SZKOLNA LISTA TEMATÓW NA MATURĘ USTNĄ Z J.POLSKIEGO W ROKU 2007 (PRZYGOTOWANA PRZEZ ZESPÓŁ POLONISTOW) LITERATURA 1. Człowiek doskonały. Przedstaw różne propozycje realizacji tego motywu, analizując wybrane utwory literackie. 2. Biografia autora a losy stworzonych przez niego bohaterów. Zanalizuj celowo dobrany materiał, dokonaj porównań. 3. Motyw wędrówki. Zanalizuj jego obrazowanie i rolę w wybranych tekstach jednego twórcy; zaprezentuj wnioski. 4. Literaci na miarę Nagrody Nobla. Uzasadnij kryteria doboru, analizując wybrane utwory (wybranych twórców). 5. Motyw walki. Omów jego funkcjonowanie w różnych tekstach literackich. 6. Obraz grupy społecznej w literaturze. Dokonaj wyboru i uzasadnij go, analizując przykłady dzieł. 7. Tytuł i motto jako klucze do odczytywania utworu. Omów wybrane przykłady. 8. Rola prologu i epilogu. Przedstaw zjawisko, analizując utwory z różnych gatunków literackich. 9. Sacrum i profanum zbadaj sposoby i celowość wykorzystania motywu w wybranej przez siebie epoce (na wybranych utworach literackich). 10. Kobieta - demon, wamp, famme fatale... Przedstaw jej wizerunek na przykładzie wybranych tekstów. 11. Stolica - miasto szczególne. Scharakteryzuj portret jednej z nich na odpowiednio dobranym materiale literackim. 12. Topos domu w literaturze polskiej - przedstaw różne sposoby jego obecności w tekstach dawnych i współczesnych. 13. Heroizacja i deheroizacja. Omów funkcjonowanie tej metody kreowania bohaterów w wybranych utworach literackich. 14. Nadwrażliwcy, dziwacy, szaleńcy, samobójcy... Omów motyw kryzysu osobowości w wybranych utworach. 15. Relacje: mistrz i uczniowie. Rozwiń temat, charakteryzując wybrane postacie literackie. 16. Postacie nadprzyrodzone (zjawy, upiory, wampiry ) w literaturze wysokiej i niskiej. Omów na wybranych przykładach dzieł. 17. Pamiętnik i dziennik. Omów sposoby i cele takiego rejestrowania rzeczywistości, analizując wybraną literaturę. 18. Sztuka pisania listów. Przeanalizuj ewolucję form epistolograficznych na przestrzeni wieków, na wybranych przykładach. 1
19. Dialog twórców literatury z filozofami. Przedstaw problem na wybranych przykładach dzieł literatury dawnej i współczesnej. 20. Przedstaw problem kariery i karierowiczostwa na przykładach losów kilku bohaterów literackich. 21. Portret Żyda w literaturze polskiej. Określ rolę tego motywu w wybranych utworach. 22. Motyw teatru w teatrze". Omów na podstawie wybranych dramatów. 23. Skonstruuj i oceń portret mężczyzny w literaturze, analizując wybrane dzieła. 24. Religijność naszych przodków i jej odzwierciedlenie w literaturze staropolskiej - omów na przykładzie wybranych utworów. 25. Młodość i starość jako odwieczny temat literatury. Przedstaw na wybranych przykładach z literatury polskiej i obcej. 26. Arkadia, Eden, Raj... Przedstaw i zinterpretuj obrazy szczęścia człowieka zawarte w utworach różnych epok literackich. 27. Obrazy dzieciństwa. Omów na wybranych przykładach z literatury polskiej i obcej. 28. Idea patriotyzmu w ujęci u twórców literatury dawnej i współczesnej. Przedstaw na wybranych przykładach. 29. Pieniądz narzędziem dobra i zła. Omów jego rolę w życiu człowieka, analizując wybrane utwory literackie różnych epok. 30. Narodowe mity i stereotypy. Przedstaw je i oceń, analizując wybrane polskie utwory literackie. 31. Zderzenie tragizmu z komizmem. Omów na wybranych przykładach utworów te podstawowe kategorie estetyczne w literaturze. 32. Lektury bohaterów literackich. Rozwiń temat, analizując celowo wybrane dzieła literatury dawnej i współczesnej. 33. Przedstaw i porównaj motywy pożegnania w wybranych utworach literackich XIX i XX wieku. 34. Kamienica przestrzenią życia człowieka. Przedstaw ten motyw, analizując wybrane przykłady z literatury polskiej i europejskiej XIX i XX wieku. 35. Omów funkcje rekwizytu, analizując celowo wybrane teksty dramatyczne polskie i/lub obce. 36. Sztuka felietonu. Omów na celowo wybranych przykładach rodowód tej formy, jej cechy gatunkowe i rozwój. 37. Omów konflikt między artystą i społeczeństwem, analizując celowo wybrane utwory z różnych epok literackich. 38. Postacie tyranów we współczesnej literaturze pięknej i literaturze faktu. Przedstaw na wybranych przykładach. 39. Motyw winy i kary w utworach literackich różnych epok. Przeanalizuj kilka przykładów i dokonaj porównania. 40. Literackie wizerunki polskiej szlachty. Wybierz kilka przykładów z różnych epok, przeanalizuj je i dokonaj porównania. 41. Bóg - dobry ojciec, stworzyciel czy też srogi sędzia - przedstaw i porównaj wizerunki Boga w różnych epokach literackich, analizując wybrane utwory. 2
