Władysław Broniewski KALENDARIUM 1897 Urodził się 17 grudnia w Płocku jako syn Antoniego i Zofii z Lubowidzkich. 1906 Rozpoczyna naukę w Gimnazjum Polskim Macierzy Szkolnej w Płocku. 1912 W listopadzie pisze swój pierwszy znany wiersz Panieneczka z udziałówki. 1914 W gimnazjum razem z kolegami zaczyna wydawać pismo Młodzi idą (ukazują się dwa numery), które w większości wypełnia własnymi wierszami i artykułami. 1915 8 kwietnia mimo sprzeciwu rodziny rzuca szkołę i z grupą kolegów zaciąga się do Legionów. Już 12 kwietnia zostaje przyjęty do 4. pułku piechoty Legionów, a od 17 kwietnia do 9 czerwca uczęszcza do szkoły podoficerskiej w Kamieńsku. W dniach 1-3 sierpnia uczestniczy w bitwie pod Jastkowem. 1917 Po odmowie złożenia przysięgi na wierność Austrii i Niemcom, 27 lipca zostaje wraz z innymi legionistami internowany w obozie w Szczypiornie pod Kaliszem, skąd zostaje zwolniony dopiero 15 grudnia. 1918 Po zakończeniu wojny opuszcza wojsko i wraca do Płocka. Chce kontynuować naukę w gimnazjum, a gdy okazuje się to niemożliwe, 23 października eksternistycznie składa egzamin dojrzałości w Warszawie i rozpoczyna studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. W listopadzie na wieść o wybuchu wojny polsko-sowieckiej zgłasza się jako ochotnik do wojska. 1919-1921 Jako oficer 1. pułku piechoty Legionów bierze udział w walkach z Armią Czerwoną na terenie Ukrainy, Białorusi i Litwy. 1920 1 kwietnia dostaje nominację na kapitana Wojska Polskiego. 31 sierpnia za zdobyty przyczółek w Drohiczynie zostaje odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari. 1921 12 maja i 30 czerwca zostaje odznaczony czterema Krzyżami Walecznych za Lidę, Demidówkę, Kołpytów i Kniahinin. Jesienią na własną prośbę zostaje przeniesiony do rezerwy.
Pracuje jako inspektor w Związku Strzeleckim młodzieżowej paramilitarnej organizacji piłsudczykowskiej. 1921-1925 Studiuje na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego ostatni egzamin zdaje 12 lutego 1925 r. 1923 Zostaje sekretarzem redakcji Nowej Kultury na stanowisku do 1924 r. 1924 W Nowej Kulturze ukazuje się pierwszy utwór podpisany imieniem i nazwiskiem Broniewskiego przekład z języka rosyjskiego wiersza Włodzimierza Majakowskiego Poeta-robotnik. Podróżuje do Czech, Niemiec, Włoch i Francji. W Pradze przez kilka miesięcy pracuje w Konsulacie Rzeczypospolitej Polskiej. W grudniu debiutuje własnymi wierszami w Wiadomościach Literackich, najważniejszym piśmie kulturalnym II RP. 1925 W lutym ukazuje się debiutancki tomik wierszy Broniewskiego Wiatraki, a późnym latem wspólna z Witoldem Bandurskim i Stanisławem Standem książka (właściwie biuletyn poetycki) Trzy salwy. Rozpoczyna pracę jako sekretarz redakcji Wiadomości Literackich pracuje tu do 1936 r. Zakłada i prowadzi (razem ze Stanisławem Ryszardem Standem) amatorski Warszawski Teatr Robotniczy. 1926 28 listopada w kościele ewangelickim w Kaliszu bierze ślub z Janiną Kunig. Małżonkowie zamieszkują w Warszawie przy ulicy Sandomierskiej 17. 1927 W marcu w wydawnictwie Książka ukazuje się drugi tom wierszy poety Dymy nad miastem (bez usuniętego po interwencji cenzury utworu Do towarzyszy broni). Spotyka się w Warszawie z idolem młodości, Włodzimierzem Majakowskim. 1928 Cenzura konfiskuje wydrukowany już nakład poematu Komuna Paryska, dopatrując się w nim cech przestępstwa. Poemat ukazuje się w następnym roku w Związku Sowieckim. W Polsce w całości zostanie wydrukowany dopiero po wojnie. 1929 Zostaje członkiem redakcji Miesięcznika Literackiego współpraca potrwa do 1928 r. 24 listopada przychodzi na świat jedyna córka Władysława Broniewskiego Joanna (Anka).
