Aktualny stan hodowli koni w Spółkach nadzorowanych przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa Izabela Wierzchowska
Rola stadnin strategicznych KOWR w procesie zarządzania populacjami Doskonalenie ras może odbywać się tylko w odniesieniu do zarządzania populacją jako całością. W przypadku hodowli koni problemem jest rozdrobnienie stad - ilość hodowców, którzy realizują własne programy hodowlane. Stadniny będące spółkami, w których 100 udziałów posiada Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa są subpopulacjami, w których ma szansę na realizację program hodowlany mający na celu doskonalenie w obrębie rasy. Hodowla państwowa trwa dłużej niż moda, kaprys, zainteresowanie czy choćby prozaicznie możliwości finansowe prywatnego hodowcy.
Misja spółki hodowla vs osiąganie zysku Stadniny Koni i Stada Ogierów, stojąc na straży zachowania na odpowiednim poziome zmienności genetycznej w poszczególnych rasach koni, kontynuują hodowlę cennych rodzin klaczy i rodów męskich. Obecnie efektywna wielkość populacji zróżnicowana jest w zależności od rasy i na ogół stanowi minimum wymagane dla zachowania bioróżnorodności. Często jednak ilość klaczy uczestniczących w rozrodzie nie gwarantuje kontynuacji rodzin i rodów. Stadnina będąc zarówno spółką prawa handlowego i jednocześnie mając jako główną misję zachowanie puli genetycznej, musi wypracowywać zysk oraz zajmować się hodowlą zachowawczą, która z definicji jest niedochodowa.
Rozmieszczenie Stadnin Koni oraz Stad Ogierów pozostających pod nadzorem właścicielskim Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa
Wykaz ilościowy klaczy matek poszczególnych ras Rasa / rok 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 pełna krew angielska czysta krew arabska 166 143 127 118 92 85 88 95 82 278 274 224 268 274 258 265 254 241 wlkp i sp 338 262 265 243 252 199 201 218 208 młp 223 161 190 211 170 132 114 112 114 śląska 29 29 30 30 37 28 30 29 30 zimnokrwista 87 84 83 76 81 83 89 90 89 hucuły 79 87 65 70 76 83 85 71 86 koniki polskie 94 92 84 79 81 76 79 79 82 Ogółem 1294 1132 1068 1095 1063 944 951 948 932
krytych nie krytych Źrebne Jałowe źrebność Urodzone Odchowane odchowanych Produkcyjność ogółem młode Pełna krew angielska Konie tej rasy hodowane są w dwóch Spółkach SK Krasne oraz SK Iwno Dotychczasowa Stadnina Koni Golejewko Sp. z o.o., po restrukturyzacji, została włączona jako oddział do Spółki Stadnina Koni Iwno. Stadnina / xx liczba klaczy w 2015 r Poronienia i martwo urodzone źrebięta Źrebięta Pokryte klacze w 2016 r Iwno 49 46 3 33 16 67,35 1 33 28 84,85 57,14 44 0 Krasne 32 30 2 27 5 90,00 4 23 20 86,96 62,50 29 1 RAZEM 81 76 5 60 21 78,95 5 56 48 85,71 59,26 73 1
Pełna krew angielska Stadnina Ilość koni Ilość startów Ilość zwycięzców/ ilość zwycięstw W 2016 roku sprzedano łącznie 67 koni, uzyskując średnią cenę 6 203,70 zł. Głównym produktem stadnin pełnej krwi są konie roczne przeznaczone na wyścigi. W tej kategorii wiekowej sprzedano 26 koni, uzyskując średnio 8 506,15 zł za konia. Najlepszy wynik sprzedaży miała SK Krasne. Spółka ta sprzedała 18 koni, uzyskując 9 976,00 zł za konia. Również najwyższą średnią cenę za konia 1-rocznego uzyskała SK Krasne 11 611,00 zł. Suma wygranych zł Kwota wygr. na konia zł Ranking KOWR Ranking hodowców wg Biuletynu PKWK* Krasne 38 216 15/25 352 850,00 9 285,00 2 2 Iwno 30 159 16-lis 236 580,00 7 886,00 3 7 Golejewko 47 240 20-lis 491 010,00 10 447,02 1 1 SK KOWR 115 615 37/61 1 080 440,0 9 395,13 * - W Biuletynie PKWK sklasyfikowano 216 hodowców koni pełnej krwi angielskiej, których konie biegały w sezonie 2016 r.
