ZESPÓŁ SZKÓŁ BUDOWLANYCH w Gorzowie Wlkp. Lista tematów do ustnego egzaminu maturalnego z języka polskiego obowiązująca w roku szkolnym 2013/2014 I. LITERATURA 1. Literackie wizje szczęścia ukształtowane w różnych epokach a Twoja koncepcja Arkadii. Rozważ problem w świetle wybranych utworów literackich. 2. Krzepić serca czy rozdrapywać rany? dwie koncepcje pisarstwa. Omów temat na wybranych przykładach literackich. 3. Konflikty pokoleniowe w literaturze. Zanalizuj przyczyny sporu młodych ze starymi. 4. Pokolenia tragiczne. Przedstaw odbicie ich losów w literaturze wybranych epok. 5. Polemiki, spory, prowokacje starcia pokoleń literackich. Zanalizuj wybrane przykłady. 6. Świat powieściowy Agaty Christie. Dokonaj analizy na podstawie wybranych tekstów. 7. Różne portrety żony w literaturze. Przedstaw, analizując i interpretując wybrane utwory literackie. 8. Utylitaryzm czy sztuka dla sztuki? zadania i ograniczenia literatury. Zbadaj problem, przywołując przykłady z dwóch wybranych epok. 9. Portrety kobiet biblijnych. Scharakteryzuj wybrane bohaterki i porównaj ze stereotypami. 10. Stereotypy w przedstawianiu postaci Niemca. Na przykładzie wybranych utworów wskaż sposób kreowania postaci dobrego Niemca. 11. Ojciec i syn. Dokonaj analizy wpływu relacji ojcowsko-synowskich na życiowe wybory bohatera literackiego na podstawie wybranych przez siebie utworów. 12. Miłość - przekleństwo czy błogosławieństwo? Przedstaw funkcjonowanie tych motywów w wybranych utworach literackich. 13. Dorobkiewicz i idealista. Przedstaw i oceń konsekwencje wyborów moralnych na przykładzie wybranych utworów. 14. Etos emigranta w wybranych utworach literatury polskiej. Analizując temat, przywołaj znane Ci konteksty historyczne, biograficzne, polityczne lub inne. 15. Człowieka wadzenie się z Bogiem na wybranych przykładach literackich z różnych epok. Porównaj sposoby i omów funkcje podejmowania tematu. 16. Praca jako temat literacki. Wykorzystując wybrane utwory z kilku epok porównaj różne ujęcia tego tematu. 17. Kobieta w tzw. literaturze kobiecej. Przedstaw i porównaj prezentowane portrety. 18. Człowiek i świat jego wartości w literaturze polskiej od średniowiecza do baroku. Omów temat, analizując wybrane przykłady literackie. 19. Baśniowy świat utworów Tolkiena. Zanalizuj symbolikę oraz omów inspirację i źródła tolkienowskiej mitologii. 20. Konformizm jako postawa wobec życia. Scharakteryzuj i porównaj sylwetki wybranych bohaterów literatury polskiej i obcej. - 1 -
21. Problem samotności w literaturze. Omów i porównaj różne aspekty na przykładzie twórczości wybranych pisarzy. 22. Topos Matki-Polki. Na wybranych przykładach omów różne sposoby ujęcia motywu w literaturze. 23. Omów motyw non omnis moriar na wybranych przykładach literackich i jego funkcjonowanie w literaturze. 24. Ewolucja bohatera romantycznego na przykładzie twórczości polskich romantyków. Porównaj kreacje, wykorzystując wybrane teksty A. Mickiewicza, J. Słowackiego i Z. Krasińskiego. 25. Funkcja tańca w literaturze. Omów zagadnienie w oparciu o utwory A. Mickiewicza, S. Wyspiańskiego, S. Mrożka lub innych. 26. Jakie wartości próbuje ocalić współczesna poezja? Zanalizuj, odwołując się do wybranych przykładów z twórczości T. Różewicza, Cz. Miłosza, Z. Herberta lub innych. 27. Od baśni do science-fiction. Wskaż różne sposoby tworzenia fantastycznych światów w literaturze. 