TEMATY NA MATURALNY EGZAMIN WEWNĘTRZNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 LITERATURA 1. To się czyta dzisiaj!- modni pisarze, modne książki. Omów na wybranych 2. Jak żyć? Omów recepty na dobre życie na przykładzie wybranych utworów 3. Parabola i jej rola w literaturze. Omów na 4. Literatura jako skarbiec tradycji i zwyczajów. Omów na wybranych przykładach z literatury polskiej. 5. Tradycja biblijna we współczesnej poezji. Na wybranych przykładach określ funkcję odniesień biblijnych. 6. Rola poety i poezji. Przedstaw obecność tematu w literaturze dwóch wybranych epok 7. Przedstaw na wybranych przykładach sposoby wykorzystania motywu tyrtejskiego w literaturze różnych epok. 8. Prawda historyczna a fikcja literacka. Rozwiń temat na przykładzie wybranych utworów. 9. Turpistyczny obraz świata w literaturze epok minionych i współczesnej. Porównaj, odwołując się do wybranych utworów. 10. Pamiętniki literackie i motywy autobiograficzne jako zapis doświadczeń osobistych i źródło wiedzy o epoce. Przedstaw na 11. Mimezis i kreacjonizm jako dwie koncepcje pisarstwa schyłku XIX i XX wieku. 10. Motyw zamku i jego funkcje. Omów na 11. Wpływ filozofii na literaturę epoki. Omów w oparciu o wybrane przykłady. 12. Motyw everymana w literaturze polskiej i obcej. Porównaj kreacje wybranych bohaterów. 13. Motyw lotu w literaturze romantycznej i współczesnej. Omów różne jego wersje w wybranych utworach. 14. Bohater literacki i jego lektury. Przeanalizuj i oceń rolę lektur w kształtowaniu charakterów postaci 15. Kultura sarmacka i jej kontynuacje w literaturze późniejszych epok. Zinterpretuj zagadnienie, przywołując utwory z dwóch wybranych epok. 17. Konwencja oniryczna w kreowaniu świata przedstawionego w różnych epokach. Zanalizuj wybrane przykłady. 18.Tytuł, motto, dedykacja jako klucze do interpretacji dzieła. Omów i zinterpretuj wybrane przykłady. 19. Omów funkcje aluzji literackich, odwołując się do wybranych przykładów. 20. Sąd nad narodem na przestrzeni wieków- zanalizuj wybrane utwory literackie. 21. Życie jako wędrówka. Omów problem na wybranych przykładach utworów literackich z różnych epok.
22. Analizując wybrane utwory literackie, przedstaw różne ujęcia tematu emigracji w literaturze polskiej XIX i XX wieku. 23. Poeci o swoim narodzie. Na wybranych przykładach omów różne sposoby docierania poetów do świadomości współczesnych im pokoleń. 24. Labirynt. Omów różne ujęcia motywu w literaturze europejskiej. 25. Okiem reportera- obraz współczesnego świata w polskich reportażach. Omów temat na podstawie wybranych utworów. 26. Motywy Horacjańskie w literaturze nowożytnej. Omów na wybranych 27. Przedstaw funkcje motywu modlitwy na wybranych przykładach 28. Zaprezentuj kategorię ironii oraz wskaż jej funkcje na wybranych przykładach 29. Przedstaw wpływ baśni i legend na literaturę, analizując wybrane utwory. 30. Rola kostiumu historycznego w utworze literackim. Omów zagadnienie na 31. Rola literatury pięknej w popularyzowaniu myśli filozoficznej. Zanalizuj zagadnienie, odwołując się do przykładów z różnych epok. 32. Omów funkcję wybranych literackich obrazów podróżowania. 33. Zabawa, biesiada, żart- zanalizuj różne literackie formy poszukiwania wspólnoty w kulturze. 34. Różne wizerunki zdrajcy- omów na wybranych przykładach literackich z różnych epok. 35. Zanalizuj różnorodne ujęcia motywu utopii w wybranych utworach 36. Pejzaż jako motyw literacki. Omów jego funkcjonowanie w twórczości pisarzy różnych epok. 37. Różne kreacje narratora i ukształtowania narracji w epice- dokonaj analizy na 38. Kontrast jako zasada kompozycji w utworach Omów jego przykłady i funkcje na podstawie wybranych dzieł. 39. Wizerunek polskiego emigranta- zanalizuj na podstawie wybranych utworów literatury XIX i XX wieku. 40. Młodość jako temat i jako problem w literaturze XIX i XX wieku. Omów na 41. Kulinaria w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach 42. Omów różne sposoby nawiązania do Biblii we współczesnej literaturze europejskiej. 43. Literatura XX wieku wobec totalitaryzmu. Omów problem na podstawie wybranych tekstów. 44. Literatura w służbie ideologii. Zilustruj zjawisko na przykładzie twórczości wybranych autorów. 45. Obrazy szkoły w literaturze. Omów wybrane dzieła z różnych epok. 46.Twórczość Jana Kochanowskiego w tradycji literackiej późniejszych epok. Zanalizuj temat na przykładzie wybranych utworów. 47. Obecność gatunków biblijnych w literaturze. Udowodnij, analizując wybrane przykłady z różnych epok. 48. Omów różne sposoby wykorzystania kategorii czasu i przestrzeni w utworach dramatycznych różnych epok.
