Sygn. akt. V Nsm 598/10 POSTANOWIENIE Dnia 9 września 2011r. Sąd Rejonowy w Białymstoku V Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie: Przewodniczący: SSR Danuta Barbara Włodarczyk - Bowszyc Ławnicy: Jolanta Helena Jakuć, Halina Porowska Protokolant: Grażyna Tumiel po rozpoznaniu w dniu 9 września 2011r. w Białymstoku na rozprawie sprawy z wniosku Alicji D z udziałem Andrzeja D o ograniczenie władzy rodzicielskie nad małoletnią Wiktorią D i z urzędu o uregulowanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią Wiktorią D postanawia: I. Ograniczyć władzę rodzicielską Andrzeja D nad małoletnią : Wiktorią D do prawa interesowania się zdrowiem, postępami w nauce, rozwojem i bieżącymi sprawami dziecka; II. Ograniczyć władzę rodzicielską Alicji D nad małoletnią Wiktorią D przez nadzór kuratora sądowego, którego zobowiązać do składania sprawozdań z nadzoru w terminie co 6 (sześć) miesięcy, przy czym termin złożenia pierwszego sprawozdania wyznaczyć na 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia; III. Odstąpić od obciążania uczestników postępowania kosztami sądowymi.
UZASADNIENIE Wnioskodawczyni Alicja D wniosła o ograniczenie władzy rodzicielskiej Andrzeja D nad małoletnią Wiktorią D do prawa interesowania się stanem zdrowia córki, postępami w nauce, rozwojem i bieżącymi sprawami dziecka. Uczestnik postępowania Andrzej D domagał się oddalenia wniosku. Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 22 czerwca 2011 roku wszczęto z urzędu postępowanie o ograniczenie władzy rodzicielskiej Andrzeja D nad małoletnią Wiktoria D (k. 53). Sąd ustalił i zważył, co następuje: Wiktoria D urodziła się w dniu 24 września 2007 roku ze związku nieformalnego Alicji D i Andrzeja D. Wkrótce po urodzeniu małoletnia została uznana przez uczestnika postępowania przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Białymstoku w dniu 1 października 2007 roku (k. 21 odpis zupełny aktu urodzenia). Rodzice małoletniej zamieszkiwali wspólnie do marca 2009 roku i razem sprawowali pieczę nad małoletnią Wiktorią. Obecnie wnioskodawczyni zamieszkuje tylko z córką i samodzielnie zajmuje się opieką nad nią. Uczestnik postępowania mieszka w znacznej odległości od Białegostoku i z tego też względu nie ma częstych kontaktów z córką. Powodem rzadkich kontaktów jest także charakter pracy uczestnika, który pracuje jako kierowca i często wyjeżdża poza granice kraju. Małoletnia była i jest dzieckiem chorym. W dniu 20 grudnia 2007 roku przeszła operację serca w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Cały czas pozostaje pod opieką lekarzy specjalistów. Całkowitą opiekę na córką, zwłaszcza w zakresie jej zdrowia zawsze sprawowała matka. Ojciec, nawet jak mieszkali wspólnie, nie zawsze odnajdował się w roli ojca w trudnych momentach życia dziecka. Po rozstaniu się parterów sytuacja pogorszyła się jeszcze bardziej i narastał pomiędzy rodzicami konflikt. Uczestnik postępowania nie wykorzystywał przysługujących mu kontaktów z córką w pełnym zakresie. Nie brał też udziału w życiu córki, nie wiedział, że była wiele razy hospitalizowana. Nie
odwiedzał jej w szpitalu i nie interesował się jej stanem zdrowia. Rodzice małoletniej nie potrafią samodzielnie dojść do porozumienia w sprawach istotnych dla dziecka. Wnioskodawczyni wskazała, że zwróciła się do Sądu z wnioskiem w niniejszej sprawie, gdyż istnieje potrzeba podejmowania szybkich decyzji co do sposobu leczenia Wiktorii. W związku z tym, że nie pozostaje z ojcem małoletniej w poprawnych stosunkach, nie jest możliwe również szybkie i zgodne podejmowanie decyzji w tym zakresie. Spowodowane jest to również tym, iż ojciec dziecka nie mieszka w Białymstoku i często pracuje poza granicami kraju. Z kolei uczestnik postępowania wskazał, że chciałby mieć w dalszym ciągu wpływ na decyzje podejmowane odnośnie dziecka a władza rodzicielska powinna przysługiwać obojgu rodzicom. Dodał, iż wielokrotnie próbował rozmawiać z wnioskodawczynią na temat córki i jej stanu zdrowia, lecz nie uzyskiwał konkretnych odpowiedzi. Wskazał, iż czuje się ojcem Wiktorii, płaci zasądzone alimenty i chciałby być informowany o stanie zdrowia córki i o potrzebie podejmowania szybkich decyzji, zwłaszcza dotyczących jej staniu zdrowia. Zarzucił wnioskodawczyni, iż