WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY DLA MIASTA OSTRÓDY NA LATA

Transkrypt

1 WIELOLETNI PLAN INWESTYCYJNY DLA MIASTA OSTRÓDY NA LATA Ostróda, Sierpień 2009r.

2 I. Wieloletni Plan Inwestycyjny Miasta Ostródy Metodyka prac Kryteria oceny wniosków inwestycyjnych...4 II. Wieloletni Plan Finansowy - prognoza Źródła dochodów Jednostek Samorządu Terytorialnego Zewnętrzne i wewnętrzne czynniki kształtujące poziom dochodów JST Zagrożenia realizacji zamierzonych celów Prognoza dochodów Miasta Ostróda w latach Prognoza wydatków Miasta Ostróda w latach Wariant I założenia Wariant II - założenia Objaśnienia do założeń dotyczących wydatków Informacje o istniejących i planowanych zobowiązaniach finansowych w analizowanym okresie Analiza zdolności finansowej Miasta w latach obowiązywania prognozy Wskaźniki zadłużenia oraz obsługi długu III. Wieloletni Plan Inwestycyjny inwestycje planowane na lata Zadania zgłoszone do Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Spis załączników Załącznik nr Załącznik nr Spis tabel Tabela nr 1 Wykaz zadań zgłoszonych do Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Tabela nr 2 Lista zadań wraz z oceną punktową Tabela nr 3 Główne inwestycje przewidziane do realizacji w latach z objaśnieniami Tabela nr 4 Prognoza wykonania budżetu Miasta Ostróda w latach z objaśnieniami Tabela nr 5 Koszt obsługi zadłużenia w latach Tabela nr 6 Główne inwestycje przewidziane do realizacji w latach z objaśnieniami Tabela nr 7 Prognoza wykonania budżetu Miasta Ostróda w latach z objaśnieniami Tabela nr 8 Koszt obsługi zadłużenia w latach

3 I. Wieloletni Plan Inwestycyjny Miasta Ostródy W celu długofalowego i spójnego planowania wydatków Miasto Ostróda zadecydowało o stworzeniu Wieloletniego Planu Inwestycyjnego obejmującego lata Metodyka prac Punktem wyjścia do prac nad Wieloletnim Planem Inwestycyjnym było rozpoznanie potrzeb Miasta i mieszkańców przeprowadzone w formie konsultacji społecznych. Dzięki temu stworzone opracowanie uwzględnia oczekiwania mieszkańców; jest jednocześnie pochodną możliwości finansowych Miasta wynikających z podjętych już zadań inwestycyjnych. Zgodnie z przyjętą procedurą, proces tworzenia Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Miasta Ostródy odbywał się w następujący sposób: 1. Stworzenie założeń prognostycznych Wieloletniego Planu Finansowego a. Przygotowanie danych przez służby finansowe Urzędu Miasta I. Dane historyczne II. Prognozy b. Weryfikacja danych c. Stworzenie projekcji możliwości finansowych Miasta na okres obowiązywania Wieloletniego Planu Inwestycyjnego d. Analiza możliwości finansowych Miasta 2. Stworzenie Wieloletniego Planu Inwestycyjnego a. Zebranie wniosków inwestycyjnych b. Opracowanie wniosków przez Urząd Miasta c. Ocena wniosków zgodnie z przyjętymi kryteriami 3. Harmonizacja możliwości finansowych z potrzebami inwestycyjnymi - stworzenie wariantów Wieloletniego Planu Inwestycyjnego 4. Ocena i wybór wariantów Wieloletniego Planu Inwestycyjnego 5. Przygotowanie, prezentacja i przedłożenie Radzie Miejskiej w Ostródzie projektu Wieloletniego Planu Inwestycyjnego

4 2. Kryteria oceny wniosków inwestycyjnych Przed przystąpieniem do rozpatrzenia otrzymanych projektów inwestycyjnych wycenionych już przez pracowników Urzędu miasta, Zespół zadaniowy powołany do opracowania WPI ustalił kryteria oceny, które zostały zaprezentowane poniżej. Minimalna wartość rozpatrywanych projektów inwestycyjnych została ustalona przez Zespół w wysokości ,00 zł. 1. Ocena inwestycji w kategoriach uwarunkowań społecznych 1.1. Wpływ na rozwój gospodarczy i nowe miejsca pracy 0 - nie wpływa 1 - podwyższa atrakcyjność inwestycyjną Miasta, co w przyszłości może przyczynić się do utrzymania istniejących lub powstania nowych miejsc pracy 2 - w istotny sposób przyczynia się do powstania nowych podmiotów oraz nowych miejsc pracy; podwyższa atrakcyjność inwestycyjną Miasta 1.2. Wpływ inwestycji na rozwój edukacyjno - oświatowy dzieci i młodzieży 0 - nie wpływa 1 - poprawia możliwości rozwoju 2 - dodaje nową jakość do możliwości rozwoju edukacyjno - oświatowego 1.3. Wpływ inwestycji na bezpieczeństwo mieszkańców (w zakresie zagrożenia zdrowia i życia, przestępczość) 0 - inwestycja nie ma wpływu na bezpieczeństwo mieszkańców 1 - inwestycja poprawia bezpieczeństwo mieszkańców 2 - inwestycja dodaje nową jakość dla bezpieczeństwa mieszkańców 1.4. Wpływ inwestycji na poprawę komfortu życia mieszkańców Miasta w zakresie infrastruktury technicznej 0 - nie wpływa 1 - wpływa (zwiększa komfort życia) 2. Ocena inwestycji w kategoriach strukturalnych: 2.1. Zgodność ze strategią rozwoju Miasta 0 - nie 1 - tak 4

