SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH CPV: 45317000-2 Inne instalacje elektryczne CPV: 45314000-1 Instalwanie urządzeń telekmunikacyjnych PRZEBUDOWA POMIESZCZEŃ NR 2 i 3 W BUDYNKU NR 45 WOJSKOWEJ AKADEMII TECHNICZNEJ ; 00-908 WARSZAWA, UL. GEN. S.KALISKIEGO 2, DZ. NR 10/5, OBRĘB 60811 INWESTOR: Wjskwa Akademia Techniczna, ul. Gen. Sylwestra Kaliskieg 2, 00-908 Warszawa ADRES INWESTYCJI: Warszawa, ul. Gen. Sylwestra Kaliskieg 2, 00-908 Warszawa FAZA: STE-1 ELEKTRYCZNA BRANŻA: Instalacje elektryczne Prjektwał: Aktualizwał: Sprawdził: mgr inż. Wjciech Grudziński inż. Zbigniew Krupa mgr inż. Władysław Wirpsza DATA: 08.08.2013 EGZ. NR 1

SPIS ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA l. OGÓLNA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA l ODBIORU ROBÓT 1. Wstęp 2. Przedmit pracwania 3. Ogólne wymagania dtyczące rbót 4. Ogólne wymagania dtyczące materiałów i sprzętu 5. Ogólne wymagania dtyczące instalacji 6. Kntrla jakści 7. Dkumentacja pwyknawcza 8. Przepisy związane 9. Pdstawa rzliczenia rbót 10. Przepisy związane 11. Szczegółwa Specyfikacja Techniczna Wyknania i Odbiru Rbót Elektrycznych 2

I. OGÓLNA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA ODBIORU ROBÓT 1. Wstęp Specyfikacja techniczna wyknania i dbiru rbót elektrycznych jest pracwaniem zawierającym zbiry wymagań w zakresie spsbu wyknania i dbiru rbót elektrycznych, bejmującym w szczególnści: wymagania w zakresie właściwści materiałów, wymagania dtyczące spsbu wyknania raz ceny prawidłwści wyknania pszczególnych rdzajów rbót, kreślenie zakresu prac, które pwinny być ujęte w cenach pszczególnych pzycji przedmiaru (zawarte na etapie szczegółwej specyfikacji technicznej) wskazanie pdstaw kreślających zasady przedmiarwania, a w przypadku braku pdstaw pis zasad przedmiarwania. Pnieważ prjekt elektryczny nie precyzuje jakim kryterim mają dpwiadać pszczególne rbty, zamawiający (na pdstawie ustawy Praw zamówieniach publicznych) kreśla swje wymagania w specyfikacjach technicznych. Specyfikacje techniczne dzielimy na OST (gólne specyfikacje techniczne) zawierające warunki pprawneg wyknania rbót, SST (szczegółwe specyfikacje techniczne) specyfikacje dniesine d knkretneg prjektu, precyzujące szczególne wymagania. 2. Przedmit pracwania Niniejsza specyfikacja dnsi się d rbót związanych z przebudwą pmieszczeń 2, 3, w budynku nr 45 wjskwej akademii technicznej w Warszawie, ul. Gen. S.Kaliskieg 2 Dz. Nr 10/5, bręb 60811 w zakresie instalacji elektrycznych. 2.1. Definicje i pjęcia - aprbata techniczna - pzytywna cena techniczna wyrbu, stwierdzająca jeg przydatnść d stswania w budwnictwie, wydana przez upważniną d teg jednstkę; - bruzda instalacyjna - zagłębienie w ścianie lub psadzce budynku, specjalnie ufrmwane lub wykute w celu prwadzenia w nim przewdów elektrycznych - certyfikacja zgdnści - działanie trzeciej strny (jednstki niezależnej d dstawcy i dbircy) wykazujące, że zapewnin dpwiedni stpień zaufania, iż należycie zidentyfikwany wyrób, prces lub usługa są zgdne z kreślna nrmą lub z właściwymi przepisami prawnymi; - instalacje wnętrzwe - instalacje elektryczne i teletechniczne związane z biektem budwlanym; - sieci - urządzenia elektryczne i teletechniczne pdziemne i naziemne na zewnątrz budynku i przyłącza; - deklaracja zgdnści - świadczenie dstawcy, stwierdzające na jeg wyłączną dpwiedzialnść, że wyrób, prces lub usługa są zgdne z nrmą lub aprbata techniczną; - dkumentacja pwyknawcza - dkumentacja techniczna wraz z naniesinymi zmianami i uzupełnieniami w trakcie realizacji rbót (budwy); - dziennik budwy - patrzny pieczęcią rganu administracji państwwej zeszyt z pnumerwanymi strnami, służący d ntwania wydarzeń zaistniałych w czasie wyknywania zadania budwlaneg, rejestrwania dknywanych dbirów Rbót, przekazywania pleceń i innej krespndencji technicznej pmiędzy Inżynierem, Wyknawcą i Prjektantem. - Inżynier - Inspektr Nadzru wyznaczny przez Inwestra, - kierwnik Budwy - sba wyznaczna przez Wyknawcę, upważnina d kierwania rbtami i d występwania w jeg imieniu w sprawach realizacji kntraktu. - księga Obmiarów - akceptwany przez Inżyniera zeszyt z pnumerwanymi strnami służący d wpisywania przez Wyknawcę bmiaru wyknywanych Rbót w frmie wyliczeń, szkiców i ewentualnych ddatkwych załączników. Wpisy w Księdze Obmiarów pdlegają ptwierdzeniu przez Inżyniera. - dbiór instalacji - zespół czynnści mających na celu sprawdzenie czy instalacje elektryczne zstały wyknane zgdnie z prjektem, warunkami technicznymi i bwiązującymi nrmami stanwiącymi pdstawę d przekazania instalacji d eksplatacji; - plecenie Inżyniera - wszelkie plecenia przekazywane Wyknawcy przez Inżyniera w frmie pisemnej - pprzez wpis d dziennika budwy, dtyczące spsbu realizacji Rbót lub innych spraw związanych z prwadzeniem Budwy. - prjektant - uprawnina sba prawna lub fizyczna będąca autrem Dkumentacji Prjektwej; - rura słnwa - przewód rurwy z materiału niepalneg, chrniący przed ddziaływaniem czynników zewnętrznych, wewnątrz któreg umieszczny jest przewód instalacji elektrycznej: - rysunki - część Dkumentacji Prjektwej, która wskazuje lkalizacje urządzeń elektrycznych; 3. Ogólne wymagania dtyczące rbót Wyknawca rbót jest dpwiedzialny za jakść ich wyknania raz za ich zgdnść z dkumentacją prjektwą, a także specyfikacją techniczną i pleceniami inspektra nadzru. 3.1. Przekazanie terenu budwy. Zamawiający w terminie kreślnym w danych kntraktwych przekaże wyknawcy teren budwy wraz ze wszystkimi wymaganymi uzgdnieniami prawnymi i administracyjnymi, Dziennik budwy raz p dwa kmplety dkumentacji prjektwej i specyfikacji technicznej. 3.2. Dkumentacja techniczna kntraktu - wykaz dkumentów d przekazania wyknawcy p przyznaniu mu kntraktu. Prjekt budynku w zakresie instalacji elektrycznych Przedmiar rbót (nakłady rzeczwe) rbót elektrycznych, Specyfikacja techniczna wyknania i dbiru rbót elektrycznych 3.3. Zgdnść rbót z dkumentacją prjektwą. Wszystkie dkumenty przekazane wyknawcy stanwią część kntraktu, a wymagania wyszczególnine chćby w jednym z nich są bwiązujące dla wyknawcy tak, jakby były zawarte w całej dkumentacji. W przypadku rzbieżnści w ustaleniach pszczególnych dkumentów bwiązuje następująca klejnść ich ważnści: 1) specyfikacja techniczna wyknania i dbiru rbót 2) dkumentacja prjektwa 3) przedmiary rbót (nakłady rzeczwe) Wyknawca rbót musi wykazać się niezbędnymi uprawnieniami w zakresie prwadzenia rbót instalacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem rbót specjalistycznych w zakresie instalacji elektrycznych. Wyknawca jest dpwiedzialny za jakść wyknania rbót 3

