SPIS TREŚCI: WIELKI CZWARTEK - MSZA WIECZERZY PAŃSKIEJ... 4

SPIS TREŚCI: WIELKI CZWARTEK - MSZA WIECZERZY PAŃSKIEJ... 4 2 Komentarz przed wejściem asysty... 4 OBRZĘDY WSTĘPNE I LITURGIA SŁOWA... 4 Komentarz przed Gloria... 4 Komentarz przed pierwszym czytaniem... 5 Komentarz przed drugim czytaniem... 5 Komentarz przed Ewangelią... 5 OBRZĘD UMYWANIA NÓG... 6 Komentarz przed umywaniem nóg... 6 LITURGIA EUCHARYSTYCZNA... 6 Komentarz przed procesją z darami... 6 Komentarz do Modlitwy Eucharystycznej... 7 Komentarz do Modlitwy Pańskiej... 7 PRZENIESIENIE NAJŚWIĘTSZEGO SAKRAMENTU... 7 Komentarz przed przeniesieniem Najśw. Sakramentu... 7 WIELKI PIĄTEK LITURGIA MĘKI PAŃSKIEJ... 9 Przed rozpoczęciem liturgii... 9 LITURGIA SŁOWA... 10 Komentarz przed pierwszym czytaniem... 10 Komentarz przed drugim czytaniem... 10 Komentarz przed Ewangelią Męki Pańskiej... 11 Komentarz przed modlitwą powszechną... 11 ADORACJA KRZYśA... 11 Komentarz przed adoracją KrzyŜa... 11 KOMUNIA ŚWIĘTA... 12 Komentarz przed Komunią świętą... 12 PROCESJA DO GROBU PAŃSKIEGO... 13 Komentarz do procesji do Grobu Pańskiego... 13 WIGILIA PASCHALNA... 14 Komentarz przed rozpoczęciem Liturgii... 14 LITURGIA ŚWIATŁA... 15 Komentarz do Orędzia Paschalnego... 15 LITURGIA SŁOWA... 16 Komentarz ogólny do Liturgii Słowa... 16 Komentarz przed pierwszym czytaniem... 16 Komentarz przed drugim czytaniem... 17 Komentarz przed trzecim czytaniem... 17 Komentarz przed czwartym czytaniem... 18 Komentarz przed piątym czytaniem... 18 Komentarz przed szóstym czytaniem... 18

Komentarz przed siódmym czytaniem... 18 Komentarz przed Gloria... 19 Komentarz przed ósmym czytaniem [Epistoła]... 19 Komentarz do śpiewu Alleluja... 19 LITURGIA CHRZCIELNA... 20 Komentarz do Liturgii chrzcielnej... 20 LITURGIA EUCHARYSTYCZNA... 21 Komentarz do Liturgii Eucharystycznej... 21 Komentarz przed znakiem pokoju... 21 Komentarz przed procesją rezurekcyjną... 22 Komentarz przed rozesłaniem... 22 PRZYGOTOWANIE LITURGII TRIDUUM PASCHALNEGO... 23 WIELKI CZWARTEK... 23 Przygotowanie liturgii... 23 Skład zespołu liturgicznego... 23 Ustawienie procesji... 24 WIELKI PIĄTEK... 24 Przygotowanie liturgii... 24 Skład zespołu liturgicznego... 25 Ustawienie procesji... 26 WIELKA SOBOTA... 26 Przygotowanie liturgii... 26 Skład zespołu liturgicznego... 27 Ustawienie procesji... 28 3

WIELKI CZWARTEK - MSZA WIECZERZY PAŃSKIEJ Notatki: Tabernakulum ma być puste. Do Komunii św. duchowieństwa i wiernych na dziś i na dzień jutrzejszy naleŝy podczas tej Mszy św. konsekrować odpowiednią ilość chleba. Konsekruje się równieŝ hostię przeznaczoną do wystawienia w Grobie Pańskim. NaleŜy przygotować pulpit i mikrofon dla komentatora, nie moŝe on korzystać z ambony. Komentarz przed wejściem asysty Gromadzimy się w dzisiejszy wieczór wokół Chrystusa Pana jak uczniowie na Ostatniej Wieczerzy. Uczestniczymy w tych samych wydarzeniach. Ten sam Jezus zaprasza nas do wspólnego stołu. Weźmie chleb i wino, i przemieni je w swoje Ciało i Krew, aby nas nakarmić. Czyni to wszystko z miłości ku nam. Zanim odejdzie do Ojca zostawi nam Testament miłości, mimo nocy zdrady i niewierności, mimo bliskiej męki i śmierci krzyŝowej. Tym testamentem jest On sam. Pozostał z nami pod osłoną znaków sakramentalnych, zwłaszcza Eucharystii i kapłaństwa, których ustanowienie dziś wspominamy. Sprawia to Duch Święty, którego mocą Ŝyjemy i uświęcamy się. Odchodząc Chrystus zobowiązał nas jednak do wzajemnej miłości. Zostawił nam wymowny przykład; umywając nogi swoim uczniom, kazał nam kierować się w Ŝyciu tą samą zasadą miłości To jest moje przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak ja was umiłowałem (J 15,12). OBRZĘDY WSTĘPNE I LITURGIA SŁOWA Procesja wejścia Okadzenie ołtarza Komentarz przed Gloria Zabrzmią teraz dzwony i zamilkną na czas Męki Pana, podobnie zamilkną organy, ale niech nie milknie nasza modlitwa i nasza pieśń. Głośmy chwałę Boga, który dał nam swego Syna, jako jedyną Paschę zbawienia. 4 29

23. Ministrant wody 4 MW 4 24. Turyferariusz T 25. Nawikulariusz N 26. Choraliści CH Ustawienie procesji Dojście do miejsca poświęcenia ognia CH CH MŚ MŚ N T MW MW OŁ OŁ P P L L MK PC C MPs Konc Konc Cs Procesja z paschałem do ołtarza N T Cs (dk) Konc Konc C MPs PC MK L L P P OŁ OŁ MW MW MŚ MŚ CH CH Gloria - w czasie śpiewu hymnu uderza się w dzwony; po zakończeniu milkną aŝ do Gloria Wigilii Paschalnej. Podobnie organy. Kolekta - ministranci przynoszą mszał i mikrofon do celebransa. Komentarz przed pierwszym czytaniem Usłyszymy opis uczty Paschalnej Starego Przymierza. Tę ucztę spoŝywali synowie Izraela w nocy ich wyzwolenia - i zawsze potem na pamiątkę tej nocy. Naszym wyzwoleniem jest Pascha Chrystusa - prawdziwego Baranka, który wyzwala nas z grzechu. My więc podobnie świętujemy tę ucztę nowego przymierza, którą zostawił nam Pan na swoją pamiątkę, przez nią dostępujemy łaski zbawienia. Pierwsze czytanie - Przepisy o Wieczerzy Paschalnej (Wj 12, 1-8.11-14) Psalm: 116B Komentarz przed drugim czytaniem Słowa, które przekazuje św. Paweł, słyszymy podczas sprawowania kaŝdej Eucharystii. Ich mocą i mocą działania Ducha Świętego staje się obecna wśród nas śmierć Zbawiciela i jej zbawienny skutek - nasze odkupienie. To, co celebrujemy pod osłoną świętych znaków liturgii, dopełni się w paruzji - ostatecznym przyjściu Chrystusa. Drugie czytanie - Ustanowienie Eucharystii (1Kor 11, 23-26) Komentarz przed Ewangelią Chrystus umył nogi uczniom Przed Ostatnią Wieczerzą, w której ustanowił sakrament swej ofiary i zbawiającej obecności. Obmycie nóg symbol pokory i miłości. Do takiej miłości umiejącej słuŝyć zobowiązał nas wszystkich Pan. Ona jest największym przykazaniem i warunkiem owocnego udziału w Eucharystii. Od najdawniejszych czasów chrześcijanie nazywali Eucharystię ucztą miłości. W niej Jezus zostawił nam siebie, bo do końca nas umiłował. o. Marek Nowacki OSPPE, Wrocław 2006 Opracowanie na podstawie: Mszał Rzymski S. SZCZEPANIEC, Ceremoniał posług liturgicznych Śpiew przed Ewangelią Okadzenie ewangeliarza Ewangelia - Do końca ich umiłował (J13, 1-15) 28 5

