Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych ul. Zielonogórska 23 68-200 Żary tel. (068) 374 25 75 e-mail: zsoit.zary@interia.pl www.zsoit.zary.internetdsl.pl Zestaw pytań na maturę ustną z języka polskiego w sesji wiosennej 2012r.
JĘZYK POLSKI- TEMATY MATURALNE - 2012 LITERATURA: 1. Czarne charaktery, łajdaki, kanalie różne sposoby kreowania postaci negatywnych w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach (np. Makbet, Granica, Rozmowy z katem ). 2. Motyw samotności w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. twórczość Słowackiego, Norwida, Mickiewicza, Schulza, Herlinga- Grudzińskiego), przedstaw funkcjonowanie tego motywu i sposoby pisania o nim. 3. Młodość jako temat literatury XIX i XX wieku. Omów ten motyw, analizując wybrane utwory (np. poezja Asnyka, Oda do młodości, poezja futurystów). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 4. Motyw tańca w literaturze polskiej i obcej. Analizując wybrane utwory literackie (np. Biblia, Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią, Pan Tadeusz, Wesele, Tango ), przedstaw różne funkcje tego motywu. 5. Motyw psa w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Czterej pancerni i pies, Biały kieł ), scharakteryzuj sposoby przedstawiania i funkcjonowania tego motywu. 6. Motyw cierpienia w literaturze. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Biblia, twórczość A. Mickiewicza, G. Herlinga-Grudzińskiego). Uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 7. Postać władcy w historii i literaturze (np. Agamemnon, Priam, Ramzes, Neron, Stalin). Przedstaw temat, odwołując się do wybranych utworów (np. Iliada, Quo vadis, Który skrzywdziłeś ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 8. Gniazda ojczyste małe ojczyzny. Omów temat na wybranych przez siebie przykładach literackich (np. Na dom w Czarnolesie, Pan Tadeusz, Nad Niemnem ). 9. Studium duszy polskiego inteligenta. Omów problem na podstawie wybranych utworów (np. Wesele, Doktor Piotr, Ludzie bezdomni, Tango ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 10. Romantyczna nieszczęśliwa miłość w życiu twórców i kreacjach literackich romantyzmu. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich (np. Mickiewicz, Słowacki, Dziady cz. IV, Kordian, Nie-Boska komedia ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst biograficzny i kulturowy. 11. Od herosa do pantoflarza. Przedstaw portrety mężczyzn, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Iliada, Dziady cz. IV, Moralność pani Dulskiej ).W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
12. Nastroje i motywy patriotyczne w polskiej literaturze oświecenia i romantyzmu. Analizując wybrane utwory literackie (np. Powrót posła, Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, Konrad Wallenrod, Kordian, Grób Agamemnona ), zwróć uwagę na środki artystycznego wyrazu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 13. Kobieta i jej pragnienia w literaturze trzech wybranych epok. Omów problem, wykorzystując wybrane utwory literackie (np. Antygona, Lalka, Nad Niemnem, Granica ). 14. Wesele jako motyw literacki. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. Biblia, Nie-Boska komedia, Chłopi, Wesele ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 15. Szaleństwo u bohaterów literackich. Analizując wybrane utwory literatury polskiej i obcej (np. Mitologia, Hamlet, Romantyczność, Granica ), omów przyczyny zjawiska i przedstaw skutki. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 16. Artysta jako bohater utworów literackich. Analizując wybrane utwory z 2-3 epok (np. twórczość Kochanowskiego, Horacego, Krasińskiego, Miłosza), przedstaw różnorodność tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 17. Motyw domu i bezdomności w literaturze. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Odyseja, twórczość Mickiewicza, Ludzie bezdomni ).W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 18. Obraz Rosji widziany nie tylko oczyma jej mieszkańców. Analizując wybrane utwory pisarzy XIX i XX wieku (np. Dziady cz. III, Pan Tadeusz, Lalka, Inny świat ), omów zagadnienie. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 19. Stolice Europy w literaturze. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory (np. Dziady cz. III, Lalka, Ojciec Goriot ). 20. Różne spojrzenia na wieś w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach (np. Wesele, Chłopi, poezja Kasprowicza). 21. Matka i jej przeżycia jako temat literacki. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory (np. Mit o Demeter, Lament świętokrzyski, Przedwiośnie ). 22. Różne ujęcia motywu miłości. Omów problem na podstawie wybranych utworów (np. Dzieje Tristana i Izoldy, Dziady cz. IV, Cierpienia młodego Wertera ). 23. Obraz rewolucji w literaturze różnych epok. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory (np. Nie-Boska komedia, Przedwiośnie, Folwark zwierzęcy ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 24. Jak żyć? Zaprezentuj i oceń postawy trzech wybranych przez siebie bohaterów literackich (np. Judym, Ziembiewicz, Pan Cogito).
