PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA z PLASTYKI kl. IV-VI Szkoła Podstawowa im. M. Kopernika w Łękińsku Cele systemu oceniania 1. Pobudzanie uczniów do systematycznej pracy i rozwoju, wspieranie motywacji. 2. Wskazanie kierunku dalszej pracy przez zwrócenie uwagi na sukcesy i uzupełnienie braków. 3. Dostarczanie uczniom, rodzicom i nauczycielom informacji o uzdolnieniach, postępach i trudnościach ucznia. 4. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za osobiste postępy. 5. Wdrażanie uczniów do samooceny i umiejętności planowania własnego procesu uczenia się. KONTRAKT Z UCZNIEM 1. Ma na lekcji materiały niezbędne do wykonania pracy plastycznej, zeszyt przedmiotowy, podręcznik. 2. Zna wymagania edukacyjne i kryteria ocen. 3. Każdą pracę plastyczną wykonuje samodzielnie. 4. Każda praca plastyczna wykonana przez ucznia na lekcji jest oceniona pozytywnie. 5. Stopień negatywny za pracę plastyczną uczeń otrzymuje tylko wtedy, gdy jej nie odda do oceny. 6. Ma prawo raz w ciągu półrocza nie przygotować się do lekcji, bez żadnych konsekwencji. 7. O tym, że uczeń jest nieprzygotowany do lekcji informuje nauczyciela na początku zajęć w przeciwnym razie otrzyma ocenę negatywną. 8. Brak materiałów do wykonania pracy plastycznej (gdy uczeń zgłasza nieprzygotowanie) nie zwalnia od pracy na lekcji. Uczeń ma obowiązek pracować na materiałach zastępczych, które musi sobie zorganizować np. od kolegów. 9. Gdy uczeń jest nieobecny na lekcji uzupełnia tematy i prace domowe w zeszycie w ciągu jednego tygodnia od daty powrotu do szkoły. Pracę plastyczną uzupełnia i oddaje do oceny w ciągu dwóch tygodni od daty powrotu do szkoły. 10. Jeżeli uczeń z różnych przyczyn nie skończył swojej pracy na zajęciach to może to zrobić wyjątkowo w domu lub po zajęciach lekcyjnych pod opieką nauczyciela i oddać pracę na kolejną lekcję w przeciwnym wypadku otrzymuje stopień negatywny. 11. Uczeń może poprawić jeden stopień bieżący z w semestrze w terminie 6 dni od daty jego otrzymania. 12. Za osiągnięcia w konkursach plastycznych od etapu szkolnego wzwyż uczeń otrzymuje najwyższy stopień pozytywny. 13. Obowiązkiem ucznia jest utrzymać porządek na stanowisku pracy i przestrzegać zasad bhp. 14. Stara się być zawsze pozytywnie nastawiony do wykonania swojej pracy plastycznej wierząc w swoje możliwości. Zasady oceniania 1. Ocenie podlegają następujące formy pracy ucznia: a. przygotowanie do zajęć b. praca na lekcji Jakość pracy i aktywność na lekcji, Obserwacja pracy uczniów, Dokładność, staranność i dobra organizacja pracy podczas wykonywania zadań plastycznych, Ćwiczenia plastyczne-rysunkowe, malarskie, budowania kompozycji, formułowanie kształtu, przestrzeni, Współpraca w zespole, Prezentacje własnych prac, Terminowość i systematyczność wykonania prac. Umiejętność formułowania problemów, wyciągania wniosków oraz poszukiwania własnych poglądów c. prace plastyczne - ilustracje, rysunki, kompozycje graficzne, rzeźby... a. odpowiedź ustną (znajomość podstawowych terminów plastycznych, epok i stylów w plastyce oraz wybitnych przedstawicieli świata artystycznego) b. sprawdziany wiadomości i umiejętności - zapowiedziane tydzień wcześniej, z podanym zakresem materiału. c. prace domowe d. prowadzenie zeszytu przedmiotowego Zeszyt ucznia jest sprawdzany, co najmniej raz semestr, Uczeń ma obowiązek uzupełniania notatek za czas nieobecności w szkole. e. osiągnięcia w konkursach szkolnych i innych 1/8