28. Scharakteryzuj obraz mieszczaństwa na wybranych przykładach literatury polskiej i obcej różnych epok. 29. Bohater pozytywny w literaturze. Analizując, omów różne sposoby kreacji i funkcje w utworze. 30. Antygony i Ismeny dwie postawy istniejące w literaturze. Omów zagadnienie, charakteryzując wybranych bohaterów literackich. 31. Różne sposoby funkcjonowania mitu w literaturze polskiej lub obcej. Omów na 32. Literatura wobec końca wieku. Rozważ problem na wybranych przykładach literackich. 33. Reinterpretacja motywów biblijnych w literaturze polskiej i obcej. Omów zagadnienie na 34. Ucztowanie w literaturze. Skonfrontuj utwory A. Mickiewicza, E. Orzeszkowej, W. Gombrowicza lub innych. 35. Być albo mieć to alternatywa, przed którą staje każdy człowiek. Scharakteryzuj i porównaj bohaterów literackich, którzy realizowali powyżej przedstawione modele życia. 36. Indywidualność a marionetka. Analizując dzieła literackie, scharakteryzuj wymienione koncepcje człowieka i sposoby ich kreowania w literaturze. 37. Bohater i anty-bohater. Zanalizuj zagadnienie odwołując się do wybranych dramatów współczesnych. 38. Stosunek do zła sprawdzianem społeczeństwa. Rozwiń temat posługując się wybranymi przykładami z różnych epok. 39. Strategie przedstawiania wojny w literaturze XX wieku. Wskaż podobieństwa i różnice w 40. Dzienniki, pamiętniki, listy jako utwory literackie. Dokonaj porównania, analizując wybrane przykłady ich realizacji. 41. Powstania narodowowyzwoleńcze w literaturze polskiej. Omów na wybranych przykładach ich symbolikę i funkcję. 42. Pisarz współczesny zasługujący na prestiżową nagrodę literacką. Przedstaw na przykładzie dorobku wybranego twórcy. Wskaż kryteria oceny. - 2 -
43. Motyw drzewa i jego funkcje w literaturze różnych epok. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów. 44. Folklor jako inspiracja pisarzy w różnych epokach. Omów na 45. Koncepcja życia szczęśliwego i godnego w utworach J. Kochanowskiego i L. Staffa. Przedstaw temat na wybranych przykładach literackich. 46. Kat i ofiara zacieranie się granicy w literaturze XX wieku. Zanalizuj pod tym kątem wybrane dzieła. 47. Ludzie w futerale literackie wizerunki zniewolonych konwenansem. Przedstaw problem, analizując wybrane przykłady literackie. 48. Tatry jako motyw poezji młodopolskiej. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 49. Czarny charakter w literaturze. Analizując, omów sposoby kreacji i funkcję w utworze. 50. Dziecko jako bohater dzieła literackiego. Przedstaw i porównaj sposoby ujęcia tego motywu na dowolnie 51. Różne ujęcia władzy. Przeanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach literatury polskiej i obcej. 52. Portrety samotników w literaturze. Charakteryzując najciekawsze Twoim zdaniem kreacje, zinterpretuj samotność, odwołując się do czterech utworów z różnych epok. 53. Duchy, zjawy i upiory w literaturze romantycznej i/lub innych epokach. Przeanalizuj funkcje tego motywu na 54. Rozstanie jako temat literacki. Zbadaj problem, analizując wybrane utwory. 55. Motyw trójkąta małżeńskiego w wybranych dziełach polskich i obcych. Przedstaw zależności i relacje między bohaterami. 56. Renesans i barok w literaturze polskiej różnorodne czy tożsame wizje świata i poetyki? Przedstaw temat na wybranych przykładach literackich. 57. Motyw ucieczki w wybranych dziełach literatury polskiej i obcej. Przedstaw czynniki determinujące bohaterów na podstawie wybranych dzieł. 