MAŁOPOLSKA, KRAKÓW Śladami Jana Pawła II
Kraków i Małopolska to rodzinne strony K a r o l a Wo j t y ł y - p a p i e ż a J a n a P a w ł a I I. Stąd ruszył do Rzymu na konklawe, tu też najchętniej powracał we wspomnieniach i podczas wizyt duszpasterskich w ojczyźnie: Tu, n a t e j z i e m i s i ę u r o d z i ł e m. Tu t a j, w Krakowie, spędziłem większość lat m o j e g o ż y c i a (... ) Tu t a j t e ż d o z n a ł e m łaski powołania Tu t a j też, w kapłańskiego Katedrze (...). Wa w e l s k i e j, otrzymałem konsekrację biskupią. M a ł o p o l s ka informacje ogólne Stolica regionu : Kraków Wieksze miasta: Tarnów, Nowy Sącz Powierzchnia: 15190 km2 Liczba mieszkańców: ponad 3,26 mln w w w. m a l o p o l s ka. p l [ J a n Pa w e ł I I, K r a kó w, 6 c z e r w c a 1 9 7 9 ]
Kraków www.kck.diecezja.pl Patrzę na Kraków. Mój Kraków, miasto mojego życia. Miasto naszych dziejów (...) Kraków od najmłodszych lat mojego życia, od lat dziecięcych jeszcze, był dla mnie szczególną syntezą wszystkiego, co polskie i co chrześcijańskie. Zawsze mówił mi o wielkiej przeszłości mojej Ojczyzny. Zawsze najpełniej wyrażał jej dzieje. Witam nade wszystko was, krakowianie! Witam tradycje królewskie, niezrównane dziedzictwo kultury i nauki - równocześnie nowoczesną metropolię. [Jan Paweł II, Kraków, 6 czerwca 1979] Kraków Okno papieskie ul. Franciszkańska 3
Kraków- agiewniki www.milosierdzie.pl Dlatego dziś w tym sanktuarium, chcę dokonać uroczystego aktu zawierzenia świata Bożemu miłosierdziu. Czynię to z gorącym pragnieniem, aby orędzie o miłosiernej miłości Boga, które tu zostało ogłoszone przez pośrednictwo św. Faustyny, dotarło do wszystkich mieszkańców ziemi i napełniało ich serca nadzieją. Niech to przesłanie rozchodzi się z tego miejsca na całą naszą umiłowaną Ojczyznę i na cały świat. Niech się spełnia zobowiązująca obietnica Pana Jezusa, że stąd ma wyjść iskra, która przygotuje świat na ostateczne Jego przyjście. [Jan Paweł II, Łagiewniki 17 sierpnia 2002] Kraków Sanktuarium Miłosierdzia Bożego
Wadowice www.it.wadowice.pl W tym mieście, w Wadowicach, wszystko się zaczęło. I życie się zaczęło, i szkoła się zaczęła, i studia się zaczęły, i teatr się zaczął, i kapłaństwo się zaczęło. Wiele lat minęło od czasu, gdy wyszedłem z Wadowic. Zawsze jednak wracam do tego miasta z poczuciem, że jestem tu oczekiwany jak w rodzinnym domu. A tam była cukiernia. Po maturze chodziliśmy na kremówki. [Jan Paweł II, Wadowice, 16 czerwca 1999] Wadowice - Bazylika Ofiarowania Najświetszej Marii Pannny
Kalwaria Zebrzydowska www.kalwaria.ofm.pl Kalwaria Zebrzydowska Klasztor OO. Bernardynów A jeśli do czegoś pragnę was zachęcić i zapalić, to abyście nie przestawali nawiedzać tego sanktuarium. (...) Wszystkich też, którzy tutaj przybywać będą, proszę, by modlili się za jednego z kalwaryjskich pielgrzymów, którego Chrystus wezwał tymi samymi słowami, co Szymona Piotra. Wezwał go poniekąd z tych wzgórz i powiedział: Paś baranki moje, paś owce moje (por. J 21, 15-16). I o to proszę, proszę, abyście się za mnie tu modlili, za życia mojego i po śmierci. Amen. [Jan Paweł II, Kalwaria Zebrzydowska, 7 czerwca 1979]
Beskid S¹decki www.nowysacz.pl Dunajec Sądecczyzna.( ) Ten zakątek jest mi dobrze znany. Znany jest mi z wody, przede wszystkim z Dunajca, mniej z Popradu, ale trochę też; znany mi z gór, z całego Beskidu Sądeckiego, który schodziłem w różnych kierunkach, i to latem, wiosną, jesienią, a także niemało zimą. [Jan Paweł II Nauczanie społeczne 1982, Warszawa 1986, s. 763, przemówienie z 27.07.1982, s. 767]