5 2.2. Inwestycja warunkuje dalszy rozwój miasta 0 - nie 1 - tak 2.3. Wpływ na środowisko naturalne 0 - negatywny 1 - neutralny 2 - pozytywny 2.4. Wpływ inwestycji na poprawę atrakcyjności Miasta 0 - negatywny 1 - neutralny 2 - pozytywny 2.5. Komplementarność z innymi inwestycjami 0 - nie 1 - tak 3. Ocena inwestycji w kategoriach finansowych 3.1. Wpływ efektów inwestycji na budżet 0 - wpływ ujemny (istotny wzrost stałych wydatków budżetowych) 1 - wpływ neutralny 2 - wpływ dodatni (stałe dochody lub zmniejszenie stałych wydatków budżetowych) 3.2. Możliwość finansowania inwestycji ze środków bezzwrotnych: 0 - nie 1 - tak 3.3. Możliwość współfinansowania inwestycji udziałem innych zainteresowanych podmiotów (PPP, inne samorządy): 0 - nie 1 - tak 3.4. Możliwość finansowania inwestycji z niekomercyjnych źródeł zewnętrznych (kredyty i pożyczki preferencyjne) 0 - nie 1 - tak 5

6 II. Wieloletni Plan Finansowy - prognoza Przyjmując założenia do Wieloletniego Planu Finansowego opierano się zarówno na danych historycznych (lata ), uchwalonym budżecie Miasta Ostródy na rok 2009, a także aktualnych danych makroekonomicznych. 1. Źródła dochodów Jednostek Samorządu Terytorialnego Źródła dochodów Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST) określone są w Konstytucji RP. Artykuł 167 Konstytucji wskazuje, że dochodami jednostek samorządu terytorialnego są: a) dochody własne, b) subwencja ogólna, c) dotacje celowe z budżetu państwa. Oprócz wymienionych w Konstytucji, dochodami mogą być również: a) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, b) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, c) inne środki określone w odrębnych przepisach. Podstawowym aktem prawnym określającym źródła dochodów JST jest ustawa z dnia 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Ustawa ta weszła w życie z dniem 1 stycznia 2004 roku, zastępując ustawę z dnia 26 listopada 1998 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego obowiązującą w latach Dochody własne Zgodnie z art. 4 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego źródłem dochodów własnych są wpływy z: a) podatków, b) opłat, c) dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe oraz wpłaty od gminnych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych gminnych jednostek budżetowych, d) dochody z majątku gminy, e) spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy, f) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach, 6

7 g) 5 % dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, h) odsetki od udzielonych pożyczek, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, i) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody gminy, j) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, k) dotacje z budżetów innych jednostek samorządowych, l) inne dochody należne gminie na podstawie odrębnych przepisów. Do dochodów własnych zalicza się również udział we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na obszarze gminy i od osób prawnych mających siedzibę na obszarze gminy. Dla gmin udziały te wynoszą: a) od osób fizycznych 39,34 %, (do roku było to 27,6%), b) od osób prawnych 6,71%, (do roku było to 5%). Subwencja ogólna Kolejną grupą dochodów jest subwencja ogólna składająca się z części: a) wyrównawczej, b) równoważącej, c) oświatowej. O przeznaczeniu środków otrzymanych z tytułu subwencji ogólnej decyduje organ stanowiący. Dotacje celowe Do dochodów zalicza się również dotacje celowe z budżetu państwa, które przeznaczone są na: a) zadania z zakresu administracji rządowej oraz na inne zadania zlecone ustawami, b) zadania realizowane przez JST na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej, c) usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, skutków powodzi i osuwisk zmiennych oraz skutków innych klęsk żywiołowych, d) finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych, e) realizację zadań wynikających z umów międzynarodowych. 7

