Tematy maturalne Ustny egzamin maturalny z języka polskiego w 2014r. Literatura 1. Czyny przeciw naturze, rodzą przeciwny naturze niepokój. Władza- odwieczne pragnienie ludzi, którego realizacja niesie ze sobą tragedię. Omów zagadnienie na wybranych 2. Literatura i psychologia. Na wybranych 3 przykładach bohaterów literackich omów złożone typy osobowości, zwyrodnienia, stany chorobowe (np. studium narcyzmu, obłędu, chorobliwej miłości). 3. Kostium, maska, przebranie. Zanalizuj i porównaj postawy bohaterów literackich ukrywających swoją tożsamość. 4. Z żartami jak z solą- nie przesadź, bo bolą. Komedia- czym jest? Do czego służy? Jak ewoluuje? Przedstaw zagadnienie na podstawie wynranych przykładów z literatury. 5. W cieniu Armageddonu. O wizjach końca świata. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 6. Literatura moralnego niepokoju- przedstaw okoliczności powstania i funkcję na wybranych przykładach z różnych epok literackich. 7. Człowiek współczesny w świecie zagrożeń i unicestwienia wartości. Omów problem na wybranych 3-4 przykładach z literatury współczesnej. 8. Bakcyl dżumy nigdy nie umiera. Czy literatura, którą czytasz daje człowiekowi możliwość obrony przed bakcylem dżumy? Rozwiń temat, wykorzystując wybrane utwory z różnych epok. 9. Miłość między kobietą a mężczyzną prowadzi do przekroczenia granic moralnych. Rozważ problem na przykładzie 3 utworów literackich. 10. Być albo mieć to alternatywa, przed którą staje każdy człowiek. Scharakteryzuj bohaterów literackich, którzy dokonywali takich wyborów. 11. Tragizm młodych oszukanych- wojna w twórczości Kolumbów. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych przykładów. 12. Sceny śmierci w literaturze. Porównaj i omów ich funkcję na wybranych dziełach. 13. Wizerunek uwodzicielki w utworach literackich z różnych epok. Omów zagadnienie na 14. Literackie portrety ludzi zlagrowanych. Przedstaw je na podstawie literatury obozowej. 15. Przedstaw sposoby wyrażania uczuć do kobiety w twórczości wybranych poetów różnych epok. 16. Różnice kulturowe jako tworzywo literackie w twórczości R. Kapuścińskiego. Omów temat, analizując wybrane reportaże. 17. Zawody wykonywane przez bohaterów literackich jako klucz do ich charakterystyki. Omów zagadnienie na wybranych 18. Dramat polskiego emigranta w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw zagadnienie na wybranych 19. Lekturowe doświadczenia bohaterów literackich. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych utworów. 20. Porównaj różnorodne ujęcia motywów biblijnych w literaturze. 21. Przedstaw różne realizacje obrazu Boga, życia i śmierci w literaturze wybranych epok. 22. Analizując biografię wybranych bohaterów literackich, omów rolę pokusy, grzechu i pokuty w ich życiu. 23. Wizerunek szkoły w literaturze polskiej. Omów temat na wybranym materiale literackim. 24. Czy czasem wolno kłamać? Zaprezentuj, na wybranych przykładach z literatury, wpływ kłamstwa na ludzkie życie. 25. Przedstaw charakter kultury ziemiańskiej na przykładzie wybranych utworów literatury polskiej różnych epok. 1
