Klasa 5. Treści uzupełniające wymagania ogólne z przyrody/ biologii:

Transkrypt

1 Treści uzupełniające wymagania ogólne z przyrody/ biologii: Obowiązuje podręcznik, zeszyt, zeszyt ćwiczeń (klasy: IV, V, VI, VII), atlas. Obowiązuje ład i porządek na stanowisku pracy i po jej zakończeniu. Respektować omówione na lekcji zasady BHP. Braki przyborów i pomocy oraz nieprzygotowanie do lekcji uczeń zgłasza nauczycielowi tuż po rozpoczęciu lekcji. Uczeń ma 2 nieprzygotowania i 2 braki dowolnych pomocy (przyborów) w półroczu bez żadnych konsekwencji. Nieprzygotowanie nie dotyczy lekcji, na których ma się odbyć wcześniej ustalony sprawdzian. Oceny uzyskać można z: odpowiedzi ustnych, pisemnych (kartkówki, sprawdziany), z zeszytu, zeszytu ćwiczeń, z aktywności na lekcji (5 plusów-ocena bardzo dobra), z zadań domowych Kartkówki 5-10 minutowe z trzech ostatnich lekcji nie muszą być zapowiadane, sprawdziany z poszczególnych działów zawsze są zapowiadane minimum tydzień przed ich przeprowadzeniem, są też zapisane w zeszycie lekcyjnym oraz w dzienniku. Sprawdziany są poprzedzone lekcją powtórzeniową, są obowiązkowe, a w przypadku nieobecności usprawiedliwionej są zaliczane w terminie ustalonym z nauczycielem. Ocenę niedostateczną ze sprawdzianu uczeń może poprawić pisząc ponownie sprawdzian z tego zakresu wiadomości.oceny: dopuszczającą i dostateczną (wyjątkowe przyczyny) uczeń może próbować poprawić pisząc poprawę sprawdzianu. Jeśli ocenę poprawi, obok gorszej oceny uczący wpisuje wyższy stopień. Oceny są jawne, nauczyciel uzasadnia oceny uczniom. Przy wystawianiu oceny semestralnej (końcoworocznej) brana jest pod uwagę praca ucznia w danym semestrze, jego aktywność i zaangażowanie. Uczeń może czynić starania w celu podniesienia oceny końcoworocznej, a w przypadku oceny semestralnej tylko wtedy, gdy nauczyciel ma dylemat co do wychodzącej oceny (np. ocena między dobrą a bardzo dobrą itp.). Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, osiąga sukcesy w konkursach przyrodniczych szczebla wyższego niż szkolny (w przypadku uczniów kl. IV), natomiast w przypadku uczniów klas V-VII, sukcesy na szczeblu wyższym niż rejon, etap wojewódzki. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności programowych koniecznych do dalszego kształcenia, który nie wykazuje inicjatywy, by z pomocą nauczyciela (uczniów) nadrobić braki w takim stopniu, by umożliwiły dalsze kształcenie. Klasa 5 1

2 Numer i temat lekcji 1. Powitanie biologii podaje cechy odróżniające organizmy od materii nieożywionej Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Dział 1. PODSTAWYBIOLOGII. STRUKTURA KOMÓRKI określa, czym określa, co to podaje zajmuje się biologia przykłady zastosowania jako nauka oraz jej wiedzy biologicznej wybrane działy w życiu człowieka jest komórka, tkanka, narząd i układ narządów z uwzględnieniem przykładów przedstawia hierarchiczną organizację budowy roślinnych i zwierzęcych 2. Badanie świata 3. Budowa mikroskopu. Obserwacje mikroskopowe przeprowadza obserwację i proste biologiczne zgodnie z instrukcją dokumentuje obserwacje i proste doświadczenia biologiczne podaje przykłady obiektów przyrodniczych, które mogą być przedmiotem wymienia podstawowe etapy planowania doświadczenia określa warunki przeprowadzania i doświadczeń biologicznych wymienia we właściwej kolejności etapy prowadzenia formułuje problem badawczy i hipotezę na podstawie przykładowego doświadczenia biologicznego rozróżnia próbę kontrolną i próbę badawczą opisuje przebieg przygotowania preparatu mikroskopowego planuje prostą obserwację lub biologiczne z uwzględnieniem procedury badawczej i zasad bezpieczeństwa analizuje wyniki i formułuje wnioski z przeprowadzonej lub doświadczenia biologicznego określa funkcje poszczególnych elementów budowy mikroskopu optycznego uzasadnia potrzebę przestrzegania procedur badawczych podczas i doświadczeń biologicznych przeprowadza samodzielnie zaplanowane i obserwację dokonuje samodzielnie mikroskopowej w celu określenia cech obrazu obiektu i jego 2