raz za ich zgdnść z dkumentacją prjektwą raz specyfikacją techniczną i pleceniami inspektra nadzru. Dane kreślne w dkumentacji prjektwej raz specyfikacji technicznej winny być uważane za wartści dcelwe, d których dpuszczalne są dchylenia w ramach dpuszczalnych tlerancji. Wyknawca nie mże wykrzystywać błędów lub pminięć w dkumentach kntraktwych, a ich wykryciu pwinien natychmiast pwiadmić inspektra nadzru, prjektanta, który dkna dpwiednich zmian lub pprawek. Wszystkie wyknane rbty i dstarczne materiały będą zgdne z dkumentacją prjektwą i specyfikacją techniczną. W przypadku, gdy materiały lub rbty nie będą w pełni zgdne z tymi dyspzycjami i wpłynie t na niezadwalającą jakść, t takie elementy będą niezwłcznie zastąpine innymi, a rbty pprawine na kszt Wyknawcy. 3.4. Zabezpieczenie terenu budwy. Wyknawca jest bwiązany d utrzymania ruchu publiczneg w bezpśrednim sąsiedztwie terenu budwy, w kresie trwania kntraktu, aż d kńcweg dbiru rbót. Przed przystąpieniem d rbót wyknawca przedstawi inspektrwi nadzru d zatwierdzenia, uzgdniny z dpwiednim zarządem, prjekt rganizacji ruchu i zabezpieczenia rbót w kresie prwadzenia prac remntw-budwlanych. Wyknawca ma bwiązek sprządzenia planu bezpieczeństwa na terenie placu budwy zgdnie z Rzprządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie infrmacji dtyczącej bezpieczeństwa i chrny zdrwia raz planu bezpieczeństwa i chrny zdrwia Dz. U. 2003 nr 120 póz. 1126 (bwiązuje d 11 lipca 2003r.) 3.5. Odbiór frntu rbót Przed rzpczęciem rbót w zakresie instalacji elektrycznych wyknawca winien zapznać się z biektem budwlanym raz stwierdzić dpwiednie przygtwanie frntu rbót. Odbiór frntu rbót przez wyknawcę d zlecenidawcy (zamawiający) winien być dknany kmisyjnie z udziałem zaintereswanych strn i ptwierdzny spisanym prtkłem raz wpisem d dziennika budwy. Wyknywanie rbót instalacyjnych należy krdynwać na bieżąc z kierwnikiem budwy rbót góln budwlanych. 3.6. Bezpieczeństw i higiena pracy Pdczas realizacji rbót wyknawca będzie przestrzegał przepisów dtyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W szczególnści ma bwiązek zadbać, aby persnel nie wyknywał pracy w warunkach niebezpiecznych, szkdliwych dla zdrwia raz nie spełniających dpwiednich wymagań sanitarnych. Wyknawca zapewni i będzie utrzymywał wszelkie urządzenia zabezpieczające, scjalne raz sprzęt i dpwiednia dzież dla chrny życia i zdrwia sób zatrudninych na budwie raz dla zapewnienia bezpieczeństwa publiczneg. Uznaje się że wszelkie kszty związane z wypełnieniem wymagań kreślnych pwyżej nie pdlegają drębnej zapłacie i są uwzględnine w cenie kntraktwej. 3.7. Ochrna i utrzymanie rbót Wyknawca będzie dpwiedzialny za chrnę rbót raz za wszelkie materiały i urządzenia d nich używane - d daty rzpczęcia rbót budwlanych d daty wydania przez inspektra nadzru ptwierdzenia ich zakńczenia. Wyknawca będzie utrzymywać wyknane rbty w całści i wszystkie ich elementy w stanie zadawalającym aż d mmentu kńcweg dbiru. Jeżeli wyknawca w jakimklwiek czasie zaniedba ich utrzymanie, t na plecenie inspektra nadzru pwinien usunąć zaniedbania, nie później niż 24 gdziny p trzymaniu teg plecenia. 3.8. Stswanie się d prawa i innych przepisów Wyknawca jest zbwiązany znać wszystkie bwiązujące pdczas wyknywania prac budwlanych przepisy, wszystkie nrmy, nrmatywy i wytyczne które są w jakiklwiek spsób związane z rbtami i będzie w pełni dpwiedzialny za przestrzeganie tych praw, przepisów i wytycznych pdczas prwadzenia rbót. Wyknawca będzie przestrzegać praw patentwych i będzie w pełni dpwiedzialny za wypełnienie wszelkich wymagań prawnych dnśnie wykrzystania patentwanych urządzeń lub metd i w spsób ciągły będzie infrmwał inspektra nadzru swich działaniach, przedstawiając kpie zezwleń i inne ptrzebne dkumenty. 4. Ogólne wymagania dtyczące materiałów i sprzętu 4.1. Źródła uzyskania materiałów C najmniej na trzy tygdnie przed zaplanwanym wykrzystaniem jakichklwiek materiałów przeznacznych d realizacji kntraktu, wyknawca przedstawi zamawiającemu szczegółwe infrmacje dtyczące prpnwaneg źródła zamawiania tych materiałów, dpwiednie certyfikaty, świadectwa badań labratryjnych raz próbki d zatwierdzenia przez Inżyniera. Zatwierdzenie kreślneg materiału z kreślneg źródła nie znacza, że wszelkie materiały z teg źródła uzyskują zatwierdzenie. Wyknawca rbót elektrycznych winien pdać inspektrwi nadzru terminy dstaw zatwierdznych materiałów. 4.2. Materiały nie dpwiadające wymaganim Materiały nie dpwiadające wymaganim zstaną przez wyknawcę usunięte z terenu prwadzenia prac budwlanych. Każdy rdzaj rbót, w których znajdują się nie zbadane i nie zaakceptwane materiały, wyknawca prwadzi na własne ryzyk, licząc się z ich nie przyjęciem i nie płaceniem. 4.3. Przechwywanie i składwanie materiałów Materiały należy przechwywać w pmieszczeniach zamkniętych przystswanych d teg celu, suchych, przewietrzanych i dbrze świetlnych. Gspdarkę materiałami należy prwadzić zgdnie z wytycznymi gspdarki materiałwej dla przedsiębirstw budwlan - mntażwych i wytycznymi dla przedsiębirstw wyknujących elektryczne rbty instalacyjne - mntażwe. W przypadku braku takich wytycznych, wytyczne gspdarki materiałwej na placu budwy pwinny być pracwane przez generalneg wyknawcę rbót lub przedsiębirstw wyknujące dany rdzaj rbót w przumieniu z kierwnikiem budwy. Spsób składwania materiałów elektrycznych w magazynie jak i knserwacja tych materiałów pwinny być dstswane d rdzaju materiałów. Materiały np. rury instalacyjne, kable i przewdy, sprzęt należy przechwywać w pmieszczeniach zamkniętych, suchych, przewietrzanych i świetlnych. Rury należy składwać w wiązkach w pzycji stjącej pinwej, kable w czasie składwania pwinny znajdwać się na bębnach. Dpuszcza się składwanie krótkich dcinków w kręgach. Bębny pwinny być ustawine na krawędziach tarczy a kręgi ułżne pzim. 4.4. Wariantwe stswanie materiałów Jeżeli dkumentacja prjektwa lub specyfikacja techniczna przewidują mżliwść wariantweg zastswania materiału w wyknywanych pracach, wyknawca pwiadmi inspektra nadzru swim wybrze c najmniej trzy tygdnie przed jeg użyciem lub wcześniej, jeżeli będzie t wymagane dla przeprwadzenia badań. Wybrany i zaakceptwany rdzaj materiału nie mże być ptem zmieniny bez zgdy inspektra nadzru. 4.5. Sprzęt 4

