Lotnik PRODUKTY CHEMICZNE www.lotnik.com.pl KARTA CHARAKTERYSTYKI Data sporządzenia 31 grudnia 2003 Data aktualizacji 21 listopad 2005 1. Identyfikacja preparatu Identyfikacja producenta Nazwa preparatu Żel wytrawiający do czyszczenia spoin spawalniczych na stali nierdzewnej. Identyfikacja producenta Producent: LOTNIK Sp. z o.o. ul. Paderewskiego 8a 25-017 Kielce tel./fax. 041 / 362 62 62 Telefon alarmowy 0-502 420 622 2. Skład i informacja o składnikach Niebezpieczne składniki mieszaniny wraz z ich klasyfikacją Składnik nr CAS nr WE Nr indeksowy % wag. Symbol Zwroty R # kwas azotowy (V) 007-004-00-1 7697-37-2 231-714-2 55% 15-19 C 34 Kwas fluorowodorowy 009-003-00-1 7664-39-3 231-634-8 40% > 7 T+, C 26/27/28-35 kwaśny fluorek amonu 1341-49-7 215-676-4 009-009-00-4 6-9 C 22-34 # - określenie zwrotów rodzaju zagrożenia zestawiono w punkcie 16. 3. Identyfikacja zagrożeń Klasyfikacja i oznakowanie preparatu Produkt bardzo toksyczny i żrący. Działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. Powoduje oparzenia Produkt należy stosować wykazując maksymalną ostrożność i używając odpowiednich zabezpieczeń i środków ochrony indywidualnej. 4. Pierwsza pomoc Strona 1 z 9
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów wezwać natychmiast lekarza, pokazać kartę charakterystyki, opakowanie produktu lub etykietę. Instrukcje postępowania w zależności od drogi narażenia Wdychanie: do czasu przybycia lekarza wynieść poszkodowanego z miejsca narażenia na świeże powietrze, zapewnić spokój, okryć kocem. Nieprzytomnego ułożyć na boku oczyścić jamę ustną z przedmiotów stałych (protezy) i wydzieliny. Osobie nieprzytomnej nigdy nie podawać żadnych środków doustnie. Kontakt ze skórą: Kontakt z oczami: Połknięcie: Natychmiast zdjąć zanieczyszczoną odzież i obuwie. Zabrudzone partie skóry spłukać dużą ilością wody z mydłem. Zanieczyszczoną odzież uprać przed ponownym założeniem. Wymagana jest natychmiastowa opieka medyczna jeżeli wystąpiły uszkodzenia skóry (mogą powstać trudno gojące się rany). usunąć szkła kontaktowe. Natychmiast płukać oczy bieżącą wodą przez przynajmniej 15 minut, trzymając powieki szeroko rozwarte. W każdym przypadku kontaktu z oczami zgłosić się na konsultacje do okulisty. nie prowokować wymiotów, ponieważ istnieje ryzyko zachłyśnięcia się i przedostania się substancji do płuc. W przypadku osób przytomnych przepłukać jamę ustną dużą ilością wody, nie połykać. Nigdy nie podawać niczego doustnie osobie nieprzytomnej. Natychmiast wezwać lekarza i pokazać mu kartę charakterystyki, opakowanie lub etykietę. 5. Postępowanie w przypadku pożaru Zalecane środki gaśnicze Piana, proszki gaśnicze, dwutlenek węgla, rozproszone strumienie wody. Zbiorniki narażone na działanie wysokiej temperatury lub ognia chłodzić wodą z bezpiecznej odległości, jeżeli jest to możliwe usunąć je z miejsca zagrożenia. Pozostałości po pożarze i skażona woda gaśnicza muszą być utylizowane zgodnie z lokalnym urzędowymi przepisami Zabronione środki gaśnicze Zwarty, jednolity strumień wody. Niebezpieczne produkty rozkładu Tlenki azotu. Przy rozkładzie oparów kwasu fluorowodorowego zachodzi możliwość wybuchu, w związku z czym należy unikać kontaktu z gorącymi metalowymi powierzchniami oraz innymi źródłami zapłonu. Specjalistyczny sprzęt przeciwpożarowy Nakładać gazoszczelną odzież ochronną oraz aparaty oddechowe niezależne od powietrza z otoczenia. Należy oczyścić teren w pobliżu pożaru i zastosować środki uniemożliwiające rozprzestrzenianie się pożaru. Należy postępować zgodnie z miejscowym planem działania w sytuacjach niebezpiecznych. 6. Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska Indywidualne środki ostrożności Osoby nie posiadające odzieży ochronnej natychmiast ewakuować z miejsca narażenia. Usunąć wszystkie możliwe źródła zapłonu (ugasić ogień, ogłosić zakaz palenia), nie stosować narzędzi iskrzących. Strona 2 z 9
