O SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ BYDGOSZCZY

WYDZIAŁ ROZWOJU I STRATEGII MIASTA INFORMACJA O SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ BYDGOSZCZY (za 2010 rok) czerwiec 2011

Materiał opracował: zespół Referatu Rozwoju w składzie: Andrzej Szczepkowski Emilia Andrzejak Mirosław Jakubowski - kierownik - inspektor - inspektor pod kierunkiem Henryki Ławskiej Zastępcy Dyrektora Wydziału Rozwoju i Strategii Miasta

SPIS TREŚCI str. WPROWADZENIE... 1 TABELE... 3 BYDGOSZCZ NA TLE WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 r....3 WYBRANE WSKAŹNIKI DECYDUJĄCE O KONKURENCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ MIASTA BYDGOSZCZY...4 BYDGOSZCZ NA TLE WYBRANYCH MIAST WOJEWÓDZKICH...5 BYDGOSZCZ NA TLE WYBRANYCH MIAST REGIONU KUJAWSKO-POMORSKIEGO...6 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA... 7 RYNEK PRACY I BEZROBOCIE... 8 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA... 11 PRZEMYSŁ... 13 BUDOWNICTWO... 15 OŚWIATA I WYCHOWANIE... 16 OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA... 18 KULTURA I NAUKA... 20 KULTURA FIZYCZNA, SPORT I TURYSTYKA... 21 OCHRONA ŚRODOWISKA... 22 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA... 24 GOSPODARKA PRZESTRZENNA... 27 BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE... 28

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 1 WPROWADZENIE W 2010 roku sytuacja społeczno-gospodarcza Bydgoszczy była dość skomplikowana, przez co nie kaŝda ze sfer Ŝycia miasta odznaczała się dobrą kondycją. Osiągnięte wyniki w wielu dziedzinach są zbieŝne z trendami odnotowywanymi w gospodarce kraju. Niestety są i takie sfery, które wpływają na spowolnienie rozwoju miasta. W duŝym stopniu sytuacja ta jest odzwierciedleniem kryzysu, jaki ma miejsce ponad trzech lat w gospodarce światowej. Wśród bydgoskich firm miał miejsce wzrost przychodu ze sprzedaŝy wyrobów i usług o 9,5% (w bieŝących cenach bazowych), a największy w transporcie i gospodarce magazynowej (o 21,4%) oraz działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 18,6%) i budownictwie (o 18,2%). Ponadto na uwagę zasługuje: sukcesywnie rosnąca ranga Bydgoszczy w sferze sportu i szeroko rozumianej kultury. Do innych pozytywnych zjawisk, które miały miejsce na przestrzeni 2010 roku w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku, naleŝy zaliczyć: wzrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw o 3,7%, co jednak nie wpłynęło na poprawę miejsca Bydgoszczy na tle innych miast (będącymi siedzibami władz wojewódzkich) Polski 15. lokata, wzrost liczby podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego (o 15), wzrost długości sieci wodociągowej (o 16,3 km) i kanalizacyjnej (o 29,6 km), wzrost liczby obsłuŝonych pasaŝerów przez bydgoski port lotniczy o 2,8 tys. osób, nowe kierunki kształcenia na wyŝszych uczelniach bydgoskich, rosnąca liczba projektów oświatowo-wychowawczych, realizowanych z wykorzystaniem środków unijnych (PO KL), sukcesywny spadek przestępczości (o 8,9%). Warto teŝ wspomnieć o kilku najwaŝniejszych inwestycjach i zadaniach, które zostały zakończone w ubiegłym roku. Są to: przebudowa ul. Spornej wraz z rozbiórką i odbudową mostu, budowa ul. Deszczowej (obecnie ul. Filtrowa), przebudowa rozjazdów tramwajowych na Rondzie Jagiellonów i Rondzie Toruńskim, rozbudowa obiektu Zespołu Szkół nr 16, ul. Koronowska 74 budowa sal gimnastycznych przy Zespołach Szkół Nr 7 i Nr 15, budowa sali gimnastycznej przy Zespole Szkół Mechanicznych Nr 1, przebudowa hotelu Kompleksu Sportowego Zawisza, budowa 4,4 km dróg gminnych, budowa trzech kompleksów boisk w ramach programu Moje Boisko Orlik 2012, rewitalizacja ul. Gdańskiej na odcinku Placu Wolności i w rejonie parku im. Kazimierza Wielkiego, oddanie do uŝytku skansenu architektury przemysłowej wraz z podziemną trasą turystyczną oraz Muzeum Zakładów Zbrojeniowych DAG Fabrik w Bydgoszczy oraz kontynuacja rozbudowy infrastruktury technicznej Bydgoskiego Parku Przemysłowego II etap, kontynuacja rewitalizacji Wyspy Młyńskiej (zdegradowane tereny sportowe), rozpoczęcie budowy Biblioteki Głównej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 2 Niekorzystna sytuacja w Bydgoszczy utrzymywała się pod względem: dalszego spadku liczby mieszkańców (o 1,5 tys. osób) oraz udziału osób w wieku przedprodukcyjnym w strukturze wiekowej ludności (16,2% w XII 2010 roku), wzrostu stopy bezrobocia z 7,3% do 7,9% (w kraju z 11,9% do 12,3%), o 0,7 tys. osób wzrosła liczba bezrobotnych, gorszych rezultatów w zakresie przychodów ze sprzedaŝy wyrobów i usług w niektórych działach PKD przemysłu, przy czym największy dotyczył produkcji: odzieŝy (o 30,9%), pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 17,2%), spadku przychodu produkcji sprzedanej w budownictwie w Bydgoszczy o 18,2%, wobec osiągniętego wzrostu w województwie kujawsko-pomorskim (o 12,7%) i w kraju (o 5,2%) spadku nakładów inwestycyjnych w sferze oświaty i wychowania (o 48,3%), wysokiej liczby osób bez prawa do zasiłku 81,7% ogółu bezrobotnych, liczby oddanych do uŝytku mieszkań (996 mieszkań co daje Bydgoszczy 11. lokatę w Polsce wśród miast wojewódzkich), nadal niedostatecznej droŝności i jakości ulic i przepraw mostowo-kolejowych, wzrostu lokalnych kosztów: gazu (o 6,3%).

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 3 TABELE BYDGOSZCZ NA TLE WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W 2010 r. Wyszczególnienie Bydgoszcz województwo woj.=100 1 2 3 4 Powierzchnia w km 2 176,0 17 971,7 1,0 a) Ludność w osobach 356 177 2 069 543 17,2 w tym: kobiety 189 677 1 071 498 17,7 Przeciętne zatrudnienie ogółem w tys. osób b) 57,5 237,3 24,2 - sektor publiczny 6,1 21,5 28,4 - sektor prywatny 51,4 215,8 23,8 udział sektora prywatnego w % 89,4 90,9 x w tym: - przemysł w tys. osób 29,2 126,1 23,2 udział przemysłu do ogółu w % 50,9 53,1 x - budownictwo w tys. osób 4,3 22,2 19,4 Bezrobotni w osobach 13 043 139 401 9,4 Stopa bezrobocia w % 7,9 16,6 x b) Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w zł 3 011 2 849 105,7 - sektor publiczny 3 776 3 556 106,2 - sektor prywatny 2 920 2 778 105,1 w tym: - przemysł 3 255 2 947 110,4 - budownictwo 3 115 2 918 106,8 Przychody ze sprzedaŝy produkcji i usług w mln zł bc) 10 989,2 57 093,5 19,2 - sektor publiczny 871,1 3 920,5 22,2 - sektor prywatny 10 118,2 53 173,1 19,0 udział sektora prywatnego w % 92,1 93,1 x w tym: - przemysł 7 730,2 43 550,6 17,7 udział przemysłu do ogółu w % 70,3 76,3 x - budownictwo 1 172,8 5 524,9 21,2 Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze KRUPGN-REGON 43 746 186 007 23,5 z udziałem kapitału zagranicznego 550 1 695 32,4 Mieszkania oddane do uŝytku 996 5 808 17,1 w tym: spółdzielcze 169 257 65,8 Przeciętna powierzchnia mieszkania w m 2 70,3 103,0 68,2 w tym: spółdzielczego 67,2 63,3 106,1 źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, Bank Danych Lokalnych (BDL) GUS a) stan w dniu 31.12.2010 r. b) w sektorze przedsiębiorstw c) w bazowych cenach bieŝących