Wyknawca jest zbwiązany d używania jedynie takieg sprzętu, który nie spwduje niekrzystneg wpływu na jakść wyknywanych rbót. Sprzęt pwinien być zgdny z fertą wyknawcy i pwinien dpwiadać wskazanim zawartym w specyfikacji technicznej lub prjekcie rganizacji rbót, zaakceptwanym przez inspektra nadzru. W przypadku braku takich ustaleń we wskazanych dkumentach, sprzęt pwinien być uzgdniny i zaakceptwany przez inspektra nadzru. Sprzęt będący własnścią wyknawcy lub wynajęty d wyknania rbót elektrycznych i wykńczeniwych ma być utrzymywany w dbrym stanie i gtwści d pracy. Wyknawca dstarczy inspektrwi nadzru kpie dkumentów ptwierdzających dpuszczenie sprzętu d użytkwania tam, gdzie jest t wymagane przepisami. Wyknawca przystępujący d wyknania instalacji elektrycznych winien wykazać się mżliwścią krzystania między innymi z następujących maszyn i sprzętu gwarantujących właściwą jakść rbót: samchód dstawczy, rusztwania, elektrnarzędzia, spawarka transfrmatrwa, bcinarka d przewdów i inny drbny sprzęt elektryka. 4.6. Transprt Śrdki i urządzenia transprtu pwinny być dpwiedni przystswane d transprtu materiałów, elementów itp. niezbędnych d wyknania daneg rdzaju rbót elektrycznych. W czasie transprtu należy zabezpieczyć przemieszczanie przedmitów w spsób zapbiegający ich uszkdzenie. Zaleca się dstarczenie urządzeń i ich knstrukcji na stanwisk mntażu bezpśredni przed mntażem, w celu uniknięcia ddatkweg transprtu wewnętrzneg z magazynu budwy. Dtyczy t szczególnie dużych i ciężkich elementów. Transprt kabli i przewdów należy wyknać z zachwaniem warunków: kable należy przewzić na bębnach, dpuszcza się przewżenie kabli w kręgach, jeżeli masa kręgu nie przekrczy 80 kg a temperatura tczenia nie jest niższa niż + 4 C, przy czym wewnętrzna średnica kręgu nie pwinna być mniejsza niż 40- krtna średnica zewnętrzna kabla, bębny z kablami lub przewdami przewżne w skrzyniach samchdu pwinny być ustawine na krawędzi tarcz a tarcze bębnów pwinny być przymcwane d dna skrzyni samchdu tak, aby bębny nie mgły się przetaczać. Stawianie bębnów z kablami w skrzyni samchdu płask jest zabrnine, kręgi kabla lub przewdu należy układać pzim. Zabrnine jest: przebywanie sób w skrzyni samchdu w czasie przewżenia bębna z kablami. Umieszczenie i zdejmwanie bębnów z kablami i przewdami ze skrzyni samchdu zaleca się wyknać przy pmcy żurawia. Swbdne staczanie bębnów z kablami i przewdami ze skrzyni samchdu raz zrzucanie kręgów kabli i przewdów jest zabrnine. Wyknawca jest zbwiązany d stswania takich śrdków transprtu, które nie wpłyną na utratę cech jakściwych przewżnych materiałów raz nie wpłyną niekrzystnie na właściwści wyknywanych rbót. 4.7. Przyrządy d badań i pmiarów Wszystkie przyrządy pmiarwe użyte d badań i pmiarów musza psiadać aktualne świadectwa wzrcwania i znaczny status metrlgiczny. Dane identyfikujące przyrząd pmiarwy muszą być zamieszczne w raprcie (prtkóle) z badań i pmiarów. Wykaz instrukcji i przyrządów pmiarwych ptrzebnych d wyknania badań i pmiarów winien być zamieszczny w Prgramie Zapewnienia Jakści. 5. Ogólne wymagania dtyczące instalacji 5.1. Wymagania gólne dtyczące instalacji elektrycznych Przewdy i kable stswane w instalacjach elektrycznych świetleniwych i siłwych wewnętrznych muszą być dstswana d układu sieci TN-S napięciu znaminwym 400/230V prądu przemienneg i częsttliwści 50 Hz Złącza instalacji elektrycznej budynków, muszą umżliwiać dłączenie instalacji d sieci zasilających i być usytuwane w miejscu dstępnym dla dzru i bsługi raz zabezpieczne przed uszkdzeniami, wpływami atmsferycznymi a także ingerencją sób niepwłanych. Stswać w bwdach ddzielny przewód chrnny (PE) i neutralny (N). Jak śrdek uzupełniającej ddatkwej chrny przeciwprażeniwej należy stswać wyłączniki chrnne różnicwprądwe. Parametry tych wyłączników (czas wyłączania i wielkść znaminweg prądu wyłączająceg) kreślają rysunki dkumentacji prjektwej i specyfikacje. W bwdach dbirczych instalacjach elektrycznych świetleniwych i siłwych wewnętrznych należy stswać wyłączniki nadmiarwe: prądach znaminwych dbranych d wielkści dbirników, wymaganej zdlnści wyłączeniwej w stanach zwarć charakterystyce czasw-prądwej: - typu B dla zabezpieczenia bwdów instalacyjnych - typu C dla zabezpieczenia silników W instalacjach elektrycznych świetleniwych i siłwych wewnętrznych stswać płączenia wyrównawcze główne i miejscwe, łączące przewdy chrnne z częściami przewdzącymi innych instalacji i knstrukcji budynku. Stswać zasadę prwadzenia tras przewdów elektrycznych w liniach prstych, równległych d krawędzi ścian i strpów. Przewdy elektryczne zasilające rzdzielnie elektryczne należy prwadzić w spsób umżliwiający ich wymianę bez ptrzeby naruszania knstrukcji budynku. Żyły przewdów i kabli w instalacjach elektrycznych świetleniwych i siłwych wewnętrznych muszą być wyknane wyłącznie z miedzi. Prwadzenie instalacji i rzmieszczenie urządzeń elektrycznych w budynkach pwinn zapewniać bezklizyjnść z innymi instalacjami w zakresie kreślnych dległści i ich wzajemneg usytuwania należy zapewnić równmierne bciążenie faz linii zasilających przez dpwiednie przyłączanie dbirów 1-fazwych. Tablice z aparatami zabezpieczającymi należy sytuwać w taki spsób, aby zapewnić: łatwy dstęp, należy jedncześnie zabezpieczyć je przed dstępem sób niepwłanych. Mcwanie puszek w ścianach i gniazd wtyczkwych w puszkach pwinn zapewniać niezbędną wytrzymałść na wyciąganie wtyczki z gniazda. Gniazda wtyczkwe i wyłączniki należy instalwać w spsób nie klidujący z wypsażeniem pmieszczenia. W łazienkach należy przestrzegać zasady pprawneg rzmieszczania sprzętu z uwzględnieniem przestrzeni chrnnych. Płżenie wyłączników klawiszwych należy przyjmwać takie, aby w całym pmieszczeniu był jednakwe. Pjedyncze gniazda wtyczkwe ze stykiem chrnnym należy instalwać w takim płżeniu, aby styk ten występwał u góry. 5

Przewdy d gniazd wtyczkwych 2-biegunwych należy pdłączać w taki spsób, aby przewód fazwy dchdził d leweg bieguna, a przewód neutralny - d praweg bieguna. Wartść rezystancji izlacji kabla kreślić w temperaturze 20 C i wyrazić w MΩ/km. winna wynsić dla kabli d 1 kv izlacji gumwej - 75 MΩ/km izlacji plietylenwej - 100 MΩ/km 5.2 Rbty przygtwawcze - wymagania gólne 5.2.1. Traswanie Zasadnicze czynnści pdczas wyknywania traswania: wytyczenie tras przewdów na ścianach budynku; wytyczenie miejsc pd mntaż rur słnwych; mechaniczne wyknanie twrów w ścianach i strpach (murwanych i betnwych). Traswanie należy wyknać uwzględniając knstrukcję budynku raz zapewniając bezklizyjnść z innymi instalacjami. Trasa instalacji pwinna być przejrzysta, prsta i dstępna dla prawidłwej knserwacji i remntów. Wskazane jest, aby trasa przebiegała w liniach pzimych i pinwych. 5.2.2. Kucie i zaprawienie wnęk pd tablice Jeśli nie wyknan wnęk w czasie wznszenia budynku, należy je wyknać przy mntażu instalacji. Wnęki pd tablice należy dstswać d wielkści tablicy rzdzielczej. Wnęki wyknać na dpwiednią głębkść z uwzględnieniem pdejścia przewdów elektrycznych d aparatury mdułwej. Zabrania się wyknywania wnęk w cienkich ścianach działwych w spsób słabiający ich knstrukcję, zabrania się kucia bruzd, przebić i przepustów w betnwych elementach knstrukcyjn-budwlanych. 