Kronika adwokatury Posiedzenie plenarne Naczelnej Rady Adwokackiej Posiedzenie plenarne NRA w Jachrance w dniu 18 czerwca 2011 r. Posiedzenie plenarne otworzył Prezes NRA adw. A. Zwara. Po wstępnych zagadnieniach proceduralnych dotyczących uzupełnienia porządku obrad Prezes A. Zwara przedstawił sprawozdanie z prac Prezydium NRA. Poinformował m.in., że adw. Andrzej Michałowski został wyróżniony nagrodą Złoty Paragraf, a śp. adwokat Joanna Agacka-Indecka pośmiertnie tytułem Prawnik Pro Bono. Okres żałoby po katastrofie smoleńskiej został godnie zakończony Mszą św. w dniu 12 kwietnia 2011 r. w Archikatedrze św. Jana. Prezes podziękował adw. adw. dr Monice Strus-Wołos i Magdalenie Fertak za szczególne zaangażowanie w organizację uroczystości. Poinformował następnie, że trwają prace nad przygotowaniem podręcznika historii Adwokatury Polskiej, której autorami są dr Adam Redzik i adw. dr Tomasz J. Kotliński, oraz że 20 maja 2011 r. odbyły się uroczystości jubileuszowe 60-lecia Izby Adwokackiej w Białymstoku. W dniach 25 26 maja 2011 r. w Warszawie odbyła się szósta doroczna konferencja IBA, na której poruszono wiele interesujących kwestii, żywotnych dla polskiej adwokatury (np. obsługa prawna polskich obywateli mieszkających w Niemczech). Istotny był głos Przewodniczącego Komisji Praw Człowieka adw. M. Pietrzaka, który podniósł kwestię przetrzymywania terrorystów w Polsce, co stanowi przedmiot trwającego nadal zainteresowania międzynarodowej opinii publicznej. Czterech adwokatów zostało uhonorowanych przez Ministra Sprawiedliwości za pomoc ofiarom przestępstw. Prezes A. Zwara wyjaśnił, że Minister Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski zajął przychylne stanowisko w zakresie udzielanych porad prawnych organizowanych przez adwokaturę i ministerstwo w akcjach pro bono. Odbywać będą się one bez opłat fiskalnych. Komisja Praw Człowieka szykuje kolejne projekty zmierzające do ostatecznego wyjaśnienia w tej kadencji NRA retencji danych, które są wykorzystywane przez służby specjalne do inwigilacji obywateli. Przedstawiony został projekt uchwały w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o zgodę na przedstawienie opinii amicus curiae ze strony NRA, którą przyjęto (uchwała nr 21/2011). Następnie zgromadzeniu plenarnemu przewodniczył Wiceprezes NRA adw. J. Trela, który przedstawił informację na temat prac sejmowej komisji nad projektami regulacji 273
Kronika adwokatury PALESTRA dotyczącej państwowych egzaminów prawniczych oraz licencji prawniczych. Grupa posłów złożyła do Sejmu RP projekt ustawy nowelizujący art. 87 k.p.c., w takim zakresie, że absolwenci wydziałów prawa będą upoważnieni do występowania przed sądami rejonowymi, z wyłączeniem spraw karnych i rodzinnych. Wiceprezes J. Trela powiadomił, że ubiega się o uprzednie tzw. wysłuchanie publiczne w powyższej problematyce. Dotychczasowe stanowiska zajęte przez rozmaite poważne gremia prawnicze, zawierające protest przeciwko tej inicjatywie, nie odnoszą skutku. Podjęto jednogłośnie uchwałę nr 22/2011, którą wyrażono sprzeciw wobec chybionych ze wszech miar akcji legislacyjnych, godzących w interesy zarówno obywateli, jak i wymiaru sprawiedliwości. Adwokat J. Trela omówił, jako przewodniczący Komisji ds. Etyki, szczegóły projektowanych zmian zmierzających do doprecyzowania zasad Kodeksu etyki. W dyskusji zabrali głos adw. adw. A. Malicki, J. Jacyna, A. Zwara, którzy