Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 1/7 1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA Nazwa produktu: Kwas fluorowodorowy <7% Wzór chemiczny: HF + H 2 O Inne nazwy: Producent: Dystrybutor: 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Składnik stwarzający zagroŝenie: Nr Nr Symbol Zwroty Nazwa chemiczna % wag CAS WE ostrzegawczy zagroŝenia (R)* kwas fluorowodorowy <7 7664-39-3 231-634-8 T+, C 26/27/28-35 Objaśnienie: T + = bardzo toksyczny, T= toksyczny, C= Ŝrący, Xn= szkodliwy, Xi= draŝniący, E= wybuchowy, O= utleniający, F + = skrajnie łatwo palny, F= wysoce łatwo palny, N= niebezpieczny dla środowiska *Pełne znaczenie zwrotów zagroŝenia R z punktu 2 ujęto w punkcie 16 3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. T+ C ZagroŜenie poŝarowe: Kwas fluorowodorowy do 7% jest substancja niepalną, toksyczną. Wskutek działania wysokiej temperatury wydzielają się Ŝrące i toksyczne pary, gazy i dymy. ZagroŜenie toksykologiczne: ZagroŜenie ekotoksykologiczne: 4. PIERWSZA POMOC Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. Powoduje powaŝne oparzenia. Kwas fluorowodorowy do 7% w kontakcie z Ŝywą tkanką działa Ŝrąco, powodując uszkodzenie skóry i błon śluzowych oczu, dróg oddechowych, układu pokarmowego. Kwas fluorowodorowy do 7% działa toksycznie na wszelkie formy Ŝycia. W wodzie szybko ulega rozcieńczeniu, stąd zagroŝenia dla Ŝycia wodnego jest stosunkowo niewielkie. Uwaga: W pierwszej kolejności naleŝy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skaŝonego parami lub aerozolami kwasu fluorowodorowego środowiska na świeŝe powietrze. UłoŜyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Następstwa wdychania: 1. Zapewnić dopływ świeŝego powietrza. 2. UłoŜyć poszkodowaną osobę w pozycji półleŝącej. 3 Zapewnić niezwłoczną pomoc medyczną. Skontaktować się z centrum toksykologicznym. SkaŜenie oczu: 1. Przemywać skaŝone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut, przy wywiniętych powiekach. 2. Zapewnić fachową pomoc medyczną. Następstwa połknięcia: 1. Doraźna pomoc przy połknięciu kwasu polega na stosowaniu łagodnych środków neutralizujących: zawiesiny magnezji palonej, zawiesinę wodną węgla aktywnego, mocną herbatę, niesłodzoną filiŝankę czarnej kawy, białka jaja rozmieszane z wodą, wodę wapienną. Kwas naleŝy rozcieńczyć 100-krotnie.
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 2/7 2. Zapewnić niezwłoczną pomoc medyczną. SkaŜenie skóry: 1. Zdjąć skaŝone ubranie. Oczyścić mechanicznie skaŝoną skórę (ratujący musi być stosownie chroniony ochronami osobistymi), a następnie przemyć duŝą ilością wody, potem wodą z łagodnym mydłem. 2. Skonsultować się z lekarzem dermatologiem. 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU Informacja ogólna: Kwas fluorowodorowy do 7 % jest substancją niepalną. ZagroŜone poŝarem obiekty pokryć pianą a w ostateczności intensywnie polewać wodą. Osoby uczestniczące w akcji poŝarowej muszą być wyposaŝone w niezaleŝne aparaty oddechowe. W ogniu wydzielają się Ŝrące i toksyczne gazy, pary i dymy. Środki gaśnicze do gaszenia poŝarów obiektów sąsiadujących: Zalecenia szczegółowe: Stosować ochrony osobiste, gdyŝ w przypadku kontaktu kwasu z ogniem wydzielają się Ŝrące i toksyczne gazy, pary i dymy. gaśnice CO 2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC lub BC, gaśnice pianowe lub gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka, rozproszona woda. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Zalecenia ogólne: Środki ochrony osobistej: W przypadku wydostania się kwasu fluorowodorowego do 7% do środowiska, przebywające na zagroŝonym awarią obszarze osoby postronne naleŝy wyewakuować. Awarie muszą być jak najszybciej lokalizowane i likwidowane. Do likwidowania większych zrzutów do środowiska mogą przystąpić wyłącznie przeszkolone w ratownictwie chemicznym osoby. Unikać kontaktu z uwalniającą się cieczą. Stosować ubrania ochronne kwasoodporne, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku wyraźnie wyczuwalnego zapachu kwasu - ochrony dróg oddechowych. NaleŜy pamiętać o ograniczonym czasie ochronnego działania filtrów cząsteczkowych (P2) i gazowych (filtr oznaczony kolorem Ŝółtym i literą E). Zalecenia szczegółowe: W przypadku niemoŝności zlikwidowania następstw awarii własnymi siłami i środkami, przeprowadzenie akcji naleŝy powierzyć zewnętrznym, wyspecjalizowanym słuŝbom ratowniczym. Chronić kanalizację. W przypadku wydostania się kwasu fluorowodorowego do 7% do wód powierzchniowych lub podziemnych, ostrzec jej uŝytkowników. Zbieranie rozlanego kwasu fluorowodorowego do 7 % dokonywane jest mechanicznie oraz za pomocą obojętnych chemicznie substancji absorbujących (sorbentów mineralnych). 