Zielone Zamówienia w Europie Oświetlenie Bałtycka Agencja Poszanowania Energii Sp. z o.o.
Tło techniczne
Definicje Żarówki - bańki szklane z żarnikiem lub rury będące elementem urządzenia oświetleniowego Oprawa urządzenie, które kieruje i kontroluje dystrybucję światła ze źródła Lumen miara strumienia świetlnego wysyłanego z punktowego źródła światła typowo równoważna światłości jednej kandeli Statecznik urządzenie elektryczne niezbędne do działania lampy wyładowczej, ograniczające prąd wyładowania
Skróty Często stosowane skróty : CFL kompaktowe lampy fluorescencyjne HID lampy wyładowcze wysokiej intensywności Hg rtęć HPS wysokoprężne lampy sodowe LED diody elektroluminescencyjne emitujące światło LPS niskoprężne lampy sodowe MHL lampy wyładowcze metalo-halogenkowe
Technologie oświetleniowe Źródło światła Types Typowa skuteczność świetlna (lm/w) Żarnik Żarówki Lampy halogenowe Typowe zastosowanie 8-1410-25 Gospodarstwa domowe, handel, samochody, przemysł, teatr, Wyładowanie gazowe Lampy fluorescencyjne Kompaktowe Lampy fluorescencyjne Elektrodowe lampy indukcyjne HID rtęciowe lampy wyładowcze Lampy metalo-halogenkowe Niskoprężne lampy sodowe (LPS) Wysokoprężne lampy sodowe (HPS) 45-95 50-70 62-90 35-65 65-115 100-200 100 Gospodarstwa domowe, handel, przemysł, biura, parkingi, oświetlenie detaliczne, korytarze, obiekty sportowe, oświetlenie uliczne, stadiony LEDs Organiczne diody emitujące światło Polimerowe diody emitujące światło 30-250 30-250 Wyświetlacze w jasnym świetle słonecznym, rollup-y, telefony komórkowe, przenośne odtwarzacze cyfrowe, radia samochodowe, kamery cyfrowe
Wyzwania Do 40% energii elektrycznej zużywanej w sektorze nie-mieszkalnym przypada na oświetlenie W Europie, oświetlenie stanowi ok. 14% całkowitego zużycia energii elektrycznej Wymiana żarnikowych źródeł światła może przyczynić się do: oszczędności 40 TWh (do roku 2016) w Europie (~ 11 mln gospodarstw domowych) i ograniczenia emisji CO 2 o 15 mln ton rocznie.
Oddziaływanie na środowisko w cyklu życia lampy Faza użytkowania oświetlenia charakteryzuje się największym oddziaływaniem na środowisko do 90% w zależności od rodzaju źródła światła. Source: European Lamp Companies Federation, www.elcfed.org
Groupy produktów Lampy fluorescencyjne Kompaktowe lampy fluorescencyjne (CFL) Lampy halogenowe Wysokoprężne lampy sodowe Lampy metalohalogenkowe LEDy Stateczniki
Nie są rozważane: Lampy żarnikowe (ponieważ będą wycofane- Rozporządzenie 244/2009) Niskoprężne lampy sodowe z uwagi na słabą charakterystykę koloru Lampy HID wyładowcze, metalo-halogenkowe z uwagi na wielką ich rozmaitość
Prawo
Ustawodawstwo Dyrektywa 2005/32/WE (6.7.2005) ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię.. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/txt/pdf/?uri=celex:32005l0032&from=en Rozporządzenie K WE Nr 244/2009 (18.3.2009) w sprawie wykonania Dyrektywy 2005/32/KE dotyczące ekoprojektu dla bezkierunkowych lamp do użytku domowego http://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/txt/pdf/?uri=celex:32009r0244&from=en Rozporządzenie K WE Nr 245/2009 (18.3.2009) w sprawie wykonania Dyrektywy 2005/32/KE dla lamp fluorescencyjnych bez wbudowanego statecznika, dla lamp wyładowczych dużej intensywności, a także dla stateczników i opraw oświetleniowych służących do zasilania takich lamp http://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/txt/pdf/?uri=celex:32009r0245&from=en
