Odpowiedzialność i warunki bezpieczeństwa w górach i nad wodą Dr hab. prof. AWF Jolanta Żyśko Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie www.zysko.pl
Bezpieczeństwo w górach i nad wodą Warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne (Rozporządzenie RM do ustawy o kulturze fizycznej z 6 maja 1997 r. Dz. U. Nr 57, poz. 358)
Bezpieczeństwo góry i woda (art. 54 ustawy o kf) 1. Zapewnienie bezpieczeństwa osób przebywających w górach należy do organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, dyrekcji parków narodowych, a także do osób prawnych i fizycznych prowadzących w górach działalność w zakresie kultury fizycznej. 2. Zapewnienie bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się w miejscach wyznaczonych oraz uprawiających sporty wodne należy do osób prawnych i fizycznych prowadzących nad wodą działalność w tym zakresie oraz do organów administracji rządowej i samorządowej. 3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne, a także obowiązki osób prawnych i fizycznych, o których mowa w ust. 1 i 2.
Organizacje ratownicze Zakres obowiązków i uprawnień specjalistycznych organizacji ratowniczych, warunków ich wykonywania przez inne organizacje ratownicze oraz rodzaju i wysokości świadczeń przysługujących ratownikom górskim i wodnym w związku z udziałem w akcji ratowniczej (Rozporządzenie MSWiA do ustawy o kulturze fizycznej z 12 listopada 2002 r. - Dz. U. Nr 193, poz. 1624)
Organizacje ratownicze (art. 55 ustawy o kf) 1. Organizowanie pomocy oraz ratowanie osób, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia w górach, należy w szczególności do Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego - specjalistycznego stowarzyszenia kultury fizycznej o zasięgu ogólnokrajowym - w zakresie określonym w statucie tej organizacji. 2. Organizowanie pomocy oraz ratowanie osób, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia na wodach, należy w szczególności do Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego - specjalistycznego stowarzyszenia kultury fizycznej o zasięgu ogólnokrajowym - w zakresie określonym w statucie tej organizacji. 3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres obowiązków i uprawnień specjalistycznych organizacji ratowniczych oraz możliwości ich wykonywania, za zgodą Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, przez inne organizacje ratownicze, a także ustanawia wysokość świadczeń przysługujących ratownikom górskim i wodnym.
Organizacje ratownicze Organizacje, o których mowa w art. 55, współdziałają w realizacji swoich zadań z organami administracji rządowej i samorządowej oraz osobami prawnymi i fizycznymi prowadzącymi działalność w zakresie kultury fizycznej i turystyki.
Bezpieczeństwo w górach rozdział 2 i 3 1. Rozporządzenie dotyczy terenów położonych na wysokości powyżej 600 m nad poziomem morza (n.p.m.), których rzeźba terenu stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia osób na nich przebywających lub których zagospodarowanie rekreacyjno-sportowe kwalifikuje do uprawniania turystyki, rekreacji ruchowej i sportu w górach. 2. Rozporządzenie dotyczy również terenów leżących poniżej 600 m n.p.m., których rzeźba stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia osób na nich przebywających lub których zagospodarowanie rekreacyjno-sportowe kwalifikuje do uprawniania turystyki, rekreacji ruchowej i sportu w górach.
Bezpieczeństwo w górach ZAŁĄCZNIK Nr 1 SZCZEGÓŁOWE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA TRAS I URZĄDZEŃ SŁUŻĄCYCH UPRAWIANIU W OKRESIE ZIMOWYM SPORTÓW ORAZ REKREACJI RUCHOWEJ W GÓRACH
Urządzenia Sportowe Wyczynowe 1. Przez urządzenia sportowe wyczynowe należy rozumieć: trasy narciarskie zjazdowe wyczynowe, trasy slalomowe, trasy narciarskie biegowe wyczynowe, skocznie narciarskie, urządzenia biathlonowe, urządzenia do snowboardingu, trasy dla skibobów, tory saneczkowe.