krytych nie krytych ogółem w tym resorbcje Źrebne Jałowe źrebność Urodzone Odchowane odchowanych Produkcyjność ogółe m młode Czysta Krew Arabska Stadnina / oo liczba klaczy w 2015 r Poronienia i martwo urodzone źrebięta Źrebięta Pokryte klacze w 2016 r Janów Podlaski * Białka ** Michałów *** RAZEM 91 87 4 40 40 0 111 106 5 242 233 9 78 9 89,66 3 0 57 56 98,25 61,54 38 2 95,00 2 0 30 26 86,67 65,00 92 14 86,79 4 3 67 63 94,03 56,76 208 25 89,27 9 3 154 145 94,16 59,92 81 0 38 0 123 22 242 22 * Sprzedano 15 klaczy źrebnych, których przychówek nie wlicza się do produkcyjności. ** Sprzedano 6 klaczy źrebnych,, których przychówek nie wlicza się do produkcyjności. *** Sprzedano 21 klaczy źrebnych, których przychówek nie wlicza się do produkcyjności.
Czysta Krew Arabska Stadnina Ilość koni w treningu Hodowcy wg. wygranych sum Miejsce KOWR / sklasyfikowani hodowcy* Białka 5 13 110,00 3/XXXVIII Janów Podlaski 35 224 200,00 2/III Michałów 35 280 950,00 1/I * W Biuletynie PKWK sklasyfikowano 112 hodowców koni arabskich czystej krwi, których konie biegały w Polsce w 2016 r. Ogier Albano został Czempionem Polski Ogierów Starszych oraz Najlepszym Koniem Pokazu w Janowie Podlaskim. Klacz Pamina została Czempionką Wiosennego pokazu Młodzieży Klaczy Rocznych w Białce. Klacz Euspira zdobyła Srebrny Medal Czempionatu Klaczy Starszych podczas Narodowego Czempionatu Koni Czystej Krwi Arabskiej w Janowie Podlaskim. Ogier Dastan zdobył I m w klasie oraz Czemmpionat Ogierów Młodszych w Białce, a także VI miejsce w klasie na Czempionacie Europy. W Czempionacie Europy i Świata wysoko uplasowała się także El Larinera, która w Białce zdobyła I m i tytuł Vicechampionki Klaczy Młodszych.
krytych nie krytych Źrebne Jałowe źrebność Urodzone Odchowane odchowanych Produkcyjność ogółem młode Rasa małopolska 2 ogiery z dwóch stadnin Janowa Podlaskiego i Prudnika ukończyły ZT i otrzymały licencję. Konie z SK Prudnik startowały w MPMK WKKW, sukcesy odniosły klacze Milwia, Rosa Prima oraz ogier Gio Candio. Wałach El Camp z SK Prudnik w skokach, zdobył złoty medal MPMJ, odnosił też sukcesy w zawodach międzynarodowych. Koń ten już 4 rok z rzędu jest najwyżej sklasyfikowanym koniem sportowym polskiej hodowli w rankingu WBFSH w konkurencji skoków przez przeszkody. Stadnina / xo Janów Podlaski Prudnik Walewice RAZEM liczba klaczy w 2015 r 28 26 2 36 24 12 32 32 0 96 82 14 Poronienia i martwo urodzone źrebięta Źrebięta Pokryte klacze w 2016 r 23 3 88,46 3 18 18 100,00 64,29 28 0 21 3 87,50 5 16 16 100,00 44,44 27 4 20 10 62,50 3 18 17 94,44 53,13 32 0 64 16 78,05 11 52 51 98,08 53,13 87 4 Jako hodowcę, Prudnik reprezentowały też inne konie, min. wałach Senior, brązowy medalista MPS WKKW, czy wysoko punktowane Ensilla, Lili Marlene, Winchester, Wissa, Nenia, Wimella.