5.2.3. Ustalenie miejsc mntażu praw i sprzętu raz przejść przez ściany i strpy Wszystkie przejścia bwdów instalacji elektrycznych przez ściany, strpy itp. (wewnątrz budynku) muszą być chrnine przed uszkdzeniami, przejścia między pmieszczeniami różnych atmsferach pwinny być wyknane w spsób szczelny, zapewniający nie przedstawanie się wyziewów, bwdy instalacji elektrycznych przechdzące przez pdłgi muszą być chrnine d wyskści bezpiecznej przed przypadkwymi uszkdzeniami. Jak słny przed uszkdzeniem mechanicznym mżna stswać rury stalwe, rury z twrzyw sztucznych, kształtwniki, krytka blaszane, drewniane itp. Przy przejściach z jednej strny ściany na drugą lub ze ściany na strp, cała rura pwinna być pkryta tynkiem, przebicia przez ściany należy wyknywać w taki spsób, aby rurę mżna był wyginać łagdnymi łukami, prmieniu nie mniejszym d wartści pdanych w p. 5.3.1, rury w pdłdze mgą być układane w warstwach knstrukcyjnych pdłgi (strpu), ale w taki spsób, aby nie były narażne na naprężenia mechaniczne. Mgą być ne również zatapiane w warstwie wyrównawczej pdłgi. Wszystkie przejścia przez ściany i strpy bwdów instalacji elektrycznych wewnątrz budynku muszą być chrnine przed uszkdzeniami przez przepusty. Zabrania się kucia przebić i instalwania przepustów w betnwych elementach knstrukcyjnbudwlanych. 5.2.4. Kucie bruzd Bruzdy należy dstswać d średnicy rury z uwzględnieniem rdzaju i grubści tynku, przy układaniu dwóch lub kilku rur w jednej bruździe szerkść bruzdy pwinna być taka, aby dstępy między rurami wynsiły nie mniej niż 5mm. Rury zaleca się układać jednwarstww. Zabrania się wyknywania bruzd w cienkich ścianach działwych w spsób słabiający ich knstrukcję, zabrania się kucia bruzd, przebić i przepustów w betnwych elementach knstrukcyjn-budwlanych. Przy przejściach z jednej strny ściany na drugą lub ze ściany na strp, cała rura pwinna być pkryta tynkiem, przebicia przez ściany należy wyknywać w taki spsób, aby rurę mżna był wyginać łagdnymi łukami, prmieniu nie mniejszym d wartści pdanych w p. 5.3.1., rury w pdłdze mgą być układane w warstwach knstrukcyjnych pdłgi (strpu), ale w taki spsób, aby nie były narażne na naprężenia mechaniczne. Mgą być ne również zatapiane w warstwie wyrównawczej pdłgi. Jeśli nie wyknan bruzd w czasie wznszenia budynku, należy wyknywać je ręcznie przecinakiem i młtkiem (zwykle 1000 g) lub za pmcą narzędzi elektrycznych względnie pneumatycznych. Bruzdy należy wyknywać szerkści równej kł 2 średnicm zewnętrznym rurki; głębkść bruzdy pwinna być taka, aby rurka nie wystawała więcej niż 5 mm pza mur w stanie surwym. Przy układaniu większej liczby rurek, szerkść bruzdy pwinna być taka, aby dstępy między rurkami wynsiły c najmniej 5mm. Rurki należy układać jednwarstww, układanie rurek jedna pd drugą jest zabrnine. Przy prwadzeniu rurki p strpie należy wykrzystywać twry pustaków w strpie. Kucie bruzd w strpie jest niewskazane. Przebicia, przekucia itp. w elementach żelbetwych, filarach innych dpwiedzialnych elementach knstrukcyjnych należy uzgadniać z technicznym nadzrem budwlanym. Zabrania się kucia bruzd w belkach strunbetnwych i kablbetnwych. D tych elementów wln mcwać uchwyty za pmcą bejm lub klejenia. W narżnikach prstych należy kuć bruzdę głębiej, aby schwać klank pd tynkiem. Przebicia przez ściany należy wyknywać w taki spsób, aby rurki mżna był prwadzić łagdnymi łukami. Wykute bruzdy p ułżeniu przewdów lub rur należy zaprawić a następnie zatynkwać i wygładzić, malwanie ścian ujęte w ddzielnym pracwaniu. 5.3. Rbty instalacyjne - mntażwe - wymagania gólne Prwadzenie instalacji i rzmieszczenie urządzeń elektrycznych w budynku pwinn zapewniać bezklizyjnść z innymi instalacjami w zakresie dległści i ich wzajemneg usytuwania. Główne ciągi instalacji układać pd tynkiem. WLZty prwadzić w rurach chrnnych w wykutych bruzdach pd tynkiem raz na tynku w pustce pmiędzy sufitem pdwieszanym a strpem zgdnie z dkumentacją. D wypsażenia techniczneg budynku prócz instalacji elektrycznej zalicza się instalacje ciepłej i zimnej wdy klimatyzacji, wentylacji, kanalizacji, telekmunikacyjną itd. Pmiędzy tymi instalacjami raz twarzyszącymi urządzeniami istnieją pewne zależnści, a także pwiązania, które muszą być uwzględnine w trakcie prjektwania budwy, mdernizacji bądź remntu. W pierwszej klejnści chdzi takie prwadzenie pszczególnych instalacji i lkalizację urządzeń, aby wykluczyć lub zmniejszyć d minimum negatywne wzajemne ddziaływanie raz niekrzystny wpływ na tczenie budynku. Mgące wystąpić w budynku anrmalne stany instalacji elektrycznej i współpracujących z nią urządzeń, takie jak zwarcia, przeciążenia, przepięcia i przerwy w bwdach częst prwadzą d pwstania zagrżeń. Zagrżenia te przejawiają się na przykład w siąganiu przez fragmenty instalacji i urządzeń pdwyższnych temperatur lub pjawieniu się iskrzenia, które w knsekwencji mgą stać się przyczyną pżaru. Z klei inne niż elektryczne, wymienine wyżej instalacje pwinny być tak prwadzne, aby czynnści przy ich knserwacji bądź wymianie nie prwadziły d uszkdzeń instalacji i urządzeń elektrycznych, gdyż grzi t prażeniem sób wyknujących te czynnści. Chdzi tu głównie zapewnienie takich dległści pmiędzy instalacjami, aby mżna był swbdnie i bezpiecznie perwać narzędziami niezbędnymi d prwadzenia zabiegów knserwacyjnych i remntwych. Wewnętrzne linie zasilające prwadzić w rurach instalacyjnych pd tynkiem. Pszczególne bwdy rzprwadzić rurach RB pd tynkiem, pd tynkiem w wykutych bruzdach. Dpuszcza się prwadzenie przewdów elektrycznych wtynkwych pd warunkiem 6

pkrycia ich warstwą c najmniej 5mm. W instalacji umieszcznej na tynku, rury, listwy bądź same przewdy mcwać na pwierzchni ścian i strpów już wcześniej tynkwanych. 