Homilia 6 OBRZĘD UMYWANIA NÓG Komentarz przed umywaniem nóg Obrzęd obmycia nóg to szczególny znak dany nam w Wielki Czwartek. Kapłani słuŝą nam tak, jak słuŝy Chrystus. Kościół nie przychodzi panować, ale wypełniać pokorną misję Chrystusa. Obecnie kapłan dokona obmycia nóg na znak miłości. PrzeŜywajmy te święte znaki w duchu wiary, bo najwaŝniejsza jest miłość (por. 1 Kor 13). Chrystus umiłował nas do końca i zawsze potwierdza swoją miłość przez pokorną słuŝbę Kościoła. Umywanie nóg - ministranci prowadzą wybranych męŝczyzn do ław przygotowanych w odpowiednim miejscu. Kapłan zdejmuje ornat, przepasuje się białym płótnem i podchodzi do kaŝdego z męŝczyzn, polewa wodą jego stopy i wyciera je, z pomocą ministrantów. W tym czasie śpiewa się odpowiednie antyfony. Modlitwa Powszechna LITURGIA EUCHARYSTYCZNA Komentarz przed procesją z darami W pierwszych wiekach chrześcijaństwa wierni we wspólnocie przynosili dary, które były potrzebne do sprawowania Eucharystii (dziś określamy te dary jako materia sakramentów, czyli chleb, wino i woda), ale przynosili teŝ to wszystko, co było potrzebne innym braciom i siostrom ze wspólnoty. Przynosili pokarmy, napój, odzienie, a później takŝe pieniądze. Dary te wykorzystywano takŝe na agapach - ucztach miłości, które były kontynuacją radosnego spotkania na Ofierze Pana. Nasza dzisiejsza procesja z darami jest znakiem troski o siebie wzajemnie, o innych, tak jak Bóg troszczy się o nas wszystkich. Dawać moŝe ten, kto kocha, ten, kto się nie gniewa, lecz będąc obdarowany Ŝyciem troszczy się o Ŝycie innych. Procesja z darami - w tym czasie trwa śpiew: Gdzie miłość wzajemna i dobroć. Okadzenie darów Modlitwa nad darami 11. Paschał. 12. Rylec. 13. Grana. 14. Świecznik pod paschał. 15. Nagłośnienie do obrzędów poświęcenia ognia. 16. Kadzidło. 17. Szczypce lub łopatka do nałoŝenia węgielków. 18. Latarnia. 19. Świece dla kapłanów i ministrantów. 20. Figura Zmartwychwstałego do Grobu. 21. Mikrofon i pulpit dla komentatora. 22. JeŜeli jest procesja rezurekcyjna bezpośrednio po liturgii Wigilii Paschalnej: krzyŝ procesyjny z czerwoną stułą, baldachim Skład zespołu liturgicznego 1. Ceremoniarz C 2. Pomocnik ceremoniarza (precentor) PC 3. Lektor (lub ministrant Słowa BoŜego) 1 L1 4. Lektor (lub ministrant Słowa BoŜego) 2 L2 5. Lektor (lub ministrant Słowa BoŜego) 3 L3 6. Lektor (lub ministrant Słowa BoŜego) 4 L4 7. Psałterzysta 1 P 1 8. Psałterzysta 2 P 2 9. Psałterzysta 3 P 3 10. Ministrant paschału MPs 11. Ministrant ołtarza 1 OŁ 1 12. Ministrant ołtarza 2 OŁ 2 13. Ministrant księgi MK 14. Ministrant światła ognisko 1 MŚ 1 15. Ministrant światła ognisko 2 MŚ 2 16. Ministrant światła rylec 3 MŚ 3 17. Ministrant światła grana 4 MŚ 4 18. Ministrant światła stoczek 5 MŚ 5 19. Ministrant światła latarnia 6 MŚ 6 20. Ministrant wody 1 MW 1 21. Ministrant wody 2 MW 2 22. Ministrant wody 3 MW 3 27

