MATURA USTNA Z JĘZYKA POLSKIEGO 2012/2013 LITERATURA 1) Kulinaria w literaturze. Omów funkcję tego motywu w wybranych utworach literackich. 2) Pan i sługa w literaturze. Przedstaw różne sposoby ujęcia tematu, odwołując się do wybranych utworów. 3) Duchowni jako bohaterowie utworów literackich. Omów ich kreacje na wybranych 4) Posługując się przykładami powieści fantasy, omów wpływ konwencji gatunkowej na sposób kreacji świata przedstawionego i bohatera. 5) Postacie wielkich wodzów i sposoby ich kreowania. Omów, analizując wybrane utwory literackie. 6) Wizerunek uwodzicielki w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych 7) Tytuł jako klucz do interpretacji dzieła. Omów, interpretując celowo wybrane teksty. 8) Antybohaterowie w wybranych utworach literackich. Omów ich kreacje, odwołując się do wybranych przykładów z różnych epok. 9) Na wybranych przykładach przedstaw modele bohaterskiej śmierci i omów ich związek z kulturą epoki. 10) Bohaterowie literaccy w poszukiwaniu szczęścia. Rozwiń temat, analizując teksty wybranych epok literackich. Przywołaj stosowne konteksty. 11) Obraz sił nieczystych w literaturze. Omów ich role i sposób ukazywania w oparciu o wybrane przykłady. 12) Ekspiacja (odkupienie win) jako droga powrotu do człowieczeństwa. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 13) Moralistyka w bajkach na przestrzeni epok. Omów problem, analizując teksty z literatury polskiej i powszechnej. 14) Różnorodne kreacje Matki Boskiej w literaturze na przestrzeni epok zaprezentuj problem w oparciu o analizę wybranych tekstów. 15) Przykłady bohaterstwa w literaturze różnych epok - scharakteryzuj na podstawie wybranych przykładów. 16) Przyroda i jej funkcje w literaturze. Rozwiń temat, analizując wybrane utwory. 17) Idealiści i marzyciele w zderzeniu z rzeczywistością. Omów temat, analizując wybrane dzieła. 18) Literatura o powstaniach narodowych. Omów temat, analizując wybrane dzieła literackie. 19) Przedstaw motyw szaleństwa z miłości w utworach literackich różnych epok. 20) Literackie portrety par małżeńskich. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady z różnych epok. 21) Zaprezentuj obraz emancypacji kobiet, analizując wybrane teksty literackie i publicystyczne. 22) Moralne koszty zdobywania władzy i pieniędzy. Omów problem w oparciu o analizę wybranych przykładów literackich.
23) Różne ujęcia tematyki miłosnej w polskiej poezji. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory. 24) Omów różne ujęcia toposu nieśmiertelności poezji i poety na podstawie analizy wybranych utworów różnych epok. 25) Omów rolę książki w życiu wybranych bohaterów literackich, analizując dowolnie wybrane przykłady. 26) Motyw powrotu w literaturze. Omów jego różne funkcje na podstawie analizy wybranych utworów z różnych epok. 27) Praca jako wartość uszlachetniająca i degradująca człowieka. Przedstaw zagadnienie w oparciu o analizę wybranych utworów literackich. 28) Arkadia i jej obraz. Przedstaw jak ten motyw funkcjonuje w literaturze różnych epok. 29) Omów koncepcje tragizmu w dramacie antycznym, szekspirowskim, romantycznym na wybranych 30) Na przykładach XIX I XX utworów omów problem ludzkiej samotności. 31) Wpływ miłości na wybory moralne człowieka jako temat w literaturze. Przedstaw różne jego ujęcia, analizując wybrane przykłady. 32) Różne sposoby kreacji bohatera dziecięcego w literaturze. Omów problem na wybranych 33) Fenomen twórczości Paulo Coelho w kontekście współczesnej literatury popularnej. Omów przyczyny popularności pisarza, porównując jego twórczość do innych poczytnych autorów. 34) Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze - omów sposoby ich przedstawiania i funkcje w wybranych utworach. 35) Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów. 36) Sposoby kształtowania przestrzeni i ich funkcje w utworach literackich. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady. 37) Świat wartości więźniów lagrów i łagrów i jego odzwierciedlenie w literaturze. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory. 38) Przenikanie się świata nadprzyrodzonego z realnym w dramacie. Przedstaw funkcje tego zabiegu artystycznego, analizując wybrane przykłady. 39) Przedstaw kreacje Żydów w prozie i poezji polskiej. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich. 40) Omów na wybranych przykładach różne sposoby funkcjonowania greckich wątków mitologicznych w literaturze polskiej. 41) Różne sposoby funkcjonowania motywu winy i kary. Omów na wybranych przykładach literackich dwóch epok. 42) Wierzenia ludowe źródłem inspiracji dla pisarzy. Zaprezentuj różne sposoby ich funkcjonowania w literaturze 43) Literackie obrazy zniewolenia człowieka w systemie totalitarnym. Rozważ zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 44) Bohater zbuntowany. Zanalizuj źródła i formy buntu jako motywu literackiego na wybranych 2
45) Różne sposoby przedstawiania konfliktu pokoleń. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 46) Różne oblicza władzy. Rozwiń temat na podstawie wybranych utworów. 47) Literackie portrety ojców. Omów temat na wybranych 48) Literackie portrety matek. Omów temat na wybranych 50) Na wybranych przykładach przedstaw funkcje przeznaczenia w mitach greckich i tragedii antycznej. 51) Przedstaw funkcje motywu czarów i wróżb w literaturze, odwołując się do wybranych przykładów. 52) Na przykładzie dzieł wybranego twórcy literackiego zaprezentuj poetykę horroru. 53) Różne sposoby ukazywania relacji Bóg człowiek. Omów na wybranych przykładach literackich. 54) Biesiady, wesela, bale przedstaw rolę tych motywów w wybranych utworach literatury polskiej. 55) Literacki obraz okresu dojrzewania. Rozważ różne jego aspekty, odwołując się do wybranych tekstów. 56) Ukaż na wybranych przykładach, jaki obraz młodzieży prezentuje literatura współczesna. 57) Na wybranych przykładach literackich przedstaw różne wizerunki starości i porównaj ich funkcje. 58) Zaprezentuj i porównaj różne ujęcia motywu wsi w wybranych tekstach literatury polskiej. 59) Obraz kamienicy w literaturze. Przedstaw funkcjonowanie motywu w wybranych tekstach. 60) Idea emancypacja kobiet a kreacja bohaterek utworów literackich. Zanalizuj temat, odwołując się do dowolnych tekstów literackich XIX i XX wieku. 61) Artysta jako bohater literacki. Porównaj różne kreacje, przywołując wybrane utwory. 62) Przedstaw relacje między katem a ofiarą zobrazowane w wybranych tekstach literackich. 63) Zaprezentuj obraz Rosji i Rosjan w wybranych utworach literackich różnych epok. 64) Komizm jako sposób mówienia o świecie. Omów na podstawie literatury wybranych epok. 65) Science fiction a fantasy. Odwołując się do wybranych przykładów literatury fantastycznej, przedstaw podobieństwa i różnice w kreacji świata w obu od-mianach gatunkowych. 66) Modlitwa jako motyw w literaturze. Przedstaw różne jego ujęcie na podstawie analizy wybranych przykładów. 67) Obraz Warszawy w okresie okupacji hitlerowskiej. Przedstaw temat na wybranych 68) Liryka erotyczna od renesansu do współczesności. Zaprezentuj odmienne ujęcia motywu miłości w polskiej poezji. 69) Motyw rycerza i rycerskiej walki w wybranych tekstach z różnych epok. Zaprezentuj temat, analizując i interpretując wybrane utwory. 70) Kompromis w życiu bohaterów literackich. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie. 3
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1) Omów funkcje brzydoty w literaturze i innych dziedzinach sztuki, analizując wybrane teksty kultury. 2) Zanalizuj wybrane utwory literackie oraz dzieła malarskie, zwracając uwagę na zależność między sposobem przedstawienia pejzażu a światopoglądem epoki. 3) Scharakteryzuj romantyczne widzenie natury na podstawie analizy wybranych dzieł literackich i malarskich z epoki. 4) Prowincja w literaturze i sztukach plastycznych XX wieku. Scharakteryzuj sposoby przedstawienia tych przestrzeni, analizując wybrane przykłady. 5) Miasto w literaturze i filmie. Porównaj wybrane przedstawienia, analizując środki wyrazu służące budowaniu jego obrazu. 