Konsensusy rynek surowców Kwartalnik Strona 1
Ropa naftowa WTI - prognozy 75,00 70,00 65,00 60,00 55,00 50,00 45,00 40,00 35,00 30,00 25,00 spot Q4 17 Q1 18 Q2 18 Q3 18 Mediana Maksimum Minimum Ropa naftowa WTI spot Q4 17 Q1 18 Q2 18 Q3 18 Mediana 57,10 52,0 55,0 55,0 55,0 Średnia 57,10 51,8 53,3 53,4 53,8 Maksimum 57,10 63,5 62,0 67,0 65,0 Minimum 57,10 40,0 35,0 30,0 32,0 Strona 2
Ropa naftowa Brent - prognozy 90,00 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana Maksimum Minimum Ropa naftowa Brent spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana 63,95 54,5 57,0 57,0 56,0 Średnia 63,95 54,1 55,8 55,8 56,2 Maksimum 63,95 66,0 70,0 75,0 80,0 Minimum 63,95 43,0 39,0 35,0 37,0 Strona 3
Ropa naftowa podstawowe informacje o rynku Krótkoterminowy wpływ na notowania ropy naftowej mają cotygodniowe odczyty zapasów w Stanach Zjednoczonych (przeważnie we wtorek i środę API oraz Departament Energii). Ponadto, co tydzień ukazują się dane o liczba aktywnych platform wiertniczych, co jest zapowiedzią tego jak kształtować się będzie produkcja w Stanach Zjednoczonych w niedalekiej przyszłości. W dłuższym terminie istotne będzie to czy OPEC w dalszym ciągu będzie ograniczał produkcję, przy rosnącym wydobyciu w Stanach Zjednoczonych. Rewolucja technologiczna związana z wydobyciem ropy z łupków się nie zakończyła. Dzięki jej rozwojowi istotnie spadły koszty wydobycia przez co dynamicznie rośnie pozyskiwanie surowca na terenie Stanów Zjednoczonych. Ponadto, istotne będzie to jak przyspieszenie wzrostu gospodarczego wpłynie na popyt na paliwa na świecie. Czynnikiem wspierającym obecnie notowania surowca są oczekiwania dotyczące przedłużenia porozumienia OPEC oraz spadek liczby aktywnych platform wiertniczych w USA w ostatnich miesiącach. Najwięksi producenci paliw 1. Stany Zjednoczone 2. Arabia Saudyjska 3. Rosja 4. Chiny 5. Kanada Źródło: EIA Najwięksi konsumenci paliw 1. Stany Zjednoczone 2. Chiny 3. Indie 4. Japonia 5. Rosja Źródło: EIA Strona 4
Gaz ziemny 3,70 3,60 3,50 3,40 3,30 3,20 3,10 3,00 2,90 2,80 spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana Maksimum Minimum Gaz Ziemny USA spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana 3,20 3,1 3,4 3,5 3,5 Średnia 3,20 3,1 3,2 3,2 3,1 Maksimum 3,20 3,3 3,5 3,2 3,7 Minimum 3,20 3,5 3,5 3,2 3,0 Strona 5
Gaz ziemny podstawowe informacje o rynku W krótkim terminie wpływ na cenę gazu w USA mają cotygodniowe dane o zapasach. Często porównuje się obecny poziom zapasów do 5-letniej średniej dla danego okresu w roku. Obecnie znajdujemy się 2% poniżej tej średniej. W ostatnim czasie następuje istotna zmiana na rynku związana z tym, że Stany Zjednoczone stają się eksporterem netto dzięki budowie odpowiedniej infrastruktury przesyłowej. W rezultacie trudniej będzie o nadwyżkę na rynku tego surowca. Duży wpływ na popyt na gaz ma pogoda, a dokładniej temperatury podczas sezonu zimowego. Gaz wykorzystywany jest w dużym stopniu przez amerykańskie gospodarstwa domowe do ogrzewania domów, a zatem im niższe temperatury zimą tym potencjalnie popyt na surowiec będzie wyższy. Przed nami miesiące sezonu grzewczego w USA, kiedy to zmienność cen na rynku jest bardzo duża. Najwięksi producenci gazu 1. Stany Zjednoczone 2. Rosja 3. Iran 4. Kanada 5. Katar Źródło: CIA Najwięksi konsumenci gazu 1. Stany Zjednoczone 2. Rosja 3. Chiny 4. Iran 5. Japonia Źródło: CIA Strona 6
