WYCHOWANIE DO WARTOŚCI Zestawienie bibliograficzne w wyborze za lata 2000-2005 Opracowanie: Elżbieta Trojan. Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Opolu Opublikowano 12.09.2005 1 "Przyszłość człowieka związana jest nierozerwalnie z wychowaniem". (Jan Paweł II) Celem wychowania jest prowadzenie do pełnego rozwoju osobistego, do bycia człowiekiem uczciwym, umiejącym żyć z innymi i dla innych (art. 4 ust. 1 ustawy o systemie oświaty). Wychowanie szkolne, do jakiego zobowiązany jest nauczyciel, można więc określić jako: mądre towarzyszenie uczniowi na drodze jego rozwoju, stwarzanie mu wartościowego środowiska wychowawczego oraz wprowadzanie w świat wartości podstawowych. Podczas kształcenia i wychowania odwołujemy się do wartości ogólnoludzkich, uniwersalnych, humanistycznych, takich jak: dobroć, miłość, odpowiedzialność, podmiotowość, piękno, prawda, przyjaźń, samorealizacja, szczęście, tolerancja, wolność, stanowiących podstawowe pojęcia dla dydaktyki. Edukacja efektywnie służy wielostronnemu rozwojowi ucznia, gdy staje się procesem integracji jego wokół wartości. Jest to możliwe, gdy wartości przenikają cały proces kształcenia i wychowania. Niniejsze zestawienie bibliograficzne zostało opracowane na podstawie elektronicznych baz danych Biblioteki Narodowej dostępnych pod adresem (www.bib.org.pl) oraz bazy danych Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Opolu. Zestawienie gromadzi wybór piśmiennictwa za lata 2000-2005. Materiał bibliograficzny uporządkowano alfabetycznie według tytułów publikacji, wyróżniając wydawnictwa zwarte i artykuły z czasopism. Zestawienie adresowane jest do szerokiego grona pedagogów - nauczycieli - wychowawców. WYDAWNICTWA ZWARTE 1. AKSJOLOGICZNE aspekty relacji interpersonalnych w edukacji / red. Urszula Ostrowska. - Kraków : "Impuls", 2002. - 228, [12 s. 2. ASPEKTY aksjologiczne w edukacji / pod red. Urszuli Ostrowskiej. - Olsztyn : Wydaw. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2000. - 267 s. 3. BANACH, Czesław Edukacja - wartość - szansa : wybór prac z lat 1995-2001 / Czesław Banach. - Kraków : Wydawnictwa Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2001. - 402 s. 4. CHAŁAS, Krystyna Wychowanie ku wartościom : elementy teorii i praktyki. T. 1, Godność, wolność, odpowiedzialność, tolerancja / Krystyna Chałas. - Kielce : Wydaw. "Jedność", 2003. - 390 s. 5. CZAJA, Maria Wychowanie dla człowieczeństwa : 150 lekcji wychowawczych dla wszystkich typów szkół ponadgimnazjalnych : [materiały pomocnicze2 / Maria Czaja, Maria Mmigrodzka. - Wyd. 2 rozsz. - Częstochowa : WOM [Wojewódzki Ośrodek Metodyczny2, 2000. - 210, [12 s. 6. DENEK, Kazimierz Aksjologiczne aspekty edukacji szkolnej / Kazimierz Denek. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, 2000. - 196 s. 7. DENEK, Kazimierz Aksjologiczne podstawy edukacji / Kazimierz Denek, Kazimierz Przyszczypkowski, Ryszard Urbański- Korż. - Poznań ; Toruń : "Edytor", 2001. - 195 s.
