Szkolny Program Profilaktyki Szkoła Podstawowa nr 5 im. gen. Wł. Sikorskiego w Łukowie 1
Podstawy prawne budowania Szkolnego Programu Profilaktyki Szkolny Program Profilaktyki powstał zgodnie z zasadami i zadaniami zawartymi w : Statucie Szkoły, Szkolnym Programie Wychowawczym oraz zasadami zawartymi w: 1. Rozporządzeniu MEN z dnia 30 listopada 2006 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, 2. Rozporządzeniu MEN z dnia 31 stycznia 2003 w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem, 3. Rozporządzeniu MEN z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, 4. Podstawie programowej 5. Konstytucji RP, 6. Ustawie z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty, z późniejszymi zmianami z 21 stycznia, 18 lutego 2000r.i 23 sierpnia 2001r., 7. Ustawie z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomani, 8. Ustawie z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, nowelizacja z dnia 12 września 1996r. 9. Ustawie z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego, 10. Ustawie z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami 2
używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, 11. Ustawie z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, Konwencji Praw Dziecka przyjętej przez Polskę w styczniu 1991 roku. Szkolny Program Profilaktyki uwzględnia treści kształcenia dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska szkolnego i lokalnego. Jest on zintegrowany ze Statutem Szkoły i Programem Wychowawczym. Adresatami Szkolnego Programu Profilaktyki są uczniowie, ich rodzice oraz wszyscy nauczyciele. Program profilaktyczny to działania psychoedukacyjne podejmowane według określonego scenariusza, których celem jest zapobieganie zachowaniom ryzykownym uczniów i szkodom wynikającym z problemów w ich otoczeniu oraz umacnianie tych zasobów i predyspozycji, które będą działać chroniąco na jednostkę. Do najpoważniejszych zachowań ryzykownych zalicza się: -palenie tytoniu, używanie alkoholu -wagary -ucieczki z domu, -zachowania agresywne i przestępcze, -uczestnictwo w problemowych grupach rówieśniczych, -wulgaryzmy i brak kultury osobistej, -wcześnie rozpoczynające się niepowodzenia szkolne 3
Istnieją jednak również takie czynniki i zachowania, które mogą je hamować. Czynniki chroniące to cechy, sytuacje i warunki zwiększające odporność na działanie czynników ryzyka. Są to m.in.: -poczucie przynależności do rodziny, silna więź rodzinna, -zainteresowanie własnym rozwojem i nauką, - znajomość norm moralnych, - kompetencje społeczne, umiejętności komunikacyjne, - pasje, -zaangażowanie w rozwój duchowy, życie religijne, -szacunek do tradycji i kultury, -poczucie przynależności do grupy rówieśniczej. Cel główny SPP: bezpieczeństwo ucznia jako uniwersalna wartość umożliwiająca rozwój we wszystkich sferach życia. Cele szczegółowe: 1. rozpoznawanie i przezwyciężanie trudności w nauce oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym 2. otoczenie opieką i wsparciem wszystkich uczniów, zwłaszcza znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej oraz zagrożonych marginalizacją, 3. rozwijanie umiejętności życiowych ułatwiających funkcjonowanie w grupie społecznej, 4. kształtowanie w uczniach poczucia własnej wartości oraz motywowanie do podejmowania w środowisku szkolnym różnych form aktywności zaspokajających ich potrzeby psychiczne, fizyczne, emocjonalne, społeczne i duchowe, 4