Złoto 1700,00 1600,00 1500,00 1400,00 1300,00 1200,00 1100,00 1000,00 spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana Maksimum Minimum Złoto spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana 1283,71 1242,5 1230,0 1256,3 1255,0 Średnia 1283,71 1241,0 1240,0 1259,2 1271,5 Maksimum 1283,71 1350,0 1500,0 1540,0 1580,0 Minimum 1283,71 1120,0 1130,0 1110,0 1075,0 Strona 7
Złoto podstawowe informacje o rynku W krótkim terminie najważniejsze dla cen złota są zmiany popytu inwestycyjnego, czyli najbardziej zmiennej kategorii popytowej. Zależy ona przede wszystkim od poziomu awersji do ryzyka na rynkach, a to jest zależne od czynnika, który najsilniej w danym momencie oddziałuje na zachowanie uczestników rynku. Dla podaży zmienną kategorią w krótkim terminie pozostaje podaż recyklingowa. Im wyższa cena tym większa chęć do pozyskiwania złota z recyklingu, jednakże skala zmian jest dużo mniejsza niż w przypadku popytu inwestycyjnego. W dłuższym terminie cena złota oddziałuje na poziom wydobycia surowca z kopalń, a także na zastosowanie złota w przemyśle. W ostatnich miesiącach negatywnym czynnikiem dla giełd jest niska zmienność na rynkach oraz zapowiedź zacieśniania polityki pieniężnej w ważnych bankach centralnych na świecie. Popyt w tonach 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Jubilerstwo 2093 2133 2691,6 2488 2400 2040 Przemysł 428,6 381,3 355,9 348,7 332 323,4 Inwestycyjny 1737 1610 800,2 861 937,7 1574 Banki centralne 480,8 569,3 623,8 583,9 576,5 377,2 Popyt 4739 4694 4471,5 4282 4246 4315 Źródło: World Gold Council Rezerwy złota w poszczególnych krajach Posiadacz Ton % rezerw 1 Stany Zjednoczone 8134 75% 2 Niemcy 3378 69% 3 MFW 2814-4 Włochy 2452 68% 5 Francja 2436 64% 6 Chiny 1842,6 2% 7 Rosja 1645,1 16% 8 Szwajcaria 1040 6% 9 Japonia 765 2% 10 Holandia 613 64% Źródło: World Gold Council Podaż w tonach 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Produkcja kopalniana 2846 2917 3076,3 3155 3233 3236 Hedging 22,5-45,3-28 104,9 13,5 26,3 Recykling 1667 1684 1263,1 1191 1117 1309 Podaż 4536 4556 4311,4 4451 4363 4571 Źródło: World Gold Council Strona 8
Srebro 34,00 32,00 30,00 28,00 26,00 24,00 22,00 20,00 18,00 16,00 14,00 spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana Maksimum Minimum Srebro spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana 16,98 17,4 17,6 18,3 18,3 Średnia 16,98 17,5 17,7 18,4 18,7 Maksimum 16,98 22,8 24,9 29,0 31,7 Minimum 16,98 15,7 15,0 15,3 15,0 Strona 9
Srebro podstawowe informacje o rynku W krótkim terminie notowania srebra podążają za zachowaniem cen złota, choć skala zmienności jest przeważnie nieco większa. W nieco dłuższym terminie istotny jest popyt z sektora przemysłowego. Ma on większe znaczenie niż dla cen złota z uwagi na większe wykorzystanie srebra w tym sektorze. Warto zwracać uwagę na relację ceny złota do srebra na tle historycznych poziomów. Obecnie znajduje się ona zaledwie 10% poniżej szczytów z ostatnich 20 lat, co sugeruje, że złoto jest obecnie dość drogie w stosunku do srebra. Najwięksi wydobywcy srebra 1. Meksyk 2. Chiny 3. Peru 4. Rosja 5. Australia Źródło: Silver Institute Popyt mln uncji 