49. Omów różne funkcje symboliki wody w literaturze, odwołując się do wybranych przykładów. 50. Motyw winy i ekspiacji. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów 51. Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w wybranych utworach Przeanalizuj sposoby i funkcje tworzenia takiego obrazu. 52. Sobowtór. Na wybranych przykładach omów funkcjonowanie motywu w literaturze różnych epok. 53. Literackie wyprawy w głąb utraconego czasu. Omów funkcję retrospekcji w wybranych utworach. 54. Światy nieludzkie w prozie XX wieku- przedstaw sposoby ich kreacji, odwołując się do wybranych utworów. 55. Krajobraz jako motyw literacki przedstaw jego funkcjonowanie w twórczości pisarzy różnych epok. 56. Romantyzm i jego wpływ na twórców następnych epok. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z literatury. 57. Topos exegi monumentum w twórczości poetów różnych epok. Odwołaj się do wybranych przykładów. 58. Bajka- ewolucja gatunku od starożytności do współczesności. Omów na 59. Bohaterowie literaccy w poszukiwaniu trwałych wartości etycznych. Zinterpretuj temat, odwołując się do wybranych przykładów z literatury XX wieku. 60. Na wybranych przykładach literackich zanalizuj sposoby i cel wykorzystania groteski. 61. Wpływ pieniądza na życie bohaterów. Omów na wybranych przykładach 62. Hymny- ich problematyka i funkcja. Omów, odwołując się do wybranych przykładów. 63. Przedstaw obraz rodziny mieszczańskiej, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok. 64. Inspiracje ludowe w tekstach Na wybranych przykładach omów sposoby ich funkcjonowania. 65. Deszcz w literaturze- omów ujęcia motywu w utworach z różnych epok. 66. Motyw rodzimej rzeki ( na przykład Wisły, Niemna) w literaturze polskiej. Prześledź różne sposoby prezentacji tego elementu krajobrazu i jego funkcje w utworze, wykorzystując wybrane teksty epickie lub liryczne. 67.Twórczość literacka Jana Pawła II. Omów problemy współczesnego świata i sposoby ich ukazywania w wybranych dziełach poetyckich, epickich i dramatycznych Ojca Świętego. 68. Odwołując się do wybranych utworów, omów różne funkcje motywu wesela w literaturze polskiej. 69. W jakim celu artysta sięga po motyw snu? Rozważ to zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów 70. Czy każdy utwór literacki można nazwać uniwersalnym? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do wybranych utworów. 71. Obraz małej ojczyzny w literaturze XIX i XX wieku- rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów. 72. Omów funkcję motywu muzyki i śpiewu w wybranych utworach
73. Omów różne sposoby funkcjonowania motywu balu w wybranych utworach 74. Omów wybrane romantyczne i modernistyczne koncepcje poety. Odwołaj się do konkretnych utworów 75. Dworzanin w literaturze. Scharakteryzuj wybrane sylwetki na tle kultury epoki. 76. Motywy franciszkańskie w literaturze polskiej. Omów ich funkcje w wybranych przykładach z różnych epok. 77. Motyw Itaki i powrotu w rodzinne strony w literaturze. Omów na wybranych 78. Artysta- bohater literacki. Omów zagadnienie na 79. Pamięć- różne sposoby funkcjonowania motywu w literaturze europejskiej. Odwołaj się do przykładów 80. Dramaty Szekspira jako źródło inspiracji dla literatury różnych epok. Omów na 81. Postać przewodnika w literaturze- przedstaw i porównaj wybranych bohaterów- przewodników. 