8. DENEK, Kazimierz Projektowanie celów kształcenia w reformowanej szkole / Kazimierz Denek, Ignacy Kuźniak. - Poznań : "Eruditus", 2001. - 243 s. 9. DUDZIAK, Urszula Wychowanie w klasie szkolnej : scenariusze godzin wychowawczych dla szkół ponadpodstawowych / Urszula Dudziak. - Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2002. - 148 s. 10. EDUKACJA wobec wartości / [red. nauk. Jerzy Kojot, Piotr Jan Przybysz2 ; Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte. - Gdynia : AMW, 2002. - 433, [12 s. 11. GÓRNIEWICZ, Józef Kategorie pedagogiczne : odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia / Józef Górniewicz. - Olsztyn : Wydaw. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2001. - 130, [12 s. 12. JANUSZEWSKA, Edyta Dojrzewanie do wolności w wychowaniu : rzecz o A. S. Neillu / Edyta Januszewska. - Warszawa : Wydaw. Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej, 2002. - 142 s. 13. JEDLIJSKI, Ryszard Językowy obraz świata wartości w wypowiedziach uczniów kończących szkołę podstawową / Ryszard Jedliński. - Kraków : Wydaw. Naukowe AP, 2000. - 288, [12 s. 14. KUNOWSKI, Stefan Wartości w procesie wychowania / Stefan Kunowski ; wstęp i wybór tekstów Beata Lenarczyk. - Kraków : "Impuls", 2003. - 137, [12 s. 15. LIPIEC, Józef Świat wartości : wprowadzenie do aksjologii / Józef Lipiec. - Kraków : Wydaw. Fall, 2001. - 255 s. 16. MAGDA, Marzenna Kształtowanie wrażliwości moralnej uczniów edukacji wczesnoszkolnej / Marzenna Magda. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, cop.2001. - 213 s. 17. O NOWY humanizm w edukacji : materiały nadesłane na ogólnopolską konferencję naukową - Puławy, 18-20 września 2000 r. / red. Janusz Gajda. - Kraków :,,Impuls'', 2000. - 461 s. 18. PEDAGOGIKA u progu trzeciego tysiąclecia : materiały pokonferencyjne / red. Aleksander Nalaskowski, Krzysztof Rubacha. - Toruń : Wydaw. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2001. - 288 s. 19. PIKUS, Stefan Moralność a wychowanie / Stefan Pikus. - Słupsk : Wyższa Szkoła Zarządzania. Wydaw. Uczelniane, 2000. - 190 s. 20. POCZUCIE odpowiedzialności moralnej jako aspekt podmiotowy / red. nauk. Maria Nowicka-Kozioł. - Warszawa : "Mak", 2000. - 44 s. 21. POPRZEZ lekturę i zabawę ku wartościom : [lekcje języka polskiego w szkole podstawowej i gimnazjum2 : praca zbiorowa / pod red. Grażyna Wiśniewska, Jolanta Grzegorczyk. - Lublin :,,Klanza'', 2001. - 141 s 22. PRAWA i wolności człowieka w edukacji : praca zbiorowa / pod red. Ryszarda Rosy ; Akademia Podlaska. - Siedlce : AP Wydawnictwo, 2001. - 210 s. 23. SENS życia - sens wychowania : dylematy człowieka przełomu wieków : praca zbiorowa / red., wstęp Andrzej M. Tchorzewski. - Bydgoszcz :,,Wers'', 2001. - 313 s. 24. SZYMAJSKI, Mirosław J. Młodzież wobec wartości : próba diagnozy. - Wyd. 2. / Mirosław J. Szymański. - Warszawa : Instytut Badań Edukacyjnych, 2000. - 159, [12 s. 2
