Kaplica Grobu Bożego w Jerozolimie. Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r.
|
|
- Witold Szymczak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Kaplica Grobu Bożego w Jerozolimie Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r.
2 Uczestnicy pielgrzymki na schodach przy Bazylice Grobu Bożego Wszystkie zdjęcia zamieszczone w tym wydaniu gazety są autorstwa uczestników pielgrzymki. Na str. 1 Zdjęcie Grobu Bożego w Jerozolimie
3 Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. W BLASKU PRZEMIENIENIA 3 J 20,1-18 Pierwszego dnia po szabacie, wczesnym rankiem, gdy jeszcze było ciemno, Maria Magdalena udała się do grobu i zobaczyła kamień odsunięty od grobu. Pobiegła więc i przybyła do Szymona Piotra i do drugiego ucznia, którego Jezus kochał, i rzekła do nich: Zabrano Pana z grobu i nie wiemy, gdzie Go położono. Wyszedł więc Piotr i ów drugi uczeń i szli do grobu. Biegli oni obydwaj razem, lecz ów drugi uczeń wyprzedził Piotra i przybył pierwszy do grobu. A kiedy się nachylił, zobaczył leżące płótna, jednakże nie wszedł do środka. Nadszedł potem także Szymon Piotr, idący za nim. Wszedł on do wnętrza grobu i ujrzał leżące płótna oraz chustę, która była na Jego głowie, leżącą nie razem z płótnami, ale oddzielnie zwiniętą na jednym miejscu. Wtedy wszedł do wnętrza także i ów drugi uczeń, który przybył pierwszy do grobu. Ujrzał i uwierzył. Dotąd bowiem nie rozumieli jeszcze Pisma, /które mówi/, że On ma powstać z martwych. Zmartwychwstałem i zawsze jestem z Tobą. To właśnie się dokonało. Nie jesteśmy już sami, chociaż może niejeden raz w naszym życiu będzie jeszcze ciężko i smutno, a może nawet beznadziejnie. Nie jesteśmy sami, zło przegrało na zawsze. Chrystus jest naszą nadzieją. Ukazał się Marii, a dzisiaj ukazuje się także nam w tajemnicy Eucharystii. Jest obecny, zmartwychwstały, w zasięgu ręki i czeka, abyśmy uwierzyli. Bóg ma przyszłość dla nas, która znacznie przewyższa nasze myśli, prośby i rozumienie. Jest to światło, które może nam zajaśnieć w poranek Wielkanocny. W Wielkanoc nic nie robimy. To jest też to najlepsze, co możemy zrobić. W Wielkanoc wszystko robi sam Bóg. A tym bardziej niczego nie rozumiemy. Możemy tylko słuchać. Albo jak Maria Magdalena stać pogrążeni w smutku. Jesteśmy smutni, bo mamy dość świata. Dość bólu, cierpienia, śmierci. To może przejąć nasze serca smutkiem. Ale nagle ktoś staje obok nas, widzi nasz smutek i zatroskany pyta: Czemu płaczesz?" Teraz wiele zależy od nas. Możemy odejść i pozostać z naszym smutkiem, i samemu go przeżywać w jakimś innym miejscu, odpowiedzieć i opowiedzieć naprawdę o wszystkim, co nas smuci. Nie zawsze staje obok nas sam Jezus, jak niegdyś stanął obok Marii Magdaleny. Ale zawsze, gdy ktoś zatroskany nas pyta, chodzi o całe nasze życie. Kto opowiada o swoim smutku, chce się od niego uwolnić. Chce znowu żyć, znowu się śmiać. Taką przemianę może sprawić rozmowa. Może tego dokonać ten, kto słucha - po prostu przez samo słuchanie. Maria w końcu rozpoznaje swego Pana Jezusa. I my jesteśmy w stanie rozpoznać w rozmowie znak obecności naszego Boga. Zmartwychwstanie najczęściej nie jest żadnym aktem mocy, ale zupełnie cichym mgnieniem przebudzenia się nowego życia. Ktoś mnie zauważył, wystuchał, poważnie potraktował. Ktoś nie zbagatelizował mojego smutku, ale mi na niego pozwolił. To właśnie go przemienia. Tego, kto w ten sposób jest gotów mnie wysłuchać, posłał sam Bóg. I Jemu należy się chwała i podzięka. Michael Becker Chrystus powstał z męki" Zmartwychwstały nie jest nikim innym niż Ukrzyżowany. Bóg nie objawił jeszcze całej swojej miłości i wierności w Jezusie. Co więcej, co do Niego i co do ludzkości, a nawet co do całego świata ma wciąż jeszcze dalekosiężne plany. Od poranka wielkanocnego, śmierci Jezusa nie możemy uważać za klęskę, ale za znak, że wolno nam i możemy żyć, i to na przekór śmierci. Wielkanoc: Bóg w ciemnościach daje światłość nowego poranka Wczesnym rankiem niewiasty idą do grobu. Są zrozpaczone. Niczego już nie oczekują - niczego od przyszłości, a jeszcze mniej od Boga. I znajdują... pusty grób. Anioł przekazuje im niewiarygodną wieść. Wreszcie staje przed nimi sam Zmartwychwstały. Stopniowo zaczynają pojmować cud i tajemnicę Bożą. Dopiero teraz powoli do nich dociera, że Bóg jest życiem i daje życie, i że u Niego nie ma śmierci.
4 4 W BLASKU PRZEMIENIENIA Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. Jerozolima - panorama miasta Nasze pielgrzymowanie rozpoczęliśmy od Sanktuarium Jezusa Przemienionego w Cmolasie, gdzie uczestniczyliśmy we Mszy św. sprawowanej przez organizatora ks. Macieja Gierula i przewodnika duchowego ks. Prałata Kazimierza Szkaradka. Z Cmolasu wyruszyliśmy autokarem do Koszyc, gdzie po wnikliwej odprawie celnej wsiedliśmy do samolotu i po trzech godzinach wylądowaliśmy w Tel Avivie. Tam czekał na nas autokar, którym udaliśmy się na pielgrzymi szlak. Pierwszym miastem była Hajfa, czyli po hebrajsku: piękny brzeg wynurzający się z morza. Zwiedziliśmy tam klasztor karmelitański i kościół Stella Maris (Gwiazda Morza) z Góry Karmel (z Matką Bożą Szkaplerzną). Znajduje się tu także posąg Eliasza na pamiątkę składania ofiar i bitwy pomiędzy Eliaszem, a prorokami Baala. W niedzielę udaliśmy się na Górę Tabor. Nie jest to bardzo wysoka góra (580 m n.p.m.), ale wejście na nią zajęłoby nam dużo czasu, więc wjechaliśmy tam specjalnymi taksówkami. Wielka radość zapanowała w naszych sercach, bo to przecież II niedziela Wielkiego Postu, kiedy czysta się Ewangelię św. Mateusza o przemienieniu na Górze Tabor. Nasz ks. Proboszcz kustosz Sanktuarium Prze- Nazaret - tablica na murze Bazyliki Zwiastowania mienienia Pańskiego celebrował tam Mszę św. Następnie udaliśmy się nad Jezioro Galilejskie, wsiedliśmy na statek i odbyliśmy godzinny rejs, wspominając czasy Jezusa i historię połowu ryb przez uczniów Chrystusa. Dla posilenia ciała udaliśmy się do restauracji, aby posmakować ryby św. Piotra. Po południu zwiedziliśmy Kafarnaum, w którym był dom św. Piotra na tym miejscu jest dzisiaj kościół św. Piotra, a obok kościół Prymatu św. Piotra, zbudowany na miejscu, gdzie po zmartwychwstaniu Pan Jezus wręczył klucze św. Piotrowi. Wieczorem udaliśmy się na Górę Błogosławieństw kościół w ośmioboku, bo Pan Jezus obiecał nam 8 nagród. Jest to piękny nowoczesny kościół, a z jego góry podziwialiśmy wspaniale widoki. Po pełnym we wspaniałe przeżycia dniu, udaliśmy się na spoczynek w domkach nad Jeziorem Galilejskim. Trzeci dzień rozpoczęliśmy od Nazaretu, gdzie znajdują się kościoły: Rozmnożenia chleba, Bazylika Zwiastowania (na dziedzińcu znajdują się obrazy Matki Bożej z wielu krajów świata) i kościół św. Józefa. Mszę św. mieliśmy w Bazylice Zwiastowania. Na zewnątrz bazyliki jest polska tablica, którą w 1944 r. ufundowała Szkoła Młodszych Ochotniczek. Napis na tablicy brzmi: Zwróć Ojczyźnie naszej wolność i nam wolnymi do niej powrócić pozwól. Tak pragnęliśmy wolności. I już kolejne radosne chwile przybyliśmy do Kany Galilejskiej, dzisiaj małego arabskiego miasteczka, gdzie za życia Pana Jezusa odbywało się wesele w Kanie, na którym zabrakło wina. Na pamiątkę pierwszego cudu Pana Jezusa przemiany wody w wino w tym miejscu zbudowano kościół. W tym właśnie kościele 14 naszych par małżeńskich odnowiło swoją przysięgę małżeńską. Byliśmy też na przyjęciu, które zgotowały nam te małżeństwa, częstując symbolicznie winem. Na pamiątkę każdy kupił wino z Kany. Następnie odbyliśmy długą podróż przez Pustynię Judzką, gdzie w bardzo prymitywnych warunkach mieszkają Beduini. Zwiedziliśmy miasto Jerycho, gdzie
5 Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. W BLASKU PRZEMIENIENIA 5 Betelejem - kościół św. Katarzyny Pan Jezus kilkakrotnie spotykał się z Zacheuszem. ( Zacheuszu, zejdź z drzewa ). Jerycho to najstarsze miasto świata, oaza palm wśród pustyni, leży 400 m poniżej poziomu morza. W pobliżu jest Góra Kuszenia, gdzie Jezus był kuszony przez szatana. W czwarty dzień dotarliśmy do Jerozolimy, największego miasta Izraela, a także miasta trzech religii: katolickiej, żydowskiej i muzułmańskiej. Pierwszą Świątynię wybudował król Salomon. Później miasto było niszczone, Jerozolima - Bazylika Grobu Bożego palone, zrównywane z ziemią. W dolinie między zabudowanymi wzgórzami znajduje się słynna Dolina Jozafata, na której są cmentarze trzech religii. Z daleka widoczny jest meczet ze złotą kopułą, Z miejsca tego Mahomet został wzięty do nieba tak wierzą muzułmanie. Świątyni żydowskiej nie ma żydzi modlą się przed Ścianą Płaczu, która jest resztką dawnej Świątyni Jerozolimskiej z 70 r. n.e. W Jerozolimie znajduje się wiele kościołów chrześcijańskich, m.in.: kościół Łazarza, Marty i Marii, kościół w Betfage, kościół Pan Zapłakał, kościół ukamienowania św. Szczepana, kościół prawosławny ze złotymi kopułami Marii Magdaleny Katolikonen, Bazylika Konania (przed którą znajduje się kamień przy którym Pan Jezus modlił się przed pojmaniem), Wieczernik (ustanowienie Sakramentu Eucharystii), kościół Zaśnięcia Matki Bożej (nowy zdobiony freskami wokół wizerunki Matki Bożej z rożnych stron świata), - kościół św. Piotra (w podziemiach silos, czyli ciemnica, w której Pan Jezus oczekiwał na proces). Piąty dzień