Właściwa uprawa roślin miododajnych, gwarantem dobrych zbiorów miodu

Właściwa uprawa roślin miododajnych, gwarantem dobrych zbiorów miodu dr inż. Piotr Wasilewski Uniwersytet Technologiczno Przyrodniczy Katedra Podstaw Produkcji Roślinnej i Doświadczalnictwa Odpowiednio urozmaicone i obfite pożytki to gwarancja nie tylko dobrych zbiorów miodu i pyłku, ale także pozytywny wpływ na kondycję rodziny pszczelej. Dlatego bardzo ważne jest, o ile to możliwe, umiejętne kształtowanie pastwiska pszczelego. Jednym ze sposobów jest zagospodarowanie nieużytków i odłogów. Zanim przystąpimy do siewu lub sadzenia roślin miododajnych musimy ocenić warunki glebowe zagospodarowywanego terenu. Można to zrobić dwiema metodami. Pierwsza z nich polega na ocenie żyzności, wilgotności i odczynu gleby na podstawie roślinności jaka porasta dany teren. Wymaga ona oczywiście znajomości kilku, kilkunastu gatunków roślin. Występowanie i liczebność określonych roślin dość dobrze charakteryzuje daną glebę. Dla ułatwienia takiej oceny poniżej zamieszczono przykładowy wykaz roślin charakterystycznych dla różnych warunków glebowych. Rośliny wskaźnikowe gleb piaszczystych kwaśnych: - szczaw polny, - przymiotno kanadyjskie, - sporek polny, - czerwiec roczny, - stulicha psia. Rośliny wskaźnikowe gleb wilgotnych: - kwaśnych - skrzypy, - obojętnych i lekko kwaśnych - podbiał pospolity. Rośliny wskaźnikowe gleb żyznych zasobnych zwłaszcza w azot: - komosa biała, - psianka czarna - pokrzywa zwyczajna, - gwiazdnica pospolita, - szarłat szorstki, - żółtlica drobnokwiatowa Uzupełnieniem oceny gleby na podstawie szaty roślinnej powinna być tzw. próba szpadlowa. Ocena ta polega na tym, że w kilku, kilkunastu miejscach ocenianego terenu wykopujemy szpadlem glebę, w taki sposób, aby można było

ocenić jej wygląd barwę, sypkość, zbitość, penetrację jej przez korzenie na całej głębokości pracy szpadla (fot.1i 2). W trakcie tej oceny możemy także zauważyć, czy gleba jest gliniasta czy piaszczysta, jak głęboka jest warstwa próchniczna (fot.1) itp. Umiejętne wnioskowanie na podstawie obu wyżej wspomnianych ocen pozwoli dobrze ocenić warunki siedliskowe zagospodarowanego terenu. Fot.1 Próba szpadlowa: a warstwa próchniczna Źródło www. dogoryzielonym.org Fot.2 Próba szpadlowa widoczna struktura gleby, zagęszczenie i stan systemu korzeniowego Po dokonaniu oceny jakości terenu jaki chcemy obsiać lub obsadzić roślinami miododajnymi, należy wybrać odpowiedni gatunek lub gatunki roślin. Przy wyborze powinniśmy kierować się nie tylko ich wymaganiami glebowymi, ale także ich wydajnością miodową i pyłkową, dlatego poniżej umieszczono zestawienia tabelaryczne wydajności miodowej i pyłkowej roślin.

