KRYTERIA WYMAGAŃ Z PRZYRODY DLA KLASY VI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE W I SEMESTRZE (2012/2013) POZIOM KONIECZNY Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: wskazuje na mapie kontynenty i oceany przebieg granic pomiędzy nimi odczytuje na mapie nazwy półwyspów, wysp, archipelagów, zatok wymienia najważniejsze cechy ukształtowania powierzchni Ziemi wyjaśnia pojęcia atmosfera, hydrosfera, litosfera wymienia nazwiska badaczy i odkrywców nowych lądów wskazuje na mapie najdłuższe rzeki, największe i najgłębsze jeziora, największe miasta wymienia zasługi Mikołaja Kopernika dla nauki wymienia główne elementy poznanych krajobrazów (lasy równikowe, sawanny, stepy, pustynie, wybrzeża Morza Śródziemnego, tajgę, tundrę) wskazuje na mapie poznane krajobrazy wskazuje na mapie poznane strefy klimatyczne wskazuje na mapie i nazywa wielkie okręgi przemysłowe świata określa skąd pochodzą pokarmy, które spożywa wykazuje brak zaangażowania na lekcji lub przeszkadza w lekcji często jest nieprzygotowany do lekcji, nie nosi zeszytu, nie odrabia prac domowych POZIOM PODSTAWOWY Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie koniecznym wyjaśnia pojęcia: półwysep, wyspa, archipelag, zatoka, cieśnina wskazuje na mapie trasy wypraw wielkich odkrywców określa położenie geograficzne dowolnego obiektu na mapie opisuje ukształtowanie powierzchni kontynentów na dowolnym modelu Ziemi wskazuje Ziemię w Układzie Słonecznym wymienia inne planety Układu Słonecznego wyjaśnia, na czym polega ruch obiegowy i obrotowy Ziemi wyróżnia na podstawie mapy strefy oświetlenia Ziemi oblicza różnice czasu na Ziemi na podstawie mapy stref czasowych odnajduje w dostępnych źródłach informacje dotyczące kosmosu wskazuje na mapie strefy klimatyczne wymienia cechy klimatu poznanych krajobrazów na podstawie mapy podaje przykłady roślin i zwierząt występujących w poznanych krajobrazach i potrafi je rozpoznać wymienia cechy charakterystyczne poznanych krajobrazów opisuje problemy wielkich miast świata wskazuje na mapie obszary roponośne podaje przykłady surowców przeznaczonych przez człowieka do celów energetycznych, dla hutnictwa metali i przemysłu chemicznego wykazuje średnie zaangażowanie na lekcji, czasami przeszkadza w lekcji czasami jest nieprzygotowany do lekcji, zapomina zeszytu lub pracy domowej 1
POZIOM ROZSZERZONY Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie podstawowym opisuje na podstawie ilustracji ogólną budowę wnętrza Ziemi analizuje osiągnięcia odkrywcze wypraw geograficznych omawia na podstawie mapy i wykresów rzeźbę powierzchni Ziemi i dna oceanów stosuje długość i szerokość geograficzną w określaniu położenia obiektów na kuli ziemskiej wskazuje zależność istnienia rzek od klimatu wymienia następstwa ruchu obiegowego i obrotowego Ziemi wskazuje na mapie nieba: gwiazdę, planetę, satelitę, meteor, planetoidę, kometę tłumaczy zasadę roku przestępnego wskazuje na mapie obszary stref klimatycznych przedstawia argumenty przemawiające za koniecznością ochrony lasów określa na podstawie posiadanych informacji walory turystyczne wybranych państw podaje cechy i obszar występowania poznanych klimatów analizuje diagramy klimatyczne poznanych krajobrazów omawia wpływ danego klimatu na działalność człowieka opisuje warunki życia na terenach poznanych krajobrazów porównuje standard życia w mieście i na wsi wyjaśnia związek pomiędzy występowaniem surowców mineralnych, a tworzeniem okręgów przemysłowych jest aktywny na lekcji i nie przeszkadza w prowadzeniu lekcji systematycznie przygotowuje się do lekcji, sporadycznie zdarza mu się zapomnieć zeszytu pracy domowej POZIOM DOPEŁNIAJĄCY Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie rozszerzonym wyjaśnia na podstawie ilustracji ruch płyt litosfery i jego skutki wskazuje na mapie granice płyt litosfery wskazuje na mapie i określa ukształtowanie poszczególnych kontynentów ocenia gospodarcze wykorzystanie rzek i