rozpoczęliśmy od nawiedzenia kościoła św. Anny. Jest to miejsce narodzenia Najświętszej Marii Panny. Mszę św. mieliśmy w kościele Biczowania, następnie rozpoczęliśmy Drogę Krzyżową. Wiedzie ona ulicami miasta, obok toczy się normalne życie (sklepiki, handel uliczny). Mięliśmy wrażenie, jakby nic nie zmieniło się od 2000 lat. Po odprawieniu Drogi Krzyżowej weszliśmy do Bazyliki Grobu Pańskiego, gdzie mieści się grób Jezusa i miejsce Jego ukrzyżowania. Przed Bazyliką znajduje się sadzawka Siloe, gdzie Jezus uzdrowił paralityka. W długiej kolejce do Grobu Pańskiego, oczekiwaliśmy, aby oddać pokłon naszemu Zbawicielowi, jeszcze raz rozważając stacje Drogi Krzyżowej oraz modląc się w osobistych intencjach. Szóstego dnia pojechaliśmy do Betanii, gdzie Pan Jezus odwiedzał swojego przyjaciela Łazarza i jego siostry: Martę i Marię. Znajduje się tu Sanktuarium św. Łazarza, którego to Pan Jezus wskrzesił z martwych. Ks. Proboszcz odprawił tu Mszę św., a my uczestnicząc w składaniu Ofiary przez kapłana, modliliśmy się w osobistych intencjach. Spontaniczne modlitwy wiernych były bardzo wzruszające i dla niektórych bardzo potrzebne. Świadczyły o jedności całej grupy i o wielkim zrozumieniu człowieka. Później specjalną kolejką udaliśmy się do Masady, gdzie na początku naszej ery znajdował się największy pałac Heroda Wielkiego (ok m 2 ). Został on zburzony przez wojska rzymskie. W XIX w odkryto lochy i fundamenty pałacu, są to ciekawe wykopaliska na których widać dawną architekturę. Ze wzgórza widać również panoramę Morza Martwego i Pustyni Judzkiej. Morze Martwe żaden żywy organizm nie przetrwa w jego wodach, za to wody te zawierają: sól, potas, jod i siarkę. Mieliśmy okazję kąpać się w słonym morzu, położyć się na wodzie z bezpieczną świadomością, że nie można utonąć. Dla ciała pożyteczne były też efekty błotne, źródło wielu mikroelementów. W ostatnim dniu udaliśmy się do Betlejem ( Dom chleba ). W Bazylice Narodzenia Pańskiego ucałowaliśmy miejsce narodzenia Jezusa, które jest oznaczone srebrną gwiazdą i odwiedziliśmy grotę żłóbka, gdzie Maryja złożyła Jezusa. Po Mszy św. odprawionej w grocie św. Józefa (gdzie miał sen o ucieczce do Egiptu), odwiedziliśmy jeszcze Grotę Mleczną, gdzie Maryja nakarmiła Jezusa w drodze do Egiptu. Następnie pojechaliśmy na Pole Pasterzy. Dodatkowym punktem na trasie pielgrzymki było Muzeum Holokaustu Yad Vashem. Jest to instytut, który nagradza za pomoc Żydom w czasie wojny medalami i tytułami Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. Najliczniejszą grupą narodowościową uhonorowaną medalami są Polacy (6195 osób na osób odznaczonych). Najbardziej wzruszył nas pomnik 1,5 ml dzieci zamordowanych podczas wojny. W dużej ciemnej sali odbijają się światełka w ciemności i czytane są imiona i nazwiska oraz pochodzenie dzieci, które zginęły w czasie okupacji. Jest również pomnik Janusza Korczaka, który przytula dzieci. Na koniec odwiedziliśmy małe miasteczko Ain Karem na obrzeżach Jerozolimy. Tu znajduje się kościół poświecony nawiedzeniu św. Elżbiety przez Najświętszą Maryję Pannę. Jest to miejsce przepięknego spotkania dwóch kobiet w stanie błogosławionym. Maryja wyśpiewała tu hymn Magnificat. Tu jest również miejsce narodzenia proroka Jana Chrzciciela i piękny kościół św. Jana. Z Ziemi Świętej wyjechaliśmy ci sami, ale jednak nie tacy sami! Krystyna Łakomy
6 6 W BLASKU PRZEMIENIENIA Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. Grota Zwiastowania Dwa tysiące lat temu Nazaret był ubogą wioską. Ludzie mieszkali w grotach lub w niewielkich lepiankach przytulonych do skal. Nazaret na wiele lat stał się miejscem dorastania Jezusa, zanim podjął On działalność publiczną. Grota Zwiastowania znajduje się w dolnym kościele Bazyliki Zwiastowania. Jest to fragment domu Maryi, który do dziś zachował pierwotny wygląd ubogiego mieszkania. Tu Archanioł Gabriel zwiastował Dziewicy z Nazaretu, że porodzi Syna Bożego. Tamto wydarzenie upamiętnia marmurowy ołtarz z napisem VER- BUM CARO HIC FACTUM EST ( Tu Słowo Ciałem się stało ). Bazylika Zwiastowania uważana jest za najpiękniejszą świątynię chrześcijańską na Wschodzie. Bazylika Zwiastowania Wnętrze Bazyliki Zwiastowania Kościół św. Józefa w odległości ok. 200 m na północny wschód od Bazyliki Zwiastowania wzniesiono w 1914 roku na ruinach poprzedniej budowli kościół św. Józefa. W1950 r. A. Delia Torre wykonał freski w absydach: w środku przedstawiona jest Święta Rodzina, od południa sen św. Józefa, od północy jego śmierć. Witraże S. Grubera ilustrują litanie do św. Józefa. W krypcie zachował się basen chrzcielny z pierw- szych wieków chrześcijaństwa. Wszystkie jego elementy składowe mają wymowę symboliczną (7 stopni niebiosa, 6 płytek mozaiki aniołowie, rowek nie mający uzasadnienia praktycznego Jordan, większy kamień oprawiony w mozaikę Chrystus). Chrzcielnicę tę odkryto w czasie wykopalisk w 1914 r. Groty i zbiorniki na ziarno, odkryte w podziemiach kościoła, są pozostałością starożytnego osiedla. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek
7 Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. W BLASKU PRZEMIENIENIA 7 Ain Karem znajduje się 7 km na zachód od centrum Jerozolimy. Osiedle to, w skróconej formie Kerem było, począwszy od epoki brązu, zawsze zamieszkane, jak to wykazały przeprowadzone niedawno wykopaliska. Zdobyło sobie jednak sławę jako miejsce pochodzenia Jana Chrzciciela w średniowieczu nosiło nawet nazwę: Św. Jan w Górach. Nazwa osiedla nie występuje jednak na kartach Ewangelii. Kościół Nawiedzenia sanktuarium niegdyś składało się z dwóch kościołów, górnego i dolnego, położonych jeden nad drugim. Opuszczone jednak w 1480 r. przez Ormian popadło w ruinę i w XVI w. pozostała tylko część krypty, zamieniona przez muzułmanów na pomieszczenia mieszkalne. W 1679 r. franciszkanie weszli w posiadanie tych resztek, odnawiając kult w sanktuarium. W 1937 r. o. Bagatti ze Studium Biblicum Franciscanum rozpoczął systematyczne badania archeologiczne. Następnie miejsce to przekształcono w sanktuarium, przy którym znajdował się zbiornik wody. Na murze dziedzińca sanktuarium Nawiedzenia znajdują się tablice z tekstem Magnificat w 42 językach w tym również w języku polskim. Inicjatywa ich wmurowania pochodzi od Polaka, o. Aureliusza Borkowskiego OFM. Magnificat w j. polskim Nawiedzenie św. Elżbiety - fresk w świątyni Kościół Nawiedzenia Kościół św. Jana Chrzciciela odbudowany w XII w. przez krzyżowców, został potem zajęty przez muzułmanów i sprofanowany. Odzyskany w 1621 r. przez kustosza Ziemi Świętej, o. Tomasza z Novary, został dopiero w 1674 r. odrestaurowany i przywrócony do kultu. Kościół ma trzy nawy przedzielone filarami i kopułę. Główny ołtarz poświęcony jest św. Janowi Chrzcicielowi, a boczny w nawie południowej św. Elżbiecie. Natomiast nawa północna zakończona jest schodami prowadzącymi do groty naturalnej, która miała stanowić część domu Wizerunek św. Jana Chrzciciela Zachariasza, w której według tradycji urodził się św. Jan. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek
8 8 W BLASKU PRZEMIENIENIA Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. Bazylika Bożego Narodzenia Chrystus przyszedł na świat w grocie, w której Maryja i Józef znaleźli schronienie na czas pobytu w Betlejem. Betlejem nie było dużym miastem. Przez wieki żyło w cieniu oddalonej zaledwie o 8 km Jerozolimy. Dziś na drodze między tymi miastami, tak jak za czasów Jezusa, można spotkać żołnierzy. Dawniej pilnowali oni porządku przy spisie ludności, dziś strzegą przejścia między Izraelem a Autonomią Palestyńską. Miejsce narodzin Jezusa było otaczane wyjątkową czcią już przez pierwszych chrześcijan. Z inicjatywy św. Heleny, matki cesarza Konstantyna Wielkiego, w IV wieku powstała tam pierwsza bazylika chrześcijańska. Ostateczny kształt budowli nadał cesarz Justynian. Wspaniałe kolumny i mozaiki świadczą o jej dawnym przepychu. Centralnym miejscem bazyliki jest Grota Narodzenia. Betlejem zbudowane z białego i różowego kamienia, rozłożyło się na dwóch wzgórzach, których zbocza pokryte są winnicami, gajami figowymi, migdałowymi, granatowymi i oliwkowymi. Ludność (ok. 32 tys.) składa się z chrześcijan i muzułmanów. Grota Narodzenia we wnęce pod ołtarzem umieszczono czternastoramienną srebrną gwiazdę. Łaciński napis głosi: Tu z Maryi Dziewicy narodził się Jezus Chrystus. Bazylika Bożego Narodzenia to jedyna świątynia w Ziemi Świętej, która ocalała z najazdu Persów w 614 r. i przetrwała do naszych dni. Pielgrzym, wchodząc do bazyliki, musi pochylić głowę. Prowadzi do niej bowiem jedno niskie wejście zwane Drzwiami Pokory. Kamienne schody z Bazyliki wiodą do Groty Narodzenia miejsca, w którym Maryja porodziła Syna Bożego. Kaplice podziemne pierwsza poświęcona Gwiazda w miejscu narodzenia Jezusa jest św. Józefowi dla upamiętnienia momentu, kiedy zjawił Mu się we śnie anioł, by go ostrzec przed niebezpieczeństwem: Wstań, weź Dziecię i Jego Matkę, i uchodź do Egiptu; pozostań tam, aż ci powiem; bo Herod będzie szukał Dziecięcia, aby Je zgładzić (Mt 2,13). Drugą kaplicę poświęcono świętym Młodziankom tym, którzy jako pierwsi przelali krew za Chrystusa, ginąc z ręki siepaczy Heroda. Dalsze kaplice noszą wezwania: św. Hieronima, św.
