Wykaz skrótów str. 11 Od autora str. 13 Rozdział 1. Krajoznawstwo i turystyka w procesie kształcenia i wychowania str. 15 1. Pojęcie krajoznawstwa i turystyki str. 15 1.1. Turystyka str. 15 1.2. Krajoznawstwo str. 16 1.3. Rys historyczny str. 18 1.4. Turystyka szkolna str. 21 2. Rola krajoznawstwa i turystyki str. 24 3. Nauczyciel - krajoznawca - turysta str. 28 4. Zadania dydaktyczno-wychowawcze krajoznawstwa i turystyki wynikające z podstaw programowych str. 29 5. Rola zajęć pozalekcyjnych w rozbudzaniu zainteresowań krajoznawczo-turystycznych i zagospodarowaniu czasu wolnego uczniów str. 33 6. Turystyka regionalna - dziedzictwo kulturowe str. 35 Rozdział 2. Zadania i odpowiedzialność dyrektora szkoły lub placówki oświatowej w realizacji turystyki szkolnej str. 39 1. Zadania dyrektora szkoły w rozwijaniu krajoznawstwa i turystyki str. 39 2. Odpowiedzialność dyrektora szkoły (placówki) w związku z organizacją turystyki szkolnej str. 40 Rozdział 3. Turystyka i krajoznawstwo w procesie rewalidacji i kształcenia dzieci i młodzieży niepełnosprawnej str. 43 1. Rola turystyki w życiu dzieci i młodzieży niepełnosprawnej str. 45 2. Wycieczki str. 47 3. Charakterystyka poszczególnych rodzajów niepełnosprawności
str. 50 3.1. Niepełnosprawni ruchowo czyli osoby z trudnościami w poruszaniu się str. 50 3.2. Dzieci i młodzież niesłysząca i słabosłysząca str. 52 3.3. Dzieci i młodzież niewidoma i słabowidząca str. 54 Rozdział 4. Partnerzy szkolnego ruchu krajoznawczo-turystycznego str. 60 1. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze str. 60 1.1. Jak nawiązać współpracę z oddziałem PTTK? str. 61 2. Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych str. 62 2.1. Schroniska młodzieżowe na świecie str. 62 3. Przykłady dobrych praktyk str. 66 4. Inne instytucje i organizacje turystyczne str. 70 5. Turystyka i podróże w Internecie str. 72 6. Zasady prawnego funkcjonowania w szkole organizacji i stowarzyszeń str. 74 Rozdział 5. Związek Harcerstwa Polskiego współorganizatorem działalności krajoznawczo-turystycznej w szkołach i innych placówkach oświatowych str. 78 1. Zadania harcerstwa w krzewieniu krajoznawstwa i turystyki w szkole i placówce oświatowej str. 78 1.1. Misja i cele działania ZHP ze szczególnym uwzględnieniem krajoznawstwa i turystyki str. 79 1.2. Działania Związku Harcerstwa Polskiego w zakresie krajoznawstwa i turystyki str. 80 1.3. Harcerska drużyna specjalnościowa str. 81 1.3.1. Drużyna turystyczna str. 82 1.3.2. Drużyny Harcerskie "Nieprzetartego Szlaku" str. 83 2. Stopnie, sprawności, odznaki ważną formą uatrakcyjniania pracy krajoznawczoturystycznej str. 85 Rozdział 6. Szkolne Kluby (Koła) Krajoznawczo-Turystyczne
str. 88 1. Jak założyć Szkolny Klub (Koło) Krajoznawczo-Turystyczny? str. 90 2. Działalność SKKT str. 102 3. Formy działalności SKKT str. 102 3.1. Spotkania Klubu str. 102 3.2. Rajdy str. 103 3.3. Konkursy krajoznawcze str. 104 3.4. Kronika SKKT str. 105 3.5. Kącik krajoznawczy str. 106 3.6. Gazetka SKKT str. 106 3.7. Audycje radiowe i telewizyjne str. 106 3.8. Wieczornica str. 107 3.9. Turniej str. 107 3.10. Wystawa str. 108 Rozdział 7. Wycieczka - podstawowa forma pracy krajoznawczo-turystycznej str. 109 1. Wycieczka szkolna str. 109 1.1. Cele wycieczek szkolnych str. 112 1.1.1. Cele zdrowotne str. 114 1.2. Rodzaje szkolnych wycieczek str. 115 1.3. Zalety szkolnych wycieczek str. 117 1.4. Kierownik wycieczki szkolnej str. 118 1.4.1. Zadania kierownika str. 120 1.5. Opiekun wycieczki szkolnej str. 121 2. Organizacja wycieczki str. 121