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Jubilerstwo 187,9 185,4 217,8 224 226,5 207 Przemysłowy 676,3 615 619,1 611,2 588,7 561,9 Monety i sztabki 210,4 160,5 242,1 236,1 292,3 206,8 Srebra stołowe 47,2 43,7 58,8 60,7 62,9 52,1 Popyt całkowity 1121,8 1004,6 1137,8 1132 1170,4 1027,8 Źródło: Silver Institute Podaż mln uncji 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Wydobycie z kopalni 757,6 790,8 823,7 88,3 886,7 885,8 Sprzedaż przez rządy 12 7,4 7,9 0 0 0 Recykling 261,5 255,5 192,1 168,3 146,1 139,7 Podaż całkowita 1031,1 1053,7 1023,7 256,6 1032,8 1025,5 Źródło: Silver Institute Strona 10
Miedź 8500,00 8000,00 7500,00 7000,00 6500,00 6000,00 5500,00 5000,00 4500,00 spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana Maksimum Minimum Miedź spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana 6779,00 5707,5 5650,0 5741,0 5900,0 Średnia 6779,00 5788,0 5739,4 5903,7 5971,5 Maksimum 6779,00 6300,0 6283,0 7936,6 8267,3 Minimum 6779,00 5300,0 5200,0 5150,0 5050,0 Strona 11
Miedź podstawowe informacje o rynku Najważniejszym czynnikiem dla rynku miedzi jest stan chińskiej gospodarki ze względu na to, że to właśnie Chiny są największym jej konsumentem. O miedzi mówi się, że ma doktorat z ekonomii w związku z tym, że często jej notowania są dość silnie powiązane z cyklem gospodarczym i potrafią z wyprzedzeniem pokazać co dzieje się w gospodarce. Miedź wykorzystywana jest w wielu sektorach gospodarki, w tym przede wszystkim w budownictwie, produkcji elektroniki, produkcji pojazdów. Rynek szczególnie zwraca uwagę na zachowanie się zapasów surowca na najważniejszych giełdach. Obecnie najsilniej na notowania oddziałują dane o zapasach surowca na świecie, dane o imporcie miedzi przez Chiny i dane o handlu zagranicznym z tej gospodarki. Najwięksi wydobywcy miedzi 1. Chile 2. Chiny 3. Peru 4. Australia 5. Rosja Źródło: http://www.indexmundi.com/minerals/?product=copper Strona 12
Aluminium 2300,00 2200,00 2100,00 2000,00 1900,00 1800,00 1700,00 1600,00 1500,00 spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana Maksimum Minimum Aluminium spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana 2077,00 1856,4 1830,0 1850,0 1870,0 Średnia 2077,00 1842,8 1847,2 1861,0 1873,4 Maksimum 2077,00 1980,0 2100,0 2100,0 2200,0 Minimum 2077,00 1655,6 1655,6 1669,9 1688,3 Strona 13
Aluminium podstawowe informacje o rynku Aluminium jest najbardziej wykorzystywanym metalem nieżelaznym. Praktycznie zawsze używane jest w stopach np. z miedzią, cynkiem czy manganem. Stopy z aluminium używane są m.in. w produkcji urządzeń do transportu, opakowań i pojemników na żywność, produkcji monet. Podobnie jak w przypadku miedzi kluczowym rynkiem zbytu dla producentów aluminium są Chiny, które odpowiadają za prawie połowę konsumpcji surowca i są również największym jego producentem. W przypadku aluminium warto zwracać uwagę na miesięczne dane o wielkości produkcji w Chinach. Obecnie najsilniej na notowania dane o zapasach oraz generalna ocena perspektyw wzrostu gospodarczego na świecie. Najwięksi producenci aluminium 1. Chiny 2. Rosja 3. Kanada 4. ZEA 5. Indie Źródło: http://www.world-aluminium.org/statistics/ Strona 14