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 4 WYBRANE WSKAŹNIKI DECYDUJĄCE O KONKURENCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ MIASTA BYDGOSZCZY Wyszczególnienie 2009 r. 2010 r. Dynamika 1 2 3 4 I. Wskaźniki demograficzne 1. Ludność w osobach a) 357 650 356 177 99,6 2. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przeds. w osobach 57 653 57 465 99,7 3. Bezrobotni w Bydgoszczy w osobach a) 12 374 13 043 105,4 4. Stopa bezrobocia w % 7,6 7,9 x 5. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w zł 2 903 3 011 103,7 II. Rynek nieruchomości 1. Wynajem (cena w zł za m 2 ) - biuro 12,0 95,0 11,0 67,0 72,9 - sklep 9,0 87,0 11,0 70,0 84,4 - dom jednorodzinny 17,0 67,0 16,0 57,0 86,9 - mieszkanie 15,0 40,0 12,0 41,0 96,4 - magazyn 5,5 18,0 8,0 19,0 114,9 2. SprzedaŜ (cena w zł za m 2 ) - rynek pierwotny mieszkanie (deweloperskie) 3740 6500 3710 5977 94,6 mieszkanie (spółdzielcze) 3680 5660 3543 4600 87,2 dom jednorodzinny 2280 6000 2000 6295 100,2 - rynek wtórny mieszkanie 2350 5780 2238 5800 98,9 dom jednorodzinny 2488 6000 1990 6250 97,1 3. Działki budowlane (cena w zł za m 2 ) - na cele mieszkalne 31 720 27 668 92,5 - na cele inwestycyjne 28 690 28 658 95,5 III. Lokalne koszty 1. Energia elektryczna dla gosp. domowych w zł za MWh 548,4 572,0 104,3 2. Gaz dla gospodarstw domowych w zł za m 3 2,08 2,21 106,3 3. Woda w zł za m 3 4,38 4,38 100,0 4. Kanalizacja w zł za m 3 - gospodarstwa domowe 4,72 4,72 100,0 - przemysł 4,72 4,72 100,0 5. Wywóz śmieci w zł - pojemniki 0,12 m 3 13,71 14,76 107,7 1,1 m 3 60,15 64,96 108,0 - kontenery 10 m 3 488,58 527,67 108,0 źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, Bank Danych Lokalnych (BDL) GUS, informacje własne a) stan w końcu okresu

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 5 BYDGOSZCZ NA TLE WYBRANYCH MIAST WOJEWÓDZKICH Lokata* Wyszczególnienie Bydgoszcz Gdańsk Poznań Bydgoszczy Katowice Szczecin 1 2 3 4 5 6 7 a) Ludność w osobach 8 356 177 456 967 551 627 306 826 405 606 w tym: kobiety 8 189 677 240 918 294 735 161 995 213 360 Przeciętne zatrudnienie ogółem w tys. osób 9 57,5 81,0 137,7 159,5 43,9 - sektor publiczny 8 6,1 18,1 19,3 97,4 6,0 - sektor prywatny 9 51,4 62,9 118,4 62,1 37,9 udział sektora prywatnego w % 89,4 77,7 86,0 38,9 86,3 w tym: - przemysł w tys. osób 8 29,2 36,3 50,0 104,0 13,1 udział przemysłu w % 50,8 44,8 36,3 65,2 29,8 - budownictwo w tys. osób 14 4,3 8,4 10,9 11,9 4,8 Bezrobotni: w osobach 8 13 043 10 874 11 200 7 681 16 500 na 1 ofertę pracy w osobach 17 318 22 78 15 64 Stopa bezrobocia w % 7/8 7,9 5,4 3,5 3,8 6,2 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w zł bc) 15 3 011 4 290 3 842 4 703 3 433 w tym: - przemysł 13 3 255 4 624 4 666 5 368 3 537 - budownictwo 13 3 115 4 178 3 912 3 815 3 744 Relacje ekonomiczne w przedsiębiorstwach c) przemysłowych: wskaźnik rentowności obrotu brutto w % 11/12 3,9 4,0 6,5 3,7 3,5 wskaźnik rentowności obrotu netto w % 13/15 3,0 3,4 5,2 3,0 2,7 Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze KRUPGN-REGON 8 43 746 65 191 98 092 42 819 65 761 udział sektora prywatnego w % 97,9 97,1 98,3 96,6 97,3 w tym: - przemysł 8 3 954 7 189 8 608 3 053 5 526 - budownictwo 8 4 434 6 486 9 674 3 701 7 693 - handel 9 12 214 14 559 25 051 12 409 16 198 Mieszkania oddane do uŝytku: 11 996 3 572 3 198 1 177 1 509 w tym: - spółdzielcze 6 169 183 15 0 76 źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, Bank Danych Lokalnych (BDL) GUS * lokata wśród 18 miast będącymi siedzibami władz wojewódzkich a) stan na 31.12.2010 r. b) w sektorze przedsiębiorstw c) w okresie I XII 2010 r.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 6 BYDGOSZCZ NA TLE WYBRANYCH MIAST REGIONU KUJAWSKO-POMORSKIEGO Wyszczególnienie Bydgoszcz Grudziądz Toruń Włocławek Ludność a) 1 2 3 4 5 356 177 98 757 205 312 116 914 b) Przyrost naturalny -206-24 236-132 - na 1000 ludności -0,58-0,20 1,20-1,10 Bezrobotni zarejestrowani w PUP 13 043 8 178 7 481 10 226 Stopa bezrobocia w % 7,9 22,1 8,2 18,7 Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze KRUPGN- REGON 43 746 8 219 23 775 12 278 w tym: - spółki prawa handlowego: 3 841 441 2 364 857 z udziałem kapitału zagranicznego 550 68 400 98 - spółdzielnie 122 38 96 47 - osoby fizyczne 32 229 6 545 17 191 9 333 udział spółek z udziałem kapitału zagranicznego do ogółu w % 1,26 0,83 1,68 0,80 Mieszkania oddane do uŝytku: 996 132 748 246 w tym: - budownictwo indywidualne 113 50 144 83 Powierzchnia uŝytkowa mieszkania w m 2 : 70,6 87,9 66,5 78,6 w tym: - budownictwo indywidualne 168,8 149,5 142,2 130,9 źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, Bank Danych Lokalnych (BDL) GUS, informacje własne a) stan na 31.12.2010 r. b) w okresie I XII 2010 r.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 7 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA Ludność Bydgoszczy wg stanu na koniec grudnia 2010 r. wyniosła 356,2 tys. osób, co potwierdza tendencję ciągłego spadku liczby mieszkańców (o prawie 1,5 tys. osób mniej niŝ na koniec 2009 roku). Populacja Bydgoszczy stanowiła ok. 17,2% ludności województwa kujawsko-pomorskiego. W strukturze ludności według płci nadal utrzymuje się przewaga kobiet, które stanowiły prawie 53,3% ogółu mieszkańców miasta. Współczynnik feminizacji, na przestrzeni ostatnich lat, nieznacznie rośnie i osiągnął prawie 114 kobiet na 100 męŝczyzn. W strukturze wiekowej społeczeństwa Bydgoszczy podstawowymi tendencjami, utrzymującymi się od kilku lat, są: spadek udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym oraz wzrost udziału ludności w wieku poprodukcyjnym. Struktura wiekowa przedstawiała się następująco (stan w dniu 31 grudnia 2010 r. 356.177 osób): wiek przedprodukcyjny: - 57.675 osób - 16,2% wiek produkcyjny: - 229.156 osób - 64,3% wiek poprodukcyjny: - 69.346 osób - 19,5% Ludność wg płci i wieku (stan w dniu 31 XII 2010 r.) MĘśCZYŹNI 75 i więce j 70-74 65-69 60-64 55-59 NadwyŜka liczby kobiet nad liczbą męŝczyzn KOBIETY 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 NadwyŜka liczby męŝczyzn nad liczbą kobiet 15-19 7-14 3-6 0-2 20 000 15 000 10 000 5 000 0 0 5 000 10 000 15 000 20 000 wiek produkcyjny wiek nieprodukcyjny źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, Bank Danych Lokalnych (BDL) GUS