nie informuje go o pobytach córki w szpitalu i o ewentualnych potrzebach z tym związanych. Zgodnie z treścią art. 107 1 k.r. i o. jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania. Wobec brzmienia 2 zdanie pierwsze ww. przepisu, sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem, i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka. Znamiennym jest, że Sąd opiekuńczy orzekający w sprawie dotyczącej władzy rodzicielskiej musi mieć na względzie przede wszystkim dobro dziecka. Niepożądane jest uwzględnianie dobra rodziców, czy jednego z nich, kosztem małoletniego. Pełne i prawidłowe wykonywanie władzy rodzicielskiej przez oboje rodziców nad ich dzieckiem uzależnione jest od harmonijnego współdziałania dla dobra dziecka i ewentualne potrzebne ograniczenie władzy rodzicielskiej jednego z rodziców do określonych
obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka zależeć będzie przede wszystkim od tego, w jakim zakresie takie współdziałanie rodziców nie jest zapewnione, a w jakim konkretna sytuacja życiowa stwarza pod tym względem dostateczne gwarancje. W celu ustalenia stopnia rozwoju emocjonalno intelektualnego dziecka oraz predyspozycji rodziców małoletniej Wiktorii D do sprawowania właściwej opieki nad małoletnią z uwzględnieniem sytuacji rodzinnej, rozwoju dziecka, stanu zdrowia oraz w jakim zakresie winna być sprawowana bezpośrednia opieka nad małoletnią oraz w jaki sposób ograniczenie władzy rodzicielskiej ojca dziecka nie zagrażałoby właściwemu rozwojowi dziecka w poczuciu jego bezpieczeństwa, dopuszczono również dowód z opinii biegłych RODK (k. 32 37). W opinii pisemnej biegli z zakresu psychiatrii, psychologii i pedagogiki stwierdzili, że małoletnia Wiktoria jest bardzo silnie związana z matką, więź nosi wręcz znamiona uzależnienia. Niechętnie rozstaje się z matką, jest nieodporna na brak jej obecności. Jest mało odporna na sytuacje trudne. Często się złości, krzykiem i płaczem próbuje osiągnąć zamierzony cel. Taką taktykę z powodzeniem stosuje wobec matki. Wnioskodawczyni ma nawiązaną silną więź z córką. Nie do końca rozumie konieczność udziału ojca w życiu córki. Żywi wiele złości i niechęci wobec byłego partnera i nie umie porozumieć się z nim na płaszczyźnie rodzicielskiej. Alicja D ujawnia skłonności do zachowań impulsywnych oraz niedojrzałego rozwiązywania swoich problemów. Wnioskodawczyni trzykrotnie podczas kłótni z uczestnikiem postępowania dokonywała powierzchownych samookaleczeń. Nie ukrywała, że w sytuacjach stresowych podejmowała próby samobójcze. Natomiast więź emocjonalna małoletniej z ojcem jest słabo nawiązana, co spowodowane jest osłabionym i rzadkim kontaktem. Andrzej D jest świadomy dystansu jako nawiązał się między nim a córką i deklarował gotowość podtrzymywania spotkań. Małoletnia nie boi się ojca, lecz nie postrzega go jako osoby znaczącej w swoim życiu. Ojciec jest emocjonalnie pozytywnie nastawiony do córki, lecz jest zmęczony działaniami matki i licznymi sprawami sądowymi. Jego zdaniem matka dziecka bardziej skupia się na dokuczeniu byłemu parterowi niż na rzeczywistych potrzebach dziecka. We wnioskach końcowych biegli podali, iż rozwój
emocjonalny dziecka budzi pewne zastrzeżenia. Małoletnią charakteryzuje nadmierne przywiązanie do matki, duża nieśmiałość. Małoletnia nie radzi sobie w relacjach rówieśniczych, bywa napięta, nie zawsze potrafi panować nad emocjami, bywa agresywna. Wnioskodawczyni jest osobą małą odporną na stres, nie zawsze radzi sobie z emocjami. Ma trudności z oddzieleniem negatywnych emocji do byłego partnera od naturalnych potrzeb dziecka posiadania kontaktu z ojcem. Zdaniem biegłych trudne doświadczenia związane z problemami zdrowotnymi córki osłabiły u wnioskodawczyni mechanizm radzenia sobie w sytuacjach wychowawczych. Natomiast ojciec małoletniej ma mały emocjonalnie dostęp do córki za przyczyną zachowań matki ale też z racji rzadkich kontaktów z córką Więź emocjonalna małoletniej z ojcem jest słabo ukształtowana. Zdaniem biegłych małoletnia Wiktoria powinna pozostać pod opieką matki. Jednak ze względu na problemy emocjonalne wnioskodawczyni, jej wcześniejsze próby samobójcze a także małą otwartość na kontakty córki z ojcem biegli zaproponowali aby sposób wykonywania władzy rodzicielskiej