poinformowali, że we wrześniu br. odbędzie się specjalne spotkanie poświęcone tym ważnym zagadnieniom. Adwokat J. Trela podkreślił, że w dyskusji nad projektem zmian w Kodeksie etyki adwokackiej uczestniczą aplikanci adwokaccy. Adwokat M. Gruszecka zajęła stanowisko w sprawie konieczności reformy aplikacji, którą wymusił nowy system egzaminu adwokackiego, ale również wymogi oraz oczekiwania samych aplikantów. Zespół pod przewodnictwem adw. Ż. Dembskiej pracuje nad ujednoliceniem programu szkoleniowego. Niezbędne będzie przeszkolenie wykładowców. Adwokat M. Gruszecka poinformowała, że do końca sierpnia br. zostanie przygotowany nowy program szkolenia, wymagający również zmian regulaminu aplikacji. Na zakończenie dyskusji na ten temat adw. J. Trela stwierdził, że zagadnienia powyższe mają istotne znaczenie i należy podejść do nich z należytą uwagą. Adwokaci prof. prof. P. Kruszyński i P. Kardas omówili problematykę nowelizacji k.p.k. Zauważyli, że trzeba uprościć postępowanie karne, w szczególności postępowanie przygotowawcze. Na wniosek adw. A. Zwary NRA poparła proponowane zmiany w k.p.k. w zakresie przebudowy modelu postępowania przygotowawczego, polegające na istotnym uproszczeniu tej fazy procesu i poddaniu jej znacznie ściślejszej kontroli niezawisłego czynnika sądowego. Adwokat prof. P. Kardas przypomniał, że jednym z priorytetów polskiej prezydencji w UE jest wzmocnienie roli pokrzywdzonego, podejrzanego i oskarżonego w procesie karnym. Również to stanowisko znalazło pełną akceptację ze strony uczestników posiedzenia plenarnego. Adwokat dr M. Strus-Wołos zaprezentowała założenia projektu aktu prawnego dotyczącego ubezpieczenia ochrony prawnej obywateli RP. W Polsce jest to nowość, takie ubezpieczenia ma ok. 1% dorosłych obywateli, a w Niemczech prawie 80%. 16 maja 2011 r. odbyła się konferencja na temat ubezpieczeń prawnych budząca duże zainteresowanie. Adwokat dr Monika Strus-Wołos stwierdziła, że z ramienia Prezydium NRA prowadzi rozmowy z różnymi firmami ubezpieczeniowymi, na jakich zasadach adwokaci będą świadczyli pomoc prawną w ramach polis ubezpieczeniowych. Jest to bardzo cenna inicjatywa adwokatury. Trzeba przypomnieć, że adw. dr M. Strus-Wołos już przed kilku laty przygotowała projekt ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym. Polska jest jedynym krajem w UE, który takiej ustawy nie posia- 274
9 10/2011 Kronika adwokatury da. Należy dodać, że projekt ustawy jest atrakcyjny dla polityków, ponieważ nie zakłada ponoszenia żadnych dużych kosztów z budżetu państwa. Zagadnieniem tym interesuje się Prezydent RP Bronisław Komorowski i nie jest wykluczone przyjęcie projektu jako prezydenckiego. Adwokat dr Monika Strus-Wołos omówiła też dzień bezpłatnych porad. Akcja ma spory wymiar wizerunkowy. W dyskusji na powyższe tematy uczestnicy potwierdzili ich słuszność w odbiorze społecznym. Uczestnicy posiedzenia przez aklamację przyjęli uchwałę nr 23/2011 na temat chwalebnego udziału polskich adwokatów w trzech powstaniach śląskich. Adwokaci brali w nich udział zarówno jako żołnierze, jak i członkowie gremiów kierowniczych. Dobrze, że Naczelna Rada Adwokacka dba o tradycję patriotyczną adwokatów w szerokim spectrum historycznym (zob. Palestra 2011, nr 5 6, s. 247 249). Adwokat M. Pietkiewicz, Skarbnik NRA, omówiła projekt uchwały nr 24/2011 w sprawie diet samorządowych. Uchwałę przyjęto bez