8 Otrzymane dotacje muszą być wykorzystane tylko i wyłącznie na cele wskazane w zawartych porozumieniach umowach. 2. Zewnętrzne i wewnętrzne czynniki kształtujące poziom dochodów JST Dochody JST zależą od wielu czynników, które można podzielić na dwie kategorie: a) czynniki wewnętrzne, na które jednostka ma wpływ (przede wszystkim kształtowana przez JST polityka podatkowa), b) czynniki zewnętrzne, na które JST nie ma wpływu (przede wszystkim regulacje prawne obowiązujące samorządy). Będą to przykładowo: ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, ustawa o finansach publicznych (w szczególności limity zadłużenia oraz wydatków na obsługę długu). Innymi czynnikami o charakterze zewnętrznym, mogącymi wpłynąć na sytuację finansową i gospodarczą to np. lokalne potrzeby społeczne i uwarunkowania gospodarcze regionu oraz ogólna sytuacja gospodarcza kraju. Polityka podatkowa JST Dochody z podatków i opłat lokalnych zaliczane są do dochodów własnych i stanowią jedno z najważniejszych źródeł dochodów budżetów JST, wprowadzonych ustawowo i w sposób jednolity na obszarze całego państwa. W tej grupie dochodów można wyróżnić podatki i opłaty lokalne wymierzane na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz pozostałe podatki i opłaty wymierzane na podstawie innych uchwał. Są to: a) podatki bezpośrednie: od nieruchomości, od środków transportowych, od spadków i darowizn, rolny, leśny, b) pośrednie: podatek od czynności cywilnoprawnych, karta podatkowa, opłaty lokalne o charakterze podatkowym: skarbowa, targowa, miejscowa, administracyjna oraz pozostałe opłaty lokalne, wymierzane na podstawie odrębnych ustaw. W przypadku podatków bezpośrednich JST posiadają dość szerokie uprawnienia, pozwalające na pewne kształtowanie poziomu dochodów z tych źródeł. W ramach posiadanych uprawnień JST nie mają wpływu na zakres zwolnień i ulg ustawowych. 8

9 Do najważniejszych podatków i opłat lokalnych, z punktu widzenia finansów JST należą dochody z podatku od nieruchomości. Stawki tych podatków określa Rada JST. Nie mogą one jednakże przekroczyć limitów określonych w Ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9 z 2002r., poz. 84 z późniejszymi zmianami). W przypadku nie uchwalenia przez Radę stawek podatku, stosuje się stawki obowiązujące w roku poprzedzającym rok podatkowy. Poziom inflacji Z analizy głównych źródeł dochodów i wydatków wynika, iż wielkości te w dużej mierze zmieniają się pod wpływem inflacji. W niniejszym opracowaniu przyjęto inflację na poziomie 2,5%, a więc w wysokości tzw. celu inflacyjnego Rady Polityki Pieniężnej w średnim horyzoncie czasowym. Przyjęty poziom zapewnia również spełnienie kryteriów konwergencji, co jest istotne z uwagi na prawdopodobieństwo wejścia Polski do strefy Euro przed upływem okresu objętego analizą (rok 2016). 3. Zagrożenia realizacji zamierzonych celów Długoterminowe prognozy obarczone są zawsze pewnym poziomem ryzyka, które może utrudnić osiągnięcie zamierzonych celów. Świadomość wśród organów decyzyjnych istnienia poszczególnych rodzajów ryzyka może przyczynić się do ich ograniczenia, poprzez podejmowanie decyzji w sposób racjonalny, z uwzględnieniem ewentualnych zagrożeń. Zagrożenia, które nieodłącznie towarzyszą funkcjonowaniu JST są następujące: Ryzyko istotnej zmiany politycznej Radni - członkowie organu stanowiącego JST - wybierani są w wyborach powszechnych przez wszystkich mieszkańców. Dlatego też na decyzje ekonomiczne oraz finansowe podejmowane przez jednostkę mogą wpływać czynniki polityczne i społeczne. Ryzyko pogorszenia sytuacji samorządów na skutek zwiększenia ich zadań Realizacja nowych zadań wiąże się ze zwiększonymi nakładami środków finansowych na bieżące funkcjonowanie. W ślad za nowymi zadaniami powinny być przekazywane środki na ich finansowanie. Jak pokazuje praktyka bardzo często wydatki na przekazywane zadania są niedoszacowane przez państwo. W efekcie JST podejmują 9