poddać pod dozór kuratora. Jednocześnie biegli nie widzą wskazań do ograniczenia władzy rodzicielskiej ojca nad małoletnią Wiktorią. Zarzuty do pisemnej opinii biegłych wniosła wnioskodawczyni (k. 46 48) kwestionując zasadność poddawania władzy rodzicielskiej wnioskodawczyni pod dozór kuratora oraz brak wskazań aby ograniczyć władze rodzicielską Andrzeja D. Alicja D wskazała, iż jej dotychczasowe problemy emocjonalne miały ścisły związek z problemami partnerskimi z byłem konkubentem i miały miejsce w przeszłości. Jednocześnie zakwestionowała zasadność poddawania jej władzy pod dozór kuratora, gdyż sami biegli wskazali, iż nie stwierdzono żadnych zaniedbań wychowawczych ze strony matki. Biegli na posiedzeniu potwierdzili wnioski zawarte w pisemnej opinii. Dodatkowo wyjaśnili, iż mieli pewne zastrzeżenia co do zbytniego przywiązania dziecka do matki, co w przyszłości może rodzić problemy dziecka w podejmowaniu relacji ze środowiskiem. Poza tym biegli nie mogli zbagatelizować informacji o próbach samobójczych wnioskodawczyni. Nie doszukali się zaniedbań w opiece nad dzieckiem. Intencją poddania władzy rodzicielskiej matki pod nadzór kuratora była możliwość wglądu w sytuację emocjonalną matki. Zdaniem biegłych
wnioskodawczyni nie dostrzega u siebie problemów emocjonalnych i w tym zakresie potrzebna jest kontrola kuratora. Zdaniem biegłych postawa wnioskodawczyni wymaga przemodelowania i podjęcia w przyszłości terapii. Jednak na obecnym etapie podjęcie terapii nie jest jeszcze zalecane, gdyż wnioskodawczyni sama nie widzi problemów a dla skuteczności ewentualnej terapii konieczna jest chęć jej podjęcia. Biegli zauważyli też, że matka zmierza swoimi działaniami do wyeliminowania ojca z życia dziecka. Sąd dał wiarę wnioskom, jakie sformułowali biegli w sporządzonej opinii pisemnej potwierdzonej później przed Sądem. Opinie te są w ocenie Sądu wyczerpujące, sporządzone według najlepszej wiedzy i aktualne. Ponadto, wydane zostały w oparciu o badanie wszystkich osób bezpośrednio zainteresowanych wynikiem sprawy. Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz wnioski zawarte w opinii biegłych sądowych, w ocenie Sądu zachodzi w niniejszej sprawie potrzeba ingerencji w sprawowanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią Wiktorią D zarówno przez matkę Alicję D, jak i przez ojca Andrzeja D. Jakkolwiek nie istnieje zagrożenie dla zaspokojenia elementarnych potrzeb małoletniej (matka zapewnia dziecku właściwą opiekę, dziecko jest zadbane, adekwatnie ubrane, w miejscu zamieszkania są wszelkie sprzęty niezbędne dla dziecka w wieku Wiktorii), to po stronie Alicji D przemodelowania wymaga postawa w zakresie postrzegania pozostałych potrzeb jej córki, także tych związanych z zapewnieniem jej warunków do pełnego, prawidłowego rozwoju emocjonalnego. Związane jest to w głównej mierze z koniecznością zapewnienia małoletniej kontaktu z ojcem. Co prawda, od daty ustalenia przez Sąd osobistych kontaktów uczestnika z córką, spotkania te odbywają się nieregularnie, ich przebieg, częstotliwość i atmosfera panująca między rodzicami podczas tych spotkań wymaga korekty. Wnioskodawczyni w sposób wyraźny deprecjonuje udział ojca w wychowaniu córki, pomniejsza jego wagę w życiu dziecka. Z kolei uczestnik postępowania mimo werbalizowanych chęci do nawiązania większej więzi z córką i pełniejszego uczestniczenia w jej życiu nie realizuje tego w rzeczywistości. Andrzej D nie ma zastrzeżeń do Alicji D w zakresie opieki nad ich
córką ale jedynie co do jej stanu emocjonalnego i jego wpływu na zachowanie i psychikę małoletniej. Niewątpliwie zatem strony pozostają ze sobą w silnym konflikcie. Nieporozumienia w zakresie stanu emocjonalnego wnioskodawczyni, wychowywania dziecka, współdziałania jako rodzice doprowadziły do rozpadu związku Alicji D i Andrzeja D. Konflikt ten trwa pomimo rozstania się stron, przenosi się również na płaszczyznę stosunków rodzicielskich. Zachowanie wnioskodawczyni, ograniczenia możliwości kontaktu uczestnika z córką, ignorowanie zaangażowania uczestnika w wychowanie małoletniej, zabieganie o możliwość spędzania z nią czasu oraz przede wszystkim dążenie do minimalizowania udziału ojca w życiu Wiktorii i umniejszanie jego pozycji jako rodzica, jest nie do