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 8 RYNEK PRACY I BEZROBOCIE Przeciętna liczba zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw w Bydgoszczy w 2010 roku wyniosła 57,5 tys. osób, tzn. była o 0,3% niŝsza niŝ przed rokiem i stanowiła 24,2% zatrudnionych w województwie. Największy spadek przeciętnego zatrudnienia odnotowano w sekcji: pozostała działalność usługowa (o 12,9%), handel; naprawa pojazdów samochodowych (o 9,4%), obsługa rynku nieruchomości (o 7,3%). Największą dynamikę wzrostu zatrudnienia wykazały sekcje: transport i gospodarka magazynowa (o 12,3%), administrowanie i działalność wspierająca (o 3,7%), zakwaterowanie i gastronomia (o 2,9%), przemysł (o 2,4%). Udział zatrudnionych w sektorze prywatnym wyniósł 89,4% i był o 0,2 pkt. niŝszy niŝ przed rokiem. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w 2010 roku wyniosło 3.011 zł i było o 3,7% wyŝsze niŝ w roku poprzednim i o 5,7% wyŝsze niŝ w województwie. W grudniu 2010 roku przeciętna płaca w Bydgoszczy wyniosła 3.182 zł i była o 666 zł niŝsza niŝ średnia w kraju i niŝsza od płac w większości duŝych miast w Polsce. Pracownicy sektora publicznego zarabiali w tym okresie średnio 4.106 zł tj. o 1.036 zł więcej niŝ zatrudnieni w sektorze prywatnym. Zarobki w sektorze publicznym w przeciągu roku wzrosły o 8,1%, a w sektorze prywatnym spadły o 1,2%. źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 9 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Bydgoszczy w grudniu 2010 roku wynosiła ponad 17,7 tys. osób i wzrosła w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego o prawie 1,0 tys. osób (tj. wzrost o prawie 5,9%). W Bydgoszczy bezrobocie wzrosło o prawie 0,7 tys. osób (tj. o ponad 5,4%) i w końcu grudnia 2010 r. zarejestrowanych było ponad 13,0 tys. osób. Nadal występuje przewaga osób nowo rejestrujących się nad tzw. odpływem osób (wyjątek stanowiła sytuacja w maju, czerwcu i wrześniu danego roku). Większą część ogółu bezrobotnych, mimo wyŝszego poziomu wykształcenia, stanowiły kobiety, a ich udział wzrósł z 51,5% w 2009 r. do 51,9% w 2010 r. Nieznacznie wzrósł równieŝ udział długotrwale bezrobotnych (powyŝej 24 miesięcy), który wyniósł 6,7% (w poprzednim roku 6,6%). Nadal niekorzystnym zjawiskiem jest wysoki odsetek bezrobotnych bez prawa do zasiłku a na przestrzeni minionego roku wartość ta uzyskała poziom 81,7% ogółu bezrobotnych wobec 78,2% w 2009 r. Wśród bezrobotnych osoby z niskimi kwalifikacjami (tj. z wykształceniem zasadniczym zawodowym, podstawowym i niepełnym podstawowym) stanowiły 54,8% (w analogicznym okresie roku ubiegłego 54,8%). ChociaŜ osoby z wyŝszym wykształceniem stanowią niewielki odsetek bezrobotnych niepokojącym był fakt, Ŝe ich udział w ostatnich latach stale rośnie z 14,2% w ub. roku do 14,3% w grudniu 2010 r. DuŜy odsetek bezrobotnych stanowią ludzie młodzi. W grudniu 2010 roku 46,9% (w 2009 roku 49,5%) ogółu zarejestrowanych bezrobotnych nie przekroczyło 34 roku Ŝycia. Na koniec grudnia 2010 r. stopa bezrobocia wynosiła w Bydgoszczy 7,9%, (w analogicznym okresie ub. roku 7,6%), w województwie kujawsko-pomorskim 16,6%, a w Polsce 12,3%. WyŜszą stopę bezrobocia niŝ w Bydgoszczy odnotowano w: Białymstoku (12,4%), Kielcach (10,6%), Łodzi (9,9%), Lublinie i Szczecinie (9,6%) oraz w Toruniu (8,2%). Kształtowanie się bezrobocia w Bydgoszczy osoby % 30 000 26,0 24,0 25 000 20 000 15 000 10 000 22,0 20,0 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 5 000 XII 2000 XII 2001 XII 2002 XII 2003 XII 2004 XII 2005 XII 2006 XII 2007 XII 2008 XII 2009 XII 2010 6,0 4,0 liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP stopa bezrobocia w Bydgoszczy stopa bezrobocia w Polsce liczba bezrobotnych w Bydgoszczy stopa bezrobocia w województwie źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, Powiatowy Urząd Pracy w Bydgoszczy

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 10 Działaniami aktywizującymi bezrobotnych w 2010 roku objęto 5.119 osób (w poprzednim roku 4.068 osób), w tym wg poszczególnych form: prace interwencyjne 86 osób (w ub. roku 21 osób), roboty publiczne 104 osoby (w ub. roku 43 osoby), szkolenia 1.632 osoby (w ub. roku 1.142 osoby), staŝe 1.749 osób (w ub. roku 1.456 osób), przygotowanie zawodowe 2 osoby (w ub. roku 74 osoby), dotacje 355 osób (w ub. roku 315 osób). Działania na rzecz aktywizacji bezrobotnych finansowane były zarówno przez Fundusz Pracy (3.777 osób w ub. roku 3.300 osób) jak i Europejski Fundusz Społeczny (1.308 osób w ub. roku 726 osób). Ponadto prowadzono inne działania: wspieranie samozatrudnienia osób bezrobotnych poprzez szkolenia biznesowe, udzielanie środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, informację i doradztwo, pomoc w spłacie kredytu mieszkaniowego, Klub Integracji Społecznej obejmuje pomocą osoby bezrobotne bez prawa do zasiłku, pozostających w ewidencji PUP powyŝej 2 lat, osób powyŝej 50 roku Ŝycia oraz osób niepełnosprawnych będących mieszkańcami Fordonu, badania lokalnego rynku pracy oczekiwania osób niepełnosprawnych bezrobotnych dot. popytu na zatrudnienie, podnoszenia kwalifikacji, czy przygotowania zawodowego; oczekiwania pracodawców organizujących staŝe i przygotowania zawodowe; monitoring przebiegu szkoleń dla osób bezrobotnych; potrzeby kadrowe lokalnych pracodawców; badania ankietowe firm załoŝonych dzięki wykorzystaniu środków FP przyznanych na podjęcie działalności; monitoring zawodów deficytowych i nadwyŝkowych, dodatki aktywizacyjne. W przeciągu 2010 roku na bydgoskim rynku pracy pojawiały się zapowiedzi zwolnień grupowych. Zamiar zwolnienia ok. 1,0 tys. osób (w poprzednim roku ponad 1,5 tys. osób) zadeklarowało 28 zakładów, przy czym największe zapowiedzi redukcji zatrudnienia dotyczyły: - PROJPRZEM S.A. (150 osób), - Zakład Robót Publicznych (100 osób), - Spółdzielnia Niewidomych GRYF (100 osób), - ZACHEM S.A. ( 80 osób), - PZU śycie S.A. Oddział w Bydgoszczy ( 65 osób).