Wydajność miodowa (kg/ha) roślin w Polsce na podstawie różnych autorów Lp. Gatunek lub siedlisko kg/ha miodu 1. Agrest ok. 20 2. Amorfa krzewiasta indygowiec ok. 50 3. Arcydzięgiel litwor 200-300 4. Aronia czarna ok. 30 5. Aster amerykański 37-100 6. Aster krzaczasty 29-64 7. Aster wirginijski 18-125 8. Bagno zwyczajne ok. 80 9. Barszcz Sosnowskiego - herakleum ok. 300 10. Bobik 17-30 11. Bodziszek łąkowy 40-54 12. Borówka bagienna ok. 7 13. Borówka brusznica ok. 6 14. Borówka czarna 34-140 15. Borówka wysoka amerykańska 30-50 16. Cebula 80-140 17. Chaber bławatek 51-447 18. Chaber driakiewnik 362-885 19. Chaber górski 200-453 20. Chaber łąkowy 131-442 21. Chaber nadreński 400-600 22. Ciemiężyk białokwiatowy 245-293 23. Cykoria podróżnik 51-100 24. Czarnuszka damasceńska 30-62 25. Czarnuszka siewna 11-23 26. Cząber ogrodowy 250-392 27. Czeremcha amerykańska 20-30 28. Czereśnie 20-30 29. Czosnek niedźwiedzi ok. 4 30. Czyściec błotny ok. 172 31. Dąbrówka rozłogowa ok. 4 32. Dynia ok. 27 33. Dzielżan jesienny 355-558 34. Dzięgiel leśny 134-253 35. Dzwonek lancetowaty 21-34 36. Dzwoenk ogrodowy 150-400 37. Esparceta piaskowa ok. 186 38. Esparceta siewna 76-200 39. Esparceta zakaukazka ok. 65 40. Facelia błękitna 250-1100 41. Farbownik lekarski 200-461 42. Fasola wielokwiatowa 179-321 43. Gajowiec żółty 9-20 44. Głowienka pospolita 56-178 45. Głóg jednoszyjkowy ok. 15 46. Głóg pięcioszyjkowy 100-200 47. Głóg szkarłatny 30-40 48. Gorczyca biała 40-97 49. Gorczyca polna ognicha ok. 28

50. Grusze 6-10 51. Gryka 100-550 52. Hyzop lekarski 200-400 53. Irga błyszcząca 100-422 54. Irga czarna 300-380 55. Irga rozkrzewiona (chińska) 140-231 56. Jabłonie 2-26 57. Jarząb pospolity jarzębina 8-20 58. Jasieniec piaskowy 97-237 59. Jasnota biała 368-700 60. Jasnota plamista ok. 140 61. Jasnota purpurowa 26-50 62. Jeżyna ok. 20 63. Karagana syberyjska 50-350 64. Kasztanowiec ok. 50 65. Klon Ginnala 40-60 66. Klon jawor ok. 50 67. Klon polny 100-500 68. Klon tatarski 50-960 69. Klon zwyczajny 100-230 70. Kłosowiec fenkułowy 400-1386 71. Kłosowiec pomarszczony 400-700 72. Kocimietka naga 400-900 73. Kocimiętka właściwa 100-200 74. Kokorycz pełna ok. 3 75. Kolendra siewna 75-242 76. Komonica zwyczajna 26-60 77. Koniczyna biała 48-120 78. Koniczyna czerwona 75-200 79. Koniczyna perska 36-300 80. Koniczyna szwedzka białoróżowa 40-302 81. Korkowiec amurski ok. 200 82. Kozieradka błękitna 101-110 83. Kruszyna pospolita 43-80 84. Krwawnica pospolita ok. 260 85. Lawenda wąskolistna 176-351 86. Lebiodka pospolita 500-900 87. Lipa długoogonkowa 60-80 88. Lipa drobnolistna 100-1000 89. Lipa holenderska 60-80 90. Lipa japońska 50-150 91. Lipa krymska 50-810 92. Lipa kwietna 60-80 93. Lipa srebrzysta 50-120 94. Lipa szerokolistna 60-630 95. Lipa warszawska 50-60 96. Lipy X (F32-II);(F32-III); (F38-1) 60-80 97. Lubczyk ogrodowy 300-545 98. Lecerna mieszańcowa 50-150 99. Macierzanka piaskowa ok. 98 100. Macierzanka zwyczajna ok. 106 101. Maliny uprawne 150-200 102. Malina właściwa leśna 50-103 103. Malwa ogrodowa ok. 183 104. Melisa lekarska 50-100