Ocena semestralna jest wystawiana z uwzględnieniem WSO. Jest ona wykładnikiem osiągniętych umiejętności, poziomu uzyskanej wiedzy. Odzwierciedla ona postawę ucznia wobec przedmiotu i wykonywanych zadań oraz wysiłek, jaki uczeń wkłada w ich realizację. 2. Narzędziami pomiaru wiedzy i umiejętności oraz orientacji w przedmiocie będą zadania sprawdzające osiągnięcia uczniów podzielone na grupy: a. egzekwujące zapamiętywanie. b. wyjaśniające stopień zrozumienia. c. stosowanie nabytych umiejętności w praktyce w sytuacjach typowych. d. stosowanie nabytych umiejętności w praktyce w sytuacjach nietypowych. e. udział w konkursach zaplanowanych w szczegółowym programie nauczania oraz wynikających z planu pracy szkoły. 3. Przy ocenianiu uczniów posłuży sześciocyfrowa skala ocen: Celujący [6] Bardzo dobry [5] Dobry [4] Dostateczny [3] Dopuszczający [2] Niedostateczny [1] W systemie oceniania funkcjonują też + i -. Zgromadzenie czterech + umożliwia uczniowi otrzymanie 5, a zgromadzenie czterech - 1 4. Uczeń ma obowiązek zaliczenia sprawdzianu w przypadku swojej nieobecności, a także prawo jednokrotnej poprawy uzyskanego ze sprawdzianu stopnia niedostatecznego i dopuszczającego, w terminie ustalonym z nauczycielem. Uczeń może raz poprawić niesatysfakcjonującą go ocenę otrzymaną z wykonywanej pracy wytwórczej, rysunku czy samodzielnego ćwiczenia. O ogólnej ocenie pracy decyduje suma zdobytych punktów według kryterium: - 0-32% punktów - stopień niedostateczny, - 33-50% punktów - stopień dopuszczający, - 51-70% punktów - stopień dostateczny, - 71-85% punktów - stopień dobry, - 86-97% punktów - stopień bardzo dobry, - 98% - 100% punktów + zadanie dodatkowe - stopień celujący. Prace pisemne (sprawdziany) udostępniane są uczniom i rodzicom do wglądu w szkole 5. Uczeń raz w ciągu półrocza może zgłosić nieprzygotowanie i nie oddać do oceny jednej z wybranych prac, bez żadnych konsekwencji. 6. Ocena (stopień) jest jawna, ustnie uzasadniona (co jest dobrze, co źle, jak należy poprawić, wskazówki do dalszej pracy). Na pisemną prośbę rodzica, może być uzasadniona pisemnie. Kryteria oceny aktywności uczniów Przy ocenie prac wytwórczych ocenia się: Przynoszenie odpowiednich materiałów i przyborów Zgodność z projektem Stopień samodzielności pracy Oryginalność rozwiązań Wkład pracy ucznia Estetykę wykonania Efektywne gospodarowanie czasem przeznaczonym na ćwiczenia plastyczne Oceniając prace wytwórcze w szczególności pod uwagę będzie brany wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tego przedmiotu, nie wszyscy, bowiem uczniowie mają zdolności manualne, techniczne czy rysunkowe. Przy ocenianiu różnych aktywności, stosowane będą elementy oceniania kształtującego. Kryteria na poszczególny stopień: CELUJĄCY uczeń przejawia szczególne zainteresowania plastyką (np. kolekcjonuje reprodukcje i książki o sztuce, przygotowuje referaty i pomoce dydaktyczne, uczęszcza do galerii, muzeów itp.) oraz posiada wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza wymagania określone w programie nauczania, aktywnie uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych, osiąga sukcesy w konkursach plastycznych, wykazuje zaangażowanie i twórczą inicjatywę we wszelkich działaniach plastycznych na terenie szkoły oraz poza nią. wykazuje szczególne zainteresowanie sztukami plastycznymi, stosuje rozwiązania nietypowe, uzasadnia swoje upodobania estetyczne, ciekawie opowiada o zabytkach swojego regionu, gromadzi dodatkowe wiadomości związane z plastyką, 2/8
