Społeczny Ogólnopolski Przemyśl, 16.11.2017 r. Komitet Pamięci i Dobrego Imienia Obrońców Birczy przed UPA Ul. Chrobrego 10 37-700 Przemyśl Minister Obrony Narodowej Antoni Macierewicz 1 / 5
Szanowny Panie Ministrze, Społeczny Ogólnopolski Komitet Pamięci i Dobrego Imienia Obrońców Birczy przed UPA zawiązał się w celu wsparcia działań władz samorządowych Gminy Bircza w obliczu bulwersującej sprawy usunięcia z tablicy na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie nazwy miejscowości Bircza, wymienionych wśród wsi i miasteczek, które podczas II wojny światowej i zaraz po jej zakończeniu stały się symbolem polskiego oporu i ochrony ludności cywilnej przed ludobójstwem ze strony UPA. Dla mieszkańców Podkarpacia Bircza odegrała taką samą rolę jak Przebraże na Wołyniu. Bircza stała się miejscem schronienia dla tysięcy polskich mieszkańców. Obrońcami Birczy podczas wszystkich trzech napadów byli jej mieszkańcy, którzy wstępowali w szeregi milicji, aby móc legalnie posiadać broń i bronić swoich najbliższych. W szeregi milicji w owym czasie wstępowali też liczni żołnierze AK w celu kontrolowania jej struktur i możliwości legalnego posiadania broni w celu obrony swoich rodzin. Jednak w obliczu olbrzymiego zagrożenia ze strony kurenia UPA siły milicji byłyby niewystarczające do odparcia ataków. Tu wsparciem stali się żołnierze frontowi wchodzący wcześniej w skład 2 AWP, a rekrutujący się głównie z Polaków mieszkańców Kresów Wschodnich. Nigdy zaś Bircza nie była broniona przez oddziały NKWD jak kłamliwie wskazuje negacjonista wołyński Vołodymyr Wiatrowycz. Wręcz przeciwnie. Istnieje wiele archiwalnych dokumentów, meldunków milicjantów i wopistów świadczących o wspieraniu UPA przez pograniczne oddziały NKWD (przykładem jest tu obrona Dynowa 15 marca 1945 r. przez AK (w dużej części występującego jako miejscowa milicja) atakowanego przez oddziały NKWD wezwane przez miejscowych Ukraińców). Bohaterska obrona Birczy podczas trzech napadów kosztowała obrońców kilkudziesięciu zabitych. Ich ofiara życia pozwoliła jednak ocalić od pewnej śmierci tysiące polskich kobiet i dzieci, chroniących się w miasteczku. Wielu z ocalonych jeszcze żyje. Żyją jeszcze obrońcy Birczy, ich rodziny, dla których ta historia jest wciąż krwawiącą, niezagojoną raną, która otworzyła się po wiadomości o usunięciu ich miejscowości z tablicy na Grobie Nieznanego 2 / 5
Żołnierza. Sytuację jaka panowała wówczas na tych terenach w pełni rozumiał ówczesny ordynariusz diecezji przemyskiej bp Franciszek Barda, który nie wahał się 25 czerwca 1946 roku błagać o pomoc komunistycznego Ministra Obrony Narodowej słowami: wypadki, które rozgrywają się w ziemi przemyskiej, jarosławskiej i sanockiej. Od szeregu miesięcy palą się wsie, ludność traci mienie- dach nad głową a tu i ówdzie życie. Dotychczasowe próby obronne nie zlokalizowały napaści ukraińskich, bo bandy systematycznie idą naprzód i szerzą dzieło zniszczenia konsekwentnie. Wzmaga się nędza tysięcy Polaków, którzy słusznie spodziewają się w swym kraju bezpieczeństwa życia i mienia. Jako pasterz diecezji przemyskiej ( ) czuję się dotknięty wspomnianą pożogą i nie mogę patrzeć obojętnie na te straszne w skutkach wydarzenia tak boleśnie dotykające moich wiernych i dlatego zwracam się do P. Marszałka z prośbą, aby zechciał zaradzić łaskawie opłakanym skutkom. Szanowny Panie Ministrze, nasz Komitet składa się z naukowców, historyków, artystów, ludzi kultury, sztuki, działaczy społecznych. W skład naszego komitetu wchodzą także osoby, które bezpośrednio ucierpiały w wyniku działań komunistów jak syn majora Władysława Koby, ostatniego kierownika Okręgu Rzeszowskiego WiN Pan Wojciech Koba, któremu komuniści zamordowali ojca. Nie stajemy w obronie komunistów jak kłamliwie nam niektórzy zarzucają. Stajemy w obronie polskiej ludności cywilnej, milicjantów i żołnierzy frontowych, którzy poświęcili życie w obronie swoich rodaków przed banderowcami. Atmosfera na terenach na jakich mieszkamy jest całkowicie inna niż w centralnej Polsce. Tu niemal każda rodzina ucierpiała w czasie wojny lub tuż po niej z rąk ukraińskich nacjonalistów. Z trwogą patrzymy też na odradzający się w zastraszającym tempie ukraiński nacjonalizm za naszą wschodnią granicą i próby jego przelewania na grunt Polski. Nacjonalizm, który w naszej ocenie wspierany przez działania obcych, antypolskich sił nosi nie tylko antyrosyjski, ale w dużej mierze antypolski i antywęgierski charakter. Zwracamy się z prośbą do Pana Ministra o przywrócenie godności i i szacunku dla obrońców polskiej ludności w Birczy i powrót nazwy Bircza na tablice na Grobie Nieznanego Żołnierza. Głęboko wierzymy, że wsłucha się Pan w głos mieszkańców Podkarpacia, których bezpośrednio dotyczy ta historia. W imieniu Społecznego Komitetu dr hab. Andrzej Zapałowski 3 / 5