10 się dofinansowania nowych zadań kosztem ograniczenia wydatków na inne dziedziny działalności lub też zaciągając dodatkowe zobowiązania. Ryzyko instytucjonalne Związane jest z możliwością wprowadzenia zmian regulacji prawnych mających bezpośredni wpływ na kształtowanie się poziomu dochodów JST. Ryzyko niestabilności gospodarczej i politycznej Wiąże się z pogorszeniem ogólnej sytuacji gospodarczej kraju lub regionu, wzrostu inflacji oraz bezrobocia. W rezultacie zjawiska te wpływają na dochody czerpane z podatków i opłat oraz na poziom wydatków (np. świadczenia społeczne). Ryzyko braku zakładanych źródeł finansowania Występuje w przypadku zakładania finansowania inwestycji środkami obcymi (kredyty, fundusze pomocowe). Ryzyko przeszacowania dochodów budżetu Dochody JST w znacznej części pochodzą z udziału w podatkach państwowych, ściąganych przez państwową administrację podatkową oraz z podatków lokalnych, których górne limity ustalane są przez Ministra Finansów. Zmiany stawek podatkowych podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych lub nieodpowiadające zmianie inflacji waloryzacje limitów w podatku od nieruchomości, stosowanie ulg bądź zwolnień w podatkach państwowych, prowadzić mogą do obniżenia realnego poziomu dochodów JST. Przygotowywanie budżetu od strony dochodów może opierać się na zbyt optymistycznych założeniach (np. co do wpływów z tytułu sprzedaży mienia). W rezultacie niższe wpływy przy ustalonych wyższych wydatkach skutkują powstaniem deficytu budżetowego, co może doprowadzić do zaburzeń płynności. Ryzyko nadzwyczajnego zwiększenia wydatków budżetu Wystąpienie nieplanowanego wzrostu wydatków (np. związanych z klęską żywiołową). Wówczas pokrycie tych wydatków może nastąpić poprzez zmniejszenie innych wydatków lub też zwiększenie zadłużenia. Ryzyko kursowe Występuje w przypadku jednostek, które zaciągnęły zobowiązania indeksowane do walut obcych. Ryzyko stóp procentowych Przejawiające się w zmianach cen pieniądza (oprocentowanie kapitału obcego, a więc obligacji, kredytów i pożyczek). Na ryzyko to pośredni wpływ ma poziom inflacji, 10

11 dlatego też samorząd powinien wziąć pod uwagę ryzyko związane ze zmianami inflacyjnymi. Zmniejszenie poziomu inflacji będzie wywierać korzystny wpływ na koszty obsługi zadłużenia. 4. Prognoza dochodów Miasta Ostróda w latach Bazą do ustalenia prognozy dochodów gminy miejskiej w analizowanym okresie było faktyczne wykonanie dochodów w latach Dla celów przeprowadzenia analizy, dochody miasta zostały podzielone na: Subwencje - SO - (paragraf 292) Dotacje - DT - (paragrafy 200; 201; 202; 203; 231; 232; 240; 244; 268; 270;271; 275; 291; 626; 629; 631; 633) Dochody własne - DW - (paragrafy 001; 002; 031, 032; 033; 034; 035; 036; 041; 043; 045; 047; 048; 050;057; 069; 075; 076; 083; 084; 091; 092; 097) Dofinansowanie do inwestycji - Dotacje UE i inne na realizowane i planowane inwestycje. Wielkość otrzymanej subwencji ogólnej jest niezależna od samorządu. Jest uzależniona od spełniania określonych ustawą parametrów, na które samorząd nie ma wpływu. Sposób obliczania subwencji ogólnej, w tym jej poszczególnych składowych, określa ustawa o dochodach JST Również w przypadku dotacji, samorząd nie ma praktycznie żadnych możliwości oddziaływania na jej wysokość, mimo, że artykuł 167 Konstytucji RP zapewnia JST udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań. Jedynie w przypadku porozumień zawartych z innymi samorządami istnieje możliwość ustalania jej wielkości, adekwatnie do wykonywanych zadań. W przypadku dochodów własnych samorząd może kształtować ich wielkość poprzez swoje działania. Dotyczy to zwłaszcza podatków i opłat lokalnych, które ustalane i pobierane są przez samorząd. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku dochodów określanych jako prywatnoprawne a wynikające z zawartych umów, kształtowanych wg prawa cywilnego. 11