105. Mięta długolistna 700-1332 106. Mięta pieprzowa 100-200 107. Mikołajek olbrzymi 185-515 108. Mikołajek płaskolistny 250-1050 109. Mniszek lekarski 25-30 110. Moszeniec południowy 50-100 111. Naparstnica purpurowa 180-205 112. Nawłoć kanadyjska 235-1204 113. Nawłoć pospolita 226-841 114. Nawłoć późna 176-1351 115. Niecierpek Roylego 200-600 116. Nostrzyk biały roczny 200-400 117. Nostrzyk biały 2-letni 234-678 118. Ogórecznik lekarski 127-200 119. Ogórek ok. 30 120. Oliwnik wąskolistny ok. 80 121. Ostropest plamisty 53-132 122. Ostrożeń warzywny 438-784 123. Ostrzeń pospolity 100-200 124. Ożanka czosnkowa 764-1314 125. Parczelina trójlistna 40-50 126. Prawoślaz lekarski ok. 108 127. Przegorzan węgierski 147-522 128. Poszczelnik mołdawski 200-500 129. Pszeniec zwyczajny ok. 9 130. Przegorzan kulisty 600-1400 131. Przegorzan pospolity ok. 300 132. Rdest wężownik 137-205 133. Renkloda Ulianiszczewa ok. 26 134. Rezeda biała 90-333 135. Rezeda wonna 31-170 136. Rezeda żółta 80-300 137. Rezeda żółtawa 151-313 138. Robinia akacjowa akacja 50-500 139. Rojnik murowy 212-409 140. Rokietta siewna rukiew ok. 108 141. Rozchodnik amurski 235-360 142. Ruta zwyczajna 80-450 143. Rzepak jary ok. 80 144. Rzepak ozimy ok. 170 145. Rzodkiew świrzepa łopucha ok. 37 146. Seradela 8-24 147. Serdecznik kosmaty 496-600 148. Serdecznik pospolity 300-400 149. Słonecznik 35-46 150. Stulisz miotłowy 285-428 151 Suchodrzew wschodni 50-100 152. Suchodrzew pospolity 60-100 153. Suchodrzew tatarski ok. 100 154. Surmia żółtokwiatowa 50-100 155. Szałwia lekarska 200-600 156. Szałwia okręgowa 200-300 157. Szałwia omszona 100-384 158. Szanta zwyczajna ok. 385 159. Szczeć pospolita 277-770

160. Szczeć sukiennicza 200-457 161. Szczodrzeniec czerniejący ok. 13 162. Ślaz dziki ok. 29 163. Ślaz maurytański 56-186 164. Ślazówka ogrodowa ok. 57 165. Ślazówka turyngska 80-100 166. Śliwa ałycza 10-40 167. Śliwa Stanley ok. 50 168. Śnieguliczka biała 80-300 169. Świerzbnica polna 204-306 170. Trędownik bulwiasty 487-2359 171. Trędownik skrzydlaty 503-1092 172. Trojeść amerykańska 400-900 173. Trojeść krwista 162-500 174. Tulia kalifornijska 500-700 175. Tymianek właściwy 100-200 176. Urzet barwierski 60-80 177. Węgierka Wangenheima ok. 43 178. Węgierka zwykła ok. 3 179. Wielosił błękitny 50-100 180. Wiesiołek holenderski ok. 118 181. Wierzbówka kiprzyca ok. 191 182. Winobluszcz trójpłatkowy ok. 220 183. Wiśnia 17-35 184. Wiśnia wonna antypka ok. 24 185. Wierzba IBL-7 i IBL-8 20-30 186. Wierzba iwa 20-30 187. Wierzba krucha i biała 20-30 188. Wierzba Lipińskiego 20-30 189. Wierzba Smitha 20-30 190. Wierzba Sadłowicka 20-30 191. Wrzos zwyczajny 20-160 192. Wyka ozima (kosmata) ok. 50 193. Wyka jara (siewna) ok. 70 194. Zimowit jesienny 8-31 195. Żmijowiec grecki 200-900 196. Żmijowiec zwyczajny 182-400 197. Bór bagienny ok. 197 198. Bór mieszany sosnowo-dębowy ok. 126 199. Bór sosnowy świeży ok. 77 200. Bór sosnowy suchy ok. 63 201. Bór jodłowy ok. 37 202. Grąd bukowo grabowy ok. 24 203. Grąd dębowo grabowy ok. 9 204. Świetlista dąbrowa ok. 4 205. Lasy liściaste 4-24 206. Łąka sucha ok. 40 207. Pastwisko ok. 6 208. Ugory ok. 7 209. Roślinność na glebach słabszych 4-5 210. Roślinność na glebach żyźniejszych 6-7 211. Ewodia aksamitna ok. 375