Podczas prac związanych z oczyszczaniem i dekontaminacją miejsc skażonych niniejszym środkiem należy korzystać z atestowanych masek ochronnych na twarz (wyposażonych w filtr przeciwko oparom organicznym/oparom kwasów). ŚRODEK ŻRĄCY. Podczas prac związanych z usuwaniem rozlanego płynu oraz jego unieszkodliwianiem należy koniecznie używać odzieży ochronnej, okularów ochronnych, rękawiczek z kauczuku butylowego odpornego na działanie środków chemicznych, gumowego fartucha lub odzieży wykonanej z kauczuku nitrylowego lub butylowego oraz gumowe buty ochronne. W przypadku narażenia na materiał w czasie uprzątania, NIEZWŁOCZNIE zdjąć zanieczyszczoną odzież i umyć ubrudzoną powierzchnię ciała wodą z mydłem. Dodatkowe informacje zawarte są w Rozdziale 4 (Pierwsza pomoc). Środki ostrożności w zakresie ochrony środowiska Zabezpieczyć przed wprowadzeniem preparatu do miejskiego systemu wodno-kanalizacyjnego oraz do wód powierzchniowych i gruntowych. W przypadku przedostania się produktu do środowiska zawiadomić odpowiednie władze. Metody oczyszczania Zanieczyszczenia usuwać za pomocą materiałów absorbujących takich jak: piasek, ziemia okrzemkową, kwaśne środki wiążące, uniwersalne środki wiążące, trociny. Zebrać mechanicznie do odpowiednio oznakowanych pojemników i przekazać uprawnionemu odbiorcy odpadów do dalszej utylizacji. Pomieszczenie dokładnie przewietrzyć. 7. Postępowanie z preparatem i jego magazynowanie Postępowanie z preparatem Nakładać odzież ochronną, rękawice i ochronę oczu (jeżeli istnieje możliwość pryśnięcia cieczy). Unikać wdychania par. Podczas stosowania preparatu nie jeść i nie pić. Myć ręce podczas przerw i po zakończonej pracy. Zanieczyszczoną odzież natychmiast zdjąć i uprać przed ponownym założeniem. Zastosować odpowiednią wentylację ogólną pomieszczenia oraz miejscową przy stanowisku pracy. Nie przenosić materiału w pobliżu żywności, paszy i wody do picia. Stosować prysznic lub kąpiel po zakończeniu pracy. Uwaga: puste pojemniki są niebezpieczne. Ponieważ opróżnione pojemniki zawierają resztki wyrobu należy zachować szczególną ostrożność. Magazynowanie Produkt przechowywać w oryginalnych, szczelnie zamkniętych pojemnikach w suchym i dobrze wentylowanym miejscu. Przechowywać z daleka od źródeł ciepła i bezpośredniego działania promieni słonecznych. Nie przechowywać razem z produktami alkalicznymi i substancjami łatwopalnymi. 8. Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej Najwyższe dopuszczalne stężenia substancji w środowisku pracy (najwyższe dopuszczalne stężenie w mg/m 3 w zależności od czasu narażenia w ciągu zmiany roboczej: NDS - najwyższe dopuszczalne stężenie, NDSCh - najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe, NDSP - najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe). Składnik nr CAS nr WE NDS NDSCh NDSP [mg/m 3 ] kwas azotowy (V) 7697-37-2 231-714-2 5 10 - fluorowodór 7664-39-3 231-634-8 0,5 2 - Strona 3 z 9