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 11 DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA Ogółem w Bydgoszczy w końcu grudnia 2010 r. funkcjonowało 43,7 tys. podmiotów gospodarki narodowej (prawie 1,0 tys. więcej niŝ w analogicznym okresie ub. roku). Podmioty te stanowiły 23,5% wszystkich jednostek w województwie. W sektorze prywatnym działało 97,9% jednostek (tyle samo co w analogicznym okresie ub. roku). Struktura rejestru REGON według sekcji ( A ) i formy prawnej ( B ) w XII 2010 roku A B 2,7% 4,4% 2,8% 3,2% 4,7% 27,9% 10,1% 9,7% 8,7% 8,1% 15,5% 4,8% 6,3% 7,1% 7,2% 9,0% 67,7% handel; naprawa pojazdów budownictwo działalność profesjonalna przemysł opieka zdrowotna i pomoc społeczna transport i gospodarka magazynowa pozostała działalność usługowa działalność finansowa i ubezpieczeniowa obsługa rynku nieruchomości informacja i komunikacja edukacja administrowanie pozostałe sekcje osoby fizyczne spółki cywilne spółki handlowe pozostałe źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy W przeciągu roku przybyło spółek prawa handlowego (wzrost o 3,9%). Nastąpił nieznaczny spadek liczby podmiotów w sektorze publicznym (spadek o 7 firm, tj. o 0,8%), natomiast w sektorze prywatnym przybyło podmiotów (wzrost o ok. 1,0 tys. firm, tj. o 2,3%). RównieŜ wzrost nastąpił wśród osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (wzrost o 0,6 tys. osób, tj. o 2,0%). W ogólnym rozrachunku nastąpił wzrost liczby firm w większości sekcji, jedynie spadek odnotowała sekcja: transport i gospodarka magazynowa (spadek o 0,6%). W oparciu o kapitał zagraniczny działalność gospodarczą prowadziło 550 spółek (tj. o 15 więcej niŝ przed rokiem). Nowe firmy zagraniczne zainwestowały głównie w sektory: handel; naprawa pojazdów samochodowych (przybyło 11 firm) oraz działalność profesjonalna (przybyło 5 firm). Nastąpiły dalsze zmiany w zakresie struktury podmiotów gospodarczych według liczby zatrudnionych. Nastąpił spadek liczby średnich firm zatrudniających od 50 do 249 osób (spadek o 2,3%). Wzrosła natomiast liczba firm małych, w tym zatrudniających do 9 osób (wzrost o 2,4%).

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 12 W efekcie struktura podmiotów gospodarki narodowej w grudniu 2010 r. przedstawiała się następująco: Wyszczególnienie Ogółem Małe (do 49 pracowników w tym: mikro (do 9) Średnie (50-249) DuŜe (250 i więcej) 1 2 3 4 5 6 XII 2009 r. 42 790 42 330 40 687 383 77 XII 2010 r. 43 746 43 296 41 652 374 76 2009=100 102,2 102,3 102,4 97,7 98,7 udział do ogółu w 2010 roku 100,00% 98,97% 95,21% 0,85% 0,17% źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy Przedsiębiorstwa mające siedzibę w Bydgoszczy wypracowały w 2010 roku przychód ze sprzedaŝy wyrobów i usług w wysokości 10.989,2 mln zł (z wyłączeniem handlu i napraw) tj. o 954,4 mln zł wyŝszy (o 9,5% wyŝszy) niŝ w analogicznym okresie poprzedniego roku. Dominujący udział w przychodach ze sprzedaŝy w sektorze przedsiębiorstw ma przemysł 70,3%. Struktura przychodów ze sprzedaŝy wyrobów i usług wg sekcji PKD transport i gospodarka magazynowa 3,0% informacja zakwaterowanie i gastronomia 1,0% budownictwo 10,7% i komunikacja 2,7% obsługa rynku nieruchomości 4,1% działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 1,0% inne 4,1% administrowanie i działalność wspierająca 1,8% pozostała działalność usługowa 1,5% przemysł 70,3% źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy Wzrost przychodów odnotowały przedsiębiorstwa prawie we wszystkich sekcjach, w tym największy: transport i gospodarka magazynowa (wzrost o 21,4%), działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (wzrost o 18,6%) i budownictwo (wzrost o 18,2%). Największy spadek wykazała administrowanie i działalność wspierająca (spadek o 28,7%). Udział sektora prywatnego stanowił 92,1% ogółu przychodów (w roku poprzednim 92,9%). Osiągnięte przez bydgoskie przedsiębiorstwa przychody ze sprzedaŝy i usług stanowiły ok. 19,2% ogółu przychodów produkcji wytworzonej w województwie kujawsko-pomorskim.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 13 PRZEMYSŁ Przedsiębiorstwa przemysłowe uzyskały w 2010 roku lepsze wyniki niŝ przed rokiem. Przychody ze sprzedaŝy wyrobów i usług (w cenach bieŝących) w wysokości 7.730,2 mln zł były o 13,1% wyŝsze niŝ w analogicznym okresie ubiegłego roku. Wartość produkcji sprzedanej przemysłu w kraju wzrosła o 9,8%, a w województwie o 20,9%. W stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku bydgoskie firmy odnotowały wzrost produkcji w wielu działach, przy czym największy w zakresie: poligrafii i reprodukcji zapisanych nośników informacji (o 122,2%), produkcji wyrobów tekstylnych (o 89,6%), naprawy, konserwacji i instalowania maszyn i urządzeń (o 48,0%), produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 30,6%). Największy spadek przychodów dotyczył działów: produkcji odzieŝy (o 30,9%), produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 17,2%). pojazdy samochodowe, przyczepy i naczepy papier i wyroby z papieru urządzenia elektryczne maszyny i urządzenia wyroby z metali dostawa wody artykuły spoŝywcze wyroby z gumy i tworzyw sztucznych naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń wyroby tekstylne poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji Dynamika przychodu ze sprzedaŝy wyrobów i usług w przemyśle w 20 10 r. (2009=100) odzieŝ meble 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200 210 220 230 % źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy W strukturze produkcji przemysłowej dominował dział naprawy, konstrukcji i instalowania maszyn i urządzeń (16,8%), produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (10,7%), produkcja artykułów spoŝywczych (10,3%) oraz produkcja wyrobów z metali (7,0%). Struktura produkcji przemysłowej, w której udział poszczególnych sekcji jest równomierny, odzwierciedla korzystną tendencję zróŝnicowania gospodarki miasta.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 14 naprawa, konstrukcja i instalowanie maszyn i urządzeń wyroby z gumy i tworzyw sztucznych Struktura produkcji przemysłowej w 2010 r. artykuły spoŝywcze wyroby z metali papier i wyroby z papieru meble maszyny i urządzenia 7,00% 6,01% 4,52% 4,45% 3,69% 3,26% 1,49% 1,15% 0,64% dostawa wody urządzenia elektryczne 10,33% 0,51% poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji pojazdy samochodowe, przyczepy i naczepy 10,74% 16,85% 29,37% odzieŝ wyroby tekstylne pozostałe źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy W omawianym okresie przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w przemyśle wyniosło 3.255 zł (wzrosło o 6,2% w stosunku do roku poprzedniego), a wydajność pracy na 1 zatrudnionego 264,5 tys. zł (tj. o 10,9% wyŝsza niŝ przed rokiem). W tym samym okresie przeciętne wynagrodzenie w kraju wyniosło 3.488 zł (wzrosło o 5,2%), natomiast w województwie 2.947 zł (wzrosło o 4,4%).

