Uchwała Rady Studentów Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej Nr 56/2015 z dnia 6 czerwca 2015 roku w sprawie przyjęcia opinii do projektu rozporządzenia w sprawie stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia przyznawanych studentom Na podstawie 9 ust. 2 pkt 1 Statutu Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej Rada Studentów Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej uchwala, co następuje: 1 Przyjmuje się opinię w sprawie projektu rozporządzenia w sprawie stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia przyznawanych studentom, który stanowi załącznik do niniejszej uchwały. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia 2 Przewodniczący Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej Mateusz Mrozek
Opinia Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej do projektu rozporządzenia w sprawie stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia przyznawanych studentom Wstęp Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej przedstawia swoją opinię do projektu rozporządzenia w sprawie stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia przyznawanych studentom. Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej zastrzega przy tym możliwość rozbudowania niniejszego stanowiska po otrzymaniu dodatkowych uwag od środowiska studenckiego w Polsce. Treść Opinii Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej wyraża swoje poparcie i pozytywnie odnosi się do większości postanowień projektu rozporządzenia w sprawie stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia przyznawanych studentom. Niemniej jednak szereg zaproponowanych zmian skupiających się przede wszystkim na dostosowaniu treści rozporządzenia do ostatniej nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, w opinii Parlamentu wydają się bezzasadne i budzą nasze wątpliwości. Warunki otrzymania stypendium ( 2 ust.1) Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej negatywnie ocenia propozycję doprecyzowania warunku zaliczenia roku studiów w poprzednim roku akademickim uzupełniając przepis o warunek uzyskania wpisu na następny rok studiów. Rozumiejąc potrzebę uszczegółowienia omawianego aspektu, zauważamy niebezpieczeństwo nieuwzględniania wybitnych osiągnięć uzyskanych w trakcie ostatniego roku studiów. Odnosząc się do wątpliwości mówiących, że Osoba, która ukończyła już ostatni rok studiów i oczekuje na złożenie egzaminu dyplomowego, nie jest wpisywana na kolejny semestr lub rok studiów, a zatem nie może otrzymać stypendium ministra za wybitne osiągnięcia przyznawanego na rok akademicki. Parlament stoi na stanowisku, że niezbędne jest stworzenie narzędzi, które pozwolą na nagrodzenie osiągnieć najwybitniejszych studentów niezależnie od faktycznej niemożliwości przyznania stypendium ministra na okres roku akademickiego. Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej w pełni uznaje zasadność modyfikacji warunków przyznawania stypendium ministra stanowiących dostosowanie przepisów rozporządzenia do nowego brzmienia art. 181 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Usunięcie kryterium uzyskania w ostatnim zaliczonym roku wysokiej średniej arytmetycznej z ocen z egzaminów to krok w dobrym kierunku, podkreślający prestiż stypendium ministra, które nie powinno być tożsame z innymi formami pomocy materialnej czy odrębnymi wyróżnieniami. Warunki otrzymania stypendium ( 2 ust.2) Odnosząc się do możliwości niezaliczenia roku studiów w poprzednim roku akademickim przy procedurze ubiegania się o przyznanie stypendium ministra, Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej postuluje o uwzględnienie szczególnej sytuacji najzdolniejszych studentów osiągających wybitne wyniki w sporcie. Tym samym proponujemy poszerzenie katalogu usprawiedliwionych przyczyn niezaliczenia roku studiów w poprzednim roku akademickim o udzielnie urlop od zajęć w uczelni w związku z przygotowaniami danego studenta do zawodów wymagających szczególnego nakładu pracy.