sprzeciwu. Prezes A. Zwara poinformował, że Prezydium powołało zespół prasowy, w skład którego weszli: adw. Paweł Wrześniewski, rzecznik prasowy NRA, szefowa Biura Prasowego NRA Joanna Sędek oraz doradcy medialni firmy High Profile. Adwokat J. Ziobrowski, Prezes WSDA, obszernie omówił sprawozdanie z działań Wyższego Sądu Dyscyplinarnego z danymi statystycznymi. Adwokat E. Krasowska, Rzecznik Dyscyplinarny NRA, przedstawiła sprawozdanie z dotychczasowej pracy rzeczników zarówno na szczeblu NRA, jak i w izbach adwokackich. Na jesieni odbędzie się wspólne posiedzenie rzeczników i sędziów dyscyplinarnych. Adwokat J. Trela podziękował obecnym za uczestnictwo w posiedzeniu, a prezes A. Zwara przypomniał, że upłynęło już siedem miesięcy obecnej kadencji NRA i zbliża się czas podsumowania i oceny pracy poszczególnych członków Komisji pracujących i powołanych na początku kadencji. Andrzej Bąkowski Z prac Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej I. Posiedzenie Prezydium NRA w dniu 15 czerwca 2011 r. Posiedzenie rozpoczęło się od rozpatrzenia i podjęcia uchwały merytorycznej w sprawie osobowej w głosowaniu tajnym. Sekretarz Prezydium adw. K. Boszko zreferował treść protokołów z posiedzeń ORA w Białymstoku, Częstochowie, Gdańsku, Katowicach, Koszalinie, Lublinie, Olsztynie i Płocku. W Płocku podczas zgromadzenia izby pojawiły się głosy przeciwko obowiązkowej aplikacji, opowiadające się za powstaniem jednostopniowej struktury samorządu, bez Naczelnej Rady Adwokackiej, oraz za zaniechaniem obowiązku płacenia składki samorządowej w części przekazywanej NRA. Dalej adw. K. Boszko zreferował protokoły z Poznania, Radomia, Rzeszowa, Szczecina, Wałbrzycha i dwa protokoły z marca 2011 r. z Warszawy. Na posiedzeniu ORA w Warszawie w dniu 23 marca 2011 r. toczyła się dyskusja na temat zamieszczania protokołów z posiedzenia tej Rady na stro- 275
Kronika adwokatury PALESTRA nie internetowej wraz z częścią dotyczącą spraw osobowych. Dyskusja nie zakończyła się żadnym postanowieniem w powyższej mierze. Sekretarz adw. K. Boszko zreferował ponadto treść protokołu ORA we Wrocławiu z posiedzenia w dniu 19 maja 2011 r., na którym ORA podjęła uchwałę sprzeciwiającą się powołaniu instytucji adwokatów kasatorów, uprawnionych do wnoszenia kasacji, jak też uchwałę wyrażającą sprzeciw wobec dopuszczenia absolwentów wydziałów prawa do występowania przed sądami rejonowymi. Adwokat R. Dębowski przedstawił przebieg prac nad informatyzacją Biura NRA. Zostanie zainstalowany serwer, wydajny i dostosowany m.in. do zabezpieczenia e-mailowej poczty wychodzącej z Biura i do niego przychodzącej. Skarbnik NRA adw. M. Pietkiewicz przedstawiła projekt nowego regulaminu wynagradzania pracowników Biura NRA, w związku z czym podjęto uchwałę nr 49/2011. Prezydium zadecydowało o utrzymaniu dotychczasowych warunków ubezpieczenia OC dla adwokatów. Zobowiązało adw. adw. M. Pietkiewicz, Z. Marciniaka i K. Komorowskiego do opracowania zmian w regulaminie Funduszu Inwestycyjno-Remontowego Adwokatury. Podjęto, zgodnie z propozycjami Komisji Finansowej, wnioski dotyczące pożyczek udzielonych przez NRA ORA w Częstochowie, Olsztynie, Białymstoku, Krakowie, Poznaniu i Zielonej Górze. Podjęto wiele decyzji finansowych związanych z bieżącą działalnością Prezydium, np. dofinansowania wydania książki Adwokaci polscy Ojczyźnie, diety samorządowej za wizytacje. Przyjęto kosztorys na