14. Ministrant światła 2 MŚ 2 15. Ministrant światła 3 MŚ 3 16. Ministrant światła 4 MŚ 4 17. Turyferariusz T 18. Nawikulariusz N 19. Choraliści CH Komentarz do Modlitwy Eucharystycznej W ten wieczór, w którym Pan nasz ustanowił nowe Przymierze we krwi swojej i zostawił nam siebie pod postacią chleba i wina, przystąpmy z wiarą do sprawowania najświętszego misterium. Dziękujemy Jezusowi za Jego ofiarę i Jego obecność, otwórzmy serca na przyjęcie największego daru, jaki daje nam Bóg - Jego samego. Ustawienie procesji Procesja wejścia CH CH MŚ MŚ K K OŁ OŁ T N P L L L L PC C MK Cs Procesja do adoracji KrzyŜa odbywa się w kolejności odwrotnej do procesji wyjścia. Ustawienie w procesji do Grobu Pańskiego jak w procesji do Kaplicy adoracji w Wielki Czwartek. Procesja z Grobu do zakrystii jak w Wielki Czwartek. 1 Prefacja o Najświętszej Eucharystii, nr 46. Kanon Rzymski - odmawia się w nim modlitwy własne: Zjednoczeni..., BoŜe, przyjmij..., On to w dzień przed męką.... Obrzęd Komunii św. Komentarz do Modlitwy Pańskiej Chrystus, który w swojej śmierci pojednał nas z Bogiem, On sam nazwał Go naszym Ojcem. Dlatego tak, jak nas uczył Pan, będziemy modlić się z ufnością prosząc Boga o chleb powszedni i o Chleb wiecznego Ŝycia, błagając o odpuszczenie win. Po Komunii zostawia się na ołtarzu puszkę z komunikantami, które będzie się rozdzielać w dniu jutrzejszym w czasie liturgii Męki Pańskiej. Modlitwa po Komunii 26 WIELKA SOBOTA Przygotowanie liturgii Naczynia, szaty, księgi i inne potrzebne rzeczy 1. Puszka z komunikantami do konsekracji. 2. Kielich i patena z odpowiednia ilością hostii. 3. Szaty dla kapłanów, diakonów i asysty koloru białego. 4. Mszał (ew. osobny tekst Exultetu). 5. Lekcjonarz. 6. Rytuał chrztu (jeśli jest chrzest). 7. Ampułki z winem i wodą. 8. Naczynie z wodą do błogosławieństwa, kociołek, kropidło i naczynie do nabrania wody i nalania do kociołka na pokropienie wiernych. 9. Ognisko przed kościołem. 10. Stoczek do zapalenia paschału. PRZENIESIENIE NAJŚWIĘTSZEGO SAKRAMENTU Po Modlitwie po Komunii kapłan, stojąc przed ołtarzem, nakłada kadzidło do kadzielnicy, klęka i okadza Najświętszy Sakrament potrójnym rzutem. Następnie otrzymuje welon, bierze puszkę i okrywa ją welonem. Najświętszy Sakrament przenosi się w procesji na miejsce przechowania przygotowane w odpowiednio ozdobionej kaplicy. Na czele procesji niesie się krzyŝ, a przy Najświętszym Sakramencie świece i kadzielnicę. W tym czasie śpiewa się hymn Sław języku tajemnicę (bez dwóch ostatnich zwrotek). Komentarz przed przeniesieniem Najśw. Sakramentu Chrystus - śywa Miłość daje siebie innym, daje swoje Ciało i Krew nam wszystkim, oraz wybiera sobie tych, którzy będą Go sprowadzali na Ołtarz - daje nam kapłanów. Kapłan przeniesie Najświętszy Sakrament do kaplicy adoracji, w której będziemy Chrystusa adorowali z wdzięcznością za dar Eucharystii, oraz będziemy rozwaŝali ostatnie chwile z Ŝycia Chrystusa przed Jego męką i śmiercią, zwłaszcza Jego modlitwę i 7

upomnienia dane uczniom w Ogrodzie Oliwnym. Teraz wszystkie tabernakula - namioty, w których Pan mieszka pośród swego ludu, będą puste, abyśmy uświadomili sobie, Ŝe zabrano nam Pana, a On łagodnie poszedł tam, gdzie Go zaprowadzono. Za kim tęsknimy? Za Tym, którego nie widzimy! Przeniesieniu Najświętszego Sakramentu do kaplicy adoracji towarzyszyć będzie śpiew starej i czcigodnego hymnu Sław, języku, tajemnicę, którego autorstwo przypisuje się św. Tomaszowi z Akwinu. Za jego odśpiewanie moŝna dziś zyskać odpust zupełny. Gdy procesja przyjdzie na miejsce przechowania, kapłan stawia puszkę, nakłada kadzidło i klęcząc okadza Najświętszy Sakrament. Śpiewa się wtedy Przed tak wielkim Sakramentem. Potem zamyka się tabernakulum. Po chwili adoracji w ciszy, kapłan i posługujący przyklękają i powracają do zakrystii. Następnie obnaŝa się ołtarz i, jeśli to moŝliwe wynosi się krzyŝe z kościoła. Tabernakulum główne pozostaje otwarte na ościeŝ, gasi się przy nim lampkę wieczną, usuwa się kwiaty i dekoracje z prezbiterium, podobnie z ołtarzy bocznych. Jeśli to moŝliwe usuwa się dywany. 5. KrzyŜ okryty fioletową zasłoną. Umieszczamy go w zakrystii, lub innym miejscu, skąd zostanie uroczyście przyniesiony do ołtarza. 6. Czerwone stuły dla obecnych kapłanów. 7. Monstrancja 8. KrzyŜ procesyjny, który będzie niesiony w procesji do Grobu. Inne przedmioty potrzebne w czasie liturgii 1. Dwie świece do niesienia obok krzyŝa, który będzie uroczyście wniesiony i wystawiony do adoracji. 2. Obrus i świece na ołtarz do obrzędu Komunii. 3. Kadzidło. 4. Podstawka do ustawienia krzyŝa po adoracji. 5. Korporał do rozłoŝenia na ołtarzu przed przeniesieniem Najśw. Sakramentu do Grobu. 6. Korporał w miejscu, gdzie będzie wystawiona monstrancja w Grobie. 7. Welon do nakrycia monstrancji. 8. Welon dla kapłana. 9. Dywan na miejscu prostracji. 10. Wino i woda do puryfikacji puszek po Komunii św. 11. Mikrofony i pulpity dla czytających opis Męki Pańskiej. 12. Mikrofon i pulpit dla komentatora. 8 Skład zespołu liturgicznego 1. Ceremoniarz C 2. Pomocnik ceremoniarza (precentor) PC 3. Lektor (lub ministrant Słowa BoŜego) 1 L1 4. Lektor (lub ministrant Słowa BoŜego) 2 L2 5. Lektor 3 Męka Pańska L3 6. Lektor 4 Męka Pańska L4 7. Psałterzysta P 8. Ministrant ołtarza 1 OŁ 1 9. Ministrant ołtarza 2 OŁ 2 10. Ministrant krzyŝa 1 K 1 11. Ministrant krzyŝa 2 K 2 12. Ministrant księgi MK 13. Ministrant światła 1 MŚ 1 25

