LISTA ZAGROŻONYCH OBIEKTÓW PRZEMYSŁOWYCH Obiekty będące własnością Skarbu Państwa lub Spółek Skarbu Państwa: 1. Dwie wieże wyciągowe dawnej KWK Polska Adres: Świętochłowice, ul. Wojska Polskiego 16 - kozłowa wieża wyciągowa dawnego szybu II z 1891 r., - basztowa wieża wyciągowa dawnego szybu I z 1908 r. Ochrona prawna: rejestr zabytków: A/110/04 Uwagi: obiekt dostał dofinansowanie ze środków UE w ramach RPO Województwa Śląskiego na rewitalizację, która ma zakończyć się w 2015 r., Skarb Państwa reprezentuje prezydent miasta, 2. Zabudowania dawnej kopalni Ignacy - Hoym Adres: Rybnik - Niewiadom, ul. Ignacego Mościckiego 3 - budynek nadszybia szybu Głowacki z wieżą wyciągową (wieża z 1901 r.), - budynek maszyny wyciągowej szybu Głowacki z parową maszyną wyciągową z 1900 r., - budynek nadszybia z wieżą wyciągową szybu Kościuszko (wieża z 1921 r.), - budynek maszyny wyciągowej szybu Kościuszko wraz z parową maszyną wyciągową z 1920 r., - budynek elektrowni - sprężarkownia. Ochrona prawna: rejestr zabytków: A/165/05 Uwagi: czynny jest tylko jeden szyb wentylacyjny, w kopalni nie ma wydobycia, do 2015 roku ma trwać rewitalizacja maszynowni szybu Głowacki, stolarni oraz terenu przyległego, środki pozyskało miasto Rybnik, które jest współwłaścicielem zabytkowej kopalni. 1
3. KWK Wieczorek Adres: Katowice - Janów, ul. Szopienicka (naprzeciw nr 41) - budynek nadszybia z wieżą wyciągową (wieża z 1907/1967 r.), - budynek sortowni, - budynek maszynowni skip z maszyną wyciągową z napędem elektrycznym z 1907 r., - budynek maszynowni klatka z maszyną wyciągową z napędem elektrycznym z 1907 r., - budynek przetwornic z przetwornicami, -budynek warsztatu mechanicznego i kuźni, - budynek stolarni, - budynek cechowni i łaźni. Ochrona prawna: rejestr zabytków: A/1384/89 Uwagi: od kilku lat podawane są informacje o zamknięciu obiektu, jednak kopalnia cały czas pracuje, prawdopodobnie kopalnia zostanie zamknięta do 2020 roku. 4. Zespół dawnej kopalni Anna z elektrociepłownią Adres: Pszów, ul. Księdza Pawła Skwary 44 - zespół zabudowy maszynowni, kotłowni i administracji elektrowni z wyposażeniem (turbina parowa akcyjna Curtisa z generatorem z 1915 r., turbina parowa akcyjna Zoelle z generatorem z 1928 r., zespół trzech kotłów pyłowych OP - 032, produkcji Rheinmetall Borsig Berlin Tegel, z lat 1942 1945, kocioł Wiesner z 1939 r., - budynek rozdzielni głównej, - budynek maszynowni szybu Chrobry z maszyną wyciągową przedziału Wschodni z napędem elektrycznym z 1916 r., maszyną wyciągową przedziału Zachodni z napędem elektrycznym z 1942/1943 r.), - budynek kuźni, 2
- budynek warsztatu elektrycznego, - budynek magazynu głównego, - budynek dyrekcji, - wieża wyciągowa szybu Jan z 1899 r., - budynek nadszybia z wieżą wyciągową szybu Chrobry I (1916/1985 r.), - budynek sortowni i płuczki, - budynek stacji ratownictwa, - budynek łaźni kobiet, - budynek administracyjny (dawny NOT), - przejście podziemne, wieża wodna przestrzennego: Zmiana Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Pszów Centrum; nr uchwały: XXII/62/2011 z dnia 21. 09. 2011 r.; trwa postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zabytków (1 budynek: oberża, kasyno, dom towarowy; zespół Elektrociepłowni, budynek maszynowni szybu Chrobry I ) Uwagi: w kopalni nie ma już wydobycia, jedyny szyb, który jeszcze pozostał służy do transportu ludzi i materiałów; elektrociepłownia jest własnością prywatną. 5. Zespół zabudowy KWK Marcel z wieżą szybu Wiktor Adres: Radlin, ul. Wojciecha Korfantego 72 - basztowa wieża wyciągowa szybu Wiktor z maszyną wyciągową z napędem elektrycznym z 1914 r., - zespół warsztatów i kuźni, - budynek administracyjny, - budynek dyrekcji, - budynek łaźni, 3