Skład komitetu: 1. Dr hab. Andrzej Zapałowski historyk, działacz patriotyczny 2. Mirosław Majkowski Prezes Przemyskiego Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej X D.O.K. 3. Dr hab. prof. nadzw. UWr Bogusław Paź wykładowca uniwersytecki, filozof 4. Józef Frączek- były działacz NSZZ Solidarność, b. wicewojewoda rzeszowski, poseł na Sejm RP I kadencji i Senator II i IV kadencji 5. Ks. Tadeusz Isakowicz- Zaleski- Proboszcz parafii ormiańskokatolickiej dla Polski południowej 6. Józef Kalinowski-Kalinowa- świadek napadu UPA na Orzechowce k. Przemyśla 7. Ks. Antoni Moskal- proboszcz Borownicy 8. Prof. dr hab. Czesław Partacz historyk, autor prac o stosunkach polsko ukraińskich 9. Dr hab. prof. nadzw. KUL Włodzimierz Osadczy - historyk 10. Krzesimir Dębski światowej sławy kompozytor, 11. Prof. UZ dr hab. Leszek Jazownik - polonista, ekspert doradca przy Ministrze Oświaty 12. Piotr Adam Szelągowski- działacz Kresowy 13. Samborski Mieczysław- historyk zajmujący się stosunkami polsko-ukraińskimi 14. Bajewicz Henryk- prezes Zarządu Stowarzyszenia Kresowego Podkamień w Wołowie 15. Śmiech Adam- publicysta portalu prawica.net 16. Andrzej Szlęzak publicysta, b. prezydent Stalowej Woli, działacz patriotyczny 17. Jan Engelgard redaktor naczelny Myśli Polskiej 18. Ewa Szakalicka dziennikarka, publicystka 19. Tomasz Żak reżyser teatralny, dyrektor Teatru Nie Teraz 20. Małgorzata Dachnowicz redaktor naczelny Głosu znad Sanu, działacz patriotyczny 21. Inż. Chojnacki Jan Paweł odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności, b. działacz podziemia niepodległościowego 22. Stanisław Srokowski pisarz, współautor scenariusza do filmu Wołyń Mgr inż. Ogonowski Tomasz- leśnik, wnuk ofiar UPA 23. Witold Listowski- Prezes Stowarzyszenia Kresowian w Kędzierzynie-Koźlu 24. Kalinowska Janina Przew. Stowarzyszenia Upamiętniania Polaków Pomordowanych na Wołyniu z/ś w Zamościu 25. Piętka Bohdan - publicysta kresowy 26. Kuriata Florian- prezes Stowarzyszenia Kresowian Ziemi Dzierżoniowskiej 27. Wilk Kazimierz- Poseł na Sejm RP I i II kadencji, b. działacz podziemia niepodległościowego, były przewodniczący Związku Zawodowego Kontra odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności 28. Biniszewska Aleksandra- Muzeum Lwowa i Kresów 29. Wiceadmirał w st. sp. Toczek Marek- Klub Inteligencji Polskiej 30. dr Krzysztof Lachowski- Klub Inteligencji Polskiej 31. Sławomir Tomasz Roch - mgr historii 32. Zrayko Wojciech- Instytut Dzieł Kresowych w Bytomiu 4 / 5
33. Marcin Siembida radny Miasta Stalowa Wola 34. Motyl Bogdan- regionalista, autor wielu publikacji naukowych i popularnonaukowych 35. Por. Henryk Atemborski PS. Pancerny żołnierz NSZ 36. Jerzy Przysiężniak Bratanek płk. Franciszka Przysiężniaka ps. Ojciec Jan 37. Zdzisław Sobolewski Działacz patriotyczny z Jarosławia 38. Drel Mariusz potomek obrońców Birczy 39. Barczuk Tomasz świadek mordów na Wołyniu 40. Szczepan Siekierka Prezes Stowarzyszenia Upamiętnienia ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów 41. Mgr inż. Ogonowski Tomasz- leśnik, wnuk ofiar UPA 42. Szarzyński Stanisław- Stowarzyszenie Pamięci Polskich Termopil i Kresów w Przemyślu 43. Wojciech Koba syn ostatniego kierownika Okręgu Rzeszowskiego WiN majora Władysława Koby 44. Grzegorz Szopa Prezes Przemyskiego Oddziału PTH 45. Marcela Tukałło -wiceprezes Stowarzyszenia Przyjaciół Mościsk i Kresów Wschodnich w Przemyślu 46. Andrzej Berestecki-prezes Towarzystwa Walki z Kalectwem Oddział Przemyśl 47. Wojciech Krupa - Prezes Stowarzyszenia Motocyklistów,,PATRIA, syn żołnierza dywizji generała Maczka Do wiadomości: Kancelaria Prezydenta RP Kancelaria Episkopatu Polski 5 / 5