Plan wycofywania żarówek Source: http://ec.europa.eu/energy/lumen/overview/whatchanges/index_en.htm
Identyfikacja produktu Nowe wymagania Przykład: opakowanie LED
Potencjał oszczędności - LCC
Potencjał oszczędności: lampy kompaktowe CFL a żarówki Parametr Jednostka Żarówka Kompaktowa lampa fluorescencyjna Lampa LED Moc nominalna W 100 20 11 Średnia trwałość godz. 1 000 10 000 50 000 Strumień świetlny lm 1 400 1 400 1 400 Stosunek ciepła/światła % 95 % / 5 % 75 % / 25 % 40% / 60% Wymiana lamp w ciągu 8 lat (3 godz/dzień * 365 dni = 1095 godz/rok) szt. 8 1 0,2 Zużycie energii w ciągu 8 lat lampa włączona 3 godz/dzień kwh 876 175,2 96,4 Koszt energii (0,60 zł/kwh) zł 526 105 58 Koszt lampy zł 2,0 30,0 25,0 Koszt w ciągu 8 lat zł 541,6 135,1 82,8 Oszczędność zł -- 406,5 458,8 - wzgl. lampy fluorescencyjnej zł -- -- 52,3
Lampy fluorescencyjne Lampa fluorescencyjna średnica [mm] statecznik Znamionowa skuteczność [lm/w] trwałość [h] "standardowe" (T8) 26 trzy-pasmowe" 26 Statecznik tradycyjny Statecznik elektroniczny 60 5,000 100 19,000 model ekonomiczny" (T5) 16 Statecznik elektroniczny 110 24,000 zastosowanie: biura, korytarze, kuchnie, pokoje pracy, hole Wskaźnik oddawania barw światła (Ra): 90 16
Efektywne oświetlenie oszczędności Stare oświetlenie nowoczesne oprawy rastrowe Statecznik elektroniczny oszczędności 75 % Ściemnianie
LEDy
LEDy diody elektroluminescencyjne LED- źródło światła, w którego skład wchodzi element półprzewodnikowy, który konwertuje energię elektryczną w światło. Technologia Natychmiastowe źródło światła, pozbawione drgań Możliwość stopniowego ściemniania Nie zawierają rtęci i łatwa w utylizacji Bez promieniowania UV i podczerwieni Zmniejszone przyciąganie owadów Odporność na uderzenie i wibracje Różna jakość źródeł dostępna na rynku Supported by:
LEDy Charakterystyka Projektowanie oświetlenia kierunkowe, prawie punktowe światło prawie nie wytwarza ciepła, tylko światło wysokie nasycenie kolorów dobre oddawanie barw kompaktowa forma, ułatwia projektowanie oświetlenia Efektywność energetyczna& kosztowa trwałość (ok. 50,000 godzin i więcej) obecnie, skuteczność świetlna kompaktowych lamp fluorescencyjnych ok.60 lm/w), LED do 150 lm/w, laboratoryjnie do 200 lm/w obecnie, znacząco wyższe koszty zakupu
Przykład: wymiana żarówki LED bańka zastępuje 40-60 W żarówkę moc: 10-12 W znamionowa skuteczność: 60-68 lm/w trwałość: 25,000 h współczynnik oddawania barw światła Ra: 80-90 temp.barwowa: 2,700-2,800, białe, ciepłe klasa energetyczna A Rozważ wymianę na LED! Supported by:
Efektywność energetyczna oświetlenia ulicznego Supported by:
Efektywność energetyczna oświetlenia ulicznego Liczba obecnie zainstalowanych źródeł światła wg rodzaju w UE (w mln) Fluorescent lamps Metal-halide lamps Low pressure sodium lamps High pressure sodium lamps Quelle: LTG High-pressure mercury lamps Supported by:
Modernizacja - opcja 1 1) Rozwiązanie Plug-in : wymiana lampa po lampie przy zachowaniu istniejących opraw (plug-in ) gniazdo, statecznik, odbłyśnik pozostają korzyści: niskie koszty, prosta wymiana niedogodności: mała oszczędność energii, wykonalność tylko do 2015 roku Przykład: wymiana 125 W wysokoprężnej rtęciowej próżniowej lampy na 110 W wysokoprężną lampę sodową (plug-in ): - Oszczędność energii ok. 10% - Światło żółte zamiast białego - Zmiana charakterystyki kierunku świecenia, niebezpieczeństwo oślepienia, nieplanowane rozjaśnienie, etc. - Utrata dopuszczenia (certyfikatu) lampy (utrata gwarancji)