5. kształtowanie umiejętności komunikowania się, 6. rozwijanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach 7. uczenie radzenia sobie w sytuacjach stresogennych, 8. zapewnienie uczniom poczucia bezpieczeństwa podczas wszystkich form zajęć 9. realizowanych w szkole oraz w relacjach rówieśniczych, 10. wskazywanie zdrowego stylu życia 11. uświadomienie konsekwencji stosowania różnych form używek (alkohol, papierosy, narkotyki, środki psychoaktywne), 12. wspieranie rodziców w kształtowaniu ważnych umiejętności wychowawczych oraz informowanie ich o sposobach zapobiegania uzależnieniom, 13. integrowanie środowiska szkolnego i rodzinnego uczniów w celu budowania wzajemnego zaufania. Ewaluacja Programu Ocena efektów realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki dokonywana będzie na bieżąco poprzez analizę zapisów w dziennikach i innych dokumentach szkolnych, analizę wytworów pracy uczniów, rozmowy z uczniami i ich rodzicami, obserwację uczniów w sytuacjach zadaniowych, kontrole postępów ucznia w przezwyciężaniu trudności edukacyjnych oraz w trakcie posiedzeń Rady Pedagogicznej- podsumowujących pracę w pierwszym i drugim półroczu roku szkolnego. 5
Zasoby Szkoły: 1. Kadra Wszyscy zatrudnieni w Szkole nauczyciele posiadają wykształcenie wyższe oraz przygotowanie pedagogiczne, dodatkowo wielu z nich ma ukończone studia podyplomowe, kursy kwalifikacyjne i doskonalące. Nauczyciele tworzą zespoły samokształceniowe. Szkoła zatrudnia pedagoga i psychologa, logopedę. 2. Baza lokalowa -sale lekcyjne, -sale lekcyjne z tablicami interaktywnymi -sala gimnastyczna, -sala gimnastyki korekcyjnej, -świetlica szkolna, -sala komputerowa, -biblioteka wyposażona w komputery z dostępem do Internetu -kuchnia i stołówka szkolna, -boisko szkolne i boisko środowiskowe, -gabinet pedagoga i psychologa szkolnego,logopedy, -gabinet pielęgniarski. 6
Obszar: Przeciwdziałania niepowodzeniom szkolnym Cel : Pomoc dziecku w przezwyciężaniu trudności i umożliwianie mu prawidłowego funkcjonowania w zespole klasowym oraz osiągania pozytywnych wyników szkolnych Zadania 1. Diagnozowanie możliwości uczniów oraz przyczyn niepowodzeń szkolnych. 2. Wspomaganie ucznia w celu przezwyciężenia trudności edukacyjnych Sposoby realizacji Ocena wiedzy i umiejętności ucznia Konsultacje z rodzicami Obserwacja uczniów Zajęcia wyrównawcze Zajęcia korekcyjnokompensacyjne Zajęcia w ramach godzin karcianych Kółka zainteresowań Współpraca z rodzicami Praca w oparciu o zalecenia PPP Osoba odpowiedzialna pedagog, psycholog pedagog, psycholog, nauczyciel uczący Ewaluacja Rozmowy z uczniem, ankiety, zapisy w dziennikach lekcyjnych Bieżące sprawdzanie wyników pracy, analiza trudności i postępów, informacje zwrotne od rodziców i nauczycieli uczących 3. Tworzenie warunków do rozwijania i zaspokajania potrzeb 4. Współpraca z logopedą, pedagogiem, psychologiem szkolnym. Kółka zainteresowań Współpraca z rodzicami Przeprowadzenie diagnozy występujących trudności w nauce Spotkania indywidualne z uczniami, rodzicami nauczyciel uczący Nauczyciele, pedagog, psycholog, logopeda Dokumentacja szkolna Obserwacja, zapisy w dziennikach Pomoc nauczycielowi w pracy z dzieckiem 5. Współpraca z domem rodzinnym ucznia Konsultacje z rodzicami, Udzielanie wskazówek do pracy z dzieckiem w domu, Wychowawca, nauczyciele, pedagog, psycholog Rozmowy z uczniem Rozmowy z rodzicami Udzielanie wskazówek 7