58. Polacy w satyrze i karykaturze literackiej. Przedstaw i omów funkcje oraz sposoby kreowania portretu Polaka. 59. Artysta jako bohater literacki. Przedstaw i porównaj różne portrety artystów w wybranych utworach. 60. Różne sposoby funkcjonowania motywu wędrówki w literaturze polskiej i obcej. Omów na 61. Diabeł, anioł, duch - goście z zaświatów w dziełach literackich. Omów ich funkcje na 62. Rola i zadania poety w czasach współczesnych. Zanalizuj problem, odwołując się wybranych utworów określonego twórcy. 63. Dekalog bohaterów tworów S. Żeromskiego. Omów temat, analizując wybrane przykłady literackie. 64. Motyw przemiany bohatera w literaturze polskiej i obcej. Przedstaw, analizując i interpretując wybrane teksty. 65. Sen, wizja, halucynacja w różnych tekstach kultury. Zanalizuj wybrane przykłady. 66. Powrót do czasów i miejsc dzieciństwa. Omów różnorodne sposoby ujęcia tego motywu w literaturze polskiej. - 3 -
II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Tradycja i kultura Wschodu. Porównaj wybrane tematy, motywy, symbole w literaturze, dziełach filmowych, teatralnych, malarskich i innych. 2. Etos rycerski jego rodowód i obecność w kulturze późniejszych epok. Omów zagadnienie, sięgając po stosowne przykłady literackie i artystyczne. 3. Scharakteryzuj kontrast i hiperbolę jako formę ekspresji w literaturze i malarstwie. Przywołaj odpowiednie przykłady. 4. Obrazy piekła i raju. Wykorzystując wybrane przykłady literackie i malarskie, porównaj artystyczne wizje. 5. Udane i nieudane, Twoim zdaniem, adaptacje filmowe. Zanalizuj na dwóch przykładach przyczyny artystycznych sukcesów i niepowodzeń. 6. Wizerunek Matki Boskiej w literaturze i sztuce średniowiecznej. Przedstaw i omów problem na dowolnie 7. Obraz śmierci. Omów i porównaj wizerunki na przykładzie wybranych tekstów kultury. 8. Dwór szlachecki jako przestrzeń narodowa. Rozważ problem na wybranych przykładach literackich i filmowych lub plastycznych. 9. Chłop potęgą jest i basta! (S. Wyspiański).Jaki wizerunek chłopa przynoszą literatura i malarstwo różnych epok? Omów temat, analizując wybrane przykłady. 10. Taniec jako rodzaj ekspresji i sposób przekazania informacji. Zanalizuj na wybranych przykładach z literatury i sztuki. 11. Obrazy żywiołów i ich funkcje w literaturze oraz sztuce romantycznej. Omów problem na 12. Współczesne inspiracje sztuką średniowieczną. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów z różnych dziedzin sztuki (np. literatura, malarstwo, muzyka). 13. Motyw Golgoty w literaturze i sztuce. Dokonaj interpretacji i porównaj najciekawsze, Twoim zdaniem, dzieła. 14. Groza w literaturze i filmie. Przeanalizuj jej funkcje na wybranych przykładach z uwzględnieniem różnych epok literackich. 15. Różne ujęcia motywu apokalipsy w literaturze i sztuce. Analizując temat, odwołaj się do wybranych przykładów. 16. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Przedstaw na 17. Jak zaskakiwali i bulwersowali młodopolscy artyści? Omów temat na przykładzie celowo wybranych dzieł z różnych dziedzin sztuki. 18. Mit o Ikarze jako źródło inspiracji artystycznej. Przedstaw i porównaj różne realizacje (np. Breughla, Grochowiaka i inne). 19. Fascynacja Tatrami w literaturze i sztuce Młodej Polski. Zilustruj temat, wykorzystując znane Ci dzieła. 20. Nauczyciele i uczniowie ich obrazy w literaturze i filmie. Zanalizuj temat na wybranych przykładach. 21. Dialog z tradycją romantyczną w literaturze XX wieku i filmie. Omów na wybranych przykładach. 22. Funkcja i znaczenie symbolu w dziełach literackich i malarskich. Przedstaw i omów na wybranych przykładach dwóch wybranych epok. - 4 -