26. Utopie i antyutopie w literaturze sposoby kreowania i ich funkcje. Omów zagadnienie na wybranych 27. Czy zawsze czytanie książek wychodzi na dobre? Pokaż, jak przeczytane lektury wpłynęły na życie bohaterów literackich. Temat omów na dowolnych 28. Na wybranych przykładach dowiedź, że tytuł, motto, ostatnia scena stanowią klucze do interpretacji dzieła. 29. Polak w Paryżu. Porównaj wybrane utwory, w których na stolicę świata patrzy przybysz z Polski. 30. Poeci o mieście. Przedstaw temat na podstawie wybranych tekstów różnych twórców. 31. Zanalizuj funkcję komizmu i satyry na przykładzie wybranych utworów. 32. Wielkie monologi w literaturze. Przedstaw ich wpływ na charakterystykę postaci, analizując i interpretując teksty z różnych epok. 33. Bohaterowie w habitach. Przedstaw sposób ich kreowania w wybranych utworach literackich. 34. Rozmowy człowieka z Bogiem w literackim przekazie twórców różnych epok. Zanalizuj problem na wybranych 35. Kobieca moda na kartach literatury różnych epok. Zaprezentuj temat na wybranych 36. Na wybranych przykładach przeanalizuj wpływ poety i poezji na kształtowanie młodego człowieka. 37. Na wybranych przykładach literackich omów i oceń wpływ środowiska społecznego na kształtowanie się systemu wartości bohatera. 38. Analizując wybrane utwory, określ funkcje paraboli w literaturze XX wieku. 39. Święta kościelne w utworach literackich. Omów zagadnienie na wybranych 40. Przedstaw motyw przyjaźni w wybranych utworach literackich. 41. Los człowieka i jego psychika w pamietnikach z okresu II wojny światowej. Omów temat wykorzystując wybrane utwory. 42. Różnice w spojrzeniach na polski dwór szlachecki. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane utwory literatury polskiej. 43. Od Króla Edypa do Tanga. Analizując wybrane utwory, zbadaj ewolucję dramatu. 44. Obrazy małżeństw i rodzin w literaturze. Omów różnorodne ujęcia motywu na podstawie wybranych tekstów XIX wieku. 45. Motyw rycerza i rycerskiej walki w wybranych tekstach z różnych epok serio i parodystycznie. 46. W oparciu o literaturę totalitaryzmu przeanalizuj problem mechanizmów kształtujących egzystencję człowieka. 47. Porównaj sposoby i funkcje tańca, muzyki w wybranych dziełach literackich różnych epok. 48. Symbolizm w poezji Młodej Polski. Zbadaj cele i sposoby wykorzystania symbolu w lirycznych utworach młodopolskich. 49. Poeci nie umierają nigdy. Jak literatura realizuje poetyckie marzenia o nieśmiertelności? Omawiając temat, odwołaj się do przykładów z różnych epok. 50. Patrioci i kosmopolici w utworach literackich różnych epok. Omów zagadnienie na wybranym materiale literackim. 51. Pamiętnikarz jako autor, narrator i bohater swego dzieła. Na wybranych przykładach przedstaw różne sposoby realizacji tych ról. 52. Poezja jako narzędzie walki z systemem totalitarnym. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych utworów powstałych po II wojnie światowej. 53. Różne literackie ujęcia rewolucji. Omów temat na wybranych 54. Warszawa w okresie okupacji hitlerowskiej jako temat literacki. Przedstaw na wybranych 55. Degradacja człowieczeństwa i próby jej przezwyciężenia. Omów problem, odwołując się do przykładów literatury opisującej mechanizmy działania systemu totalitarnego. 56. Wpływ pieniądza na życie bohaterów literackich. Zanalizuj problem na wybranych 2
57. Porównaj kreacje postaci kobiecych w literaturze romantyzmu, pozytywizmu i Młodej Polski. Odwołując się do wybranych przykładów, zastanów się, co jest przyczyną zróżnicowania wyobrażeń kobiety w XIX wieku. 58. Zanalizuj wybrane przykłady chanson de geste, baśni i fantasy, wskazując na ich pokrewieństwo gatunkowe. 59. Praca jako kryterium oceny człowieka. Przedstaw zagadnienie na podstawie utworów literackich różnych epok. 60. Na podstawie wybranych przykładów literackich z różnych epok omów rolę sceny finałowej w interpretacji tekstu literackiego. 