KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI Data sporządzenia: Data aktualizacji: 21.08.2001 23.03.2009, 15 % roztwór wodny 1. Identyfikacja substancji i identyfikacja przedsiębiorstwa Identyfikacja substancji Nazwa handlowa: podchloryn sodowy roztwór wodny, gatunek A i S Zastosowanie substancji W przemyśle tekstylnym i papierniczym jako środek wybielający a także jako środek dezynfekcyjny i biobójczy Identyfikacja przedsiębiorstwa PCC Rokita SA, ul. Sienkiewicza 4, 56-120 Brzeg Dolny Kompleks Chlorowy Telefon: (+4871) 794 22 57, Fax: (+4871) 794 21 35 Adres e-mail: mariusz.dopierala@pcc.rokita.pl Numery telefonów alarmowych Telefon całodobowy: (+4871) 794 25 55 (dostępny 24h), 794 24 41 (dostępny 24h) lub 794 26 90 (fax) w PCC Rokita SA lub do najbliższej terenowej Państwowej Straży Pożarnej tel. 998 2. Identyfikacja zagrożeń Substancja żrąca (C) Substancja niebezpieczna dla środowiska (N) W kontakcie z kwasami uwalnia toksyczne gazy (R31) Powoduje oparzenia (R34) Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne (R50) Pod wpływem podwyższonej temperatury i/lub światła następuje przyśpieszony rozkład z wydzieleniem tlenu oraz toksycznych gazów, w tym chloru. W reakcji z kwasami rozkłada się z wydzieleniem chloru. Jest silnym utleniaczem, reaguje gwałtownie z substancjami redukującymi i wieloma metalami co może prowadzić do zagrożenia pożarowego oraz wybuchowego. Kontakt z aminami lub solami amonu może prowadzić do powstania substancji zarówno toksycznych jak i wybuchowych. Prawdopodobne skutki spowodowane oddziaływaniem podchlorynu na organizm ludzki obejmują: w przypadku inhalacji odczucie palenia, kaszel, spłycenie i przyśpieszenie oddechu, duszność, ból w klatce piersiowej, omdlenie; w przypadku połknięcia poparzenia jamy ustnej i przełyku, bóle brzucha, wymioty, szok i zapaść; w przypadku kontaktu ze skórą zaczerwienienie, odczucie swędzenia, poparzenia, pojawienie się pęcherzy; w przypadku kontaktu z oczami; zaburzenia widzenia, zaczerwienienie, poparzenia, zachodzi ryzyko utraty wzroku. Symptomy mogą być opóźnione. 3. Skład / informacja o składnikach Nazwa chemiczna: podchloryn sodu Wzór sumaryczny: NaClO Stężenie: min. 12% Nazwa składników: podchloryn sodu Klasyfikacja: C,N,R31,R34,R50 Nr indeksowy: 017-011-00-1 Numer(y) CAS: 7681-52-9 Numer WE: 231-668-3 Strona 1/8
4. Pierwsza pomoc Należy upewnić się, że personel medyczny wie, z jakim materiałem ma do czynienia i podjął kroki w celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa. Wdychanie Jeżeli to konieczne zapewnić pomoc lekarską. Zapewnić dostęp świeżego powietrza. Kontakt ze skórą Jeżeli to konieczne zapewnić pomoc lekarską. Natychmiast zdjąć zanieczyszczone ubranie. Skażoną skórę zmyć dużą ilością wody. Kontakt z okiem Zapewnić natychmiastową pomoc okulisty. Przemywać dużą ilością wody przynajmniej 15 minut przy odwiniętych powiekach. Połknięcie Zapewnić natychmiastową pomoc lekarską. Nie podać poszkodowanemu niczego do picia. Nie prowokować wymiotów (ryzyko perforacji). Zachować ostrożność przy udzielaniu pierwszej pomocy (substancja żrąca). 5. Postępowanie w przypadku pożaru Środki gaśnicze właściwe Proszki, piany gaśnicze, woda, dwutlenek węgla Środki gaśnicze, które nie mogą być używane ze względów bezpieczeństwa Nie są znane. Szczególne zagrożenia W kontakcie z kwasami uwalnia chlor. W podwyższonej temperaturze rozkłada się z wydzieleniem tlenu, oraz gazów toksycznych, w tym chloru. Podczas ogrzewania wydziela chlor i/lub chlorowodór. Pojemniki zawierające roztwór podchlorynu sodu mogą ulec rozerwaniu w wysokiej temperaturze na skutek wzrostu w nich ciśnienia. Produkty reakcji z solami amonu i aminami mogą być toksyczne i wybuchowe. W kontakcie z niektórymi metalami może wydzielać się wodór. Specjalny sprzęt ochronny dla strażaków Nie przebywać w strefie zagrożenia bez odpowiedniego ubrania ochronnego i izolowanego aparatu oddechowego. Informacje dodatkowe Powstrzymywać rozproszonym strumieniem wody wydzielające się opary. 6. Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska Indywidualne środki ostrożności Nie wdychać oparów/aerozolu. Unikać kontaktu ze skórą, bezwzględnie chronić oczy obowiązek używania szczelnych okularów ochronnych. Unikać kontaktu z substancją. Środki ostrożności w odniesieniu do środowiska Nie dopuścić do przedostania się do kanalizacji. Nie dopuścić do przedostania się do źródeł wody pitnej, ścieków i kanalizacji, wód gruntowych i powierzchniowych oraz gleby. W reakcji z kwasami wydziela się chlor. W przypadku skażenia środowiska zawiadomić odpowiednie władze. Metody oczyszczania/usuwania O ile jest to możliwe zlikwidować wyciek (np. uszczelnić, uszkodzone opakowanie umieścić w opakowaniu awaryjnym). Ograniczyć rozprzestrzenianie się cieczy przez obwałowanie terenu. Rozlaną ciecz przysypać materiałem chłonnym (np. ziemia, piasek) i zebrać do zamykanego pojemnika (niemetalowego) oraz zagospodarować lub unieszkodliwiać zgodnie z obowiązującymi przepisami (patrz p. 13). Zanieczyszczoną powierzchnię spłukać dokładnie wodą. Strona 2/8
7. Postępowanie z substancją i jej magazynowanie Postępowanie z substancją Zachować środki ostrożności ze względu na silne własności żrące; unikać kontaktu ze skórą, szczególnie chronić oczy. Postępować zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami bezpieczeństwa i higieny przemysłowej. Zabezpieczyć przed dostępem osób postronnych. Magazynowanie Przechowywać szczelnie zamknięty. Chronić przed dostępem powietrza. Przechowywać w miejscach nie nasłonecznionych. Nie stosować pojemników aluminiowych, wykonanych z cyny, cynku lub stali kwasoodpornej. Zalecana temperatura przechowywania do 25 C. Produkt biobójczy. Produkt przeznaczony wyłącznie do użytku zawodowego. 8. Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej Wartości graniczne narażenia NDS NDSCh NDSP Dopuszczalne stężenie w materiale biologicznym NDS (chlor) NDSCh (chlor) NDSP (chlor) Dopuszczalne stężenie w materiale biologicznym (chlor) 0,7 mg/m³ 1,5 mg/m³ Na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. nr 217, poz. 1833) z późniejszymi zmianami. Kontrola narażenia Kontrola narażenia w miejscu pracy Zbiorowe środki ochrony Zapewnić właściwą wentylację pomieszczeń Indywidualne środki ochrony Ochrona dróg oddechowych: Wymagana gdy tworzą się opary maska przeciwgazowa z filtropochłaniaczem na nieorganiczne gazy i opary. Należy stosować się do zaleceń producenta odnośnie maksymalnych stężeń substancji niebezpiecznej, w których dany filtropochłaniacz może zostać użyty oraz jego maksymalnego czasu pracy. Ochrona rąk: Rodzaj rękawic rękawice ochronne zgodne z EN 374 Rodzaj materiału rękawicy kauczuk poliakrylonitrylowy lub inny materiał odporny na podchloryn sodu Czas wytrzymałości materiału według danych producenta rękawic Ochrona oczu: Wymagana szczelne okulary ochronne Ochrona skóry: Odzież ochronna. Należy niezwłocznie zmienić ubranie w przypadku zanieczyszczenia. Strona 3/8
Kontrola narażenia środowiska Środki higieny: Po pracy z substancją umyć ręce i twarz, nie jeść i nie pić w miejscu pracy Narażenie środowiska powinno być kontrolowane zgodnie z obowiązującym krajowym i wspólnotowym prawodawstwem dotyczącym ochrony środowiska 9. Własności fizyczne i chemiczne Informacje ogólne Postać: Barwa: Zapach: ciecz lekko żółta lekki zapach chloru Ważne informacje dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska ph: około 14 Temperatura wrzenia: rozkład przed osiągnięciem temperatury wrzenia zapłonu: nie dotyczy Palność: produkt niepalny Właściwości wybuchowe dolna i górna granica wybuchowości: nie dotyczy Właściwości utleniające: silny utleniacz Prężność par: 17,5 mmhg w temperaturze 20 C Gęstość par: brak danych Gęstość względna: około 1,2 g/cm 3 w temperaturze 20 C Szybkość parowania: brak danych Lepkość: około 3 mpa s w temperaturze 20 C Rozpuszczalność w wodzie: rozpuszczalny w każdym stosunku w rozpuszczalnikach organicznych: brak danych Współczynnik podziału