www.pwc.com/pl Komitety Audytu rola, oczekiwania i najlepsze praktyki 8 listopada 2011 r.
Agenda Rola Komitetów Audytu w świetle regulacji Oczekiwania rynku wobec Komitetów Audytu Jak działają komitety audytu? Najlepsze praktyki 2
Komitety Audytu na świecie i w Polsce Sarbanes-Oxley Act of 2002 Dyrektywa KE 43/2006 The Combined Code, The Listing Rules and the Disclosure and Transparency Bilanzrechtsmoderisierungsg esetz Ustawa o nadzorze publicznym Komitet Audytu Tak Tak Tak Tak lub Rada Nadzorcza Tak Niezależni członkowie Wszyscy Min. 1 ** Min. 1 Min. 1 Min. 1 Ilość członków Min. 3 * Nie określono rekomendowane min. 3 Nie określono Min. 3 Kompetencje w zakresie rachunkowości/ rewizji finansowej Min. 1 Min. 1 Min. 1 Min. 1 Min. 1 * Istnieją wyjątki dla mniejszych spółek ** Zgodnie z Zaleceniem Komisji z dnia 15 lutego 2005 r. dotyczącym roli dyrektorów niewykonawczych przynajmniej większość członków powinna być niezależna 3
Podsumowanie regulacji i oczekiwań Do zadań komitetu audytu należy w szczególności: Monitorowanie procesu sprawozdawczości finansowej Monitorowanie skuteczności systemów kontroli wewnętrznej, audytu wewnętrznego oraz zarządzania ryzykiem Monitorowanie wykonywania czynności rewizji finansowej Monitorowanie niezależności biegłego rewidenta i firmy audytorskiej Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW Poza czynnościami wymienionymi w przepisach prawa rada nadzorcza powinna raz w roku sporządzać i przedstawiać walnemu zgromadzeniu zwięzłą ocenę sytuacji spółki, z uwzględnieniem oceny systemu kontroli wewnętrznej i systemu zarządzania ryzykiem istotnym dla spółki Ustawa o nadzorze publicznym Ład korporacyjny w Polsce Ustawa o rachunkowości Szereg rekomendacji wobec Komitetów Audytu i pośrednio Zarządów w obszarach, do których odnosi się Ustawa o nadzorze publicznym. Ponadto zawierają przykłady pytań, na które Komitet Audytu powinien uzyskać odpowiedź: Dotyczących audytu wewnętrznego Kierowanych do dyrektora audytu wewnętrznego Dotyczących systemu kontroli wewnętrznej Kierowanych do dyrektora działu finansowego Dotyczących oceny ryzyka Kierowanych do biegłego rewidenta Rekomendacje KNF dotyczące funkcjonowania Komitetu Audytu Kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności spełniały wymagania przewidziane w niniejszej ustawie Kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej odpowiadają solidarnie wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem stanowiącym naruszenie powyższego obowiązku 4
Zadania Komitetu Audytu Proces sprawozdawczości finansowej Prawidłowość polityki ( zasad ) rachunkowości Uwzględnienie wymagań dotyczących ujawnień Prawidłowość i obiektywność sprawozdania z działalności jednostki Konwersja zapewniająca zgodność z GAAP Komitet Audytu Główne zadania Zarządzanie ryzykiem i system kontroli wewnętrznej Zrozumienie kluczowych obszarów ryzyka Skuteczność kontroli wewnętrznej Ryzyko nadużyć i działań niepożądanych Audyt zewnętrzny Wybór audytora i jego wynagrodzenie Zakres prac audytowych Wymogi dotyczące niezależności audytora Istotne obserwacje audytowe i rekomendacje Ocena jakości pracy audytora Audyt wewnętrzny Statut audytu wewnętrznego, zadania i zasoby Zakres prac audytowych Efektywność audytu wewnętrznego Odpowiedzi na rekomendacje audytu wewnętrznego Analiza efektywności Potrzeby w zakresie szkoleń Dbałość o wiedzę w zakresie finansów Roczna ocena jakości pracy komitetu audytu Komunikacja i raportowanie Relacje z kierownictwem Informowanie i przekazywanie rekomendacji Raportowanie do rady nadzorczej i akcjonariuszy Regulacje i wymogi etyczne Skuteczność systemu zapewniającego zgodność z prawem Kodeks postępowania / etyki Przypadki naruszeń 5
To się zdarzyło w Polsce 6