1931 13 września razem z Aleksandrem Watem, Janem Hempelem i innymi redaktorami Miesięcznika Literackiego Broniewski zostaje aresztowany i osadzony na dwa miesiące w Areszcie Centralnym przy ulicy Daniłowiczowskiej w Warszawie. 1932 Ukazuje się trzeci zbiór wierszy Broniewskiego Troska i pieśń (Księgarnia F. Hoesicka). 1934 Poeta odbywa dwumiesięczną podróż przez Ukrainę i Rosję. 1936 16-17 maja uczestniczy w Zjeździe Pracowników Kultury we Lwowie. Ukazują się Bajki Kornieja Czukowskiego w tłumaczeniu Broniewskiego (nakładem Wydawnictwa Jakuba Przeworskiego). 1938 Rozstaje się z żoną Janiną Broniewską (formalny rozwód wezmą dopiero w 1946 r.). W czerwcu poznaje aktorkę Marię Zarębińską, która zostaje jego towarzyszką życia. Jesienią ukazuje się kolejny tom wierszy Krzyk ostateczny (Wydawnictwo Jakuba Mortkowicza). 1939 9 kwietnia w czasopiśmie Czarno na Białem ogłasza wiersz Bagnet na broń. Otrzymuje nagrodę ufundowaną przez Związek Zawodowy Literatów Polskich. Po wybuchu wojny, 7 września na rowerze wyrusza w poszukiwaniu swojego pułku przemierza trasę Warszawa Lublin Lwów Tarnopol. 12 września otrzymuje przydział do Ośrodka Zapasowego 28. Dywizji Piechoty w Zbarażu, ale nie zdąży już wziąć udziału w walkach. Trafia do Lwowa, gdzie zostaje kierownikiem literackim Teatru Polskiego. 1940 W nocy z 23 na 24 stycznia (w wyniku prowokacji) zostaje aresztowany w Klubie Inteligencji we Lwowie i osadzony w więzieniu NKWD na Zamarstynowie, skąd po upływie pół roku, w czerwcu przewieziony zostaje do więzienia na Łubiance w Moskwie. Na ponad pięć lat traci kontakt z Marią Zarębińską. 1941 Przewieziony przez moskiewskie Butyrki do Saratowa. 7 sierpnia, po wcześniejszym przewiezieniu do Ałma-Aty, zostaje wypuszczony na wolność po podpisaniu układu między Związkiem Sowieckim a polskim rządem na emigracji.
27 sierpnia wstępuje do organizowanej przez gen. Władysława Andersa polskiej armii i w grudniu zostaje korespondentem wojennym oraz redaktorem technicznym w tygodniku Polska. 1942 Z rozkazu gen. Andersa 14 kwietnia zostaje dowódcą 8. kompanii 16. pułku w 6. Dywizji Piechoty, a później w lipcu oficerem oświatowym Szkoły Podchorążych 6. Dywizji Piechoty w Szachrisjabz w Uzbekistanie. W sierpniu wraz z armią Andersa opuszcza Związek Radziecki i ewakuuje się na Bliski Wschód (przez Iran i Irak do Jerozolimy). 1943 Po konflikcie z innymi oficerami, 1 lutego zostaje przeniesiony z czynnej służby do służby cywilnej w Polish Centre Information (Polskim Centrum Informacji) w Jerozolimie obejmuje stanowisko redaktora technicznego w dwutygodniku W Drodze. 12 kwietnia zostaje aresztowana Maria Zarębińska (następnie przechodzi przez Pawiak, Oświęcim, Ravensbruck, Altenburg). W lipcu ukazuje się tom wierszy z lat 1939-1943 Bagnet na broń (Wydawnictwo W Drodze, Jerozolima). 1944 Pracuje nad zakrojonym na 10 000 wierszy poematem Bania z poezją, którego nie kończy. 1945 W lipcu w Jerozolimie ukazuje się tom wierszy Drzewo rozpaczające (Wydawnictwo W Drodze, Jerozolima). Otrzymuje informację o śmierci Marii Zarębińskiej w obozie w Oświęcimiu. Podejmuje decyzję o pozostaniu na emigracji, w październiku wyjeżdża z Jerozolimy do Anglii. W listopadzie, po otrzymaniu wiadomości, że Maria Zarębińska jednak żyje, wraca do Polski i zatrzymuje się w Łodzi w Domu Literatów przy alei Kościuszki 98. 1946 Otrzymuje Nagrodę Literacką Miasta Łodzi i Warszawy oraz Złoty Krzyż Zasługi. Publikuje wiersze i broszury popierające nowy ustrój. Pisze przedmowę do książki Antysemita z przekonania Juliana Bendy, z dramatycznymi słowami na temat polskiego antysemityzmu. W czerwcu rozwodzi się formalnie z Janiną Broniewską. Odwozi Zarębińską do kliniki Hirslanden w Zurychu biorą tam symboliczny ślub. 1947 5 lipca w klinice w Zurychu umiera Maria Zarębińska. Jesienią przenosi się do Warszawy i zamieszkuje w kamienicy w alei Róż.