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 15 BUDOWNICTWO W 2010 roku budownictwo zrealizowało sprzedaŝ (w bieŝących cenach bazowych) w wysokości 1.172,8 mln zł tj. o 18,2% niŝszą niŝ w 2009 roku (w województwie o 12,7% niŝszą, w kraju o 5,2% wyŝszą), w tym największy wzrost odnotowano w dziale robót budowlanych specjalistycznych o 27,7%, natomiast w województwie o 6,3%. Produkcja budowlana bydgoskich firm stanowiła ok. 21,2% produkcji wszystkich firm budowlanych w województwie kujawsko-pomorskim. Wydajność pracy na 1 zatrudnionego w budownictwie wyniosła 272,4 tys. zł i była o 20,5% niŝsza niŝ przed rokiem. Przeciętne wynagrodzenie brutto wyniosło 3.115 zł i było o 6,1% wyŝsze niŝ w roku poprzednim. Dla porównania w omawianym okresie w kraju wyniosło 3.359 zł (wzrosło o 2,2%), a w województwie 2.918 zł (wzrosło o 0,7%). W zakresie budownictwa mieszkaniowego w 2010 roku oddano do uŝytku 996 mieszkań (tj. o 0,9% więcej niŝ w 2009 roku), o łącznej powierzchni uŝytkowej 70,0 tys. m 2, w tym: - spółdzielczych - 169 mieszkań, (w ub. roku 82), - przeznaczonych na sprzedaŝ lub wynajem - 714 mieszkań, (w ub. roku 377), - społeczno-czynszowych - 0 mieszkań, (w ub. roku 35), - w zabudowie jednorodzinnej - 113 mieszkań, (w ub. roku 109), - komunalne - 0 mieszkań, (w ub. roku 384). Ilość oddanych mieszkań w Bydgoszczy stanowiła 17,1% wszystkich mieszkań oddanych do uŝytku w województwie, w tym spółdzielczych ok. 3,2%. Mieszkania oddane do uŝytku w Bydgoszczy w poszczególnych latach 1 600 1 400 1 200 1 000 800 600 400 200 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ogółem spółdzielcze jednorodzinne przeznac zone na sprzedaŝ lub wynajem źródło: Urząd Statystyczny w Bydgoszczy Mieszkania spółdzielcze stanowiły 17,0% ogółu mieszkań oddanych do uŝytku w minionym roku, wybudowane z przeznaczeniem na sprzedaŝ lub wynajem prawie 71,7%, a jednorodzinne 11,3%.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 16 OŚWIATA I WYCHOWANIE W roku szkolnym 2010/2011 w ramach racjonalizacji sieci szkół utworzono Gimnazjum Nr 56 i ze Szkołą Podstawową Nr 57 włączono do Zespołu Szkół Nr 36, Centrum Kształcenia Praktycznego Nr 1 i Centrum Kształcenia Ustawicznego Nr 1 włączono do Zespołu Szkół Mechanicznych Nr 2, utworzono MłodzieŜowy Dom Kultury Nr 6 i włączono do Zespołu Szkół Nr 16. Sieć szkół, profile kształcenia, zawody i specjalności dostosowano przede wszystkim pod kątem wymogów lokalnego rynku pracy. Znacznie ograniczono nabór do liceów ogólnokształcących. Z powodu niewielkiego zainteresowania absolwentów gimnazjów wstrzymano nabór do większości liceów profilowanych. W omawianym okresie realizowano takŝe zadania wynikające z polityki oświatowej: - przyznano Bydgoskie Granty Oświatowe na realizację 437 wniosków w formie projektów działań dydaktycznych, wychowawczych, rekreacyjno-sportowych i artystycznych 179 miejskim placówkom oświatowo-wychowawczym, na łączną kwotę 500 tys. zł, - realizowano projekty unijne: w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL): - Badam, poznaję, doświadczam w ramach programu Europejski Fundusz Społeczny (EFS) PO KL, Priorytet IX; celem projektu jest podniesienie kwalifikacji uczniów z przedmiotów ścisłych, - Moja wiedza szansą na lepsze jutro w ramach programu EFS PO KL, Priorytet IX; celem projektu jest podniesienie wyników nauczania w bydgoskich szkołach podstawowych i gimnazjalnych, - Zawodowe horyzonty w ramach programu EFS PO KL, Priorytet IX; celem projektu jest wdraŝanie programów rozwojowych, - Gimnazjum z przyszłością w ramach programu EFS PO KL, Priorytet IX; celem projektu jest podniesienie kwalifikacji uczniów gimnazjum, w ramach Inicjatyw Wspólnotowych: - Projekty Partnerskie Comeniusa ( Porzućmy szufladki i pooglądajmy telewizję, Mali ambasadorzy, Energia i CO2 wspólnym wezwaniem dla Europy, Od Eko Ŝołędzi do Eko wojowników, Europejskie dzieci świętują, Zielono, czysto, zacznijmy działać ), - Projekty Partnerskie Leonardo da Vinci ( Ponadnarodowa kooperacja w kształceniu w zawodach przyrodniczych oraz ochronie środowiska ), - Projekty Mobilności Leonardo da Vinci ( StaŜe zawodowe dla przyszłych techników elektryków, Euro-edukacja zawodowa wymiana doświadczeń ; celem projektów jest stworzenie uczniom moŝliwości podniesienia kwalifikacji zawodowych poprzez praktyki zagraniczne), - Comenius Regio Kolumbowie edukacji rejs ku innej rzeczywistości ; celem projektu jest zaangaŝowanie się uczniów we współpracę z uczniami z zagranicy poprzez bezpośrednie kontakty i platformę on-line e-twinning. W 2010 roku w ramach działań inwestycyjnych, m.in.: - zakończono rozbudowę obiektu ZS Nr 16 przy ul. Koronowskiej, - zakończono budowę sali gimnastycznej ZS Nr 15 przy ul. Czerkaskiej, - zakończono budowę sali gimnastycznej ZSM Nr 1 przy ul. Świętej Trójcy, - zakończono rozbudowę sali gimnastycznej wraz z termomodernizacją budynku ZS Nr 7 przy ul. Waryńskiego, - rozpoczęto przebudowę hali basenu ZSM przy ul. Swarzewskiej 10. Wartość wykonanych robót ogółem wyniosła prawie 14,6 mln zł (tj. o 48,3% mniej niŝ w poprzednim roku).

