Podstawowe pojęcia dotyczące służby wojskowej Wykaz pojęd wg kolejności alfabetycznej: 1. Czynna służba wojskowa 2. Ćwiczenia wojskowe żołnierzy rezerwy 3. Kandydat na żołnierza 4. Kwalifikacja wojskowa 5. Narodowe Siły Rezerwowe (NSR 6. Obowiązek kwalifikacji wojskowej 7. Ochotnik 8. Ochotnik w rezerwie 9. Poborowy 10. Pobór 11. Powołanie 12. Profesjonalizacja 13. Profesjonalizacja a pobór 14. Przeszkolenie wojskowe 15. Przydział kryzysowy 16. Przydział mobilizacyjny 17. Rejestracja 18. Służba kandydacka 19. Służba okresowa 20. Służba wojenna 21. Służba przygotowawcza 22. Służba w rezerwie 23. Służba w zasobach osobowych żołnierzy rezerwy 24. Służba zastępcza 25. Służba zawodowa
26. Stan etatowy 27. Stan ewidencyjny Sił Zbrojnych 28. Stan faktyczny 29. System rekrutacji poborowych do służby 30. Uregulowany stosunek do powszechnego obowiązku obrony 31. Wcielenie 32. Wojskowa Komenda Uzupełnieo 33. Zasoby osobowe żołnierzy rezerwy 34. Zawodowa służba kontraktowa 35. Zawodowa służba stała 36. Żołnierz kontraktowy 37. Żołnierz rezerwy 38. Żołnierz w służbie stałej OBJAŚNIENIA POJĘD Czynna służba wojskowa forma służby wojskowej, polegająca na ciągłym pełnieniu obowiązków służbowych (służba stała, służba kontraktowa, służba kandydacka, służba okresowa). Dwiczenia wojskowe żołnierzy rezerwy rodzaj czynnej służby wojskowej przeznaczonej dla żołnierzy rezerwy, prowadzonej głównie w celu nadania lub w związku z nadanymi przydziałami mobilizacyjnymi, ale też na potrzeby udziału Sił Zbrojnych RP w zwalczaniu klęsk żywiołowych i usuwania ich skutków. Kandydat na żołnierza osoba powołana, na podstawie dobrowolnego zgłoszenia, do służby kandydackiej i pełniąca ją na podstawie decyzji o przyjęciu lub powołaniu. Kwalifikacja wojskowa przedsięwzięcia realizowane w określonym czasie i miejscu oraz przez określone organy, w celu ustalenia stopnia zdolności do czynnej służby wojskowej poborowych i innych osób stających do tej kwalifikacji oraz założenia lub aktualizacji ich ewidencji wojskowej. Kwalifikacja wojskowa obejmuje przedsięwzięcia realizowane w ramach dotychczasowego poboru, jednak większy nacisk kładzie na kwestie ustalenia dyspozycyjności (naboru) ochotników do dobrowolnych form czynnej służby wojskowej Narodowe Siły Rezerwowe (NSR) zbiór żołnierzy rezerwy, ochotników, którzy na podstawie podpisanego kontraktu znajdują się na przydziałach kryzysowych w jednostkach wojskowych, do wykorzystania w przypadku realnych zagrożeo militarnych i niemilitarnych, w kraju i za granicą. Obowiązek kwalifikacji wojskowej Planuje się, że z dniem zawieszenia obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej pozostanie obowiązek stawienia się przez poborowego do kwalifikacji
wojskowej Dodatkowo do kwalifikacji wojskowej będą mogli się stawid także ochotnicy, w tym kobiety, jeśli ukooczyli 18 lat i zamierzają w przyszłości pełnid służbę w ramach ochotniczych form służby wojskowej. Ochotnik Osoba posiadająca obywatelstwo polskie, zdolna ze względu na wiek i stan zdrowia oraz kwalifikacje do pełnienia służby wojskowej, która dobrowolnie zgłosiła się do tej służby z zamiarem podpisania kontraktu. Ochotnik w rezerwie Żołnierz rezerwy zdolny ze względu na wiek i stan zdrowia do pełnienia czynnej służby wojskowej, który wyraził akces podpisania kontraktu na pełnienie ochotniczej służby w rezerwie oraz na pozostawanie w gotowości