2 grudnia ukochana córka Anka wychodzi za mąż za dziennikarza Stefana Kozickiego. 1948 Ukazują się Wiersze warszawskie (Państwowy Instytut Wydawniczy). 11 marca Broniewski żeni się z Wandą Burawską z domu Szpilrejn. Adoptuje córkę Marii Zarębińskiej Majkę. Latem bierze udział w Kongresie Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu. 14 września Broniewskiemu rodzi się wnuczka Ewa, córka Anki. 1949 18 lutego wychodzi Opowieść o życiu i śmierci Karola Waltera- Świerczewskiego, robotnika i generała. W grudniu pisze na konkurs poemat Słowo o Stalinie utwór ukaże się rok później nakładem Książki i Wiedzy. Otrzymuje Order Sztandar Pracy I klasy. 1950 Polska świętuje 25-lecie twórczości poety z tej okazji Broniewski zostaje honorowym obywatelem Płocka, dostaje Państwową Nagrodę Literacką I stopnia za całokształt twórczości, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, a w prezencie od rządu działkę przy ulicy Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie, gdzie stanie dom poety. 1951 Powstaje poemat Mazowsze. Ukazuje się pierwszy po wojnie tom z nowymi wierszami Nadzieja (Książka i Wiedza) i jedyny w dorobku poety tom wierszy dla dzieci Dla małych dzieci (nakładem Czytelnika). 13 czerwca ślub z dziennikarzem Lechem Andrzejem Pijanowskim bierze adoptowana córka Broniewskiego, Majka. 1953 Razem z córką Anką rozpoczyna pracę nad filmem Brzegiem Wisły, opartym na wierszach Broniewskiego. W listopadzie wprowadza się z żoną do domu przy ulicy Jarosława Dąbrowskiego 51 w Warszawie. 1954 Podczas jednego ze spotkań w Belwederze Broniewski odmawia prezydentowi PRL Bolesławowi Bierutowi napisania nowego hymnu Polski. 1 września umiera tragicznie ukochana córka Joanna (Anka). Pogrzeb Anki odbywa się 4 września na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. 6 września na zlecenie Jakuba Bermana Broniewski zostaje siłą przewieziony do Państwowego Sanatorium dla Nerwowo Chorych w Kościanie. Zostaje
zwolniony cztery tygodnie później (3 października) po podjęciu strajku głodowego (i interwencji ministra zdrowia). 1955 Wyjeżdża do Związku Radzieckiego jako członek polskiej delegacji na obchody 100-lecia śmierci Adama Mickiewicza. Otrzymuje najwyższy w PRL Order Budowniczych Polski Ludowej. 1956 W czerwcu ukazuje się poświęcony zmarłej córce tom wierszy Anka (Państwowy Instytut Wydawniczy). Zdzisław Najder atakuje Broniewskiego w Przeglądzie Kulturalnym za Słowo o Stalinie. 1960 Ukazuje się zbiór przekładów Moje przyjaźnie poetyckie (Państwowy Instytut Wydawniczy), w którym znalazły się m. in. tłumaczenia wierszy Jesienina, Majakowskiego i songów Brechta. 1961 Broniewski otrzymuje Nagrodę Pen Clubu. Jesienią trafia do kliniki rządowej przy ulicy Emilii Plater w Warszawie, kilka razy korzysta z przepustek. Diagnoza lekarzy jest jednoznaczna rak krtani. 1962 W wyniku choroby Władysław Broniewski umiera 10 lutego. Zostaje pochowany na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach. Źródła: W słowach jestem wszędzie Wspomnienia o Władysławie Broniewskim, Zebrała i opracowała Mariola Pryzwan, PIW, Warszawa 2011 Mariusz Urbanek, Broniewski. MIŁOŚĆ, WÓDKA, POLITYKA, Wydawnictwo Iskry, Warszawa, 2011