12 Dochody Miasta Ostróda w latach SO DT DW UE Struktura dochodów Miasta Ostróda w latach SO 32,31% 34,66% 38,38% 31,07% 28,73% 25,55% 24,61% 24,46% DT 17,47% 14,77% 14,43% 19,75% 21,49% 22,89% 24,69% 23,88% DW 50,21% 50,57% 47,20% 49,18% 49,77% 51,56% 50,70% 47,83% UE 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 3,82% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% Dynamika zmian dochodów w stosunku do roku poprzedniego SO b.d. 117,37% 110,47% 87,81% 106,48% 103,57% 103,88% 112,38% DT b.d. 92,47% 97,49% 148,44% 125,31% 124,08% 116,29% 109,37% DW b.d. 110,18% 93,13% 113,01% 116,54% 120,69% 106,01% 106,69% UE b.d. 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% n.d. 109,41% 99,79% 108,45% 115,15% 116,50% 107,82% 113,08% Dla celów przeprowadzonej analizy, dochody miasta na rok 2009 przyjęto w wysokości założonej w Uchwale nr XXXIV/214/2008 Rady Miejskiej w Ostródzie z dnia r. w sprawie uchwalenia budżetu miasta Ostródy na rok Począwszy od roku 2010 dochody zostały oszacowane w następujący sposób: SUBWENCJE - następuje roczny wzrost wartości tej pozycji o 2,5% w stosunku do roku poprzedniego, a więc w wysokości tzw. celu inflacyjnego Rady Polityki Pieniężnej w średnim horyzoncie czasowym. DOTACJE CELOWE - następuje roczny wzrost wartości tej pozycji o 9% w stosunku do roku poprzedniego. Wskaźnik ten stanowi równowartość zmiany tej pozycji dochodów w roku 2008 w stosunku do roku 2007 i jednocześnie jest on znacznie niższy od mediany zmian za okres wynoszącej 16%. Zdaniem autorów opracowania przyjęcie tak wysokiego wskaźnika wzrostu, zwiększałoby znacznie ryzyko przeszacowania dochodów budżetu. DOCHODY WŁASNE - następuje roczny wzrost wartości tej pozycji o 2,5% w stosunku do roku poprzedniego, a więc w wysokości tzw. celu inflacyjnego Rady Polityki Pieniężnej w średnim horyzoncie czasowym, skorygowany następnie o malejącą w kolejnych latach wartość przychodów ze sprzedaży majątku własnego 12

13 (przyjęto założenie, że wartość majątku przeznaczonego do sprzedaży będzie ulegać zmniejszaniu w kolejnych latach). Dodatkowo przyjęto założenie, iż zmiana stawek podatku dochodowego od osób fizycznych, nie wpłynie istotnie na wysokość dochodów miasta z tytułu udziału we wpływach z tego podatku. Ponadto, począwszy od roku 2012 założono wpływy z planowanej do wprowadzenia opłaty klimatycznej w wysokości 200 tys. PLN rocznie. DOFINANSOWANIE DO INWESTYCJI (dotacje UE i inne) - w wysokościach wynikających z załącznika nr 4 do Uchwały nr XXXIV/214/2008 Rady Miejskiej w Ostródzie z dnia r. w sprawie uchwalenia budżetu miasta Ostródy na rok 2009 oraz z zadań zgłoszonych do WPI. 5. Prognoza wydatków Miasta Ostróda w latach Wydatki Miasta Ostróda związane są z realizacją zadań, do których należą, zgodnie z art. 6 ustawy o samorządzie gminnym, wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów oraz z realizacją zadań, do których należą zgodnie z art. 7 ustawy o samorządzie gminnym zadania własne zaspakajające zbiorowe potrzeby wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: a) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, b) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, c) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, d) lokalnego transportu zbiorowego, e) ochrony zdrowia, f) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych, g) gminnego budownictwa mieszkaniowego, h) edukacji publicznej, i) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury, j) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, k) targowisk i hal targowych, 13

14 l) zieleni gminnej i zadrzewień, m) cmentarzy gminnych, n) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, o) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, p) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej, q) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, r) promocji gminy, s) współpracy z organizacjami pozarządowymi, t) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw. Dla celów przeprowadzenia analizy, wydatki miasta zostały podzielone na: Dotacje i subwencje - DIS - (paragrafy 201 do 203, 211 do 213, 221 do 223, 231 do 233, 237, 238, 240 do 263, 265 do 286, 288 do 294, 296 do 298 i 300) Świadczenia na rzecz osób fizycznych - SOF - (paragrafy 302 do 307, 311, 321 i 323 do 326) Wydatki bieżące jednostek budżetowych - WB - (401 do 472, 474, 475, 481, 482, 490 i 493 do 498) Wydatki majątkowe - WM - (601, 602, 605 do do 614, 616,617, 621 do 624, 626 do 633, 641 do 643,651 do 653, 661 do 665 i 680) Obsługa długu publicznego - ODŁ - (paragrafy 801,802, 806, 807 i 810 do 814) Wydatki Miasta Ostróda w latach DIS ODŁ SOF WB WM