Tatry www.zakopane.pl Tatry Dolina Pięciu Stawów Człowiekowi potrzebne jest to piękno krajobrazu i dlatego też nic dziwnego, że ciągną tutaj ludzie z różnych stron Polski, a także i spoza Polski. Ciągną latem i zimą. Szukają odpoczynku. Pragną odnaleźć siebie w obcowaniu z przyrodą. Pragną odzyskać siły w zdrowym wysiłku fizycznym, w marszu, w podejściu, we wspinaczce, w zjeździe narciarskim. Ej, łza się w oku kręci... [Jan Paweł II, Nowy Targ, 8 czerwca 1979]
Zakopane www.smbf.pl Zakopane Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej Gdy patrzę na waszą świątynię, tak kunsztownie ozdobioną, stają mi przed oczyma te kościoły drewnane coraz już rzadsze na całej ziemi polskiej, ale przede wszystkim na Podhalu(...): prawdziwe skarby architektury ludowej. (...) Wasze sanktuarium na Krzeptówkach jest mi w najszczególniejszy sposób bliskie i drogie. [Jan Paweł II, Zakopane, 7 czerwca 1997]
Śladami Jana Pawła II W KRAKOWIE stolicy regionu, jest wiele miejsc związanych z papieżem - najważniejsze to pałac arcybiskupi, w którym mieszkał i widywał się z wiernymi podczas pielgrzymek do Krakowa (ul. Franciszkańska 3), oraz Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach. Aby ułatwić odnalezienie tych miejsc, zwłaszcza przybyszom z innych miast i z zagranicy, w mieście oznakowano około dwudziestu pięciu najważniejszych, a trasę biegnącą przez te miejsca nazywano Ścieżkami Jana Pawła II. www.dci.diecezja.krakow.pl www.krakow.pl WADOWICE to rodzinne miasto Karola Wojtyły. W domu, gdzie mieszkał, dziś jest niewielkie muzeum, a przy rynku stoi Bazylika Ofiarowania NMP, gdzie był chrzczony. Na samym rynku w 1999 r. we wzruszającym przemówieniu papież wspominał rodzinne miasto. Wadowice, dom rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II, ul. Kościelna 7. www.it.wadowice.pl KALWARIA ZEBRZYDOWSKA małe miasteczko na trasie z Wadowic do Krakowa gdzie znajduje się, wpisane w 1999 r. na listę UNESCO, wspaniałe wczesnobarokowe sanktuarium pasyjno-maryjne i malownicze Dróżki Kalwaryjskie. To jedno z najczęściej odwiedzanych przez Karola Wojtyłę miejsc w Małopolsce. Jak sam wspominał, przyjeżdżał tu już jako młody chłopiec z niedalekich Wadowic, a później jako ksiądz, biskup, kardynał a wreszcie dwukrotnie jako papież. To właśnie tu znajduje się cudowny wizerunek Matki Bożej, która, jak sam powiedział wychowywała jego serce od najmłodszych lat. Tej Madonnie Kalwaryjskiej na zakończenie swojej ostatniej pielgrzymki do Ojczyzny w roku 2002 zawierzył losy Kościoła i siebie samego. www.kalwaria.ofm.pl Papież wspominał też OŚWIĘCIM, m.in. podczas pielgrzymki w 1979 r.: Oświęcim jest rozrachunkiem z sumieniem ludzkości poprzez te tablice, które świadczą o ofiarach, jakie poniosły narody. Oświęcim jest miejscem, którego nie można tylko zwiedzać. Trzeba przy odwiedzinach pomyśleć z lękiem o tym, gdzie leżą granice nienawiści. www.auschwitz-muzeum.oswiecim.pl Podhale i góry zarówno BESKIDY jak i TATRY to także ukochane miejsca Karola Wojtyły. W LUDŹMIERZU, oddalonym o 4 km na zachód od Nowego Targu, pielgrzymował do Sanktuarium Matki Boskiej Królowej Podhala, zwanej Gaździną Podhala. W