- budynek cechowni, - budynek straży pożarnej, -budynek rozdzielni 20 kw - zespół elektrowni z wyposażeniem (turbina parowa akcyjna z generatorem AEG z 1939 r., turbina parowa małej mocy o nie ustalonym czasie budowy i cechach producenta - prawdopodobnie z okresu II wojny światowej, wykorzystywana w ciągu technologicznym odgazowywania wody w obiegu kotłowym jako napęd współczesnej pompy OW - 150). Obiekt należy do wyodrębnionej Elektrociepłowni Marcel Sp. z o.o., - zespół kotłowni z wyposażeniem (cztery kotły stromorurkowe VKW produkcji Vereinigte Kesselwerke AG Düsseldorf, z 1943/1944 r., cztery sztuki młynów kulowych o nie ustalonym czasie budowy i cechach producenta zainstalowane w latach 50. XX w.). Obiekt należy do wyodrębnionej Elektrociepłowni Marcel Sp. z o.o. przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Radlin; nr uchwały: XL/397/2001 z dnia 25. 09. 2001 r. Uwagi: w kopalni prowadzone jest wydobycie, nie jest planowane zamknięcie 6. KWK Bobrek - Centrum Ruch Centrum Adres: Bytom ul. Łużycka - zespół budynków szybu Staszic z wieżą wyciągową (wieża z 1926 r.), - zespół nadszybowy szybów Rejtan i Skarga z wieżą wyciągową szybu Skarga (1941 r.) oraz wieżą wyciągową szybu Rejtan (1917/1940 r.), - budynek maszynowni szybu Rejtan, - budynek maszynowni szybu Skarga z wyposażeniem (maszyna wyciągowa z napędem elektrycznym z 1941 r.), - budynek rozdzielni, - budynek kotłowni (zach. fragment), - zespół warsztatów mechanicznych i kuźni, - budynek kompresorowni, - budynek kompresorowni starej, - budynek łaźni kobiet i lampiarni, - budynek łaźni górniczej nr 2. 4
Uwagi: W kopalni prowadzone jest wydobycie, ale w maju 2014 roku Kompania Węglowa ogłosiła plan wygaszenia wydobycia 7. KWK Mysłowice - Wesoła Adres: Mysłowice, ul. Świerczyny - budynek maszynowni szybu Jagiełło, - budynek maszynowni szybu Łokietek, - budynek dawnej siłowni energetycznej (budynek byłej elektrowni), - budynek rozdzielni głównej, - budynek działu zabezpieczenia ruchu (budynek biurowy działów BHP i szkoleń, TIP), - budynek warsztatu mechanicznego (w linii zabudowy maszynowni Jagiełło, po pn. - wsch. stronie), - wieża wyciągowa szybu Łokietek, - budynek komory ćwiczeń ratowniczych, - budynku magazynu odzieżowego, - budynek magazynu głównego. przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego w Mysłowicach; nr uchwały: XLV/889/132 z dnia 31. 10. 2013 r. (ochrona 5 budynków) Uwagi: w kopalni nie ma już wydobycia 8. KWK Bielszowice Adres: Ruda Śląska Bielszowice ul. Edmunda Kokota 169 - budynek sali zbornej, dawnej łaźni, szatni, cechowni, lampiarni (nr rej. A/316/10), - budynek portierni wraz z ogrodzeniem, - budynek wagi, - budynek warsztatowy - dawny magazyn żelaza, - budynek maszynowni szybu II, - budynek warsztatu mechanicznego i kuźni, - budynek maszynowni szybu I. 5