15 Struktura wydatków Miasta Ostróda w latach DIS 9,82% 9,68% 9,39% 12,02% 12,85% 11,66% 11,64% 11,65% ODŁ 0,37% 0,12% 0,05% 0,27% 0,65% 0,32% 0,41% 1,01% SOF 16,26% 14,94% 13,45% 15,33% 20,95% 21,04% 19,56% 17,12% WB 62,74% 59,74% 63,25% 53,89% 56,09% 50,67% 47,23% 47,92% WM 10,81% 15,52% 13,86% 18,49% 9,46% 16,32% 21,15% 22,30% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% Dynamika zmian wydatków w stosunku do roku poprzedniego DIS b.d. 108,92% 99,76% 151,37% 108,28% 110,24% 116,04% 109,71% ODŁ b.d. 35,32% 44,45% 633,80% 240,06% 60,47% 148,91% 268,25% SOF b.d. 101,58% 92,47% 134,94% 138,37% 122,01% 108,02% 96,01% WB b.d. 105,26% 108,78% 100,84% 105,39% 109,76% 108,29% 111,30% WM b.d. 158,67% 91,79% 157,84% 51,81% 209,60% 150,56% 115,66% b.d. 110,54% 102,76% 118,35% 101,26% 121,51% 116,17% 109,70% Wydatki szacowano począwszy od roku Podstawą szacunków były dane za lata Wydatki miasta na rok 2009 przyjęto zasadniczo w wysokości założonej w Uchwale nr XXXIV/214/2008 Rady Miejskiej w Ostródzie z dnia r. w sprawie uchwalenia budżetu miasta Ostródy na rok Dla celów niniejszego opracowania przyjęto dwa warianty kształtowania się wydatków w latach przyszłych. Wariant I, stanowiący załącznik nr 1 opracowania, skonstruowany został przy następujących założeniach: 5.1. Wariant I założenia DOTACJE - założono utrzymanie tej pozycji na poziomie planowanym na rok 2009 (co faktycznie oznacza coroczne zmniejszanie tej pozycji o poziom inflacji). OBSŁUGA DŁUGU (odsetki) - koszty odsetek od zadłużenia istniejącego, wynoszącego na dzień r ,87 zł, przyjęto wprost z załącznika nr 5 do uchwały budżetowej. Odsetki od kredytów planowanych do zaciągnięcia na pokrycie deficytów budżetowych za kolejne lata wyliczono przy następujących założeniach: okres spłaty kredytów wynosi 9 lat oprocentowanie kredytów w latach wynosi 5% w skali roku. W latach wzrasta do poziomu 5,5%, aby w kolejnych okresach spaść do poziomu 4% w skali roku (z uwagi na planowane wejście do strefy Euro). 15

16 ŚWIADCZENIA NA RZECZ OSÓB FIZYCZNYCH - w latach 2010 i 2011 następuje wzrost tej pozycji o 5% w stosunku do roku ubiegłego, co związane jest z gorszą, w stosunku do lat poprzednich, koniunkturą gospodarczą. Niekorzystnej sytuacji gospodarczej towarzyszy zwykle wzrost wydatków na świadczenia społeczne. Począwszy od roku 2012 wydatki te utrzymują się na tym samym poziomie (założono polepszenie sytuacji makroekonomicznej), co faktycznie oznacza coroczne zmniejszanie tej pozycji o poziom inflacji. WYDATKI BIEŻĄCE - następuje roczny wzrost wartości tej pozycji o 2,5% w stosunku do roku poprzedniego, a więc w wysokości tzw. celu inflacyjnego Rady Polityki Pieniężnej w średnim horyzoncie czasowym. Ponadto, począwszy od roku 2013 element tej pozycji stanowią koszty utrzymania nowopowstałych obiektów, oszacowane w wysokości ,00 zł w skali roku. Na wartość tą składają się roczne koszty utrzymania: - stadionu ,00 zł - amfiteatru ,00 zł - dworca ,00 zł - zamku ,00 zł - pozostałe obiekty (np. orliki ) ,00 zł Koszty utrzymania stadionu uwzględniają już korektę wynikającą z planowanych dochodów i wydatków. Dane wyjściowe do oszacowania kosztów przyjęto ze Studium Wykonalności. Działając zgodnie z zasadą ostrożnej wyceny, przyjęte w Studium założenia przychodowe są optymistyczne, np. przychody z wynajmu płyty sztucznej nie uwzględniają faktu, że w Ostródzie po 2012 roku będą trzy boiska o sztucznej nawierzchni i bezpłatnym dostępie, co może spowodować brak zainteresowania płatnym wynajmem. Brak obiektu hotelowego tzw. klasy sportowej, jako integralnej części kompleksu, może również spowodować mniejsze zainteresowanie wynajmem obiektu na obozy szkoleniowe. Planowana budowa ekskluzywnych hoteli nie wypełni braku hotelu, w którym mogłyby być zakwaterowane drużyny piłkarskie niższych klas z uwagi na barierę cenową. Ponadto w 2012 roku prawie wszystkie miasta w Polsce będą posiadać boiska o sztucznej nawierzchni, co może w istotnym stopniu wpłynąć na wielkość przychodów z tytułu najmu. Koszty utrzymania amfiteatru oszacowano na podstawie podobnego obiektu tj. amfiteatru w Płocku. Roczne koszty utrzymania obiektu w Płocku wynoszą około PLN. Obiekt w Ostródzie ma mniejszą liczbę widzów o osób. 16