7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE Zapobieganie zatruciom: Podczas stosowania kwasu fluorowodorowego do 7 % nie jeść, nie pić, nie zaŝywać lekarstw, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu w pomieszczeniu przeznaczonym dla kwasów o właściwościach toksycznych. W pomieszczeniach pracy oraz magazynowych nie powinny przebywać osoby postronne, w szczególności dzieci, kobiety cięŝarne, osoby chore i w
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 3/7 podeszłym wieku. Dzieci naleŝy chronić przed dostępem do wyrobu poza zasięgiem dzieci. Magazynowanie: W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach, szczelnie zamkniętych w magazynie kwasów o właściwościach toksycznych, wyposaŝonym w instalację wentylacyjną, w miejscu chłodnym i suchym, na twardym, kwasoodpornym podłoŝu. Opakowania chronić przed nagrzaniem. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu spoŝywania posiłków. Opakowania wyposaŝyć w napis: Uwaga produkt toksyczny i Ŝrący. Opakowania chronić przed nagrzaniem. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spoŝywania posiłków, uŝywania otwartego ognia i narzędzi iskrzących. Cysterny lub autocysterny muszą być zaopatrzone w wykładzinę wewnętrzną kwasoodporną. Metody postępowania z odpadami: Zapobieganie zatruciom: Za odpad moŝna uznać kwas fluorowodorowy do 7%, który w Ŝadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy kwas fluorowodorowy do 7 % odstawiany jest do miejsca wskazanego przez odpowiednie organy miejsca, celem utylizacji na drodze neutralizacji. Podczas stosowania kwasu fluorowodorowego do 7% nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z kwasem, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w odpowiednim miejscu, w zamknięciu, w warunkach jak dla materiałów toksycznych Ŝrących. 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania kwasu fluorowodorowego do 7% Sprawna wentylacja. Osobiste wyposaŝenie ochronne: Drogi oddechowe Ręce: Oczy: Skóra i ciało: Ogólne środki ochrony: Higiena pracy: Środki ochrony zbiorowej: Maski ochronne z pochłaniaczami cząstek P2 i par kwaśnych (kolor Ŝółty i litera E). Rękawice ochronne z tkanin powlekanych, odporne na działanie kwasów. Okulary ochronne w szczelnej obudowie. Ubrania ochronne powlekane, odporne na działanie kwasów. Przestrzegać ogólnych zasad higieny. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Po zakończeniu pracy umyć ręce. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z kwasem fluorowodorowym. Natychmiast usuwać rozlewiska. Wentylacja w magazynach i na stanowiskach pracy. Zdroiki w pobliŝu stanowisk pracy. Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r. (Dz.U. 212 poz.1769). Nazwa chemiczna NDS (mg/m 3 ) NDSCh (mg/m 3 ) kwas fluorowodorowy (fluorowodór) 0,5 2 9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 4/7 Postać fizyczna, barwa, zapach: Temperatura topnienia: do ok. -8ºC Temperatura wrzenia: do 105ºC Gęstość (20 o C): do1,07 g/cm 3 Rozpuszczalność w wodzie: całkowita Wartość ph (20 o C): < 1 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Reaktywność i stabilność: Właściwości korozyjne: Kwas fluorowodorowy do 7% jest bardzo czynny chemicznie. Koroduje metale. Reaguje z większością metali z wydzieleniem wodoru, co moŝe stwarzać zagroŝenie wybuchem. Z tlenkami i wodorotlenkami metali tworzy fluorki. W reakcjach z wieloma związkami wydzielają się silnie toksyczne gazy, jak siarkowodór, cyjanowodór, arsenowodór, chlor i inne. Silne 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Drogi naraŝenia człowieka: Wdychanie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami. Informacja ogólna: W kontakcie z Ŝywą tkanką fluorowodór działa Ŝrąco, powodując uszkodzenie skóry i błon śluzowych oczu, dróg oddechowych. Najczęściej wchłania się go przez wdychanie par, co prowadzi w efekcie do podraŝnienia górnych dróg oddechowych. Objawami są: chrypka, uczucie duszności, katar, kaszel, kłucie w klatce piersiowej, krztuszenie, bóle i zawroty głowy. Wskutek