Powiatowy Zespół Szkół Liceum Ogólnokształcące im. J. M. Ossolińskiego Ul. Wilcza 10 56-120 Brzeg Dolny LISTA TEMATÓW NA EGZAMIN MATURALNY Z JEZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 Planowana liczba zdających: 23 Przygotowana lista tematów:100 I. LITERATURA 1. Literackie reinterpretacje mitów antycznych. Scharakteryzuj sposoby i cele tego zjawiska (nawybranych przykładach). 2. Różne sposoby funkcjonowania tradycji horacjańskiej w literaturze polskiej. Omów na wybranych przykładach. 3. Portret czy karykatura? Społeczeństwo w dziele literackim. Przeanalizuj sposoby ujmowaniaproblematyki w wybranych utworach. 4. Nonkonformiści, outsiderzy, wykluczeni. Scharakteryzuj wybranych bohaterów prozy XXwieku. 5. Dzieło literackie jako narzędzie polemiki filozoficznej lub światopoglądowej. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 6. Wielkie monologi w literaturze. Przedstaw ich wpływ na charakterystykę postaci bohatera,analizując i interpretując wybrane teksty z różnych epok. 7. Świat jest teatrem... (W. Shakespeare). Zbadaj i omów funkcjonowanie toposu theatrummundi w wybranych tekstach literackich. 8. Literackie wędrówki po wsi polskiej. Jaki obraz tego miejsca utrwaliły utwory literackieróżnych epok? Omów na wybranych przykładach. 9. Czym straszy współczesna literatura grozy? Na wybranych przykładach omów środki isposoby wzbudzania uczucia strachu. 10. Bohaterowie z tego czy nie tego świata? Przedstaw kreacje wybranych postaci, które w świecie literackim zadziwiają swoją obecnością; ich niejasną egzystencję oraz związek z czasami, w których żyli ich twórcy. 11. Kraj lat dziecinnych (A. Mickiewicz) ukaż różne sposoby ujęcia tego motywu w literaturze polskiej. 12. Idealizm życiowy pomaga czy przeszkadza w osiąganiu zamierzonych celów? Rozważ problem, analizując postawy wybranych bohaterów literatury. 13. Wykaż, że sen jest elementem kompozycyjno treściowym w wybranych utworach literackich.
14. Zaprezentuj mężczyznę typ bohatera literackiego od średniowiecznego rycerza do współczesnego macho (na podstawie wybranych utworów). 15. Kostium, maska, przebranie. Scharakteryzuj bohaterów literackich, ukrywających swą tożsamość oraz zasadność ich działań. 16. Dokonaj analizy zjawiska zbrodni i kary przedstawianego w literaturze (na wybranych przykładach). 17. Człowiek i Bóg przedstaw różne relacje człowieka z Bogiem na wybranych przykładach literackich. 18. Omów motyw tułacza, pielgrzyma, emigranta w wybranych utworach literackich XIX i XX wieku. 19. Omów karierę fantastyki w literaturze, rozważając jej genezę oraz wybrane przykłady literackie. 20. Co charakteryzuje reportaże R. Kapuścińskiego, H. Krall...? Objaśnij na tle rozwoju gatunku. 21. Jak funkcjonuje topos domu rodzinnego w literaturze polskiej? Przedstaw na wybranych przykładach. 22. Biografia jako klucz do interpretacji tekstu literackiego. Omów związki między życiem artysty i jego twórczością. 23. Jak uleczyć świat śmiechem? Rola satyry, kpiny, żartu w utworach z różnych epok. Omów zagadnienia. 24. Literackie portrety ojca. Przedstaw temat na wybranych przykładach, uwzględniając kontekst epoki. 25. Erotyzm w literaturze. Wskaż jego odcienie oraz sposoby wyrażania w wybranych utworach literackich. 26. Mieszczanie, drobnomieszczanie, kołtuneria jako przedmiot artystycznych drwin. Analiza motywu na przykładzie wybranych utworów literackich Młodej Polski i Dwudziestolecia Międzywojennego. 27. Dokument i parabola jako dwa sposoby mówienia o współczesności. Zanalizuji porównaj wybrane przykłady. 28. Różne odcienie ironii w poezji Wisławy Szymborskiej. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory poetki. 29. Konflikt rozumu i serca w świetle wybranych tekstów literackich. 30. Obraz Wrocławia w literaturze. Omów, analizując wybrane teksty literackie. 31. Na podstawie wybranych utworów literackich porównaj kreacje bohaterów, którzy doświadczyli okrucieństw II wojny i próbują odbudować świat wartości. 32. Dramat pokolenia Kolumbów wyrażony w literaturze. Określ jego istotę i wymiar, analizującwybrane utwory. 33. Przemiana wewnętrzna jako czynnik charakteryzujący bohatera literackiego. Omów problem na podstawie analizy wybranych utworów literackich. 34. Portret Żyda w literaturze polskiej. Przedstaw i porównaj sposoby realizacji motywu na podstawie wybranych utworów z różnych epok. 35. Miasto i jego przestrzeń. Na podstawie analizy wybranych utworów omów sposoby ukazywania miasta w literaturze.