12. Ministrant światła 1 MŚ 1 13. Ministrant światła 2 MŚ 2 14. Ministrant światła 3 MŚ 3 15. Ministrant światła 4 MŚ 4 16. Turyferariusz T 17. Nawikulariusz N 18. Choraliści CH Ustawienie procesji Przeniesienie Najświętszego Sakramentu do Kaplicy adoracji MŚ K MŚ CH CH OŁ OŁ PC P L L C MK Konc Konc N T MŚ MŚ Cs MŚ MŚ WIELKI PIĄTEK Procesja wejścia N T MŚ K MŚ CH CH MŚ MŚ OŁ OŁ L2 P L1 C MK Cs Powrót do zakrystii MŚ K MŚ CH CH MŚ MŚ OŁ OŁ PC P L L MK C N T Konc Konc Cs Przygotowanie liturgii Naczynia, szaty i księgi liturgiczne 1. Ołtarz powinien być zupełnie obnaŝony: bez krzyŝa, obrusów i świeczników. 2. Szaty celebransa, diakonów i asysty koloru czerwonego. 3. Tabernakulum puste, otwarte i wyścielone korporałem, obok kluczyk. 4. Trzy lub cztery teksty opisu Męki Pańskiej. WIELKI PIĄTEK LITURGIA MĘKI PAŃSKIEJ Ołtarz ma być zupełnie obnaŝony: bez krzyŝa, świeczników i obrusów. Przed rozpoczęciem liturgii Wielki Piątek to dzień, który przypomina nam cierpienie, ukrzyŝowanie i śmierć Zbawiciela. Uczestniczymy w cierpieniu Chrystusa przez post, który jest znakiem współumierania z Chrystusem. Jest takŝe dniem smutku, bo zabrano nam Pana. Przez udział w dzisiejszej liturgii dajemy znak naszej wiary i stajemy pod krzyŝem, moŝemy prosić o miłosierdzie i przebaczenie dla siebie i dla całego świata. Patrzymy na krzyŝ takŝe z miłością i dziękczynieniem, bo w jego otwartych ramionach jaśnieje miłość Boga. Dzisiaj odkryty ołtarz przypomina nam, Ŝe Kościół nie sprawuje Eucharystii. Ogołocony ołtarz przypomina nam równieŝ uniŝenie Chrystusa i odarcie Go z szat dla naszego wywyŝszenia. Liturgia Wielkiego Piątku składa się z czterech części: 1. Liturgia słowa - przypomina nam cierpienie Chrystusa zapowiedziane przez proroka Izajasza. Wysłuchamy teŝ opisu Męki Pańskiej w relacji bezpośredniego jej świadka, św. Jana, a słowa Listu do Hebrajczyków pomogą nam zrozumieć sens śmierci Chrystusa, który stał się przyczyną zbawienia dla wszystkich. Liturgię słowa zakończy wielka modlitwa powszechna, w której będziemy się modlić za wszystkich ludzi, bo za wszystkich umarł Chrystus. 2. Szczególnie piękna jest druga część liturgii - adoracja KrzyŜa. Wnosimy i odsłaniamy drzewo krzyŝa, na którym zawisło zbawienie świata. Całujemy KrzyŜ i klękamy przed nim, by podziękować za cierpienie i mękę Zbawiciela, a takŝe za przebaczenie grzechów, które z KrzyŜa ofiarował nam Chrystus. 3. Komunia św. stanowi trzecią część liturgii Męki Pańskiej. Przyjmując Ciało Pana łączymy się takŝe duchowo z ofiarą Jego KrzyŜa i Jego zwycięstwa. 24 9

4. Na zakończenie liturgii zaniesiemy Najświętszy Sakrament do BoŜego Grobu, aby tam rozwaŝać cierpienie Zbawiciela i oczekiwać na radość zmartwychwstania Dzisiejsza liturgia rozpoczyna się od procesji w całkowitej ciszy, kapłan odziany w szaty liturgiczne koloru czerwonego, na znak cierpienia i krwi, a takŝe królewskiej godności Chrystusa podejdzie do ołtarza i upadnie na twarz. Ten gest oznacza nasze upokorzenie wobec śmierci Chrystusa, której przyczyną były nasze grzechy, ale równieŝ oznacza smutek i ból Kościoła. W czasie, gdy kapłan będzie modlić się leŝąc krzyŝem, my wszyscy będziemy modlić się klęcząc i prosząc Pana o miłosierdzie dla siebie i innych. Procesja wejścia - Kapłan i diakon ubrani w szaty mszalne koloru czerwonego, udają się do ołtarza i po oddaniu mu czci padają na twarz. Wszyscy zgromadzeni przez pewien czas modlą się w ciszy. Następnie kapłan z posługującymi udaje się na miejsce przewodniczenia. Zwrócony do wiernych odmawia modlitwę, opuszczając wezwanie: Módlmy się. 10 LITURGIA SŁOWA Komentarz przed pierwszym czytaniem Rozpoczyna się pierwsza część Liturgii Wielkiego Piątku - Liturgia Słowa. Proroctwo Izajasza przepowiada owoce męki i cierpienia Mesjasza, na którego Pan zrzucił winy nas wszystkich. Cierpienie człowieka, zwłaszcza niewinnego, pozostanie zawsze tajemnicą. Odpowiedź dał nam Chrystus. On z drogi krzyŝa czyni drogę chwały. Pierwsze czytanie Przebity za nasze grzechy (Iz 52, 13-53, 12) Psalm 31 Komentarz przed drugim czytaniem Drugie czytanie ukazuje nam Chrystusa, jedynego i najwyŝszego Arcykapłana, który stał się sprawcą zbawienia dla wszystkich, którzy Go słuchają. Chrystus jest naszym pośrednikiem u Ojca, dlatego z ufnością zbliŝamy się do tronu łaski. Tym tronem łaski jest dziś dla nas zwycięski KrzyŜ. PRZYGOTOWANIE LITURGII TRIDUUM PASCHALNEGO WIELKI CZWARTEK Przygotowanie liturgii Naczynia, szaty i księgi liturgiczne 1. W puszkach przygotować odpowiednią ilość chleba do konsekracji na dziś i na dzień jutrzejszy. 2. Oprócz hostii dla celebransa i koncelebransów przygotować do konsekracji jeszcze jedną hostię, która zostanie wystawiona w dniu jutrzejszym do adoracji w Grobie Pańskim. 3. Szaty dla celebransa, koncelebransów i asysty koloru białego. 4. Welon. 5. Mszał. Inne przedmioty potrzebne w czasie liturgii 1. Dzwonki i kołatki. 2. JeŜeli będzie obrzęd umycia nóg: miednicę, dzbanek z wodą, białe płótno dla celebransa do obmycia nóg. Miska, dzbanek z wodą do umycia rąk celebransa. 3. Kadzidło. 4. KrzyŜ. 5. Świece. 6. Mikrofon i pulpit dla komentatora. Skład zespołu liturgicznego 1. Ceremoniarz C 2. Pomocnik ceremoniarza (precentor) PC 3. Lektor (lub ministrant Słowa BoŜego) 1 L1 4. Lektor (lub ministrant Słowa BoŜego) 2 L2 5. Psałterzysta P 6. Ministrant ołtarza 1 OŁ 1 7. Ministrant ołtarza 2 OŁ 2 8. Ministrant ołtarza 3 OŁ 3 9. Ministrant ołtarza 4 OŁ 4 10. Ministrant krzyŝa K 11. Ministrant księgi MK 23