3 4. Chemiczne podstawy życia 5. Budowa komórki zwierzęcej 6. Komórka roślinna i bakteryjna. Porównanie budowy komórek mikroskopowych rozpoznaje elementy budowy mikroskopu optycznego prawidłowo posługuje się mikroskopem określa funkcje wody w organizmach i w środowisku przyrodniczym określa, co to jest komórka wymienia podstawowe elementy budowy komórki zwierzęcej przygotowuje samodzielnie preparat mikroskopowy świeży z tkanki roślinnej mikroskopowej oblicza powiększenia obrazu oglądanego obiektu uzyskiwane w mikroskopie optycznym wymienia najważniejsze pierwiastki i grupy związków chemicznych wchodzących w skład dokonuje mikroskopowych komórek zwierzęcych na preparatach trwałych z zachowaniem zasad mikroskopowania określa podstawowe funkcje elementów budowy komórki zwierzęcej dokonuje mikroskopowej komórek roślinnych na preparacie świeżym z świeżego podaje podstawowe funkcje białek, cukrów, tłuszczów i kwasów nukleinowych w organizmach rozpoznaje podstawowe elementy budowy komórki zwierzęcej (pod mikroskopem, na schemacie, na zdjęciu lub na podstawie opisu) opisuje budowę komórki bakteryjnej rozpoznaje podstawowe określa, co to są sole mineralne i jaką pełnią funkcję w organizmach podaje przykłady komórek zwierzęcych budujących organizmy oraz ich funkcje w organizmie porównuje budowę komórek zwierzęcych porównuje komórki rośliną i zwierzęcą oraz komórki jądrową i bakteryjną, wskazując powiększenia określa znaczenie podstawowych grup związków chemicznych w życiu wykazuje związek budowy komórek zwierzęcych z ich funkcją w organizmie wyjaśnia związek elementów budowy komórki roślinnej i komórki zwierzęcej z ich 3

4 7. Podsumowanie działu 1: Podstawy biologii. Struktura komórki 8. Czynności życiowe wymienia podstawowe elementy budowy komórki roślinnej i komórki bakteryjnej odróżnia komórkę roślinną od komórki zwierzęcej oraz komórki jądrowe od komórek bezjądrowych (bakteryjnych) zachowaniem zasad mikroskopowania określa funkcje podstawowych elementów budowy komórki roślinnej i komórki bakteryjnej wszystkie wymagania z lekcji 1 6 elementy budowy komórki roślinnej i komórki bakteryjnej cechy umożliwiające rozróżnienie tych komórek Dział 2. CZYNNOŚCI ŻYCIOWE ORGANIZMÓW I SYSTEMATYKA ORGANIZMÓW. WIRUSY. BAKTERIE przedstawia określa, na czym czynności życiowe jako polega rozmnażanie się cechy właściwe tylko płciowe i bezpłciowe organizmom krótko charakteryzuje podstawowe czynności życiowe (odżywianie się, oddychanie, wydalanie, wrażliwość na bodźce, wzrost i rozwój, ruch, rozmnażanie się) przedstawia rodzaje rozmnażania się bezpłciowego (podział, pączkowanie, fragmentację, przez zarodniki) funkcją określa różnice między rozmnażaniem się płciowym i rozmnażaniem się bezpłciowym 9. Odżywianie się. Fotosynteza wyjaśnia, co to jest odżywianie się i jakie jest jego znaczenie w dokonuje podziału cudzożywnych ze wyjaśnia, na czym polega określa rolę chlorofilu w fotosyntezie (wiązanie przeprowadza wskazujące na wpływ wybranego 4