Wydajność pyłkowa niektórych roślin uprawnych i dziko rosnących w Polsce (dane różnych autorów) Lp. Gatunek Wydajność pyłkowa 1. Ałycza (śliwa wiśniowa) ok. 30 g z drzewa 2. Barszcz syberyjski ok. 23 kg/ha 3. Bobik 5,7 16,5 kg/ha 4. Arcydzięgiel litwor ok. 24 g/m 2 czyli ok. 238 kg/ha 5. Chaber bławatek 1 95 kg/ha 6. Cieciorka pstra 6 10 kg/ha 7. Czeremcha zwyczajna ok. 20 g z drzewa 8. Dereń rozłogowy ok. 8 kg/ha 9. Dziewanna 55 150 kg/ha 10. Dzięgiel leśny ok. 16,2 kg/ha 11. Facelia błękitna 68 330 kg/ha max. 1077 kg/ha 12. Gryka 22 189 kg/ha 13. Gorczyca biała 40 220 kg/ha 14. Gorczyca polna (ognicha) 30 102 kg/ha 15. Gorczycznik ok. 34 kg/ha 16. Grusza pospolita 3 5 kg/ha 17. Głóg jednoszyjkowy ok. 14 g z drzewa 18. Głóg pięcioszyjkowy ok. 7 g z drzewa 19. Głóg wachlarzowaty ok. 10 g z drzewa 20. Głóg gruszkolistny ok. 17 g z drzewa 21. Głóg Donglasa ok. 176 g z drzewa 22. Głóg śliwolistny ok. 250 g z drzewa 23. Irga rozkrzewiona 5,2 6,7 kg/ha 24. Irga pozioma 8,2 11,2 kg/ha 25. Irga Dammera 3,7 6 kg/ha 26. Irga błyszcząca 11,2 12 kg/ha 27. Jabłoń domowa 5 52 kg/ha 28. Jabłonie ozdobne 1,6 10,8 kg/ha 29. Jarząb pospolity 0,2 kg z drzewa 30. Jasnota biała 11 61 kg/ha 31. Jaskier rozłogowy ok. 41 kg/ha 32. Kasztanowiec zwyczajny do 0,25 kg z drzewa 33. Koniczyna czerwona 20 40 kg/ha 34. Koniczyna biała 28 30 kg/ha 35. Lilia biała ok. 60 kg/ha 36. Lucerna 78 324 kg/ha 37. Lubczyk ogrodowy ok. 4 g/m 2