Komentarz przed procesją rezurekcyjną Procesja rezurekcyjna jest uroczystym ogłoszeniem zmartwychwstania Chrystusa i wezwaniem całego stworzenia do udziału w triumfie Zmartwychwstałego. Z radością chcemy pójść i ogłosić światu, Ŝe Chrystus nie jest pogrzebany i zamknięty w grobie, jako niespełnione ideały. Chrystus Ŝyje! On jest śyciem i chce abyśmy wszyscy Ŝyli! Radość, wesele, zwycięstwo nad śmiercią, to dary, które otrzymaliśmy od Pana całego stworzenia - od Boga Wszechmogącego, który zmienia nasze Ŝycie w nowe Ŝycie. (teraz zapalamy świece od Paschału) Komentarz przed rozesłaniem (jeŝeli procesja rezurekcyjna następuje rano) Procesja rezurekcyjna jest uroczystym ogłoszeniem zmartwychwstania Chrystusa i wezwaniem całego stworzenia do udziału w triumfie Zmartwychwstałego. Nie znamy dokładnie godziny zmartwychwstania Jezusa, ale wiemy, iŝ rano juŝ Go nie było w grobie, dlatego jeszcze będziemy adorować Chrystusa zwycięŝającego śmierć, by o świcie, z nastaniem nowego dnia, ogłosić światu i samym sobie, Ŝe to szczęśliwy Dzień, gdy Pan odnawia oblicze tej ziemi i czyni ją ziemią błogosławieństwa przez swoje zwycięstwo nad śmiercią. Drugie czytanie Chrystus stał się sprawcą wiecznego zbawienia dla wszystkich, którzy Go słuchają (Hbr 4, 14-16; 5,7-9) Komentarz przed Ewangelią Męki Pańskiej Naoczny świadek, jedyny uczeń, który stał pod KrzyŜem, święty Jan przedstawia ostatnią drogę Chrystusa, drogę krzyŝową. Patrzy on na swojego Mistrza oczyma wiary. Dla niego i dla nas UkrzyŜowany jest Królem, Kapłanem, Mesjaszem, Synem BoŜym i Światłością, oświecającą wszystkich szukających prawdy. Ukazuje nam przebite BoŜe Serce, które nie tyle chce nas osądzić, ile zbawić. Śpiew przed Ewangelią Ewangelia Opis Męki Pańskiej (J 18, 1-19, 42) Homilia Komentarz przed modlitwą powszechną Stajemy w duchu przed Chrystusem, wiszącym na ołtarzu KrzyŜa, na którym złoŝył w ofierze swoje Ŝycie za wszystkich ludzi. PodwyŜszony nad ziemią wszystkich pociągnął do Siebie. Dlatego modlimy się za wszystkich ludzi i za cały świat. Czynimy to posługując się modlitwą sięgającą staroŝytności chrześcijańskiej. Diakon (kapłan) zapowiada intencję, następnie wszyscy modlą się w ciszy, po której celebrans podsumowuje modlitwy zgromadzenia specjalną prośbą. KaŜdorazowe Amen winno być świadomym włączeniem się i osobistym potwierdzeniem. Modlitwa powszechna diakon, stojąc na ambonie, wypowiada wezwanie, w którym podaje intencję modlitwy. Wszyscy przez pewien czas modlą się w ciszy, po czym kapłan, z miejsca przewodniczenia lub stojąc przy ołtarzu, odmawia modlitwę z rękami rozłoŝonymi. ADORACJA KRZYśA 22 Komentarz przed adoracją KrzyŜa Rozpoczyna się druga część dzisiejszej Liturgii - adoracja KrzyŜa. Odsłonięty KrzyŜ pragniemy z wdzięcznością uczcić. KrzyŜ - narzędzie śmierci stał się znakiem zwycięstwa i naszego zbawienia. Odsłonięcie KrzyŜa następuje w trzech etapach, 11

za kaŝdym razem klęka się i w odpowiedzi Pójdźmy z pokłonem wyraŝa się wdzięczność Chrystusowi za trud naszego zbawienia. Adorując dzisiaj z szacunkiem i poboŝnością KrzyŜ moŝemy uzyskać odpust zupełny. Adoracja będzie miała następujący porządek: w pierwszej kolejności podejdzie główny celebrans, następnie koncelebransi, asysta, i wszyscy wierni. Ofiary składane podczas adoracji są przeznaczone na utrzymanie Grobu Pańskiego w Jerozolimie. Ukazanie KrzyŜa FORMA I: Do ołtarza przynosi się zasłonięty KrzyŜ; dwaj ministranci niosą przy nim zapalone świece. Kapłan, stojąc przed ołtarzem, bierze KrzyŜ, odsłania jego górną część i podnosząc go śpiewa: Oto drzewo KrzyŜa..., w śpiewie pomaga mu diakon, lub jeśli zachodzi potrzeba, schola. Wszyscy odpowiadają: Pójdźmy z pokłonem. Po skończeniu śpiewu wszyscy klękają na oba kolana i przez chwilę oddają cześć KrzyŜowi. W tym czasie kapłan trzyma wzniesiony KrzyŜ. Następnie kapłan odsłania prawe ramię KrzyŜa i znowu podnosząc KrzyŜ śpiewa wezwanie: Oto drzewo KrzyŜa..., po czym odbywa się wszystko jak poprzednio. Wreszcie odsłania KrzyŜ całkowicie, śpiewa po raz trzeci wezwanie: Oto drzewo KrzyŜa... i wszystko odbywa się jak za pierwszym razem. Następie w towarzystwie dwóch ministrantów, niosących zapalone świece, kapłan zanosi KrzyŜ na miejsce między prezbiterium i nawą. KrzyŜ przekazuje ministrantom, którzy go podtrzymują; świece stawia się po obu stronach KrzyŜa. Następuje adoracja jak niŝej. FORMA II: Kapłan lub diakon udaje się z ministrantami do drzwi kościoła. Tu bierze nie zasłonięty KrzyŜ, ministranci zaś biorą zapalone świece. Odbywa się teraz procesja z KrzyŜem przez kościół do prezbiterium. W pobliŝu wejścia, pośrodku kościoła i przy wejściu do prezbiterium, niosący KrzyŜ zatrzymuje się, podnosi go i śpiewa wezwanie: Oto drzewo KrzyŜa... Wszyscy mu odpowiadają: Pójdźmy z pokłonem, po kaŝdej odpowiedzi klękają i przez chwilę oddają cześć KrzyŜowi w milczeniu. Następnie KrzyŜ i świece umieszcza się tak, jak wyŝej podano, i odbywa się adoracja. Adoracja KrzyŜa Kapłan, duchowieństwo i wierni przechodzą przed KrzyŜem procesjonalnie i oddają mu cześć przez przyklęknięcie i ucałowanie. Adoruje się tylko jeden KrzyŜ. Gdy z powodu wielkiej liczby wiernych nie jest moŝliwe, aby kaŝdy podszedł, moŝna przeprowadzić adorację w następujący sposób: gdy część wiernych odda cześć KrzyŜowi, kapłan bierze go, staje pośrodku przed ołtarzem i w krótkich słowach zachęca wiernych do adoracji. Następnie podnosi KrzyŜ i trzyma go tak przez pewien czas, wierni oddają wtedy cześć KrzyŜowi w milczeniu. Po zakończeniu adoracji zanosi się KrzyŜ na zwykłe miejsce i stawia przy nim zapalone świece. Od czasu adoracji aŝ do rozpoczęcia Wigilii Paschalnej przechodząc przed nim przyklęka się. 12 KOMUNIA ŚWIĘTA Ołtarz nakrywa się obrusem i umieszcza na nim korporał i mszał. Komentarz przed Komunią świętą Następuje trzecia część Liturgii Wielkiego Piątku. 1) Przed rozpoczęciem obrzędów Wigilii naleŝy urządzić w odpowiednim miejscu i czasie tzw. przyjęcie dzieci, zakończone modlitwą z egzorcyzmem (i namaszczeniem olejem katechumenów). Liturgię słowa BoŜego moŝna opuścić. 2) Samo udzielenie sakramentu (nry 56-58, 60-63) następuje po poświęceniu wody tak, jak to przewiduje liturgia Wigilii Paschalnej. 3) Opuszcza się potwierdzenie wyznania wiary rodziców przez celebransa i wspólnotę (nr 59), wręczenie zapalonej świecy (nr 65) i obrzęd "Effata". 4) Opuszcza się zakończenie obrzędu (nry 67-71 ). Jeśli nie błogosławi się wody, odbywa się błogosławieństwo wody do pokropienia. Odnowienie przyrzeczeń chrztu po odnowieniu następuje pokropienie wiernych. Jeśli są nowo ochrzczeni, wprowadza się ich między lud. Opuszcza się wyznanie wiary. Modlitwa powszechna LITURGIA EUCHARYSTYCZNA Komentarz do Liturgii Eucharystycznej (teraz gasimy świece) Odnowiliśmy w sobie łaskę chrztu świętego, przez który zostaliśmy w Chrystusie wskrzeszeni do nowego Ŝycia. Teraz Zmartwychwstały Pan zaprasza na swoją Ucztę paschalną. W sakramentalny sposób dokona się w Ofierze paschalnej przejście Chrystusa przez śmierć do Ŝycia, którego i my stajemy się uczestnikami. Pełni radości składajmy Bogu Ojcu dzięki za dar zmartwychwstania Chrystusa i naszego w nim udziału przez chrzest i Eucharystię. Procesja z darami Modlitwa nad darami 1 Prefacja wielkanocna, nr 20 Modlitwa eucharystyczna w Modlitwach 1-3, wspomnienie tajemnicy dnia Obrzęd Komunii św. Komentarz przed znakiem pokoju Chrystus Zmartwychwstały przynosi pokój. PrzekaŜmy sobie jego znak. Niech radość świąteczna zjednoczy nas z Chrystusem i między sobą. Modlitwa po Komunii 21