n-oktanol/woda: brak danych Inne informacje Temperatura samozapłonu: nie dotyczy topnienia: poniżej -20 C 10. Stabilność i reaktywność Stabilność Silny środek utleniający. Łatwo reaguje z metalami, kwasami. Zawarty w podchlorynie ług sodowy reaguje z powietrzem tworząc biały nalot węglanu sodu. Warunki, których należy unikać Ogrzewanie, wysoka temperatura, nasłonecznienie Czynniki, których należy unikać Metale takie jak kobalt, nikiel, miedź, żelazo działają jak silne katalizatory i prowadzą do szybkiego rozkładu podchlorynu. Kwasy powodują rozkład podchlorynu z wydzieleniem się chloru. Z amoniakiem i jonami amonowymi tworzy toksyczne i wybuchowe związki. Niebezpieczne produkty rozkładu Chlor 11. Informacje toksykologiczne Toksyczność ostra doustna LD50 (dla szczura) wynosi 8200 mg/kg Strona 4/8
Toksyczność inhalacyjna Powoduje silne podrażnienie dróg oddechowych, które może doprowadzić do obrzęku płuc. Kontakt ze skórą Oparzenia i podrażnienia skóry przechodzące w stany zapalne. Symptomy mogą być opóźnione. Kontakt z oczami Oparzenia, martwica. Ryzyko utraty wzroku! Połknięcie Oparzenia: ust, błon śluzowych, przełyku. Ryzyko perforacji przełyku i żołądka, szoku i zapaści. Informacje dodatkowe Należy zachować ostrożność przy mieszaniu produktu z innymi chemikaliami zwłaszcza o odczynie kwaśnym 12. Informacje ekologiczne Ekotoksyczność Wpływ na organizmy wodne: Działa toksycznie na ryby i plankton. Efekt szkodliwy zależny od wartości ph. Możliwość śmiertelnego efektu dla ryb. Toksyczność dla ryb: Clupea Harengus LC50 96h = 0.033 0.067 mg/l (ph 8); Gasterosteus aculeatus LC50 96h = 0.141 0.193 mg/l (ph 8) Mobilność Po rozpuszczeniu w wodzie może przenikać do wód gruntowych Trwałość i zdolność do rozkładu Trwałość Zdolność do rozkładu Zdolność do bioakumulacji Wyniki oceny właściwości PBT Nietrwały w wodzie i glebie w obecności substancji organicznych. W temp. 25 C rozkłada się na tlen, przy 35 C wydziela się chlor, przy 100 C wydziela się dwutlenek chloru Nie dotyczy Brak danych 13. Postępowanie z odpadami Produkt Kod odpadu: 16 09 04 inne nie wymienione substancje utleniające. Odpad niebezpieczny. Absolutnie niedopuszczalna jest emisja do atmosfery czy do gleby. Nie usuwać do kanalizacji. Nie dopuścić do zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gruntowych. Nie składować na składowiskach odpadów obojętnych. Odzysk lub unieszkodliwianie odpadowego produktu przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami Opakowanie Opakowania takie jak cysterny kolejowe są opakowaniami wielokrotnego użytku i po opróżnieniu mogą być zwrócone do producenta. Inne opróżnione opakowanie należy traktować jako odpad niebezpieczny. Dopuszczalne jest dalsze wykorzystanie takiego opakowania po dokładnym, kilkakrotnym umyciu wodą lub równoważnej procedurze oczyszczającej. Zaleca się mycie bezpośrednio po opróżnieniu opakowania. Odzysk (recykling) lub unieszkodliwianie takiego opakowania należy przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami. Strona 5/8
14. Informacje o transporcie Transport lądowy ADR/RID ADR - Prawidłowa nazwa przewozowa: UN 1791 PODCHLORYN W ROZTWORZE, 8, II UN 1791 HYPOCHLORITE SOLUTION, 8, II RID - Prawidłowa nazwa przewozowa: 80 UN 1791 PODCHLORYN, ROZTWÓR, 8, II 80 UN 1791 HYPOCHLORITLÖSUNG, 8, II Klasa: 8; Kod klasyfikacyjny: C9 Grupa pakowania: II Nalepki: 8; Przepisy szczególne: 521 Ilości ograniczone: LQ22 Instrukcje pakowania: P001, IBC02 Szczególne przepisy pakowania: PP10, B5 Pakowanie razem: MP15, Cysterna przenośna: Instrukcje: T7 Przepisy szczególne: TP2, TP24 Cysterna ADR/RID: Kod cysterny: L4BV(+) Przepisy szczególne: TE11 Typ pojazdu ADR : AT; Kategoria transportowa: 2 Przepisy szczególne dotyczące przewozu: Sztuki przesyłki brak; luzem zakaz; załadunek, rozładunek, manipulowanie - brak Postępowanie (ADR): brak Transport morski IMDG Prawidłowa nazwa w transporcie: UN 1791 HYPOCHLORITE, SOLUTION Klasa: 8; Grupa pakowania: II Nalepki: 8; Przepisy szczególne:brak, Ilości ograniczone: 1 l Instrukcje pakowania: P001, IBC02 Przepisy szczególne: PP10, B5 Instrukcje dla cystern: IMO: T3, UN: T7 Przepisy szczególne: TP2, TP 24 EmS: F-A, S-B, Ładowanie, segregacja: Category B. Away from acids. Transport lotniczy ICAO-TI i IATA- DGR Prawidłowa nazwa w transporcie: HYPOCHLORITE SOLUTION 15. Informacje dotyczące przepisów prawnych klasa: 8 UN/ID-Nr: 1791 Grupa pakowania: II Kartę sporządzono i wypełniono zgodnie z Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. 