Warunki otrzymania stypendium ( 2 ust.3 pkt. 3) Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej pozytywnie odnosi się do uszczegółowienia ograniczającego możliwość kilkukrotnego uwzględniania tych samych osiągnieć w sytuacji przyznania kolejnych stypendiów ministra tej samej osobie. Uznawanie wyłącznie osiągnięć uzyskanych w przedstawionym okresie ( od dnia 1 października roku, w którym otrzymał ostatnie stypendium do dnia 30 września roku, w którym przedstawia swoją kandydaturę do przyznania stypendium) w przypadku studenta, który otrzymał stypendium w poprzednich latach, a nie w całym okresie studiów jest w pełni uzasadnione i nie budzi naszych wątpliwości. Co więcej ta zmiana z pewnością przyczyni się do znormalizowania samej procedury i zniwelowania wielokrotnego nagradzania za to samo osiągnięcie, co wypacza sens omawianego stypendium. Rodzaje wybitnych osiągnięć naukowych ( 3 ust.1) Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej wyraża swoje poparcie dla zaproponowanego doprecyzowania i ujednolicenia nazw rodzajów wybitnych osiągnięć naukowych, zaznaczając jednocześnie, że część z nich budzi nasze poważne zastrzeżenia. Tym samym postulujemy o poszerzenie katalogu wybitnych osiągnięć naukowych określonych w 3 ust.1 pkt. 4. o autorstwo lub współautorstwo nie tylko wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej odmiany rośliny, ale też o samo odkrycie innych nieznanych jeszcze człowiekowi organizmów żywych. Parlament negatywnie odnosi się do propozycji uznania za wybitne osiągnięcie naukowe, samodzielne wygłoszenie własnego referatu na konferencjach naukowych, w których uczestniczyli prelegenci z co najmniej pięciu ośrodków akademickich. Zupełnie niezrozumiałym, w naszej opinii, jest warunek uczestniczenia prelegentów ze wskazanej minimalnej liczby ośrodków. Trudno zgodzić się z propozycją, na mocy której o wartości danego osiągnięcia naukowego i uznaniu go za wybitne decyduje jakiekolwiek liczbowe odniesienie. Podstawą takiej oceny powinna być obiektywnie oceniona wartość merytoryczna wskazanej konferencji i jej wkład we wzbogacenie środowiska naukowego. Podobne stanowisko Parlament przedstawia względem nagród uzyskanych w konkursach o zasięgu międzynarodowym, w których uczestniczyli studenci uczelni z co najmniej pięciu państw. Rodzaje wybitnych osiągnięć artystycznych( 3 ust.2) Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej wyraża swoje poparcie dla zaproponowanego doprecyzowania i ujednolicenia nazw rodzajów wybitnych osiągnięć artystycznych, zaznaczając jednocześnie, że część z nich budzi nasze poważne zastrzeżenia. Parlament negatywnie odnosi się do propozycji uznania za wybitne osiągnięcia artystyczne autorstwa, współautorstwa lub wykonania dzieł artystycznych w przypadku ich wydania w nakładzie co najmniej 500 egzemplarzy. Niezrozumiałym jest dla nas warunek określający wielkość nakładu we wskazanej liczbie, co więcej samo uzależnianie oceny od podobnych wskaźników jest w naszej opinii absolutnie bezzasadne. Również uzasadnienie projektu nie odnosi się do podstaw, które przemawiają za określeniem wielkości nakładu na takim a nie innym poziomie. Za błędne uznajemy również uzależnienie uznania za wybitne osiągnięcie artystyczne, nagrody uzyskanej w konkursach artystycznych o znaczeniu międzynarodowym od pochodzenia uczestników ze wskazanej minimalnej liczby państw. Jest to wątpliwość analogiczna do wskazanej powyżej, odnoszącej się do rodzajów wybitnych osiągnięć naukowych.
Rodzaje wybitnych osiągnięć w sporcie( 3 ust.3) Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej wyraża swój sprzeciw dla zaproponowanego doprecyzowania i ujednolicenia nazw rodzajów wybitnych osiągnięć w sporcie, podkreślając jednocześnie, że ich zasadność budzi nasze poważne wątpliwości. Zastąpienie warunku udziału w mistrzostwach Europy, mistrzostwach świata i igrzyskach olimpijskich warunkiem uzyskania odpowiednio wysokiego miejsca jest w naszej opinii krzywdzące i może prowadzić do niemożności nagrodzenia świetnego występu niespełniającego powyższych przesłanek. Podobne stanowisko Parlament przedstawia względem uznawania wyników sportowych w zawodach akademickich za wybitne tylko w stosunku do wyników plasujących się w ścisłej czołówce. Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej postuluje tym samym o pozostawienie większego luzu decyzyjnego w zakresie kwalifikowania osiągnięć jako wybitnych. Tryb składania wniosków ( 4 ust.1) Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej pozytywnie odnosi się propozycji doprecyzowania trybu składania wniosków. Wskazanie studenta jako podmiotu przedstawiającego jedynie swoją kandydaturę do przyznania stypendium ministra nie budzi zastrzeżeń Parlamentu. W oparciu o treść art. 178 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym przedstawiona zmiana wydaje się być w pełni uzasadniona i upraszczająca samą procedurę. Przykładowy katalog dokumentów ( 4 ust.3) Parlament nie ma również zastrzeżeń w stosunku do przedstawionego przykładowego katalogu dokumentów, jakie mogą potwierdzać osiągnięcia kandydatów. Na szczególne uznanie zasługuje także uwzględnienie przypadku gdy złożone przez studenta dokumenty nie będą zawierały informacji niezbędnych do sporządzenia wniosku lub jego zaopiniowania. Umożliwienie studentowi w tej sytuacji udokumentowania osiągnięć również za pomocą innych dokumentów wskazanych przez uczelnię jest rozwiązaniem jak najbardziej słusznym. Nadzór właściwych ministrów ( 6 ust.3) Parlament Studentów RP nie ma również zastrzeżeń do dostosowania trybu składania wniosków do nowego brzmienia art. 178 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w zakresie delegacji uprawnień ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego na ministrów właściwych do uczelni służb państwowych, artystycznych, medycznych oraz morskich. Dostrzegamy konieczność wprowadzenia przedstawionych zmian uprawomocniających obowiązek składania wniosków przez rektorów do właściwych ministrów nadzorujących wskazane typy uczelni. Zauważamy również oczywiste trudności przy porównywaniu osiągnięć z różnych obszarów o czym wprost mówią oceny skutków regulacji, dlatego też zaproponowania zmiana wydaje się być w pełni uzasadniona. Ocena formalna wniosków ( 6 ust.5) Parlament pozytywnie odnosi się do regulacji etapu oceny formalnej wniosku. W pełni zasadnym jest kierowanie do oceny merytorycznej jedynie wniosków spełniających wymagania formalne. Odsyłanie wniosków niespełniających warunków proceduralnych do poprawienia lub uzupełnienia również nie budzi naszych zastrzeżeń.
