SEMINARIUM NAUKOWE W RAMACH PROJEKTU OPRACOWANIE INNOWACYJNEGO MODELU TRANSGRANICZNEGO WYKORZYSTANIA TUFÓW W ZEOLITOWYCH 14 maja 2014 r. Wydział Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej Właściwości fizyko - mechaniczne tynków z dodatkiem zeolitu stosowanych na zasolonych murach Beata Klimek, Danuta Barnat-Hunek 1 1
Przedmiot badań tynk renowacyjny, przeznaczony do murów otynkowanych, zasolonych i zawilgoconych, szczególnie zabytkowych, zgodnie z zaleceniami WTA. WTA Niemiecki Zespół Naukowo Techniczny ds. Konserwacji Budowli i Zabytków 2 2
3 3
4 4
Obecnie składy zapraw są zróŝnicowane, zaleŝnie od producenta zawierają: cementy szare, białe, wapno hydrauliczne lub gips, piasek kwarcowy, kruszywa wapienne i kruszywa lekkie (perlit, styropian, pumeks, wermikulit) dodatki modyfikujące ich własności dodatki barwiące. 5 5
Cechą charakterystyczną tynków renowacyjnych jest ich wysoka porowatość, a zadaniem kumulowanie soli rozpuszczalnych zwartych w murach, nie dopuszczając jednocześnie do ich krystalizacji na powierzchni tynku i uniemoŝliwiając wsiąkanie wody opadowej. 6 6
Tynki składają się z trzech warstw: obrzutki tynkowej warstwy podkładowej warstwy zewnętrznej. 7 7
8 8 Obrzutka
Warstwa podkładowa 9 9
10 10 warstwa tynku renowacyjnego
Wymagania stawiane tynkom renowacyjnym są dosyć rygorystyczne i zostały opisane w niemieckiej instrukcji WTA-2-2-04 Sanierputzsysteme 11 11
Tynki powinny wykazywać odpowiednią: mrozoodporność wodoodporność odporność na sole hydrofobowość porowatość > 40% 12 12
Do przygotowania mieszanki tynkarskiej o wysokich wymaganiach estetycznych na warstwy zewnętrzne (gładź i właściwy tynk renowacyjny) zwykle stosuje się cement biały portlandzki. Dla poprawy odporności na korozję chemiczną szczególnie siarczanową tej mieszanki, stosuje się dodatek mineralny mielonego, granulowanego ŜuŜla wielkopiecowego. 13 13
Do przygotowania mas tynkarskich na warstwy w stosunku, do których nie stawia się wysokich wymagań estetycznych, tj. na warstwę obrzutki i tynk podkładowy, moŝna stosować tańszy cement hutniczy np. CEM III A 32,5 NA. Wówczas nie jest konieczne stosowanie dodatku mineralnego w postaci mielonego, granulowanego ŜuŜla wielkopiecowego. 14 14
Celem badań jest opracowanie składu mineralnego tynku renowacyjnego (warstwy podkładowej i warstwy wierzchniej), który pozwoli na uzyskanie wysokiej skuteczności prac renowacyjnych na zawilgoconych i zasolonych murach. 15 15
Istotą badań jest wielowarstwowy, mineralny tynk renowacyjny, (warstwa podkładowa i wierzchnia), składający się: cementu portlandzkiego białego lub cementu hutniczego, mielonego, granulowanego ŜuŜla wielkopiecowego, wapna hydratyzowanego, piasku, zeolitu, dodatków chemicznych o działaniu plastyfikująco - wzmacniającym, hydrofobizująco - napowietrzającym i stabilizującym. 16 16
17 17
100% TYNK PODKŁADOWY 90% 80% 70% skład %masowych 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% żywica proszkowa na bazie kopolimeru octanu winylu-etylenu domieszka stabilizująca retentor o składzie wodorotlenku metylocelulozy tynk pod.4 tynk pod.5 tynk pod.6 0,70% 0,50% 0,90% 0,15% 0,15% 0,15% zeolit frakcji 0,5-2,0 mm 14,76% 14,76% 14,76% piasek zwykły frakcji 0-2 mm 60,33% 60,33% 60,33% wapno hydratyzowane 5,00% 5% 5% keramzyt 3,45% 3,45% 3,45% cement hutniczy CEM III A 32,5 NA 15,54% 15,54% 15,54% 18 18
19 Wykonane badania
Wytrzymałość na zginanie wg PN-EN 1015-11 20 20
Wytrzymałość na ściskanie wg PN-EN 1015-11 21 21
Stosunek wytrzymałości na ściskanie do wytrzymałości na rozciąganie przy zginaniu 22 22
Współczynnik absorpcji wody spowodowanej podciąganiem kapilarnym wg PN-EN 1015-18 23 23
Określenie gęstości stwardniałej zaprawy wg PN-EN 1015-10 24 24
Określenie porowatości otwartej zaprawy wg PN-EN 1015-10 25 25
Określenie porowatości całkowitej stwardniałej zaprawy 26 26
Przyczepność w N/mm 2 wg PN-EN1015-12 27 27
Przyczepność w N/mm 2 wg PN-EN1015-12 Średnia przyczepność[ N/mm 2 ] 28 28
Odporności na krystalizacje soli wg PN-EN12370:2001 29 29
Procentowy ubytek masy tynków po badaniu odporności na ciśnienie krystalizacyjne soli 30 30
Odporność na zamraŝanie odmraŝanie wg PN_85/B-04500 31 31
Średni procentowy ubytek masy próbek po badaniu mrozoodporności 32 32
GęstośćświeŜej zaprawy w kn/m 3 wg PN-EN 1015-6 33 33
Zawartość porów powietrza wg PN-EN 1015-7 34 34
Wnioski 1. Wszystkie badane tynki nie przekroczyły wymaganego przez WTA stosunku wytrzymałości β d do wytrzymałości na rozciąganie przy zginaniu β bz < 3. Zaprawy z uŝyciem cementu CEM I 52,5 R uzyskały wyŝszą niŝ wymagana wytrzymałość na ściskanie > 5 MPa, co świadczy o tym, Ŝe naleŝałoby uŝywać cementów niŝszych klas przy wykonywaniu tynków renowacyjnych. 2. Zaprawy z największą zawartością polimeru winylu uzyskały wyŝsze parametry wytrzymałościowe, największą mrozoodporność oraz odporność na krystalizację soli. 35 35
Wnioski 3. Tynki charakteryzują się wysoką porowatością całkowitą, której wartość dochodziła do 43,0% oraz bardzo wysokim współczynnikiem absorpcji, którego wartość wahała się w przedziale od 20,4 22,4 kg/m 2. Świadczyć to moŝe o dobrej absorpcji wody i akumulacji soli krystalizujących w porach zaprawy. 4. Wszystkie analizowane tynki renowacyjne wykazały się wysoką mrozoodpornością. Ubytek masy nie przekroczył większości przypadków był prawie zerowy. 1%, a w 5. Tynki wykazały odporność na krystalizację soli. Jedynie tynki z najmniejszą zawartością polimeru winylu (0,50%) charakteryzują się niewielkim ubytkiem masy wynoszącym 0,20-0,50%. 36 36