6. Style uczenia- co pomaga, a co przeszkadza w nauce do pracy samokształceniowej Ćwiczenia z podstawowych technik przyswajania i utrwalania wiedzy i umiejętności Nauczyciele przedmiotowi, pedagog Zapisy w dziennikach, rozmowy z uczniami Obszar: Nabywanie przez uczniów kompetencji społecznych Cel : Planowanie i realizacja działań mających na celu wdrażanie uczniów do funkcjonowania w życiu społecznym klasy, szkoły i środowiska lokalnego Zadania 1. Zapoznanie uczniów z prawami i obowiązkami ucznia i dziecka Sposoby realizacji Zapoznanie uczniów z regulaminem szkolnym, prawa i obowiązki. Osoba odpowiedzialna Wychowawcy klas Ewaluacja Regulaminy szkolne, Kodeks klasowy, scenariusze zajęć, dyplomy Tworzenie kodeksu klasowego, Wybory do samorządu klasowego i szkolnego. 2. Angażowanie Gazetki klasowe, konkursy. Apele i uroczystości uczniów w szkole, organizowanie imprez kulturalnych w szkole Dyskoteki szkolne 3. Rozwijanie empatii Zbiórki, przygotowywanie paczek dla dzieci z rodzin w trudnej sytuacji Udział w koncertach i kwestach, praca w zespołach pomocy koleżeńskiej. Ćwiczenia w rozpoznawaniu i nazywaniu uczuć. Uświadomienie rodzicom mechanizmów modelowania. Uczniowie pod opieką opiekuna SU i wychowawców Opiekun SU, nauczyciele pedagog, psycholog Sprawozdanie z działalności SU. Zapisy w dziennikach lekcyjnych Sprawozdania, zdjęcia, strona internetowa szkoły 4. Rozwijanie Zajęcia warsztatowe, Wychowawcy, Rozmowy z 8
umiejętności komunikowania się 5. Nauka Praca w grupach w czasie lekcji (umożliwienie uczniom wejścia w różne role) Zajęcia warsztatowe, nauczyciele, pedagog, psycholog Pedagog, psycholog, uczniami, zapisy w dziennikach Obserwacja uczniów, rozwiązywania konfliktów 6. Integracja zespołów klasowych i społeczności szkolnej Pogadanki tematyczne Organizowanie imprez klasowych, wycieczek i imprez szkolnych nauczyciele Nauczyciele, wychowawcy, pedagog, rozmowy z uczniami i rodzicami Obserwacja uczniów, rozmowy z uczniami i rodzicami, ankiety Zajęcia warsztatowe 7. Nauka szacunku dla innych ludzi oraz odmienności. 8. Wprowadzanie uczniów w świat wartości Akcje charytatywne, zajęcia warsztatowe, godziny wychowawcze Pomaganie potrzebującym. Podtrzymywanie lokalnych tradycji i zwyczajów, Apele szkolne Wychowawcy, pedagog, psycholog Nauczyciele, wychowawcy, pedagog Rozmowy z uczniami Rozmowy z uczniami, obserwacja uczniów Obszar: Promocja zdrowego stylu życia Cel : Promowanie zdrowego stylu życia i inspirowanie do harmonijnego rozwoju ucznia Zadania 1. Kształtowanie nawyków higienicznych Sposoby realizacji Przestrzeganie regulaminu stołówki szkolnej. Osoba odpowiedzialna Pielęgniarka szkolna, wychowawcy klas Ewaluacja Regulamin stołówki, scenariusze zajęć Wyrabianie nawyków higienicznych Zajęcia poświęcone 2. Kształtowanie nawyków żywieniowych zdrowiu Przygotowywanie posiłków, spotkania z pielęgniarką szkolną, Konkursy i gazetki szkolne, Wychowawcy, pielęgniarka, rodzice, dietetyczka Prezentacje multimedialne, prace plastyczne i prace techniczne, jadłospisy Zajęcia 9