Czas poświęcony na poszczególne zadania przez komitet audytu 25% komitetów nie zajmuje się kwestiami zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej, pomimo wymogów ustawowych Analiza raportu z badania i spotkania z biegłym Ocena procesu przygotowania sprawozdań Analiza raportów okresowych i bieżących Ocena systemu kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem Plan i analiza wyników audytu wewnętrznego Inne sprawy finansowe i strategiczne Wybór oraz ocena niezależności biegłego rewidenta Sprawy organizacyjne, prawne i komunikacja Ocena systemów IS/IT i ochrony danych Komitety audytu w Polsce w 2010 r. 0% 10% 20% 30% 7
Jak często spotyka się komitet audytu? Rocznie na działalność w komitecie audytu poświęca się średnio 28 godzin Raz w roku Co pół roku Co kwartał Co dwa miesiące Co miesiąc 0% 10% 20% 30% 40% Komitety audytu w Polsce w 2010 r. 8
Jak często komitet audytu zaprasza na swoje spotkania poszczególne osoby? Połowa komitetów audytu nie spotyka się z szefem audytu wewnętrznego Dyrektor finansowy Prezes zarządu Inni członkowie zarządu Dyrektor audytu wewnętrznego Biegły rewident na każde spotkanie co kwartał raz w roku w ogóle Inni dyrektorzy /pracownicy 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Komitety audytu w Polsce w 2010 r. 9
Najlepsze praktyki zrozumienie kluczowych obszarów ryzyka Przykładowa mapa ryzyk Przykład skróconego rejestru ryzyk # Nazwa krótka Wpływ 2.1 Niewypłacalność głównych odbiorców Duży Prawdopo dobieńst wo Bardzo Niskie 2.2 Niewłaściwe / niekorzystne warunki kontraktowe Bardzo Duży Wysokie 7.2 Nadużycie w procesie zakupowym / inwestycyjnym Mały Wysokie RATING Średnie ryzyko Wysokie ryzyko Średnie ryzyko 10
Najlepsze praktyki skuteczność systemu kontroli wewnętrznej Przykład raportu zawierającego podsumowanie rezultatów i najważniejszych obserwacji: Przykład podsumowania prac: # Nazwa krótka Wpływ Ryzyko wrodzone Prawdopodob ieństwo OCENA Działania podejmowane przez Spółkę (przykłady) Wpływ Ryzyka rezydualne Prawdopodob ieństwo OCENA Właściciel 1 Proces ofertowania z uwzględnieniem przygotowania kalkulacji ofertowej - przygotowywanie ofert poniżej akceptowalnego poziomu zyskowności Bardzo Duży Wysokie Wysokie ryzyko Opracowanie zasad dokonywanie kalkulacji ofertowej w powiązaniu z analizą ryzyka projektów. Opracowanie zasad akceptacji ofert w zależności od ich wartości oraz stopnia ryzyka. Średni Średnie Średnia Dyrektorzy oddziałów 2 Nieefektywne zarządzanie zakupami, umowami zakupowymi i poddostawcami powodujące nadmierne koszty dla Spółki i nadużycia Średni Średnie Średnie ryzyko Utworzenie listy rekomendowanych dostawców, z którymi Spółka ma wynegocjowane kontrakty. Określenie ścieżek akceptacji zamówień, faktur i płatności. Średni Niskie Niska Dział zakupów 11
Najlepsze praktyki analiza ryzyk i ocena procesu raportowania finansowego 12
Najlepsze praktyki efektywność Audytu Wewnętrznego Pełne wykorzystanie zasobów wewnętrznych Zasoby wewnętrzne Pełne wykorzystanie zasobów wewnętrznych Funkcja audytu wewnętrznego wykorzystuje tylko zasoby wewnętrzne organizacji Ograniczone zasoby wewnętrzne Ograniczony co-sourcing Ograniczony co-sourcing Zasoby wewnętrzne wykonują znaczącą część funkcji audytu wewnętrznego Zewnętrzny dostawca zapewnia wyspecjalizowane usługi i kompetencje Co-sourcing w dużym zakresie Co-sourcing w dużym zakresie Szef audytu wewnętrznego w dużym zakresie wykorzystuje zasoby zewnętrzne Wyspecjalizowane usługi i kompetencje są dostępne Pełny outsourcing Pełny outsourcing Zapewnienie funkcji audytu wewnętrznego przez zewnętrznego dostawcę Usługi doradcze Opcje i alternatywy Co-sourcing Outsourcing 13
Najlepsze praktyki efektywność Audytu Wewnętrznego 14
Najlepsze praktyki planowanie i roczna ocena jakości prac Komitetu Audytu 15
Najlepsze praktyki ocena efektywności audytu i współpracy z biegłym rewidentem 16
Dziękuję za uwagę Krzysztof Szułdrzyński Partner tel: +48 502 18 4103 e-mail: krzysztof.szuldrzynski@pl.pwc.com 17