zaakceptowania. Konieczność pracy nad postawą wnioskodawczyni stwierdzili biegli sądowi. Również postawa uczestnika postępowania pozostawia wiele do życzenia, zwłaszcza brak większego zaangażowania się w opiekę nad córką. Ze sprawozdania z wywiadu środowiskowego przeprowadzonego w miejscu zamieszkania małoletniej Wiktorii D (k. 19 19v) wynika, że matka dziecka Alicja D otacza dziecko ogromną troską i w sposób prawidłowy wywiązuje się z obowiązków rodzicielskich. Zgodnie z treścią art. 107 1 k.r. i o. jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania. Wobec brzmienia 2 zdanie pierwsze ww. przepisu, sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. W przedmiotowej sprawie, jak wyżej wskazano, wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią Wiktorią D przez Alicję D ograniczono poprzez dozór kuratora, zaś Andrzejowi D ograniczono władzę rodzicielską nad małoletnią Wiktorią D do prawa interesowania się zdrowiem, postępami w nauce, rozwojem i bieżącymi sprawami dziecka. W prawie rodzinnym obowiązuje zasada dobra dziecka. Oznacza to, że jego interes rozstrzyga przede wszystkim o tym, jak rodzice i opiekunowie powinni wykonywać swe obowiązki względem dzieci i rodziny, oraz w jakim kierunku
powinny iść rozstrzygnięcia sądu w sprawach rodzinnych (np. wytyczne Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1974 roku w sprawie III CZP 1/74, OSNCP 1975, poz. 37). Zgodnie z treścią art. 109 1 k.r. i o., jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. W świetle brzmienia 2 pkt 1 ww. przepisu, sąd opiekuńczy może podać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego. Ustawodawca nakazuje zatem stosowanie ingerencji na podstawie art. 109 już wtedy, gdy dobro dziecka jest zagrożone. Wychodzi bowiem z założenia, że Sąd opiekuńczy winien działać przede wszystkim profilaktycznie przez zapobieganie ujemnym skutkom niewłaściwego lub nieudolnego sprawowania władzy rodzicielskiej. Kategoryczne sformułowanie art. 109 1 k.r. i o. sąd wyda oznacza, że Sąd jest obowiązany wydając odpowiednie zarządzenie w razie spełnienia przesłanek wymienionych w tym przepisie. Postępowanie w tym przedmiocie może wszcząć z urzędu, co wynika z art. 570 kpc. Istotnym jest przy tym, że przy orzekaniu o ograniczeniu władzy rodzicielskiej, pozostaje bez znaczenia okoliczność, czy zagrożenie to zostało spowodowane niewłaściwym (w sensie pejoratywnym) postępowaniem rodziców, ich nieudolnością, czy też mylnym wyobrażeniem o tym, czego wymaga dobro dziecka. Nieistotne jest także, czy zachowanie się rodziców jest zawinione (tak Sad Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 października 1997 roku w sprawie III CKN 321/97, LEX nr 236525). Sąd Najwyższy wyraził również trafny pogląd w orzeczeniu z dnia 28 kwietnia 2000 roku w sprawie II CKN 452/00 (LEX nr 52548), w którym stwierdził, że ograniczenie władzy rodzicielskiej nie stanowi środka represji w stosunku do rodziców lecz jest środkiem ochrony zagrożonego dobra dziecka. Jego celem jest ochrona dziecka a równocześnie niesienie pomocy rodzicom, którzy z powodu trudności wychowawczych czy życiowych nie radzą sobie należycie z realizacją tego celu. Dlatego też, mając na względzie cel postępowania sądu rodzinnego w zakresie sprawowania nadzoru nad właściwym wywiązywaniem się przez rodziców względem dziecka, dążenie do zmotywowania ich w określonych sytuacjach do dbałości o dobro dziecka i jego właściwe wychowanie we wszelkich aspektach, Sąd na zasadzie art. 109 2 pkt 1 k.r. i o., postanowił ograniczyć władzę rodzicielską Alicji D poprzez nadzór
kuratora. Ograniczenie to nie ma na celu represjonowanie czy piętnowanie matki, lecz ma na celu udzielenie jej pomocy i wskazówek w trudnym i samodzielnym wychowywaniu córki. Również władzę rodzicielską Andrzeja D nad małoletnią Wiktorią należało ograniczyć do prawa interesowania się jej sprawami. Biorąc pod uwagę powyższe, na mocy art. 107 2 kro i art. 109 2 pkt 3 kro orzeczono jak w sentencji. O kosztach rozstrzygnięto stosownie do art. 102 kpc. Sygn. akt II Ca 990/11 POSTANOWIENIE Dnia 8 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie: Przewodniczący: SSO Urszula Wynimko (spr.) Sędziowie: SSO Renata Tabor SSO Bogdan Łaszkiewicz Protokolant: Zofia Szczęsnowicz po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2011 r. w Białymstoku na rozprawie sprawy z wniosku Alicji D z udziałem Andrzeja D o ograniczenie i uregulowanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią Wiktorią D na skutek apelacji uczestnika postępowania od postanowienia Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 9 września 2011 r. sygn. akt V Nsm 598/10 postanawia: I. zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie I w ten sposób, że ograniczyć władzę rodzicielką Andrzeja D na małoletnią Wiktorią D urodzoną 24 września 2007 roku do prawa współdecydowania w sprawach dotyczących miejsca pobytu,