Uwagi: Na terenie zakładu wrak dawnej maszyny wyciągowej szybu I z 1942 r., z silnikiem parowym i tarczą cierną Koepe. Kratownicowe i basztowe wieże wyciągowe wszystkich szybów powstały po 1945 r. w tym dwa basztowe nadszybia dominujące nad okolicą. Ochrona prawna: rejestr zabytków: A/316/10 (łaźnia, cechownia, szatnia łańcuszkowa), pozostałe obiekty wskazane do gminnej ewidencji zabytków Uwagi: w kopalni prowadzone jest wydobycie, jednak kopalnia jest przeznaczona do zamknięcia 9. Ruch Makoszowy KWK Sośnica - Makoszowy Adres: Zabrze Makoszowy ul. Makoszowska -budynek dawnej siłowni (rozdzielnia i sprężarkownia) z wyposażeniem (sprężarka tłokowa z 1911 r.), dwa bliźniacze urządzenia produkcji Schwartzkopff Werke Berlin/G.A. Schütz Wurzen S.A., sprężarka tłokowa z 1923 r. SSW Berlin/G.A. Schütz Wurzen S.A., turbokompresor z 1939 r. - ZEG Berlin, nitowany zbiornik sprężonego powietrza ustawiony na zewnątrz, - budynek dyrekcji, - budynek cechowni, - budynek administracyjny przy cechowni i łaźni, - budynek maszynowni szybu IA, - budynek maszynowni szybu IB, - budynek maszynowni szybu IIA z wyposażeniem (maszyna wyciągowa z 1924/1925 r. z napędem elektrycznym), - budynek maszynowni szybu IIB, - zespół nadszybia dawnych szybów I i II z wieżą wyciągową szybu IA (1905 r.). Uwagi: W sylwecie zakładu dominuje potężne basztowe nadszybie szybu IV o charakterze współczesnym; w kopalni prowadzone jest wydobycie, jednak nie jest pewne czy kopalnia za 2-3 lata nie będzie zamknięta Obiekty będące własnością Grupy PKP: 1. Skansen Kolejnictwa Adres: Pyskowice, ul. Piaskowa (obok nr 2) 6
- hala wachlarzowa z 1902 r., - wieża wodna, - hala wagonowni, - budynek wielofunkcyjny, - budynek dyspozytorni, - budynek noclegowni i łaźni drużyn konduktorskich, - budynek biurowy - budowle (wiadukty, kanały oczystkowe, zasieki węglowe itd.) i obrotnica Ochrona prawna: rejestr zabytków: nr rej. A/46/01 (hala wachlarzowa), pozostałe obiekty wskazane do gminnej ewidencji zabytków; trwa postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zabytków (pozostałe obiekty oraz układ torowy) Uwagi: w skansenie znajduje się kolekcja taboru obejmująca od 70 do 100 jednostek stanowiących w większości własność prywatną. 2.Dworzec kolejowy z połowy XIX w. Adres: Sosnowiec Maczki ul. Stacyjna Ochrona prawna: rejestr zabytków: nr rej. A - 807/67 Uwagi: dworzec jest wyłączony z użytkowania 3. Dworzec kolejowy wraz z zespołem zabudowy dworca z końca XIX w. Adres: Ruda Śląska Chebzie ul. Dworcowa - dworzec - budynek administracyjny (1896 r.) - budynek poczty i przychodni (1896 r.) - budynek warsztatu transformatorowni (1896 r.) Uwagi: obiekt za równowartość podatku od nieruchomości wynajmuje miasta, planowane jest tak urządzenie przestrzeni na działania artystyczne, obiekt nie funkcjonuje jako dworzec 4. Dworzec kolejowy z 1890 r. Adres: Będzin ul. Kościuszki Uwagi: dworzec jest wyłączony z użytkowania 7
5. Dworzec kolejowy z 1888 r. Adres: Dąbrowa Górnicza ul. Kościuszki Uwagi: dworzec jest wyłączony z użytkowania 6. Dworzec kolejowy z 1880 r. Adres: Dąbrowa Górnicza Ząbkowice ul. Dworcowa 11 Uwagi: dworzec jest wyłączony z użytkowania 7. Dworzec kolejowy z 1912 r. Adres: Chorzów Batory ul. Armii Krajowej 46 przestrzennego: Miejscowy Plan Ogólny Zagospodarowania Przestrzennego dla Miasta Chorzowa; nr uchwały: XXII/430/2004 z dnia 1. 07. 