6) Motyw szkoły w literaturze i filmie. Omów jego różne realizacje i funkcje, analizując wybrane przykłady. 7) Motyw polskiego emigranta w literaturze i filmie. Zanalizuj wybrane przykłady. 8) Sceny batalistyczne w literaturze i filmie. Omów sposób ich przedstawienia, analizując wybrane dzieła. 9) Przedstaw sposoby realizowania celów propagandowych, analizując wybrane dzieła literackie, plastyczne lub/i filmowe. 10) Ukaż przykłady wykorzystania motywów mitologicznych w literaturze i sztuce wybranych epok. 11) Porównaj różne ujęcia motywu błazna w literaturze i sztukach plastycznych. 12) Porównaj różne portrety ojców w literaturze i filmie, odwołując się do wybranych przykładów. 13) Dziecko jako bohater literatury i sztuki. Przedstaw różne kreacje na wybranych 14) Przedstaw różne ujęcia motywu szaleństwa, odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmowych. 15) Symbol i jego rola w sztuce i literaturze Młodej Polski. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 16) Zaprezentuj na wybranych przykładach funkcje i sposoby kreowania nastroju grozy w literaturze i filmie. 17) Ukaż wpływ wojny na psychikę człowieka, odwołując się do wybranych dzieł literackich i filmowych. 18) Motywy baśniowe w literaturze i filmie. Przedstaw ich rolę na wybranych 19) Przedstaw sposób ujęcia wybranego aspektu miłości w literaturze i filmie. 20) Przedstaw na wybranych przykładach musical jako formę adaptacji dzieła literackiego. 21) Pejzaż górski w literaturze i sztuce. Przedstaw różne sposoby jego prezentacji. 22) Przedstaw różne ujęcia motywu ogrodu w literaturze i malarstwie, analizując wybrane przykłady. 23) Przedstaw muzyczne inspiracje w literaturze i literackie - w muzyce. 24) Przedstaw sposób ukazania nastrojów dekadenckich w literaturze i malarstwie Młodej Polski. 4
25) Przedstaw sposoby kreacji psychiki zbrodniarza, odwołując się do wybranych tekstów literackich i filmów. 26) Sport w tekstach kultury. Porównaj różne ujęcia tematu na wybranych 27) Topos stworzenia świata w literaturze i sztuce. Omów jego funkcję, analizując wybrane utwory literackie i dzieła plastyczne. 28) Różne wyobrażenia Boga w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, analizując i interpretując wybrane przykłady. 29) Motyw Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na wybranych 30) Różne ujęcia motywu raju w literaturze i sztuce. Omów jego funkcjonowanie w wybranych dziełach z różnych epok. 31) Motyw Madonny w literaturze i sztuce. Omów jego funkcjonowanie w wybranych dziełach. 32) Pory roku jako temat literacki, malarski i muzyczny. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł. 33) Warszawa w literaturze i sztuce. Zaprezentuj temat na wybranych przykładach dzieł z różnych epok. 34) Wizerunek anioła w poezji polskiej i sztukach plastycznych. Porównaj wybrane dzieła. 35) Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Porównaj sposoby ujęcia, odwołując się do wybranych dzieł. 36) Omów sposoby funkcjonowania wątków i symboli biblijnych w literaturze i sztuce wybranych epok. 37) Motywy antyczne w literaturze i sztuce różnych epok. Omów ich funkcjonowanie w wybranych tekstach kultury. 38) Portret rycerza w literaturze i filmie. Przedstaw funkcjonowanie motywu na wybranych 39) Kicz i arcydzieło wyjaśnij na wybranych przykładach różnych tekstów kultury mechanizm funkcjonowania w kulturze dzieł o różnej wartości artystycznej. 40) Literatura na ekranie. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł literackich i ich filmowych adaptacji. 41) Holocaust w literaturze i filmie. Omów temat, analizując wybrane przykłady. 42) Dekalog jako źródło wartości w literaturze i filmie. Przedstaw wybrane realizacje artystyczne. 43) Kreacja gangstera w literaturze i filmie XX wieku. Omów na wybranych 44) Przedstaw funkcjonowanie motywu macierzyństwa w literaturze i sztuce. 45) Postać świętego w literaturze i malarstwie. Odwołując się do wybranych przykładów, dokonaj interpretacji symboliki związanej z daną postacią. 46) Literackie i filmowe wizje przyszłości. Omów na wybranych 47) Miasto w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych 48) Przedstaw na wybranych przykładach różne ujęcia motywu uczty w literaturze i sztuce. 49) Męska przyjaźń w literaturze i filmie. Omów na wybranych 50) Mit o Ikarze, jego literackie i malarskie przetworzenia. Omów funkcjonowanie motywu, odwołując się do wybranych przykładów. 5