kolekcjonuje reprodukcje dzieł plastycznych i książki o sztuce, wykazuje znajomość literatury przedmiotu wykraczającą poza materiał omawiany na lekcjach, orientuje się w wydarzeniach plastycznych odbywających się w kraju i na świecie (wystawy, konkursy, biennale), uczęszcza do galerii, muzeów itp., wymienia nazwiska wybitnych artystów działających w jego miejscowości lub regionie, ocenia znaczenie twórczości wybranego artysty i jego zasługi dla środowiska lokalnego, regionu, kraju, świata, posiada wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza treści wymienione w programie nauczania, bierze czynny udział w zajęciach plastycznych, analizuje prezentowane obiekty pod kątem ich treści, formy i emocjonalnego oddziaływania, wykonuje prace dodatkowe będące uzupełnieniem treści poznanych na lekcji (opracowuje referaty traktujące o zagadnieniach poruszanych w literaturze przedmiotu, wykonuje pomoce dydaktyczne itp.), wykorzystuje zdobytą wiedzę teoretyczną w pozalekcyjnych działaniach plastycznych (np. należy do szkolnego koła zainteresowań), aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły (gazetki szkolne, dekoracje okolicznościowe) i regionu, zdobywa nagrody na konkursach plastycznych, wzorowo prowadzi zeszyt przedmiotowy (nowatorska forma, wzbogacona materiałem ilustracyjnym i teoretycznym), przygotowuje się systematycznie do zajęć, utrzymuje wzorowy porządek na swoim stanowisku pracy, zarówno podczas działań plastycznych, jak i po ich zakończeniu, przestrzega zasad BHP podczas posługiwania się narzędziami. BARDZO DOBRY uczeń opanował wszystkie określone w programie nauczania wiadomości i umiejętności oraz wykorzystuje je w działaniach plastycznych, bierze udział w dyskusjach na temat prezentowanych obiektów, podczas których przekonująco uzasadnia swoje poglądy. Stosuje również z powodzeniem wiedzę teoretyczną, wykonując ćwiczenia praktyczne, oraz sprawnie operuje wybraną techniką plastyczną. Ponadto chętnie uczestniczy w różnorodnych działaniach plastycznych na terenie szkoły i poza nią (startuje w konkursach plastycznych, wykonuje gazetki szkolne i oprawę plastyczną imprez, należy do koła zainteresowań) oraz uzupełnia wiadomości samodzielnie dobranymi lub wskazanymi przez nauczyciela lekturami. dyskutuje na temat roli sztuki w życiu człowieka, wymienia nazwiska najwybitniejszych artystów polskich i zagranicznych (malarzy, rzeźbiarzy, architektów), zdobywa z różnych źródeł (internet, lokalna prasa, dostępne książki) informacje na temat artystów tworzących w regionie, wymienia placówki kultury znajdujące się w rodzinnej miejscowości lub najbliższej okolicy oraz wyjaśnia, czym się one zajmują, omawia rolę muzeów w procesie edukacji społeczeństwa, wykazuje sie rozległą wiedzą na temat polskich zabytków, rozpoznaje wybrane dzieła architektury i sztuk plastycznych należące do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury, określa funkcje wybranych dzieł oraz wskazuje cechy wyróżniające je spośród innych tekstów kultury z danej epoki, posługuje się w swoich wypowiedziach podstawowymi terminami z poszczególnych dziedzin sztuki, bierze aktywny udział w dyskusji dotyczącej podobieństw i różnic między poszczególnymi dziedzinami