2004 r. Uwagi: obiekt funkcjonuje 8. Dworzec kolejowy z 1896 r. Adres: Chorzów - Chorzów Stary ul. Stacyjna przestrzennego: Miejscowy Plan Ogólny Zagospodarowania Przestrzennego dla Miasta Chorzowa; nr uchwały: XXII/430/2004 z dnia 1. 07. 2004 r. Uwagi: dworzec jest wyłączony z użytkowania 9. Dworzec kolejowy z końca XIX w. Adres: Goczałkowice Zdrój ul. Uzdrowiskowa 74 przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Terenów Górniczych znajdujących się w granicach adm. Gminy Goczałkowice Zdrój; nr uchwały: XLII/290/10 z dnia 07. 09. 2010 r. Uwagi: dworzec jest wyłączony z użytkowania 10. Dworzec kolejowy z 1911 r. oraz wieża wodna Adres: Jastrzębie Zdrój ul. Dworcowa 46 8
Uwagi: dworzec jest wyłączony z użytkowania 11. Zespół obiektów lokomotywowni z dwiema halami wachlarzowymi z 1899 r. i wieżą wodną z 1900 r. Adres: Katowice ul. Raciborska 12. Wieża wodna z 1898 r. Adres: Łazy ul. Zawierciańska przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Łazy; nr uchwały: 43/341/06 z dnia 25. 10. 2006 r. 13. Wieża wodna z 1904 r. Adres: Ruda Śląska - Kochłowice 14. Wieża wodna w zespole dworca kolejowego Sosnowiec Maczki Adres: Sosnowiec - Maczki, ul. Skwerowa 15. Wieża wodna przy stacji z 1913 r. Adres: Orzesze ul. Dworcowa przestrzennego: Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Orzesze. Teren położony w północnej części miasta Orzesze (centrum); nr uchwały: XIV/79/07 z dnia 7. 11. 2007 r. 16. Wieża wodna przy stacji z około 1911 r. (żelbet) Adres: Gliwice, ul. Oskara Kolberga 17. Wieża wodna przy stacji z 1903 r. 9
Adres: Tworóg ul. Kolejowa ANEKS Obiekty o innej własności: 1. Wieża wodna w zespole zabudowań Huty Zabrze (dawnej Donnersmarckhütte AG), (najstarsza z 1871 r.) Adres: Zabrze, rejon ul. Bronisława Hagera Ochrona prawna: rejestr zabytków: A/254/09 2. Wieża wodna Adres: Zabrze, ul. Zamoyskiego przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Centrum Zabrza; nr uchwały: XXV/261/04 z dnia 27. 04. 2004 r. 3. Wieża wodna w dawnych Zakładach Azotowych Adres: Chorzów, ul. Narutowicza 4. Wieża wodna Adres: Świętochłowice, ul. Katowicka przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Świętochłowice; nr uchwały: 32/266/2001 z dnia 25. 04. 2001 r. 5. Wieża wodna 10
Adres: Gliwice, ul. Sobieskiego Ochrona prawna: rejestr zabytków: A/1689/98 6. Wieża wodna Adres: Gliwice, ul. Poniatowskiego przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Gliwice dla terenu położonego po wsch. stronie ul. Tarnogórskiej, obejmujących część dzielnic Szobiszowice i Zatorze; nr uchwały: XXXVII/1089/2010 z dnia 15. 07. 2010 r. 7. Wielki piec hutniczy A wraz z halą lejniczą na terenie dawnej huty Pokój Adres: Ruda Śląska - Nowy Bytom, ul. Piotra Niedurnego Ochrona prawna: rejestr zabytków: A/360/12 8. Elektrociepłownia Szombierki Adres: Bytom, ul. Kosynierów 32 - kotłownia - pompownia - maszynownia - rozdzielnia prądu - budynek zarządu - wieża ciśnień - wieża węglowa - trzy kominy - wartownia Ochrona prawna: rejestr zabytków: A/398/13 11