5.3.1. Układanie rur i sadzanie puszek Rury należy układać i mcwać na tynku d ścian. Łuki z rur sztywnych należy wyknywać przy użyciu gtwych klanek lub przez wyginanie rur w trakcie ich układania. Najmniejszy dpuszczalny prmień łuku pwinien wynsić: Średnica znaminwa rury, mm 18 21 22 28 37 47 Prmień łuku, mm 190 190 250 250 250 450 Przy kształtwaniu łuku spłaszczenie rury nie mże być większe niż 15% wewnętrznej średnicy rury. Łączenie rur należy wyknywać za pmcą płączeń jedn kielichwych lub złączek dwu kielichwych. Najmniejsza długść płączenia jedn kielichweg pwinna wynsić: Średnica znaminwa rury, mm 18 21 22 28 37 47 Długść kielicha, mm 35 35 40 45 50 60 Na przygtwanej wg. p. 5.2. trasie należy układać rury z twrzywa sztuczneg na uchwytach. Kńce rur przed płączeniem pwinny być pzbawine strych krawędzi. Łączenie rur ze sbą i ze sprzętem i sprzętem należy wyknywać pprzez wsuwanie kńców rur w twry sprzętu i sprzętu, złączek lub w kielichy rur. Cała instalacja rurwa pwinna być wyknana ze spadkami 0,1% w celu umżliwienia dprwadzenia wdy zbierającej się wewnątrz instalacji (skrpliny). W przypadku układania długich, prstych ciągów rur należy stswać kmpensację wydłużenia cieplneg, np. za pmcą złączek kmpensacyjnych wstawinych w ciągi rur sztywnych, czy te umżliwienia przesunięć w kielichach (przy wyknaniu nieszczelnym). Na łuki należy również stswać rury elastyczne, spełniające równcześnie funkcję elementów kmpensacyjnych. prmień gięcia rur pwinien zapewniać mżliwść swbdneg wciągania przewdów. Puszki pwinny być zamntwane d ścian za pmcą kłków rzprwych. Przed zainstalwaniem należy w puszce wyciąć wymaganą liczbę twrów dstswanych d średnicy wprwadzanych rur, kniec rury pwinien wchdzić d śrdka puszki na głębkść d 5 mm. Puszki dla instalacji prwadznej na krytkach i natynkwej należy sadzać w spsób trwały przez przykręcenie d krytka lub ściany. Przed zainstalwaniem należy w puszcze wyciąć wymaganą liczbę twrów dstswanych d średnicy przewdu i dławika. Puszki p zamntwaniu należy przykryć pkrywami mntażwymi. Puszki dla instalacji pdtynkwej należy sadzać w ślepych twrach wywiercnych w ścianach (przed ich tynkwaniem) w spsób trwały przez przykręcenie lub na zaprawie cementw-piaskwej bądź gipswej. Puszki p zamntwaniu należy przykryć pkrywami. Puszki dla instalacji pdtynkwej pwinny być sadzne na takiej głębkści, aby ich górna (zewnętrzna) krawędź p tynkwaniu ściany była zrównana z tynkiem. Przed zainstalwaniem należy w puszce wyciąć wymaganą liczbę twrów dstswanych d średnicy wprwadznych rur. Puszki IP20 mżna stswać tylk w pmieszczeniach suchych. D sprzętu w jednej ramce kilkukrtnej stswać jedną puszki wielkrtne. W pmieszczeniach wilgtnych instalwać puszki IP44. 5.3.2. Wciąganie przewdów d rur Przed przystąpieniem d tej czynnści należy sprawdzić prawidłwść wyknaneg rurwania, zamcwania, sprzętu i jeg skręcenia z rurami raz przeltwść. D rur ułżnych zgdnie z p. 5.4.1. należy wciągać przewdy przy użyciu sprężyny instalacyjnej, zakńcznej z jednej strny kulką, a z drugiej uszkiem. Zabrania się układania rur wraz z wciągniętymi w nie przewdami. 5.3.3. Mcwanie puszek Puszki należy sadzać w ścianach w spsób trwały za pmcą kłków rzprwych lub klejenia. Na ścianach drewnianych puszki należy mcwać za pmcą wkrętów d drewna. Puszki p zamntwaniu należy przykryć pkrywami mntażwymi. Mżliwe jest stswanie puszek i sprzętu instalacyjneg jak dla instalacji pdtynkwej w spsób pdany w p. 5.3.1. 5.3.4. Mcwanie puszek natynkwych Puszki natynkwe należy mcwać na ścianach w spsób trwały za pmcą kłków rzprwych. Puszki p zamntwaniu należy przykryć pkrywami mntażwymi. Zasadnicze czynnści pdczas przygtwywania pdłża d zamcwania puszek: Traswanie. Wyknanie ślepych twrów mechanicznie. Wstrzelenie kłków. Ucięcie i przyspawanie płaskwnika. Wyknanie knslek i przyspawanie. Oczyszczenie i pmalwanie knslek i płaskwników. Wyknanie knslek. Osadzenie knslek. Pmalwanie knslek. Osadzenie kłków rzprwych. Umcwanie puszki. Pdłączenie i przedzwnienie przewdów 5.3.6. Układanie i mcwanie przewdów w tynku 7

Instalacje wtynkwe należy wyknywać przewdami wtynkwymi. Dpuszcza się stswanie przewdów wielżyłwych płaskich, na pdłżu z drewna lub innych materiałów palnych mżna układać przewdy na warstwie zaprawy murarskiej grubści c najmniej 5 mm, ddzielającej przewód d ściany. Przewdy mające dwie warstwy izlacji, tj. izlację każdej żyły raz wspólną pwłkę, mżna układać bezpśredni na pdłżu drewnianym lub z inneg materiału palneg, jeżeli zabezpieczenie bwdu wynsi nie więcej niż 16 A, przewdy wprwadzne d puszek pwinny mieć nadwyżkę długści niezbędną d wyknania płączeń. Przewód neutralny pwinien być niec dłuższy niż przewdy fazwe, zagięcia i łuki w płaszczyźnie przewdu pwinny być łagdne. W tym celu należy przeciąć wzdłuż mstki pmiędzy żyłami przewdu nie uszkadzając ich izlacji, pdłże d układania na nim przewdów pwinn być gładkie, przewdy należy mcwać d pdłża za pmcą klamerek. Dpuszcza się również mcwanie za pmcą gwździków wbijanych w mstek przewdu. Mcwanie klamerkami lub gwździkami należy wyknywać w dstępach kł 50 cm, wbijając je tak, aby nie uszkdzić izlacji żył przewdu. Zabrania się zaginania gwździków na przewdzie. D puszek należy wprwadzać tylk te przewdy, które wymagają łączenia w puszce; pzstałe przewdy należy prwadzić bk puszki. Przed tynkwaniem kńce przewdów należy zwinąć w luźny krążek i włżyć d puszek, a puszki zakryć pkrywami lub w inny spsób zabezpieczyć je przed zatynkwaniem. Zabrania się układania przewdów bezpśredni w betnie, w warstwie wyrównawczej pdłgi, w złączach płyt itp. bez stswania słn w pstaci rur. 5.3.7. Przygtwanie kńców żył i łączenie przewdów W instalacjach elektrycznych wnętrzwych łączenia przewdów należy wyknywać w sprzęcie i sprzęcie instalacyjnym i w dbirnikach. Nie wln stswać płączeń skręcanych. W przypadku gdy dbirniki elektryczne mają wyprwadzne fabrycznie na zewnątrz przewdy, a sam ich przyłączenie d instalacji nie zstał pracwane w prjekcie, spsób przyłączenia należy uzgdnić z prjektantem lub kmpetentnym przedstawicielem inwestra. Przewdy muszą być ułżne swbdnie i nie mgą być narażne na naciągi i ddatkwe naprężenia. D daneg zacisku należy przyłączać przewdy rdzaju wyknania, przekrju i w liczbie, d jakich zacisk ten jest przystswany. W przypadku stswania zacisków, d których przewdy są przyłączane za pmcą czek, pmiędzy czkiem a nakrętką raz pmiędzy czkami pwinny znajdwać się pdkładki metalwe, zabezpieczne przed krzją w spsób umżliwiający przepływ prądu. Długść dizlwanej żyły przewdu pwinna zapewniać prawidłwe przyłączenie, zdejmwanie izlacji i czyszczenie przewdu nie mże pwdwać uszkdzeń mechanicznych. W przypadku stswania żył cynwanych prces czyszczenia nie pwinien uszkadzać warstwy cyny. Kńce przewdów miedzianych z żyłami wieldrutwymi (linek) pwinny być zabezpieczne zapraswanymi tulejkami lub cynwane (zaleca się stswanie tulejek zamiast cynwania). 