82. Utwory awangardowe wobec tradycji. Omów zagadnienie, powołując się na wybrane powieści i dramaty. 83. Kobieta współczesna wobec swojej prababki. Na podstawie przykładów z literatury i publicystyki omów wpływ kobiet na kształtowanie różnych dziedzin życia w epokach dawnych i współcześnie. 84. Literatura o mędrcach i mądrości. Przedstaw sposób postrzegania motywu w wybranych utworach 85. Indywidualizm i odmienność. Omów te postawy, odwołując się do wybranych bohaterów 86. Motywy profetyczne w literaturze. Omów na 87. Powstanie listopadowe w literaturze. Omów na 88. Dwór ziemiański- omów różne sposoby jego kreowania w wybranych utworach 89. Portret mężczyzny w literaturze. Omów na 90. Zaprezentuj walory twórczości polskich laureatów Nagrody Nobla. 91. Przedstaw polskie utwory, które Twoim zdaniem, zasługują na miano arcydzieła. Umotywuj swój wybór. 92. Biografia jako klucz do odczytania twórczości autora. Omów zagadnienie na
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Konwencja realistyczna w literaturze i malarstwie II połowy XIX wieku. Omów na 2. Motyw ofiary w literaturze i sztuce. Omów na przykładzie wybranych tekstów kultury. 3. Różne funkcje motywu ruin w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych 4. Historie mitologiczne inspiracją dla literatury i sztuki nowożytnej. Omów na 5. Motyw vanitas w Biblii i sztuce późniejszych epok. Rozważ zagadnienie na 6. Impresjonistyczne pejzaże w malarstwie i poezji młodopolskiej. Porównaj wybrane teksty kultury. 7. Nawróceni grzesznicy- przedstaw wybrane portrety literackie i malarskie. 8. Artystyczne interpretacje historii. Porównaj wybrane teksty kultury. 9. Życie codzienne jako źródło inspiracji dla twórców. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 10. Motyw metamorfozy w literaturze u malarstwie różnych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 11. Funkcje alegorii w literaturze i sztuce. Rozważ temat, odwołując się do wybranych dzieł. 12. Fascynacja Orientem w literaturze, malarstwie i muzyce. Omów temat, odwołując się do wybranych dzieł. 13. Literackie i malarskie portrety zdrajców. Scharakteryzuj i porównaj wybrane postacie. 14. Literackie i malarskie sposoby wyrażania uczuć. Przedstaw na wybranych 15. Symbolika róży. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady z literatury i sztuki różnych epok. 16. Motyw wiosny i sposoby jego ujęcia w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 17. Interpretacje i reinterpretacje obrazów i rzeźb w utworach 18. Symbolika stroju w różnych tekstach kultury. Omów na wybranych 19. Polscy harcerze w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach sposoby ich kreacji. 20. Przedstaw różne ujęcia motywu sądu w wybranych dziełach literackich, malarskich i filmowych. 21. Wizerunki męczeństwa w literaturze i sztuce wybranych epok. Porównaj wybrane przykłady. 22. Różne kreacje człowieka obłąkanego. Przedstaw na podstawie różnych tekstów kultury. 23. Zanalizuj funkcję motywu lata w wybranych tekstach kultury. 24. Omów funkcjonowanie motywu nocy i wieczoru w literaturze i innych tekstach kultury. 25. Motyw morza. Omów różne ujęcia w literaturze, malarstwie, filmie. 26. Motyw gór. Omów różne jego funkcjonowanie w wybranych tekstach kultury. 27. Motyw Kresów. Omów jego wykorzystanie w literaturze i innych dziedzinach sztuki oraz znaczenie dla kultury polskiej.
