REGULAMIN ORGANIZOWANIA WYCIECZEK SZKOLNYCH W ZESPOLE SZKÓŁ SIÓSTR NAZARETANEK W KIELCACH Podstawa prawna: 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. z 2001r. Nr 135, poz. 1516). 2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne (Dz. U. z 1997r. Nr 57, poz. 358); 3 załącznik nr 3. 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 ze zmianami); 33, 34, 35, 36, 37. 4. Ustawa z 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. : Dz. U. z 2005r. Nr 108, poz. 908 ze zmianami); art.12. 5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 22 września 2005 r. ( Dz. U. Nr 188, poz. 1582). I. ZASADY OGÓLNE 1. Wycieczki i inne formy turystyki są integralną formą działalności wychowawczej szkoły. 2. Przy organizowaniu i przeprowadzaniu wycieczek współdziałają nauczyciele, rodzice i uczniowie. 2 1. Organizacja i program wycieczki powinny być dostosowane do wieku, zainteresowań i potrzeb uczniów, ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej, stopnia przygotowania i umiejętności specjalistycznych. 2. Dla uczniów gimnazjum powinny być organizowane przede wszystkim wycieczki przedmiotowe, krajoznawczo - turystyczne na terenie macierzystego województwa, regionu geograficzno - turystycznego i kraju. 3. W wycieczkach turystyczno-krajoznawczych nie mogą brać udziału uczniowie, w stosunku do których istnieją przeciwwskazania lekarskie. 4. Uczniowie niepełnosprawni, o ile nie ma przeciwwskazań zdrowotnych, mogą brać udział w wycieczkach i imprezach, a organizatorzy tych wycieczek i imprez powinni zapewnić im warunki odpowiednie do specyficznych potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności. (Załącznik nr 3) 5. Aby wycieczka mogła się odbyć musi w niej wziąć udział minimum 85% uczniów z klasy. 1
3 1. Wycieczka musi być należycie przygotowana pod względem programowym i organizacyjnym, a także omówiona ze wszystkimi uczestnikami w zakresie: celu wycieczki, trasy, zwiedzanych obiektów, harmonogramu i regulaminu zachowania uczniów podczas wycieczki. 2. Kartę wycieczki (Załącznik nr 1) wraz z listą uczestników wycieczki (Załącznik nr 2) zatwierdza dyrektor szkoły lub upoważniona przez niego osoba. 4 1. Organizator wycieczki zobowiązany jest do zapewnienia właściwej opieki i bezpieczeństwa jej uczestnikom. 2. Osobami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo uczniów podczas wycieczek są kierownik wycieczki oraz opiekunowie grup. Opieka ich ma charakter ciągły. 3. Miejscem zbiórki uczniów rozpoczynającej i kończącej wycieczkę jest miejsce wskazane przez organizatora wycieczki. Uczestnicy wycieczki przybywają na miejsce zbiórki pod opieką rodziców/ opiekunów prawnych i są z tego miejsca odbierani również przez rodziców/ opiekunów prawnych. 4. Udział uczniów w wycieczce wymaga pisemnej zgody rodziców albo opiekunów prawnych, którzy powinni pokryć koszty związane z udziałem w niej ich dziecka przed jej rozpoczęciem. (Załącznik nr 4 oraz Załącznik nr 5). 5. Opiekun wycieczki obowiązany jest sprawdzać stan liczbowy uczniów przed wyruszeniem z każdego miejsca pobytu, w czasie zwiedzania, przejazdu oraz po przybyciu do punktu docelowego. 6. Zabrania się prowadzenia wycieczek podczas burzy, śnieżycy, gołoledzi. 7. Jeśli w trakcie trwania wycieczki wystąpią ciężkie warunki pogodowe, należy przerwać wycieczkę oraz zapewnić uczniom jak najbardziej bezpieczny powrót do miejsca noclegu. 