5.3.8. Pdejścia d dbirników Pdejścia instalacji elektrycznych d dbirników należy wyknać w miejscach bezklizyjnych, bezpiecznych raz w spsób estetyczny, pdejścia d przewdów ułżnych w pdłdze należy wyknywać w rurach zamcwanych pd pwierzchnią pdłgi, alb w specjalnie d teg celu przewidzianych kanałach. Rury i kanały muszą spełniać dpwiednie warunki wytrzymałściwe i być wyprwadzne pnad pdłgę d wyskści kniecznej dla daneg dbirnika. Pdejścia zwieszakwe stsuje się w przypadkach zasilania dbirników d góry. Pdejścia teg rdzaju stsuje się najczęściej d: praw świetleniwych, dbirników zasilanych z instalacji wyknanych przewdami szynwymi, na drabinkach kablwych, w krytkach itp. Pdejścia zwieszakwe należy wyknywać jak sztywne lub elastyczne, w zależnści d warunków technlgicznych i rdzaju wyknywanej instalacji. d dbirników zamcwanych na ścianach, strpach lub knstrukcjach pdejścia należy wyknywać przewdami ułżnymi na tych ścianach, strpach lub knstrukcjach budwlanych, a także na inneg rdzaju pdłżach, np. kształtwniki itp. 5.3.9. Przyłączanie dbirników Miejsca płączeń żył przewdów z zaciskami dbirników pwinny być dkładnie czyszczne. Sam płączenie musi być wyknane w spsób pewny pd względem elektrycznym i mechanicznym raz zabezpieczne przed słabieniem siły dcisku i krzją. Bez względu na rdzaj instalacji, przyłączenia dbirników są wyknywane w zasadzie jednakw, z tym że dzielą się na dwa rdzaje: przyłączenia sztywne, przyłączenia elastyczne. Przyłączenia sztywne należy wyknywać w rurach sztywnych wprwadznych bezpśredni d dbirników raz przewdami kabelkwymi i kablami. Wyknuje się je d dbirników stałych, zamcwanych d pdłża i nie ulegającym żadnym przesunięcim. Przyłączenia elastyczne stsuje się, gdy dbirniki są narażne na drgania dużej amplitudzie lub przystswane są d przesunięć i przemieszczeń. Przyłączenia te należy wyknywać: przewdami izlwanymi wielżyłwymi giętkimi lub pnwymi, przewdami izlwanymi jednżyłwymi giętkimi w rurach elastycznych, przewdami izlwanymi wielżyłwymi giętkimi lub pnwymi w rurach elastycznych. Przewdy wychdzące z rur pwinny być zabezpieczne przed mechanicznymi uszkdzeniami izlacji, np. przez załżenie tulejek izlacyjnych. W miejscach narażnych na uszkdzenia mechaniczne przewdy dprwadzane d dbirników muszą być chrnine. 5.3.10. Knstrukcje wsprcze Wsprnik pd prjektr Wsprnik pd prjektr gtwy wyknany w frmie kształtwnika z blachy stalwej cynkwanej, przystswany d mntażu d strpu przez przykręcenie d sufitu. Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Oznaczenie miejsca sadzenia knstrukcji Wyknanie ślepych twrów w pdłżu (ścian lub sufitu) lub twrów w knstrukcji metalwej Przygtwanie i skmpletwanie elementów mcujących (śrub z kłkami rzprwymi lub śrub z nakrętkami Osadzenie knstrukcji na przygtwanym pdłżu i przykręcenie 5.3.11. Listwy kablwe 8

Kanały i listwy instalacyjne mntwać przez przykręcenie, dległść pmiędzy kłkami mcującymi ustalić na pdstawie wytycznych prducenta listew i kanałów. Listwy mntwać na ścianie pd sufitem raz na meblach. Wyszczególnienie rbót: Traswanie. Odmierzanie i ucięcie listew. Wyknanie ślepych twrów. Osadzenie kłków rzprwych. Wiercenie twrów w listwach. Umcwanie listew za pmcą wkrętów. Zmntwanie pzstałych elementów łącznych i pkryw. 5.4. Mntaż przewdów i sprzętu 5.4.1. Rury 5.4.1.1 Rury typu RB Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Wytraswanie miejsc sadzania uchwytów d rur RB Przygtwanie pdłża Zamcwanie uchwytów Odmierzenie i ucięcie rur Wyknanie płączeń złączkami przeltwymi Sprawdzenie drżnści rurażu Wprwadzenie rur d puszek i innych elementów instalacji Ułżenie rur na uchwytach 5.4.1.2 Rury karbwane giętkie układane na tynku Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Sprawdzenie drżnści rur. Cięcie. Płączenie rur. Wprwadzenie rur d puszek i innych elementów instalacji. Umcwanie rur d pdłża. Umcwanie uchwytów Umcwanie płaskwnika. 5.4.1.3 Rury karbwane giętkie układane w gtwych bruzdach Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Sprawdzenie drżnści rur. Cięcie. Płączenie rur. Wprwadzenie rur d puszek i innych elementów instalacji. Umcwanie rur d pdłża. 5.4.2. Układanie przewdów Wymagania gólne dtyczące rbót Wszystkie przewdy kabelkwe na bu kńcach muszą być znaczne zgdnie z adresami umieszcznymi na liście adreswej. Każde przejście przewdów kabelkwych przez strpy i ściany musi być zabezpieczne rurą słnwą lub dpwiedni budwane. Trasy przewdów kabelkwych spsób ułżenia słn lub knstrukcji w każdym przypadku muszą zapewniać łatwść ich wymiany lub wymiany przewdów kabelkwych. Minimalny przekrój żył przewdzących przewdów kabelkwych dla bwdów świetleniwych 1,5mm2 Cu, bwdów gniazd wtykwych i bwdów siłwych 2.5mm2 Cu. Pzim izlacji przewdów kabelkwych -750V. Wszystkie przewdy kabelkwe muszą mieć żyły przewdzące wyknane z miedzi, być znakwane przez prducenta (marka), psiadać klrystykę izlacji rbczej żył zgdną z wymaganiami t.j. przewód chrnny PE - klr żółtzielny przewód neutralny N klr przewdy fazwe LI, L2, L3 dpwiedni klr czerwny, brązwy, czarny 5.4.3. Przewdy kabelkwe układane w gtwych bruzdach Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Rzwinięcie przewdu. Odmierzenie i ucięcie. Mcwanie przewdu d pdłża przy pmcy drutu wiązałkweg, zaprawy gipswej. Otwieranie i zamykanie puszek, dgałęźników lub skrzynek rzgałęźnych. 5.4.4. Przewdy i kable wciągane d rur Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót 9

Rzwinięcie przewdu, kabla Sprawdzenie ciągłści żył i prnści izlacji Odmierzenie Cięcie Otwieranie i zamykanie puszek, dgałęźników lub skrzynek rzgałęźnych Wciągnięcie przewdów 5.4.5. Układanie przewdów kabelkwych w listwach kablwych. Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Rzwinięcie przewdu Sprawdzenie ciągłści żył i prnści izlacji Odmierzenie, cięcie Wprwadzenie kńców przewdów d puszek lub rzgałęźników Ułżenie przewdu w listwach kablwych Załżenie znaczników adreswych Zamknięcie pkrywy listwy 5.4.6. Układanie przewdów kabelkwych typu na pdłżu - na uchwytach i luzem Mcwanie uchwytów d przewdów kabelkwych mże dbywać się za pmcą gwździ, klejenia, wstrzeliwania kłków stalwych, lub w inny trwały spsób, przy uwzględnieniu rdzaju pdłża, d któreg uchwyty są mcwane. Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Rzwinięcie przewdu Sprawdzenie ciągłści żył i prnści izlacji Odmierzenie, cięcie Wprwadzenie kńców przewdów d puszek lub rzgałęźników Zamcwanie przewdu na uchwytach Załżenie znaczników adreswych Odległści pmiędzy uchwytami nie pwinny być większe niż 0,5m dla przewdów kabelkwych 5.5. Mntaż sprzętu i aparatury Osprzęt szczelny, wyknany z twrzyw sztucznych, należy przymcwać mcn d ścian c najmniej dwma śrubami. Puszki dgałęźne klidujące z ciągami przewdów pwinny być mntwane na wsprnikach dsądznych d ściany tak, aby ciągi przewdów mżna był przepuścić w linii prstej pd puszką. D mcwania sprzętu należy używać wkrętów d drewna z łbem półklistym, a nie stżkwym. Puszki i sprzęt należy umieszczać tak, aby nie był knieczne gięcie przewdów w pbliżu ich wprwadzenia d dławików. Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Wytraswanie miejsc sadzania aparatury Przygtwanie pdłża Wyknanie ślepych twrów mechanicznie / ręcznie Wykruszenie lub wycięcie twrów d wprwadzenia przewdów w puszkach Wprwadzenie przewdów w twry puszki Przygtwanie zaprawy gipswej lub betnwej Osadzenie puszki w gtwym pdłżu Gipswanie lub betnwanie z wyrównaniem pwierzchni Odkrywanie puszek Pdłączenie i przedzwnienie przewdów Zamknięcie puszek Rzmntwanie sprzętu, łączników i aparatury Pdłączenie łączników i gniazd wtykwych Zamcwanie łączników i gniazd wtykwych w puszce Wymagania ddatkwe dtyczące rbót Łączniki i gniazda wtykwe pwinny być umiejscwine na wyskściach (d wykńczneg pdłża pmieszczeń) kreślnych dkumentacją prjektwa lub według dmiennych dyspzycji pkazanych na rysunku. Przed wyknaniem pdłączeń łączników i aparatów - należy sprawdzić pprawnść ich funkcjnwania. 5.6. Mntaż praw świetleniwych Zasadnicze czynnści przy mntwaniu praw. Wytraswanie miejsc sadzania praw i uchwytów Przygtwanie pdłża Zamcwanie uchwytów Rzpakwanie prawy Oczyszczenie prawy z materiałów zabezpieczających Otwarcie i zamknięcie prawy Obcięcie i brbienie kńców przewdów Sprawdzenie prawy przed zainstalwaniem Zamntwanie prawy i pdłączenie Wypsażenie prawy w akcesria (klsze, dbłyśniki, rastry itp.) Zasadnicze czynnści przy mntażu źródeł światła Zdjęcie klsza, siatki, dbłyśnika, rastra itp. z prawy Wyjęcie źródła światła z pakwania Sprawdzenie marki, zgdnści znaczeń i parametrów 10

Zamntwanie źródła światła w prawie Sprawdzenie świecenia prawy Zamntwanie klsza, siatki, dbłyśnika, rastra itp. 5.7. Mntaż tablic rzdzielczych Załączne w prjekcie rysunki schematów idewych zasilania i tablic rzdzielczych są w stpniu wystarczającym dpełnieniem niniejszej specyfikacji i dpełniają także dane ptrzebne d sprządzenia kalkulacji cenwej. Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu rbót Ustawienie rzdzielnicy na gtwym pdłżu Wypzimwanie i skręcenie elementów ze sbą Skręcenie szyn zbirczych ze sbą w miejscach płączeń Pdłączenie kńcówek kabli zasilających i dpływwych d zacisków Pdłączenie przewdu uziemiająceg Sprawdzenie i dkręcenie śrub Malwanie pprawkwe Wymagania ddatkwe dtyczące rbót: Przy wszystkich rzdzielnicach, złączach i tablicach rzdzielczych musi być umieszczny ich schemat idewy płączeń z pisem aparatury, wielkści nastaw aparatów i prądów znaminwych wkładek bezpiecznikwych. Schematy winny być zabezpieczne przed kurzem i wilgcią (np. przez laminwanie). 5.7.1. Mntaż aparatury mdułwej w rzdzielniach Załączne w prjekcie rysunki schematów idewych zasilania i tablic rzdzielczych są w stpniu wystarczającym dpełnieniem niniejszej specyfikacji i dpełniają także dane ptrzebne d sprządzenia kalkulacji cenwej. Wymagania ddatkwe dtyczące rbót: Przy wszystkich rzdzielnicach, złączach i tablicach rzdzielczych musi być umieszczny ich schemat idewy płączeń z pisem aparatury, wielkści nastaw aparatów i prądów znaminwych wkładek bezpiecznikwych. Schematy winny być zabezpieczne przed kurzem i wilgcią (np. przez laminwanie). 5.8. Ochrna d prażeń, płączenia wyrównawcze Jak chrnę ddatkwą zaprjektwan samczynne wyłączenie zasilania w układzie sieciwym TN-S. Wszystkie prjektwane rzdzielnice elektryczne winny być wypsażne w szyny chrnne PE i neutralne N z zaciskami wielkrtnymi. Zaciski N należy dizlwać d knstrukcji. Przewdy PE płączyć ze stykami chrnnymi gniazd wtykwych, z knstrukcjami wsprczymi złącza energetyczneg i tablicy raz z zaciskami chrnnymi praw (w przypadku braku z zaciskiem złączki świecznikwej). Przewód PE ma mieć izlację w klrze żółt-zielnym natmiast N w niebieskim. W budynku należy wyknać główną szynę wyrównawczą GSU (uziemiającą), d której za pmcą bednarki FeZn30x4 i przewdów LgYż35mm2, LgYż25mm2, LgYż16mm2, LgYż6mm2 należy pdłączyć: - przewdy chrnne lub chrnn-neutralne - rury instalacji sanitarnych - metalwe brdziki, baseny, zlewy itp. - zbrjenie knstrukcji budynku raz metalwe elementy budynku - kanały wentylacyjne - krytka kablwe - inne masy metalwe - uzim tkwy W łazienkach, w pmieszczeniach wc raz w pmieszczeniach technicznych przewidzian wyknanie miejscwych szyn wyrównania ptencjałów MSWP. D szyn wyrównania ptencjałów MSWP pdłączyć za pmcą przewdów LgYż6mm2 metalwe rury, grzejniki, brdziki, wanny, metalwe elementy umywalek, metalwe elementy kanałów wentylacyjnych a następnie miejscwe szyny wyrównania ptencjałów płączyć z główną szyną uziemiającą GSU przy pmcy przewdów LgYż10mm, LgYż16mm2, LgYż25mm2. 5.9. Badania i pmiary Zasadnicze czynnści przy wyknywaniu badań i pmiarów Badania i pmiary instalacji świetleniwej i siłwej Sprawdzenie ciągłści żył przewdów Sprawdzenie pprawnści płączeń Sprawdzenie adresów przewdów kabelkwych z listwą adreswą Pmiar rezystancji izlacji przewdów Pmiar rezystancji uziemień rbczych i chrnnych Badanie wyłączników chrnnych różnicwprądwych Badanie prądem stałym przewdów niskprądwych Badanie natężenia świetlenia na stanwiskach rbczych Badanie natężenia świetlenia ewakuacyjneg Wymagania ddatkwe dtyczące badań i pmiarów Z wyknanych badań i pmiarów raz dknaniu ceny ich wyników musza być sprządzne raprty Badania i pmiary pwinna wyknywać uprawnina sba/pracwnik labratrium Wszystkie przyrządy pmiarwe użyte d badań i pmiarów musza psiadać aktualne świadectwa wzrcwania i znaczny status metrlgiczny. Dane identyfikujące przyrząd pmiarwy muszą być zamieszczne w raprcie (prtkóle) z badań i pmiarów. Wykaz instrukcji i przyrządów pmiarwych ptrzebnych d wyknania badań i pmiarów winien być zamieszczny w Prgramie Zapewnienia Jakści. 5.11. Mntaż punktu dystrybucyjneg nagłśnienia 11

Załączne w dkumentacji prjektwej rysunki z rzmieszczeniem szafek raz pisy spsbu mntażu elementów są dpełnieniem niniejszej specyfikacji. Przy pracach mntażwych należy zwrócić uwagę na: przy mntażu szaf zapewnić dgdny dstęp d zainstalwanych tam urządzeń, urządzenia w prjektwanych szafach instalwać zapewniając dgdny przepływ pwietrza chłdząceg urządzenia, wszelkie płączenia kablwe pmiędzy urządzeniami pisać w spsób jednznacznie identyfikujący ich przeznaczenie, ergnmiczne rzmieszczenie urządzeń bsługi prjektwanych systemów pzwalające na wygdną pracę z systemem. 5.11.1 Uruchmienie i testwanie systemów Uruchmienie i testwanie systemu pwinn być pwierzne wyspecjalizwanemu wyknawcy. Przy knfiguracji i ustalaniu szczegółweg przeznaczania systemu należy knsultwać się bezpśrednim użytkwnikiem systemu, któreg należy p zakńczeniu prac instalacyjnych przeszklić z zakresu bsługi systemu. 