do jej pełnienia. Poborowy osoba (mężczyzna w wieku 19 lat oraz określone grupy kobiet), która podlega lub podlegała obowiązkowi stawienia się do poboru (kwalifikacji wojskowej), a także, która podlegała obowiązkowi zgłoszenia się lub zgłosiła się do wojskowego komendanta uzupełnieo z powodu niestawienia się do poboru (kwalifikacji wojskowej) w celu uregulowania stosunku do powszechnego obowiązku obrony. W proponowanym rozwiązaniu - każdy mężczyzna, który ukooczył 19 lat życia, podlegający obowiązkowi stawienia się do kwalifikacji wojskowej. Po założeniu ewidencji wojskowej będzie przeniesiony do rezerwy Pobór jest to zespół przedsięwzięd organów administracji paostwowej i organów samorządu terytorialnego mających na celu określenie stopnia zdolności psychofizycznej poborowych do czynnej służby wojskowej, założenie ewidencji wojskowej, wydanie wojskowych dokumentów osobistych (książeczek wojskowych), udzielenie odroczeo oraz ustalenie aktualnej dyspozycyjności do odbywania czynnej służby wojskowej przez poborowych zdolnych do jej pełnienia. Obejmuje czynności administracyjno-ewidencyjne takie jak: 1) sprawdzenie tożsamości poborowych (mężczyźni, którzy w danym roku kooczą 19 lat życia); 2) określenie zdolności poborowych do czynnej służby wojskowej; 3) założenie ewidencji wojskowej poborowych i przetworzenie danych gromadzonych w tej ewidencji; 4) wydanie poborowym wojskowych dokumentów osobistych; 5) przeznaczeniem poborowych do czynnej służby wojskowej lub służby w obronie cywilnej Powołanie to wręczenie poborowemu karty powołania, która obliguje go do stawienia się we wskazanej jednostce wojskowej w określonym terminie. Profesjonalizacja Profesjonalizacja Sił Zbrojnych RP to proces transformacji zasadniczych dziedzin funkcjonalnych Sił Zbrojnych RP, w tym modernizacja techniczna sprzętu, gwarantujący gotowośd do wykonywania konstytucyjnych funkcji oraz wypełniania misji wynikających z zobowiązao sojuszniczych i umów międzynarodowych, na terenie kraju i poza jego granicami poprzez zastąpienie służby obowiązkowej, ochotniczą służbą zawodową i kontraktową - obejmujący dostosowanie stanu faktycznego do nowych wyzwao i zagrożeo oraz oczekiwao społecznych w zakresie bezpieczeostwa
narodowego. Celem procesu profesjonalizacji Sił Zbrojnych RP w zakresie zarządzania zasobami osobowymi jest doskonalenie systemu uzupełnieo gwarantującego osiągnięcie gotowości do wykonywania konstytucyjnych funkcji oraz wypełniania misji wynikających z zobowiązao sojuszniczych i umów międzynarodowych na terenie kraju i poza jego granicami. Cel zamierza się osiągnąd głównie poprzez zastąpienie służby obowiązkowej, ochotniczą służbą wojskową (zawodową i kontraktową) uwzględniając aktualną sytuację demograficzną oraz oczekiwania społeczne. Profesjonalizacja pozwoli na lepsze przygotowanie wojska do reagowania na aktualne i przewidywane zagrożenia militarne i niemilitarne. Doprowadzi też do zwiększenia liczby jednostek bojowych, wsparcia i zabezpieczenia o charakterze uniwersalnym, zdolnych do reagowania na zagrożenia niemilitarne przy jednoczesnej poprawie ich zdolności ekspedycyjnych tj. przerzutu i użycia poza granicami kraju w operacjach sojuszniczych i koalicyjnych. Profesjonalizacja a pobór W warunkach armii profesjonalnej zostanie zawieszony obowiązek odbywania zasadniczej służby wojskowej. Czynności jako pobór zostaną utrzymane