5 życiu wyjaśnia, na czym polega samożywność i cudzożywność wyjaśnia znaczenie fotosyntezy dla życia na Ziemi względu na rodzaj pobieranego pokarmu wymienia substraty i produkty fotosyntezy fotosynteza określa warunki przebiegu fotosyntezy (w odniesieniu do światła i temperatury) energii słonecznej) planuje wskazujące na wpływ wybranego czynnika na intensywność fotosyntezy czynnika na intensywność fotosyntezy 10. Oddychanie określa znaczenie procesów pozyskiwania energii dla (oddychanie tlenowe i fermentacja) przedstawia oddychanie jako sposób uwalniania energii potrzebnej do życia określa różnice między oddychaniem komórkowym a wymianą gazową podaje przykłady zastosowania fermentacji w przemyśle i gospodarstwie domowym zapisuje słownie równanie oddychania tlenowego, określając substraty, produkty oraz warunki przebiegu tego procesu określa substraty i produkty fermentacji planuje wykazujące, że podczas fermentacji drożdże wydzielają dwutlenek węgla określa końcowe produkty fermentacji na podstawie przeprowadzonego doświadczenia określa warunki przebiegu fermentacji przeprowadza fermentacji u drożdży porównuje oddychanie tlenowe z fermentacją pod kątem substratów, produktów, ilości uwalnianej energii i lokalizacji w komórce 11.Zasady klasyfikowania określa, w jakim celu klasyfikuje się organizmy określa, co to jest gatunek wyjaśnia, co rozumiemy pod pojęciem oznaczanie podaje przykład kryterium pomocnego w klasyfikacji wykorzystuje prosty klucz do klasyfikowania z najbliższego otoczenia klasyfikuje organizmy na podstawie przyjętego kryterium konstruuje prosty dwudzielny klucz do oznaczania przykładowych 5

6 12. Systematyka. Przegląd królestw określa, czym zajmuje się systematyka podaje przykłady jednostek systematycznych 13. Bakterie i wirusy przedstawia znaczenie bakterii w życiu człowieka podaje przykłady chorób bakteryjnych i wirusowych człowieka przedstawia ogólne zasady profilaktyki chorób bakteryjnych i chorób wirusowych 14. Podsumowanie działu 2: Czynności życiowe i systematyka. Wirusy. przedstawia zasady systemu klasyfikacji biologicznej wymienia w kolejności główne jednostki systematyczne królestwa zwierząt i królestwa roślin przedstawia znaczenie bakterii w przyrodzie określa rozmiary bakterii i środowisko ich życia rozróżnia formy komórek bakteryjnych (kuliste, pałeczkowate, przecinkowate i spiralne) wszystkie wymagania z lekcji 9 13 wyjaśnia zastosowanie pojęcia układ hierarchiczny w odniesieniu do klasyfikacji określa, jak tworzy się nazwę gatunkową (podwójne nazewnictwo) przedstawia drogi rozprzestrzeniania się i zasady profilaktyki chorób bakteryjnych (gruźlica, borelioza, tężec, salmonelloza) i wirusowych (grypa, ospa, różyczka, świnka, odra, AIDS) podaje ogólną charakterystykę każdego z pięciu królestw, ze wskazaniem na istotne cechy różniące te królestwa rozpoznaje organizmy z najbliższego otoczenia, posługując się prostym kluczem do ich oznaczania przedstawia czynności życiowe bakterii: sposoby odżywiania się bakterii: cudzożywne (pasożyty, saprotrofy, symbionty) i samożywne sposoby oddychania (tlenowe i beztlenowe) rozmnażanie się (przez podział) przedstawia charakterystyczne cechy pozwalające przyporządkować je do jednego z królestw uzasadnia, dlaczego wirusów nie można zaklasyfikować do wskazuje na związki pomiędzy środowiskiem życia, czynnościami życiowych i znaczeniem bakterii 6