kontaktu z wodą, działa Ŝrąco na błony śluzowe dróg oddechowych, spojówki i skórę. Powoduje zjawisko kalcemii (hypokalcemia), charakteryzujące się zaburzeniami pracy serca i nerek. Dane toksykologiczne: LC 50(inhalacyjnie, szczur) = 265 mg/m 3 / 4 godz. - fluorowodór Wdychanie par/aerozolu: Wystąpi skrócenie oddechu z kaszlem i pobolewanie w klatce piersiowej. MoŜe rozwinąć się zapalenie oskrzeli. W groźniejszych przypadkach moŝe powstać bezdech z pieniącą się śliną (obrzęk płuc). Połknięcie: Pojawią się wymioty, ból brzucha i biegunka. W wymiocinach i kale moŝe pojawić się krew. Mogą powstać zaburzenia widzenia i drgawki. Kontakt ze skórą: Wystąpi ból i zaczerwienienie Kontakt z oczami: Działanie par i cieczy na oczy powoduje stany zapalne spojówek i uszkodzenie rogówki. 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Wskaźnik oceny dla ostrej toksyczności: wobec ssaków: 7,0 wobec ryb: 6,3-7,2 wobec bakterii 9,0 Stopień zagroŝenia wód: mały 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206).
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 5/7 Zawartość opakowania wg: rodzaju 06 01 99 inne nie wymienione odpady Opakowania wg: rodzaju 15 01 04 opakowania z metalu Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw. Opakowania opróŝnić całkowicie. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Numer UN (ONZ) : 1790 Klasa RID/ADR/IMO: 8 Kod klasyfikacyjny: CT1 Ilości ograniczone: LQ22 Kategoria transportowa 2 Grupa pakowania: II Numer rozpoznawczy zagroŝenia: 86 Nalepki ostrzegawcze wg ADR/RID Nr 8 + 6.1: 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Substancja została zaklasyfikowana jako niebezpieczna zgodnie z obowiązującym prawem. Na etykietach naleŝy umieścić następujące informacje: Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym: Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych: T+ Produkt bardzo toksyczny. C Produkt Ŝrący. R 26/27/28 R 35 Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu Powoduje powaŝne oparzenia. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania S 1/2 Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi. S 7/9 Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w pomieszczeniu dobrze wentylowanym. S 26 Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast duŝą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza.
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 6/7 S 36/37/39 S 45 Kartę wykonano zgodnie z: Nosić odpowiednią odzieŝ ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy. W przypadku awarii lub jeŝeli źle się poczujesz niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeŝeli to moŝliwe, pokaŝ etykietę. Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia 14.12.2004r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.09.2005r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r. (Dz.U. 212 poz.1769). Ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638). Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. 2002 nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE Chemiczne określenie produktu: Kwas fluorowodorowy 7 % Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych T+ Produkt bardzo toksyczny. C Produkt Ŝrący. R 26/27/28 Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu R 35 Powoduje powaŝne oparzenia. Normy na sprzęt ochronny: PN-EN 141:2002 PN-EN 344:1996 Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie; Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. Zmiana A1;
Data wydania: 21.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 7/7 PN-EN 166:2002 (U) Ochrona indywidualna oczu. Wymagania; PN-EN 374-3:2004 (U) Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów; PN-EN 466:1998 OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3); Powietrze na stanowiskach pracy PN-EN 1540:2004 PN-EN 689:2002 Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia. Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Uwaga: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być uŝywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 karty charakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych. Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-266 Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58)305-37- 46, www.ekos.gda.pl e-mail: ekos@ekos.gda.pl. na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. * * * * *