9 Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. W BLASKU PRZEMIENIENIA 9 Bazylika Bożego Narodzenia - nawa główna Euzebiusza z Cremony oraz świętych matron rzymskich: Pauli i jej córki Eustochium. Wszyscy oni zostali pochowani tutaj, w pobliżu żłóbka Chrystusa, Którego ubóstwo naśladowali. Ostatnia z kaplic, jak głosi lokalna tradycja, była celą św. Hieronima. Tutaj ten święty przez długie lata pracował nad wielkim dziełem swego życia, rozpoczętym w 382 r. w Rzymie, mianowicie nad łacińskim przekładem Pisma Świętego. Przekład ten, nazwany później Wulgatą, stał się oficjalnym tekstem Kościoła zachodniego, aż do naszych czasów. Kościół św. Katarzyny wychodząc z grot, wchodzimy do kościoła św. Katarzyny, będącego kościołem parafialnym katolików obrządku łacińskiego w Betlejem. Został on wzniesiony przez oo. franciszkanów w 1882 r. na miejscu wcześniejszego, zbudowanego w średniowieczu. Przed kościołem rozpościera się piękny wirydarz średniowieczny, zrekonstruowany przez architekta A. Barluzziego. Pod wirydarzem znajdują się pozostałości murów monasteru św. Hieronima. Inne resztki murów pochodzą z czasów Konstantym i Justyniana. Na terenie przedsionka justyniańskiego krzyżowcy wznieśli dzwonnicą z kaplicą na dolnym piętrze. Kaplica ta została odkryta w południowym krańcu wirydarza. Znajduje się tu średniowieczne malowidło, przedstawiające Najświętszą Maryję Panną z aniołami, odnowione w 1950 r. przez C. Yagariniego. Pozostałe resztki klasztoru średniowiecznego znajdują się na północ od dzisiejszego klasztoru franciszkańskiego. Grota Mleczna w odległości około 300 kroków na południowy wschód od sanktuarium Bożego Narodzenia znajduje się grota o nieregularnym kształcie, wykuta w białym, miękkim tufie, zwana Grotą Mleczną. Według lokalnej tradycji Matka Boża zatrzymała się tu kiedyś, by odpocząć i nakarmić Dziecię Jezus. Jak podaje legenda, w czasie karmienia kropla mleka upadła na skałę, w której wykuta jest grota i w jednej chwili cała skała stała się biała. Małe oratorium jest szczególnie drogie miejscowym kobietom, które przychodzą tutaj prosić Maryję o wstawiennictwo, by nie zabrakło im mleka do karmienia niemowląt. Dom św. Józefa po wyjściu z Groty Mlecznej, idąc drogą na wschód, spotykamy po lewej stronie klasztor SS. Franciszkanek Misjonarek Maryi. Nieco dalej znajduje się kaplica poświęcona Oblubieńcowi Najświętszej Maryi Panny, zwana Domem św. Józefa. Grota Mleczna Słowa tej kolędy przywodzą na myśl betlejemska stajenkę. W swoim pielgrzymowaniu jesteśmy w grocie upamiętniającej przyjście na świat Zbawiciela. Zatrzymaliśmy się na chwilę u stóp ołtarza, gdzie znajduje się srebrna czternastoramienna gwiazda. Łaciński napis głosi: Tu z Maryi Dziewicy narodził się Jezus Chrystus. Obok stoi ołtarz Trzech Króli i żłobek, w którym Maryja złożyła Dzieciątko. Radosny śpiew kolęd towarzyszył nam podczas całej Eucharystii. Twarze pielgrzymów skupione. Oczy błądzą po skale. Kamienna grota udzieliła schronienia Matce Najświętszej, by mogła dać światu Zbawiciela. Nie ma tu Msza św. w grocie św. Młodzianków śniegu ani choinek, ale nasze polskie serca biją radośnie dziś jest 25 marca, święto Zwiastowania. Słowo stało się ciałem. Za 9 miesięcy, jak Bóg pozwoli, obchodzić będziemy Boże Narodzenie w naszych parafiach, lecz myśli powrócą do tych chwil spędzonych w betlejemskiej grocie tej surowej, prostej, nieprzystrojonej. Dziękować będziemy Maryi za Jej Fiat, który dla nas jest szansą na zbawienie duszy. Musimy tylko mocno trwać w wierze, nie dać się zwieść mirażom życia, ułudzie szczęścia w życiu doczesnym. Ojczyzna nasza jest przecież w niebie i do niej zmierzamy. Józefa Sworszt
10 10 W BLASKU PRZEMIENIENIA Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. Miało to miejsce w końcowym biegu rzeki Jordan, niedale ko jej ujścia do Morza Martwego. Jordan bierze swój początek z trzech źródeł u podnóża gór Hermonu na terenie Syrii i Libanu. Spływając w kierunku południowym dochodzi do Je ziora Genezaret. Dalej bardzo krętymi zakolami trafia do Morza Martwego, które słynie z położenia w głębokiej depresji (ok. 396 m poniżej poziomu morza). Źródła Jordanu Jordan tworzą trzy główne potoki. Najdalej na północ wysunięty, najmniejszy z nich Wadi Hasbani (Nahal Senir), ma swoje źródło w Libanie na północno-zachodnim zboczu Hermonu, 52 km od Metulli. W lecie ma niewiele wody, natomiast bardzo obficie płynie ona w okresie zimy. Licząc od źródła tego strumienia, długość Jordanu do Morza Martwego wynosi 183 km. U południowego podnóża Hermonu Wadi Hasbani łą- Tablica nad Jordanem w j. polskim czy się z wypływającym koło Tell el-qadi potokiem Nahal Dań. Jest to zasadnicze źródło Jordanu. Woda wypływa z naturalnego basenu o średnicy około 20 m i natychmiast powstaje gwałtowny potok. To źródło, otoczone pięknymi drzewami, było jednym z miejsc, które dla ludzi w starożytności stanowiło naturalne sanktuarium. Obydwa potoki łączą się z kolei na wysokości 43 m n.p.m. z płynącym od wschodu Wadi Banias. Źródło tego potoku cieszy się największą sławą. Woda wypływa pełnym strumieniem z potężnym szumem, z groty wyżłobionej w skale. Obecnie, z powodu ruchów sejsmicznych, woda tryska ze szczeliny skalnej poniżej groty. (-) Chrzest nad Jordanem Z Ewangelii według św. Jana dowiadujemy się, że pierwszy cud Chrystusa miał miejsce w Kanie Galilejskiej. Oddalona zaledwie o 8 km od Nazaretu Kana Galilejska, nosząca dziś nazwę Kafr Kanna, ma ok. 5 tys. mieszkańców. Większość stanowią chrześcijanie, drugą pod wzglądem liczebności grupę stanowią muzułmanie. Kana Galilejska - odnowienie przyrzeczeń małżeńskich
11 Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. W BLASKU PRZEMIENIENIA 11 Spływ barką przez jezioro Genezaret i piękny śpiew s. Dominikanki ze Słowacji To była pielgrzymka mojego życia. Marzyłam o niej od dawna. Z tym większą radością pragnę podzielić się moimi przeżyciami i refleksją z kilku miejsc odwiedzonych wspólnie z innymi pielgrzymami. Głęboko w pamięci pozostanie mi wspomnienie Jeziora Genezaret. CISZA. Tak wielka, wszechogarniająca, przerywana tylko delikatnym pluskaniem wody. Żadnych warkotów samochodów, ryczących silników, ogłuszającej muzyki. Wokoło przepiękny widok: zieleń traw, krzewów, różnorakich drzew. Barwne kwiaty, dorodne, pachnące krzewy. Pióropusze wysokich palm górujące nad wiosenną roślinnością. Krajobraz jakże różny od naszego, jeszcze uśpionego zimowym snem. Galilea to naprawdę cudowna kraina. Kiedy płynęliśmy łodzią, oddalając się coraz bardziej od brzegów jeziora, nie mogłam oprzeć się wrażeniu, że tak właśnie Pan Jezus przemieszczał się, gdy chciał nieco odpocząć od tłumów, udać się na modlitwę. Przecież i z łodzi nauczał. Czy to możliwe? Tak. W panującej na jeziorze ciszy na pewno słychać było głos Pana. Brzmiał zapewne mocno i donośnie, zdecydowanie lub łagodnie, gdy opowiadał przypowieść, wykorzystując realia z życia rybaków, jakimi byli apostołowie. Płynęła z nami siostra zakonna ze Słowacji. Jak cudownie brzmiał jej śpiew, kiedy wykonała pieśń Ave Maria. Bez mikrofonu i wzmacniaczy. My, pielgrzymi, baliśmy się wprost oddychać, by nie zmącić najmniejszym szmerem dźwięków pieśni zanoszonej wprost pod stopy naszej Królowej. Jakimi słowami oddać towarzyszące nam wzruszenie? To trzeba przeżyć, być tam pośród błękitu fal, bezkresu nieba. Tylko w takiej ciszy można usłyszeć słowa Pana: Nie lękaj się!. Powtarzane przez dwa tysiące lat najmocniej chyba wybrzmiały w ustach naszego rodaka papieża Jana Pawła II. Głosił całemu światu: Nie lękajcie się! Otwórzcie drzwi Chrystusowi!. Jak odpowiadamy na ten zdecydowany apel? Czy nie boimy się narazić innym swoim pójściem za Jezusem? Ile w nas odwagi, a ile zwykłego wyrachowania i tchórzostwa? Panie, podaj mi rękę, gdy łódź mojego życia zacznie tonąć. Wzmocnij mą wiarę, gdyż tylko w Tobie mogę odnaleźć sens swego istnienia. Józefa Sworszt Powierzchnia jeziora wynosi 144 km kw., a jego obwód 65 km. Jest długie na 21 km, jego szerokość dochodzi do 12 km, a głębokość wynosi 48 m. Tafla wody znajduje się ok. 210 m poniżej poziomu Morza Śródziemnego. Jezioro zasilają wody Jordanu. W różnych czasach nosiło ono różne nazwy. Kształtem przypomina cytrę, stąd jego hebrajska nazwa Kinneret. Od przylegającej do niego równiny Genezaret pochodzi nazwa Jezioro Genezaret, od krainy, w której się znajduje Jezioro Galilejskie, a od największego miasta wybudowanego nad jego wodami Jezioro lub Morze Tybe- Kafarnaum - ruiny synagogi riadzkie. To również miejsce cudów Jezusa. Nad brzegami Genezaret leży Kafarnaum, Tabgha oraz Tyberiada. Jezus wielokrotnie przepływał łodzią przez to jezioro. Kroczył po jego wodach do uczniów, uciszył jego wzburzone fale, z łodzi nauczał tłumy, które zbierały się nad brzegami jeziora. Tu ukazał się po zmartwychwstaniu i przekazał władzę pasterską św. Piotrowi. Kafarnaum było ważnym ośrodkiem działalności Jezusa. Ewangelia według św. Mateusza mówi o nim jako o Jego mieście. W czasach Jezusa była to znaczna osada rybacka, leżąca na trakcie Via Maris, czyli drogi prowadzącej z Egiptu przez Damaszek do Mezopotamii. Miasto, położone na północnym wybrzeżu Jeziora Genezaret, nie dotrwało do naszych czasów. Znikło, zniszczone w VII w. przez silne trzęsienie ziemi. Pielgrzymi odwiedzają w Kafamaum ruiny synagogi z III/ IV wieku. Udostępnienie im tych miejsc to zasługa ojców franciszkanów. Jan Paweł II pielgrzymując śladami Jezusa nad brzegami Jeziora Galilejskiego, modlił się w Sanktuarium Domu Piotra w Kafamaum. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek Kafarnaum - ruiny domu św. Piotra
12 12 Miejscem, z którym tradycja wiąże Jezusowe Kazanie na górze, jest wzniesienie, górujące nad Jeziorem Genezaret na wysokość 150 m. Sanktuarium na Górze Błogosławieństw zbudowane jest na planie ośmiokąta, w nawiązaniu do liczby błogosławieństw. Pod kopułą znajduje się osiem okien, których witraże zawierają łacińskie teksty błogosławieństw (patrz - Mt 5, 3-12) 24 marca 2000 r. na Górze Błogosławieństw Ojciec Święty odprawił Mszę św. dla młodzieży z całego świata. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek Leżąca nad Jeziorem Genezaret Tabgha oddalona o 3 km od Kafamaum należy do najważniejszych miejsc, w których nauczał Jezus. Tabgha jest też związana z pojawieniem się Jezusa już po zmartwychwstaniu, gdy przybył On przekazać Piotrowi władzę nad Kościołem. Paś baranki moje! powiedział Pan swemu uczniowi. Dzięki badaniom archeologicznym wiemy, że kilkakrotnie stawiano w Tabgha kościoły, które niestety ulegały zniszczeniu. Obecnie stoi tu niewielka współczesna świątynia zwana Kościołem Prymatu Piotra, wzniesiona w 1933 r. Znajduje się na skale, o którą rozbijają się wody Jeziora Genezaret. Na skale znajdującej się przy drodze Via Maris szlaku łączącym Galileę z Damaszkiem, według tradycji chrześcijańskiej, miał miejsce cud rozmnożenia chleba i ryb przez Jezusa (Mk 6, 37-44). Papież Jan Paweł II będąc w kościele Prymatu Piotra w Tabgha 24 marca 2000 r., modlił się w skupieniu i ucałował skałę upamiętniającą spotkanie Jezusa z Piotrem. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek W BLASKU PRZEMIENIENIA Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. Sanktuarium na Górze Błogosławieństw Tabgha - Koścół rozmnożenia chleba i ryb Tabgha - nadanie prymatu św. Piotrowi