2.1. Etap planowania i przygotowania str. 122 2.1.1. Planowanie str. 122 2.1.2. Dokumentacja wycieczki str. 127 2.1.3. Program wycieczek str. 141 2.2. Etap realizacji str. 142 2.3. Podsumowanie wycieczki str. 143 2.4. Znaczenie wycieczek w procesie dydaktycznym str. 144 3. Wycieczki zagraniczne str. 145 4. Wycieczki, obozy integracyjne str. 146 5. Zielone szkoły str. 148 6. Korzyści wynikające z dobrze zorganizowanych wycieczek str. 152 7. Wycieczki szkolne w opinii nauczycieli i uczniów gimnazjum, liceum ogólnokształcącego str. 153 8. Jak wybrać biuro podróży str. 153 Rozdział 8. Turystyka kwalifikowana str. 159 1. Znaczenie turystyki kwalifikowanej str. 159 1.1. Wyjaśnienie pojęcia turystyki kwalifikowanej str. 159 1.2. Rola turystyki kwalifikowanej w kształtowaniu pozytywnych postaw społecznych str. 160 2. Najczęściej wykorzystywane formy turystyki kwalifi kowanej w szkolnej działalności turystyczno-krajoznawczej str. 162 2.1. Turystyka piesza str. 163 2.2. Turystyka rowerowa str. 164 2.3. Turystyka kajakowa str. 164 3. Imprezy turystyki kwalifikowanej str. 165 4. Odznaki turystyczne str. 167 4.1. Odznaki turystyki kwalifikowanej
str. 168 4.2. Odznaki Krajoznawcze i Regionalne str. 169 Rozdział 9. Obóz wędrowny str. 171 1. Ogólna charakterystyka obozu wędrownego str. 171 2. Etapy organizacji obozu wędrownego str. 173 2.1. Rozliczenie obozu i podsumowanie str. 174 2.1.1. Przygotowanie obozu str. 174 2.1.1.1. Planowanie str. 174 2.1.1.2. Programowanie str. 177 2.1.1.3. Przeprowadzenie obozu str. 181 2.1.1.4. Rozliczenie obozu i podsumowanie str. 184 3. Obóz wędrowny w świetle przepisów str. 185 Rozdział 10. Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w czasie zajęć krajoznawczoturystycznych str. 212 1. Zasady bezpieczeństwa na wycieczkach str. 213 1.1. Wycieczki piesze str. 219 1.1.1. Podstawowe zasady poruszania się na drogach str. 219 1.1.2. Zasady obowiązujące podczas wędrówek str. 220 2. Turystyka górska str. 221 3. Turystyka rowerowa str. 227 4. Transport str. 228 4.1. Autokar str. 228 4.1. Pociąg str. 229 5. Zasady poruszania się z grupą po miastach str. 230
6. Apteczka str. 231 Rozdział 11. Podstawy prawne organizacji krajoznawstwa i turystyki w szkołach i placówkach oświatowych str. 232 1. Ustawy str. 232 2. Rozporządzenia str. 233 3. Porozumienia str. 235 Zakończenie str. 236 Aneksy str. 239 1. Wykaz adresów instytucji związanych z potrzebami osób niepełnosprawnych str. 239 2. Wykaz adresów poszczególnych Komend Chorągwi str. 243 3. Stopnie harcerskie str. 247 4. Wykaz harcerskich sprawności str. 261 5. Regulaminy konkursów str. 266 6. Wykaz Odznak Turystyki Kwalifikowanej str. 293 7. Przykładowy regulamin wycieczek i imprez krajoznawczych str. 305 Bibliografia str. 339