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 217, poz. 1833 z 2002r). PN-74/Z-04009/07 - Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości azotu i jego związków. Oznaczanie kwasu azotowego oraz sumy kwasu azotowego i tlenków azotu na stanowiskach pracy metodą kolorymetryczną z kwasem indofenolowym PN-74/Z-04093/01 - Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości fluoru i jego związków. Oznaczanie fluorowodoru i fluorków na stanowiskach pracy metodą kolorymetryczną cyrkonowoalizarynową PN-75/Z-04093/02 - Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości fluoru i jego związków. Oznaczanie fluorowodoru i fluorków na stanowiskach pracy metodą alizarynowo-lantanową PN-82/Z-04093/03 - Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości fluoru i jego związków. Oznaczanie fluorowodoru i fluorków na stanowiskach pracy metodą kolorymetryczną z zastosowaniem mikrodyfuzji Środki ochrony indywidualnej Ogólne: w miejscu pracy należy zadbać o miejsce do umycia ciała oraz do płukania oczu (prysznice bezpieczeństwa i fontanny do płukania oczu). Należy dbać o odpowiednie wietrzenie pomieszczeń. Wybór sprzętu ochronnego zależy od natężenia narażenia na produkt. Układu oddechowego: należy stosować osłonę dróg oddechowych w postaci maski lub półmaski z filtrem absorbującym opary organiczne. Jeżeli wielkość emisji ponad 10 krotnie przekroczy dopuszczalne stężenie lub w sytuacjach awaryjnych, należy stosować aparaty oddechowe niezależne od powietrza z otoczenia. Rąk: należy stosować odpowiednio dobrane rękawice kwasoodporne. Rękawice powinny być zdjęte i wymienione z chwilą zaobserwowania jakichkolwiek objawów pogorszenia ich jakości lub chemicznego przebicia. Rękawice należy spłukać i zdjąć po zakończeniu pracy z produktem. Należy stosować fartuchy z materiałów odpornych chemicznie oraz buty ochronne. Oczu i twarzy: stosować szczelnie przylegające okulary ochronne typu gogle lub osłonę całej twarzy. Skóry: stosować odzież ochronną (fartuch, kombinezon) odporną na rozpuszczalniki. 9. Właściwości fizykochemiczne Postać fizyczna Stan skupienia: żel Barwa: bezbarwny Zapach: charakterystyczny, drażniący ph ok.1 Charakterystyczne temperatury Wrzenia: > 100 C Topnienia: Nie oznaczono. Punkt zapłonu: Nie oznaczono. Strona 4 z 9
Temperatura zapłonu: Nie oznaczono. Samozapłonu: produkt nie ulega samozapłonowi Granice wybuchowości Górna: Nie oznaczono. Dolna: Nie oznaczono. Właściwości utleniające Nie oznaczono. Prężność par Nie dotyczy. Gęstość 1,3 kg/m 3 (w 20 C) Rozpuszczalność W wodzie: całkowita 10. Stabilność i reaktywność Warunki, których należy unikać Brak, jeżeli produkt jest stosowany i przechowywany zgodnie z zaleceniami. Przechowywać z daleka od źródeł wysokiej temperatury i bezpośredniego działania promieni słonecznych. Materiały, których należy unikać Produkty łatwopalne, substancje alkaliczne (silna reakcja egzotermiczna), metale inne niż te, do których produkt jest przeznaczony. Niebezpieczne produkty rozkładu Brak, przy odpowiednim przechowywaniu i postępowaniu. Produkt ulega rozkładowi w temperaturze wrzenia wówczas mogą wydzielać się tlenki azotu, fluorowodór gazowy, gazy nitrozowe. 11. Informacje toksykologiczne Skutki zdrowotne narażenia ostrego Brak danych eksperymentalnych dla produktu. Skutki zdrowotne narażenia długotrwałego Wdychanie: długotrwałe lub często powtarzające się narażenie może spowodować chroniczne zapalenie oskrzeli lub płuc, pobudzenie nerwowe i bóle mięśni. Wdychanie: Kontakt ze skórą: Skutki zdrowotne narażenia miejscowego opary mogą powodować silne podrażnienie dróg oddechowych, kaszel, ból gardła chrypę, bezdech. Objawy te mogą utrzymywać się nawet przez wiele godzin po ustaniu narażenia może powodować silne podrażnienie lub poparzenie skóry, zaczerwienienie, pieczenie. Strona 5 z 9