Urządzenia służące rekreacji Przez urządzenia służące rekreacji ruchowej należy rozumieć: narciarskie trasy zjazdowe popularne, nartostrady, narciarskie pólka ćwiczebne, narciarskie trasy biegowe i śladowe popularne, tory saneczkowe popularne
Oznakowania tras Stopień trudności Trasy Oznakowanie kolorem Nachylenie w profilu podłużnym średnie maksymalne A B C bardzo łatwe łatwe trudne zielony do 15 % (9 ) niebieski 17-21% (10-12 ) czerwony 21-29% 29% (12-16 ) 21% (12 ) 30% (12 ) 40% (22 ) D bardzo trudne czarny ponad 29% (16 ) 53% (28 )
Narciarskie półko ćwiczebne 1. Narciarskie pólka ćwiczebne, jako tereny przeznaczone do szkolenia narciarskiego i rekreacji ruchowej, powinny odpowiadać następującym wymaganiom: usytuowanie ich nie może kolidować z trasami zjazdowymi, nartostradami oraz innymi drogami i szlakami, pólko ćwiczebne powinno być oznaczone tablicą informacyjną. 2. Za oznaczenie, przygotowanie i utrzymanie pólka w stanie nie zagrażającym bezpieczeństwu osób ćwiczących jest odpowiedzialna osoba prowadząca szkolenie narciarskie lub rekreację ruchową
ZAŁĄCZNIK Nr 2 ZASADY OSTRZEGANIA O NIEBEZPIECZEŃSTWACH I OZNAKOWANIE SZLAKÓW I TRAS GÓRSKICH Znaki zakazu: A-1. Zakaz skręcania (jazda wyłącznie na wprost) A-2. Zakaz jazdy na sankach i chodzenia pieszo A-3. Zakaz chodzenia pieszo A-4. Zakaz jazdy na sankach A-5. Zakaz jazdy na skibobach
Znaki ostrzegawcze B-1. Zwężenie na trasie B-2. Skrzyżowanie B-3. Zakręty B-4. Przygotowanie trasy maszynami do ubijania śniegu B-5. Niebezpieczeństwo wypadnięcia z trasy lub spadnięcia B-6. Inne niebezpieczeństwo B-7. Teren zagrożony lawinami B-8 i B-9. Bezpośrednie zagrożenie lawinami, dalsze przejście lub przejazd zagraża życiu i zdrowiu
Znaki informacyjne C-1 i C-2. Oznaczenie miejsca, gdzie umieszczony jest telefon zwyczajny lub bezpośrednie połączenie z pogotowiem ratunkowym C-3. Punkt sanitarny (pierwsza pomoc) C-4. Punkt transportu poszkodowanych
Stopnie zagrożenia lawinowego Stopień zagrożenia lawinowego Zagrożenie 1 małe (nieznaczne) 2 umiarkowane 3 znaczne 4 duży 5 bardzo duży
ZAŁĄCZNIK Nr 3 SZCZEGÓŁOWE ZASADY ORGANIZOWANIA WYCIECZEK ORAZ ZBIOROWYCH IMPREZ TURYSTYCZNYCH I SPORTOWYCH W GÓRACH Organizatorzy imprez turystycznych mają obowiązek opracowania regulaminu imprez, w którym określą m.in. warunki zapewniające bezpieczeństwo jej uczestników. Organizator powinien zapoznać uczestników z regulaminem przed imprezą Wycieczki piesze lub narciarskie na terenach górskich, leżących na obszarach parków narodowych i rezerwatów przyrody oraz leżących powyżej 1.000 m n.p.m., mogą prowadzić tylko górscy przewodnicy turystyczni
Bezpieczeństwo w górach Międzynarodowy Dekalog reguł Międzynarodowej Federacji Narciarskiej (FIS) 1.Wzgląd na inne osoby 2.Panowanie nad szybkością i sposobem jazdy 3. Wybór toru jazdy 4. Wyprzedzanie 5. Wjazd i ruszanie z miejsca 6. Zatrzymywanie się 7. Podchodzenie i schodzenie 8. Stosowanie się do znaków i sygnalizacji 9. Zachowanie się w razie wypadku 10. Obowiązek ujawnienia tożsamości
Górskie zagrożenia ZIMNO Długie przebywanie w warunkach minusowej temperatury powietrza, przy wysiłku fizycznym (wspinaczka, marsz, jazda na nartach) osłabia organizm i prowadzi do wychłodzenia, a nawet odmrożeń. WIATR Wiejący z dużą siłą powoduje obniżenie sprawności fizycznej organizmu, utrudnia oddychanie. Na skutek wiatru, dodatkowo obciążeni ekwipunkiem, tracimy równowagę. MGŁA Utrudnia lub wręcz uniemożliwia orientację w terenie, rozprasza fale akustyczne powodując, że nasze nawoływanie jest słabo słyszalne.