8. W razie wypadku uczestników wycieczki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postępowania w razie wypadków w szkołach i placówkach publicznych. 9. Uczestnicy wycieczek i imprez powinni być objęci ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków, a w przypadku wycieczek zagranicznych od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia za granicą. 10. W czasie wycieczki dzieci nie mogą pozostawać bez nadzoru opiekunów. Nie może być tzw. czasu wolnego. ( 33, 34, 35, 36, 37 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r., 3 załącznik nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z 6 maja 1997 r., 6 rozporządzenia MENiS z 8 listopada 2001 r., art. 12 ustawy z 20 czerwca z 1997r. Prawo o ruchu drogowym). 2
II. RODZAJE WYCIECZEK 1.Działalność w zakresie krajoznawstwa i turystyki może być organizowana w ramach zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych. 2. Działalność ta obejmuje następujące formy: 1) wycieczki przedmiotowe - inicjowane i realizowane przez nauczycieli w celu uzupełnienia obowiązującego programu nauczania, w ramach danych zajęć edukacyjnych, 2) wycieczki krajoznawczo - turystyczne, w których udział nie wymaga od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych. 3) imprezy krajoznawczo-turystyczne i turystyki kwalifikowanej: rajdy, zloty, biwaki. 2 W zależności od charakteru wycieczki należy przestrzegać następujących zasad bezpieczeństwa: 1. WYCIECZKA W GÓRY 1) wyruszając w góry należy dokładnie zaplanować trasę, uwzględniając wiek, a także płeć uczestników - dla młodzieży w wieku 13-14 lat nie powinna przekraczać 12-13 km, tj. 4-5 godz. marszu wraz z odpoczynkami. Dla młodzieży starszej długość trasy może ulec wydłużeniu, 2) na wędrówkę należy wyruszać wcześnie rano, aby przed zmrokiem dojść do miejsca noclegu, 3) liczebność grupy - 1 opiekun na 10 uczestników, 4) uczestnicy powinni posiadać odpowiedni ubiór - buty sznurowane, kurtka (ze względu na zmienność pogody w górach oraz spadek temperatury wraz ze wzrostem wysokości). Ekwipunek należy zabrać w plecaku, 5) wszyscy uczestnicy wycieczki powinni poruszać się wyłącznie po oznakowanych szlakach turystycznych, w ten sposób, że na początku (za przewodnikiem) ustawione są osoby słabsze kondycyjnie, a na końcu osoby najsilniejsze, 6) kolumnę otwiera i zamyka osoba dorosła, 7) na terenach powyżej 1000 m n.p.m. wycieczkę prowadzi wyłącznie przewodnik górski lub przodownik turystyki górskiej, 8) na terenie parków narodowych wycieczki prowadzą wyłącznie upoważnieni przewodnicy górscy. 2. WYCIECZKA NAD WODĘ 1) podczas wycieczki nad wodę uczestnicy muszą zostać dodatkowo zapoznani z zasadami bezpiecznego przebywania nad wodą, czyli regulaminem kąpieliska. Uczestnicy wycieczki mogą pływać lub kąpać się tylko w obrębie kąpieliska i pływalni, 2) jeśli podczas wycieczki przewidziana jest nauka pływania, to może się ona odbywać tylko w miejscach specjalnie do tego celu wyznaczonych i przystosowanych pod nadzorem ratowników oraz opiekuna wycieczki, 3