20 LITURGIA CHRZCIELNA Kapłan z posługującymi podchodzi do chrzcielnicy. Jeśli są katechumeni, przyprowadzają ich chrzestni, jeśli dzieci do chrztu, przynoszą je rodzice i chrzestni. Komentarz do Liturgii chrzcielnej Woda jest istotnym elementem potrzebnym do Ŝycia, dlatego jest ona symbolem takŝe Ŝycia nadprzyrodzonego. Jest znakiem rozpoczynającym Ŝycie BoŜe w człowieku w sakramencie chrztu. Teologię znaku wody najlepiej tłumaczy nam modlitwa w czasie poświęcenia wody chrzcielnej: " Prosimy Cię, Panie, niech przez Syna Twojego zstąpi na tę wodę moc Ducha Świętego, aby wszyscy przez chrzest pogrzebani razem z Chrystusem w śmierci, z Nim teŝ powstali do nowego Ŝycia" (Mszał Rzymski). Dlatego chrzest i odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych ma tak poczesne miejsce w liturgii Nocy paschalnej. To właśnie ten sakrament wszczepił nas najbardziej w paschalne misterium Chrystusa. W tej trzeciej części liturgii paschalnej, Liturgia chrzcielna składa się z trzech części: z Litanii do Wszystkich Świętych, z błogosławieństwa wody i odnowienia przyrzeczeń chrztu świętego. Pamiętajmy dzień, chwilę, w której Bóg nas przyjął jako swoje dzieci, gdy rozpoczęliśmy Ŝycie w imię Trójcy Przenajświętszej. Teraz juŝ nie rodzice, lecz my jako dojrzali ludzie moŝemy wyrzec się panowania Złego, wyznać naszą wiarę w Boga i odnowić z Nim przymierze zawarte na chrzcie świętym. Za odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych moŝna dziś uzyskać odpust zupełny. (Teraz wszyscy zapalamy świece. Ministranci podadzą światło od paschału.) Wprowadzenie - ministranci przynoszą mszał i mikrofon do celebransa. Litania do Wszystkich Świętych wszyscy stoją. Jeśli jest długa droga do chrzcielnicy, litanię śpiewa się podczas procesji, na czele której niesie się paschał. Błogosławieństwo wody chrzcielnej w odpowiednim momencie kapłan wstawia paschał do wody. Aklamacja Chwała Ojcu... Następnie, jeśli są kandydaci odbywa się teraz chrzest i ew. bierzmowanie. Chrzest Ilekroć udziela się dzieciom chrztu w Wigilię Paschalną, obrzęd powinien mieć następującą kolejność: Od KrzyŜa prowadzi nas liturgia do Komunii Świętej. Pragnie nam przez to powiedzieć, Ŝe między Ofiarą na KrzyŜu a Eucharystią istnieje ścisły związek. Uczestniczymy zawsze w eucharystycznej Uczcie Baranka dzięki Jego ukrzyŝowaniu. Komunia Święta jest pokarmem, jest owocem zerwanym z Drzewa KrzyŜa, z Drzewa nowego i nieśmiertelnego śycia. Za chwilę kapłan ukaŝe nam juŝ nie drzewo i symbol do uwielbienia, ale samego Chrystusa, w Jego eucharystycznym i uwielbionym Ciele. Przyjmując Go upodabniamy się do Niego, takŝe w oddaniu i codziennym posłuszeństwie Bogu Ojcu aŝ do śmierci. (teraz wszyscy wstańmy) Diakon, lub kapłan przynosi Najświętszy Sakrament krótszą drogą z miejsca przechowania do ołtarza. W tym czasie wszyscy stoją w milczeniu. Dwaj ministranci towarzyszą kapłanowi, niosąc przy Najświętszym Sakramencie zapalone świece, które stawiają na ołtarzu lub obok niego. Obrzęd Komunii Modlitwa po Komunii PROCESJA DO GROBU PAŃSKIEGO W kaplicy Grobu Pańskiego powinien być ołtarz, choćby przenośny, i tabernakulum do przechowywania puszek z Najświętszym Sakramentem. Monstrancję, okrytą welonem, moŝna wystawić na ołtarzu lub na tronie, który powinien być umieszczony blisko ołtarza. Po modlitwie po Komunii Najświętszy Sakrament wystawia się na ołtarzu w monstrancji, którą okrywa się białym przezroczystym welonem. Kapłan nakłada kadzidło do kadzielnicy, klęka i okadza Najświętszy Sakrament, następnie w uroczystej procesji przenosi Go do Grobu Pańskiego. Komentarz do procesji do Grobu Pańskiego Rozpoczyna się czwarta część Liturgii. Zgodnie z wielowiekową tradycją na zakończenie liturgii wielkopiątkowej przenosi się Najświętszy Sakrament do Grobu Pańskiego. Naszą uwagę kierujemy przede wszystkim na wystawiony w monstrancji Najświętszy Sakrament. Grób Pański jest wypełniony prawdziwą obecnością Chrystusa. Po wystawieniu Najświętszego Sakramentu w Grobie Pańskim następuje okadzenie i po chwili milczenia kapłan odmawia modlitwę. Po krótkiej adoracji w ciszy kapłan i posługujący odchodzą do zakrystii. Po zakończeniu liturgii obnaŝa się ołtarz w prezbiterium. 13