23. Bohater literacki a jego kreacja filmowa i teatralna. Dokonaj analizy porównawczej wybranych trzech bohaterów. 24. Literackie portrety kobiet a ich malarskie odpowiedniki. Przedstaw i omów na wybranych przykładach różnych epok. 25. Omów rolę inspiracji mitologicznych w literaturze i malarstwie. Zaprezentuj co najmniej trzy przykłady. 26. Przedstaw różne sposoby ujęcia motywu arkadii w literaturze malarstwie. Omów zagadnienie w oparciu o dzieła trzech epok. 27. Mity greckie jako źródło inspiracji artystów. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach dzieł literackich i plastycznych. 28. Odwołując się do odpowiednich przykładów, scharakteryzuj sposoby kreowania obrazu natury w literaturze i malarstwie epoki romantyzmu. 29. Obraz Warszawy w literaturze i filmie. Przeanalizuj zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i tekstów kultury. 30. Omów sposoby funkcjonowania motywu powstania styczniowego w literaturze i malarstwie. Przedstaw problem na dowolnie wybranych dziełach co najmniej dwóch epok. 31. Panna Młoda literackie, muzyczne i filmowe kreacje tej postaci. Przedstaw i omów zagadnienie na przykładzie co najmniej trzech tekstów kultury. 32. S. Wyspiański literat i malarz. Przedstaw tego artystę jako literata i malarza. Dokonaj analizy i omów kilka jego dzieł. 33. Ludowość romantyków na płótnie i papierze. Dokonaj analizy porównawczej i omów sposoby przedstawiania ludowości na kilku reprezentatywnych tekstach kultury. 34. Różne sposoby mówienia o wojnie w literaturze i filmie. Rozważ problem, odwołując się do stosownych przykładów. 35. Przedstaw i omów obrazy Polski w dziełach pisarzy i malarzy. Scharakteryzuj strategie przedstawiania ojczyzny w ujęciu np. J. Malczewskiego, A. Mickiewicza i innych. 36. Biografia wielkich ludzi i artystów jako źródło inspiracji dla twórców filmu. Przedstaw i omów problem na wybranych trzech przykładach. 37. Koncepcja piękna w literaturze, malarstwie i architekturze. Zanalizuj wybrane dzieła. 38. Współczesne wersje motywu Madonny w literaturze i sztuce współczesnej. Omów na 39. Różne ujęcia Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Odwołaj się do wybranych przykładów. 40. Świat prowincji w opowiadaniach Brunona Schulza i obrazach Marca Chagalla. Porównaj dowolnie wybrane dzieła. 41. Portrety dziecięcych bohaterów w literaturze i filmie. Omów i porównaj, odwołując się do wybranych dzieł. 42. Na wybranych przykładach przedstaw i omów literackie i artystyczne wersje rozstania. 43. Gorzów Wlkp. moja mała ojczyzna. Zaprezentuj portret miasta w literaturze, malarstwie i rzeźbie. 44. Muzyczność i malarskość w Panu Tadeuszu. Zanalizuj fragmenty utworu i podaj przykłady ikonograficzne. - 5 -