3) grupy korzystające ze zbiorników wodnych powinny mieć zapewniony stały nadzór ratownika, a na jedną osobę prowadzącą zajęcia nie może przypadać więcej niż 15 uczestników, 4) jeżeli w czasie wycieczki zaplanowano korzystanie ze sprzętu pływającego, np. z kajaków i łodzi, należy je wyposażyć w sprzęt ratunkowy. Jednocześnie należy pamiętać o tym, że ze sprzętu mogą korzystać tylko te osoby, które zostały przeszkolone w zakresie jego obsługi oraz posługiwania się wyposażeniem ratunkowym. 3. WYCIECZKA AUTOKAROWA 1) liczebność grupy - 1 opiekun na 15 uczniów (nie licząc kierowcy i pilota/przewodnika), i dostosowana do możliwości technicznych autokaru/liczby miejsc, 2) miejsca przy drzwiach zajmują osoby dorosłe (opiekunowie), 3) przejścia w autokarze muszą być wolne, nie mogą znajdować się tam dodatkowe miejsca do siedzenia, 4) autokar musi być oznakowany tablica przewóz dzieci, 5) kierowca powinien posiadać świadectwo kwalifikacyjne kierowcy zawodowego oraz potwierdzenie sprawności technicznej autokaru - ważny przez 6 miesięcy, 6) maksymalny czas jazdy jednego kierowcy bez przerwy - 4 godziny 30 minut, czas przerwy w jeździe zalecane 45 minut, 7) postoje mogą odbywać się tylko w miejscach do tego wyznaczonych, tj. na oznakowanych parkingach, 8) po każdej przerwie w podróży należy sprawdzić stan liczebny dzieci, 9) obowiązkiem opiekunów jest dopilnowanie dzieci w czasie jazdy (uczniowie nie mogą chodzić po autokarze, siedzieć tyłem, na oparciu, wyrzucać śmieci przez okno, itd.). 4. WYCIECZKA PIESZA 1) w czasie marszu jeden opiekun prowadzi grupę, drugi idzie na końcu, 2) uczestnicy powinni posiadać ubiór (szczególnie buty) odpowiedni do miejsca i warunków atmosferycznych, 3) w mieście należy poruszać się po chodnikach, a poza miastem - lewą stroną drogi, pojedynczo, ustępując z drogi nadjeżdżającym pojazdom, 4) w lesie należy poruszać się po znakowanych szlakach turystycznych (na terenie parków narodowych lub krajobrazowych - wyłącznie) lub wyznaczonych ścieżkach, 5) opiekun powinien posiadać mapę (wskazana jest znajomość terenu), 6) przed wyruszeniem sprzed szkoły uczestnicy powinni być poinformowani o zasadach poruszania się po drogach i po lesie. 4
5. WYCIECZKA ROWEROWA 1) liczebność - 2 opiekunów na grupę 10-13 uczniów (zgodnie z prawem o ruchu drogowym w kolumnie rowerów nie może jechać więcej niż 15 osób), 2) w przypadku kilku grup odstępy między nimi powinny wynosić co najmniej 200 metrów, 3) wszyscy uczniowie muszą posiadać kartę rowerową, 4) prowadzący wycieczkę powinien jechać na początku, za nim najsłabsi w grupie, następnie pozostali uczniowie, drugi opiekun na końcu grupy, 5) tempo jazdy powinno być dostosowane do możliwości najsłabszego uczestnika, 6) odstępy pomiędzy jadącymi do 5 m, 7) uczestnicy wycieczki powinni jechać jeden za drugim (nie wolno jechać obok siebie), jak najbliżej prawej krawędzi drogi, zgodnie z przepisami ruchu drogowego, 8) opiekun wycieczki winien posiadać apteczkę pierwszej pomocy oraz narzędzia do ewentualnej naprawy rowerów, także zapasowe dętki i wentyle oraz pompkę, 9) uczestnicy powinni posiadać ubiór odpowiedni do jazdy oraz kask ochronny na głowę, 10) z boku tylnego bagażnika (z lewej strony) powinno być przymocowane tzw. ramię bezpieczeństwa ze światłem odblaskowym na końcu. 