II. III. wyboru szkoły i kierunku kształcenia, nauki pozaszkolnej oraz prawa uzyskiwania informacji o stanie zdrowia dziecka; oddalić apelację w pozostałym zakresie; stwierdzić, że zainteresowani we własnym zakresie ponoszą koszty postępowania odwoławczego związane ze swym udziałem w sprawie. UZASADNIENIE Wnioskodawczyni Alicja D wniosła o ograniczenie władzy rodzicielskiej Andrzeja D nad małoletnią Wiktorią D do prawa interesowania się stanem zdrowia córki, postępami w nauce, rozwojem i bieżącymi sprawami dziecka. Uczestnik postępowania Andrzej D domagał się oddalenia wniosku. Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 22 czerwca 2011 roku wszczęto z urzędu postępowanie o ograniczenie władzy rodzicielskiej Andrzeja D nad małoletnią Wiktoria D (k. 53). Postanowieniem z dnia 9 września 2011 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku ograniczył władzę rodzicielską Andrzeja D nad małoletnią :Wiktorią D do prawa interesowania się zdrowiem, postępami w nauce, rozwojem i bieżącymi sprawami dziecka. Ograniczył też władzę rodzicielską Alicji D nad małoletnią Wiktorią D przez nadzór kuratora sądowego, którego zobowiązał do składania sprawozdań z nadzoru w terminie co 6 miesięcy, przy czym termin złożenia pierwszego sprawozdania wyznaczył na 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia. Odstąpił od obciążania uczestników postępowania kosztami sądowymi (k. 62). Sąd I- szej instancji ustalił, że Wiktoria D urodziła się w dniu 24 września 2007 roku ze związku nieformalnego Alicji D i Andrzeja D. Wkrótce po urodzeniu małoletnia została uznana przez uczestnika postępowania przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Białymstoku w dniu 1 października 2007 roku. Rodzice małoletniej zamieszkiwali wspólnie do marca 2009 roku i razem sprawowali pieczę nad małoletnią Wiktorią. Obecnie wnioskodawczyni zamieszkuje tylko z córką i samodzielnie zajmuje się opieką nad nią. Uczestnik postępowania mieszka w znacznej odległości od Białegostoku i z tego też względu
nie ma częstych kontaktów z córką. Powodem rzadkich kontaktów jest także charakter pracy uczestnika, który pracuje jako kierowca i często wyjeżdża poza granice kraju. Małoletnia była i jest dzieckiem chorym. W dniu 20 grudnia 2007 roku przeszła operację serca w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Cały czas pozostaje pod opieką lekarzy specjalistów. Całkowitą opiekę na córką, zwłaszcza w zakresie jej zdrowia zawsze sprawowała matka. Ojciec, nawet jak mieszkali wspólnie, nie zawsze odnajdował się w roli ojca w trudnych momentach życia dziecka. Po rozstaniu się parterów sytuacja pogorszyła się jeszcze bardziej i narastał pomiędzy rodzicami konflikt. Uczestnik postępowania nie wykorzystywał przysługujących mu kontaktów z córką w pełnym zakresie. Nie brał też udziału w życiu córki, nie wiedział, że była wiele razy hospitalizowana. Nie odwiedzał jej w szpitalu i nie interesował się jej stanem zdrowia. Rodzice małoletniej nie potrafią samodzielnie dojść do porozumienia w sprawach istotnych dla dziecka. Wnioskodawczyni wskazała, że zwróciła się do Sądu z wnioskiem w niniejszej sprawie, gdyż istnieje potrzeba podejmowania szybkich decyzji co do sposobu leczenia Wiktorii. W związku z tym, że nie pozostaje z ojcem małoletniej w poprawnych stosunkach, nie jest możliwe również szybkie i zgodne podejmowanie decyzji w tym zakresie. Spowodowane jest to również tym, iż ojciec dziecka nie mieszka w Białymstoku i często pracuje poza granicami kraju. Z kolei uczestnik postępowania wskazał, że chciałby mieć w dalszym ciągu wpływ na decyzje podejmowane odnośnie dziecka a władza rodzicielska