7 Bakterie 15. Protisty charakterystyka, czynności życiowe 16. Przegląd protistów. Protisty chorobotwórcze 17. Grzyby różnorodność, odróżnia protisty jedno- od wielokomórkowych wymienia cechy umożliwiające zakwalifikowanie organizmu do protistów roślinnych oraz protistów zwierzęcych zakłada hodowlę protistów zgodnie z podaną instrukcją wskazuje elementy budowy protista wielokomórkowego na przykładzie morszczynu przedstawia zasady profilaktyki chorób wywoływanych przez protisty (toksoplazmoza, malaria) przedstawia różnorodność budowy Dział 3. PROTISTY. GRZYBY. ROŚLINY ZARODNIKOWE określa środowisko wyjaśnia, dlaczego przedstawia i tryb życia protistów, euglena zielona jest wybrane czynności podając przykłady nazywana organizmem życiowe protistów zmiennożywnym (oddychanie, odżywianie się, rozmnażanie się) podaje cechy plechowców przedstawia czynności życiowe pantofelka wyjaśnia, dlaczego porosty określamy jako dokonuje mikroskopowej protistów budowy i sposobu poruszania się przedstawia drogi zakażenia chorobami wywoływanymi przez protisty (toksoplazmoza, malaria) opisuje wybrane czynności życiowe wykazuje różnorodność budowy protistów (jednokomórkowe, wielokomórkowe) na wybranych przykładach wykazuje różnorodność budowy wskazuje cechy grupy tworzących królestwo protistów porównuje tryb życia i budowę protistów roślinopodobnych i zwierzęcych wskazuje cechy odróżniające grzyby od 7

8 budowa, czynności życiowe 18. Grzyby środowisko życia, i znaczenie 19. Budowa i różnorodność mchów 20. Paprociowe, widłakowe i skrzypowe 21. Podsumowanie działu 3: Protisty. Grzyby. Rośliny zarodnikowe grzybów (jednokomórkowe, wielokomórkowe) przedstawia, podając przykłady, pozytywne i negatywne znaczenie grzybów dla człowieka określa środowiska życia mchów przeprowadza wykazujące zdolność mchów do chłonięcia wody, zgodnie z podaną instrukcją. wskazuje środowiska życia paprociowych, widłakowych i skrzypowych organizmy symbiotyczne przedstawia środowiska życia grzybów, w tym grzybów porostowych odróżnia mchy od innych roślin na rysunkach, fotografiach i okazach naturalnych przedstawia znaczenie mchów w przyrodzie i życiu człowieka opisuje znaczenie paprociowych, widłakowych i skrzypowych w przyrodzie wszystkie wymagania z lekcji grzybów (odżywianie się, oddychanie i rozmnażanie się) przedstawia znaczenie grzybów w przyrodzie przedstawia cechy budowy zewnętrznej płonnika rozpoznaje przedstawicieli paprociowych, widłakowych i skrzypowych na rysunkach, fotografiach i okazach naturalnych grzybów na wybranych przykładach wyjaśnia, w jaki sposób można wykorzystać grzyby porostowe do oceny jakości powietrza wyjaśnia, dlaczego torfowiec może gromadzić duże ilości wody podaje charakterystyczne cechy paprociowych, widłakowych i skrzypowych innych królestw wskazuje cechy umożliwiające zakwalifikowanie organizmu do grzybów wymienia charakterystyczne cechy mchów pozwalające na ich identyfikację wśród nieznanych wskazuje podobieństwa i różnice między paprociami, skrzypami i widłakami Dział 4. ROŚLINY NASIENNE. TKANKI I ORGANY ROŚLINNE 8