13 Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. W BLASKU PRZEMIENIENIA 13 Góra Tabor to samotne, majestatyczne wzniesienie o wysokości 588 m n.p.m. Ma charakterystyczny spłaszczony szczyt, z którego rozciąga się wyjątkowy widok. Wyznawcy Chrystusa już w IV wieku wznieśli w tym miejscu sanktuarium poświęcone tajemnicy Przemienienia. Następnie wybudowano trzy bazyliki upamiętniające trzy namioty, które Piotr chciał postawić dla Jezusa, Mojżesza i Eliasza. W XIII w. sanktuarium zostało zburzone i dopiero w 1924 r. ojcowie franciszkanie wybudowali tam wspaniałą Bazylikę Przemienienia Pańskiego, która swoim kształtem nawiązuje do wzorów architektonicznych z okresu między IV a VII wiekiem. W krypcie, do której schodzi się Tabor - kościół Przemienienia Pańskiego po stopniach rozciągniętych na całą szerokość nawy głównej, zobaczyć można mury i ołtarz dawnej świątyni, odkryte w trakcie wykopalisk archeologicznych. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek Tabor - prezbiterium świątyni ze sceną Przemienienia Nazwa pustynia jest myląca, jeśli wiąże się ją z wyobrażeniem takich pustyń, jak Sahara, z kilometrami piasku ciągnącymi się aż po sam horyzont. W tym wypadku nie chodzi o pustynię w znaczeniu przyjętym powszechnie, ale raczej o okolicę tylko w określonych porach roku pokrytą zielenią. Jest to obszar niezaludniony i bezwodny. Głębokie parowy przeci- nają ją w poprzek, ale tylko niektóre z nich wypełniają się wodą spływającą przeważnie do Morza Martwego. Źródła są tu nieliczne i skąpe. Przez tę Pustynię od najdawniejszych czasów prowadziła droga z Jerozolimy do Jerycha. Stanowiła odcinek bardzo ważnego szlaku prowadzącego z zachodu na wschód, z niziny nadbrzeżnej do Doliny Jordanu. W scenerii tego terenu rozgrywa się przypowieść o miłosiernym Samarytaninie. Ze wspomnianej drogi korzystano aż do XX w. Na skraju Pustyni, w odległości 4 km od Jerycha leży Góra Kuszenia. Najważniejszym obiektem na niej jest grota, w której Jezus miał spędzać czas swego postu i gdzie przybył do Niego szatan. Dziś na Pustyni Judzkiej można Góra Kuszenia zobaczyć osady Beduinów. Charakterystyczny ścięty szczyt Góry Kuszenia w okolicach Jerycha jest widoczny już z daleka. W niewielkiej odległości od Jerycha leżą ruiny Qumran, osady z czasów biblijnych, gdzie w połowie XX wieku znaleziono słynne zwoje z tekstami biblijnymi Ks. prał. Kazimierz Szkaradek
14 14 W BLASKU PRZEMIENIENIA Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. Mury Jerozolimy - zamurowana Złota Brama Jerozolima zwana przez Arabów Al-Quds, czyli Święta, położona jest na płaskowyżu centralnym Palestyny, na wysokości ok. 770 m nad poziomem Morza Śródziemnego, a 1165 m nad poziomem Morza Martwego. Dzieli się na dwie części: Stare Miasto i Nowe Miasto. Stare Miasto, zamknięte prawie całkowicie w murach, które otaczają najcenniejsze spośród miejsc świętych i główne zabytki okresu Starego i Nowego Testamentu, rozpościera się na dwóch wzgórzach, przedzielonych doliną w dużej części zasypaną. Nowe Miasto rozciąga się poza murami wzdłuż łuku sięgającego po krzywej łączącej południowy zachód, północ i północny wschód. Dziś w Jerozolimie splatają się różne kultury i religie. W starej części miasta sąsiadują ze sobą dzielnice: chrześcijańska, ormiańska, muzułmańska i żydowska. Na północnym zachodzie znajduje się dzielnica chrześcijańska; na południowym zachodzie, w północnej części Syjonu, dzielnica ormiańska; na północnym wschodzie (Bezetha i Moria z meczetem Omara) dzielnica muzułmańska; na zboczach starożytnej doliny Tyropeon dzielnica żydowska. Góra Syjon tę nazwę nosi od IV w. zachodnie wzgórze Jerozolimy. Pierwotnie nazwę Syjon nosiła twierdza jebuzycka. Po zdobyciu przez Dawida była ona nazywana Miastem Dawidowym. Starą nazwę kananejską zastosowano do Jerozolimy, odnosząc ją do centrum religijnego i publiczne- go życia miasta. Początkowo rozciągnięto ją na całe wzgórze Ofel, które stało się święte dzięki znajdującej się na niej Arce Przymierza. Następnie, gdy Arkę przeniesiono na wzgórze, na którym miała być Jerozolima - Ściana Płaczu Żydzi pod Ścianą Płaczu później zbudowana Świątynia, to właśnie wzgórze zaczęto nazywać Syjonem lub górą Syjon. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek Jerozolima - Złoty Meczet
15 Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. W BLASKU PRZEMIENIENIA 15 Wieczernik uważany jest za miejsce narodzin Kościoła. Burzliwe dzieje Jerozolimy sprawiły, że nie ma dziś domu, w którym odbyła się Ostatnia Wieczerza. W tym miejscu, w klasztorze franciszkańskim z XIV w., znajduje się zrekonstruowana sala Wieczernika, usytuowana na piętrze. Jakiekolwiek formy kultu chrześcijańskiego w tym miejscu objęto jednak zakazem przez muzułmanów. Dzisiejszy budynek, odbudowany w XIV w. na zlecenie franciszkanów przez artystów z Cypru, zachowuje swój dawny piętrowy układ. Sala górna podzielona jest trzema kolumnami na dwie symetryczne nawy o trzech arkadach rozciągających się ze wschodu na zachód. Kolumnom odpowiadają pilastry w ścianach. Kapitele kolumn, ostre łuki, sklepienia krzyżowe, kolumienki trzech okien, przez które światło dzienne dociera do wnętrza, są w stylu gotyckim. Sala ta upamiętnia ustanowienie Eucharystii i kapłaństwa Nowego Zakonu. W rogu południowo-zachodnim widać schody, które łączyły oba piętra. W głębi sali, od wschodu, schody prowadzą do kaplicy, która upa- Wieczernik miętnia Zesłanie Ducha Świętego. Sala dolna dzieli się na dwie części. Część zachodnia upamiętnia umycie nóg Apostołom, a część wschodnia ukazanie się Chrystusa zmartwychwstałego. Kościół ad Coenaculum ( Kościół przy Wieczerniku ) 26 marca 1936 r., po pokonaniu licznych trudności, franciszkanie mogli powrócić na górę Syjon i to dokładnie na to samo miejsce, gdzie niegdyś zatrzymali się prowizorycznie po wypędzeniu z Wieczernika, oczekując na możliwość zamieszkania w klasztorze Najświętszego Zbawiciela. Po zaadaptowaniu starego budynku wzniesiono naprzeciwko sali Wieczernika niewielki kościółek. Stąd pochodzi tytuł ad Coenaculum ( przy Wieczerniku ), wyrażający nadzieję, że Matka wszystkich Kościołów zostanie kiedyś przywrócona dla kultu katolickiego. W czasie wojny arabskożydowskiej w 1948 r. kościół i klasztor zostały kilkakrotnie ugodzone pociskami artyleryjskimi. Izraelskie władze wojskowe nakazały franciszkanom ich opuszczenie. Jednak 4 czerwca 1960 r. placówka została przywrócona Kustodii Ziemi Świętej, a po wojnie w czerwcu 1967 r. całkowicie odrestaurowana. Kościół św. Piotra in Gallicantu z dzielnicy ormiańskiej, schodząc na wschód wzdłuż murów, dojść można do doliny Tyropeonu, w miejscu, gdzie znajduje się Brama Mugrabinów. Po przejściu przez bramę mamy przed oczyma po prawej panoramę góry Syjon, po lewej zaś wzgórza Ofel. Dzieli je głęboka dolina Tyropeonu. Wykopaliska wydobyły na światło dzienne drogę z kamiennymi schodkami, którą schodziło się z Wieczernika do sadzawki Siloe, poza tym uliczkę z czasów bizantyjskich, cmentarz, dom z V w. i różne fragmenty architektoniczne z epoki chrześcijańskiej. Bazylika Zaśnięcia Kościół Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w bazylice wzniesionej przez krzyżowców przy Wieczerniku czczono pamięć Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny. Wznosiła się tam kaplica z napisem: Exaltata est sancta Dei Genitrix super choros Angelorum Święta Boża Rodzicielka wyniesiona została ponad chóry Aniołów. Gdy jednak z czasem XII-wieczna bazylika popadła w ruinę, ta część sanktuarium została opuszczona. Gdy cesarz niemiecki Wilhelm II. zwiedzając w roku 1898 Ziemię Świętą, otrzymał ten teren od sułtana Abdul Hamida, podarował go katolikom. Stowarzyszenie Pro Palaestina, mające siedzibę w Kolonii, wzniosło tu z własnych funduszów potężną bazylikę. Kamień węgielny położono w 1900 r. Opiekę nad bazyliką powierzono benedyktynom z Beuron, którzy objęli ją w posiadanie 21 marca 1906 i konsekrowali 10 kwietnia 1910 r. W 1926 r. klasztor został podniesiony do godności opactwa, a od 1951 r. zależy jurysdykcyjnie bezpośrednio od Stolicy Apostolskiej.
16 16 W BLASKU PRZEMIENIENIA Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. Góra Oliwna - widok ogólny Góra Oliwna rozciąga się równolegle do wzgórza Świątyni. Składa się z trzech szczytów: północnego zwanego przez chrześcijan Viri Galilaei ( Mężowie galilejscy ); środkowego, tradycyjnie uważanego za miejsce Wniebowstąpienia; południowego zwanego przez chrześcijan Górą Zgorszenia. kaplicy, wyścielanej przy tej okazji dywanami, ustawia się dwa ołtarze przenośne, przy których kapłani od północy aż do rana mogą odprawiać Msze św. Kościół w Betfage Betfage wieś na Górze Oliwnej, dokąd Jezus wysłał dwóch uczniów, by przyprowadzili osiołka, którym miał się posłużyć do triumfalnego wjazdu do Jerozolimy. Pierwotna tradycja chrześcijańska umieszczała Betfage na południe od Kafr at-tur. Dziś nazwę tę nosi teren należący do franciszkanów, do którego docieramy, schodząc na wschód od klasztoru ss. karmelitanek. W miejscu tym w IV w. wznosił się kościół upamiętniający rozmowę Jezusa z Martą i Marią. W 1883 r. oo. franciszkanie wznieśli na ruinach starożytnego sanktuarium kaplicę, zachowując kamień, uważany przez pielgrzymów za ten właśnie, na którym Jezus oparł stopę, wsiadając na osiołka. Dziś nie ma pewności, gdzie znajdowało się Betfage, opisane przez Ewangelistów. W 1877 r. znaleziono kamień pokryty freskami, na którym przedstawiono wjazd Jezusa do Jerozolimy. Kamień mógł posłużyć Zbawicielowi za stopień do wspięcia się na osiołka. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek Sanktuarium Wniebowstąpienia Sanktuarium Wniebowstąpienia powstało w 376 roku Sanktuarium Wniebowstąpienia, ostatnie związane z ziemskim życiem Jezusa Chrystusa. Znajduje się ono na sa- mym szczycie Góry Oliwnej. Obecnie należy do muzułmanów i zostało zamienione w meczet. Chrześcijanie mogą sprawować tu własną liturgię tylko raz w roku w uroczystość Wniebowstąpienia. W
17 Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. W BLASKU PRZEMIENIENIA 17 Kościół Pater noster ny na majolikowych tablicach. Wśród nich jest też tablica w języku polskim, ufundowana w 1943 r. z inicjatywy o. Aureliusza Borkowskiego, franciszkanina, przez żołnierzy polskich z 8 Brygady Strzelców. Tablica z modlitwą Ojcze Nasz po polsku Kościół Pater noster ( Ojcze nasz ) dzisiejsze sanktuarium łączy się z klasztorem karmelitanek, wzniesionym w 1875 r. na ruinach kościoła z fundacji Aurelii Bossi. W krużgankach umieszczony jest na ścianach tekst Modlitwy Pańskiej w licznych językach, wypisa- Kościół Dominus Flevit ( Pan zapłakał ) na pozostałościach kaplicy wzniesiona została obecna kaplica, zaprojektowana przez architekta A. Barluzziego. Zbudowana jest ona na planie krzyża greckiego, czyli równoramiennego. Nad kwadratem centralnym wznosi się kopuła. W ramieniu zachodnim otwiera się za ołtarzem wielka arkada ze wspaniałym panoramicznym widokiem na Jerozolimę. W ramieniu wschodnim zachowano bizantyjską absydę. Pomiędzy arkadami ramion krzyża cztery płaskorzeźby dają historyczny komentarz do płaczu Chrystusa nad Miastem Świętym. Na zewnątrz kościoła, od wschodu i od północy, widać pozostałości oratorium i monasteru. Istnieją jeszcze, zabezpieczone mu- Kościół Dominus Flevit rami, niektóre z grot-grobów z ossuariami zachowanymi w miejscu, gdzie zostały odkryte. Jednak większa część ossuariów, jak również naczynia z grobu z epoki brązu, znajdują się w muzeum przy klasztorze Biczowania. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek
18 18 W BLASKU PRZEMIENIENIA Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. Ogród Oliwny Bazylika Agonii - Kościół Wszystkich Narodów Góra Getsemani to miejsce modlitwy Jezusa oraz Jego pojmania. Bazylika Agonii przylega do Ogrodu Oliwnego. Możemy sobie wyobrazić ten ogród jako typową wschodnią posiadłość wiejską otoczoną murkiem ułożonym z kamieni, z drzewami oliwnymi i grotą przystosowaną do zanocowania, gdzie znajdowała się też tłocznia, od której cały ogród wziął nazwę Getsemani ( tłocznia oliwy ). Grota Getsemani położona na wschód od Bazyliki Wniebowzięcia, ma kształt nieregularny. Liczy ok. 17 m długości, 9 m szerokości i 3,5 m wysokości. W 1955 r. gwałtowna powódź wypełniła grotę mułem, niszcząc cały jej wystrój. Rok później Kustodia Ziemi Świętej odnowiła zniszczoną kaplicę, przy czym dokonano systematycznych wykopalisk, by lepiej poznać historię czczonego od wieków sanktuarium. Skalna grota od początków chrześcijaństwa była przekształcona w kościół. Z tego najwcześniejszego okresu pochodzi posadzka mozaikowa, która, jak stwierdzono w czasie badań, pokrywała całą grotę. W wielu miejscach posadzkę rozcięto, umieszczając pod nią dziesiątki grobów. Również cysternę z czasów Chrystusa zamieniono na grobowiec. Wejście do kościoła, jakim stała się grota, wycięto od strony zachodniej. Grota Getsemani
19 Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. W BLASKU PRZEMIENIENIA 19 Ogród Oliwny teren, na którym rośnie osiem wiekowych drzew oliwnych, zwany był przez pielgrzymów w XIII i XIV w. kwiecistym polem lub ogrodem kwiatów. Dopiero w 1666 r. franciszkanom udało się ostatecznie wejść w posiadanie całego terenu, który otoczyli murem, odnowionym w 1848 r. i ponownie odrestaurowanym w ostatnich latach, chroniąc w ten sposób otoczone czcią wiernych drzewa i kwiaty ogrodu. Wejście do Groty Getsemani Bazylika Agonii położona w dolinie Cedronu poza murami Jerozolimy padła łupem Persów. Odbudowana, w następnych wiekach znowu popadła w ruinę. Z chwilą przybycia krzyżowców miejscowi chrześcijanie wznieśli tu niewielki kościół, który później powiększono, nadając mu tytuł Najświętszego Zbawiciela. Kiedy ponownie popadł on w ruinę, nabożeństwa przeniesiono do pobliskiej groty, która w IV w. uchodziła za miejsce pocałunku Judasza i pojmania Chrystusa. Grotę zaczęto nazywać Grotą Agonii, natomiast pobliski Ogród Oliwny, pod którym spoczywały ruiny bazyliki, uznano za miejsce zdrady i pojmania. Nowa świątynia, wzniesiona z funduszy dwunastu narodów świata, w tym Polski (ich wkład upamiętniają godła umieszczone na sklepieniach 12 kopuł) nazywana jest Kościołem Wszystkich Narodów. Konsekrowana w 1924 r., nie jest rekonstrukcją którejś z poprzednich świątyń. Z bazyliki Teodozjusza został zachowany jedynie plan oraz układ mozaikowo-marmurowej posadzki, która reprodukuje ornament posadzki starożytnej. Godna uwagi jest też płaskorzeźba G. Torrettiego, znajdująca się koło drzwi prowadzących do zakrystii. Mozaikę w absydzie głównej przedstawiającą agonię Chrystusa, a ufundowaną przez Węgrów, zaprojektował D'Achiardi, mozaiki dwóch pozostałych absyd (pocałunek Judasza i pojmanie Jezusa) projektował M. Barberis, a ufundowali Irlandczycy i stacjonujący w Palestynie w czasie II wojny światowej żołnierze polscy. Żelazna krata wokół Skały Agonii jest darem australijskim. Skała Agonii ne wskazują, że na tym wzgórzu, w jego części południowej, znajdowała się jebuzycka twierdza Syjon. Zdobywcy nazwali ją Miastem Dawidowym. Sadzawka Owcza zwana też Betesda, leży w pobliżu ruin świątyni bizantyjskiej, niedaleko kościoła upamiętniającego narodzenie Maryi. Tu Jezus dokonał cudu uzdrowienia paralityka. Góra Złej Rady wzgórze znajdujące się na południe od doliny Hinnom, tutaj według tradycji znajdowała się wiejska posiadłość arcykapłana Kajfasza, w której mieli się spotkać członkowie Sanhedrynu, by naradzać się nad zgładzeniem Jezusa. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek Ofel miejsce pierwotnego położenia Jerozolimy. Nazwę Ofel, odnoszoną w Biblii do terenu znajdującego się na południe od Wzgórza Świątynnego. Teksty biblij- Sadzawka Siloe
20 20 W BLASKU PRZEMIENIENIA Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. Nowy kościół św. Łazarza Betania wieś znajdująca się zgodnie z danymi Ewangelii u wschodnich zboczy Góry Oliwnej, w odległości 15 stadiów od Jerozolimy, na drodze z Jerycha. Nazwa ta jest arabskim zniekształceniem nazwy Lazarium, jaką chrześcijanie nadali w IV w. temu niewielkiemu osiedlu, wyrosłemu z czasem wokół kościoła wzniesionego nad grobem Łazarza.. W Betanii mieszkali przyjaciele Jezusa: Marta, Maria i Łazarz. Mistrz często się u nich zatrzymywał. Mógł tam nie tylko odpocząć, posilić się, ale i porozmawiać z uczniami. Z Betanią wiąże się jeden z najbardziej znanych cudów, jakie opisuje Nowy Testament: wskrzeszenie Łaza- rza. Dla upamiętnienia cudu wskrzeszenia obok grobu Łazarza wzniesiono kościół pod jego wezwaniem. Wnętrze świątyni przypomina rzymski grobowiec. Nowy kościół Łazarza wzniesiony w latach wg projektu A. Barluzziego na ruinach poprzednich kościołów. Wewnątrz, w wielkich lunetach, mozaiki zaprojektowane przez C. Yagariniego przedstawiają sceny związane z Betanią: wskrzeszenie Łazarza, rozmowę Jezusa z Martą i Marią, namaszczenie Jezusa przez Marię w domu Szymona Trędowatego. Na placu przed kościołem zostały zachowane piękne mozai- ki z kościoła z IV w. Po prawej niewielki klasztor franciszkanów wznosi się na resztkach budynków mieszkalnych bizantyjskich i z okresu wypraw krzyżowych. Na zachód od sanktuarium znajdują się pozostałości klasztoru benedyktynek z 1138 r. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek Mozaika ze sceną wskrzeszenia Łazarza Nowy kościół św. Łazarza - ołtarz główny
21 Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. W BLASKU PRZEMIENIENIA 21 Kaplica Biczowania na dziedzińcu dzisiejszego klasztoru franciszkanów, zbudowana ku wspomnieniu męki Chrystusa podczas okrutnego biczowania. Już dokumenty z V w. dowodzą istnienia tu kościoła. W dzisiejszej kaplicy na uwagę zasługują trzy witraże zaprojektowane przez D. Cambellottiego. Znajdują się one w łukach prezbiterium i przedstawiają: scenę biczowania, Piłata umywającego ręce i tryumfującego Barabasza. Sklepienie prezbiterium, pokryte całkowicie mozaiką, przedstawia koronę cierniową na tle wyłożonym złotymi kamyczkami mozaikowymi. Wśród splotów cierniowych prześwitują niewielkie okienka w kształcie kwiatów z kolorowymi szkiełkami, co daje efekt jakby korona cierniowa zakwitła. Kaplica Skazania na Śmierć Kaplica Biczowania Kaplica Skazania na Śmierć na zachód od kaplicy Biczowania znajduje się kaplica Skazania na śmierć. Na zewnątrz widać kamienny wał metrowej szerokości w części istniejący do dziś, w części zaś dający się rozpoznać po śladach, jakie po nim pozostały. Istnieje tu też biblioteka, licząca około 8 tys. tomów, specjalizująca się w studiach biblijnych i archeologicznych. Płaskorzeźba w Kaplicy Skazania Piłat umywa ręce; przygotowano już krzyż, by włożyć go na barki Chrystusa. Łuk Ecce Homo łuk rzymski ponad ulicą, od XVI w. zwany jest popularnie Ecce Homo, ze względu na wmurowane weń w górze dwa kamienie, na których według mniemania pielgrzymów mieli znajdować się Jezus i Piłat w momencie wygłoszenia słów Oto Człowiek, albo też dlatego, że z tego łuku Jezus miałby być ukazany tłumom.
22 22 W BLASKU PRZEMIENIENIA Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. Korona cierniowa w kopule Kaplicy Biczowania Bazylika Ecce Homo po lewej stronie filar podobny do tych, jakie odnaleziono w czasie wykopalisk koło Kaplicy Skazania na Śmierć, naprzeciwko mur podtrzymujący skarpę. Żelaznymi schodkami można zejść do podziemi, w których urządzone są obecnie kaplice. Na Lithostrotos, po lewej stronie od wejścia, jest marmurowa tablica z napisem: Chrystusowi Królowi w hołdzie Armia Polska na Wschodzie Droga Krzyżowa odcinek drogi, który Pan Jezus przebył od Pretorium do Kalwarii. Sceny, jakie miały miejsce w czasie tej drogi, niektóre znane z Ewangelii, inne uzupełnione przez wyobraźnię pobożnych pielgrzymów, stanowią czternaście stacji, z których każda oznaczona jest napisem lub numerem. Stacje III i IV Drogi Krzyżowej są powszechnie uważane za polskie, gdyż wybudowano je dzięki staraniom i ofiarom polskich żołnierzy i uchodźców z czasów II wojny światowej. Ks. prał. Kazimierz Szkaradek Stacja III - polska - Drogi Krzyżowej
23 Nr 17 (772) 24 kwietnia 2011 r. W BLASKU PRZEMIENIENIA 23 Wąskie uliczki starej Jerozolimy. Po obu stronach otwarte drzwi sklepów, stragany, rozłożone towary. Kupcy handlują, zachwalają swoje produkty, Tłum gapiów w różnym wieku. Kolorowy, barwny, głośny. Pielgrzymi lub turyści z krajów całego niemal świata. Idziemy w procesji po kamienistej, krętej uliczce niosąc krzyż na ramionach. Zatrzymujemy się przy symbolicznej stacji zaznaczonej na murze cyfrą rzymska. Ks. Proboszcz swym doniosłym głosem wymienia stację, kłaniamy się, przyklękając na chwilę. W panującym wokół gwarze z trudem słyszymy rozważania męki Chrystusa. Zmieniają się ramiona niosących krzyż, kolejne 5 osób poniesie go znów. Śpiewamy Któryś za nas cierpiał rany... A mnie jest tak bardzo smutno. Łzy mieszają się z kroplami deszczu, który zaczyna padać. Panie, dwa tysiące lat temu, kiedy niosłeś krzyż naszych grzechów i win, też był tłum gapiów. Popychali Cię, wyładowując swoją agresję. Nas nikt nie atakował. Ale też trudno byłoby oczekiwać, że ten tłum padnie na kolana i odda należny Ci hołd, uzna w Tobie Boga prawdziwego. Ile na to jeszcze trzeba czasu? Kolejne tysiąc lat? Czemu Krzyż, symbol Twojej śmierci, Panie, nie jest otoczony czcią i uwielbieniem? Jakże często bywa poniewierany, profanowany. Nie tylko na izraelskiej ziemi, ale i w naszej ojczyźnie. Pragnę słowami pieśni wołać: Panie, Ty widzisz, Krzyża się nie wstydzę. Pragnę wraz z Tobą cierpieć, by ulżyć Twej boleści. Wciąż na nowo dźwigać się ze swoich upadków. Maryjo, nie wypowiedziałaś słowa skargi. Nie buntowałaś się. A przecież byłaś córą tego narodu, który oczekiwał Mesjasza. Ty uwierzyłaś w słowa wypowiedziane przez Boga. Oni krzyczeli: Na krzyż!. Jak bardzo musiało to boleć! Naucz nas znosić swoje cierpienia w milczeniu. Naucz nas wprowadzać w czyn słowa modlitwy bądź wola Twoja. Zakończyliśmy Drogę Krzyżową ulicami Jerozolimy. Przed nami Bazylika Grobu Pańskiego. Hałas wzmógł się, gdy z wieży meczetu znajdującego się tuż obok, rozległ się głos nawołujący do modlitwy wyznawców Mahometa. Józefa Sworszt Idziemy śladami naszego Pana, więc istnieje duże prawdopodobieństwo, że stopy nasze depczą ziemię, w którą wsiąknęła najdroższa Krew Chrystusowa. Panie, wybacz nam!
Cuda Bliskiego Wschodu - Ziemia Święta
Cuda Bliskiego Wschodu - Ziemia Święta "Ziemia Święta - cuda Bliskiego Wschodu" Podróż samolotem Dzień 1: Przylot przylot na Lotnisko Ben Gurion w Tel Avivie przejazd do hotelu zakwaterowanie i nocleg
Bardziej szczegółowoPIELGRZYMKA DO ZIEMI ŚWIĘTEJ I JORDANII 17 28.08.2013
PIELGRZYMKA DO ZIEMI ŚWIĘTEJ I JORDANII 17 28.08.2013 1. 17.08 sobota, godz. 20.30 zbiórka na lotnisku Okęcie w Warszawie i odprawa paszportowo-celna; godz. 22.55 odlot samolotu PLL Lot do Tel Awiwu. 2.
Bardziej szczegółowoXI ARCHIDECEZJALNA PIELGRZYMKA DO ZIEMI ŚWIĘTEJ
XI ARCHIDECEZJALNA PIELGRZYMKA DO ZIEMI ŚWIĘTEJ Archidiecezja Poznańska z okazji Roku Wiary organizuje XI Archidiecezjalną Pielgrzymkę do Ziemi Świętej i Jordanii, w dniach od 4 do 13 kwietnia 2013 roku.
Bardziej szczegółowoWylot dnia roku z Wrocławia o godz. 21:05. przez Warszawę do Telavivu i powrót do Wrocławia roku o 17:20.
Parafia p.w. Niepokalanego Serca NMP w Siechnicach organizuje: PIELGRZYMKĘ DO ZIEMI ŚWIĘTEJ Wylot dnia 07.10.2018 roku z Wrocławia o godz. 21:05. przez Warszawę do Telavivu i powrót do Wrocławia 15.10.2018
Bardziej szczegółowoPrzewielebny Księże Proboszczu!
