja. To ona nie pozwala zapomnieć, że edukacja powinna wytrącać z poczucia łatwego i niezobowiązującego zadomowienia, a tym samym zachęcać do podejmowania wysiłku ponownego przemyślenia kwestii, których rozstrzygnięcia zyskały status ostatecznych. Stąd też wziął się pomysł tytułu tomu dedykowanego Pani Profesor. Przestrzenie spotkania chyba najlepiej oddają nie tylko specyfikę naukowych zainteresowań Pani Profesor, ale przede wszystkim Jej wrażliwość i odczuwanie człowieka. Kompozycja książki jest próbą spotkania z Jubilatką w kontekście Jej badań oraz działalności naukowej. Tytuły poszczególnych części nawiązują do publikacji Pani Profesor czy konferencji, które organizowała. I tak, w krainie zwanej interpretacją przemierzamy drogi wytyczone przez Panią Profesor. Bo choć szukamy również własnych szlaków, to jednak zawsze z nadzieją na spotkanie. Zespół Katedry Dydaktyki Języka i Literatury Polskiej

7 Spis treści Słowo wstępne 7 Kim Ona jest? Profesor Ewa Jaskółowa, czyli rozbijanie stereotypu Jolanta Tambor, Romuald Cudak Ewa Jaskółowa mucha nie siada! Witold Bobiński Od przyjaciela z Krakowa. Laudacja Grażyna Jurek, Agnieszka Penkala, Witold Naglik Jubileusz na piątkę, czyli nauczycielski głos w sprawie Mistrzyni Marian Kisiel Pani od polskiego Bibliografia prac naukowych Profesor Ewy Jaskółowej za lata (oprac. Małgorzata Wójcik Dudek) Światy do przeczytania Krzysztof Biedrzycki Czytanie Łazarza Sławomir Jacek Żurek (Magen Lublin), czyli jeszcze o Starych kamieniach Franciszki מגן לובלין Arnsztajnowej i Józefa Czechowicza Beata Mytych Forajter Czytanie Mapy Szymborskiej

8 500 Spis treści Elżbieta Dutka Julii Hartwig metapoetyckie rozmowy na nowy wiek Grażyna B. Tomaszewska Melancholia przejścia: Julia Hartwig Odchodzisz z krainy kwiatów Alicja Baluch Poemat jak obraz. O Lajkoniku Tytusa Czyżewskiego (w interpretacji formistycznej) Barbara Myrdzik O podróżach do Syrakuz. W kręgu pewnej metafory Interpretacja jako zobowiązanie Henryk Gradkowski Lęk przed wpływem a rozmowa tekstów. Problem także dydaktyczny Ewa Nowak Życie w dwóch obrazach (poetyckim i filmowym), czyli o potrzebie intertekstualizmu w szkole Magdalena Ochwat Perspektywa dialogu między kulturami na lekcjach języka polskiego Anna Janus Sitarz Kolejna odsłona wykluczenia. Edukacja i literatura wobec zjawiska biedy Zofia Adamczykowa Pierwsza w języku polskim analiza literacka w Naukach wyzwolonych Ignacego Włodka (1780) Jadwiga Maksym Kaczmarek Lekcja współczucia nieznajomym w wierszu Wisławy Szymborskiej Fotografia z 11 września Małgorzata Wójcik Dudek Maliny i blacha falista. Pochwała prowizorki Nowe odsłony lekcji polskiego Ryszard Koziołek, Krystyna Koziołek Dialog rodzinno filologiczny prowadzony w kuchni zimą 2017 roku na temat projektu likwidacji gimnazjów oraz proponowanej Podstawy programowej. Język polski. Szkoła podstawowa. Klasy IV VIII 225

9 Spis treści 501 Izolda Bonarek Kształtowanie kompetencji kluczowych a polska klasyka Zofia Budrewicz Dyskurs o potrzebach czytelniczych dziecka w świetle międzywojennej krytyki literackiej (na przykładzie twórczości Zofii Żurakowskiej) Karolina Jędrych Pomnik trwalszy niż ze spiżu, czyli lepiej być profesorem Dmuchawcem niż Stanisławą Bozowską Ewa Ogłoza Pałac lodowy Tarjei Vesaasa z perspektywy literaturoznawczej i dydaktycznej Magdalena Hałaszuk Paweł Huelle w liceum Angelika Matuszek Lekcje o Świecie Magdalena Paprotny Co za różnica!? Czas na lekcji języka polskiego opowiadanie Anny Onichimowskiej na dwa podejścia (makro i mikro) Kamila Rogowicz Podróż za (nie)jeden uśmiech. Dziecięcy reportaż podróżniczy w literaturze i nowych mediach Anna Guzy Film jako narzędzie w nauczaniu. Propozycja wykorzystania filmu Antwone Fisher do oceny rzeczywistości prezentowanej na szklanym ekranie Romuald Cudak, Jolanta Tambor Szlagiery i covery. Piosenka estradowa jako przedmiot edukacji kulturowej cudzoziemców Justyna Hanna Budzik Nie lepiej wybrać milczenie? : literackie świadectwo problemów z dwujęzycznością. Projekt lektury fragmentu Włoskich szpilek Magdaleny Tulli na zajęciach z języka polskiego jako obcego Odkrywać w słowie niezauważalne Bernadeta Niesporek Szamburska Śniegowy kot, czyli jak dzieci interpretują metafory Danuta Krzyżyk, Helena Synowiec U kastalskiego źródła eponimy w polszczyźnie

10 502 Spis treści Małgorzata Karwatowska Czy my mamy emocje, czy emocje mają nas? O emocjach z perspektywy nie tylko językoznawczej Diana Jagodzińska Dziecięcym okiem o prawach kibica kilka refleksji wokół multimedialnej lekcji Kibicu! Poznaj stadionowe prawa Emilia Czarnota Na tropie związków frazeologicznych o proweniencji mitologicznej w szkolnych słownikach frazeologicznych Aleksandra Zok Smoła Czy gimnazjalista potrafi nazwać przyimki, spójniki i zaimki? Wyimek z badań Olga Przybyla Doświadczanie wzajemności, czyli o mózgu, języku i komunikacji w autyzmie Podróże poetyckie Ewy Jaskółowej Andrzej Król W kręgu romantycznych spotkań i wędrowań Łukasz Niewiara Juliuszowy Krzemieniec (posłowie Andrzej Król) Noty o Autorach

11 Redaktor Małgorzata Pogłódek Fotografie na okładce i stronach działowych Dorota Prynda Projektant okładki Redaktor techniczny Magdalena Starzyk Barbara Arenhövel Korektor Łamanie Marzena Marczyk Alicja Załęcka Copyright 2018 by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone ISSN ISBN (wersja drukowana) ISBN (wersja elektroniczna) Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, Katowice wydawus@us.edu.pl Wydanie I. Ark. druk. 31,5. Ark. wyd. 32,5. Papier Olin Regular Absolute White 100 g Cena 66 zł (+ VAT) Druk i oprawa: TOTEM.COM.PL Sp. z o.o. Sp.K. ul. Jacewska 89, Inowrocław