5.12. Mntaż instalacji dgrmwej Wymagania gólne dtyczące instalacji dgrmwych Stswać zasadę prwadzenia tras przewdów instalacji dgrmwych w liniach prstych, równległych i prstpadłych d krawędzi brysu budynków i innych biektów Wymagane wartści rezystancji uzimów instalacji dgrmwych przedstawia zamieszczna pniżej tabela: Rdzaje uzimów Grunt pdmkły, bagienny, próchniczny,trfiasty, gliniasty Wszystkie pśrednie rdzaje gruntu Grunty kamieniste i skaliste Uzimy pzime Pinwe raz stpy fundamentwe 10Ω 20Ω 40Ω Uzimy tkwe raz ławy fundamentwe 5 Ω 30 Ω 500Ω Zaleca się łączyć uziemienie urządzenia dgrmweg z uziemieniem urządzeń elektrenergetycznych i telekmunikacyjnych. Pdziemne metalwe elementy biektów i urządzeń technlgicznych, znajdujące się w dległści nie większej niż 2 mb d uzimów instalacji dgrmwych, a nie wykrzystane jak uzimy naturalne, zaleca się łączyć z tymi uzimami bezpśredni lub za pmcą chrnników. Na dachu prjektwaneg budynku jak zwdy pzime niskie wykrzystać prjektwane metalwe pszycie dachu raz drut stalwy cynkwany 8mm jak nie naprężny, na wsprnikach krótkich. Na dachu przy pmcy metalwych bejm i drutu FeZn 8 mm płączyć z instalacją dgrmwą kminy i wystające metalwe części dachu. Pszczególne arkusze blachy należy ze sbą płączyć metalicznie. Zwdy dprwadzające wyknać drutem stalwym cynkwanym ø 8mm jak nie naprężane. Zwdy dprwadzające prwadzić w słnie z rury grubściennej nie palnej (grubść ścianek 5mm) pd elewacją zewnętrzną. Zwdy dprwadzające należy płączyć z prjektwanym uzimem fundamentwym pprzez złącze kntrlne i przewód uziemiający (bednarkę FeZn25x4). Złącza kntrlne mntwać w ziemi w studzienkach prbierczych. Zwdy dprwadzające instalacji dgrmwej (drut 8mm) prwadzić w rurze grubściennej nie palnej (gr. ścianek 5mm) pd elewacją. Płączenie przewdów dprwadzających ze zwdem pzimym wyknać jak skręcane. Przewdy uziemiające należy chrnić przed krzją pprzez malwanie farbą antykrzyjną lub lakierem asfaltwym na wyskści d 30 cm nad ziemią i d głębkści 20cm w ziemi. Płączenia spawane należy zabezpieczyć przed krzją pprzez malwanie farbą antykrzyjną. 5.12.1. Mntaż wsprników dachwych klejnych Zwdy pzime wyknać drutem stalwym cynkwanym 8mm jak nie naprężne na wsprnikach krótkich klejnych.. Wyszczególnienie rbót: Wyznaczenie miejsca mntażu. Wyknanie twrów. Osadzenie wsprników. Przygtwanie kleju. Przyklejenie wsprników. Odmierzenie, ucięcie i wyprstwanie przewdu. Przymcwanie przewdu d wsprników. Łączenie przewdów przez spawanie. Oczyszczenie i malwanie spawów. Regulacja naciągu przewdów między wsprnikami. Mntaż złącz rynnwych. Zawieszenie i zdjęcie drabiny. Traswanie Wyknanie twrów d zamcwania Zamcwanie wsprników dachwych i ściennych Uszczelnienie pkrycia dachweg w miejscu mntażu wsprników 5.12.2. Mntaż zwdów pzimych Odmierzenie, ucięcie i wyprstwanie drutu Uregulwanie naciągu pręta pmiędzy wsprnikami Skręcenie pręta złączkami 5.12.3. Mntaż zwdów pinwych Wytraswanie miejsc sadzania uchwytów dla rur grubściennych niepalnych Przygtwanie pdłża Zamcwanie uchwytów Odmierzenie i ucięcie rur 12

Wyknanie płączeń złączkami przeltwymi Sprawdzenie drżnści rurażu Ułżenie rur na uchwytach Zawieszenie drabiny na dachu Odmierzenie, ucięcie i wyprstwanie drutu Wciągnięcie przewdów dprwadzających Skręcenie przewdów złączkami Zamntwanie złącz kntrlnych 5.13. Demntaż Istniejące rzdzielnie elektryczne, prawy świetleniwe, raz sprzęt elektryczny należy zdemntwać. Istniejące przewdy należy dłączyć a kńcówki przewdów płączyć ze sbą i zabezpieczyć przed przypadkwym pdłączeniem. Istniejące urządzenia elektryczne należy demntwać w ten spsób aby jak najmniej je uszkdzić. Zdemntwany sprzęt należy przekazać inwestrwi. Urządzenia elektryczne będące w bardz dbrym stanie technicznym mżna wykrzystać pnwnie p uprzedniej knsultacji z Zamawiającym. 5.14. Naprawa tynków p rbtach elektrycznych. Sufity pdwieszne Pdczas mdernizacji instalacji elektrycznych należał wyknać bruzdy d ułżenia w przewdów w rurach typu RB pd tynkiem. P wyknaniu prac mdernizacyjnych należy braki w ścianach uzupełnić i przywrócić d stanu z przed remntu. Bruzdy należy zatynkwać wygładzić i zamalwać. Wyszczególnienie rbót pdczas wyknywania prac związanych z uzupełnieniem tynków: Odbicie dstających i spękanych tynków. Odjęcie siatkwania. Przycięcie raz siatkwanie pjedynczymi warstwami pwierzchni d tynkwania. Pwlekanie mlekiem cementwym raz wypełnienie zaprawą cementwą czek siatki. Wyknanie tynków zwykłych trzywarstwwych. Dkładne płączenie tynków nwych z istniejącymi. Wyszczególnienie rbót pdczas wyknywania prac związanych z malwaniem: Zeskrbanie farby lub zdarcie tapet, zmycie pwierzchni tynków wdą. Zaprawienie rys i drbnych uszkdzeń tynku. Zeskrbanie łuszczącej się farby Nałżenie warstwy gładzi i zatarcie packą Zagruntwanie mlekiem wapiennym Wygładzenie pwierzchni tynku Reperacja uszkdzeń tynku zaprawą gipswą Wypełnienie rys i drbnych uszkdzeń szpachlówką. Zagruntwanie pkstem pwierzchni i wyszpachlwanie Przetarcie całej pwierzchni papierem ściernym Malwanie dwukrtne pędzlem. Istniejące panele sufitwe znajdujące się na trasie prwadzenia instalacji elektrycznych na czas prac należy zdemntwać w spsób uniemżliwiający ich uszkdzenie. P wyknaniu prac ułżyć je w tych samych miejscach. Jeżeli któryś z paneli zstanie uszkdzny należy g wymienić na nwy tej samej fakturze. 6. Kntrla jakści rbót 6.1. Zasady kntrli jakści rbót W trakcie dbiru instalacji elektrycznych należy przedłżyć kmisji prtkły z badań. Stąd też instalacje w budynku pwinny być pddane szczegółwym ględzinm i próbm, bejmującym także niezbędny zakres pmiarów w celu sprawdzenia, czy spełniają wymagania dtyczące chrny ludzi, zwierząt i mienia przed zagrżeniami, których mże stać się przyczyną. Człnkwie kmisji, przed przystąpieniem d ględzin i prób pwinni trzymać i zapznać się z uaktualniną dkumentacją techniczną raz prtkłami ze sprawdzeń cząstkwych. Osby wyknujące pmiary pwinny psiadać dpwiednie kwalifikacje, ptwierdzne uprawnieniami d wyknywania badań. W czasie wyknywania prób należy zachwać szczególną strżnść, celem zapewnienia bezpieczeństwa ludzim i uniknięcia uszkdzeń biektu lub zainstalwaneg wypsażenia. Kntrla jakści wyknania instalacji pwinna bejmwać przede wszystkim sprawdzenie: zgdnści zastswanych d wbudwania wyrbów i zainstalwanych urządzeń z dkumentacją techniczną, nrmami i certyfikatami, prawidłwści wyknania płączeń przewdów, pprawnści wyknania przewdwania raz zachwania wymaganych dległści d innych instalacji i urządzeń, pprawnści wyknania przejść przewdów przez strpy i ściany, prawidłwści zamntwania urządzeń elektrycznych raz sprzętu i sprzętu, w dstswaniu d warunków śrdwiskwych i warunków pracy w miejscu ich zainstalwania, prawidłweg znaczenia bwdów, bezpieczników, łączników, zacisków itp., prawidłweg umieszczania schematów, tablic strzegawczych raz innych infrmacji, prawidłwści znaczenia przewdów neutralnych, chrnnych i chrnne neutralnych, prawidłwści dbru urządzeń i śrdków chrny d wpływów zewnętrznych warunków śrdwiskwych w jakich pracują), spełnienia ddatkwych zaleceń prjektanta lub inspektra nadzru wprwadznych d dkumentacji technicznej Zasady umieszczania schematów, tablic strzegawczych raz innych isttnych infrmacji, których jest mwa wyżej kreślne są w następujących nrmach: 13