krytych nie krytych Źrebne Jałowe źrebność Urodzone Odchowane odchowanych Produkcyjność ogółem młode Rasa wielkopolska i szlachetna półkrew Stadnina / wlkp, sp liczba klaczy w 2015 r Poronienia i martwo urodzone źrebięta Źrebięta Pokryte klacze w 2016 r Do ZT zakwalifikowano 4 ogiery. Licencję hodowlaną uzyskał 1 ogier z SK Nowielice. W MPMK-powożenie startowało 6 koni. Kl. Barcelona hod. i własności SK Pępowo (I m. w konie 5-letnie) W MPMK-WKKW startowały 2 konie z SK Dobrzyniewo (V m. konie 5 letnie i XIII m. konie 4 letnie.), 1 koń z SK Nowielice (III m. konie 4 - letnie). W MPMK-skoki og. Farmer z SK Nowielice (II m. Grand Prix ogierów) i og. Brendan z SK Racot (IV m. konie 4 letnie. W konkursach 2* i 3* startowały 15 razy konie z SK Nowielice. Dobrzyniewo Liski** Nowielice* Pępowo Racot** Rzeczna *** RAZEM 14 12 2 45 44 1 29 26 3 20 19 1 42 42 0 33 33 0 183 176 7 11 1 91,67 2 9 8 88,89 57,14 13 0 39 5 88,64 4 30 29 96,67 64,44 46 5 23 3 88,46 6 17 17 100,00 58,62 26 5 17 2 89,47 3 14 12 85,71 60,00 18 1 41 1 97,62 5 32 32 100,00 76,19 41 10 22 6 66,67 13 9 8 88,89 24,24 39 9 153 18 86,93 33 111 106 95,50 57,92 183 30 * - część klaczy w treningu sportowym. ** - klacze elitarne i klacze wyeliminowane z SK, przeznaczone do sprzedaży. *** - SK Rzeczna wchodzi w skład spółki Stado Ogierów w Starogardzie Gdańskim Sp. z o.o.
krytych nie krytych Źrebne Jałowe źrebność Urodzone Odchowane odchowanych Produkcyjność ogółem młode Rasa śląska Stado Ogierów / śląska liczba klaczy w 2015 r Poronienia i martwo urodzone źrebięta Źrebięta Pokryte klacze w 2016 r Książ 34 32 2 30 4 93,75 3 25 23 92,00 67,65 34 4 Ogier Frombork do SO. ukończył zakład treningowy i uzyskał licencję, następnie został włączony Konie hodowli SO w Książu zajęły: I miejsce w MPMK w powożeniu zaprzęgami jednokonnymi, w kategorii koni 6-letnich, I miejsce w Mistrzostwach Polski w powożeniu (og. Niger). Stado w Książu nie ma problemów ze sprzedażą koni. Są one bardzo dobrze promowane poprzez sport zaprzęgowy i cieszą się dużym zainteresowaniem wśród hodowców i zawodników powożenia.
ogółem Źrebne Jałowe źrebność w tym bliźnięta Urodzone Odchowane odchowanych Produkcyjność Polski koń zimnokrwisty Stadnina / zimn. liczba klaczy pokrytych w 2015 r Poronienia i martwo urodzone źrebięta Źrebięta Pokryte klacze w 2016 r Nowe Jankowice 75 68 7 90,67 7 1 61 57 93,44 76,00 72 Stadnina od wielu lat zaopatruje hodowlę krajową w najbardziej wartościowe ogiery rasy pkz. Konie hodowli SK Nowe Jankowice szeroko uczestniczą w czempionatach i wystawach ogólnokrajowych i regionalnych. Zapotrzebowanie na materiał hodowlany w tej rasie nadal utrzymuje się na wysokim poziomie. Konie te stanowią alternatywną gałąź produkcji w indywidualnych gospodarstwach północno - wschodniej części kraju. W większości jednak jest to chów koni przeznaczonych na rzeź.