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 17 W roku szkolnym 2010/2011 (wg stanu na początku roku szkolnego) na terenie Bydgoszczy w 288 placówkach pobierało naukę 53,8 tys. uczniów i tak w: 56 szkołach podstawowych - 17,2 tys. uczniów, 62 gimnazjach - 10,6 tys. uczniów, 125 szkołach ponadgimnazjalnych - 21,1 tys. uczniów, w tym: w 27 liceach ogólnokształcących - 6,3 tys. uczniów, 45 szkołach policealnych i pomaturalnych - 4,8 tys. uczniów. Wg stanu na początku roku szkolnego 2010/2011 działalność prowadziło 105 placówek wychowania przedszkolnego (w tym 28 placówek to oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych), do których uczęszczało prawie 10,0 tys. dzieci.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 18 OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA Podstawowa opieka zdrowotna jest świadczona w samodzielnych publicznych i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej, indywidualnych i grupowych praktykach lekarskich zlokalizowanych na terenie całego miasta. Przy współudziale organizacji pozarządowych realizowane były zarówno programy profilaktyczne, jak i promocja zdrowia upowszechniająca wiedzę o głównych jej uwarunkowaniach. W ramach Miejskiego Programu Promocji Zdrowia realizowane były programy: profilaktyki i terapii antynikotynowej, edukacyjne dot. profilaktyki w chorobach niedokrwienia, nowotworów złośliwych, dotyczące poprawy sposobu Ŝywienia i jakości Ŝywności, skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym, zwiększania aktywności fizycznej, wczesnej profilaktyki próchnicy zębów. Programy z zakresu przeciwdziałania patologiom społecznym w zakresie uzaleŝnień od alkoholu, narkotyków i innych środków odurzających realizowane były równieŝ przez Bydgoski Ośrodek Rehabilitacji, Terapii UzaleŜnień i Profilaktyki BORPA w oparciu o stałą kadrę merytoryczną specjalistów psychoterapii uzaleŝnień i psychoprofilaktyki oraz Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Wspierana była działalność w ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Programy profilaktyki i promocji zdrowia realizowane były równieŝ przez organizacje nie naleŝące do sektora finansów publicznych, m.in. takie jak: PCK, Fundacja "Wiatrak", Caritas Diecezji Bydgoskiej, PKPS, Stowarzyszenie Z Potrzeby Serca, Polski Związek Niewidomych. Zespół śłobków Miejskich prowadził działalność w 9 placówkach, które dysponowały 615 miejscami normatywnymi. Na rzecz rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych działały, przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej, następujące podmioty: Centrum Integracji Społecznej gospodarstwo pomocnicze MOPS, którego celem było wsparcie i readaptacja społeczno-zawodowa osób zagroŝonych wykluczeniem społecznym i umoŝliwienie im wyjścia z izolacji, Zakład Aktywności Zawodowej prowadził działalność produkcyjno-usługową zatrudniając osoby niepełnosprawne, w celu przygotowania i wprowadzenia do pracy na otwartym rynku pracy jak największej liczby osób niepełnosprawnych, Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy zakład budŝetowy, którego celem było zapewnienie długoterminowej opieki osobom niepełnosprawnym. Na terenie miasta Bydgoszczy działa sześć filii tworzących Bydgoski Zespół Placówek Opiekuńczo- Wychowawczych (powstała nowa filia przy ul. Wyzwolenia 103/65 i pozyskano nowy lokal przy ul. Grunwaldzkiej 49/2) oraz dwa Rodzinne Domy Dziecka. W 2010 r. w placówkach BZPOW z pomocy skorzystało 291 dzieci. W mieście funkcjonują trzy Domy Pomocy Społecznej o zasięgu ponadlokalnym, które w ramach 301 miejsc zapewniły pomoc 349 podopiecznym. Usługi świadczone są takŝe przez trzy Domy Dziennego Pobytu, które zapewniły opiekę dzienną 178 podopiecznym (165 miejsc rzeczywistych). 6 Środowiskowych Domów Samopomocy o 170 miejscach statutowych (we wrześniu powstała nowa placówka ŚDS Wrzos ), zapewniło opiekę 197 osobom z zaburzeniami psychicznymi (w poprzednim roku skorzystały z pomocy 164 osoby). Ponadto wspomagano równieŝ rodziny zastępcze i pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 19 Zadania Jednostki Specjalistycznego Poradnictwa Rodzinnego i Interwencji Kryzysowej, realizowane są przez: ٠ Gminne Ośrodki Interwencji Kryzysowej przy DPS Jesień śycia i DPS Słoneczko, których zadaniem jest prowadzenie terapii i udzielanie porad dla dzieci, młodzieŝy i osób dorosłych, u których występują problemy wychowawcze, trudności w szkole, symptomy niedostosowania społecznego i zaburzeń osobowości w okresie dorastania i wieku dojrzałego, program alkoholizmu w rodzinie i problem współuzaleŝnienia, ٠ Bydgoskie Centrum Wsparcia Rodziny, do którego zadań naleŝy wspieranie osób i rodzin w rozwiązywaniu problemów Ŝyciowych oraz w sytuacjach kryzysowych; świadczy pomoc w formie konsultacji i terapii indywidualnej w zakresie problemów wychowawczych, rodzinnych, małŝeńskich, przemocy, zaburzeń osobowości i emocjonalnych, współuzaleŝnienia i innych; prowadzi zajęcia dla dzieci i młodzieŝy z zakresu komunikacji, asertywności, nabywania umiejętności rozwiązywania problemów i rozładowywania napięć, a takŝe warsztaty dla pracowników socjalnych. W Bydgoszczy działa równieŝ Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy, który jako specjalistyczna placówka m.in. inicjuje i wspomaga zastępcze formy opieki i wychowania rodzinnego. Pozyskuje, kwalifikuje i szkoli kandydatów na rodziców adopcyjnych i zastępczych. Pomaga w uregulowaniu sytuacji prawnej dzieci, świadczy pomoc specjalistyczną. Przy Ośrodku działa Wojewódzki Bank Danych o Dzieciach, którego zadaniem jest gromadzenia danych o dzieciach, przetwarzanie ich i analizowanie w celu pozyskania dla dzieci z regionu zastępczego środowiska rodzinnego. Ponadto świadczono usługi opiekuńcze osobom potrzebującym w miejscu zamieszkania, które z powodu wieku, stanu zdrowia nie są w stanie samodzielnie zaspokoić codziennych potrzeb Ŝyciowych zakresie utrzymania m.in. higieny osobistej, czystości odzieŝy, przygotowania posiłku itp. Łącznie w 2010 roku pomoc skierowana została do 581 osób, w tym 505 samotnych. Realizowano takŝe wieloletni program Pomoc państwa w zakresie doŝywiania, mający na celu ograniczenie zjawiska głodu i niedoŝywienia w szczególności wśród dzieci, młodzieŝy, osób dorosłych o najniŝszych dochodach i znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji, osób starych, chorych i niepełnosprawnych. Program ma za zadanie zapewnić osobom szczególnie tego potrzebującym, ciepły posiłek, a w przypadku takiej moŝliwości, otrzymanie zasiłku celowo-pienięŝnego. W 2010 r. z pomocy skorzystało w formie: posiłku 491 dzieci w Ŝłobkach i przedszkolach, 3.006 uczniów w szkołach, 298 osób dorosłych, zasiłku celowego 1.456 dzieci młodszych (do 7 lat), 1.661 uczniów oraz 4.749 osób dorosłych. W 2010 r. w zakresie zadań inwestycyjnych, m.in.: realizowano przebudowę pionu ginekologiczno-połoŝniczego Wielospecjalistycznego Szpitala Miejskiego SPZOZ im. dra E. Warmińskiego, rozpoczęto budowę budynku zamieszkania zbiorowego (schroniska dla bezdomnych) z punktem pomocy nietrzeźwym przy ul. Fordońskiej 422. Ze środków pochodzących z budŝetu miasta wydano na inwestycje ponad 5,1 mln zł.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 20 KULTURA I NAUKA W 2010 roku w oparciu o samorządowe instytucje kultury działające na terenie Bydgoszczy miało miejsce wiele imprez kulturalnych, m.in.: 6 spektakli premierowych oraz 223 przedstawienia w Teatrze Polskim, które obejrzało prawie 26,0 tys. osób, 419 imprez kulturalnych spotkania literackie, wernisaŝe, koncerty i spektakle w ramach działalności MOK-u, w których udział wzięło prawie 87,4 tys. osób, 26 wystaw stacjonarnych w Galerii Miejskiej bwa, 5 w Galerii KANTOREK, które zwiedziło i obejrzało ponad 25,3 tys. osób, 8 wystaw stałych i 24 czasowe w Muzeum im. L. Wyczółkowskiego oraz 8 ekspozycji czasowych poza Muzeum, które odwiedziło ogółem prawie 59,1 tys. osób. PowyŜsze instytucje otrzymały dotacje z budŝetu miasta na działalność bieŝącą w wysokości prawie 15,5 mln zł. Wspomagano równieŝ działalność kulturalną i naukową, poprzez przyznawanie przez Prezydenta Miasta: o nagród naukowych i artystycznych, o stypendiów naukowych i artystycznych, na łączną kwotę w wysokości prawie 134,3 tys. zł. Promowano takŝe dorobek kulturalny miasta poprzez wspieranie inicjatyw artystycznych i kulturalnych, z których najwaŝniejsze to, m.in.: Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. I.J. Paderewskiego, Bydgoski Festiwal Operowy, Bydgoski Festiwal Muzyczny, Międzynarodowy Konkurs Młodych Pianistów Artur Rubinstein In Memoriam, Międzynarodowy Festiwal Sztuki ReportaŜu Camera Obscura, Bydgoski Festiwal Jazzowy Bydgoszcz Jazz Festival, Festiwal Młodych Organistów i Wokalistów, Festiwal Muzyki Kameralnej Muzyka u Źródeł. W ramach zadań inwestycyjnych w 2010 roku, m.in.: kontynuowano budowę infrastruktury rekreacyjnej Wyspy Młyńskiej i jej najbliŝszego otoczenia, kontynuowano prace zmierzające do utworzenia skansenu architektury przemysłowej wraz z podziemną trasą turystyczną oraz Muzeum Zakładów Zbrojeniowych DAG-Fabrik, kontynuowano rewaloryzację Zespołu Pałacowo-Parkowego w Ostromecku (II etap związany m.in. z przebudową Pałacu Mostowskich), kontynuowano przebudowę budynku na Miejskie Centrum Kultury. Wartość wykonanych w tym okresie robót inwestycyjnych wyniosła prawie 35,9 mln zł (w ub. roku 12,7 mln zł). W ramach ochrony i konserwacji zabytków wykonano prace remontowo-konserwatorskie m.in.: elewacji synagogi przy ul. Bydgoskiej 22, kaplic i nagrobków na Cmentarzu Starofarnym przy ul. Grunwaldzkiej 15, elewacji Hali Targowej przy ul. Podwale, witraŝy prezbiterium w kościele p.w. św. Piotra i Pawła, drzwi zewnętrznych do budynku Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 1 przy Placu Wolności. Wykorzystano na ten cel z budŝetu miasta w formie dotacji prawie 994,7 tys. zł (w ub. roku prawie 822 tys. zł). W roku akademickim 2010/2011 uczelnie bydgoskie utworzyły kolejne nowe kierunki kształcenia, m.in.: Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy architekturę i urbanistykę, architekturę krajobrazu, Kujawsko-Pomorska Szkoła WyŜsza pracę socjalną, dziennikarstwo, informatykę, WyŜsza Szkoła Bankowa socjologię.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 21 KULTURA FIZYCZNA, SPORT I TURYSTYKA W 2010 roku realizowano zadania inwestycyjne, które obejmowały m.in.: - wybudowanie 3 boisk w ramach programu Moje Boisko Orlik 2012, - przebudowę i rozbudowę obiektów Kompleksu Sportowego Zawisza, - przebudowę stadionu Polonia. Wartość wykonanych w tym czasie robót inwestycyjnych wyniosła ponad 12,8 mln zł (w poprzednim okresie 15,5 mln zł). Ponadto Miasto objęło akcje śks Polonia, Łuczniczka Bydgoszcz i WKS Zawisza Bydgoszcz na ogólną kwotę 4,4 mln zł. W omawianym okresie zorganizowano wiele imprez sportowych o randze międzynarodowej, m.in.: o X Europejski Festiwal Lekkoatletyczny, o XIX Wielka Wioślarska o Puchar Brdy, o V Mityng Lekkoatletyczny Elite Pedro s CUP, o Grand Prix Indywidualne Mistrzostwa Świata na śuŝlu o Mistrzostwa Świata w Biegach Przełajowych, o Międzypaństwowy mecz w tenisie ziemnym kobiet Polska-Belgia FED-CUP, o Finał Pucharu Polski w Siatkówce MęŜczyzn ENEA CUP 2010, o Finał Pucharu Polski w piłce noŝnej, o VIII Memoriał Huberta Jerzego Wagnera. Ponadto, od stycznia 2010 roku, Miejskie Centrum Informacji Turystycznej kontynuowało swoją działalność pod nazwą Bydgoskie Centrum Informacji (uchwała RMB Nr LVII/871/09 z dnia 16 grudnia 2009 r.): uruchomiło nową stronę internetową www.vititbydgoszcz.pl, współpracowało z wieloma instytucjami w celu promocji atrakcji turystycznych województwa kujawskopomorskiego i innych miast Polski, brało udział w Międzynarodowych Targach Turystycznych ITB 2010 w Berlinie oraz III Salonie Turystyki i Wypoczynku w Bydgoszczy, promowało imprezy sportowe, plenerowe, turystyczne i inne. W zakresie krajoznawstwa w omawianym okresie organizowano wiele imprez, m.in.: o rajd z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka", o XLV Międzynarodowy Zimowy Spływ Kajakowy na Brdzie im. Jerzego Korka, o XIX Międzynarodowy Rajd Pieszy IVV Firletka, o XIX Międzynarodowy Rajd Pieszy IVV Fordon-Ostromecko, o V Międzynarodowy Turystyczny Spływ i Wyścig Kajakowy na Brdzie, o 44 Międzynarodowy Zimowy Spływ Kajakowy Energetyków na Brdzie.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 22 OCHRONA ŚRODOWISKA W 2010 roku realizując działania na rzecz zmniejszania zanieczyszczenia środowiska w sferze oczyszczania ścieków, funkcjonowały cztery komunalne oczyszczalnie ścieków o łącznej przepustowości 108,9 tys. m 3 /dobę: Fordon obiekt w bieŝącej eksploatacji (wydajność 26,7 tys. m 3 /dobę), Kapuściska obiekt w bieŝącej eksploatacji (wydajność 71,9 tys. m 3 /dobę); budŝet gminy dofinansowuje inwestycję w formie udziałów, które przeznacza się na budowę sieci kanalizacyjnej zlewni Bydgoszcz i zlewni Solca Kujawskiego oraz Zakładów Chemicznych ZACHEM S.A., Osowa Góra mechaniczno-biologiczna o wydajności 9,6 tys. m 3 /dobę (oczyszczone ścieki odprowadzane są do Kanału Bydgoskiego), Piaski mechaniczno-biologiczna o wydajności 0,7 tys. m 3 /dobę (oczyszczone ścieki odprowadzane są do rzeki Brdy). Rozruch oczyszczalni Fordon i Kapuściska wraz z modernizacją sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, sukcesywnie wpływa na znaczną poprawę sytuacji w zakresie ochrony środowiska gwarantuje całkowite oczyszczanie odprowadzanych ścieków. W 2010 roku wszystkie ścieki, przyjęte przez oczyszczalnie, zostały oczyszczone w ilości 23,4 mln m 3 (w analogicznym okresie ub. roku 18,8 mln m 3 ), w tym 12,1 mln m 3 z gospodarstw domowych (w poprzednim roku 12,2 mln m 3 ). Na terenie Bydgoszczy zanieczyszczenie powietrza monitorowane jest m.in. przez stację monitoringową zlokalizowaną przy Placu Poznańskim, która to zarejestrowała w okresie od stycznia do grudnia 2010 r. poziom średniego stęŝenia (24-godzinnego) dwutlenku siarki (norma 125 µg/m 3 ) w przedziale od 2 do 16 µg/m 3 (w analogicznym okresie ub. roku 4 28 µg/m 3 ). Średnie stęŝenie dwutlenku azotu wyniosło 18 45 µg/m 3 (w analogicznym okresie ub. roku 39 88 µg/m 3 ). Stacja monitoringowa przy ul. Warszawskiej wykazała poziom średniego stęŝenia dwutlenku siarki w przedziale od 2 do 25 µg/m 3 (w analogicznym okresie ub. roku 1 29 µg/m 3 ), a średnie stęŝenie dwutlenku azotu wyniosło 10 47 µg/m 3 (w analogicznym okresie ub. roku 21 36 µg/m 3 ). Wywozem odpadów komunalnych i nieczystości oraz letnim oczyszczaniem miasta zajmowały się m.in. firmy: Remondis Bydgoszcz sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Corimp sp. z o.o., Przedsiębiorstwo WielobranŜowe MIKROS. Utrzymywaniem czystości terenów zieleni miejskiej, pracami agrotechnicznymi, nasadzeniami i pielęgnacją zajmowały się cztery firmy: Przedsiębiorstwo Zieleń Miejska sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Rekultywacji i Rewaloryzacji Obszarów Zabytkowych Eko-Park sp. z o.o., Przedsiębiorstwo WielobranŜowe Agro S.C. i Konsorcjum (PHU Gitpol i BdB Investments). Leśny Park Kultury i Wypoczynku sp. z o.o. kompleksowo obsługuje zespół przyrodniczo-rekreacyjny w Myślęcinku, w skład którego wchodzi konserwacja, utrzymanie i zarządzanie m.in.: Ogrodem Botanicznym, Ogrodem Fauny Polskiej, pozostałymi terenami parkowymi i rekreacyjnymi. Na terenie miasta wykonano podstawowe prace agrotechniczne wraz z nasadzeniami sezonowymi, obsadzenia roślinami wieloletnimi, ścinanie drzew i karczowanie pni ze szczególnym uwzględnieniem m.in.: parku im. Jana Kochanowskiego, Wincentego Witosa i Kazimierza Wielkiego oraz pielęgnowano zieleń parków: Wzgórza Dąbrowskiego, Doliny 5-ciu Stawów i Nad Starym Kanałem Bydgoskim. W zakresie ochrony przyrody kontynuowano prace pielęgnacyjne zabytkowego parku Zespołu Pałacowo- Parkowego w Ostromecku.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 23 Realizowane były projekty unijne: COBRA - Man dot. działań rewitalizacyjnych terenów poprzemysłowych, REURIS dot. działań rewitalizacyjnych miejskich terenów nadrzecznych, LAKS dot. działań związanych z ograniczeniem zmian klimatycznych. W zakresie edukacji ekologicznej i monitoringu środowiska: uczestniczono w akcjach z okazji np. Tygodnia Czystości Wód i Międzynarodowego Dnia Ziemi, dofinansowano działalność edukacyjną Kujawsko- Pomorskiego Centrum Edukacji Ekologicznej LPKiW, wydawano czasopisma o tematyce ekologicznej, organizowano konkursy ekologiczne. W ramach zadań bieŝących realizowane były m.in.: usuwanie odpadów niebezpiecznych, nietypowych oraz wielkogabarytowych takŝe z róŝnych miejsc nieprzeznaczonych do tego celu, program selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, utylizacja odpadów niebezpiecznych pochodzących z nadzwyczajnych zagroŝeń.