9. Częstochowskie Zakłady Przemysłu Zapałczanego Adres: Częstochowa, ul. Ogrodowa 68 Ochrona prawna: rejestr zabytków: A/297/10 10. Szyb Krystyna dawnej KWK Szombierki Adres: Bytom, ul. Zabrzańska 7 Ochrona prawna: rejestr zabytków: A/135/04 11. Kanał Gliwicki Adres: Gliwice - Łabędy, Pyskowice - Dzierżno, Rudziniec - śluza Łabędy (Gliwice - Łabędy), - śluza Dzierżno (Pyskowice - Dzierżno) z wyposażeniem (zespół urządzeń i mechanizmów otwierania i zamykania wrót komór), - śluza Rudziniec (Rudziniec) z wyposażeniem (zespół urządzeń i mechanizmów otwierania i zamykania wrót komór). Uwagi: wszczęte postępowania w sprawie wpisania śluz do rejestru zabytków Ochrona prawna: obiekty wskazany do ewidencji, plan zagospodarowania przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Gliwice dla terenu obejmującego Port Gliwice; nr uchwały: XI/325/2007 z dnia 11.10.2007 r. 12. KWK Pokój Adres: Ruda Śląska ul. Piotra Niedurnego - zespół budynków sprężarkowni i rozdzielni z wyposażeniem (kompresor produkcji Rhein Metall - Borsig A.G. z 1940 r., trzy urządzenia), - budynek maszynowni szybu Lech I z wyposażeniem (maszyna wyciągowa z 1908/1940 r. z napędem elektrycznym), - wieża wyciągowa szybu Lech I (1912/1942 r.), 12
- zespół dawnej łaźni i cechowni (zespół magazynów), - budynek hali gimnastycznej, - budynek centrali elektrycznej, - budynek dawnego działu budowlanego i laboratorium. Uwagi: W pobliżu nadszybia Lech II znajduje się potężna basztowa wieża wyciągowa szybu Lech II o współczesnym charakterze, zbudowana z żelbetu. przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Ruda Śląska; nr uchwały: 1066/LXI/2006 z dnia 22. 06. 2006 r. 13. Zespół w rejonie szybu Wanda Adres: Ruda Śląska, ul. Piotra Niedurnego / Obrońców Westerplatte/ Grochowska - budynek dawnej dyrekcji, - budynek maszynowni szybu Jan Karol, - budynek kompresorów i przetwornic, - budynek dawnej łaźni. przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Ruda Śląska; nr uchwały: 1066/LXI/2006 z dnia 22. 06. 2006 r. Uwagi: Na terenie zakładu znajduje się dawny szyb Wanda z potężną basztową żelbetową wieżą wyciągową o współczesnym charakterze. 14. Dawna kopalnia Saturn Adres: Czeladź ul. Bolesława i Władysława Dehnelów - budynek nadszybowy szybu I z wieżą wyciągową (1901 r.), 13
- budynek maszynowni szybu I z wyposażeniem (maszyna wyciągowa złożona z podzespołów urządzenia parowego z 1913 r. i dobudowanego później silnika elektrycznego), - wieża nadszybowa szybu II, - budynek maszynowni szybu II z wyposażeniem (maszyna wyciągowa złożona z podzespołów urządzenia parowego z 1891 r. i dobudowanych później 2 silników elektrycznych), - budynek sprężarkowni i rozdzielni z wyposażeniem (generator z napędem parowym z 1905 r., pulpit sterowniczy z początku XX w., suwnica, kompresor z lat 20. XX w., przetwornica maszyny wyciągowej szybu I, przetwornica maszyny wyciągowej szybu II, przetwornica rezwerwowa z lat 20. XX w. oraz inne), - zespół dawnej kotłowni i stacji ratownictwa, - zespół budynków administracji, cechowni i łaźni. przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Czeladzi, Stara Kolonia Saturn; nr uchwały: LVIII/941/2009 r. z dnia 05. 11. 2009 r. 15. Hałdy stożkowe przy KWK Dębieńsko (2. połowa XIX do XX w.; 325 m n.p.m.) Adres: Czerwionka Leszczyny (dzielnica Czerwionka) ul. 3 Maja/Przemysłowa Ochrona prawna: plan zagospodarowania przestrzennego: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego w Czerwionce - Leszczynach dla części terenu górniczego Dębieńsko I ; nr uchwały: XXIX/375/13 z dnia 22. 02. 2013r.; (strefa ochrony konserwatorskiej krajobrazu K dla 3 hałd - nr 1, 2, 5) Uwagi: Hałdy stanowią zespół form krajobrazowych; są w grupie największych hałd na Górnym Śląsku (Łaziska Górne, Rydułtowy) 14