36. Polskie hymny utwory o narodzie i jego tożsamości. Omów problem w oparciu o analizę wybranych tekstów literackich. 37. Literacki portret matki. Na podstawie analizy wybranych utworów zaprezentuj wizerunki bohaterek literackich. 38. Wędrówka jako motyw literacki. Przedstaw jego funkcjonowanie w twórczości pisarzy różnych epok. 39. Czym jest wolność? Na podstawie dowolnych przykładów literackich przedstaw różnorodne próby definiowania wolności i stosunek do niej bohaterów. 40. Literackie obrazy PRL u. Przedstaw rzeczywistość socjalistyczną w oparciu o dowolne przykłady literackie. 41. Dekadentyzm w literaturze tylko młodopolskiej? Omów na wybranych przykładach nastrojowość typową dla ludzi końca wieku. 42. Scharakteryzuj świat wartości w tekstach młodych pisarzy publikujących po 2000 roku (Masłowska, Kapela, Drotkiewicz) na podstawie dowolnie wybranych utworów. 43. Starzy i młodzi. Przedstaw założenia sporów artystycznych, ideologicznych i literackich w literaturze w oparciu o wybrane teksty. 44. Na podstawie wybranych utworów literatury polskiej i powszechnej omów zagadnienie magii, czarów, zaklęć i guseł. Wskaż ich funkcje w utworach literackich. 45. Motyw szatana w literaturze różnych epok. Omów na wybranych przykładach. 46. Wzorce osobowe w literaturze różnych epok. Dokonaj wyboru i omów na celowo zgromadzony materialne literackim. 47. Ogród w literaturze jako miejsce ważnych refleksji, spotkań, działań. Scharakteryzuj motyw na wybranych przykładach literackich. 48. Język jako tworzywo ale i bohater. Omów zjawisko na przykładzie poezji lingwistycznej w kontekście epoki i grupy literackiej. 49. Cmentarz jako miejsce akcji w utworze literackim. Omów jego znaczenie na wybranych przykładach literackich. 50. Bóg, honor ojczyzna i inne kodeksy etyczne w literaturze. Przedstaw etosy bohaterów różnych epok. 51. Trudna miłość. Omów zjawisko na przykładzie utworów pochodzących z różnych epok literackich. 52. Kamienica a dom z betonu takie same, czy różne toposy literackie? Rozważ na podstawie celowo dobranych utworów literackich. 53. Utwory literackie jako zapis emancypacji kobiet. Wykaż, że literatura różnych czasów (z uwzględnieniem epoki współczesnej) poświęca uwagę roli/miejsca kobiety w świecie. 54. Różne symbole starości wpisane w literaturę. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 55. Ojczyzna jako świętość, ojczyzna jako przekleństwo. Uzasadnij na dobranym materiale literackim, że bycie patriotą bywa trudne. 56. Smaki i aromaty w literaturze. Udowodnij, że kanon lektur szkolnych jest również polską księgą kulinarną. 57. Bohater spełniony. Na wybranych przykładach przedstaw bohaterów literackich, których pasje i marzenia doprowadziły do upragnionego celu.