17 Koszty utrzymania obiektu w Ostródzie nie uwzględniają kosztów organizacji imprez, które zostały już uwzględnione w grupie WB wydatki bieżące. W kosztach utrzymania uwzględniono tylko koszty związane z funkcjonowaniem nowego obiektu tj. koszty ogrzewania, oświetlenia, ochrony, sprzątania, remontów i konserwacji, ubezpieczenia, odśnieżania dachów itp. Koszty związane z funkcjonowaniem dworca to głównie koszty wszystkich mediów, ochrony budynku, utrzymania oraz zatrudnienia dwóch osób (zatrudnienie wynika z planowanej funkcji). Koszty utrzymania Zamku to głównie media. Obecnie wydatki te wynoszą PLN. Kwota ta jest już ujęta w pozycji WB wydatki bieżące. Koszty w wysokości PLN dotyczą odtworzonej części Zamku. Należy również zauważyć, że WYDATKI BIEŻĄCE ulegną obniżeniu o kwotę około 50 tys. zł rocznie po wybudowaniu biblioteki (koszty dzierżawy pomieszczeń filii biblioteki). WYDATKI MAJĄTKOWE - zadania inwestycyjne w analizowanym okresie oszacowano w wysokości wynikającej z: a) zadań zgłoszonych do WPI wymienionych w rozdziale III niniejszego opracowania, b) załącznika nr 4 do Uchwały nr XXXIV/214/2008 Rady Miejskiej w Ostródzie z dnia r. w sprawie uchwalenia budżetu miasta Ostródy na rok Ponadto, dla celów obu wariantów wydatki majątkowe uległy ograniczeniu w porównaniu z załącznikiem 3 do Uchwały Budżetowej. Obniżono wartość zadania inwestycyjnego Rewitalizacja infrastruktury technicznej na terenie Białych Koszar z kwoty 3 mln zł do 1 mln zł (wartość wkładu własnego), co wynika z rozstrzygniętych przetargów. W związku z powyższym zmianie uległa również wartość dofinansowania ze środków unijnych (założono dofinansowanie na poziomie 70% wartości projektu). Realizacja zadania inwestycyjnego Adaptacja budynku biurowego na lokale socjalne przy ul. Garnizonowej została przesunięta o rok (na lata ) w związku z możliwością ubiegania się o współfinansowanie z budżetu państwa na budownictwo socjalne (założono wkład własny w wysokości 40%). 17

18 5.2. Wariant II - założenia Bazę do opracowania tego wariantu stanowiła Uchwała nr XXXIV/214/2008 Rady Miejskiej w Ostródzie z dnia r. w sprawie uchwalenia budżetu miasta Ostródy na rok Został on skonstruowany przy założeniu niewprowadzenia ograniczeń wydatków Miasta Ostróda w latach W porównaniu z wariantem I, w wariancie II wprowadzono opisane poniżej zmiany (dotyczące wyłącznie wydatków, dochody pozostają w obu wariantach identyczne). DOTACJE - w latach następuje roczny wzrost wartości tej pozycji o 5% w stosunku do roku poprzedniego. Począwszy od roku 2012 roczny wzrost tej pozycji w stosunku do roku ubiegłego wynosi 2,5%, a więc w wysokości celu inflacyjnego Rady Polityki Pieniężnej w średnim horyzoncie czasowym. Należy zauważyć, że mediana zmian tej pozycji za lata wynosi 10%, co wskazuje na konieczność ograniczenia tempa wzrostu tej pozycji wydatków w stosunku do lat ubiegłych. ŚWIADCZENIA NA RZECZ OSÓB FIZYCZNYCH - w latach następuje roczny wzrost wartości tej pozycji o 6% w stosunku do roku poprzedniego. Począwszy od roku 2012 roczny wzrost tej pozycji w stosunku do roku ubiegłego wynosi 2,5%, a więc w wysokości celu inflacyjnego Rady Polityki Pieniężnej w średnim horyzoncie czasowym. WYDATKI BIEŻĄCE - roczny wzrost wartości tej pozycji o 7% w stosunku do roku poprzedniego w latach Oszacowany wskaźnik wzrostu stanowi średnią wielkości zmian tej pozycji z lat w stosunku do lat ubiegłych (po odrzuceniu wielkości skrajnych). Począwszy od roku 2012 roczny wzrost tej pozycji w stosunku do roku ubiegłego wynosi 2,5%, a więc w wysokości celu inflacyjnego Rady Polityki Pieniężnej w średnim horyzoncie czasowym. Ponadto, podobnie jak w wariancie I, począwszy od roku 2013 element tej pozycji stanowią koszty utrzymania nowopowstałych obiektów, oszacowane w wysokości ,00 zł w skali roku. 18