jezior przez człowieka analizuje schemat zaćmienia Słońca i Księżyca wyjaśnia procesy syntezy termojądrowej podaje i wyjaśnia następstwa ruchu obiegowego i obrotowego Ziemi wyjaśnia zmianę w oświetleniu Ziemi w ciągu roku i przedstawia wynikające stąd konsekwencje oblicza czas słoneczny i strefowy na kuli ziemskiej omawia na podstawie ilustracji ogólną budowę wszechświata i naszej galaktyki wykazuje przystosowania roślin i zwierząt do środowiska ocenia warunki życia w poznanych krajobrazach wykreśla samodzielnie diagramy klimatyczne dla wybranych miejsc na kuli ziemskiej wymienia problemy z jakimi boryka się współczesny świat wykazuje wysokie zaangażowanie na lekcji, nigdy nie przeszkadza w jej prowadzeniu jest zawsze przygotowany do lekcji, nigdy nie zapomina zeszytu pracy domowej 2
POZIOM TWÓRCZY Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie dopełniającym ocenia na przykładzie krain zależność życia człowieka od warunków przyrodniczych wykazuje jego wpływ na środowisko charakteryzuje wybrane krainy geograficzne na podstawie informacji zawartych w atlasie wykonuje modele przyrządów do badania kosmosu uzasadnia, że człowiek może przyczynić się do zmian w biosferze wykazuje zależności występujące między klimatem, roślinnością i krajobrazem a działalnością człowieka wykazuje wzorowe zaangażowanie na lekcji, nigdy nie przeszkadza w jej prowadzeniu jest zawsze przygotowany do lekcji, nigdy nie zapomina zeszytu pracy domowej 3
KRYTERIA WYMAGAŃ Z PRZYRODY DLA KLASY VI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE W II SEMESTRZE POZIOM KONIECZNY Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: I podaje przykłady zastosowania substancji i ciał fizycznych w przyrodzie, życiu człowieka podaje przykłady zjawisk fizycznych i przemian chemicznych, zna ich zastosowania w nauce i technice wymienia poznane substancje proste i złożone podaje ich zastosowania wymienia rodzaje energii i ich zastosowanie określa tor, drogę, prędkość ciała w ruchu wskazuje na mapie obszary szczególnie zagrożone trzęsieniami ziemi i wybuchami wulkanów potrafi naelektryzować ciało fizyczne i wskazać jego elektryczne właściwości uzasadnia, że metale są dobrymi przewodnikami ciepła i elektryczności wie, że ciepło mierzy się za pomocą termometrów w skali Celsjusza lub Kelvina; odczytuje temperaturę z termometru zna budowę atomu wie, co nazywamy prądem elektrycznym; podaje przykłady zastosowania prądu elektrycznego wymienia zasady obchodzenia się z urządzeniami elektrycznymi podaje sposoby postępowania w wypadku porażenia prądem elektrycznym określa bieguny magnetyczne Ziemi za pomocą igły magnetycznej kompasu wyjaśnia, dlaczego otaczający świat widzimy w kolorach zna kolory podstawowe i złożone robi zdjęcia aparatem fotograficznym wymienia przyrządy optyczne i ich zastosowanie w nauce i technice wie, co jest źródłem dźwięku zna budowę oka i ucha ludzkiego dba o higienę narządu słuchu i wzroku korzysta z urządzeń do zapisywania i odtwarzania dźwięków obrazów korzysta z maszyn prostych przy wykonywaniu pracy wie, czym zajmuje się elektronika posługuje się telefonem stacjonarnym i komórkowym nazywa części roweru i zna ich zastosowanie podczas jazdy II opisuje budowę i funkcje komórek roślinnych i zwierzęcych podaje sposoby odżywiania się, wymiany gazowej i wydalania szkodliwych substancji przez poznane rośliny i zwierzęta wymienia sposoby rozmnażania się poznanych roślin i zwierząt wie, jak rośliny i zwierzęta reagują na bodźce środowiska podaje przykłady miejsc, w których zachodzą korzystne i niekorzystne zmiany wynikające z działalności człowieka wykazuje brak zaangażowania na lekcji lub przeszkadza w lekcji często jest nieprzygotowany do lekcji, nie nosi zeszytu, nie odrabia prac domowych POZIOM PODSTAWOWY Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie koniecznym I opisuje mechaniczne właściwości ciał lotnych, ciekłych i stałych podaje przykłady transportu substancji na drodze dyfuzji w procesach życiowych roślin i zwierząt określa ilość materii (masę) za pomocą przyrządów pomiarowych oblicza masę i ciężar ciała fizycznego wyjaśnia na przykładach znaczenie zjawisk fizycznych i procesów chemicznych zachodzących w przyrodzie charakteryzuje właściwości kwasów, zasad i soli na podstawie wyników doświadczenia 4