KURIA METROPOLITALNA Poznań, dnia 25 września 2010 roku ul. Ostrów Tumski 2 61-109 Poznań N. 5587/2010 tel. + 48 61 851 28 00 fax: + 48 61 851 28 00 kuria@archpoznan.org.pl www.archpoznan.pl Przewielebny
Bardziej szczegółowoCzy znacie kogoś kto potrafi opowiadać piękne historie? Ja znam jedną osobę, która opowiada nam bardzo piękne, czasem radosne, a czasem smutne
Czy znacie kogoś kto potrafi opowiadać piękne historie? Ja znam jedną osobę, która opowiada nam bardzo piękne, czasem radosne, a czasem smutne historie. Tą osobą jest Maryja, mama Pana Jezusa. Maryja opowiada
Bardziej szczegółowoROK SZKOLNY 2016/2017
ROK SZKOLNY 2016/2017 Podstawowe kryteria przedmiotowego systemu oceniania z religii dla klas I Ocena celująca: uczeń: spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą; czynnie uczestniczy w życiu swojej parafii;
Bardziej szczegółowoSP Klasa IV, Temat 28. Morze Śródziemne. Nazaret. Jerycho. Jerozolima Ain Karim Betlejem. Jordan. Morze Martwe
Morze Śródziemne Nazaret Jordan Jerozolima Ain Karim Betlejem Jerycho Morze Martwe Grupa I W owym czasie wyszło rozporządzenie cezara Augusta, żeby przeprowadzić spis ludności w całym świecie. Podążali
Bardziej szczegółowoBiuro Turystyczno Pielgrzymkowe FRATER Adam Zielinski WYCIECZKA PARAFII
WYCIECZKA PARAFII EWANGELICKICH W LASOWICACH I GOLASOWICACH DO IZRAELA BETLEJEM - JEROZOLIMA - GÓRA OLIWNA - EIN KAREM - JERYCHO MORZE MARTWE - HAJFA TABGHA KANA GALILEJSKA - NAZARET Zgłoszenia proszę
Bardziej szczegółowoLITURGIA DOMOWA. Modlitwy w rodzinach na niedziele Adwentu Spis treści. Gliwice 2017 [Do użytku wewnętrznego]
Spis treści LITURGIA DOMOWA Wstęp do Liturgii Domowej w Okresie Adwentu 2017 r.... 2 Spotkania na niedziele Adwentu: I Niedziela Adwentu [B]... 3 II Niedziela Adwentu [B]... 4 III Niedziela Adwentu [B]...
Bardziej szczegółowoPrzejazd na Górę Karmel. Warszawa Poznań
Dzień 1 (1 Ok. 3.30 wyjazd autobusem z Torunia do Warszawy. Godz. 9.55 wylot z Warszawy do Tel Avivu samolotem rejsowym PLL LOT. Przejazd do hotelu w Tyberiadzie. Dzień 2 (2 Nazaret Kana Galilejska Góra
Bardziej szczegółowoNajczęściej o modlitwie Jezusa pisze ewangelista Łukasz. Najwięcej tekstów Chrystusowej modlitwy podaje Jan.
"Gdy Jezus przebywał w jakimś miejscu na modlitwie i skończył ją, rzekł jeden z uczniów do Niego: «Panie, naucz nas się modlić, jak i Jan nauczył swoich uczniów». Łk 11,1 Najczęściej o modlitwie Jezusa
Bardziej szczegółowoADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY ROK A Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2007/2008 25 Adwent I Niedziela Adwentu 2 grudnia 2007 Iz 2, 1-5 Ps 122
Bardziej szczegółowo1. Narodziny Chrystusa zapowiadały liczne proroctwa. Gdzie możemy je odnaleźć?
1. Narodziny Chrystusa zapowiadały liczne proroctwa. Gdzie możemy je odnaleźć? a) w Starym Testamencie b) w Dziejach Apostolskich c) w Apokalipsie 2. Jak daleko znajduje się Betlejem, miejsce narodzin
Bardziej szczegółowoWybory Prezydenckie - 24 maja 2015 r.
Nr. 5/116 17 maj 2015 Wybory Prezydenckie - 24 maja 2015 r. Dobrowolna rezygnacja z udziału w wyborach jest grzechem zaniedbania, ponieważ jest odrzuceniem odpowiedzialności za losy ojczyzny. Ludzie wierzący
Bardziej szczegółowoGimnazjum kl. I, Temat 29
Rok liturgiczny Okres zwykły Wielki Post Okres Bożego Narodzenia Triduum Paschalne Okres wielkanocny Adwent Okres zwykły Dopasuj nabożeństwo do okresu liturgicznego. Dopisz kolor szat liturgicznych obowiązujący
Bardziej szczegółowoJak przygotować adwentowy łańcuch NARODZINY JEZUSA? Opracowanie: Emilia Grzonkowska
Jak przygotować adwentowy łańcuch NARODZINY? Opracowanie: Emilia Grzonkowska Materiały: papier A4 w pięciu różnych kolorach (koniecznie żółty na gwiazdy) nożyczki lub trymer klej lub taśma klejąca lub
Bardziej szczegółowoArchidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY. Komentarze do niedzielnej liturgii słowa
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 17 18 II Niedziela Wielkanocna 19 kwietnia 2009 Dz 4,32-35 Ps 118 1 J 5,1-6 J 20,19-31
Bardziej szczegółoworaniero cantalamessa w co wierzysz? rozwazania na kazdy dzien przelozyl Zbigniew Kasprzyk wydawnictwo wam
raniero cantalamessa w co wierzysz? rozwazania na kazdy dzien przelozyl Zbigniew Kasprzyk wydawnictwo wam 3 Spis treści Przedmowa.... 5 CZĘŚĆ PIERWSZA Otwórzcie drzwi wiary! 1. Drzwi wiary są otwarte...
Bardziej szczegółowoBóg Ojciec kocha każdego człowieka
1 Bóg Ojciec kocha każdego człowieka Bóg kocha mnie, takiego jakim jestem. Raduje się każdym moim gestem. Alleluja Boża radość mnie rozpiera, uuuu (słowa piosenki religijnej) SŁOWA KLUCZE Bóg Ojciec Bóg
Bardziej szczegółowoNiedziela Chrztu Pańskiego (2) Mt 3, Nowe stworzenie II Niedziela Zwykła J 1, Rozpoznać Jezusa III Niedziela Zwykła Mt 4,
3 5 Spis treści Wstęp 11 Ku przemienionemu człowiekowi I Niedziela Adwentu Mt 24, 37-44 15 Czuwać to myśleć o Bogu II Niedziela Adwentu Mt 3, 1-12 19 Jan Chrzciciel Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi
Bardziej szczegółowoArchidiecezjalny Program Duszpasterski. Okres PASCHALNy. ROK A Propozycje śpiewów
Archidiecezjalny Program Duszpasterski Okres PASCHALNy ROK A Propozycje śpiewów Poznań 2007/2008 21 WIELKI CZWARTEK W. W Krzyżu cierpienie; A myśmy się chlubić powinni (antyfona śpiewana na przemian z
Bardziej szczegółowoAkt zawierzenia Modlitwy Różańcowej Rodziców w intencji dzieci
Akt zawierzenia Modlitwy Różańcowej Rodziców w intencji dzieci Niepokalana Dziewico Maryjo! Królowo Rodzin, Królowo Pokoju! Zawierzam Ci swoje dzieci i wszystkie dzieci objęte modlitwą w RóŜach RóŜańcowych
Bardziej szczegółowoJASEŁKA ( żywy obraz : żłóbek z Dzieciątkiem, Matka Boża, Józef, Aniołowie, Pasterze ) PASTERZ I Cicha, dziwna jakaś noc, niepotrzebny mi dziś koc,
JASEŁKA ( żywy obraz : żłóbek z Dzieciątkiem, Matka Boża, Józef, Aniołowie, Pasterze ) PASTERZ I Cicha, dziwna jakaś noc, niepotrzebny mi dziś koc, nie potrafię zasnąć wcale! Dziwny spokój mnie nachodzi,
Bardziej szczegółowoW imię Ojca i Syna i Ducha Świętego
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego Sens życia Gdy na początku dnia czynię z wiarą znak krzyża, wymawiając słowa "W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego", Bóg uświęca cały czas i przestrzeń, która otworzy
Bardziej szczegółowoJezus prowadzi. Wydawnictwo WAM - Księża jezuici
Jezus prowadzi Elementarz dziecka bożego 1 Wydawnictwo WAM - Księża jezuici Jezus prowadzi Elementarz dziecka bożego 1 Drogi przyjaciół Pana Jezusa Księża Jezuici - Wydawnictwo WAM 1 Pan Jezus gromadzi
Bardziej szczegółowoUczestnicy: Maria Modlińska. Andrzej Modliński. Ewa Koźniewska. Iwona Kamińska. Ks. Grzegorz Kubiński organizator wyjazdu, pielgrzymki.
Uczestnicy: Maria Modlińska. Andrzej Modliński. Ewa Koźniewska. Iwona Kamińska. Ks. Grzegorz Kubiński organizator wyjazdu, pielgrzymki. Ireneusz Kramkowski autor prezentacji i zdjęć. Akka (Akko) to miasto
Bardziej szczegółowoRok liturgiczny (kościelny)
Rok liturgiczny (kościelny) Adwent Okres Narodzenia Pańskiego Okres zwykły cz. I Wielki Post Triduum Paschalne Okres Wielkanocny Okres zwykły cz. II Przeczytajcie fragment Składu apostolskiego. Jakie fakty
Bardziej szczegółowodrogi przyjaciół pana Jezusa
Jezus prowadzi ElEmEnta rz dziecka bożego 1 Podręcznik do religii dla I klasy szkoły podstawowej drogi przyjaciół pana Jezusa Wydawnictwo WAM Księża Jezuici rozdział 1 Jezus nas kocha pragniemy Go poznawać
Bardziej szczegółowo22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA. Wspomnienie obowiązkowe. [ Formularz mszalny ] [ Propozycje czytań mszalnych ] Godzina czytań.
22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA Wspomnienie obowiązkowe [ Formularz mszalny ] [ Propozycje czytań mszalnych ] Godzina czytań II Czytanie 1 / 5 Z Homilii św. Jana Pawła II, papieża, wygłoszonej
Bardziej szczegółowoW Warszawie na lotnisku mieliśmy możliwość pomodlić się w kaplicy. Tu spotkaliśmy się z naszym przewodnikiem, ks. Mirosławem Wróblem, a Ksiądz Biskup
W Warszawie na lotnisku mieliśmy możliwość pomodlić się w kaplicy. Tu spotkaliśmy się z naszym przewodnikiem, ks. Mirosławem Wróblem, a Ksiądz Biskup Zbigniew wygłosił Słowo, w którym zaznaczył na czym
Bardziej szczegółowoMATKI BOŻEJ MIKOŁOWSKIEJ
ODPUST KU CZCI MATKI BOŻEJ MIKOŁOWSKIEJ MATKI MIŁOSIERDZIA INFORMACJE O LITURGII Bazylika św. Wojciecha w Mikołowie 4 sierpnia 2019 r. 1 INFORMACJE OGÓLNE Przewodniczy abp Wiktor Skworc, metropolita katowicki
Bardziej szczegółowoSkoczów miasto urodzenia Jana Sarkandra
Skoczów miasto urodzenia Jana Sarkandra Opis miasta: Jacek i Maria Łempiccy, Święci w Polsce i ich kult w świetle historii, Kraków 2008, s. 197-198 (wydanie papierowe) lub: Jan Sarkander, Skoczów - http://sancti_in_polonia.wietrzykowski.net/2j.html
Bardziej szczegółowoChwila medytacji na szlaku do Santiago.
Chwila medytacji na szlaku do Santiago. Panie, chcę dobrze przeżyć moją drogę do Santiago. I wiem, że potrzebuje w tym Twojej pomocy. cucopescador@gmail.com 1. Każdego rana, o wschodzie słońca, będę się
Bardziej szczegółowoZIEMIA ŚWIĘTA. Pamięci Ryszarda Rumianka
ZIEMIA ŚWIĘTA Pamięci Ryszarda Rumianka IZRAEL PRZED LĄDOWANIEM Ziemia Święta z lotu ptaka nie wyróżnia się specjalnie... LOTNISKO IM. BEN GURIONA W TEL AVIVIE Za to przylot i odlot są wyjątkowe... Jeśli
Bardziej szczegółowoNie tylko dla bierzmowańców! Pytania do Ewangelii wg św. Marka. 1. Czyim synem był Marek? 2. Czyim krewnym był Marek?