19 Należy zauważyć, że poziom wydatków oszacowanych na potrzeby wariantu II uniemożliwia wykonanie w okresie objętym analizą większości inwestycji zgłoszonych do WPI a wymienionych w rozdziale III niniejszego opracowania. Oznacza to, iż warunkiem niezbędnym do przeprowadzania zgłoszonych do WPI inwestycji i nieprzekroczenia jednocześnie wskaźników zadłużenia i obsługi długu jest znaczne ograniczenie (zahamowanie) tempa wzrostu wydatków Miasta Ostróda (najlepiej jeszcze w roku 2009) co wykazano w wariancie I, który jest przez autorów opracowania wariantem rekomendowanym. Wariant II należy rozpatrywać jako wersję poglądową, obrazującą zagrożenia, które mogą wystąpić w przypadku nieograniczenia wzrostu wydatków Miasta. 6. Objaśnienia do założeń dotyczących wydatków W okresie objętym analizą Miasto Ostróda zamierza ponieść znaczne nakłady na inwestycje, przy czym główny wysiłek finansowy zostanie poniesiony w latach W tych też latach będzie występować znaczący deficyt budżetowy, wymagający zaciągania kolejnych zobowiązań w celu jego sfinansowania. Zobowiązania zaciągnięte na pokrycie deficytów występujących w latach zwiększą zadłużenie miasta, co spowoduje, iż w kolejnych latach należałoby prowadzić politykę zrównoważonego budżetu, pamiętając, że spłata zobowiązań zaciągniętych w latach poprzednich, będzie stanowić niemałą część wydatków w latach kolejnych. Mając na uwadze z jednej strony ograniczenia w postaci wskaźnika zadłużenia, który nie może przekroczyć 60% oraz wskaźnika obsługi zadłużenia (wielkość graniczna wynosi 15%), a z drugiej strony planując realizację zgłoszonych projektów inwestycyjnych, nieuniknionym będzie ograniczenie innych wydatków w tym okresie. W związku z powyższym Wariant I zakłada utrzymanie na poziomie 2009 roku wydatków z grupy Dotacje i subwencje, coroczne zwiększenie pozycji Wydatki bieżące jedynie o poziom inflacji oraz o oszacowane wyżej koszty utrzymania oddanych do użytku inwestycji. Dalsze zwiększanie wydatków bieżących spowoduje przekroczenie wartości granicznych wymienionych wskaźników w latach i zablokuje realizację większości planowanych inwestycji, co obrazuje Wariant II. 19

20 7. Informacje o istniejących i planowanych zobowiązaniach finansowych w analizowanym okresie W przypadku niedoboru środków finansowych budżetu istnieje możliwość zaciągania kredytów w granicach upoważnień zawartych w uchwale budżetowej. Zgodnie z ustawą o finansach publicznych jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty, pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na: a) pokrycie występującego w ciągu roku niedoboru budżetu JST, b) finansowanie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach JST. Na koniec roku 2008 zadłużenie Miasta Ostróda wynosiło ,87 zł. Zaplanowany na rok 2009 deficyt budżetu miasta, który ma zostać pokryty przychodami pochodzącymi z zaciągniętych kredytów wynosi ,00 zł. Biorąc pod uwagę fakt, iż zaplanowana na rok 2009 spłata rat kapitałowych od istniejącego zadłużenia wynosi ,00 zł (kredyt zaciągany jest w wysokości sumy planowanego deficytu oraz wysokości rat kapitałowych przypadających na ten rok do spłaty) łączna kwota zaciągniętego kredytu wynosi ,00 zł. Oznacza to, że planowany wskaźnik zadłużenia wynosi 39,23% (planowane w Uchwale nr XXXIV/214/2008 Rady Miejskiej w Ostródzie z dnia r. w sprawie uchwalenia budżetu miasta Ostródy na rok 2009 dochody Miasta wynoszą ,00 zł), natomiast poziom obsługi zadłużenia wynosi 4,39%. Są to wartości stosunkowo wysokie, które determinują przyjęcie założeń odnośnie wydatków w latach kolejnych, o których mowa w rozdziale 2, pkt 5 i pkt 6 opracowania. Do celów niniejszego opracowania przyjęto następujące założenia odnośnie planowanych do zaciągnięcia na pokrycie kolejnych deficytów budżetowych zobowiązań: okres spłaty kredytów wynosi 9 lat, występuje roczna karencja w spłacie kredytu, oprocentowanie kredytów w latach wynosi 5% w skali roku. W latach wzrasta do poziomu 5,5%, aby w kolejnych okresach spaść do poziomu 4% w skali roku (z uwagi na planowane wejście do strefy Euro). Do 20