remont Biura NRA i lokalu Palestry. Omówiono informacje udzielone przez Prezesa adw. A. Zwarę w przedmiocie spotkań z przedstawicielami rządu w sprawie przeciwdziałania uchwaleniu projektu ustawy o państwowych egzaminach prawniczych. Podjęto decyzję w sprawie rekomendacji na trzeciego wiceprezydenta CCBE r.pr. Marii Ślęzak oraz o delegowaniu adwokatów na konferencje międzynarodowe w Brukseli, a także podjęto dwie uchwały w sprawach proceduralnych (uchwały nr 48/2011 i 49/2011). II. Posiedzenie Prezydium NRA w dniu 29 czerwca 2011 r. Po podjęciu uchwały w sprawie osobowej adw. K. Boszko, sekretarz Prezydium NRA, poinformował o sprawach izbowych, m.in. podniósł, że w wielu izbach zakres przeprowadzonych kolokwiów jest określany w sposób nieprawidłowy i zachodzi potrzeba, aby adw. M. Gruszecka zwróciła uwagę radom na powyższy problem. W tym samym punkcie obrad adw. K. Boszko omówił sprawy izby szczecińskiej. Przede wszystkim zreferował przebieg zgromadzenia tej izby z dnia 16 kwietnia 2011 r., na którym m.in. uchwalono statut i ustanowiono sztandar izbowy. W dalszym ciągu K. Boszko przedstawił sprawy izb w: Katowicach, Bielsku-Białej, Zielonej Górze, Siedlcach, Radomiu, Wałbrzychu, Lublinie i Białymstoku. Prezydium powołało zespół ds. opracowania oferty ubezpieczeń OC dla adwokatów w składzie adw. adw.: M. Pietkiewicz, Z. Marciniak, K. Komorowski, J. Zięba. Prezydium przyznało grupie aplikantów adwokackich ze Szczecina z budżetu Komisji ds. Parlamentarnych nagrody pieniężne za aktywny udział w pracach nadzwyczajnej Podkomisji obradującej nad projektem regulacji dotyczącej państwowych egzaminów prawniczych. 276
9 10/2011 Kronika adwokatury Postanowiono, że najbliższe posiedzenie plenarne NRA i Komisji ds. Etyki odbędzie się w Jadwisinie w dniu 16 września 2011 r. Prezes A. Zwara poinformował, że w dniu 4 lipca 2011 r. spotka się z min. M. Bonim oraz posłem J. Gowinem, z którymi będzie rozmawiał m.in. na temat PEP. Prezydium NRA na wniosek ORA w Łodzi, uchwałą nr 50/2011, przyznało adw. Marii Sawickiej odznakę Adwokatura Zasłużonym. Wiceprezes adw. J. Trela poinformował, że podjął decyzję, aby adwokatura wzięła udział w programie europejskim Find Your Lawyer, pozwalającym na wyszukiwanie prawnika w ogólnie dostępnej bazie internetowej. Prezydium NRA upoważniło adw. M. Gruszecką do podjęcia rozmów i prac nad organizacją i regulaminem Konkursu Krasomówczego z udziałem aplikantów wszystkich zawodów prawniczych. III. Posiedzenie Prezydium NRA w dniu 20 lipca 2011 r. Po podjęciu merytorycznych uchwał w sprawach personalnych Sekretarz NRA adw. K. Boszko złożył obszerne sprawozdanie z nadesłanych protokołów z posiedzeń Prezydiów ORA lub zgromadzeń izbowych. ORA w Gdańsku zwróciła uwagę na niską frekwencję na zgromadzeniu izby w dniu 28 maja 2011 r., Rada zażądała usprawiedliwienia nieobecności pod rygorem wszczęcia postępowania dyscyplinarnego. Prezentując protokół ORA w Opolu, referent zwrócił uwagę na sprzeciw wyrażony wobec projektu ustanowienia grupy tzw. adwokatów kasatorów. Zaprotestowano również przeciw projektowi ustawy o państwowych egzaminach prawniczych. W Koszalinie podjęto uchwałę dotyczącą odprowadzania składek na polisy dla dzieci adwokatów, którzy zginęli w katastrofie smoleńskiej. Okres odprowadzania składek na ten cel określono na lata 2012 2015. ORA w Łodzi przekazała NRA materiały filmowe dotyczące uroczystości