powinna przysługiwać obojgu rodzicom. Dodał, iż wielokrotnie próbował rozmawiać z wnioskodawczynią na temat córki i jej stanu zdrowia, lecz nie uzyskiwał konkretnych odpowiedzi. Wskazał, iż czuje się ojcem Wiktorii, płaci zasądzone alimenty i chciałby być informowany o stanie zdrowia córki i o potrzebie podejmowania szybkich decyzji, zwłaszcza dotyczących jej staniu zdrowia. Zarzucił wnioskodawczyni, iż nie informuje go o pobytach córki w szpitalu i o ewentualnych potrzebach z tym związanych. W celu ustalenia stopnia rozwoju emocjonalno intelektualnego dziecka oraz predyspozycji rodziców małoletniej Wiktorii D do sprawowania właściwej opieki nad małoletnią z uwzględnieniem sytuacji rodzinnej, rozwoju dziecka, stanu zdrowia oraz w jakim zakresie winna być sprawowana bezpośrednia opieka nad małoletnią oraz w jaki sposób ograniczenie władzy rodzicielskiej ojca dziecka nie zagrażałoby właściwemu rozwojowi dziecka w poczuciu jego bezpieczeństwa, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych RODK. W opinii pisemnej biegli z zakresu psychiatrii, psychologii i pedagogiki stwierdzili, że małoletnia Wiktoria jest bardzo silnie związana z matką, więź nosi wręcz znamiona
uzależnienia. Niechętnie rozstaje się z matką, jest nieodporna na brak jej obecności. Jest mało odporna na sytuacje trudne. Często się złości, krzykiem i płaczem próbuje osiągnąć zamierzony cel. Taką taktykę z powodzeniem stosuje wobec matki. Wnioskodawczyni ma nawiązaną silną więź z córką. Nie do końca rozumie konieczność udziału ojca w życiu córki. Żywi wiele złości i niechęci wobec byłego partnera i nie umie porozumieć się z nim na płaszczyźnie rodzicielskiej. Alicja D ujawnia skłonności do zachowań impulsywnych oraz niedojrzałego rozwiązywania swoich problemów. Wnioskodawczyni trzykrotnie podczas kłótni z uczestnikiem postępowania dokonywała powierzchownych samookaleczeń. Nie ukrywała, że w sytuacjach stresowych podejmowała próby samobójcze. Natomiast więź emocjonalna małoletniej z ojcem jest słabo nawiązana, co spowodowane jest osłabionym i rzadkim kontaktem. Andrzej D jest świadomy dystansu jako nawiązał się między nim a córką i deklarował gotowość podtrzymywania spotkań. Małoletnia nie boi się ojca, lecz nie postrzega go jako osoby znaczącej w swoim życiu. Ojciec jest emocjonalnie pozytywnie nastawiony do córki, lecz jest zmęczony działaniami matki i licznymi sprawami sądowymi. Jego zdaniem matka dziecka bardziej skupia się na dokuczeniu byłemu parterowi niż na rzeczywistych potrzebach dziecka. We wnioskach końcowych biegli podali, iż rozwój emocjonalny dziecka budzi pewne zastrzeżenia. Małoletnią charakteryzuje nadmierne przywiązanie do matki, duża nieśmiałość. Małoletnia nie radzi sobie w relacjach rówieśniczych, bywa napięta, nie zawsze potrafi panować nad emocjami, bywa agresywna. Wnioskodawczyni jest osobą małą odporną na stres, nie zawsze radzi sobie z emocjami. Ma trudności z oddzieleniem negatywnych emocji do byłego partnera od naturalnych potrzeb dziecka posiadania kontaktu z ojcem. Zdaniem biegłych trudne doświadczenia związane z problemami zdrowotnymi córki osłabiły u wnioskodawczyni mechanizm radzenia sobie w sytuacjach wychowawczych. Natomiast ojciec małoletniej ma mały emocjonalnie dostęp do córki za przyczyną zachowań matki ale też z racji rzadkich kontaktów z córką Więź emocjonalna małoletniej z ojcem jest słabo ukształtowana. Zdaniem biegłych małoletnia Wiktoria powinna pozostać pod opieką matki. Jednak ze względu na problemy emocjonalne wnioskodawczyni, jej wcześniejsze próby samobójcze a także małą otwartość na kontakty córki z ojcem biegli zaproponowali aby sposób wykonywania władzy rodzicielskiej poddać pod dozór kuratora. Jednocześnie biegli nie widzą wskazań do ograniczenia władzy rodzicielskiej ojca nad małoletnią Wiktorią. Odnosząc się do zarzutów do opinii zgłoszonych przez wnioskodawczynię biegli dodatkowo wskazali, intencją sugestii poddania władzy rodzicielskiej matki pod nadzór kuratora była możliwość wglądu w sytuację emocjonalną matki. Zdaniem biegłych postawa wnioskodawczyni wymaga przemodelowania i podjęcia w