Ocena merytoryczna wniosków ( 7) Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej bardzo krytycznie ocenia przedstawione propozycje dotyczące trybu merytorycznej oceny wniosków. Abstrahując od wcześniejszych, również zasadniczo niedoskonałych w tym zakresie, rozwiązań chcemy z całą mocą zaznaczyć, że formalne przekazanie kompetencji do oceny wniosków jedynie właściwemu ministrowi jest rozwiązaniem budzącym nasz wyraźny sprzeciw. Brak jasno wskazanego podmiotu odpowiedzialnego za przyznawanie punktów za poszczególne osiągnięcia naukowe, artystyczne lub osiągnięcia w sporcie oraz lapidarne określenie wskazujące jedynie, że wnioski są oceniane metodą punktową, zaprzeczają zasadzie transparentności, tak istotnej przy jakichkolwiek procedurach konkursowych. Ponadto postanowienie dające Ministrowi właściwemu w sprawach przyznawania stypendiów fakultatywną możliwość powołania ekspertów do oceny wniosków, w żaden sposób nie zabezpiecza przejrzystości procedury ani obiektywizmu oceny wniosków. Co więcej, wraz z rezygnacją z wymogu dokonywania oceny wniosków przez zespół ekspertów, Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej stracił możliwość jakiegokolwiek udziału w procedurze przyznawania stypendium ministra poprzez odebranie możliwości uczestniczenia przedstawiciela Parlamentu w pracach zespołu ekspertów. Wyrażamy swój stanowczy sprzeciw co do propozycji, które w sposób rażący uniemożliwiają przeprowadzenie procedury przyznania stypendium z poszanowaniem zasady przejrzystości. Punktacja za poszczególne elementy wniosku oraz jasne wskazanie osób jej dokonujących powinny być w pełni ujawnione. Podjęcie tych kroków umożliwiłoby porównywanie przyznanych sum punktowych i niwelowanie wszelkich decyzji niepodjętych z uwzględnieniem faktycznej wartości osiągnięć przedstawionych we wniosku. Tym samym Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej postuluje o zmianę przepisów 7 poprzez zobowiązanie właściwych ministrów nadzorujących poszczególne typy uczelni do powołania zespołów dokonujących oceny wniosków, składających się z ekspertów z dziedzin nauki, sztuki oraz sportu z uwzględnieniem obligatoryjnego udziału przedstawicieli Parlamentu Studentów RP. Proponujemy również pełne ujawnienie punktacji za poszczególne elementy wniosku oraz wskazanie osób będących członkami zespołu dokonującymi oceny merytorycznej wniosku. Limit liczby stypendiów ( 8) Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej pozytywnie odnosi się do propozycji limitu liczby stypendiów przyznawanych przez poszczególnych ministrów. Jednocześnie zastrzeżenia Parlamentu budzi brak wskazania precyzyjnego algorytmu tłumaczącego zaproponowane limity w stosunku do poszczególnych ministrów sprawujących nadzór nad właściwymi typami uczelni. Ponadto w opinii Parlamentu w pełni zasadnym jest wprowadzenie możliwości elastycznej zmiany poszczególnych limitów, w odpowiednim zakresie, w sytuacji zaistnienia okoliczności tłumaczących podjęcie tego typu działań. Wzór wniosku ( 8) Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej wyraża poparcie dla zaproponowanych modyfikacji wzoru wniosku. Dodanie schematu opisu danych osiągnięć jest naszym zdaniem w pełni zasadne i umożliwiające dokładniejsze odzwierciedlenie osiągnięć studentów. Popieramy również propozycję podzielenia wniosku na dwie części (A i B) w celu ułatwienia jego zanonimizowania.