6. WYCIECZKA TURYSTYKI KWALIFIKOWANEJ Przepisy prawne nie definiują pojęcia turystyka kwalifikowana. W dostępnej literaturze turystyka kwalifikowana określana jest jako najwyższa forma specjalizacji turystycznej. Uprawianie jej wymaga specjalnego przygotowania psychofizycznego, zahartowania na trudy, umiejętności zachowania się w środowisku naturalnymi w obiektach turystycznych, a w niektórych przypadkach potwierdzonej przez właściwe organizacje umiejętności posługiwania się sprzętem turystycznym. W związku z tym, organizując wycieczkę turystyki kwalifikowanej, dla bezpieczeństwa jej uczestników, należy zapewnić 1 opiekuna na grupę 10 uczniów. W szczególnych okolicznościach konieczne jest zwiększenie liczby opiekunów przy uwzględnieniu m.in. ukształtowania terenu, wieku i aktualnego stanu zdrowia uczestników, predyspozycji psychofizycznych oraz aktualnych i przewidywanych warunków atmosferycznych. III. KIEROWNIK WYCIECZKI I OPIEKUNOWIE 1. Kierownikiem szkolnej wycieczki krajoznawczo-turystycznej może być wyłącznie nauczyciel zatrudniony w szkole. 2. Kierownikiem imprezy, o której mowa w 2 ust. 2, p. 3 może być nauczyciel posiadający uprawnienia do kierowania tego typu formami działalności krajoznawczo-turystycznej. 5
3. Do podstawowych obowiązków kierownika wycieczki należy: 1) opracowanie z udziałem uczestników szczegółowego programu i harmonogramu oraz wypełnienie karty wycieczki, 2) opracowanie regulaminu wycieczki i zapoznanie z nim wszystkich uczestników oraz rodziców/ opiekunów prawnych (Załącznik nr 5), 3) zapewnienie warunków do pełnej realizacji programu i regulaminu wycieczki oraz sprawowanie nadzoru w tym zakresie, 4) zapoznanie uczestników z zasadami bezpieczeństwa oraz zapewnienie warunków do ich przestrzegania, 5) określenie zadań dla opiekuna w zakresie realizacji programu, zapewnienia opieki i bezpieczeństwa uczestnikom wycieczki, 6) nadzór nad zaopatrzeniem uczestników w niezbędny, sprawny sprzęt i ekwipunek oraz apteczkę pierwszej pomocy, 7) organizacja transportu, wyżywienia i noclegów dla uczestników, 8) podział zadań wśród uczestników, 9) przygotowanie projektu planu finansowego wycieczki oraz przedstawienie go rodzicom do akceptacji, 10) dysponowanie środkami finansowymi przeznaczonymi na organizację wycieczki, 11) podsumowanie, ocena i rozliczenie finansowe wycieczki po jej zakończeniu. 2 1. Opiekunami wycieczki muszą być nauczyciele zatrudnieni w szkole albo, w uzgodnieniu z dyrektorem szkoły, rodzice lub opiekunowie prawni uczniów biorących udział w wycieczce. 2. Liczba opiekunów uzależniona jest od wieku i liczby uczestników wycieczki, miejsca wycieczki i rodzaju środka lokomocji (patrz rozdz. II 2). 3. O liczbie opiekunów wycieczki decyduje dyrektor. 4. Do podstawowych obowiązków opiekuna należy: 1) sprawowanie opieki nad powierzonymi mu uczestnikami wycieczki, 2) współdziałanie z kierownikiem w zakresie realizacji programu i harmonogramu wycieczki, 3) nadzór nad przestrzeganiem regulaminu przez uczestników, ze szczególnym uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa, 4) nadzór nad wykonywaniem przez uczestników przydzielonych zadań, 5) wykonywanie innych zadań zleconych przez kierownika. IV. FINANSOWANIE WYCIECZEK 1. Plan finansowy wycieczki, po zaopiniowaniu przez rodziców dzieci biorących w niej udział, zatwierdza organizator oraz rada klasowa rodziców. 2. Plan finansowy musi określać ogólny koszt wycieczki, wysokość i źródła dochodu, koszt jednego uczestnika wycieczki oraz przewidywane koszty organizacyjne i programowe. 6