Górskie zagrożenia c.d. SŁOŃCE Promienie słoneczne w górach są niebezpieczne zarówno w lecie, jak i w zimie, nawet przy zachmurzonym niebie. Słońce zimą też opala. Upał odczuwamy najsilniej w kotlinach i na osłoniętych stokach. Na twarz należy nałożyć krem natłuszczający z filtrem. BURZA Nawet przy najmniejszych oznakach nadchodzącej burzy, wycofajmy się w bezpieczny teren, najlepiej wróćmy do schroniska. Pierwsze zwiastuny wyładowań atmosferycznych w wysokich partiach gór to tzw. ciche bzyczenie i trzaskanie, elektryzowanie się włosów.
Górskie zagrożenia c.d. PRZYMUSOWY BIWAK W NOCY Możesz spróbować znaleźć pierwszą lepszą drogę, która prowadzi na dół. Wtedy dojdziesz do wioski (ta zasada sprawdza się w niskich górach). Jednak jeśli jesteś bardzo zmęczony, rozbij biwak w miejscu osłoniętym od wiatru. Od strony wiatru ułóż murek z kamieni, a z gałęzi zrób szałas. Liście mogą ci posłużyć jako izolacja od ziemi.
Zasady, o których należy pamiętać w górach: - Nie lekceważ nawet najłatwiejszych z pozoru gór. - Gdy wychodzisz w góry, zostaw wiadomość w wiarygodnym źródle: dokąd idziesz, którędy i kiedy wrócisz. - Korzystaj z wpisów w książkach wyjść znajdujących się w schroniskach. - Pamiętaj o zabraniu ze sobą rzeczy, które pozwolą Ci poradzić sobie przy nagłej zmianie pogody, w nocy albo w trudniejszym terenie. - Jeśli wybierasz się w nieznany teren, odpowiednio się przygotuj się pod względem topograficznym - zabierz mapy, przewodniki, kompas lub gps. - Zabierz ze sobą telefon komórkowy i pamiętaj numery alarmowe GOPR/TOPR (601100300), policji lub straży granicznej. - Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub problemy, skontaktuj się z GOPR/TOPR i skorzystaj z porad i informacji. - Planując wycieczkę, dostosuj jej charakter do poziomu swoich umiejętności, kondycji oraz możliwości zdrowotnych. Jeżeli leczysz się, skonsultuj wyjazd z lekarzem. - Gdy prowadzisz grupę, dostosuj program do umiejętności i możliwości fizycznych najsłabszego uczestnika.
Telefony alarmowe - Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe - Grupa Beskidzka (033) 829 69 00, bezpłatny (033) 985, 0 601 100 300 (bezpłatny z sieci Plus GSM) - Grupa Jurajska (034) 315 20 00, (034) 985, 0 601 100 300 - Grupa Bieszczadzka (013) 463 22 04, 0 601 100 300 - Grupa Krynicka (018) 471 29 33, 0 601 100 300 - Grupa Podhalańska (018) 267 68 80, (018) 985, 0 601 100 300 - Grupa Wałbrzysko-Kłodzka (074) 842 34 14, 0 601 100 300 - Grupa Karkonoska (075) 752 47 34, (075) 985, 0 601 100 300 - Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (018) 20 634 44, 0 601 100 300
Zasady bezpieczeństwa nad wodą rozdział 3 Kąpieliskiem zorganizowanym jest teren położony nad obszarem wodnym, z plażą, na stałe przystosowany do kąpieli, z wyznaczonymi i trwale oznakowanymi strefami kąpieli, wyposażony w urządzenia sanitarne oraz inne urządzenia, jak: pomosty, natryski i szatnie. Kąpieliskiem prowizorycznym jest teren położony nad obszarem wodnym, z plażą, przystosowany do sezonowego wykorzystania, z miejscem do kąpieli prowizorycznie oznakowanym oraz wyposażony w urządzenia sanitarne. Pływalnią jest obiekt wyposażony w sztuczny zbiornik wodny (basen) przeznaczony do kąpieli, mający trwałe brzegi i dno, zaopatrywany w wodę przepływową oraz mający urządzenia sanitarne, szatnie i natryski. Pływalnie mogą być kryte i odkryte.
Zasady bezpieczeństwa nad wodą Ustala się następujące minimalne normy zatrudnienia ratowników: w kąpieliskach śródlądowych na każde 100 m linii brzegowej - jeden ratownik od strony lądu i jeden ratownik od strony lustra wody, na pływalniach dysponujących nieckami o długości do 25 m - jeden ratownik, na pływalniach dysponujących nieckami o długości 25-50 m - dwóch ratowników, na pływalniach dysponujących nieckami o długości powyżej 50 m - trzech ratowników, w kąpieliskach nadmorskich - trzyosobowe zespoły ratowników na każde 100 m linii brzegowej
ZAŁĄCZNIK Nr 4 SZCZEGÓŁOWE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z KĄPIELISK I PŁYWALNI Ustala się następujące oznaczenia kolorów flag: flaga biała - kąpiel dozwolona, flaga czerwona - zakaz kąpieli. Flagę czerwoną wywiesza się w czasie, w którym kąpielisko jest nieczynne, oraz w każdym wypadku, gdy: temperatura wody wynosi poniżej 14oC, widoczność jest ograniczona do 50 m, szybkość wiatru przekracza 5 stopni w skali Beauforta, występuje fala powyżej 70 cm, z pojawiającymi się pienistymi białymi grzywami, występują silne prądy wsteczne.