28. Motywy muzyczne w innych tekstach kultury. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literackich i malarskich. 29. Motyw sławy artysty. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych utworów literackich i filmowych. 30. Funkcje brzydoty w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przeanalizuj wybrane dzieła. 31. Różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach (malarstwie, filmie). Dokonaj analizy porównawczej dzieł. 32. Powrót- omów funkcjonowanie motywu w literaturze, malarstwie i filmie. 33. Różne sposoby wyrażania żalu w europejskiej kulturze funeralnej. Zanalizuj na wybranych przykładach literackich i muzycznych. 34. Współczesne wersje motywu Madonny w literaturze i sztuce współczesnej. Zanalizuj na 35. Internet a tradycja literacka- walka czy koegzystencja? Omów na wybranych przykładach wpływ Internetu na kierunki rozwoju literatury lub/i tekstów pseudo 36. Uczta weselna jako miejsce spotkania różnych kultur. Omów na przykładach dzieł literackich i filmowych. 37. Mężczyzna w kulturze- jego wizerunki literackie i malarskie. Omów wybrane przykłady. 38. Różne wizerunki inteligenta w literaturze, filmie, teatrze. Omów na 39. Relacje matki i córki. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literackich i filmowych. 40. Kabaret jako forma komentowania rzeczywistości. Omów na podstawie analizy przedstawień wybranego kabaretu. 41. Różne sposoby demaskowania totalitaryzmów w literaturze i innych tekstach kultury. Omów zagadnienie na podstawie analizy wybranych dzieł. 42. Relacje rodzeństwa. Omów zagadnienie, odwołując się do literatury i filmu. 43. Omów obyczaje weselne na przełomie różnych epok, odwołując się do literatury i filmu. 44. Moda odzwierciedleniem ducha epoki. Analizując wybrane teksty kultury z dwóch epok, porównaj sposoby kreowania wzorów mody. 45. Obraz małżeństwa. Omów wybrane literackie i malarskie wizerunki par małżeńskich. 46. Omów sposoby ujęcia motywu lotu Ikara w wybranych tekstach kultury. 47. Omów funkcje motywu zachodu słońca w wybranych tekstach kultury. 48. Postaci śmierci w tekstach literackich i ikonograficznych różnych epok. Zaprezentuj jej wybrane przedstawienia. 49. Motyw lustra w literaturze i sztuce- omów wybrane przykłady literackie i malarskie. 50. Omów przedstawienia Fortuny w wybranych dziełach literackich i malarskich. 51. Alegorie ojczyzny w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych 52. Omów funkcjonowanie motywu labiryntu w sztuce europejskiej, odwołując się do tekstów kultury z różnych epok. 53. Wizerunek Boga w tekstach kultury. Porównaj kreacje, analizując wybrane utwory.
54. Motyw ludyczny w literaturze i innych sztukach. Zilustruj zagadnienie odpowiednimi tekstami kultury. 55. Impresjonistyczne przedstawienie świata. Odwołaj się do przykładów w malarstwie i literaturze europejskiej. 56. Bohater historyczny- jego literackie i plastyczne ujęcie a prawda historyczna. Rozważ problem na wybranych tekstach kultury. 57. Sylwetka kaznodziei w wybranych dziełach literackich i malarskich. Omów różne sposoby przedstawienia postaci. 58. Omów różne wizje nieba w wybranych tekstach kultury. 59. Różne ujęcia motywu macierzyństwa w literaturze i malarstwie. Przedstaw na 60. Miłość i śmierć (Eros i Tanatos)- zanalizuj sposób wykorzystania motywu w literaturze i tekstach pozaliterackich 61. Harmonia, ekspresja, kryterium prawdy- różne kanony piękna w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów dzieł z różnych epok. 62. Bohaterowie antyku i ich dzieje w literaturze i sztuce późniejszych epok. Omów zagadnienie na 63. Wizje średniowiecza w kulturze współczesnej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł. 64. Mit Sybiru w polskiej literaturze i malarstwie. Omów na wybranych 65. Praca- jej rola i sposób ukazywania w wybranych tekstach kultury XIX i XX wieku. 66. Motyw spaceru- omów różne jego ujęcia w tekstach kultury z różnych epok. 67. Motyw Golgoty w literaturze i sztuce- omów najciekawsze, Twoim zdaniem, dzieła. 68. Duchy, zjawy, upiory, wampiry- omów sposoby przedstawiania w wybranych tekstach kultury. 69. Problemy młodzieży w literaturze i filmie. Omów na 70. W jaki sposób literatura, film, sztuka pokazują Wigilię Bożego Narodzenia? Omów, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 71. Motyw tańca w literaturze i sztuce. Omów na 72. Różne oblicza ludu- omów wybrane dzieła literackie i malarskie. 73. Wolność tematem dzieł literackich i malarskich- omów wybrane przykłady. 74. Kariera jako temat literacki i filmowy. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych utworów. 75. Różne wizerunki szatana w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach z różnych epok. 76. Samotność- omów realizacje tego motywu w literaturze i sztuce XX wieku.