2001 nr 11 poz. 84), z późniejszymi zmianami oraz Rozporządzeniem (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowania ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i Strona 6/8
rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE z dnia 18 grudnia 2006 r. (Dz.U. L 396 z 30.12.2006), z późniejszymi zmianami. Dodatkowe przepisy: Postępowanie z odpadami według Ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. 2001 nr 62, poz. 628) z późniejszymi zmianami oraz Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. (Dz. U. 2001 nr 63, poz. 638) z późniejszymi zmianami. Informacje o transporcie według Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) zgodnie z Ustawą o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych z dnia 28 października 2002 r. (Dz. U. 2002 nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami, Regulaminem dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID) oraz International Maritime Dangerous Goods Code (IMDG Code) zgodnie z międzynarodowymi konwencjami SOLAS i MARPOL i Technical Instructions for Safe Transport of Dangerous Goods by Air (ICAO-TI). Ustawa o produktach biobójczych z dn. 13 września 2002 r. (Dz.U. 2005 nr 175 poz. 1433) z późniejszymi zmianami. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie kategorii i grup produktów biobójczych według ich przeznaczenia z dnia 17.01.2003 r. (Dz. U. nr 16, poz. 150 z 2003 r.) Oznakowanie opakowań według Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych z dnia 2 września 2003 r. (Dz. U. 2003 nr 173 poz. 1679), z późniejszymi zmianami. Produkt żrący (C) Produkt niebezpieczny dla środowiska (N) Zwroty R R31 W kontakcie z kwasami uwalnia toksyczne gazy R34 Powoduje oparzenia R50 Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne Zwroty S S1/2 Przechowywać pod zamknięciem i chronić przed dziećmi. S26 Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza. S28 Zanieczyszczoną skórę natychmiast przemyć dużą ilością wody. S45 W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza jeżeli to możliwe, pokaż etykietę. S50 Nie mieszać z kwasami S61 Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki. S63 W przypadku zatrucia drogą oddechową wyprowadzić lub wynieść poszkodowanego na świeże powietrze i zapewnić warunki odpoczynku. Substancja biobójcza: Nr pozwolenia Ministra Zdrowia: 1093/04 z dn. 29.04.2004 r. 16. Inne informacje Wykaz zwrotów R R 31 W kontakcie z kwasami uwalnia toksyczne gazy R 34 Powoduje oparzenia R 50 Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne Porady dotyczące szkoleń Odbiorcy produktu powinni być zapoznani z niniejszą kartą charakterystyki Strona 7/8
Zalecane ograniczenia w stosowaniu Dalsze informacje Źródła danych Produkt przeznaczony wyłącznie do użytku zawodowego Producent Badania własne oraz ogólnodostępne dane literaturowe i internetowe Zmiany dokonane w karcie Punkt 1 Punkt 2 Punkt 3 Punkt 4 Punkt 5 Punkt 6 Punkt 7 Punkt 8 Punkt 9 Punkt 10 Punkt 11 Punkt 12 Punkt 13 Punkt 14 Punkt 15 Punkt 16 Informacje dodatkowe Informacje zawarte w niniejszej karcie odnoszą się wyłącznie do produktu technicznego i nie mogą być stosowane po jego przetworzeniu Wersja karty: 12 Powyższe informacje opracowano na podstawie najnowszej naszej wiedzy i opisują wyrób z punktu widzenia wymogów ochrony zdrowia i środowiska naturalnego oraz bezpiecznych zasad postępowania. Nie powinny być one jednak interpretowane jako gwarancja specyficznych własności wyrobu. Strona 8/8