sztuki, porównuje wybrane dzieła plastyczne pod kątem użytych w nich środków wyrazu plastycznego, omawia wybrane przykłady wytworów sztuki ludowej pod względem ich formy i użytego materiału, opisuje (w oparciu o przekazy ludowe) tradycje podtrzymywane w swoim regionie, wylicza różnice między malarstwem realistycznym od malarstwem abstrakcyjnym, określa cechy rzeźb należących do różnych rodzajów na podstawie wybranych przykładów, opowiada o wybranej zabytkowej budowli i charakteryzuje jej funkcje, analizuje wybrane wytwory wzornictwa przemysłowego i rzemiosła artystycznego pod kątem ich funkcjonalności i estetyki, omawia elementy dzieła plastycznego (kompozycja, światłocień, perspektywa, barwa) widoczne na wybranych fotografiach, określa gatunek filmu na podstawie zaprezentowanego fragmentu, 3/8
korzysta z przekazów medialnych oraz wykorzystuje zawarte w nich informacje w swojej działalności twórczej, przestrzega praw autorskich, potrafi właściwie wykorzystać zdobytą wiedzę teoretyczną we własnej twórczości, operuje sprawnie wybraną techniką plastyczną, wykonuje oryginalne i pomysłowe prace zgodne z podanym tematem, wybiera technikę odpowiednią dla najlepszego wyrażenia tematu i analizuje ją pod kątem uzyskanych efektów plastycznych, tworzy prace, ujawniając bogatą wyobraźnię i zręcznie wykorzystując możliwości wyrazu stwarzane przez różnorodne środki plastyczne oraz fakturę podłoża, realizuje proste projekty w zakresie form użytkowych, stosując m.in. narzędzia i wytwory multimedialne, posługuje się biegle poszczególnymi środkami wyrazu plastycznego, stosuje plamy walorowe w celu ukazania w rysunku światłocienia na przedmiotach, dokonuje ekspresji uczuć i nastrojów w pracy plastycznej za pomocą odpowiednio dobranych środków plastycznych, wykorzystuje umiejętnie różne rodzaje perspektywy w celu ukazania przestrzeni na płaszczyźnie, analizuje własną pracę pod kątem zastosowanych środków wyrazu plastycznego, bierze udział w konkursach plastycznych przeprowadzanych na terenie szkoły lub poza nią, prowadzi zeszyt przedmiotowy systematycznie i estetycznie, jest aktywny podczas lekcji, z zaangażowaniem dyskutuje o prezentowanych obiektach, organizuje swoje miejsce pracy, przynosi na lekcję odpowiednie materiały i narzędzia, efektywnie wykorzystuje czas przeznaczony na działalność twórczą, utrzymuje w porządku swój warsztat pracy zarówno podczas działań plastycznych, jak i po ich zakończeniu, przestrzega zasad BHP podczas posługiwania się narzędziami. DOBRY uczeń stosuje w praktyce elementy zdobytej wiedzy teoretycznej oraz aktywnie uczestniczy w zajęciach (udział w dyskusjach na temat prezentowanych obiektów, starannie wykonuje ćwiczenia obligatoryjne), samodzielnie rozwiązuje zadania teoretyczne, odpowiednio posługuje się przyborami i narzędziami oraz wykonuje prace plastyczne poprawne pod względem technicznym i estetycznym. określa rolę elementów plastycznych w swoim najbliższym otoczeniu, podaje nazwiska najwybitniejszych malarzy polskich i zagranicznych, wymienia najsłynniejsze polskie zabytki i dzieła sztuki oraz zabytki znajdujące się w regionie, analizuje i interpretuje wybrane dzieła sztuki, stosując wiedzę zdobytą podczas lekcji, wskazuje najbliższy skansen, wyjaśnia, czym są pieta i świątek, oraz określa ich cechy na podstawie fotografii, omawia wybrane tradycje i symbole związane ze świętami Bożego Narodzenia