45. Tradycja i awangarda jako dwie postawy wobec literatury i sztuki w dwudziestoleciu międzywojennym. Zbadaj problem, przywołując odpowiednie przykłady. 46. Erotyzm barokowy w literaturze i malarstwie. Zbadaj problem na III. JĘZYK 1. Frazeologizmy w tekście poetyckim. Zanalizuj konstrukcje i omów, jakie mogą pełnić funkcje. 2. Język blogów internetowych. Na wybranych przykładach zanalizuj ich poprawność językową. 3. Język zakochanych dawniej i dziś. Zbadaj i porównaj leksykę i frazeologię. 4. Zapożyczenia językowe. Omów problem i oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim. 5. Żargon zawodowy informatyków. Na wybranych przykładach omów wpływ nowych technologii (komputery, Internet) na język ich użytkowników. 6. Analiza nazw miejscowości okolic Gorzowa Wielkopolskiego. Omów na co najmniej ośmiu 7. Etykieta językowa różnych czasów i środowisk. Zanalizuj wybrane przykłady literackie. 8. Słowo i obraz w komiksie przeanalizuj funkcje tych środków wyrazu. 9. O sztuce przemawiania na przykładzie wybranych tekstów literackich. Przeanalizuj język przemówień na podstawie utworów z renesansu, baroku i współczesności. 10. Dokonaj analizy języka felietonów wybranego autora. Wskaż środki charakterystyczne dla stylu tego twórcy. 11. Obraz świata zawarty w tekstach piosenek hip-hopowych. Na wybranych przykładach dokonaj analizy języka. 12. Język literatury epistolarnej. Omów na wybranych przykładach (np. Jana III Sobieskiego, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego i innych). 13. Język instrukcji. Zanalizuj pod kątem poprawności językowej wybrane fragmenty z tekstów instrukcji obsługi sprzętu RTV i/lub AGD. Omów typ zauważonych błędów oraz określ ich wpływ na zrozumiałość przekazu. 14. Omów zjawisko perswazji w reklamie. Na podstawie zgromadzonego materiału sporządź hasło do nowego słownika - poradnika, przeznaczonego dla ludzi reklamy. 15. Poprzez język człowiek wyraża siebie. W oparciu o warstwę językową scharakteryzuj bohaterów wybranego utworu (np. w Dziadach A. Mickiewicza, Szewcach S.I. Witkiewicza, Tangu S. Mrożka lub innych. 16. Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Zanalizuj przykłady ze współczesnej polszczyzny. 17. Język blokersów. Dokonaj analizy środków językowych młodzieży bloków. 18. Neologizmy w utworach C.K. Norwida, B. Leśmiana lub S.I. Witkiewicza. Dokonaj ich analizy i porównania. 19. Perswazyjne funkcje języka na przykładach tekstów propagandowych. Zanalizuj przykłady. - 6 -
20. Ogłoszenia prasowe. Zanalizuj ich funkcje językowe, odwołując się do różnych przykładów. 21. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich przynależność środowiskową oraz charakter. 22. Współczesne przemówienia polityków. W analizie i interpretacji uwzględnij retoryczność przywołanych teksów. 23. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na przykładzie literatury współczesnej. 24. Czy polszczyzna się skundli? pytanie prof. Jana Miodka uczyń punktem wyjścia do analizy zjawisk językowych we współczesnej polszczyźnie wybranej grupy społecznej. 25. Dokonaj analizy języka różnych reklam. Wyjaśnij, jaki obraz świata kreują. 26. Funkcja poetycka liryki romantycznej. Omów charakterystyczne środki stylistyczne na 27. Omów język narracji na przykładzie wybranych utworów literackich (np. B. Prusa, S. Żeromskiego). 28. Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze różnych epok. Omów na wybranych przykładach. 29. Język prasy. Omów różne odmiany stylu publicystycznego na konkretnych przykładach. 30. Omów stylizację biblijną i jej funkcje w wybranych utworach różnych epok. 31. Zapożyczenia z języka angielskiego w języku współczesnej młodzieży. Zanalizuj ich częstotliwość i zasadność użycia. - 7 -