neogotyckim kościele z 1877 r. zatrzymywał się przed figurą Pani Ludźmierskiej, wyrzeźbioną w drewnie w XV w. Z Ludźmierza blisko już do ZAKOPANEGO - w którym w wielu miejscach możemy uczcić pamięć Wielkiego Papieża: w Sanktuarium Matki Boskiej Fatimskiej na Krzeptówkach, gdzie odbyła się msza papieska i stoi pomnik Jana Pawła II, w Dolinie Chochołowskiej ze szlakiem papieskiej wędrówki tatrzańskiej, w sanktuarium św. Brata Alberta na stokach Krokwi ponad drogą z Kuźnic na Kalatówki czy wreszcie w ukrytej w świerkowych borach kaplicy Matki Boskiej Śnieżnej na Wiktorówkach poniżej Rusinowej Polany, oddalonej o godzinę drogi leśnym szlakiem od szosy z Zakopanego na Wierch Poroniec i dalej, do Łysej Polany. www.zakopane.pl Inny zakątek Małopolski, który Karol Wojtyła często przemierzał, to SĄDECCZYZNA. Istotnym miejscem w tym regionie jest STARY SĄCZ (dojazd z Nowego Targu drogą 969). Mieści się tu średniowieczny klasztor Klarysek, założony przez św. Kingę, a na pobliskich Błoniach, w miejscu, gdzie papież odprawiał mszę kanonizacyjną założycielki klasztoru, stoi centrum pielgrzymkowe i ołtarz, przy którym papież odprawił mszę św. w 1999 r. www.stary.sacz.pl SZLAK ARCHITEKTURY DREWNIANEJ W MALOPOLSCE obejmuje około 237 zespołów architektonicznych na długości ok. 1500 km, od kościołów, cerkwi, kaplic i dzwonnic po spichlerze, wiejskie chałupy i szlacheckie dwory. Wszystkie obiekty na szlaku są oznakowane, a drogę do nich wskazuje ponad 600 drogowskazów. W 2003 roku kościółki w Sękowej, Binarowej, Lipnicy Murowanej i Dębnie Podhalańskim zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego UNESCO. www.malopolska.pl/szlak
Małopolski Szlak Papieski imienia Jana Pawła II Przebieg: Kraków - Kalwaria Zebrzydowska - Wadowice - Groń Jana Pawła II - Leskowiec - Hucisko - Zawoja - Polica - przełęcz Krowiarki - przełęcz Bory - Raba Wyżna - Nowy Targ - Turbacz - Rzeki - Gorc - Ochotnica Dolna - Lubań - Krościenko - Przehyba - Stary Sącz Szlak pieszy, poświęcony pamięci Karola Wojtyły papieża Jana Pawła II, wiedzie przez tereny jego wędrówek oraz do miejsc szczególnie z nim związanych. Powstał dla uczczenia 25-lecia pontyfikatu i upamiętnienia przejazdu papieża z Krakowa do Starego Sącza w czerwcu 1999 r. Szlak poprowadzono wzdłuż istniejących znakowanych szlaków PTTK, na trasie znajdują się też tablice informacyjne. Szczegółowych informacji o szlaku udziela Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK Kraków, ul. Jagiellońska 6, tel.: +48 12 422 28 40 cotgpttk@pro.onet.pl www.cotg.krakow.pl INFORMACJA TURYSTYCZNA KRAKÓW Sieć Informacji Miejskiej e-mail: it@infokrakow.pl www.krakow.pl Wieża Ratuszowa, Rynek Główny 1, tel.: +48 12 433 73 10; Międzynarodowy Port Lotniczy w Balicach, tel.: +48 12 285 53 41; ul. Szpitalna 25, tel.: +48 12 432 01 10, +48 12 432 00 60, fax: +48 12 432 00 62; ul. Św. Jana 2, tel.: +48 12 421 77 87, fax: +48 12 430 65 03; ul. Józefa 7, tel.: +48 12 422 04 71, fax: +48 12 421 77 31; os. Słoneczne 16, tel.: +48 12 643 03 03; Małopolskie Centrum Informacji Turystycznej, Rynek Główny 1/3 (Sukiennice), tel.: +48 12 421 77 06, fax: +48 12 421 30 36, info@mcit.pl, www.mcit.pl; Diecezjalne Centrum Informacji, Promocji i Turystyki, ul. Wiślna 12, tel.: +48 12 430 20 10, fax: +48 12 430 20 10, dci@diecezja.krakow.pl, www.dci.diecezja.krakow.pl WADOWICE