61. Problem tolerancji uniwersalnym tematem dzieł literackich. Omów zagadnienie na wybranych 62. Portrety kochanków w literaturze. Zaprezentuj zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 63. Twórcy o procesie tworzenia. Przedstaw różne ujęcia zjawiska autotematyzmu na dowolnych przykładach literackich. 64. Omów sposoby funkcjonowania motywów franciszkańskich w utworach literackich wybranych epok. 65. Autobiografia tworzywem literackim utworów wybranych epok. Omów problem na wybranych 66. Rola motywów biblijnych w literaturze późniejszych epok. Omów zagadnienie na wybranych 67. Obecność motywów mitologicznych w literaturze późniejszych epok. Omów zagadnienie na wybranych 68. Powstanie listopadowe jako temat utworów literackich różnych epok. Odwołując się do wybranych tekstów, omów różne funkcje wykorzystania tego motywu. 69. Topos śmierci heroicznej w literaturze. Przedstaw jego źródło i uzasadnij popularność w wybranych epokach. 70. Omów różne sposoby kreowania bohatera dziecięcego w literaturze różnych epok. 71. Omów problem jednostkowej i pokoleniowej świadomości utraty domu w poezji współczesnej ( na wybranych przykładach). 72. Przedstaw, w jaki sposób funkcjonują w literaturze polskiej wybrane mity narodowe. Odwołaj się do utworów z różnych epok. Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki 1. Syberia- polskie piekło. Wykorzystując utwory nie tylko literackie przedstaw różne ujęcia tego tematu. 2. Różne oblicza upadku człowieka w literaturze i innych sztukach. Omów na wybranych 3. Deformacja jako sposób prezentacji rzeczywistości w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych 4. Dramat czytany, dramat odlądany. Przedstaw dwie wybrane inscenizacje dramatyczne. Omów sposób ich realizacji. 5. Odwołując się do wybranych wizerunków postaci kobiecych w tekstach kultury, przedstaw literackie i kulturowe portrety kobiet. 6. Motyw brzydoty i jego rola w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 7. Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie (np. H. Sienkiewicz i J. Matejko). Dokonaj analizy porównawczej dzieł. 8. Na wybranych przykładach przedstaw i porównaj literackie i filmowe wizje przyszłości. 9. "Polaków portret własny" w literaturze i malarstwie. Porównaj wizerunki Polaków w różnych tekstach kultury. 10. Przedstaw wizerunek Adama i Ewy, pierwszych grzeszników, w wybranych utworach literackich i dziełach plastycznych. 11. Analizując wybrane działa literackie i malarskie, odpowiedz, jak sztuka ukazuje małżeństwo. 3
12. Ludzie pracy w literaturze i malarstwie XIX wieku. 13. Dom i rodzina jako tematy dzieł literackich i filmowych. Omów na wybranych 14. Analizując wybrane przykłady, porównaj wizerunki Żydów utrwalone w literaturze i sztuce. 15. Jaki obraz socrealizmu znajdujemy w literaturze i filmie lub plakacie? Omów zagadnienie na wybranych 16. Filmowe interpretacje dzieł literatury polskiej. Zaprezentuj na wybranych 17. Porównaj sposoby ujęcia postaci matki w wybranych utworach literackich i dziełach sztuki. 18. Różnorodność scen batalistycznych w literaturze i malarstwie lub filmie. Omów zagadnienie na wybranych 19. Codzienność jako temat wielkich dzieł literackich i malarskich. Pokaż funkcjonowanie tego motywu na wybranych 20. Sposoby kreowania postaci historycznych w literaturze i sztuce polskiej. Przeanalizuj zagadnienie na wybranych 21. Analizując wybrane przykłady, zbadaj obecność motywów antycznych w literaturze i sztuce różnych epok. 22. Impresjonistyczne pejzaże w malarstwie i poezji młodopolskiej. Porównaj wybrane teksty kultury. 