Pszenica 600,00 550,00 500,00 450,00 400,00 350,00 spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana Maksimum Minimum Pszenica spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana 427,50 472,5 470,0 473,3 477,5 Średnia 427,50 470,5 466,8 475,0 478,3 Maksimum 427,50 530,0 500,0 550,0 550,0 Minimum 427,50 431,3 408,2 398,1 381,3 Strona 15
Pszenica podstawowe informacje o rynku Spożycie pszenicy jest najwyższe w krajach o największej liczbie ludności. W ostatnich latach zarówno popyt na pszenicę, jak i podaż wzrastały. Niższe ceny, które obserwujemy w ostatnich latach powodują coraz mniejszą chęć do zasiewania obszarów tym surowcem rolnym. Wzrastała jednakże istotnie wydajność z obsianych akrów. W związku z tym wzrost popytu był równoważony przez istotny wzrost podaży. Dla ceny pszenicy w danym sezonie istotna jest pogoda jaka występuje w okresie wzrostu w związku z jej wpływem na wielkość i jakość zbiorów. W ostatnim czasie notowania pszenicy oscylują nieco powyżej tegorocznych dołków co jest związane z wysokimi zbiorami surowca na świecie. Najwięksi producenci pszenicy 1. Chiny 2. Indie 3. Rosja 4. Stany Zjednoczone 5. Francja Źródło: USDA Najwięksi konsumenci pszenicy 1. Chiny 2. Indie 3. Rosja 4. Stany Zjednoczone 5. Pakistan Źródło: USDA Strona 16
Cukier 23,00 22,00 21,00 20,00 19,00 18,00 17,00 16,00 15,00 14,00 13,00 spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana Maksimum Minimum Cukier spot Q3 17 Q4 17 Q1 18 Q2 18 Mediana 14,87 16,0 15,0 15,6 15,7 Średnia 14,87 16,1 15,7 16,0 16,2 Maksimum 14,87 22,0 18,8 20,0 21,0 Minimum 14,87 13,0 14,0 14,0 13,4 Strona 17
Cukier podstawowe informacje o rynku W ostatnich latach obserwowaliśmy tendencje wzrostu konsumpcji cukru, co w sezonach 15/16 oraz 16/17, przy nieco mniejszej podaży, sprzyjało wzrostowi jego ceny. Zmniejszeniu podaży surowca sprzyjała nadpodaż obserwowana w latach 2011-2014, kiedy silnie wzrosły zapasy cukru na świecie. Ceny cukru pozostają pod presją możliwego zwiększenia się eksportu z Brazylii i UE w obecnym sezonie przy relatywnie stabilnym poziomie popytu na surowiec. Najwięksi producenci cukru 1. Brazylia 2. Indie 3. Chiny 4. Tajlandia 5. Stany Zjednoczone Źródło: Sucden Najwięksi konsumenci cukru 1. Indie 2. Chiny 3. Brazylia 4. Stany Zjednoczone 5. Indonezja Źródło: Sucden Strona 18
DANE KONTAKTOWE Dorota Strauch, CFA Kierownik Zespołu Analiz, +48609920663 Dorota.strauch@Raiffeisen.pl Paweł Radwański Główny Ekonomista, +48-22-347-75-95 Paweł.Radwanski@raiffeisen.pl Mateusz Namysł Analityk Rynków Finansowych, +48-22-347-75-97 Mateusz.Namysl@raiffeisen.pl Ekonomista.mailing@raiffeisen.pl Twitter: @RaiffeisenRynki Wojciech Stępień, CFA Analityk Rynków Finansowych +48-22-347-75-96 Wojciech.Stepien@raiffeisen.pl Dane na dzień: 2017-11-10 Raport opublikowano: 2017-11-10 Strona 19
Klauzula Ograniczenia Odpowiedzialności Niniejsza wiadomość została przesłana zgodnie z Pani/Pana zleceniem. Informujemy, że zgoda na otrzymywanie informacji może zostać w każdej chwili odwołana. Jeżeli nie życzy sobie Pani/ Pan dalszego otrzymywania materiałów przygotowanych przez Zespół Analiz Ekonomicznych Raiffeisen Bank Polska S.A (dalej: RBPL lub Bank) lub niniejszy materiał został wysłany na Pani/Pana adres przez pomyłkę, prosimy o przesłanie e-maila o tytule "REZYGNACJA" na skrzynkę e-mailową: ekonomistarez@raiffeisen.pl. Opracowanie to nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego i zostało przesłane na podstawie ustnej zgody, która w każdej chwili może być odwołana. Ma ono charakter wyłącznie informacyjny. Powielanie bądź publikowanie go lub jego części bez pisemnej zgody Banku jest zabronione. Decyzja inwestycyjna w odniesieniu do papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji powinna być podjęta na podstawie opublikowanego prospektu emisyjnego lub kompletnej dokumentacji dla papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji należy wyłącznie do Klienta. Bank nie występuje w roli pośrednika ani przedstawiciela Klienta. Przed zawarciem każdej transakcji Klient powinien nie opierając się na informacjach przekazanych przez Bank określić jej ryzyko, potencjalne korzyści oraz straty z nią związane, jak również w szczególności charakterystykę, konsekwencje prawne, podatkowe i księgowe transakcji oraz konsekwencje zmieniających się czynników rynkowych, a także w sposób niezależny ocenić czy jest w stanie sam lub po konsultacjach ze swoimi doradcami podjąć takie ryzyko. Niniejszy dokument nie stanowi rekomendacji, porady inwestycyjnej i nie jest związany ze świadczeniem usług doradztwa inwestycyjnego. Dokument, ani żadna z jego części nie stanowi podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub powstania zobowiązania. Opracowanie to nie zastępuje niezbędnych porad odnośnie zakupu lub sprzedaży papieru wartościowego, inwestycji lub innego produktu finansowego. Analiza oparta jest na informacjach publicznie dostępnych do jej sporządzenia nie wykorzystano żadnych informacji poufnych. Wyrażane opinie są niezależnymi opiniami Banku. W opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które Bank uważa za wiarygodne i dokładne, lecz nie istnieje gwarancja, że są one wyczerpujące i w pełni odzwierciedlają stan faktyczny. Wykresy i diagramy przestawione w niniejszym opracowaniu mają charakter wyłącznie ilustracyjny oraz nie są doradztwem inwestycyjnym ani prognozą. Informacje zawarte w tej publikacji są aktualne na datę utworzenia dokumentu i mogą ulec zmianie w przyszłości. Analitycy zatrudnieni przez RBPL nie są wynagradzani z tytułu konkretnych transakcji inwestycyjnych zawartych w związku z niniejszym opracowaniem. Wynagrodzenie autorów niniejszego raportu oparte jest na ogólnym zysku RBPL, który obejmuje między innymi przychody z bankowości inwestycyjnej i innych transakcji RBPL. W ogólności RBPL zabrania swoim analitykom i osobom raportującym do analityków dokonywania transakcji papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi przedsiębiorstwa, które jest przedmiotem opracowania analitycznego, o ile transakcja ta nie była wcześniej zaakceptowana przez właściwą jednostkę RBPL. RBPL wdrożył rozwiązania organizacyjne i administracyjne, włączając w to bariery informacyjne przeciwdziałające powstawaniu konfliktów interesów związanych z rekomendacjami. Jeżeli jakiekolwiek postanowienie niniejszej Klauzuli okaże się niezgodne z prawem, nieważne lub niewykonalne na mocy obowiązujących przepisów prawa, postanowienie takie, o ile da się je oddzielić od pozostałych postanowień, może być pominięte z niniejszej Klauzuli, Postanowienie takie nie będzie w żaden sposób wpływać na legalność, ważność i wykonalność pozostałych postanowień. Strona 20