38. Malina właściwa (uprawna) 0,7 15 kg/ha 39. Mniszek pospolity (mlecz) 71 371 kg/ha 40. Mikołajek płaskolistny 10 120 kg/ha 41. Nostrzyk biały 2 letni 42 172 kg/ha 42. Nostrzyk biały 1 roczny 7 100 kg/ha 43. Nostrzyk żółty ok. 30 kg/ha 44. Oset nastroszony ok. 50 kg/ha 45. Oliwnik waskolistny 83 142 g z krzewu 46. popłoch pospolity ok. 35 kg/ha 47. Powój polny 1 60 kg/ha 48. Pasternak zwyczajny ok. 24 kg/ha 49. Porzeczka czarna 1 2 kg/ha 50. Rdest wężownik do 40 kg/ha 51. Róża pomarszczona (japońska) 15 20 kg/ha 52. Róża wielokwiatowa 166 510 kg/ha 53. Róża damasceńska 3 6 kg/ha 54. Rzepak 60 174 kg/ha 55. Rzeżucha łąkowa ok. 13 kg/ha 56. Szczeć draparska do 250 kg/ha 57. Śliwa węgierka 10 15 kg/ha 58. Śliwa tarnina ok. 2 kg/ha 59. Truskawki 1 6 kg/ha 60. Słonecznik 416 485 kg/ha 61. Różaneczniki (rododendrony) 2 5 g z drzewka (krzewu) 62. Wiciokrzew tatarski 61 123 kg z 1 km rzędu 63. Wierzby 2 6 g z 1 m 3 korony 64. Wiśnia pospolita (uprawna) 5 15 kg/ha 65. Wisnie ozdobne 2 14 kg/ha 66. Wilżyna bezwonna ok. 93 kg/ha 67. Wyka ptasia 30 50 kg/ha 68. Zawilec gajowy 6 8 kg/ha 69. Żywokost lekarski ok. 24 kg/ha 70. Kolendra siewna ok. 26 g/m 2 71. Ziarnopłon wiosenny ok. 2,4 kg/ha 72. Naparstnica do 32 kg/ha 73. Lędźwian siewny 12 19 kg/ha 74. Sulfium przerosłe do 364 kg/ha 75. Lipy 51 910 g z drzewa

Prawidłowa ocena warunków klimatyczno-glebowych terenu oraz dobór do nich odpowiedniej rośliny lub roślin to dopiero część pracy jaką mamy do wykonania, aby zagwarantować sobie poprawę pożytków pszczelich. Równie ważnym, a może najważniejszym jest prawidłowa agrotechnika (przygotowanie gleby do siewu, siew, nawożenie itd.) wybranych roślin. Przygotowanie odłogu lub nieużytku do siewu powinno obejmować: 1. Wykoszenie roślinności. Jeżeli zostanie to zrobione Orkanem lub inną maszyną rozdrabniającą zielonkę na sieczkę i rozrzucającą ją równomiernie po polu to nie trzeba wykonywać zgrabiania skoszonej biomasy pkt.2. 2. Zgrabienie skoszonej biomasy. 3. Talerzowanie lub kultywatorowanie dwustronne pod kątem 45 0. 4. Po 2 3 tygodniach oprysk herbicydami. 5. Ewentualne nawożenie. Do zwalczania chwastów należy użyć herbicydu zwalczającego nie tylko część nadziemną chwastów, ale także system korzeniowy. Można zastosować jeden z następujących herbicydów: Glifostar 360SL Glyfos 360SL, Roundup Max 680 SG Klinik 360 SL lub inny o podobnym działaniu. Przygotowanie odłogu (nieużytku) do siewu najlepiej rozpocząć jesienią, a wiosną przystąpić do siewu roślin poużytkowych. Należy pamiętać, że im drobniejsze nasiona będziemy wysiewać tym staranniej musimy przygotować glebę do siewu. Po przygotowaniu gleby do siewu można przystąpić do siewu lub sadzenia roślin. Dla ułatwienia wyboru rośliny poużytkowej oraz jej pielęgnacji poniżej zamieszczono niektóre wymagania glebowo-agrotechniczne wybranych roślin miododajnych.