3. Poznawanie zasad bezpieczeństwa i pierwszej pomocy poświęcone zagadnieniom zdrowego odżywiania Pogadanki, spotkania z Policją, Straż Pożarna Tworzenie kodeksów klasowych, Policja, pedagog wychowawcy klas, nauczyciele, pielęgniarka Zapisy w dziennikach, Zdjęcia na stronie internetowej szkoły, Kodeks klasowy, regulaminy szkolne, Prace uczniów Wychowanie komunikacyjne Wdrażanie do przestrzegania regulaminów szkolnych i regulaminu wycieczek. Filmy i prezentacje o ruchu drogowym, Praktyczne ćwiczenia poruszania się zgodnie z zasadami ruchu drogowego (najbliższe okolice szkoły) Nauka udzielania pierwszej pomocy i wzywania pomocy przez telefon 4. Promowanie aktywnego stylu życia Organizowanie wycieczek, zajęć terenowych, przerw śródlekcyjnych uwzględniających ćwiczenia ruchowe, Organizowanie zajęć sportowych, Nauczyciele w-f, wychowawcy klas Dyplomy dla laureatów konkursów, zawodów sportowych, Wykaz konkursów, Zdjęcia na stronie internetowej szkoły Zachęcanie do udziału w zawodach, konkursach sportowych całych rodzin 5. Kształtowanie postaw dbałości o własne zdrowie Pogadanki w klasie, pielęgniarka szkolna Scenariusze zajęć, zapisy w dzienniku Przestrzeganie higieny pracy osobistej i higieny 10
pracy umysłowej, Dbałość o wygląd zewnętrzny, Spotkania z pielęgniarką szkolną 11
Obszar: Przeciwdziałanie zagrożeniom cywilizacyjnym Cel : Podniesienie poziomu bezpieczeństwa uczniów, eliminowanie zagrożeń ze środowiska ucznia Zadania 1. Bezpieczne korzystania ze środków masowego przekazu, NIE cyber przemocy Sposoby realizacji Zajęcia tematyczne na lekcjach wychowawczych i informatyce, Zapoznanie uczniów ze stronami internetowymi: www bezpiecznyinternet, sieciaki itp Osoba odpowiedzialna Wszyscy nauczyciele, pedagog Ewaluacja Zapisy w dziennikach lekcyjnych, Pogadanki, gazetki, happening 2. Kształtowanie umiejętności panowania nad swoimi emocjami, alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktów bez agresji. Zajęcia warsztatowe, Zajęcia tematyczne na lekcjach wychowawczych, pedagog, psycholog Rozmowy z uczniami, zapisy w dziennikach Spotkania z psychologiem i 3. Diagnoza poziomu bezpieczeństwa w szkole 4. Wzmacnianie współpracy z rodziną ucznia 5. Promowanie życia wolnego od nałogów, pedagogiem szkolnym Ankiety Rozmowy z uczniami i ich rodzicami Spotkania okolicznościowe z rodzicami, Współpraca w ramach Rady Rodziców, zespołów klasowych Programy profilaktyczne, Pogadanki, Zajęcia warsztatowe, Szkolny konkurs dot. uzależnień, pedagog, psycholog, nauczyciele Nauczyciele, pielęgniarka szkolna, rodzice, zaproszeni goście Ocena poziomu bezpieczeństwa podczas przerw, rozmowy z uczniami Rozmowy z rodzicami Scenariusze przeprowadzonych zajęć, zapisy w dziennikach dokumentacja szkolna Spotkanie z rodzicami 12
Obszar: Wyrównywanie szans dzieci znajdujących się sytuacjach trudnych. Cel : Wspieranie dzieci potrzebujących pomocy ze względu na trudną sytuację. Zadania 1. Integracja klasowa i szkolna 2. Rozpoznanie środowiska rodzinnego uczniów, organizacja pomocy materialnej dla dzieci i ich rodzin 3. Integracja międzykulturowa. Sposoby realizacji Uroczystości i imprezy klasowe, Pogadanki, uroczystości szkolne, zajęcia alternatywne Współpraca z organizacjami i instytucjami wspierającymi pracę szkoły w tym zakresie Współpraca z instytucjami działającymi na rzecz uchodźców, konkurs plastycznolit., włączenie uczniów czeczeńskich do społeczności szkolnej Osoba odpowiedzialna pedagog, psycholog, nauczyciele Wychowawcy, pedagog Nauczyciele, asystent kulturowy, zespół ds. uchodźców Ewaluacja Zapisy w dziennikach lekcyjnych, scenariusze przeprowadzonych imprez Protokoły z przeprowadzonych akcji, dokumentacja szkolna Dokumentacja szkolna, protokoły 4. Wspieranie dzieci zagrożonych wykluczeniem z powodu nieśmiałości, zaburzeń lękowych, depresji Obserwacja Ankiety przesiewowe Zajęcia terapeutyczne Konsultacje specjalistyczne dla dzieci i rodziców Nauczyciele Wychowawcy logopeda Pedagog Psycholog Dzienniki 13