oraz z Wielkanocą, charakteryzuje poszczególne dziedziny sztuki, opisuje wybrane środki wyrazu plastycznego i przyporządkowuje je do określonej grupy elementów tworzących dzieło, wymienia cechy poszczególnych rodzajów kompozycji, określa sposób przedstawiania przestrzeni oraz rodzaje faktury zastosowane w dziele zaprezentowanym na oglądanej reprodukcji, rozpoznaje, jakimi narzędziami posłużył się twórca dzieła poznawanego w postaci reprodukcji, wyjaśnia, jak stosować sztalugi, matrycę i dłuto, tłumaczy znaczenie poznanych terminów plastycznych, uzupełniając swoje definicje przykładami dzieł sztuki, omawia wpływ barw ciepłych i zimnych na samopoczucie człowieka, rozróżnia rodzaje malarstwa ze względu na przedstawianą tematykę (portret, pejzaż, martwa natura, malarstwo historyczne, rodzajowe itd.), charakteryzuje prace graficzne, zwracając szczególną uwagę na materiał użyty do wykonania matrycy, wskazuje różnice pomiędzy rzeźbą tradycyjną a kompozycją przestrzenną, dokonuje porównania wzornictwa przemysłowego z rzemiosłem artystycznym, wymienia podobieństwa miedzy techniką malarską a techniką fotograficzną, nazywa środki wyrazu artystycznego wykorzystywane w filmie (perspektywa, światło, kolor) oraz określa ich wpływ na atmosferę dzieła, korzysta świadomie i krytycznie z przekazów medialnych, selekcjonując informacje i wybierając właściwe treści, stosuje elementy wiedzy teoretycznej w ćwiczeniach praktycznych, 4/8
używa waloru w działaniach plastycznych odpowiednio do tematu i charakteru pracy, wyjaśnia, w jaki sposób ukazać światłocień na rysunku, dobiera narzędzia i podłoża w zależności od charakteru i tematu wykonywanej pracy plastycznej, posługuje się właściwie przyborami i narzędziami plastycznymi, tłumaczy, do jakiego rodzaju farb należą tempera i plakatówka, porównuje środki wyrazu plastycznego zastosowane w dwóch wybranych dziełach malarskich zaprezentowanych na reprodukcjach, wykorzystuje dany rodzaj kompozycji oraz wybraną technikę plastyczną podczas tworzenia ilustracji, omawia wybrany obraz pod kątem zastosowanego rodzaju kompozycji, tłumaczy, na czym polega perspektywa przedstawiona na obrazie, dobiera rodzaj perspektywy do tematu wykonywanej pracy, wykorzystując w praktyce wiedzę teoretyczną, realizuje proste projekty w dziedzinie sztuki użytkowej, wykonuje prace plastyczne poprawne pod względem technicznym i estetycznym, określa rolę środków wyrazu, które zastosował w pracy plastycznej, prowadzi systematycznie zeszyt przedmiotowy, zachowuje koncentrację podczas lekcji, uczestniczy aktywnie w dyskusjach na temat prezentowanych obiektów, organizuje poprawnie swoje miejsce pracy oraz przynosi na lekcję odpowiednie materiały i narzędzia, efektywnie wykorzystuje czas przeznaczony na działalność twórczą, utrzymuje w porządku swój warsztat pracy, przestrzega zasad BHP podczas posługiwania się narzędziami.. DOSTATECZNY uczeń w stopniu średnim opanował materiał objęty programem nauczania (braki w wiadomościach o charakterze szczegółowym), samodzielnie rozwiązuje zadania plastyczne o niewielkim stopniu trudności, poprawnie posługując się różnymi przyborami i narzędziami pracy. określa rolę elementów plastycznych w swoim najbliższym otoczeniu, wskazuje miejsca w swoim regionie, w których można obejrzeć dzieła plastyczne, wymienia najsłynniejsze polskie zabytki oraz zabytki znajdujące się w regionie, podaje