3. Kierownik i opiekunowie nie ponoszą kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia. Wydatki z tego tytułu pokrywa się ze środków, o których mowa w ust. 2. 4. Rozliczenia wycieczki dokonują osoby wymienione w ust. 1. określając sposób zagospodarowania nadwyżki, względnie uzupełnienia niedoboru finansowego. 5. Dowodami finansowymi są przede wszystkim podpisane przez rodziców/ opiekunów prawnych dzieci listy wpłat (Załącznik nr 7) oraz rachunki, faktury i bilety wydawane przez uprawnione do danego rodzaju działalności podmioty gospodarcze - w wyjątkowych, uzasadnionych przypadkach mogą to być oświadczenia o poniesionym wydatku podpisane przez kierownika wycieczki oraz wszystkich opiekunów, jednak wydatki tego typu nie mogą przekroczyć 20 % kosztów wycieczki. V. DOKUMENTACJA WYCIECZKI 1. Dokumentacja wycieczki zawiera: 1) kartę wycieczki (Załącznik nr 1) 2) listę uczestników wraz z harmonogramem (Załącznik nr 2) 3) oświadczenie rodziców/opiekunów prawnych o stanie zdrowia (Załącznik nr 3) 4) pisemną zgodę rodziców/opiekunów prawnych na udział dziecka w wycieczce z noclegiem (Załącznik nr 4) 5) pisemną zgodę rodziców/opiekunów prawnych na udział dziecka w wycieczce jednodniowej (Załącznik nr 5) 6) regulamin wycieczki (Załącznik nr 6) 7) dowód ubezpieczenia wszystkich uczestników wycieczki od następstw nieszczęśliwych wypadków (numer polisy ubezpieczeniowej szkoły) 8) listę wpłat (Załącznik nr 7) 2. Dokumentacja wycieczki, o której mowa w punkcie 1-6 winna być złożona do zatwierdzenia w terminie minimum 3 dni przed jej rozpoczęciem. 3. Dokumenty należy przygotować w dwóch egzemplarzach: jeden komplet dokumentów zostaje w szkole. VI. WYCIECZKI ZAGRANICZNE 1 1. Zgodę na organizowanie wycieczki zagranicznej wyraża dyrektor szkoły po zawiadomieniu organu prowadzącego szkołę i organu sprawującego nadzór pedagogiczny (kuratorium oświaty) na 14 dni przed jej organizacją. Zawiadomienie powinno zawierać: - nazwę kraju, do którego organizowana jest wycieczka, - czas pobytu, - program wycieczki, - imię i nazwisko kierownika wycieczki, - imiona i nazwiska opiekunów, 7
- listę uczniów biorących udział w wycieczce wraz z określeniem ich wieku, - dowód ubezpieczenia wszystkich uczestników od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia. 2. Dokumentacja wycieczki zagranicznej powinna zawierać również Listę Podróżujących dla Wycieczek w Unii Europejskiej (dotyczy uczniów pochodzących z państw trzecich przebywających w Państwach Członkowskich) oraz potwierdzenie ubezpieczenia uczestników od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia za granicą tzn. wskazywać nazwę firmy ubezpieczającej i numer polisy lub kserokopię polisy. Powyższy regulamin dotyczy organizowania szkolnych wycieczek jednodniowych, wycieczek z noclegiem - krajowych i zagranicznych. W sprawach nie uregulowanych niniejszym dokumentem stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu Pracy, Statutu Zespołu Szkół Sióstr Nazaretanek w Kielcach oraz rozporządzeń MEN w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny w szkołach i w sprawie zasad i warunków organizowania przez szkoły krajoznawstwa i turystyki. Zmian w niniejszym regulaminie dokonuje wyłącznie dyrektor szkoły. Opracowały: Monika Kosmala Agnieszka Baranowicz Zatwierdził.dn... 8