42. Człowiek w świecie form, stereotypów. Omów zagadnienie, przedstawiając różne punkty widzenia. Zanalizuj wybrane utwory. 43. Dysharmonia i chaos jako zasady kompozycji dzieła literackiego. Przedstaw ich funkcje na wybranych przykładach. 44. Groteska i absurd jako tworzywo literackie XX-wiecznej prozy i dramatu. Omów na celowo wybranych przykładach z literatury polskiej i obcej. 45. Ruina jako motyw literacki. Omów je go funkcje na wybranych przykładach z literatury polskiej i/lub obcej. 46. Wesele i ślub w literaturze polskiej. Omów różne znaczenia tego motywu na wybranych przykładach. 47. Postacie lekarzy w literaturze polskiej i obcej. Przedstaw i porównaj kreacje bohaterów wybranych utworów. 48. Artysta jako bohater literacki. Omów na wybranych przykładach z literatury dawnej i współczesnej. 49. Słynne manifesty programowe i ich realizacje w utworach literackich. Omów na wybranych przykładach. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Przedstaw obraz Polski, wyłaniający się z dzieł literackich i innych dziedzin sztuki różnych epok. Zanalizuj wybrane przykłady. 2. Motyw strachu geneza, rozwój, wizerunek, rola Zbadaj zjawisko, przedstaw rozpoznania i wnioski, analizując utwory literackie i z innych dziedzin sztuki. 3. Wpływ czasu na sztukę zalotów (sztukę uwodzenia). Przedstaw, analizując wybrane przykłady literackie i z innych dziedzin sztuki. 4. Współczesna piosenka jako forma artystycznego wyrazu. Zanalizuj i porównaj wybrany materiał. 5. Motyw wojny w literaturze i filmie. Omów sposoby jego funkcjonowania, widziane z perspektywy autora, bohatera i reżysera. Analiza porównawcza wybranych dzieł. 6. Obraz śmierci. Zanalizuj odpowiedni materiał literacki i z innych dziedzin sztuki, dbając o jego epokową przekrojowość. 7. Rola symbolu w odczytywaniu zjawisk. Analiza i interpretacja wybranych znaków kultury (dzieł literackich i z innych dziedzin sztuki). 8. Prekursor, inicjator, przywódca... Przedstaw przykłady funkcjonowania takich postaci czy postaw w analizowanych przez siebie dziełach literackich i z innych dziedzin sztuki. 9. Problem tajemnicy w życiu człowieka. Zinterpretuj i oceń jej obraz w wybranych dziełach literackich i z innych dziedzin sztuki. 3
10. Motyw pojednania. Przedstaw go, analizując porównawczo dzieła literackie i z innych dziedzin sztuki 11. Imię jako znak. Zanalizuj i przedstaw związki imion z kulturą, historią, magią... 12. Obraz bogini w świecie antycznym i współczesnym. Zbadaj i przedstaw wybrane przykłady literackie i z innych dziedzin sztuki. 13. Portret rodzinny na tle wydarzeń historycznych. Zinterpretuj ujęcia tego motywu, opierając się na zebranym materiale literackim i z innych dziedzin sztuki. 14. Kanon piękna w wybranych epokach zbadaj źródła i sposoby jego obrazowania w wybranych dziełach literackich i z innych dziedzin sztuki. 15. Gry i gracze wybierz materiał literacki i z innych dziedzin sztuki, dokonaj porównań, przygotuj rozpoznania i wnioski. 16. Obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Przedstaw na wybranych przykładach tekstów literackich i z innych dziedzin sztuki. 17. Różne ujęcia Sądu Ostatecznego w tekstach kultury. Przedstaw na wybranych przykładach literackich i z innych dziedzin sztuki. 18. Salon, kawiarnia, kabarety... Przedstaw funkcje tych miejsc w literaturze i innych dziedzinach sztuki na wybranych przykładach od XVIII w. do współczesności. 19. Topos drzewa w literaturze i malarstwie. Przeanalizuj wybrane przykłady. 20. Idea ojczyzny w literaturze polskiej, teatrze i malarstwie. Omów na wybranych przykładach dzieł dawnych i współczesnych. 21. Idee niepodległościowe w sztuce polskiej. Przeprowadź analizę porównawczą wybranych dzieł z literatury i innych dziedzin sztuki. 22. Przedstaw sposób funkcjonowania elementów muzycznych w wybranych dziełach literackich różnych epok. 23. Góry w sztuce. Omów na wybranych przykładach z liryki, malarstwa, powieści, muzyki i filmu. 