przykłady dziedzin sztuki uprawianych przez twórców ludowych oraz wykorzystywanych przez tych artystów technik plastycznych, wyjaśnia znaczenie wybranych tradycji i symboli związanych ze świętami Bożego Narodzenia oraz z Wielkanocą, opisuje elementy dzieła plastycznego, tłumaczy znaczenie omówionych na lekcji terminów plastycznych, wymienia poznane podczas lekcji dziedziny sztuki, omawia poznane techniki malarskie, nazywając wykorzystywane w nich narzędzia i podłoża, wyjaśnia najważniejsze podziały barw, wskazuje elementy i układy tworzące daną kompozycję, przygotowuje ilustrację z zastosowaniem danego rodzaju kompozycji, rozpoznaje rodzaj kompozycji wykorzystanej w wybranych dziełach przedstawionych na reprodukcjach, wykonuje rysunek z zastosowaniem wybranej perspektywy, podaje najważniejsze cechy wybranych perspektyw malarskich, tłumaczy, czym różni się technika druku wypukłego od techniki druku wklęsłego, wymienia poszczególne rodzaje rzeźby, dokonuje podziału architektury ze względu na jej funkcje, wskazuje wytwory wzornictwa przemysłowego w najbliższym otoczeniu, projektuje przedmioty codziennego użytku, wyjaśnia, czym różni się fotografia artystyczna od fotografii użytkowej, określa różnice między dziełami kina artystycznego a filmami komercyjnymi, podaje funkcje wybranych środków masowego przekazu (telewizja, internet), rozpoznaje narzędzia pomocne w pracy rysownika, malarza, rzeźbiarza, grafika, fotografika i filmowca, omawia funkcje typowych narzędzi stosowanych w poszczególnych technikach plastycznych, przedstawia obiekty na płaszczyźnie i w przestrzeni, posługując się podstawowymi środkami wyrazu plastycznego, stosuje w działaniach artystycznych różne narzędzia i podłoża, dostrzega wpływ faktury użytego podłoża na efekt końcowy działań plastycznych, prowadzi zeszyt przedmiotowy, 5/8
uczestniczy w dyskusjach o prezentowanych obiektach po zachęcie ze strony nauczyciela, stosuje się do zasad organizacji pracy, przynosi na lekcję odpowiednie materiały i narzędzia, aktywnie pracuje w grupie, utrzymuje w porządku swój warsztat pracy, przestrzega zasad BHP podczas działań plastycznych. DOPUSZCZAJĄCY - uczeń posiada wiadomości i umiejętności najprostsze, opanował zakres wiadomości i umiejętności na poziomie elementarnym, samodzielnie bądź z pomocą nauczyciela wykonuje zadania plastyczne o niewielkim stopniu trudności, wykorzystując w stopniu minimalnym dostępne narzędzia. Z pomocą nauczyciela uczeń: wymienia placówki działające na rzecz kultury, tłumaczy zasady zachowania się w muzeum, wskazuje zabytki znajdujące się w regionie, podaje nazwiska najwybitniejszych malarzy polskich i zagranicznych, wyjaśnia, kogo możemy nazywać twórcą ludowym, opisuje tradycje i symbole związane ze świętami Bożego Narodzenia oraz z Wielkanocą, nazywa elementy dzieła plastycznego (kreska, kropka, plama walorowa, barwa, światłocień, technika, faktura, kształt, kompozycja, perspektywa), wskazuje podstawowe środki wyrazu plastycznego znajdujące się w najbliższym otoczeniu i je opisuje, wyjaśnia znaczenie niektórych z omówionych na lekcji terminów plastycznych, wymienia nazwy niektórych z poznanych dziedzin sztuki (np. rysunek, malarstwo, grafika, rzeźba, architektura, sztuka użytkowa, sztuka ludowa oraz współczesne formy: fotografika, film, instalacja, happening), rozróżnia dzieła należące do poszczególnych dziedzin twórczości artystycznej (rysunek, malarstwo, grafika, rzeźba, architektura, sztuka ludowa, rzemiosło artystyczne itd.), tłumaczy, czym zajmują się rysownik, malarz, grafik, rzeźbiarz i architekt, wskazuje różnice między rysunkiem a malarstwem, uzyskuje barwy pochodne, wykorzystując barwy podstawowe, wymienia podstawowe elementy warsztatu fotograficznego, nazywa niektóre gatunki filmowe, wskazuje środki masowego przekazu, wskazuje podstawowe narzędzia pracy plastyka i wykorzystuje je w minimalnym stopniu w swoich działaniach, podejmuje próby zastosowania elementów teorii w ćwiczeniach praktycznych, wykonuje zadania plastyczne o niewielkim stopniu trudności, utrzymuje w porządku swój warsztat pracy, stara się przestrzegać zasad BHP podczas działań na lekcji. NIEDOSTATECZNY - uczeń nie opanował wiadomości i umiejętności z danego poziomu nauczania, nie potrafi organizować sobie pracy, nie wykonuje żadnych prac, lekceważy powierzone mu zadania: nie wykazuje zainteresowania przedmiotem, nie bierze udziału w działaniach twórczych, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego, nie wykazuje chęci poprawy swojej oceny. Wymagania edukacyjne dla uczniów z dysfunkcjami. Dla ucznia posiadającego opinię poradni psychologiczno pedagogicznej uwzględniającą jego dysfunkcje dostosowuje się wymagania edukacyjne wg zaleceń ww poradni z uwzględnieniem ogólnych wskazań zawartych w opinii lub orzeczeniu. Opracowanie: Małgorzata Jegier 6/8
Dostosowania wymagań oraz form i metod pracy do indywidualnych potrzeb uczniów na zajęciach edukacyjnych 1. Uczniowie słabowidzący a. Właściwe umiejscowienie dziecka w klasie (zapobiegające odblaskowi pojawiającego się w pobliżu okna, zapewniające właściwe oświetlenie i widoczność), b. Udostępnianie tekstów (np. Testów sprawdzających wiedzę) w wersji powiększonej, c. Zwracanie uwagi na szybką męczliwość ucznia (wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań), d. Częste zadawanie pytania - co widzisz? W celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych. 2. Uczniowie słabosłyszący a. Zapewnić dobre oświetlenie klasy oraz miejsce dla ucznia w pierwszej ławce najlepiej w rzędzie od okna; uczeń, będąc blisko nauczyciela, może słuchać jego wypowiedzi i jednocześnie odczytywać mowę z ust, b. Należy mówić do ucznia wyraźnie, używając normalnego głosu i intonacji, unikać gwałtownych ruchów głową czy nadmiernej gestykulacji, c. Uczeń niedosłyszący powinien siedzieć w ławce ze zdolnym uczniem, zrównoważonym emocjonalnie, który chętnie dodatkowo będzie pomagał mu np. Szybciej otworzy książkę, wskaże ćwiczenie, pozwoli przepisać notatkę z zeszytu itp. d. w czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy, m.in. Zapisanie nowego tematu, e. Aktywizowanie ucznia do rozmowy poprzez zadawanie prostych pytań, podtrzymywanie jego odpowiedzi przez dopowiadanie pojedynczych słów, umowne gesty, mimiką twarzy, f. sprawdzanie notatek ucznia i uzupełnianie ich, g. Doceniać własną aktywność ucznia i wkład pracy 3. Specyficzne trudności w uczeniu się A. Dysgrafia, czyli brzydkie, nieczytelne pismo: a. Dostosowanie wymagań będzie dotyczyło formy sprawdzania wiedzy, a nie treści, wymagania merytoryczne, co do oceny pracy pisemnej są ogólne, takie same, jak dla innych uczniów, b. Sprawdzenie pracy może być niekonwencjonalne np., jeśli nauczyciel nie może przeczytać pracy ucznia, może go poprosić, aby uczynił to sam