Gorczyca biała Roślina roczna. Nie znosi gleb zakwaszonych i podmokłych. Ilość wysiewu 10 12 kg/ha. Rozstawa rzędów 20 30 cm. Głębokość siewu 1 2 cm. N 60 80 kg/ha P 30 50 kg/ha. K 60 100 kg/ha. Facelia błękitna Roślina roczna. Ma małe wymagania glebowe, dobrze znosi okresowe susze. Ilość wysiewu 7 10 kg/ha. Termin siewu od 3 dekady III. Rozstawa rzędów 15 25 cm. Głębokość siewu 1,5 2 cm. Źle kiełkuje na świetle. N około 50 kg/ha P 40 80 kg/ha. K 60 80 kg/ha. Zakwita około 6 tygodni po siewie. Kwitnie 5 8 tygodni. Rezeda żółta Roślina roczna. Dobrze radzi sobie na glebach. ubogich, suchych i na nieużytkach. Termin siewu wczesna wiosna lub jesień. Rozstawa rzędów 35 40 cm. W rzędzie 5 20 cm. Nasiona nie wymagają przykrycia. Kolendra siewna Roślina roczna. Nie ma zbyt dużych wymagań glebowych. Nie znosi gleb podmokłych i kwaśnych. Ilość wysiewu 15 kg/ha. Termin wysiewu 3 dekada III 1 dek. IV. Głębokość siewu 1 1,5 cm. N 40 50 kg/ha P 70 80 kg/ha K 80 100 kg/ha. Nostrzyk biały Roślina roczna lub dwuletnia. Przydatna do obsiewu gleb suchych, piaszczystych, kamienistych, ugorowanych. Ilość wysiewu 6 8 kg/ha. Termin siewu od 3 dekady III. Głębokość siewu 1,5 2 cm. Może zawierać do 50% nasion twardych. Żmijowiec zwyczajny Roślina dwuletnia. Dobrze radzi sobie na glebach słabych. Gleby o odczynie zasadowym lub obojętnym. Ilość wysiewu 2 kg/ha. Termin siewu 3dekada III 1 dekada IV. Rozstawa rzędów 40 45 cm. Głębokość siewu 1 cm. N 40 50 kg/ha P 60 kg/ha K 80 100 kg/ha

Stulisz Loesela Roślina roczna lub wieloletnia. Roślina ruderalna. Dobrze rośnie na glebach lekkich, suchych, nieużytkach. Kwitnie V VIII. Chaber nadreński Roślina dwuletnia. Może być uprawiany na glebach piaszczystych oraz nieużytkach. Termin siewu 3 dekada III 3 dekada IV. Rozstawa rzędów 30 40 cm. W rzędzie 10 20 cm lub mniejsze. Szczeć sukiennicza Roślina dwuletnia. Dobrze rośnie nawet na glebach dość suchych. Termin siewu wczesna wiosna. W rzędzie 15 cm. Serdecznik pospolity Roślina dwu lub wieloletnia. Dobrze rośnie na różnych glebach. Nie znosi gleb suchych i wilgotnych. Kwitnie VI VIII. Termin wysiewu wiosna. Głębokość siewu 1 2 cm. Rozstawa rzędów 80 90 cm. W rzędzie 25 40 cm. Wydajność miodowa około 400 kg/ha. N, P, K po 45 kg/ha. Ślaz maurytański Roślina wieloletnia lub dwuletnia. Po pierwszym kwitnieniu należy je nieco przyciąć. Może być siany na glebach lżejszych, umiarkowanie wilgotnych. Kwitnie od czerwca do września. Termin siewu wiosna. Rozstawa rzędów 60 80 cm. Szałwia lekarska Wymaga gleb żyznych, obojętnych. Ilość wysiewu 7 9 kg/ha. Termin wysiewu początek IV. Głębokość siewu 1 cm. N 60 80 kg/ha P 40 60 kg/ha K 80 100 kg/ha. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Tymianek właściwy Dobrze udaje się na glebach średniozwięzłych, próchnicznych. Nie lubi gleb podmokłych, zbyt lekkich i kwaśnych. Ilość wysiewu 3 4 kg/ha. Termin wysiewu początek IV. Głębokość siewu 0,5 cm. N 40 60 kg/ha P 40 50 kg/ha K 100 120 kg/ha. Kwitnie od końca maja do sierpnia.