przyszłości terapii. Biegli zauważyli też, że matka zmierza swoimi działaniami do wyeliminowania ojca z życia dziecka. Sąd dał wiarę wnioskom, jakie sformułowali biegli w sporządzonej opinii pisemnej potwierdzonej później przed Sądem. Sąd ocenił te opinie jako wyczerpujące, sporządzone według najlepszej wiedzy i aktualne. Ponadto, wydane zostały w oparciu o badanie wszystkich osób bezpośrednio zainteresowanych wynikiem sprawy. W związku z tym Sąd uznał, że zachodzi w niniejszej sprawie potrzeba ingerencji w sprawowanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią Wiktorią D zarówno przez matkę Alicję D, jak i przez ojca Andrzeja D. Jakkolwiek nie istnieje zagrożenie dla zaspokojenia elementarnych potrzeb małoletniej (matka zapewnia dziecku właściwą opiekę, dziecko jest zadbane, adekwatnie ubrane, w miejscu zamieszkania są wszelkie sprzęty niezbędne dla dziecka w wieku Wiktorii), to po stronie Alicji D przemodelowania wymaga postawa w zakresie postrzegania pozostałych potrzeb jej córki, także tych związanych z zapewnieniem jej warunków do pełnego, prawidłowego rozwoju emocjonalnego. Związane jest to w głównej mierze z koniecznością zapewnienia małoletniej kontaktu z ojcem. Zdaniem Sądu wnioskodawczyni deprecjonuje udział ojca w wychowaniu córki, pomniejsza jego wagę w życiu dziecka. Z kolei uczestnik postępowania mimo werbalizowanych chęci do nawiązania większej więzi z córką i pełniejszego uczestniczenia w jej życiu nie realizuje tego w rzeczywistości. Andrzej D nie ma zastrzeżeń do Alicji D w zakresie opieki nad ich córką ale jedynie co do jej stanu emocjonalnego i jego wpływu na zachowanie i psychikę małoletniej. Niewątpliwie zatem strony pozostają ze sobą w silnym konflikcie, który przenosi się również na płaszczyznę stosunków rodzicielskich. Zachowanie wnioskodawczyni, ograniczenia możliwości kontaktu uczestnika z córką, ignorowanie zaangażowania uczestnika w wychowanie małoletniej, zabieganie o możliwość spędzania z nią czasu oraz przede wszystkim dążenie do minimalizowania udziału ojca w życiu Wiktorii i umniejszanie jego pozycji jako rodzica, jest nie do zaakceptowania. W związku z powyższym Sąd wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią Wiktorią D przez Alicję D ograniczył poprzez dozór kuratora, zaś Andrzejowi D ograniczył władzę rodzicielską nad małoletnią Wiktorią D do prawa interesowania się zdrowiem, postępami w nauce, rozwojem i bieżącymi sprawami dziecka, uznając że takie rozwiązanie w pełni wpisuje się w dobro dziecka. Jednocześnie Sąd wskazał, że ograniczenie to nie ma na celu represjonowanie czy piętnowanie matki, lecz ma na celu udzielenie jej pomocy i wskazówek w trudnym i samodzielnym wychowywaniu córki.
Podstawę prawną powyższych rozstrzygnięć stanowiły art. 107 2 kro i art. 109 2 pkt 3 kro. O kosztach rozstrzygnięto stosownie do art. 102 kpc. Apelację od powyższego postanowienia wniósł uczestnik postępowania, nie precyzując konkretnych zarzutów stawianych zaskarżonemu orzeczeniu, a jedynie opisując w uzasadnieniu zażalenia relacje panujące pomiędzy nim a wnioskodawczynią, jego stosunek do dziecka, co zdaniem skarżącego zostało przez Sąd błędnie ustalone. W związku z powyższym skarżący domagał się przywrócenia mu pełnych praw rodzicielskich (k. 78-79). Sąd Okręgowy zważył, co następuje: Apelacja uczestnika postępowania zasługuje częściowo na uwzględnienie. Analiza przepisów mających zastosowanie przy rozstrzyganiu stanu faktycznego i prawnego zawisłego przed Sądem Okręgowym w przedmiotowej sprawie prowadzi do konieczności zmiany orzeczenia aczkolwiek z innych przyczyn niż podnoszone w apelacji. Władza rodzicielska jest naturalnym prawem każdego rodzica i zobowiązuje go przede wszystkim do pieczy nad osobą ( art. 95 1 kro), co nakłada obowiązek wychowania dziecka i kierowania nim oraz troski o jego fizyczny i duchowy stan. Dobro dziecka jest jednak wartością nadrzędną w stosunku do uprawnień rodzicielskich rodziców, dlatego też Sąd opiekuńczy winien czuwać, czy nie jest ono zagrożone, a w razie konieczności winien jest powziąć stosowne kroki, celem wyeliminowania zagrożenia. Zgodnie z art. 107 kro. jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem, i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka. Dyspozycja art. 107 kro. dotyczy sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, przysługującej obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu. Pojęcie rodziców żyjących w rozłączeniu jest szerokie, obejmuje zarówno rodziców nierozwiedzionych, rozwiedzionych, w separacji lub rodziców, których małżeństwo