Kontakt z oczami: Połknięcie: powoduje silne podrażnienie, zaczerwienienie, łzawienie, pieczenie oczu. W ostrych przypadkach może powodować poparzenie gałki ocznej, uszkodzenie rogówki i utratę wzroku. powoduje silne podrażnienie lub poparzenie jamy ustnej, przełyku i przewodu pokarmowego, mogące prowadzić do krwawień z przewodu pokarmowego i jego perforacji. Spożycie produktu stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. 12. Informacje ekologiczne Wpływ preparatu na środowisko Brak danych eksperymentalnych da produktu. Ekotoksyczność Produkt toksyczny i żrący - nie dopuścić do przedostania się preparatu do systemu kanalizacyjnego, wód powierzchniowych lub gleby. 13. Postępowanie z odpadami Usuwanie nadwyżki lub odpadu Odpady lub resztki produktu przekazać do uprawnionego odbiorcy odpadów niebezpiecznych. Nie usuwać razem z odpadami gospodarczymi, nie wylewać do kanalizacji. Można poddać spalaniu jako odpad specjalny, w specjalnie przystosowanych do tego celu instalacjach. Kod odpadu: 11 01 Odpady z obróbki i powlekania metali oraz innych materiałów 11 01 05 Kwasy trawiące Usuwanie opakowań po preparacie Dokładnie opróżnione opakowania należy przekazać do uprawnionego odbiorcy odpadów. Opakowania z pozostałościami produktu muszą być utylizowane tak jak produkt. W przypadku opakowań po produktach zawierających składniki szkodliwe konieczne jest ich odpowiednie oczyszczenie (np. wypłukanie, neutralizacja, doprowadzenie do stwardnienia produktu, wysypanie go z pojemnika itp.). 14. Informacje o transporcie Klasyfikacja i oznakowanie Transport lądowy (RID/ADR): nazwa: MATERIAŁ ŻRĄCY CIEKŁY, TRUJĄCY, I.N.O. (zawiera kwas azotowy (V), fluorowodór) nr UN: 2922 klasa: 8 kod klasyfikacyjny: CT1 grupa pakowania: II etykieta: 8+6.1 ilości ograniczone: LQ22 Kategoria transportowa: 2 Numer rozpoznawczy zagrożenia: 86 Strona 6 z 9
Transport lotniczy (ICAO/IATA): nazwa: MATERIAŁ ŻRĄCY CIEKŁY, TRUJĄCY, I.N.O. (zawiera kwas azotowy (V), fluorowodór) nr UN: 2922 etykieta: 8+6.1 klasa: 8 grupa pakowania: II Transport morski (IMDG/IMO): nazwa: MATERIAŁ ŻRĄCY CIEKŁY, TRUJĄCY, I.N.O. (zawiera kwas azotowy (V), fluorowodór) nr UN: 2922 etykieta: 8+6.1 klasa: 8 grupa pakowania: II zanieczyszczenie morza: tak 15. Informacje dotyczące przepisów prawnych Oznakowanie opakowań (etykieta): Produkt zawiera Kwas T+ Product bardzo toksyczny Produkt Żrący Składniki niebezpieczne: kwas azotowy (V) fluorowodór - zwroty zagrożenia: R 26/27/28 działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu; R 34 powoduje oparzenia. - zwroty bezpieczeństwa S 1/2 przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi; S 7/9 przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty w miejscu dobrze wentylowanym; S 23 nie wdychać dymu/pary; S 26 zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza; S 36/37/39 nosić odpowiednią dzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy; Strona 7 z 9