Lebiodka pospolita Dobrze znosi uprawę na glebach piaszczystych. Termin wysiewu wczesna wiosna. W rzędzie 10 20 cm Głębokość siewu 0,5 cm. Nawożenie 2 razy po 15 22 g/m 2 nawozu Azofoska lub Fructus 2. Ogórecznik lekarski Roślina roczna. Wymaga gleb lekkich lecz urodzajnych (klasa I IVa). Może być uprawiany w kilkuletniej monokulturze. Ilość wysiewu 8 10 kg/ha. Termin wysiewu 1 dekada IV. Głębokość siewu 1 2 cm. N 40 kg/ha P 60 kg/ha K 80 100 kg/ha. Kwitnienie w III dek. VI, przez 3 4 tygodnie. Mikołajek płaskolistny Dobrze rośnie na glebach ubogich i suchych. Termin siewu wczesna wiosna. W rzędzie 5 20 cm. Rozchodnik amurski kamczacki Dobrze rośnie na glebach piaszczystych, suchych. Nadaje się na skalniaki. Kwitnie VI IX. Wydajność miod.: 234 360 kg/ha. Ślazowiec pensylwański - Sida Dobrze rośnie nawet na słabych glebach ale nie suchych. Kwitnie VII IX. Ilość wysiewu 1 3 kg/ha. Termin siewu kwiecień. Rozstawa rzędów 60 70 cm. Głębokość siewu 1 1,5 cm. N 100 kg/ha P 80 120 kg/ha K 100 150 kg/ha. Wysiewając nasiona siewnikiem zbożowym należy wymieszać je z trocinami, kaszą manną lub innym podobnym materiałem. Szanta zwyczajna Wymaga gleb żyznych, średniozwięzłych o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego. Kwitnie VI VIII. Termin siewu IV. Ilość wysiewu 7 8 kg/ha, do gruntu, 3 kg na rozsadniku. Głębokość siewu 1 cm. Przy uprawie z rozsady rozstawa 40 x 30 cm. Wydajność miod.: około 400 kg/ha.

Melisa lekarska Wymaga gleb żyznych. Na glebach zbyt suchych rośnie słabiej. Ilość wysiewu 5 kg/ha. Termin wysiewu późna jesień lub IV. Głębokość siewu 0,5 cm. N 60 80 kg/ha P 60 80 kg/ha K 100 120 kg/ha. Chaber górski Lubi gleby lekkie, suche do średnio wilgotnych, zasadowe. Kwitnie maj lipiec (od drugiego roku). Po przekwitnięciu należy go przyciąć. Wysiew na rozsadniku IV VI. Sadzenie IX. Rozstawa 30 35 cm. Ślazówka turyngska Radzi sobie na glebach piaszczystych. Można ją polecić do obsiewania nieużytków i odłogów. Ilość wysiewu 5 8 kg/ha. Termin siewu 3dekada III 1 dekada IV lub lato. Rozstawa rzędów 50 70 cm. Głębokość siewu 2 cm. Kwitnienie zazwyczaj koniec VI, przez 7 8 tygodni. Kocimiętka naga k. pannońska Może być uprawiana na glebach suchszych, nieużytkach. Termin siewu wczesna wiosna. Najlepiej uprawiać z rozsady, sadząc ją w rozstawie 40 x 40 cm Kłosowiec fenkułówy Wymaga gleb żyznych, średnio wilgotnych. Najlepiej uprawiać z rozsady sadząc w rozstawie 40 x x40 cm, w maju. Termin siewu wiosna. Głębokość siewu 1 cm. Źródła Herbologia. Podstawy biologii, ekologii i zwalczania chwastów Z. Woźnica PWRiL 2008. Internet Ogródek pszczelarski B. Jabłoński; Puławy 1993 Pszczelnicze Zeszyty Naukowe Pszczelarstwo Rośliny energetyczne B. Kościk; wyd. AR Lublin 2003. Szczegółowa Uprawa Roślin red. Z. Jasiński i A. Kotecki wyd. AR Wrocław Zalecenia Ochrony Roślin IOR 2010/2011