Nie tylko dla bierzmowańców! wg św. Marka 1. Czyim synem był Marek? 2. Czyim krewnym był Marek? 3. Dla jakich ludzi przeznaczona była druga Ewangelia? 4. Kim był adresat owej Ewangelii? 5. Kiedy została
Bardziej szczegółowoNabożeństwo powołaniowo-misyjne
Nabożeństwo powołaniowo-misyjne Nabożeństwo powołaniowo-misyjne (Wystawienie Najświętszego Sakramentu) K: O Boże, Pasterzu i nauczycielu wiernych, któryś dla zachowania i rozszerzenia swojego Kościoła
Bardziej szczegółowoPieczęć Olsztyna IV WIEK
Pieczęć Olsztyna IV WIEK Pierwowzorem herbu Olsztyna była sekretna pieczęć, którą jeszcze w 1526 roku pieczętowano dokumenty. W drugiej połowie XVI w. na pieczęci pojawiła się postać wędrowca trzymającego
Bardziej szczegółowoWniebowstąpienie Pańskie wstąpienie do nieba zmartwychwstałego Jezusa Chrystusa. Jako święto chrześcijańskie obchodzone corocznie w 40.
Wniebowstąpienie Pańskie wstąpienie do nieba zmartwychwstałego Jezusa Chrystusa. Jako święto chrześcijańskie obchodzone corocznie w 40. dniu po Zmartwychwstaniu Pańskim. Wniebowstąpienie jest ukoronowaniem
Bardziej szczegółowoZ pewnością będzie to niezwykła przygoda!
Zapraszam Państwa na wycieczkę miejsce, do Izraela i Palestyny. w niezwykłe W czasie bardzo intensywnego pobytu poznają Państwo arcyciekawy kraj, niebywale ważny dla naszej kultury. Poza aspektami religijnymi,
Bardziej szczegółowoZ pewnością będzie to niezwykła przygoda!
Zapraszam Państwa na wycieczkę miejsce, do Izraela i Palestyny. w niezwykłe W czasie bardzo intensywnego pobytu poznają Państwo arcyciekawy kraj, niebywale ważny dla naszej kultury. Poza aspektami religijnymi,
Bardziej szczegółowo1. Ziemia Święta. 2. Warunki Uczestnictwa. 3. Karta uczestnika ZIEMIA ŚWIĘTA. Śladami Odkupiciela PIELGRZYMKI PARAFIALNE W ROKU 2015
1. Ziemia Święta 2. Warunki Uczestnictwa 3. Karta uczestnika ZIEMIA ŚWIĘTA Śladami Odkupiciela (8 dni samolotowo-autokarowa) Pielgrzymka do Ziemi Świętej jest jedyną w swoim rodzaju. To ziemia umiłowana
Bardziej szczegółowopójdziemy do kina Gimnazjum kl. I, Temat 57
pójdziemy do kina pragnę sprawić Ci radość kupię kwiaty chcę być z Tobą ofiaruję prezent dobrze jest być razem przygotuję dobre jedzenie przyjaźń z Tobą jest dla mnie ważna Grupa 1 Przeczytaj poniższy
Bardziej szczegółowoSP Klasa V, Temat 36
SP Klasa V, Temat 36 SP Klasa V, Temat 36 SP Klasa V, Temat 36 SP Klasa V, Temat 36 Dobry opiekun pilnie poszukiwany!!! Dziecko pilnie poszukuje opiekuna. Kandydat powinien: Dobry opiekun pilnie poszukiwany!!!
Bardziej szczegółowoREKOLEKCJE W ZIEMII ŚWIĘTEJ DLA ŚRODOWISKA NOWEJ EWANGELIZACJI ARCHIDIECEZJI LUBELSKIEJ 1 01.07 środa Karmel Stella Maris
REKOLEKCJE W ZIEMII ŚWIĘTEJ DLA ŚRODOWISKA NOWEJ EWANGELIZACJI ARCHIDIECEZJI LUBELSKIEJ 1 01.07 środa Karmel Stella Maris Wylot z Warszawy 09:10 przylot do Izraela 13:55 16:30 przyjazd na Górę Karmel Stella
Bardziej szczegółowoModlitwa Różańcowa stanowi swego rodzaju streszczenie Ewangelii i składa się z czterech tajemnic opisujących wydarzenia z życia Jezusa i Maryi.
Poprawne odmawianie różańca oznacza odmawianie modlitwy oraz medytację w tym samym czasie. Dzięki temu odmawianie różańca jest tak wspaniałym przeżyciem duchowym. Każda z tajemnic różańca koncentruje się
Bardziej szczegółowoPrzedbórz. kościół pw. św. Aleksego
Przedbórz kościół pw. św. Aleksego Kościołów pw. św. Aleksego jest w Polsce tylko kilka; początki budowy kościoła z Przedborza sięgają 2. poł. XIII wieku. Wieża z czerwonego piaskowca z detalami ciosu
Bardziej szczegółowoZ pewnością będzie to niezwykła przygoda!
Zapraszam Państwa na wycieczkę w niezwykłe miejsce, do Izraela i Palestyny. W czasie bardzo intensywnego pobytu poznają Państwo arcyciekawy kraj, niebywale ważny dla naszej kultury. Poza aspektami religijnymi,
Bardziej szczegółowoPropozycje śpiewów na Rekolekcje Oazowe stopnia podstawowego
Propozycje śpiewów na Rekolekcje Oazowe stopnia podstawowego Wersja robocza 1999 Diakonia Muzyczna Ruchu Światło Życie Archidiecezji Warszawskiej i Diecezji Warszawsko Praskiej Objaśnienia: Pd: Piosenka
Bardziej szczegółowoJak odmawiać Koronkę do Miłosierdzia Bożego oraz Różaniec Święty?
Jak odmawiać Koronkę do Miłosierdzia Bożego oraz Różaniec Święty? - *** - Jak odmawiać Koronkę lub Różaniec? Pytanie to może wyda Wam się banalne, ale czy takie jest w rzeczywistości. Wielu ludzi bardzo
Bardziej szczegółowoPielgrzymka do Ziemi Świętej 6 13 października 2013
Pielgrzymka do Ziemi Świętej 6 13 października 2013 1 dzień; zbiórka pielgrzymów przy Parafii Katedralnej w Rzeszowie o godz. wyjazd do Koszyc lub innego miejsca, odlot do Tel Awiwu (posiłek w samolocie).
Bardziej szczegółowoKRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII. Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą.
KRYTERIUM WYMAGAŃ Z RELIGII Uczeń otrzymujący ocenę wyższą spełnia wymagania na ocenę niższą. KLASA I Semestr I Ocena dopuszczająca -Umie wykonać znak krzyża, -Zna niektóre modlitwy i wymaga dużej pomocy
Bardziej szczegółowoIzrael + Morze Martwe i Morze Śródziemne
www.hawajskiealoha.pl Facebook.com/hawajskiealoha Biuro Podróży Hawajskie Aloha 06-500 Mława, ul. Długa 9A, tel. + 48 881-520-850 NIP: 566-169-28-36, REGON: 141986500 WPIS ORGANIZATORA TURYSTYKI - NUMER
Bardziej szczegółowoWstęp...5. Okres Adwentu i Bożego Narodzenia
Spis treści Wstęp...5 Okres Adwentu i Bożego Narodzenia 1. Niedziela Adwentu PRZYGOTUJMY SIĘ NA PRZYJŚCIE PANA...9 2. Niedziela Adwentu ADWENT CZASEM NAWRÓCENIA...12 3. Niedziela Adwentu BÓG DAJE NAM KOLEJNĄ
Bardziej szczegółowoSpis treści MARYJNE I HAGIOGRAFICZNE. Kazanie do Mszy Świętej o NMP z Wieczernika Kazanie na nabożeństwo do Matki Bożej Pocieszenia...
3 Spis treści MARYJNE I HAGIOGRAFICZNE O. KRZYSZTOF CZEPIRSKI OMI Ochrzczeni Duchem Świętym Kazanie do Mszy Świętej o NMP z Wieczernika... 7 Maryja mistrzynią dobrych spotkań z ludźmi Kazanie na nabożeństwo
Bardziej szczegółowoRozkład materiału treści programowe dla klasy drugiej szkoły podstawowej
Rozkład materiału treści programowe dla klasy drugiej szkoły podstawowej Przedmiot: religia Klasa: druga szkoły podstawowej Tygodniowa liczba godzin: 2 Przyjęto liczbę tygodni nauki: 32 Środki dydaktyczne:
Bardziej szczegółowoVII PIELGRZYMA ŻYWEGO RÓŻAŃCA
ZELATOR październik2016 www.zr.diecezja.pl 8 VII PIELGRZYMA ŻYWEGO RÓŻAŃCA W Roku Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia zelatorzy i członkowie Żywego Różańca Archidiecezji Krakowskiej przeżywali swoją
Bardziej szczegółowoI Komunia Święta. Parafia pw. Bł. Jana Pawła II w Gdańsku
I Komunia Święta Parafia pw. Bł. Jana Pawła II w Gdańsku Ktoś cię dzisiaj woła, Ktoś cię dzisiaj szuka, Ktoś wyciąga dzisiaj swoją dłoń. Wyjdź Mu na spotkanie Z miłym powitaniem, Nie lekceważ znajomości
Bardziej szczegółowoNie ma innego Tylko Jezus Mariusz Śmiałek
Nie ma innego Tylko Jezus Mariusz Śmiałek http://onlyjesus.co.uk Nie ma innego Pan moim światłem Emmanuel (Wysławiamy Cię) Tańcz dla Pana Pan zmartwychwstał Niewidomi widzą Jak łania W Twoim ogniu (Duchu
Bardziej szczegółowoW czasach Jezusa Chrystusa Palestyna liczyła ok. mln mieszkańców.
1 Zanim wyruszysz w wędrówkę śladami Chrystusa, przygotuj ważne informacje o Ziemi Zbawiciela. Opracuj podręczny Przewodnik po Ziemi Świętej, uzupełniając brakujące informacje. Położenie Palestyny Ziemia
Bardziej szczegółowo*. Czym jest Adwent? a) okresem smutku i pokuty, który poprzedza Boże Narodzenie. b) radosnym czasem oczekiwania na przyjście Pana Jezusa
*. Czym jest Adwent? a) okresem smutku i pokuty, który poprzedza Boże Narodzenie b) radosnym czasem oczekiwania na przyjście Pana Jezusa c) czasem po którym następuje kolejny rok kalendarzowy *. Kto zwiastował
Bardziej szczegółowo13. Jezus czynił wiele cudów. Który z wymienionych był objawiony jako pierwszy?
TEST Z EWANGELII ŚW. JANA 1. Jak ma na imię autor 4 Ewangelii?... 2. Czyim synem według tradycji był Jan? a) Zachariasza b) Zebedeusza c) Zacheusza 3. Czyim bratem był Jan? a. Jakuba Starszego b.jakuba
Bardziej szczegółowoBIBLIJNY KONKURS TEMATYCZNY Z DOBRĄ NOWINĄ PRZEZ ŻYCIE Etap szkolny 17 listopada 2017 r.
BIBLIJNY KONKURS TEMATYCZNY Z DOBRĄ NOWINĄ PRZEZ ŻYCIE Etap szkolny 17 listopada 2017 r. Liczba punktów na etapie szkolnym: Ostateczna liczba punktów po weryfikacji przez komisję rejonową: Drogi Młody
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z katechezy dla uczniów klas I IV szkoły Podstawowej w Mysłowicach.
Wymagania edukacyjne z katechezy dla uczniów klas I IV szkoły Podstawowej w Mysłowicach. Klasa IV I. ocena celująca: Wszystkie punkty jak do oceny bardzo-dobrej, oraz udział w konkursach, zaangażowanie
Bardziej szczegółowo7 minut. na ambonie. Homile na rok C
7 minut na ambonie Homile na rok C SPIS TREŚCI Wstęp... 5 OKRES ADWENTU I BOŻEGO NARODZENIA 1. niedziela Adwentu PRZYGOTUJMY SIĘ NA PRZYJŚCIE PANA...9 2. niedziela Adwentu ADWENT CZASEM NAWRÓCENIA...12
Bardziej szczegółowoKOCHAMY DOBREGO BOGA. Jesteśmy dziećmi Boga Poradnik metodyczny do religii dla klasy 0
KOCHAMY DOBREGO BOGA Jesteśmy dziećmi Boga Poradnik metodyczny do religii dla klasy 0 Wydawnictwo WAM Księża Jezuici Kraków 2011 Spis treści Ogólna prezentacja podręcznika Jesteśmy dziećmi Boga...3 Program
Bardziej szczegółowoDukla ul. Bernardyńska 2. Sanktuarium św. Jana z Dukli Bernardyni
Dukla ul. Bernardyńska 2 Sanktuarium św. Jana z Dukli Bernardyni Opis kościoła: Jacek i Maria Łempiccy, Święci w Polsce i ich kult w świetle historii, Kraków 2008, str. 201-202 więcej: Jan z Dukli http://sancti_in_polonia.wietrzykowski.net/2j.html
Bardziej szczegółowo1 Rozważania na każdy dzień. Cz. IV Marcin Adam Stradowski J.J. OPs
1 2 Spis treści Triduum Paschalne......5 Wielki Czwartek (5 kwietnia)......5 Droga Krzyżowa (6-7 kwietnia Wielki Piątek, Wielka Sobota)......8 Chrystus zmartwychwstał! (8 kwietnia Niedziela Wielkanocna)....