JĘZYK 1. Wpływ literatury na współczesną frazeologię polska. Omów na 2. Literackie sposoby wykorzystywania dialektu. Scharakteryzuj i oceń zjawisko na 3. Sztuka przekonywania a manipulacja językowa. Porównaj sposoby wykorzystania środków językowych na przykładzie wybranych tekstów. 4. Funkcja impresywna języka i sposoby jej wykorzystania w tekstach publicystycznych, reklamowych. Omów na 5. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach Twojego pokolenia i pokolenia romantyków. Zanalizuj i omów wybrane przykłady 6. Funkcje neologizmów w poezji. Omów na dowolnie wybranych przykładach z twórczości polskich poetów różnych epok. 7. Sztuka przemawiania. Rozwiń temat, opierając się o wybrane teksty z różnych epok. 8. Język mówiony jako tworzywo literatury, np. w twórczości Bolesława Prusa, Juliana Tuwima, Mirona Białoszewskiego. Zanalizuj wybrane utwory. 9. Różne typy stylizacji językowej i ich funkcje. Zanalizuj zagadnienie na przykładzie literatury współczesnej. 10. Omów zjawisko archaizacji i jej funkcję, odwołując się do utworów literackich z różnych epok. 11. Eksperymenty językowe w poezji lingwistycznej. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory polskich futurystów i Mirona Białoszewskiego. 12. Język pisarza jako przykład wzoru starannej polszczyzny. Omów, odwołując się do twórczości wybranych pisarzy. 13. Język sposobem charakteryzowania bohatera. Uzasadnij tezę na przykładzie wybranych postaci 14. Mowa zakochanych w epoce staropolskiej i dziś. Dokonaj analizy i porównania wybranych przykładów. 15. Komizm słowny. Przedstaw sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok. 16. Język współczesnej reklamy wobec normy językowej. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów reklam. 17. Specyfika języka bohaterów literatury science- fiction. Zanalizuj wybrane przykłady 18. Sztuka pisania listów. Omów przemiany zachodzące w tej formie wypowiedzi w zakresie stylu i środków językowych, odwołując się do tekstów z różnych epok. 19. Najpopularniejsze błędy języka publicystyki- zanalizuj i oceń zjawisko na podstawie przykładów z prasy, radia i telewizji. 20. Poeta w roli moralisty. Omów problem, odwołując się do wybranych tekstów. Zwróć uwagę na środki perswazji stosowane w liryce polskiej II połowy XX wieku i ich funkcję. 21. Językowe środki kształtowania wypowiedzi w literaturze współczesnej. Omów zagadnienie na 22. Twórcze wykorzystanie języka mówionego w literaturze- rozważ problem na
23. Etykieta językowa różnych czasów i środowisk. Zanalizuj wybrane przykłady. 24. Dokonaj analizy języka piosenek wybranego zespołu. Wyjaśnij zasadność doboru środków wyrazu. 25. Język internetowych grup dyskusyjnych- zubożenie czy wzbogacenie współczesnej polszczyzny? Dokonaj analizy tekstów i zaprezentuj swoje stanowisko w tej kwestii. 26. Mechanizmy tworzenia nagłówków prasowych. Zbadaj ich funkcje na 27. Na wybranych przykładach przeprowadź analizę języka tzw. listów do redakcji pism dla kobiet. Przedstaw i omów, jaki językowo- kulturowy obraz kobiety się z nich wyłania. 28. Nazwy sklepów i firm w Twoim mieście- omów je od strony słowotwórczej i znaczeniowej. 29. Zapożyczenia językowe. W oparciu o gromadzony materiał oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim i uzasadnij swoją ocenę. 30. Język i styl dzieła epickiego. Wskaż kierunki zmian, porównując tekst współczesny z utworem wcześniejszej epoki (na przykład pozytywizmu). 31. Funkcje, rodzaje i cechy stylizacji biblijnej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów 32. Sposoby wypowiedzi bohaterów Omów język wybranych postaci z uwzględnieniem cech ujawniających przynależność środowiskową. 33. Porównaj sposoby wykorzystania i funkcję gwary w wybranych utworach młodopolskich.