pogrzebowych śp. Prezes NRA adw. Joanny Agackiej-Indeckiej. ORA we Wrocławiu wydała komunikat dotyczący jawności protokołów z posiedzeń Rady. Stwierdzono w nim, że Rada nie ma obowiązku udostępniania protokołów adwokatom z izby, a nawet nie powinna tego robić ze względu na poruszane na posiedzeniach sprawy osobowe. Treść ich nie jest informacją publiczną w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej. Rada stwierdziła, że każdy adwokat może złożyć pisemny wniosek o udostępnienie odpisu protokołu i wykazać interes prawny w tym zakresie. ORA w Bielsku-Białej, podobnie jak większość izb, podjęła uchwałę sprzeciwiającą się występowaniu przed sądami rejonowymi magistrów prawa. Adwokat J. Jacyna przypomniał, że Kodeks etyki nie był zmieniany w swoim zasadniczym kształcie od 50 lat. Poinformował, że Komisja Etyki pod jego kierownictwem obradowała na trzech posiedzeniach. 16 września 2011 r. odbędzie się dyskusja nad nowym kształtem kodeksu. Prezes A. Zwara dodał, że zaplanowana dyskusja ma na celu zebranie wszelkich opinii o projekcie, aby mógł on zostać uchwalony na listopadowym posiedzeniu plenarnym NRA. Prezes A. Zwara odniósł się do aktualnych wydarzeń związanych z adwokaturą. Poinformował, że podkomisja ds. egzaminów prawniczych nie zakończyła jeszcze swoich prac. Członkowie Prezydium NRA odbyli wiele spotkań i dyskusji z politykami i parlamentarzystami w tej sprawie. Wspomniał o rozmowach ze środowiskiem radców 277
Kronika adwokatury PALESTRA prawnych i doradców prawnych, które zakończono kompromisem, jednakże został on z niejasnych przyczyn zerwany. Prezes A. Zwara zwrócił ponadto uwagę, że stowarzyszenie doradców prawnych składa się częściowo z właścicieli dużych firm prawniczych, co zdaniem Prezesa rodzi przypuszczenie, że projekt ustawy o doradcach prawnych może być lobbowany przez takie firmy. Wszystkie te niejasności budzą zrozumiały sprzeciw zarówno u adwokatów, jak i u radców prawnych, ponieważ kolidują z interesem społecznym. Dopuszczenie do występowania przed sądami rejonowymi nieprzygotowanych do wykonywania zawodu prawników, nieobjętych notabene żadnymi ograniczeniami etycznymi, może powodować niebezpieczne sytuacje. Doradca nieobjęty kontrolą państwową ani samorządową będzie zagrożeniem dla interesów społecznych. Prezes przypomniał, że projekt ustawy jest prowadzony pod hasłem dostępu do zawodu rzeszy prawników bez aplikacji, nienależycie przecież wykształconych. Prezes wyraził osobistą refleksję, że można znieść egzamin na aplikację adwokacką, aby umożliwić wszystkim prawnikom odbycie szkoleń w zakresie doskonalenia zawodowego i kontroli dyscyplinarnej w celu pełnego zabezpieczenia interesów obywateli. W ostatnich latach procedury występowania przed sądami, jak i organami administracji zostały bardzo sformalizowane. Łatwo zatem bez wchłonięcia sporego zakresu wiedzy w danym przedmiocie popełniać błędy. Uczelnie, jak dotychczas, nie dają gwarancji wykształcenia w praktycznym zakresie postępowania w różnych sferach prawnych. Praktykę daje tylko dobra aplikacja. Krótka dyskusja, w której udział wzięli adwokaci: dr Monika Strus-Wołos, Krzysztof Boszko i Zenon Marciniak, potwierdziła w zasadzie argumentację Prezesa NRA, który podniósł jednocześnie, że w Niemczech prawnicy są w dramatycznej sytuacji, gdyż państwo nie jest w stanie zagwarantować każdemu młodemu prawnikowi miejsca na rynku usług prawnych. Jest