Bardziej szczegółowoNOWENNA O KRZYŻU ŚW. Antyfona: Oto krzyż Pana! Uchodźcie, Jego przeciwnicy! Zwyciężył lew z pokolenia Judy, potomek Dawida. Alleluja.
Pierwszy dzień nowenny NOWENNA O KRZYŻU ŚW. Antyfona: Oto krzyż Pana! Uchodźcie, Jego przeciwnicy! Zwyciężył lew z pokolenia Judy, potomek Dawida. Alleluja. O Jezu, Tyś niegdyś konając na drzewie Krzyża
Bardziej szczegółowoWydawnictwo WAM, 2013 HOMILIE NA ROK B; Andrzej Napiórkowski OSPPE. Spis treści
5 Spis treści Wstęp 11 Ku przemienionemu człowiekowi I Niedziela Adwentu Mk 13, 33-37 15 Czuwać nad sobą! II Niedziela Adwentu Mk 1, 1-8 19 Wyznać grzechy Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny
Bardziej szczegółowoPrzedstaw otrzymane zdanie za pomocą pantomimy. Jezus wychodzi z grobu. Przedstaw otrzymane zdanie za pomocą pantomimy.
Przedstaw otrzymane zdanie za pomocą pantomimy. Jezus wychodzi z grobu. Przedstaw otrzymane zdanie za pomocą pantomimy. Jezus przychodzi mimo zamkniętych drzwi. Przedstaw otrzymane zdanie za pomocą pantomimy.
Bardziej szczegółowoEucharystia. (Konstytucja o liturgii Soboru Watykańskiego II nr 47).
Eucharystia Pan Jezus podczas Ostatniej Wieczerzy, usta nowił Eucharystyczną Ofiarę Ciała i Krwi swojej, aby w niej na całe wieki, aż do swego przyjścia, utrwalić Ofiarę Krzyża i tak umiłowanej Oblubienicy
Bardziej szczegółowoBoże Narodzenie 2018 i Nowy 2019 Rok Drodzy w Chrystusie Panu,
Boże Narodzenie 2018 i Nowy 2019 Rok Drodzy w Chrystusie Panu, w życiu Kościoła czas Bożego Narodzenia jest niezwykłym okresem duchowego odnowienia, w nim przejawia się bogactwo tajemnicy obecności Boga
Bardziej szczegółowoEwangelia wg św. Jana. Rozdział 1
Ewangelia wg św. Jana Rozdział 1 Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo. 2 Ono było na początku u Boga. 3 Wszystko przez Nie się stało, a bez Niego nic się nie stało, co się stało.
Bardziej szczegółowoNiedziela Chrztu Pańskiego Łk 3, Trzy chrzty II Niedziela Zwykła J 2, Wszystko i cokolwiek III Niedziela Zwykła Łk 1, 1-4; 4,
5 Spis treści Wstęp 11 Ku przemienionemu człowiekowi I Niedziela Adwentu Łk 21, 25-28. 34-36 15 Oczekiwać z nadzieją II Niedziela Adwentu Łk 3, 1-6 19 Między marketingiem a pustynią Niepokalane Poczęcie
Bardziej szczegółowoNabożeństwa w Kościele Katolickim. Łukasz Burnici SDB
Nabożeństwa w Kościele Katolickim Łukasz Burnici SDB Życie duchowe nie ogranicza się do udziału w samej tylko liturgii. Chrześcijanin bowiem, choć powołany jest do modlitwy wspólnej, powinien mimo to wejść
Bardziej szczegółowoPropozycja programu Nawiedzenia Zduny
Propozycja programu Nawiedzenia Zduny LITURGIA NAWIEDZENIA OBRAZU MATKI BOŻEJ CZĘSTOCHOWSKIEJ 1 Ustawienie procesji (godz.15 55 ) Krzyż i świece 1.......... Feretrony Sztandary Delegacje niosące OBRAZ
Bardziej szczegółowoświętością życia dawać dowód żywej wiary. W Niedzielę Palmową, Kościół obchodzi pamiątkę wjazdu Pana Jezusa do Jerozolimy, dla dokonania paschalnej
Wielki Tydzień Ostatnie dni Wielkiego Postu od Niedzieli Palmowej do wieczora Wielkiego Czwartku, a następnie Triduum Paschalne to Wielki Tydzień. Najstarsze świadectwa o liturgii Wielkiego Tygodnia pochodzą
Bardziej szczegółowoWielki Tydzień. Niedziela Palmowa
Wielki Tydzień Niedziela Palmowa Niedziela Palmowa rozpoczyna Wielki Tydzień, w którym obchodzi się pamiątkę Męki śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Każdy chrześcijanin powinien dołożyć wszelkich starań,
Bardziej szczegółowoLubasz Sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin w Lubaszu.
Lubasz W kościele katolickim sanktuaria to miejsca święte, gdzie w sposób szczególny Bóg udziela swojej łaski. Takim miejscem, które pragniemy Państwu przedstawić jest Sanktuarium Matki Bożej Królowej
Bardziej szczegółowoTemat: Sakrament chrztu świętego
Temat: Sakrament chrztu świętego UWAGA! Do spotkania należy przygotować obrzędy chrztu świętego (powinny być dostępne w zakrystii) oraz w miarę możliwości drugą część spotkania przeprowadzić w kościele
Bardziej szczegółowo250 ROCZNICA USTANOWIENIA ŚWIĘTA NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA
W pierwszy piątek miesiąca 6 lutego 2015 r. przeżywaliśmy 250. rocznicę ustanowienia na ziemiach polskich liturgicznego święta Najświętszego Serca Pana Jezusa. Papież Klemens XIII ustanawiając to święto,
Bardziej szczegółowoGDY UROCZYSTOŚĆ PRZYRZECZEŃ ODBYWA SIĘ PODCZAS MSZY ŚWIĘTEJ
GDY UROCZYSTOŚĆ PRZYRZECZEŃ ODBYWA SIĘ PODCZAS MSZY ŚWIĘTEJ Po Ewangelii OPIEKUN kandydatów do ślubowania zwraca się do Celebransa: Ojcze, obecni tu kandydaci pragną podczas tej Eucharystii, w uroczystość
Bardziej szczegółowoW MARYJNEJ SZKOLE MIŁOSIERDZIA Materiały duszpasterskie
W MARYJNEJ SZKOLE MIŁOSIERDZIA Materiały duszpasterskie Przygotował zespół: ks. Marek Chmielewski (redaktor) Anna Gąsior ks. Jerzy Karbownik ks. Janusz Królikowski ks. Piotr Turzyński Ostra Brama Skarżysko-Kamienna
Bardziej szczegółowoBiały Kamyk nr 5/44 10 maja 2009 / 9 Autokarowa pielgrzymka W sobotę 28 marca z naszej parafii wyruszyła autokarowa pielgrzymka. Na trasie znajdowały się: Miechów, Krzesławice i Mogiła. Najpierw udaliśmy
Bardziej szczegółowoChrzest. 1. Dziękuję za uczestnictwo w Sakramencie Chrztu Świętego
Teksty podziękowań do każdego tekstu można dołączyć nazwę uroczystości, imię i datę Chrzest 1. Dziękuję za uczestnictwo w Sakramencie Chrztu Świętego 2. Serdecznie dziękujemy za przybycie na uroczystość
Bardziej szczegółowo10 dni: 28 kwietnia - 7 maja 2017 Cena: zł USD + bilet lotniczy
Dane kontaktowe klub@laurazja.pl +48 513 933 413 Jerozolima i Betlejem W sercu Ziemi Świętej Trasa Jerozolima - Betlejem - Herodion - Hebron - Ein Karem - Jerozolima Atuty unikalny program pozwalający
Bardziej szczegółowoI Komunia Święta. Parafia pw. Św. Jana Pawła II Gdańsk Łostowice
I Komunia Święta Parafia pw. Św. Jana Pawła II Gdańsk Łostowice 2019 WEJŚĆIE DO KOŚCIOŁA Oto jest dzień, oto jest dzień, Który dał nam Pan, który dał nam Pan. Weselmy się, weselmy się I radujmy się nim
Bardziej szczegółowoDuch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. (Łk 1, 35) A oto otworzyły Mu się niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego
Bardziej szczegółowoUroczystości nadania tytułu bazyliki mniejszej Sanktuarium Królowej Męczenników
Uroczystości nadania tytułu bazyliki mniejszej Sanktuarium Królowej Męczenników W Bydgoszczy 15 września odbyły się uroczystości, podczas których odczytano bullę papieską, podnoszącą do godności bazyliki
Bardziej szczegółowoUroczystość przebiegła godnie, spokojnie, refleksyjnie właśnie. W tym roku szczęśliwie się zbiegła z wielkim świętem Zesłania Ducha Świętego.
Uroczystość rocznicowa po I Komunii wieńczy świąteczny festiwal eucharystyczny w większości polskich parafii. Dekoracje w kościołach przeważnie wytrzymują osiem błogosławionych dni. Stroje komunijne wyciągnięte
Bardziej szczegółowoNIEDZIELA, (2. niedziela adwentu)
NIEDZIELA, 10.12.2017. (2. niedziela adwentu) Czytania mszalne: Iz 40, 1-5. 9-11; Ps 85; 2P 3, 8-14; Mk 1, 1-8; - Myśl na dzisiaj: Zobacz radość, którą otrzymasz od twego Boga. - EUCHARYSTIA? (jaka intencja
Bardziej szczegółowo11. Licheń. Bazylika górna. Modlitwa o powstanie Katolickiego Królestwa Narodu Polskiego
11. Licheń. Bazylika górna. Modlitwa o powstanie Katolickiego Królestwa Narodu Polskiego MARIA REGINA POLONIAE NR 6 / 18 / 2015 Na naszą modlitwę w Bazylice górnej musieliśmy poczekać z powodu koncertu,
Bardziej szczegółowoNowenna do Chrystusa Króla Autor: sylka /04/ :21
Nowenna do Chrystusa Króla Autor: sylka1989-07/04/2011 21:21 NOWENNA KU CZCI JEZUSA PRAWDZIWEGO KRÓLA Ta prosta nowenna jest szczególnym hojnym darem naszego Pana. W związku z tym Jezus da wyjątkowe tajemnice
Bardziej szczegółowoMateriały wypracowane w ramach projektu Szkoła Dialogu - projektu edukacyjnego Fundacji Form
Materiały wypracowane w ramach projektu Szkoła Dialogu - projektu edukacyjnego Fundacji Form Nasze zajęcia w ramach Szkoły Dialogu odbyły się 27 i 28 kwietnia oraz 26 i 27 maja. Nauczyły nas one sporo
Bardziej szczegółowoII Miejski Konkurs Wiedzy Biblijnej A Słowo stało się Ciałem Ewangelia św. Mateusza ETAP MIĘDZYSZKOLNY 15 kwietnia 2015 r.
Kod ucznia (numer na ławce) Zdobyte punkty:.../50 p. II Miejski Konkurs Wiedzy Biblijnej A Słowo stało się Ciałem Ewangelia św. Mateusza ETAP MIĘDZYSZKOLNY 15 kwietnia 2015 r. Test zawiera 8 zadań, dotyczących
Bardziej szczegółowoPragniemy podzielić się z Wami naszą radością z obchodzonego w marcu jubileuszu
Niech żyje Jezus! Niech radosny zabrzmi dziś hymn ku czci Serca Zbawiciela! Czcigodne Siostry Wizytki Drodzy Bracia i Siostry zakochani w Sercu Pana Jezusa Pragniemy podzielić się z Wami naszą radością
Bardziej szczegółowoPIELGRZYMKA DO ZIEMI ŚWIĘTEJ
PIELGRZYMKA DO ZIEMI ŚWIĘTEJ 16.04-23.04 2950 zł Cena zawiera: Bilet lotniczy Katowice/Warszawa Tel Awiw Katowice/Warszawa, opłaty lotniskowe, transfer klimatyzowanym autokarem podczas zwiedzania, zakwaterowanie
Bardziej szczegółowoKs. Marek Chrzanowski FDP. i światłem stanie się mrok
Ks. Marek Chrzanowski FDP i światłem stanie się mrok Ks. Marek Chrzanowski FDP i światłem stanie się mrok CZĘSTOCHOWA 2010 Redaktor serii: ks. Ireneusz Skubiś Redaktor tomu: Karolina Jadczyk Redakcja techniczna:
Bardziej szczegółowoOgólnie: Na ocenę celującą zasługuje uczeń, który wyraźnie wykracza poza poziom osiągnięć edukacyjnych przewidzianych dla danego etapu kształcenia.
KRYTERIA OCENIANIA z katechezy w zakresie I klasy szkoły podstawowej do programu nr AZ-1-01/10 i podręcznika nr AZ-11-01/10-RA-1/11 Jesteśmy w rodzinie Jezusa pod redakcją ks. Stanisława Łabendowicza Kryteria
Bardziej szczegółowo