lub przepytać ustnie z tego zakresu materiału, c. Uczeń może pisać drukowanymi literami lub na komputerze. B. Dysortografia, czyli trudności z poprawną pisownią pod względem ortograficznym, fonetycznym, interpunkcyjnym: a. Oceniać odrębnie merytoryczną stronę pracy i odrębnie poprawność pisowni, nie wpisując tej drugiej oceny do dziennika; w żadnym wypadku dysortografia nie uprawnia do zwolnienia ucznia z nauki ortografii i gramatyki. C. Dysleksja, czyli trudności w czytaniu przekładające się często również na problemy ze zrozumieniem treści. a. Kontrolować stopień zrozumienia samodzielnie przeczytanych przez ucznia poleceń, szczególnie podczas sprawdzianów (wolne tempo czytania, słabe rozumienie jednorazowo przeczytanego tekstu może uniemożliwić wykazanie się wiedzą z danego materiału). b. Ze względu na wolne tempo czytania lub/i pisania zmniejszyć ilość zadań (poleceń) do wykonania w przewidzianym dla całej klasy czasie lub wydłużyć czas pracy dziecka. c. Ograniczać teksty doczytania i pisania na lekcji do niezbędnych notatek, których nie ma w podręczniku. d. Pisemne sprawdziany powinny ograniczać się do sprawdzanych wiadomości, wskazane jest, zatem stosowanie testów wyboru, zdań niedokończonych, tekstów z lukami pozwoli to uczniowi skoncentrować się na kontrolowanej tematyce, a nie na poprawności pisania. e. Preferowanie wypowiedzi ustnych. Sprawdzanie wiadomości powinno odbywać się często i dotyczyć krótszych partii materiału. Pytania kierowane do ucznia są precyzyjne. f. Unikać wyrywania do odpowiedzi. Jeśli to możliwe uprzedzić ucznia (na przerwie lub na początku lekcji), że będzie dzisiaj pytany. g. Posadzić dziecko blisko tablicy, w celu zwiększenia się jego koncentracji i uwagi, ograniczenia ilości bodźców rozpraszających. h. W przypadku ucznia z dysgrafią akceptowane jest pismo drukowane, pismo na maszynie, komputerze, zwłaszcza prac obszernych (wypracowań, referatów). Nie oceniane jest pismo, np. w zeszytach. Jeśli pismo dziecka jest trudne do odczytania, można zamienić pracę pisemną na wypowiedź ustną. i. Więcej czasu na czytanie tekstów, poleceń, instrukcji, szczególnie podczas samodzielnej pracy lub sprawdzianów, w miarę potrzeby pomagać w ich odczytaniu 7/8
j. W miarę możliwości przygotowywać sprawdziany i kartkówki w formie testów; 4. Uczeń w sytuacji kryzysowej, traumatycznej a. Umożliwienie zaliczania zaległego materiału w późniejszym terminie, b. Rozłożenie zaliczanego materiału na mniejsze partie, c. Przedłużenie czasu pracy ucznia, d. Nauczyciel może odpytać ucznia na osobności, a nie przy całej klasie, nie ponaglać, nie krytykować, nie zawstydzać, nie mobilizować stwierdzeniami jak się postarasz, to będzie lepiej", nie zadawać do domu obszernych partii materiału do opanowania. e. Zadbanie o rozwój sfery emocjonalnej takiego ucznia. 5. Uczeń zdolny A. Stosowanie zasad: a. indywidualizacji, b. stopniowania trudności, c. systematyczności, d. udzielania pomocy koleżeńskiej, e. powierzanie odpowiedzialnych ról. B. Metody pracy z uczniem zdolnym: a. aktywizujące, b. problemowe, c. praktycznego działania, czyli poglądowe, d. zespołowe z uwzględnieniem indywidualnych zdolności (asystent, lider),. e. zadania o zwiększonym stopniu trudności (karty pracy), f. teksty źródłowe-analiza, g. uczestnictwo w konkursach, olimpiadach przedmiotowych lub artystycznych, h. przynależność do kół zainteresowań. 8/8