krytych nie krytych Źrebne Jałowe źrebność Urodzone Odchowane odchowanych Produkcyjność ogółem młode Rasa huculska, Konik polski Stadnina /hc i kn liczba klaczy w 2015 r Poronienia i martwo urodzone źrebięta Źrebięta Pokryte klacze w 2016 r Gładyszów Dobrzyniewo Sieraków 87 52 35 31 31 0 21 20 1 42 10 80,77 2 40 38 95,00 43,68 59 18 31 0 100,00 5 24 24 100,00 77,42 35 6 19 1 95,00 1 18 17 94,44 80,95 22 0 Tulce RAZEM 25 25 0 164 128 36 18 7 72,00 1 17 17 100,00 68,00 22 4 110 18 85,94 9 99 96 96,97 58,54 138 28 Wyniki rozrodu w trzech spółkach należy uznać za dobre. Stadniny te osiągnęły również dobrą średnią produkcyjność. Znaczne obniżenie produkcyjności nastąpiło tylko w SKH Gładyszów. Częściowo spowodowane jest to zmniejszeniem zainteresowania końmi huculskimi w kraju, spadkiem sprzedaży i nadprodukcją koni tej rasy na rynku. Najlepsze wskaźniki rozrodu, po raz kolejny, zanotowała Stadnina Koni Dobrzyniewo. Z uwagi na bardzo niewielkie zainteresowanie konikami polskimi, i wyraźnym w ostatnich latach spadkiem cen, które kształtują się poniżej progu opłacalności, podjęto dalsze kroki w celu ograniczenia ilości stanowionych klaczy w trzech ośrodkach hodowli konika polskiego. SKH Gładyszów w 2015 r. stanowiła 60 klaczy z ponad 80 posiadanych. Jednakże w obydwu rasach, pomimo zmniejszonej ilości klaczy w hodowli, dba się o zachowanie istniejących linii i rodów oraz utrzymanie puli genetycznej na niezmienionym poziomie.
Stada Ogierów Stan na dzień 01.01.2017 Stado/rok 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Białka 118 79 46 40 40 35 21 Gniezno 49 40 33 28 27 25 24 Kętrzyn 84 84 76 77 77 76 75 Książ 57 42 38 35 35 25 22 Łąck 83 66 57 51 51 44 39 Sieraków 75 56 50 48 48 47 45 Starogard Gd. 76 57 41 37 38 29 29 Razem 542 424 341 316 316 281 255 Stada Ogierów realizują dostosowanie ilości posiadanych ogierów do potrzeb hodowlanych w terenie. Na spadek liczebności pogłowia reproduktorów wpłynęło zmniejszenie ilości stanowionych klaczy oraz świadome dążenie do zastosowania w szerszym zakresie inseminacji, która miała spowodować większe wykorzystanie posiadanych ogierów. Stado Najlepszy wyniki osiągnęło Stado działające w rejonach hodowli koni zimnokrwistych, czyli SO Kętrzyn i SO w Łącku. W 2016 roku do hodowli włączono 14 ogierów, natomiast wybrakowano 38 ogierów. Najwięcej młodych ogierów zostało włączonych do Stada Ogierów w Kętrzynie 8 ogierów. Wyniki sezonu kopulacyjnego 2016 śr. ilość ogierów w stadzie ilość ogierów kryjących ilość pokrytych klaczy średnia pokrytych klaczy Białka 32 27 400 14,8 Gniezno 30 26 373 14,3 Kętrzyn 76 69 1224 17,7 Książ 23 23 321 14,0 Łąck 42 39 692 17,7 Sieraków 50 50 606 12,1 Starogard Gd. 29 23 329 14,3 Razem 282 257 3945 15,4