51) Wielcy kochankowie na wybranych przykładach przedstaw ich kreacje literackie i filmowe. 52) Getto warszawskie w literaturze i filmie. Omów i porównaj wybrane przykłady. 54) Biedni, poniżeni, skrzywdzeni Omów temat, dokonując analizy porównawczej dzieł różnych dziedzin sztuki. 55) Od Adama do Batmana. Na wybranych przykładach porównaj różne kreacje mężczyzn w literaturze i filmie. 56) Wędrówka Odysa omów jej symbolikę i wskaż kontynuację tego motywu w sztuce. JĘZYK 1) Przedstaw cechy gwary warszawskiej, odwołując się do tekstów Wiecha i Grzesiuka. 2) Prześledź i omów karierę modnych ostatnio wyrazów i związków frazeologicznych. Odwołaj się do wybranych przykładów. 3) Scharakteryzuj stylistykę i omów funkcje tytułów i nagłówków prasowych na przykładzie wybranych gazet kobiecych. 4) Język polskich piosenek młodzieżowych. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału. 5) Tak mówią bohaterowie literaccy. Omów język wybranych postaci ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność środowiskową i charakter. 6) Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów na przykładzie wybranych utworów. 7) Dokonaj analizy językowej i kulturowej wybranych przysłów polskich. 8) Na wybranych przykładach dokonaj analizy językowej listów do redakcji wybranej gazety. 9) Dokonaj analizy językowej piosenek wybranego zespołu muzycznego Twojego pokolenia i rodziców, uwzględniając zasadność doboru słownictwa. 10) Język propagandy politycznej dawniej i dziś. 11) Na podstawie analizy stylistycznej fragmentów wybranych dzieł literackich, omów ró żne kategorie komizmu językowego. 12) Wpływ poprawności politycznej na język. Przedstaw zjawisko i dokonaj jego oceny na przykładach wybranych tekstów prasowych. 13) Indywidualizacja języka bohaterów literackich. Omów sposoby jej kształtowania na wybranych przykładach z różnych epok. 14) Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze. 15) Mowa zakochanych w wybranej epoce literackiej i dziś. Dokonaj porównania wybranych przykładów. 16) Opisz dwie wybrane postaci literackie, których język wskazuje na ich przynależność środowiskową. Wskaż środki językowe, jakie wykorzystuje autor dla podkreślenia związku postaci ze środowiskiem. 17) Analizując zgromadzony materiał językowy, wskaż cechy języka sprawozdawców sportowych. 6
18) Na przykładzie różnych tekstów reklamowych omów środki językowe służące funkcji perswazyjnej. 19) Na podstawie analizy języka narracji wybranych utworów określ funkcje języka potocznego w literaturze. 20) Tak mówią znani Polacy. Na podstawie analizy zgromadzonego materiału dokonaj charakterystyki języka wybranych przedstawicieli świata polityki, kultury lub sportu. 21) Profesjolekt dokonaj analizy słownictwa specjalistycznego wybranego zawodu. 22) Analizując wybrane przykłady, wyjaśnij, w jaki sposób język może stać się narzędziem manipulacji. 23) Dokonując analizy języka tekstów piosenek rockowych, wyjaśnij zasadność doboru środków wyrazu. 24) Na wybranych przykładach piosenek współczesnych ukaż różne rodzaje i funkcje stylizacji gwarowej. 25) Scharakteryzuj na wybranych przykładach słownictwo dowolnego pisma młodzieżowego. 26) Scharakteryzuj język wybranej postaci z życia publicznego. 27) Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach Twojego pokolenia i pokolenia romantyków. Dokonaj analizy na podstawie wybranych przykładów. 28) Język komentatorów sportowych. Omów zagadnienie pod względem komunikatywności i poprawności językowej. 29) Miłość w rytmie disco zanalizuj język miłości w wybranych tekstach disco polo. 30) Zanalizuj język wybranych blogów. 31) Teksty piosenek jako próba opisania rzeczywistości. Scharakteryzuj język wybranych utworów. 7