Regulamin kąpieliska i pływalni Regulamin kąpieliska i pływalni powinien w szczególności: określać nazwę i adres jednostki organizacyjnej prowadzącej kąpielisko lub pływalnię, przewidywać zakaz wstępu osobom, których stan wskazuje na spożycie alkoholu, zakaz sprzedaży, podawania, wnoszenia i spożywania napojów alkoholowych, postanawiać, że: dzieci do lat 7 mogą przebywać na terenie kąpieliska lub pływalni oraz kąpać się wyłącznie pod opieką osób pełnoletnich, zajęcia na pływalni krytej odbywają się grupowo według ustalonego rozkładu zajęć, grupa pływająca na pływalni krytej nie może liczyć więcej niż 15 uczestników na jedną osobę prowadzącą zajęcia, zajęcia na pływalni krytej mogą odbywać się tylko w obecności instruktorów pływania i ratowników, osoby naruszające porządek publiczny lub przepisy regulaminu będą usuwane z terenu kąpieliska lub pływalni, wszystkie osoby znajdujące się na terenie kąpieliska lub pływalni są obowiązane podporządkować się nakazom ratowników pełniących dyżur.
ZAŁĄCZNIK Nr 5 WZORY ZNAKÓW ZAKAZU, OSTRZEGAWCZYCH I INFORMACYJNYCH
Znaki ostrzegawcze
Znaki informacyjne
ZAŁĄCZNIK Nr 6 WYKAZ SPRZĘTU MEDYCZNEGO, LEKÓW I ARTYKUŁÓW SANITARNYCH, W KTÓRE POWINNY BYĆ WYPOSAŻONE PŁYWALNIE I KĄPIELISKA Sprzęt medyczny: Sprzęt medyczny: aparat do sztucznego oddychania - 1 szt., inhalator tlenowy przenośny - 1 szt., nożyczki proste i zakrzywione - 2 szt., opaska uciskowa (szeroka taśma gumowa) - 1 szt., szyna usztywniająca - 3 szt., kieliszek do leków - 1 szt., termometr - 1 szt., maseczki do sztucznego oddychania, rękawiczki gumowe.
ZAŁĄCZNIK Nr 7 SZCZEGÓŁOWE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA OSÓB BIORĄCYCH UDZIAŁ W IMPREZACH ŻEGLARSKICH
Zasady bezpieczeństwa podczas kąpieli 1. Czas i pora kąpieli 2. Opieka 3. Miejsce do kąpieli/odległość od brzegu/głębokość wody 4. Zachowanie się nad wodą 5. Ćwiczenia i zabawy w wodzie 6. Przybory do pływania 7. Ubiór do pływania 8. Higiena a bezpieczeństwo pływania
Zasady bezpieczeństwa nad wodą Specjalne zasady bezpieczeństwa dla wybranych dyscyplin sportu: Alpinizm Alpinizm (Rozporządzenie Ministra Sportu z dnia 8 lutego 2006 r. w sprawie uprawiania alpinizmu jaskiniowego Dz. U. Nr 30, poz. 211), Sporty motorowodne, Żeglarstwo Żeglarstwo (Rozporządzenie Ministra Sportu z dnia 9 czerwca 2006 r. w sprawie uprawiania żeglarstwa Dz. U. Nr 105,poz. 712), Płetwonurkowanie ( Rozporządzenie Ministra Sportu z dnia 17 sierpnia 2006 r. w sprawie zasad bezpieczeństwa przy uprawianiu płetwonurkowania Dz. U. Nr 154, poz.1103), Płetwonurkowanie
Płytka wyobraźnia to kalectwo - kampania społeczna Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji przekształcona w 2001 roku z akcji "Nieświadomość" prowadzonej od 1994 roku przez "Integrację". Celem kampanii jest ostrzeżenie młodych ludzi przed brawurą oraz tragicznymi i często nieodwracalnymi skutkami nieprzemyślanych skoków do wody.
Płytka wyobraźnia to kalectwo
Dziękuję za uwagę