zostało unieważnione lub wyrokiem sądu ustalono, że związek małżeński nie istnieje, a także tych, którzy małżeństwa nie zawarli. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom niepozostającym ze sobą w związku małżeńskim w wypadkach uznania dziecka przez ojca oraz uzyskania przez ojca tej władzy z mocy prawa w razie sądowego ustalenia ojcostwa. Nowela z dnia 6 listopada 2008 r. wprowadziła dwie istotne zmiany w brzmieniu art. 107 kkro. Po pierwsze, po nowelizacji przepis ten jednolicie traktuje rodziców żyjących w rozłączeniu, bez względu na istnienie lub nieistnienie między nimi w chwili orzekania albo w przeszłości związku małżeńskiego. Dotyczy zarówno niepozostających w faktycznym wspólnym pożyciu, jak i małżonków pozostających w faktycznej separacji. Druga istotna zmiana wprowadzona nowelizacją polega na wprowadzeniu możliwości powierzenia władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, pod warunkiem przedstawienia przez nich zgodnego z dobrem dziecka porozumienia o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Zmiana ta ma na celu wykluczenie przypadkowości i pochopności rozstrzygnięć pozostawiających pełnię władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom niepozostającym ze sobą choćby w faktycznym wspólnym pożyciu. Jednakże zgodnie z 2 tegoż artykułu. sąd opiekuńczy może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Ograniczając władzę rodzicielską, sąd powinien określić w sposób konkretny, do jakich obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka ogranicza władzę rodzicielską drugiego rodzica. Orzeczenie sądu musi być poprzedzone szczegółowym ustaleniem wszystkich okoliczności dotyczących aktualnej sytuacji życiowej dziecka stron oraz związanego z tym wzajemnego stosunku rodziców. Odnosić się to powinno przede wszystkim do pieczy nad osobą dziecka oraz jego wychowaniem, co stanowi główny przedmiot władzy rodzicielskiej - art. 95 1 kro. Treść obowiązków i uprawnień rodzica, któremu nie powierzono wykonywania władzy rodzicielskiej, może np. obejmować prawo decydowania w kwestiach dotyczących zmiany miejsca pobytu dzieci, organizacji wypoczynku, wczasów, leczenia, wyboru szkoły, nauki pozaszkolnej, zasad wychowania, kierunku i zakresu wykształcenia, wyboru zawodu itd. Można też zastrzec, że zgoda drugiego z rodziców jest konieczna, tak jak w wypadku opieki (art. 156 kro.), we wszystkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby małoletnich dzieci (zob. uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 18 marca 1968 r., III CZP 70/66, OSNCP 1968, nr 5, poz. 77). Powołana uchwała może być pomocna przy orzekaniu o władzy rodzicielskiej na podstawie art. 107 kro., z uwagi na podobne sformułowanie art. 58 1 kro.
Odnosząc się do realiów przedmiotowej sprawy nie budzi wątpliwości fakt, iż rodzice małoletniej Wiktorii nie są małżeństwem i obecnie mieszkają osobno. W trakcie postępowania nie przedłożyli Sądowi porozumienia ani nie zawarli go przed Sądem. Słusznie zatem uznał Sąd Rejonowy biorąc pod uwagę zebrany w sprawie materiał dowodowy, iż rodzice małoletniej pozostają w silnym konflikcie i konflikt ten rozciąga się na płaszczyznę stosunków rodzicielskich. Z uwagi na to zachodzi konieczność ograniczenia władzy ojca dziecka do konkretnych obowiązków i uprawnień mających na celu dobro małoletniej zgodnie z 2 zdanie pierwsze art.107 kro. Sąd Rejonowy ograniczając jednak władzę rodzicielską ojca dziecka nie określił w sposób konkretny obowiązków i uprawnień skarżącego i w tym zakresie orzeczenie podlegało zmianie. Skarżący będzie miał prawo do współdecydowania w sprawach dotyczących miejsca pobytu córki, wyboru szkoły, kierunku kształceni i nauki pozaszkolnej oraz prawa uzyskiwania informacji o stanie zdrowia zwłaszcza, iż małoletnia jest dzieckiem chorym i wymaga stałej opieki zdrowotnej.. Mając powyższe na uwadze na mocy art.386 1 kpc w związku orzeczono jak w sentencji. W pozostałej części apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu na podstawie art.385 kpc. O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na mocy art. 520 1 kpc.