Informacjia Turystyczna, ul. Kościelna 4, tel./fax: +48 33 873 23 65, e-mail: biuro@it.wadowice.pl www.itwadowice.pl NOWY SĄCZ Centrum Informacji Turystycznej, ul. Piotra Skargi 2, tel./fax: +48 18 443 55 97, +48 18 444 24 22, cit@sarr.com.pl, www.cit.com.pl OŚWIĘCIM Miejski Punkt Informacji Turystycznej, ul. Leszczyńskiej 12, tel.: +48 33 843 00 91, fax: +48 33 843 24 81, mpit@um.oswiecim.pl, www.mpit-oswiecim.neostrada.pl TARNÓW Tarnowskie Centrum Informacji Rynek 7, tel.: +48 14 688 90 90, fax: +48 14 688 90 92, centrum@it.tarnow.pl www.go-tarnow.com ZAKOPANE it Centrum Informacji Turystycznej, ul. Kościuszki 17, tel.: +48 18 201 22 11, fax: +48 18 206 60 51, info@um.zakopane.pl, www.zakopane.pl Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Departament Promocji, Turystyki i Współpracy Międzynarodowej, ul. Basztowa 22, 31-156 Kraków turystyka@umwm.pl www.malopolskie.pl Opracowanie redakcyjne: Zespół ds. Rozwoju Turystyki UMWM Współpraca: Diecezjalne Centrum Informacji, Promocji i Turystyki w Krakowie Tekst: słowa Jana Pawła II (str. 2-8); K. Bzowski (str. 9-10) Zdjęcia: T. Warczak (str. 1-3), P. Mierniczak (str. 5), Archiwum POT (str. 5), T. Gębuś (str. 6), Archiwum Sanktuarium M.B. Fatimskiej na Krzeptów (str. 7), Archiwum Biura Promocji Zakopanego (okładka) Projekt graficzny: H. Karapuda. utopja@tlen.pl Projekt okładki: Jan Michalski Realizacja Wydawnicza: Fabryka Grafiki, Kraków, tel. +48 12 637 13 12, www.fabrykagrafiki.com
WYBRANE SANKTUARIA I MIEJSCA KULTU RELIGIJNEGO 1. Kraków Sanktuarium Ecce Homo św. Brata Alberta Mogiła, Sanktuarium Świętego Krzyża Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Sanktuarium Matki Bożej Piaskowej Sanktuarium maryjne - Domek Loretański Łagiewniki, Sanktuarium Bożego Miłosierdzia Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia Skałka, Sanktuarium św. Stanisława Biskupa Męczennika Sanktuarium Bł. Marii Angeli Truszkowskiej 2. Czerna Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej 3. Kalwaria Zebrzydowska Oświęcim Sanktuarium pasyjno-maryjne 4. Limanowa Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej 5. Lipnica Murowana Sanktuarium bł. Szymona z Lipnicy oraz Sióstr Ledóchowskich 6. Ludźmierz Sanktuarium Matki Bożej Królowej Podhala 7. Miechów Sanktuarium Grobu Lożego 8. Maków Podhalański Sanktuarium MB Makowskiej Opiekunki Rodzin 9. Nowy Sącz Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia Sanktuarium Przemienienia Pańskiego 10. Stary Sącz Sanktuarium św. Kingi 11. Szczyrzyc Sanktuarium Dobrotliwej Matki Bożej 12. Tarnów Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej 13. Tropie Sanktuarium św. Świerada 14. Tuchów Sanktuarium Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny 15. Wadowice Sanktuarium św. Józefa Bazylika Ofiarowania Najświętszej Marii Panny Kościół św. Piotra - Sanktuarium Matki Boskiej Fatimskiej 16. Zakopane Kalatówki, Sanktuarium św. Brata Alberta Krzeptówki, Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej Wiktorówki, Sanktuarium Matki Bożej Królowej Tatr Częstochowa A4 2 Czerna 15 3 Wadowice Kalwaria Zebrzydowska 4 7 Maków Podhalński 8 Miechów 1 7 KRAKÓW 11 Szczyrzyc 7 6 Ludźmierz 16 Zakopane Warszawa Lipnica 5 Murowana 13 Tropie Limanowa 4 4 Sanktuaria Miejsca papieskie NOWY SĄCZ 9 10 Stary Sącz TARNÓW 12 14 Tuchów Polska Rzeszów Województwo Małopolskie