wyjaśnia czym jest energia i jakim przemianom ulega wyjaśnia na przykładach pojęcie ruchu względem układu odniesienia przedstawia przyczyny trzęsień ziemi i wybuchów wulkanów wyjaśnia na przykładach przewodzenie ciepła pomiędzy ciałami stałymi, ciekłymi i gazowymi wyjaśnia zjawisko przepływu prądu elektrycznego w przewodnikach za pomocą symboli i schematów buduje proste obwody elektryczne posługuje się pojęciami: natężenie, napięcie, moc wyjaśnia zasadę działania kompasu i sprawnie się nim posługuje opisuje budowę i działanie magnesu wymienia źródła światła wykonuje rysunek ilustrujący prostoliniowy bieg promieni światła wyróżnia rodzaje promieniowania wskazuje przykłady zastosowania światła w nauce i technice rozpoznaje na rysunkach elementy budowy oka i ucha ludzkiego charakteryzuje cechy dźwięku ocenia wpływ nowoczesnych technik na doskonalenie dźwięku i obrazu w odbiornikach rtv wymienia zasady działania poznanych urządzeń technicznych posługuje się komputerem i Internetem wskazuje elementy budowy samochodu opisuje ich działanie II rozróżnia, lokalizuje i opisuje budowę funkcję poznanych tkanek roślinnych i zwierzęcych zna potrzeby pokarmowe źródła energii roślin i zwierząt porównuje drogi transportu substancji u poznanych roślin i zwierząt przedstawia rozmnażanie jako proces prowadzący do powstania potomstwa wyjaśnia, na czym polega racjonalna gospodarka zasobami przyrody zna nazwiska polskich badaczy, naukowców i podróżników wykazuje średnie zaangażowanie na lekcji, czasami przeszkadza w lekcji czasami jest nieprzygotowany do lekcji, zapomina zeszytu lub pracy domowej POZIOM ROZSZERZONY Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie podstawowym I analizuje i interpretuje wyniki doświadczenia potwierdzającego drobinową budowę materii ciał lotnych, ciekłych i stałych demonstruje doświadczenie ilustrujące zjawisko dyfuzji i lokalizuje to zjawisko w organizmach roślinnych i zwierzęcych wyjaśnia na przykładach, na czym polegają przemiany chemiczne buduje modele cząsteczek według podanych schematów podaje przykłady wykorzystania różnych rodzajów energii przedstawia zjawisko ruchu: słownie, graficznie, za pomocą tabel podaje argumenty uzasadniające zagrożenia i korzyści spowodowane wybuchami wulkanów określa czynniki, od których zależy szybkość przepływu ciepła między ciałami wyjaśnia związek zjawisk elektrycznych z drobinową budową materii wyjaśnia zjawiska przyciągania i odpychania ciał naelektryzowanych wykreśla pole magnetyczne wokół magnesu sztabkowego wskazuje korzyści wynikające z możliwości wykorzystania elektromagnesu w nauce i technice porównuje budowę i funkcjonowanie oka z aparatem fotograficznym omawia rolę elementów budowy oka i ucha w procesie widzenia i słyszenia wykonuje rysunek ilustrujący załamanie światła na granicy dwóch ośrodków o różnych właściwościach wyjaśnia, że światło białe jest mieszaniną wielu barw porządkuje rodzaje promieniowania w zależności od długości fali doświadczalnie wykazuje istnienie fali dźwiękowej podaje sposoby wykorzystania ultradźwięków w medycynie i technice 5