Inne napisy: Brak. S 45 w przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza jeżeli to możliwe, pokaż etykietę. Przepisy prawne, na podstawie których została sporządzona niniejsza karta charakterystyki: - Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. Nr 11, poz.84, Dz.U. Nr 100, poz. 1085, Dz.U. Nr 123, poz. 1350, Dz.U. Nr 125, poz. 1367 z 2001 r., Dz.U. Nr 135, poz. 1145 z 2002 r., Dz.U. Nr 142, poz. 1187 z 2002 r., Dz.U. Nr 189, poz. 1852 z 2003 r., Dz.U. Nr 11, poz. 94 z 2004r., Dz.U. Nr 96, poz. 959 z 2004r., Dz.U. Nr 121, poz. 1263 z 2004r.) - Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171 z dnia 3 września 2002 r., Dz. U. Nr 2, poz. 8 z 2005r.); - Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z dnia 2 października 2003r., Dz. U. Nr 243, poz. 2440 z 2004r.); - Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z dnia 6 października 2003 r., Dz. U. Nr 260, poz. 2595 z 2004r.); - Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz. U. Nr 201, poz. 1674 ) - Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania zaopatruje się w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 128, poz. 1348 z 2994 r.) - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 217, poz. 1833 z 2002r) - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. nr 62, poz. 628 z 2001 r. i Dz.U. Nr 100, poz. 1085 z 2001 r.) - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206); - Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671 z dnia 28 listopada 2002 r.). - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10.09.1996 roku w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom, Dz. U. nr 114 z 1996 roku poz.545. - Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30.05.1996 roku w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy, Dz. U. nr 69 z 1996 roku poz.332. 16. Inne informacje Niniejsza karta charakterystyki została sporządzona na podstawie danych uzyskanych od producenta) i uaktualniona zgodnie z najnowszymi przepisami w p.1, p.2, p.3, p. 8, p.11, p.12, p.13, p.14, p.15, p.16. Zastępuje wersję z dnia 31 grudnia 2004r. Strona 8 z 9
Produkt ten powinien być stosowany i używany zgodnie z dobrą praktyką w przemyśle i według oficjalnych przepisów. Ze względu na znaczny zakres stężeń podanych w punkcie 2 niniejszej karty charakterystyki dla poszczególnych składników, przekraczający dopuszczalne odchylenia podane w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych, klasyfikację przeprowadzono przy przyjęciu maksymalnych zawartości poszczególnych składników niebezpiecznych. Informacje zawarte w tej karcie zgodne są z aktualnym stanem wiedzy i mają na celu opisanie produktu z punktu widzenia wymagań bezpieczeństwa. Nie stanowią one gwarancji, co do specyficznych właściwości tego produktu. Zwracamy uwagę użytkownika na możliwość wystąpienia ryzyka przy stosowaniu produktu do innych celów niż ten, do którego jest przeznaczony. Na użytkowniku ciąży wyłączna odpowiedzialność za stosowanie wszystkich środków ostrożności koniecznych przy używaniu tego produktu. Zgodnie z wymogami przepisów Art. 23 Ustawy z dnia 11 stycznia 2001 o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. nr 11, poz. 84 z późniejszymi zmianami) wprowadzenie substancji do obrotu rynkowego na terytorium Rzeczypospolitej wymaga poinformowania Inspektora do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych. Zwroty zagrożenia: R 8 kontakt z materiałami zapalnymi może spowodować pożar R 25 działa toksycznie po połknięciu R 26/27/28 działa bardzo toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu R 34 powoduje oparzenia R 35 powoduje poważne oparzenia Strona 9 z 9