w mocy, jednakże w projektowanych zmianach przepisów czynnościom tym nadaje się bardziej adekwatne określenie kwalifikacja wojskowa. Przeszkolenie wojskowe rodzaj czynnej służby wojskowej przeznaczonej dla studentów szkół wyższych (trwające do 6 tygodni, wyłącznie dla ochotników, którzy wcześniej odbyli przysposobienie obronne w czasie studiów i zdali z niego egzamin) oraz dla absolwentów szkół wyższych (obowiązkowe, trwające do 3 miesięcy). W proponowanych rozwiązaniach Zawieszenie obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej będzie także dotyczyło zawieszenia przeszkolenia wojskowego studentów i absolwentów szkół wyższych. Natomiast, jeśli absolwenci studiów wyższych zdecydują się na pełnienie służby zawodowej (kontraktowej lub stałej), będą mieli możliwośd ochotniczego odbycia służby kandydackiej, która będzie wymagana jako jeden z warunków kwalifikacyjnych przed podpisaniem kontraktu do pełnienia służby zawodowej. Przydział kryzysowy wyznaczenie żołnierza rezerwy ochotnika, na stanowisko służbowe w jednostce wojskowej w oparciu o istniejący etat, w ramach Narodowych Sił Rezerwowych. Charakteryzuje się znacznie większą dyspozycyjnością i intensywniejszym szkoleniem niż inne formy służby w rezerwie. Przydział mobilizacyjny obligatoryjne wyznaczenie żołnierza rezerwy na stanowisko służbowe w jednostce wojskowej w oparciu o istniejący etat. Wiąże się z obowiązkiem uczestnictwa w krótkotrwałym dwiczeniu i pozostawaniem w dyspozycji. Rejestracja ujęcie w stosownych dokumentach danych osób podlegających wezwaniu do stawienia się w określonym czasie i miejscu do poboru (kwalifikacji wojskowej). Rejestrację prowadzi wójt lub burmistrz (prezydent miasta). Służba kandydacka forma służby wojskowej, polegająca na uczestnictwie w przygotowaniu ochotników bez przeszkolenia wojskowego do objęcia pierwszego stanowiska służbowego w ramach służby zawodowej.
Służba okresowa forma czynnej służby wojskowej żołnierzy rezerwy, pełniona jednorazowo, na określony czas, w razie realnego zagrożenia lub wykonywania misji pokojowych za granicą. Służba wojenna obligatoryjna forma służby wojskowej, pełniona bezterminowo w razie zagrożenia konfliktem na dużą skalę lub wojną. Służba przygotowawcza forma służby wojskowej, polegająca na uczestnictwie w przygotowaniu ochotników bez przeszkolenia wojskowego do objęcia pierwszego stanowiska służbowego w ramach ochotniczej służby na przydziale kryzysowym w Narodowych Siłach Rezerwowych. Służba w rezerwie forma służby wojskowej, polegająca na pozostawaniu w gotowości do uzupełnienia jednostek wojskowych i uczestnictwie w doraźnym szkoleniu (ochotnicza służba w rezerwie, obligatoryjna służba w rezerwie). Utrzymywana na potrzeby reagowania kryzysowego, jak również wzmocnienia jednostek wojskowych w sytuacjach kryzysowych i na czas wojny. Służba ta byłaby odbywana na podstawie zawartych kontraktów, głównie przez żołnierzy zwolnionych z zawodowej służby wojskowej, na zasadach podobnych do istniejących w paostwach NATO. Służba w zasobach osobowych żołnierzy rezerwy forma obowiązkowej służby wojskowej w rezerwie, polegająca na pozostawaniu w dyspozycji, z możliwością nadania przydziału mobilizacyjnego. Służba zastępcza rodzaj obowiązku spełnianego przez poborowego zamiast zasadniczej służby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego, jeżeli jego przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają mu na odbywanie służby wojskowej. Służba zastępcza nie jest rodzajem służby wojskowej. Służba zawodowa forma służby wojskowej, polegająca na wykonywaniu obowiązków bezterminowo, na podstawie powołania. Stan etatowy łączna liczba stanowisk służbowych, jaka została zapisana w dokumentach organizacyjno-etatowych (etatach jednostek wojskowych). Stan ewidencyjny Sił Zbrojnych liczba żołnierzy i pracowników wojska, jaka pełni obowiązki na stanowiskach służbowych. Stan ewidencyjny nie może byd wyższy od stanu etatowego. Stan faktyczny określenie potoczne, stosowane zamiennie ze stanem ewidencyjnym lub dla zobrazowania porównania stanu ewidencyjnego z etatowym. Stosowane też dla określenia, ile osób faktycznie wykonuje obowiązki służbowe w danym czasie, tj. z wyłączeniem osób chorych lub nieobecnych z innych przyczyn. System rekrutacji poborowych do służby W procesie profesjonalizacji Sił Zbrojnych szczególnego znaczenia nabiera przygotowanie zasobów osobowych na uzupełnienie Sił Zbrojnych, realizowane obecnie w ramach rejestracji i poboru. Rejestrację przedpoborowych (18 letnich) prowadzą obecnie organy samorządu terytorialnego tj. wójt, burmistrz, prezydent miasta z obowiązkowym stawiennictwem osób wzywanych. Pobór natomiast prowadzi MSW i A, poprzez organy administracji rządowej (wojewodowie) oraz samorządu terytorialnego. Jego celem jest określanie zdolności psychofizycznej poborowych (19-24 letnich) do służby wojskowej oraz zakładanie ewidencji wojskowej.
Zakłada się zamianę poboru (rozumianego jako ustalenie zdolności do służby wojskowej), na realizowaną przez MSWiA na podobnych zasadach kwalifikację wojskową - pozwalającą na przygotowanie określonych zasobów dla służby zawodowej i kontraktowej oraz kryzysu, mobilizacji i wojny. Uregulowany stosunek do powszechnego obowiązku obrony dopełnienie obowiązku zgłoszenia się do kwalifikacji wojskowej celem założenia ewidencji wojskowej. Wcielenie to zorganizowany proces przyjęcia w jednostce wojskowej poborowych powołanych do zasadniczej służby wojskowej (przeszkolenia wojskowego). Wojskowy Komenda Uzupełnieo organ administracji rządowej, będący terenowym organem wykonawczym Ministra Obrony Narodowej w sprawach operacyjno-obronnych i rządowej administracji niezespolonej. Zasoby osobowe żołnierzy rezerwy zbiór żołnierzy rezerwy, do wykorzystania na uzupełnienie Sił Zbrojnych RP. Zawodowa służba kontraktowa forma zawodowej służby wojskowej, polegająca na wykonywaniu obowiązków na podstawie kontraktu terminowego, zawartego między żołnierzem a uprawnionym organem. Kontrakty mogą byd powtarzane, jednak łączny czas tej służby jest ograniczony do dwunastu lat. Zawodowa służba stała forma zawodowej służby wojskowej, polegająca na wykonywaniu obowiązków służbowych bez ograniczenia czasu, do osiągnięcia wieku określonego w przepisach. Żołnierz kontraktowy żołnierz przyjęty do służby kontraktowej, na podstawie dobrowolnego zgłoszenia i pełniący ją na podstawie kontraktu. Żołnierz rezerwy osoba, która odbyła czynną służbę wojskową lub zajęcia wojskowe w czasie trwania studiów, złożyła przysięgę wojskową i została przeniesiona do rezerwy, jeżeli w dalszym ciągu podlega obowiązkowi służby wojskowej. Żołnierz w służbie stałej żołnierz przyjęty do służby stałej, na podstawie dobrowolnego zgłoszenia i pełniący ją na podstawie decyzji o przyjęciu.