wskazuje korzyści wynikające z możliwości praktycznego wykorzystania zdobyczy elektroniki opisuje zasady działania wybranych maszyn złożonych podaje cechy samochodu idealnego dla środowiska naturalnego II przedstawia współdziałanie między organellami w procesach życiowych komórki rozumie hierarchiczność budowy materii ożywionej porównuje potrzeby pokarmowe źródła energii roślin i zwierząt wykazuje związek między sposobami rozmnażania a środowiskiem życia poznanych organizmów analizuje schematy ilustrujące powstawanie odruchów bezwarunkowych i warunkowych, podaje przykłady tych odruchów wyjaśnia, na czym polega zrównoważony rozwój gospodarki kraju charakteryzuje wkład polskich uczonych do rozwoju nauk przyrodniczych przedstawia udział polskich podróżników w poznawaniu świata jest aktywny na lekcji i nie przeszkadza w prowadzeniu lekcji systematycznie przygotowuje się do lekcji, sporadycznie zdarza mu się zapomnieć zeszytu pracy domowej POZIOM DOPEŁNIAJĄCY Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie rozszerzonym I uzasadnia drobinową budowę materii i jej zróżnicowanie decydujące o właściwościach ciał gazowych, ciekłych i stałych ilustruje za pomocą diagramu ilościowe pomiary masy różnych ciał fizycznych zapisuje równania reakcji chemicznych wyjaśnia związki pomiędzy właściwościami substancji a ich zastosowaniem w życiu człowieka, nauce i technice uzasadnia na przykładach względność ruchu ciał fizycznych zapisuje w postaci wykresu i odczytuje z niego dane o właściwościach ruchu biegle wykonuje obliczenia dotyczące drogi, czasu i prędkości poruszającego się ciała ocenia zagrożenia dla środowiska przyrodniczego wynikające z trzęsienia Ziemi wyjaśnia zjawisko wyładowań elektrycznych w atmosferze opisuje zjawisko tęczy jako rozszczepienie światła białego w kropelkach wody ocenia jakość zrobionego zdjęcia ocenia zalety maszyn prostych w poznanych urządzeniach technicznych wyjaśnia, korzystając z praw fizyki, podstawy uzyskiwania łączności dwustronnej wskazuje możliwości wykorzystania prostych elementów w tworzeniu układów scalonych ocenia porównuje wady i zalety roweru samochodu ocenia wpływ maszyn latających na rozwój cywilizacji II wskazuje powiązania w funkcjonowaniu poszczególnych układów w ciele zwierząt omawia sposoby kontaktowania się roślin ze środowiskiem (wymiana gazowa, odżywiania, wydalanie, rozmnażania reakcja na bodźce) wskazuje korzyści i zagrożenia wynikające z działalności człowieka w przyrodzie ocenia korzyści płynące z rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego kraju wykazuje wysokie zaangażowanie na lekcji, nigdy nie przeszkadza w jej prowadzeniu jest zawsze przygotowany do lekcji, nigdy nie zapomina zeszytu pracy domowej 6
POZIOM TWÓRCZY Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: opanował wymagania określone w poziomie dopełniającym I podaje fakty uzasadniające wpływ ilości materii na procesy fizyczne zachodzące w przyrodzie biegle oblicza ciężar, masę i gęstość różnych ciał fizycznych według wzoru potrafi wykonać modele budowy atomów wymienia argumenty przemawiające za przeciw budowie elektrowni jądrowych potrafi wykonać model budowy wulkanu biegle przelicza temperatury podane w skalach Celsjusza Kelvina opisuje działanie piorunochronu potrafi wykonać urządzenie camera obscura porównuje mechanizm powstawania obrazu na siatkówce oka i w camera obscura opisuje zasady działania sejsmografu analizuje zakresy słyszalności zwierząt i wyjaśnia jaki ma to związek z przystosowaniem ich do środowiska przygotuje plakat na temat Świat jest globalną wioską lub Współczesne osiągnięcia techniki wyjaśnia związki pomiędzy matematyką, prawami przyrody i elektroniką, posługując się przykładami II wymieni osiągnięcia Antoniego van Leeuwenhoeka wyjaśni pojęcia autotrofizm i heterotrofizm omawia zasady osmoregulacji u ryb przygotuje plakat na temat Cykl życiowy rośliny okrytonasiennej lub Przemiana pokoleń chełbi modrej założy hodowlę doniczkową rośliny z jej fragmentów ciała (rozmnażanie wegetatywne) demonstruje doświadczalnie rodzaje ruchów u roślin (taksje, tropizmy, nastie) wyjaśni pojęcie ekorozwój przygotuje gazetkę na temat Choroby cywilizacyjne XXI wieku dokona prezentacji osiągnięć polskich naukowców i podróżników (innych niż omawianych na lekcji) wykazuje wzorowe zaangażowanie na lekcji, nigdy nie przeszkadza w jej prowadzeniu jest zawsze przygotowany do lekcji, nigdy nie zapomina zeszytu pracy domowej Opracowała: Izabela Jedwabska 7