24. Sławne adaptacje filmowe - wierne odtworzenie utworu czy też subiektywny obraz reżysera? Analiza porównawcza wybranego filmu i jego literackiego pierwowzoru. 25. Różne ujęcia motywu anioła w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Zanalizuj wybrane przykłady. 26. Motyw cierpienia w literaturze i malarstwie. Przedstaw wybrane realizacje. 27. Prowokacja i skandal jako zjawisko w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła. 28. Różne oblicza współczesnej fantastyki. Przedstaw, analizując wybrane przykłady literackie i z innych dziedzin sztuki 29. Wrocław w tekstach kultury. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach literackich i z innych dziedzin sztuki. 30. Folklor jako inspiracja dla twórców różnych epok. Omów na wybranych przykładach dzieł literackich i z innych dziedzin sztuki. 31. Omów funkcjonowanie motywu ikaryjskiego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Zanalizuj wybrane przykłady. 4
32. Motyw wsi. Przedstaw różne obrazy na przykładach wybranych dzieł literackich i z innych dziedzin sztuki. 33. Motyw tańca w różnych tekstach kultury. Przedstaw i omów na wybranych przykładach dzieł literackich i z innych dziedzin sztuki. 34. Funkcje motywu szatana w literaturze i innych dziedzinach sztuki różnych czasów. Przedstaw na wybranych przykładach. 35. Erotyzm w malarstwie i literaturze różnych epok. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 36. Charakterystyczne cechy powieści gotyckiej i wykorzystanie jej poetyki w filmach grozy. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. JĘZYK 1. Wolność słowa jej znaki, kryteria i funkcjonowanie we współczesnych środkach masowego przekazu. Zbierz i zaprezentuj odpowiedni materiał. 2. Charakterystyka wybranej odmiany środowiskowej języka. Omów zagadnienie w oparciu o zebraną dokumentację. 3. Język uczuć. Analizując przykłady, oceń jego zasoby i funkcjonowanie w polszczyźnie. 4. Formuły powitań i pożegnań. Zbadaj ich różnorodność i funkcjonalność na przestrzeni różnych epok. 5. Zawód a płeć. Omów związane z tym zagadnieniem nazewnictwo. 6. Stylizacja biblijna - funkcje i sposoby jej wykorzystania w tekstach literackich różnych epok. Zanalizuj wybrane przykłady. 7. Dokonaj analizy języka współczesnych przebojów muzycznych obecnych w rozgłośniach radiowych i stacjach telewizyjnych. 8. Funkcje neologizmów w twórczości poetów różnych epok. Zanalizuj konkretne przykłady z literatury polskiej. 9. Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Dokonaj analizy zebranego przez siebie materiału. 10. Język i styl wystąpień polityków. Omów zjawisko na wybranych przykładach i dokonaj analizy samodzielnie zebranego materiału. 11. Polacy w satyrze i karykaturze literackiej - zanalizuj obrazy i oceń funkcjonalność środków artystycznego wyrazu. 12. Parodia jako odmiana stylizacji językowej. Przedstaw charakterystyczne środki językowe służące parodiowaniu w różnych utworach literackich. 13. Makaronizmy staropolskie a współczesne zapożyczenia - podłoże zjawiska i jego ocena. Omów, analizując celowo zgromadzony materiał językowy. 14. Zjawisko nowomowy - omów charakterystyczne cechy, przeanalizuj teksty różnego typu. 5
15. Zróżnicowanie języka bohaterów wybranego utworu. Omów temat, analizując język postaci reprezentujących różne stany czy grupy społeczne. 16. Język Reja a język Kochanowskiego. Przedstaw analizę porównawczą na podstawie wierszy obu twórców. 17. Nazwy ulic jednego z miast Dolnego Śląska. Omów ich etymologię i aktualność funkcji. 18. Współczesna gwara uczniowska. Zbierz materiał, dokonaj jego analizy i oceny. 19. Proces komunikacji we współczesnym świecie. Omów zjawisko, analizując różnorodne wypowiedzi językowe. 20. Teksty klasyki literackiej wykorzystywane w piosenkach współczesnych wykonawców. Zanalizuj wybrane utwory, sformułuj wnioski oraz opinie. 21. Język reklamy. Dokonując analizy wybranych przykładów, wyjaśnij zastosowanie tej techniki we współczesnym świecie. 22. Komizm słowny w polskich filmach. Omów zjawisko, analizując język wybranych utworów. 23. Styl komentatorów i/lub kibiców sportowych. Przedstaw zagadnienie, analizując celowo zebrany materiał. 6