25. TYRAŁA, Paweł Metodyka wychowania : bliżej nauczycielskiej prakseologii / Paweł Tyrała. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, cop. 2001. - 205 s. 26. TYRAŁA, Paweł Teoria wychowania : bliżej uniwersalnych wartości i realnego życia / Paweł Tyrała. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, 2001. - 173 s. 27. W KRĘGU humanistycznej edukacji / red. Józefa Brągiel, Zenon Jasiński. - Opole : Wydaw. Uniwersytetu Opolskiego, 2000. - 303 s. ARTYKUŁY Z CZASOPISM 28. AKSJOLOGIA w kształceniu i działaniu nauczycieli zreformowanej szkoły / Jolanta Szempruch // Nowa Szkoła. - 2000, nr 4, s. 22-26 29. AKSJOLOGICZNY wymiar współczesnej koncepcji edukacji regionalnej / Anna Zellma // Kultura i Edukacja. - 2000, nr 3/4, s. 111-123 30. BUDOWANIE systemu wartości w programie wychowania / Jolanta Kowalewska // Wychowanie w Przedszkolu. - 2001, nr 7, s. 398-400 31. CZŁOWIEK i wartości : powinności i odpowiedzialność / Jarosław Gara // Opieka, Wychowanie, Terapia. - 2000, nr 4, s. 14-18 32. CZY szkoła wychowuje "ku godności" / Agnieszka Leszcz-Krysiak //Opieka, Wychowanie, Terapia. - 2000, nr 4, s. 27-30 33. DLACZEGO boimy się wartości w wychowaniu? / Katarzyna Olbrycht // Edukacja i Dialog. - 2000, nr 2, s. 26-32 34. HIERARCHIA wartości - kryterium sukcesu / Anna Kozińska // Forum Edukacji. - 2001, nr 4, s. 49-55 35. JAK się odnaleźć w chaosie wartości? / Joanna Zielińska // Edukacja i Dialog. - 2002, nr 2, s. 3-9 36. JĘZYK matczyny - wartość kulturowa i cel edukacyjny / Jerzy Nikitorowicz. // Edukacja. - 2000, nr 4, s. 38-46 37. KONSUMPCJONIZM - zbiór wartości podrzędnych czy sposób na życie współczesnej młodzieży polskiej? : refleksja na marginesie badań / Anna Frindt. - Streszcz. w jęz. ang. // Kwartalnik Pedagogiczny. - 2001, nr 3/4, s. 29-74 38. MŁODZIEM końca wieku [hierarchia wartości2 / Agata Klepacka, Krystyna Kmiecik // Przegląd Oświatowy. - 2000, nr 12, s. 9 39. MŁODZIEM w świetle wyboru drogi życiowej / Danuta Nowak // Wychowanie na co Dzień. - 2001, nr 3, s. 7-9 40. MŁODZIEM wobec wybranych kwestii moralnych : badania porównawcze polsko-włoskie / Andrzej Ryk // Edukacja. - 2001, nr 2, s. 45-55 41. NAUCZYCIELE o wartościach poznawczych i akceptowanych w wychowaniu fizycznym / Piotr Paluch // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. - 2002, nr 11, s. 15-21 42. ODPOWIEDZIALNOŚĆ i wolność w pedagogice tradycyjnej i liberalnej / Barbara Polańska // Edukacja i Dialog. - 2000, nr 3, s. 19-22 43. POCZUCIE własnej wartości / Monika Kielańska // Edukacja i Dialog. - 2000, nr 10, s. 30-35 44. POZNANIE, cierpienie i wartości w rehabilitacji psychologicznej / Joanna Femiak // Kultura Fizyczna. - 2000, nr 3/4, s. 12-13 45. PREFEROWANE wartości we współczesnej rodzinie w opinii młodzieży / Anna Dzikomska-Kucharz // Edukacja. - 2000, nr 4, dod. nr 2, s. 21-25 3
46. PROGRAM wychowawczy szkoły. Podstawa aksjologiczna i struktura budowy / Krystyna Chałas // Dyrektor szkoły. - 2000, nr 10, s. 13-19 47. PRZEBACZANIE jako wartość w wychowaniu / Aldona Król. - Streszcz. w jęz. ang. // Roczniki Nauk Społecznych. - 2000/2001, z. 2, s. 103-120 48. ROLA rodziny w kształtowaniu systemu wartości swoich dzieci / Agnieszka Iłendo-Milewska. - Bibliogr. // Małżeństwo i Rodzina. - 2005, nr 1/2, s. 16-18 49. ROZWÓJ dziecka jako wartość w świadomości rodziców / Krystyna Ferenz. - Rocznik Pedagogiki Rodziny. - T.4 (2001), s. 141-151 50. SPOTKANIA z wartościami / Pawel Wyszkowski // Język Polski w Szkole - Gimnazjum. - 2001/2002, nr 