Modernizacja - opcja 3 3) Wymiana opraw Najlepszym rozwiązaniem jest wymiana kompletnej oprawy (statecznika, odbłyśnika i lampy) Wada : wyższy koszt inwestycji Korzyści: najlepsza skuteczność, najwyższa efektywność energetyczna, aspekty ekologiczne, eekonomiczne, bezpieczeństwo i estetyka mogą być uwzględnione przy profesjonalnym planowaniu Przykład: wymiana 125 W wysokoprężnej rtęciowej próżniowej lampy na 35 W metalohalogenkową - 70 % oszczędność energii - Białe światło - Optymalny kierunek światła - Najdroższe, ale najlepsze rozwiązanie
Etykiety energetyczne Supported by:
Przykład: etykieta EU elektryczne lampy domowe muszą posiadać etykietę energetyczną wyłączone są z Rozporządzenia reflektory oświetleniowe i lampy o strumieniu świetlnym większym niż 12 000 lm, o.biurowe, magazynowe,uliczne etykiety wskazują klasę efektywności energetycznej od A++ (najbardziej efektywna) do E (najniższa efektywność) następujące parametry muszą być zadeklarowane: klasa efektywności energetycznej, zużycie energii w kwh na 1000 godz. pracy CFL są zazwyczaj klasyfikowane jako A, a żarówki jako jedynie D**. European Commission * http://eur-lex.europa.eu **www.eu-label.de Mai 2012 Supported by:
Przyklad: ENERGY STAR ENERGY STAR program na podstawie umowy pomiędzy rządami USA i UE w celu koordynacji energetycznych etykiet sprzętu biurowego Zarządzany przez KE Agencja ds. Ochrony Środowiska (EPA) zaczęła wdrażać system w USA w 1992 roku ENERGY STAR etykietuje większe urządzenia, sprzęt biurowy, oświetlenie, urządzenia domowej elektroniki i więcej. W zakresie oświetlenia etykietowane jest oświetlenie fluorescencyjne, LED-owe, dekoracyjne taśmy oświetleniowe oraz wewnętrzne i zewnętrzne oprawy dla budownictwa mieszkaniowego www.eu-energystar.org
Wskazówki
Ogólne wskazówki do przetargów na oświetlenie Sprawdź klasę energetyczną Preferuj wysokiej jakości lampy o dużej trwałości (>10,000 godz.) Wymieniaj żarówki na CFL lub LED Wymieniaj lampy halogenowe na bardziej efektywne (z pokryciem powłoką przeciw promieniowaniu podczerwonemu lub CFL z gwintem) Wymieniaj lampy "T8 (Ø26 mm) na "T5 (Ø16 mm) wymagana wymiana opraw Wymieniaj lampy rtęciowe na sodowe lub metalo-halogenkowe Rozważaj wymianę na LED Stosuj stateczniki elektroniczne zamiast tradcyjnych Supported by:
Projekt realizowany w ramach programu Inteligentna Energia dla Europy: Green ProcA Zielone zamówienia Publiczne w praktyce
Opis projektu Projekt Green ProcA oferuje: pomoc techniczną (helpdesk) w zakresie zielonych zamówień publicznych w 8 językach szkolenia dla sektora publicznego pomoc w skutecznym transferze wiedzy do nowych państw członkowskich wsparcie realizacji przykładowych projektów z zakresu zielonych zamówień monitorowanie doświadczeń w realizacji zielonych zamówień; rekomendacje dla aktualizacji Krajowych Planów Działań dotyczących Efektywności Energetycznej
Partnerzy i Kontakt UWAGA: Niniejszy materiał przedstawia jedynie część zakresu omawianego w czasie szkoleń! ZAPRASZAMY DO UDZIAŁU W SZKOLENIACH! Zainteresowane osoby prosimy o kontakt. Polski partner: Bałtycka Agencja Poszanowania Energii Sp. z o.o. Katarzyna Grecka oraz Ludmiła Wach email: kgrecka@bape.com.pl Informacje nt. partnerów projektu dostępne są na krajowych podstronach na: lwach@bape.com.pl Tel.: +48 58 3475535