58. Praca jako źródło utrzymania, misja i przekleństwo. Dokonaj analizy motywu na przykładach literackich z różnych epok. 59. Saga jako gatunek literacki. Omów na wybranych przykładach z różnych epok. 60. Nasza przyszłość problemy, dylematy oraz wizje roztoczone przez autorów science fiction. Omów temat na wybranych przykładach dzieł literackich. II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Awangardowe kierunki w sztuce jako odpowiedź na życie w epoce międzywojnia. Na przykładzie twórczości Pabla Picassa oraz dowolnego pisarza przedstaw, jak biografia artysty oraz czasy, w których żył, miały wpływ na ostateczny kształt jego dzieł. 2. Technika impresjonistyczna w malarstwie i literaturze podobieństwa i różnice. Omów zagadnienie, analizując stosowne przykłady. 3. Podróże do przeszłości bohaterów literackich i filmowych. Omów, analizując celowo dobraneprzykłady dzieł. 4. O których dziełach literackich, plastycznych i filmowych można powiedzieć, że kształtująwyobrażenia polskości? Odpowiedź uzasadnij, analizując celowo dobrane utwory. 5. Doświadczenie Holocaustu w wybranych utworach literackich i filmowych. Omów na wybranych przykładach. 6. Omów zjawisko kiczu w literaturze i innych dziedzinach sztuki oraz przedstaw, w jaki sposób jest on obecny we współczesnej kulturze (na wybranych przykładach). 7. Światy alternatywne w literaturze i filmie. Omów funkcje ich kreacji, odwołując się dowybranych dzieł literackich i filmowych. 8. Aluzje literackie we współczesnej reklamie przedstaw wybrane przykłady i omów ichfunkcje. 9. Koniec i początek wizja stworzenia świata i jego zagłady w literaturze, malarstwie i filmie. Omów problem, analizując właściwe przykłady. 10. Różne ujęcia motywu Arkadii w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw na podstawie analizy wybranych przykładów. 11. Motyw StabatMaterDolorosa w literaturze, malarstwie i rzeźbie. Przedstaw i omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 12. Różne portrety nauczycieli i uczniów w literaturze i filmie. Rozwiń temat, odwołując się do analizy wybranych przykładów. 13. Taniec jako życie taniec jako śmierć. Zinterpretuj topos tańca w kategorii symboliki życia i śmierci na przykładzie wybranych utworów literackich, filmowych i innych. 14. Przedstaw celowość deformacji świata w różnych tekstach kultury (w tym literatury). 15. Rozwój kabaretu w kulturze polskiej. Objaśnij rolę kabaretu, analizując wybrane przykłady. 16. Polskie dramaty i ich teatralne realizacje. Na czym polega siła oddziaływania teatru? Omów na wybranych przykładach.
17. Morderca w płaszczu nocy postać wampira w literaturze i filmie. Scharakteryzuj motyw na wybranych przykładach. 18. Mąż i żona. Przedstaw zabawne portrety małżeństw, wykorzystując wybrane przykłady utworów literackich i filmowych lub teatralnych. 19. W oparciu o literaturę i sztukę przedstaw obraz życia bohemy artystycznej we Francji na przełomie XIX i XX wieku. 20. Omów wpływ tekstów i muzyki utworów punkowych na zmiany sytuacji społeczno politycznej w drugiej połowie XX wieku. 21. Literatura, musical i historia. Uzasadnij, że w XX wieku wymienione dziedziny, stanowiąc jedność, tworzą nowy wyraz sztuki. 22. Obrazy codzienności jako tworzywo tekstu kultury. Na wybranych przykładach omów sposoby i efekty ich wykorzystania w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 23. Ikony współczesnej kultury. Omów zagadnienie, analizując różne teksty kultury. 24. Różne wizje nieba w literaturze i malarstwie. Porównaj wybrane teksty kultury. 25. Analizując wybrane przykłady, przedstaw symbolikę światła i ciemności w literaturze i sztukach malarskich. III. JĘZYK 1. Zanalizuj język wybranej grupy kabaretowej lub wybranego artysty uprawiającego ten rodzaj sztuki. Weź pod uwagę różnego typu gry z językiem. 2. Mowa zakochanych dawniej i dziś. Porównaj na podstawie wybranych przykładów literackich i pozaliterackich. 3. Specyficzne cechy językowe sms-ów i komunikatorów internetowych. Które z cech tego języka akceptujesz, a do których odnosisz się krytycznie?uzasadnij swoją odpowiedź, analizując celowo zgromadzony materiał badawczy. 4. Oceń poprawność językową wybranych tekstów prasowych. Scharakteryzuj kryteria, którymi się posłużyłeś. 5. Omów środki językowe charakterystyczne dla wybranej gwary środowiskowej. Zanalizuj zgromadzony materiał językowy. 6. Rola neologizmów w utworach literackich. Omów problem, analizując przykłady neologizmów w wybranych tekstach literackich. 7. Co charakteryzuje język polskich sportowców np. piłkarzy, siatkarzy, skoczków...? Omów na celowo dobranych przykładach. 8. Zapożyczenia językowe konieczność czy snobizm? Omów zjawisko, wskazując na konkretne przykłady z Twojego otoczenia. 9. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter. 10. Na przykładzie wybranych utworów literackich scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i określ funkcje, jakie pełni ona w tekstach. 11. Językowe sposoby kreowania różnych obrazów przyrody. Omów na przykładzie wybranych utworów. 12. Język jako źródło nieporozumień. Omów na wybranych przykładach.
13. Analizując zgromadzony materiał, scharakteryzuj język i styl wybranego pisarza. 14. Świat wartości oraz filozofia zawarta w języku polskich twórców hip-hopowych. Przeanalizuj na przykładzie wybranego przedstawiciela gatunku. 15. Humor językowy w reklamie telewizyjnej. Przedstaw jego odmiany w oparciu o wybrane przykłady reklam. M. Sapun