23. Księża i zakonnicy bohaterami literatury i sztuki. Przedstaw temat na wybranych 24. Przywołując wybrane przykłady, porównaj wizje miasta w literaturze i filmie XIX i XX w. 25. Analizując wybrane przykłady, porównaj sposoby i funkcje przedstawienia uczty, wieczerzy, przyjęcia, biesiady w tekstach kultury różnych epok. 26. Przedstaw na wybranych przykładach różne oblicza rewolucji w literaturze i sztuce.i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne) 27. Realizm jako metoda twórcza w literaturze i malarstwie dwóch wybranych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów literackich i malarskich. 28. Przeanalizuj sposoby kreowania obrazu powstania warszawskiego w wybranych dziełach literackich i filmowych. 29. Sztuka wobec niewyrażalnego. Symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie - omów zagadnienie na wybranych 30. Motyw cierpienia w literaturze i sztuce współczesnej. Omów zagadnienie na wybranych Język 1. Analizując zgromadzony materiał językowy z igrzysk olimpijskich w Vancouver, wskaż cechy języka sprawozdawców sportowych. 2. Kicz językowy a norma językowa. Omów zagadnienie na podstawie zgromadzonego materiału źródłowego (np. powieści z serii Harlequin, teksty piosenek disco polo...). 3. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach romantyków (analiza wybranych listów twórców romantycznych). 4. Zbadaj, w jaki sposób język polityków wpływa na frazeologię języka polskiego. 5. Polszczyzna wobec zapożyczeń. Prześledź wpływ języków obcych na kształtowanie się współczesnego języka polskiego. 6. Na wybranych przykładach przedstaw komizm słowny i sposoby jego realizacji w utworach różnych autorów mi epok. 7. Język bohatera jako element charakterystyki postaci. Omów na podstawie wybranych przykładów. 8. Scharakteryzuj błędy frazeologiczne i mechanizmy ich powstawania, opierając się na wypowiedziach znanych osobistości ze sceny politycznej lub świata kultury. 9. Wskaż przyczyny powstawania błędów językowych we współczesnej polszczyźnie. Zanalizuj zgromadzony materiał językowy. 10. Stylizacja biblijna i jej funkcje w literaturze różnych epok. Omów na wybranych 4
11. Sztuka przemawiania. Zanalizuj wybrane teksty z epoki oświecenia i współczesne teksty prasowe. 12. Wyrazy modne. Omów zjawisko, analizując przykłady ze współczesnej polszczyzny. 13. Analizując zgromadzony materiał językowy, wskaż cechy języka sprawozdawców sportowych. 14. Omów pochodzenie nazw miejscowych Twojego regionu. 15. Język SMS-ów, omów zagadnienie pod kątem poprawności językowej. 16. Imię, przydomek, przezwisko, nazwisko polskie nazwy osobowe jako świadectwo procesów socjologicznych i kulturowych. Omów temat na wybranych 17. Cele i sposoby wykorzystania języka w Internecie. Omów i oceń zjawisko, odwołując się do wybranych przykładów. 18. Metaforyka tytułów prasowych. Zanalizuj wybrane przykłady i oceń, jak ma się tytuł czasopisma do jego zawartości. 19. Analizując wybrane przykłady, omów problem manipulacji językowej w środkach masowego przekazu. 20. Dokonując analizy wybranych tekstów artystycznych i użytkowych, wskaż różne funkcje zastosowanych w nich metafor. 21. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały z kampanii wyborczych. 22. Przedstaw słowne i pozasłowne środki przekazu reklamy. 23. Na wybranych przykładach scharakteryzuj językowe środki wyrażania emocji w literaturze różnych epok 24. Listy jako tworzywo literackie i sposób komunikowania. Zanalizuj problem na wybranych Kwiecień 2014r. Opracował Zespół Polonistów 5