to problem ogólnoeuropejski, ponieważ państwo ma w interesie publicznym zapewnić dobry standard praktycznego wykształcenia aplikanta, ale nie może zapewnić mu już jako adwokatowi dopływu klientów do kancelarii. Adwokat R. Dębowski poinformował o pracach informatycznych dla potrzeb Biura NRA. Podniósł, że konieczna jest wspólna wizja funkcjonowania strony adwokatura. pl. W związku z tym, że przepisy wymagają posiadania strony BIP, kluczowe będzie oddzielenie strony czysto informacyjnej od strony poświęconej zagadnieniom samorządowym. Członkowie Prezydium podjęli dyskusję związaną ze sprawami informacyjnymi zmierzającą do modernizacji strony internetowej. Wiceprezes adw. Z. Marciniak zaproponował tłumaczenie strony na język angielski w podstawowym zakresie. Te i inne zagadnienia informatyczne Prezydium zleciło adw. R. Dębowskiemu do dalszego prowadzenia. Na pisemny wniosek adw. prof. P. Kruszyńskiego, Przewodniczącego Komisji ds. Działalności Publicznej Adwokatury, Prezydium rozszerzyło skład tej komisji, powołując do niej adw. adw. Tomasza Srogosza i Radosława Potrzeszcza. Adwokat C. Jaworski, redaktor naczelny Palestry, złożył informację na temat pisma. Palestra zwiększa nakład o ok. 1500 egzemplarzy. Pismo przynosi określone dochody, jednak wydawanie Rocznika OSNKW generuje straty rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych rocznie. Poinformował, że została wypowiedziana umowa na wydawanie Rocznika. Zaproponował, aby wyjątkowo na rok 2011 zawrzeć dodatkową umowę na wydawanie Rocznika w nakładzie 2000 egzemplarzy na ściśle określonych zasadach 278
9 10/2011 Kronika adwokatury z przeznaczeniem dla aplikantów adwokackich, a sfinansowanego z funduszu szkoleniowego. Będzie on zawierał na płycie CD pełne orzecznictwo SN w sprawach karnych za lata 2003 2011. Po krótkiej dyskusji (adw. adw. K. Boszko i M. Gruszecka) Prezydium NRA zaakceptowało propozycje przedstawione przez adw. C. Jaworskiego. Adwokat M. Pietkiewicz, Skarbnik NRA, omówiła wykonanie preliminarza budżetowego za I półrocze 2011 r. Podniosła, że niektóre komisje nie wykorzystały przydzielonych im środków finansowych. Niektóre okręgowe rady adwokackie zalegają z płatnością składek na fundusz administracyjny. Adwokat S. Ciemny, Przewodniczący Wyższej Komisji Rewizyjnej, pozytywnie ocenił zachowanie dyscypliny budżetowej w I półroczu 2011 r. Wiceprezes NRA Z. Marciniak omówił sprawy finansowe dotyczące wygaszania użytkowania DPTA w Grzegorzewicach. Prezydium udzieliło adw. A. Siemińskiemu pełnomocnictwa do reprezentowania NRA w postępowaniu administracyjnym w sprawie Grzegorzewic. Prezydium delegowało adw. dr M. Strus-Wołos, mgr Joannę Sędek, adw. P. Wrześniowskiego i mgr. Łukasza Tkacza na szkolenie w PR Social Media. Adwokat M. Pietkiewicz poinformowała o stanie rozmów w kwestii zawarcia ubezpieczenia OC dla adwokatów z odpowiednimi firmami brokerskimi. Prezydium zdecydowało o dofinansowaniu publikacji dzieł wszystkich prof. Mariana Cieślaka oraz imprez ogólnoadwokackich (sportowe, kulturalne). Delegowano adw. M. Pietrzaka do Brukseli na jedno ze spotkań w sprawach dotyczących komisji praw obywatelskich. Delegowano kilka osób za staże zagraniczne do Francji (na koszt własny). Prezydium upoważniło adw. dr Monikę Strus-Wołos do koordynacji prac związanych z przygotowaniem obchodów 30-lecia rocznicy uchwalenia Prawa o adwokaturze. Andrzej Bąkowski 279