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 24 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA W ramach włączania Bydgoszczy i regionu w kontynentalny system transportu realizowana jest modernizacja i rozbudowa lotniska im. Ignacego Jana Paderewskiego. Wybudowany terminal pasaŝerski spełnia międzynarodowe wymagania. W 2010 roku lotnisko otrzymało Certyfikat Agenta Obsługi Naziemnej uprawniający do świadczenia usług w kategorii: ogólnych usług administracyjno-gospodarczych, obsługi pasaŝerów i bagaŝu, obsługi płytowej i kabinowej statków powietrznych oraz transportu naziemnego w zakresie specjalnego transportu. Certyfikat ten waŝny jest do października 2012 roku. W listopadzie 2010 roku została podpisana umowa na dofinansowanie kolejnych podetapów projektu Zintegrowany Projekt inwestycyjny rozwoju funkcji Portu Lotniczego w Bydgoszczy w ramach węzła komunikacyjnego aglomeracji bydgosko-toruńskiej współfinansowanego z EFRR w ramach RPO WK-P na lata 2007-2013. Trwają prace nad uruchomieniem nowych połączeń pasaŝerskich przywrócono połączenie z Warszawą. W omawianym okresie bydgoskie lotnisko obsłuŝyło łącznie 278,1 tys. pasaŝerów (w analogicznym okresie ub. roku 275,4 tys. pasaŝerów), z czego w ruchu regularnym 249,0 tys. pasaŝerów (w ub. roku 252,4 tys.), w nieregularnym 29,1 tys. pasaŝerów (w ub. roku 22,9 tys. pasaŝerów). PasaŜerowie obsłuŝeni na bydgoskim lotnisku 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ruch ch arterowy ru ch regularny źródło: Port Lotniczy Bydgoszcz S.A. W 2010 roku natęŝenie ruchu samochodowego odzwierciedla liczba prywatnych samochodów osobowych przypadająca na 1 km ulic wynosząca 221,5 (w poprzednim roku 219,7). Ogólna liczba zarejestrowanych pojazdów wyniosła 223,3 tys. i była większa niŝ przed rokiem o 6,6 tys. W 2010 roku rejestr obejmował 210,9 tys. pojazdów samochodowych, w tym 168,4 tys. samochodów osobowych, 29,1 tys. cięŝarowych i 1,1 tys. autobusów. Wobec powyŝszego wskaźnik liczby samochodów osobowych na 1.000 mieszkańców wzrósł z 458,1 (w 2009 r.) do 472,9. W ramach usprawniania funkcjonowania komunikacji w mieście w 2010 r. poza bieŝącym utrzymaniem ulic i mostów (remonty cząstkowe i modernizacje: nawierzchni ulic, chodników, parkingów i oświetlenia; akcja zimowa i oczyszczanie pozimowe; utrzymanie torów tramwajowych i sieci trakcyjnej; oznakowania poziome

Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Bydgoszczy 25 i pionowe; utrzymanie i konserwację kanalizacji deszczowej i zieleni przyulicznej) realizowane były przez Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej waŝne inwestycje, m.in. takie jak: kontynuacja przebudowy ul. Spornej wraz z rozbiórką i odbudową mostu, rozpoczęcie budowy linii tramwajowej z centrum miasta do dworca kolejowego Bydgoszcz Główna z rozbudową ulic Focha, Naruszewicza, Dworcowa i Zygmunta Augusta, rozpoczęcie budowy ul. Ogińskiego od ul. Powstańców Wlkp. Do ul. Wojska Polskiego wraz z obiektem mostowym i dojazdami, przebudowa dróg gminnych o nawierzchni nieutwardzonej. Ponadto miasto nabyło udziały MZK za kwotę prawie 1,2 mln zł. Ogólna długość ulic w Bydgoszczy uległa zmianie i osiągnęła 760,3 km. Stan nawierzchni dróg ulega stałej poprawie, 508,3 km stanowiły drogi o nawierzchni twardej, tj. 66,9% ogólnej długości dróg. Długość ulic przypadająca na 1 km 2 powierzchni miasta zwiększyła się z 4,24 km/km 2 w ubiegłym roku do 4,32 km/km 2. Komunikacja zbiorowa oparta na trakcji tramwajowej i autobusowej realizowana była przez trzech przewoźników (Miejskie Zakłady Komunikacyjne sp. z o.o. 24 linie dzienne (sezonowo + 1 linia) + 5 nocnych autobusowych i 8 linii tramwajowych (sezonowo + 1 linia), Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej sp. z o.o. 5 linii dziennych autobusowych i Mobilis sp. z o.o. 3 linie dzienne), którzy świadczą usługi przewozowe w ramach 8 linii tramwajowych i 37 linii autobusowych, w tym 5 linii nocnych. Została zwiększona oferta przewozowa dla mieszkańców poprzez uruchomienie w miesiącach maj-październik 3 linii tramwaju wodnego. W ciągu roku długość obsługiwanych tras tramwajowych oraz autobusowych nie uległa większym zmianom i wynosiła odpowiednio dla trakcji tramwajowej 29,2 km i dla autobusowej 175,0 km. Realizując program odnowy taboru autobusowego Miejskie Zakłady Komunikacyjne zakupiły 6 autobusów przegubowych, jednocześnie wycofały z eksploatacji 5 autobusów marki Jelcz i 1 marki Volvo. Obecnie MZK dysponują: 61 autobusami krótkimi niskopodłogowymi, w tym 47 marki VOLVO i 7 marki MAN; 119 autobusami przegubowymi, w tym 45 marki VOLVO i 9 marki MAN z silnikami ekologicznymi EURO-2. W minionym okresie kontynuowane były przez Miejskie Wodociągi i Kanalizację Sp. z o.o. (MWiK) prace związane z ochroną ujęć wody (m.in. budowa kanalizacji sanitarno-deszczowej), budową nowych wodociągów, renowacją magistral wodociągowych, wymianą przewodów wodociągowych z azbestocementu, budową głównych przepompowni ścieków, budową nowych i renowacją istniejącej kanalizacji sanitarnej i deszczowej, rozbudową oczyszczalni Fordon. Wykonano szereg inwestycji nowych oraz remontowych i modernizacyjnych na obiektach i sieciach istniejącego systemu równieŝ ze środków własnych MWiK. W wyniku tych działań, na koniec 2010 roku: - sieci wodociągowe osiągnęły długość 990,6 km (przybyło w ciągu roku 16,3 km), w tym sieć magistralna 123,0 km (przybyło 3,2 km) i rozdzielcza 590,4 km (przybyło 9,4 km), - sieci kanalizacyjne osiągnęły długość 1.002,1 (przybyło w ciągu roku 29,6 km), w tym sieć sanitarna 613,2 km (przybyło 25,2 km) i deszczowa 228,7 km (przybyło 3,8 km). MWiK kontynuowały program Bydgoski System Wodny i Kanalizacyjny współfinansowany przez Unię Europejską. Zakłada on, poza rozbudową infrastruktury technicznej z zakresu gospodarki wodno-ściekowej, takŝe restrukturyzację Spółki. W ramach programu realizowano zadania wodociągowe, których celem jest stworzenie nowoczesnego systemu zaopatrzenia w wodę czystą i zapewniającego niezawodność i ciągłość dostaw wody oraz wyeliminowanie źródeł awarii. Realizowano równieŝ zadania kanalizacyjne, których celem jest rozwiązanie problemów gospodarki ściekowej, a przede wszystkim przerwanie degradacji środowiska, ochrona wód rzeki Brdy i Wisły. Kolejnym programem rozwoju, którego realizację rozpoczęły MWiK, jest Bydgoski System Wodny i Kanalizacyjny II. Zakłada on m.in. dokończenie kompleksowej modernizacji systemu wodociągowego