14 WIGILIA PASCHALNA Przed rozpoczęciem Wigilii Paschalnej na nowo dekoruje się ołtarz i prezbiterium. Przed rozpoczęciem liturgii naleŝy zakończyć adorację przy Grobie Pańskim. Na figurę Chrystusa leŝącego w grobie kładzie się białą zasłonę, a w Grobie Pańskim ustawia się figurę Chrystusa Zmartwychwstałego. Po schowaniu Najświętszego Sakramentu i po komentarzu wygasza się światła. Pod koniec Wigilii Paschalnej znowu zapala się światła w Grobie Pańskim, jeŝeli wznawia się adorację. Kapłan i diakon ubierają się w szaty mszalne koloru białego. NaleŜy przygotować świece dla uczestników Wigilii. W odpowiednim miejscu poza kościołem rozpala się ognisko. Gdy lud się zgromadzi, przychodzi kapłan z posługującymi, z których jeden niesie paschał. Komentarz przed rozpoczęciem Liturgii Ta noc, która zapada nad światem jest wielka i święta. Za chwilę rozpoczniemy Wigilię Wielkiej Nocy, Wigilię Paschalną, Liturgię Zmartwychwstania, największe święto Kościoła. Ta wigilijna liturgia jest czuwaniem na cześć Pana, by razem z Nim powstać do nowego Ŝycia. WaŜnymi znakami tej liturgii są ciemność i światło. W ciemności człowiek czuje się źle, nie widzi drugiego człowieka, nie widzi drogi wyjścia, czuje się opuszczony i osamotniony. W liturgii w taką ciemność wkracza światło, zapalony Paschał - świeca, która rozjaśni mroki. Takim światłem dla świata pozostaje nadal zmartwychwstanie Chrystusa. On rozproszył wszelkie ciemności, On wskazał drogę wyjścia. Wchodząc w Jego światłość wychodzimy ze swojej samotności, strachu, egoizmu, by widzieć naszych bliźnich. Od świecy paschalnej zapalimy nasze świece, bo tak Chrystus rozjaśnił świat, a Jego lud niesie to światło wszystkim narodom. Chrześcijanie to Lumen Gentium - Światłość Świata. Po zapaleniu wszystkich świec, przy ich blasku zostanie odśpiewany hymn pochwalny na cześć Chrystusa Zmartwychwstałego, którego symbolizuje świeca paschalna. W Liturgii słowa będziemy dzisiaj słuchać najwaŝniejszych fragmentów Starego Testamentu, by przypomnieć sobie wielkie dzieła, których dokonał Bóg dla swego ludu wybranego i dla nas. Po ogłoszeniu radosnego Alleluja wysłuchamy słów Ewangelii wieszczącej nam cud zmartwychwstania. Liturgia chrzcielna stanowi Siódme czytanie Pokropię was czystą wodą i dam wam serce nowe (Ez 36,16-17a.18-28)) Psalm 42; 43 lub 51 Po ostatnim czytaniu ze Starego Testamentu oraz po psalmie responsoryjnym i modlitwie, zapala się świece ołtarzowe. Komentarz przed Gloria Niech rozdzwonią się teraz wielkanocne dzwony, i na nowo niech zabrzmi podniosły dźwięk organów, a w tej świątyni zabrzmi radosny hymny pochwalny, bo Bóg spełnił swoje obietnice i napełnia weselem swój Kościół na całej ziemi. Gloria - w czasie śpiewu hymnu uderza się w dzwony, na nowo moŝna uŝywać organów. Kolekta - ministranci przynoszą mszał i mikrofon do celebransa. Komentarz przed ósmym czytaniem [Epistoła] Odśpiewane uroczyście Gloria było przejściem ze Starego do Nowego Testamentu. Zapowiedź staje się rzeczywistością. Święty Paweł przypomina nam, Ŝe paschalne misterium Chrystusa realizuje się przez chrzest w kaŝdym z nas. W Chrystusie rozpoczęliśmy nowe Ŝycie, rozpoczęło się juŝ nasze zmartwychwstanie; jako wyraz wdzięczności i radości znów zaśpiewamy wielkanocne Alleluja - jest to okrzyk radości i powitania Zmartwychwstałego Pana, który Ŝyje i jest obecny wśród nas. Epistoła Nowe Ŝycie (Rz 6,3-11) Komentarz do śpiewu Alleluja Śpiewem Alleluja ogłaszać będziemy radosną wieść: Chrystus prawdziwie zmartwychwstał, śmierć nad Nim nie ma juŝ władzy, nasza wiara nie jest daremna. Psalm 118 (allelujatyczny) Kapłan uroczyście intonuje Alleluja, które wszyscy powtarzają. Następnie psalmista śpiewa psalm, a lud powtarza refren Alleluja. Ewangelia nie przynosi się świeczników, moŝna natomiast uŝywać kadzidła. Homilia 19