2, s. 48-53 51. SPRAWNOŚĆ fizyczna a inne wartości życiowe / Danuta Krzeszewska // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. - 2001, nr 2, dod. Biblioteczka Monograficzna, s. 14-15 52. SYSTEM wychowawczy księdza Bosko jako postawa wewnętrznego oceniania osiągnięć uczniów / Leokadia Ewa Wojciechowska // Wychowawca. - 2005, nr 2, s. 10-13 53. SZTUKA dokonywania wyboru / Dariusz Sarzała // Edukacja i Dialog. - 2000, nr 3, s. 3-9 54. ŚWIAT wartości koniecznym punktem kształcącego się człowieka / Jerzy Semków // Kultura i Edukacja. - 2000, nr 3/4, s. 97-103 55. ŚWIAT wartości młodzieży / Barbara Zachora // Wychowawca. - 2001, nr 6, s. 29 56. TRANSFORMACJA a wartości cenione przez młodzież / Walentyna Wróblewska // Nowa Szkoła. - 2000, nr 4, s. 45-47 57. W DUCHU wolności - szkoła XXI wieku / Joanna Michalak // Edukacja. - 2000, nr 1, s. 88-91 58. W POSZUKIWANIU systemu wartości szkoły podstawowej / Ewa Grzelak, Dorota Czajkowska // Dyrektor Szkoły. - 2002, nr 5, s. 5-7 59. WARTOŚCI a integracja europejska / Aleksandra Szwajcok // Nowe w Szkole. - 2000/2001, nr 10, s. 21-22 60. WARTOŚCI i cele edukacji szkolnej / Kazimierz Denek // Edukacja. - 2000, nr 3, dod. nr 1, s. 4-13 61. WARTOŚCI młodzieży, jej nauczycieli i rodziców / Mirosław J. Szymański // Edukacja. - 2002, nr 1, s. 45-56 62. WARTOŚCI w programach nauczania / Bożena Bubis, Agata Czesak // Mycie Szkoły. - 2003, nr 2, s. 90-92 63. WARTOŚCI wychowawcze programów edukacyjnych w opinii uczniów / Tomasz Sosnowski // Nowy Tekst. - 2001, nr 1, s. 3-36 64. WIĘZI rodzinne jako źródło cennych wartości w wychowaniu / Janina Maliszak // Mycie Szkoły. - 2002, nr 7, s. 410-413 65. WOLNOŚĆ i tolerancja - konsekwencje pedagogiczne / Jarosław Kozłowski // Wychowanie na co Dzień. - 2000, nr 6, s. 24-26 66. WOLNOŚĆ jako perspektywiczny cel wychowania / Halina Gajdamowicz // Toruńskie Studia Dydaktyczne. - Nr 17 (2001), s. 48-56 67. WPROWADZANIE w życie wartościowe / Bogusław Śliwerski // Edukacja i Dialog. - 2000, nr 3, s. 10-18 68. WYCHOWANIE a wolność / Marek Dziewiecki // Katecheta. - 2002, nr 4, s. 72-75 69. WYCHOWANIE do idei według Jana Pawła II / Małgorzata Jałocho // Remedium. - 2005, nr 4, s. 1-3 70. WYCHOWANIE do miłości / Jadwiga Wronicz // Wychowawca. - 2001, nr 5, s. 7-8 4
71. WYCHOWANIE do prawdy / Ewa Kosińska // 2001. - nr 2, s.10-11 72. WYCHOWANIE do szczęścia / Jacek Chmielewski // Edukacja i Dialog. - 2004, nr 10, s. 2-5 73. WYCHOWANIE do wartości - wychowaniem do "poczucia sacrum" / Jarosław Michalski // Forum Oświatowe. - 2001, t. 1, s. 119-138 74. WYCHOWANIE do wartości w dobie pluralizmu / Dariusz Sarzała // Wychowawca. - 2000, nr 9, s. 4-7 75. WYCHOWANIE do wolności / Ewa Kosińska // Wychowawca. - 2001, nr 4, s. 7-8 76. WYCHOWANIE do wolności w rodzinie : homilia podczas Mszy św. na placu Słowackiego Powstania Narodowego w Bańskiej Bystrzycy 12.09.2003 / Jan Paweł II (papież) // Sprawy Rodziny. - 2004, nr 1, s. 5-7 77. WYCHOWYWAĆ swobodnie czy do wolności / Piotr Jaworski // Cywilizacja. - Nr 10 (2004), s. 76-83 78. WZRASTANIE ku wartościom : jak wprowadzam w świat wartości dzieci sześcioletnie / Mariola Jąder // Grupa i Zabawa. - 2002, nr 1/2, s. 75-81 5