9 22. Budowa roślin. Tkanki roślinne rozpoznaje na okazie żywym lub zielnikowym, na rycinie lub zdjęciu organy rośliny okrytonasiennej i określa ich podstawowe funkcje dokonuje mikroskopowej wybranych tkanek roślinnych klasyfikuje tkanki roślinne rozpoznaje na rysunku, zdjęciu, preparacie mikroskopowym, modelu tkankę okrywającą, miękiszową, przewodzącą, wzmacniającą opisuje położenie tkanek twórczych i ich rolę we wzroście rośliny wykazuje związek między budową a funkcjami tkanek okrywających, miękiszowych, przewodzących i wzmacniających porównuje budowę zewnętrzną mchów, paprociowych, widłakowych i skrzypowych, nagonasiennych oraz, rozróżniając ich organy 23. Rośliny nagonasienne przedstawia cechy budowy zewnętrznej rośliny nagonasiennej na przykładzie sosny rozpoznaje rodzime gatunki nagonasiennych na podstawie pędów z szyszkami/szyszkojagodami i igłami uzasadnia, jakie korzyści przyniosło roślinom wytworzenie nasion identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela nagonasiennych na podstawie jego cech budowy zewnętrznej wyjaśnia znaczenie nagonasiennych w przyrodzie i dla człowieka jako gatunków lasotwórczych 24. Cechy charakterystyczne i znaczenie 25. Korzeń i pęd rozróżnia formy : drzewa, krzewy, krzewinki i rośliny zielne opisuje budowę zewnętrzną korzenia, łodygi i liścia uzasadnia, że życie człowieka nie byłoby możliwe bez roślin rozpoznaje systemy korzeniowe palowy i wiązkowy rozpoznaje pospolite gatunki rodzimych drzew liściastych na podstawie pędów określa funkcje poszczególnych stref budowy korzenia identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela na podstawie jego cech budowy zewnętrznej uzasadnia, że budowa liścia stanowi przystosowanie do przeprowadzania uzasadnia, że cechy roślin przyczyniły się do ich dominacji we florze świata opisuje modyfikacje korzeni, łodyg i liści jako adaptacje roślin do 9

10 26. Budowa kwiatu. Rozmnażanie się rozróżnia elementy budowy kwiatu rośliny okrytonasiennej odróżnia zapylenie i zapłodnienie określa rolę poszczególnych elementów budowy kwiatu wyjaśnia, na czym polega rozmnażanie się wegetatywne roślin wyjaśnia, na czym polega rozmnażanie się płciowe roślin rozróżnia i obserwuje sposoby rozmnażania się wegetatywnego roślin fotosyntezy wskazuje przykłady roślin użytkowych rozmnażanych wegetatywnie i sposobu, w jaki można je rozmnożyć życia w określonych środowiskach wyjaśnia, w jaki sposób powstają nasiona i owoce 27. Nasiona i owoce podaje przykłady przystosowań w budowie owoców do rozprzestrzeniania się za pośrednictwem zwierząt, wiatru i wody opisuje rolę poszczególnych części nasienia opisuje przebieg kiełkowania nasion i warunki niezbędne do tego procesu wykonuje sprawdzające wpływ wybranego czynnika na kiełkowanie nasion planuje sprawdzające wpływ wybranego czynnika na kiełkowanie nasion uzasadnia potrzebę przestrzegania procedur badawczych podczas i doświadczeń biologicznych 28. Posumowanie działu 4: Rośliny nasienne. Tkanki i organy roślinne wszystkie wymagania z lekcji