Komentarz przed czwartym czytaniem Z misterium śmierci i zmartwychwstania Chrystusa zrodził się Kościół, nowy lud BoŜy, umiłowana Oblubienica. Zapowiada to proroctwo Izajasza, opisując wspaniałość przyszłego nowego miasta Jeruzalem, miasta - Oblubienicy tj. Kościoła, do którego naleŝymy przez chrzest, nowe przymierze. Czwarte czytanie Trwałość przymierza (Iz 54,4a.5-14) Psalm 30 Komentarz przed piątym czytaniem Proroctwo Izajasza zapowiada nowe Przymierze, które zrodzi się z wody chrztu i słowa BoŜego, gdyŝ jest ono skuteczne i ma sakramentalną moc przeobraŝającą wierzącego. Piąte czytanie Nowe i wieczne przymierze (Iz 55,1-11) Kantyk Iz 12, 2-5 Komentarz przed szóstym czytaniem Odrodzeni przez chrzest z wody i Ducha Świętego, zawierzamy mądrości BoŜej, ukrytej w przykazaniach BoŜych. śyć według mądrości BoŜej - to naśladować Chrystusa i kroczyć w blasku Jego paschalnego światła. Szóste czytanie Mądrością jest księga przykazań Boga (Ba 3,9-15.32-4,4) Psalm 19 Komentarz przed siódmym czytaniem Prorok Ezechiel na sześć wieków przed Chrystusem zapowiada jedyne i definitywne oczyszczenie, jakie nastąpi w sakramencie chrztu przez pokropienie czystą wodą. Bóg udzielił nam swojego Ducha Świętego i odnowił nasze serca. 18 trzecią część Wigilii Paschalnej. Zostanie poświęcona woda (i udzielony chrzest), a następnie z zapalonymi świecami odnowimy przyrzeczenia chrzcielne, bo przez chrzest na zawsze zostaliśmy złączeni ze Zmartwychwstałym Panem. Następnie celebrować będziemy Liturgię eucharystyczną ze Zmartwychwstałym Panem. On wyprowadza nas ze śmierci do Ŝycia, z ciemności do światła, z niewoli do wolności, ze smutku do prawdziwej paschalnej radości, która jaśnieje przez KrzyŜ. Teraz zgasną wszystkie światła, a my pozostaniemy w ciemności. Procesja uda się do ogniska, gdzie od poświęconego ognia zostanie zapalony Paschał. Potem zostanie on wniesiony do kościoła. Po trzecim wezwaniu: Światło Chrystusa! zapalimy nasze świece. Nie zapalimy ich sami, lecz poświęcone światło zostanie przekazane nam od Paschału, a my przekaŝemy je dalej stojącym obok nas. (Wszyscy wychodzimy przed kościół.) LITURGIA ŚWIATŁA Poświęcenie ognia Nakreślenie symbolów na paschale ministrant trzyma paschał przed celebransem. Kapłan na paschale Ŝłobi rylcem krzyŝ, nad nim grecką literę Alfa, pod krzyŝem literę Omega, a na czterech polach pomiędzy ramionami krzyŝa cyfry bieŝącego roku. Następnie kapłan zapala paschał od nowego ognia. Po zapaleniu paschału ministrant nakłada do kadzielnicy węgle z ogniska i podaje kadzielnicę kapłanowi do nałoŝenia kadzidła, po zasypaniu ministrant z kadzielnicą idzie na początek formującej się procesji. Procesja Diakon (lub kapłan) bierze paschał i wyrusza procesja. Na czele idzie ministrant z dymiącą kadzielnicą, za nim niosący paschał, potem celebrans, duchowieństwo, ministranci i lud. Wszyscy niosą świece nie zapalone. Przy drzwiach kościoła diakon zatrzymuje się, podnosi paschał i śpiewa: Światło Chrystusa, wszyscy odpowiadają: Bogu niech będą dzięki. Celebrans zapala swoją świecę od płomienia paschału. Diakon przechodzi do środka kościoła, zatrzymuje się, podnosi paschał i śpiewa po raz drugi: Światło Chrystusa. Wszyscy zapalają świece od płomienia paschału podając sobie światło. Gdy diakon przyjdzie do ołtarza, stojąc zwrócony do ludu śpiewa: Światło Chrystusa, po raz trzeci. Teraz zapala się wszystkie światła w kościele. Kapłan udaje się na miejsce przewodniczenia. Diakon umieszcza paschał na świeczniku stojącym pośrodku prezbiterium lub przy ambonie. Komentarz do Orędzia Paschalnego Stojąc z zapalonymi świecami będziemy słuchać orędzia wielkanocnego i razem z diakonem (kapłanem) dziękować Bogu za Chrystusowy dar zmartwychwstania, za zmazanie niewinną Krwią 15

dłuŝnego zapisu starodawnej winy. Podziwiając jasność płomienia świecy paschalnej cieszymy się, Ŝe Chrystus zmartwychwstały opromienia swoim blaskiem całą ziemię i kaŝdego z nas. Dzięki Niemu wolni jesteśmy od mroku i strachu śmierci. Za chwilę nastąpi okadzenie świecy paschalnej, co będzie wyrazem uszanowania dla Światłości świata - Jezusa Chrystusa, który wszystkich nas wydobył z ciemności śmierci grzechu. Orędzie Wielkanocne Nakłada się kadzidło, jak przed Ewangelią, podczas Mszy św., po czym diakon prosi celebransa o błogosławieństwo. Następnie diakon okadza księgę, potem paschał i śpiewa Orędzie Wielkanocne. W razie konieczności Orędzie moŝe śpiewać kantor. Opuszcza się wtedy błogosławieństwo i część tekstu od słów: A zatem proszę was, bracia..., aŝ do końca wstępu, włącznie z pozdrowieniem: Pan z wami. Po zakończeniu Orędzia wszyscy gaszą świece. LITURGIA SŁOWA Komentarz ogólny do Liturgii Słowa (Teraz gasimy świece) Po obrzędzie światła Kościół rozwaŝa wielkie dzieła, jakie Pan Bóg dokonał od początku dla swego ludu, oraz odpowiada ufnością na słowo i obietnice BoŜe. Bardzo obficie zastawiony stół Słowa BoŜego w czasie naszego radosnego oczekiwania na zwycięstwo Chrystusa, przedstawia nam całą Historię Zbawienia od stworzenia świata, przez wyzwolenie z niewoli egipskiej, aŝ do zanurzenia w śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa. Zgromadzenie moŝe odpowiadać na słowo BoŜe śpiewem lub medytacyjnym milczeniem. W liturgii słowa tej nocy szczególnie waŝne i uroczyście wykonane będą dwa śpiewy: Gloria i Alleluja przed Ewangelią. Wprowadzenie - ministranci przynoszą mszał i mikrofon do celebransa. Komentarz przed pierwszym czytaniem Opis stworzenia świata jest hymnem wiary na cześć Stwórcy. Koroną stworzenia jest człowiek, obraz i podobieństwo Boga. Zmartwychwstały Chrystus jest nowym Adamem, jest pierworodnym nowego stworzenia. Przez Chrystusa, przez Jego chrzest, otrzymujemy Jego nowe Ŝycie. Pierwsze czytanie Stworzenie świata (Rdz 1,1-2,2 lub Rdz 1,1.26-31a) Psalm 104 lub 33 Komentarz przed drugim czytaniem Ofiara Abrahama z jedynego swego syna Izaaka jest zapowiedzią ofiary Chrystusa, jedynego Syna Ojca Przedwiecznego. Uratowanie Izaaka od śmierci jest nagrodą za wiarę Abrahama. Nasze zmartwychwstanie w Chrystusie przez chrzest uwarunkowane jest równieŝ silną wiarą w to, co mówi Bóg. Drugie czytanie Ofiara Abrahama (Rdz 22,1-18 lub Rdz 22,1-2. 9-13.15-18) Psalm 16 Komentarz przed trzecim czytaniem Cudowne przejście przez wody Morza Czerwonego nie tylko wyzwoliło z niewoli Naród wybrany, ale wyzwala i nas przez wodę chrztu, który kontynuuje to co wtedy się zaczęło. Chrzest wprowadza nas do prawdziwej Ziemi Obiecanej. Dlatego obchodzimy dziś radośnie doroczne święto naszego wyzwolenia i prawdziwej wolności. Po tym czytaniu nie mówi się Oto Słowo BoŜe, ani Bogu niech będą dzięki, gdyŝ wyrazi to śpiew, który jest dalszym ciągiem czytania. Razem z MojŜeszem i synami Izraela pragniemy podziękować Panu za wyzwolenie z niewoli grzechu i śmierci. Cuda te powtarzają się i dziś w sakramentach wielkanocnych. Trzecie czytanie Przejście Izraela przez Morze czerwone (Wj 14,15-15,1) Kantyk Wj 15 16 17