25. Moralni i niemoralni. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie z 2-3 epok (np. Biblia, Makbet, Zbrodnia i kara, Inny świat ). Scharakteryzuj zachowanie, wybory moralne i postawę omawianych postaci. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 26. Motyw wędrówki w czasie i przestrzeni. Analizując wybrane 3-4 utwory literackie (np. Odyseja, Ulisses, W poszukiwaniu straconego czasu ), omów sposób funkcjonowania motywu w różnych epokach literackich. 27. Literatura jako narzędzie walki o wolność narodu. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie z 2-3 epok (np. Konrad Wallenrod, Potop, poezja Baczyńskiego). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 28. Wielcy kochankowie - od antyku po współczesność. Omów temat na wybranych przykładach literackich (np. Dzieje Tristana i Izoldy, Romeo i Julia, Konrad Wallenrod ). 29. Filozoficzne i literackie wyobrażenie człowieka o życiu szczęśliwym. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane przykłady z 2-3 epok literackich (np.tworczość Seneki, Kochanowskiego, Staffa). 30. Polemiki, spory, prowokacje starcia pokoleń literackich. Omów temat na przykładach wybranych tekstów (np. twórczość Brodzińskiego, Przybyszewskiego, futurystów). 31. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok (np. Kordian, Lalka, Ludzie bezdomni ). 32. Kreacje bohaterów, którzy doświadczyli okrucieństw II wojny światowej i próbują odbudować świat wartości. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrany materiał (np. Inny świat, Zdążyć przed Panem Bogiem, Kartoteka ). 33. Groteska jako sposób wyrażania tragiczności świata w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych utworach literackich (np. proza Schulza, Gombrowicza, utwory Witkacego). 34. Motyw dworu w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory (np. Na dom w Czarnolesie, Pan Tadeusz, Nad Niemnem ). 35. Różne ujęcia literackiego obrazu bohaterów w sutannie i habicie. Omów zagadnienie na wybranych utworach (np. Na kapelana, O kaznodziei, Monachomachia, Pan Tadeusz, Dżuma ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 36. Miłość szczęśliwa jako motyw literacki. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Biblia, Pan Tadeusz, Nad Niemnem ).
37. Konflikt pokoleń w przekazie literackim. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory z różnych epok ( np. Oda do młodości, Do młodych, Tango ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 38. Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych przez siebie utworach (np. Pan Tadeusz, Ballady i romanse, Chłopi ). 39. Wizerunek żony w literaturze różnych epok. Analizując wybrane utwory literackie (np. Makbet, Kamizelka, Granica ), ukaż różnorodność tego motywu. 40. Petersburg w oczach Mickiewicza i Dostojewskiego. Analizując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Dziady cz. III, Zbrodnia i kara ), omów zagadnienie, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy. 41. Filozoficzne i literackie wyobrażenie człowieka o życiu szczęśliwym. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane przykłady z 2-3 epok literackich (np.twórczość Seneki, Kochanowskiego, Staffa). 42. Świat, Bóg i człowiek w twórczości literackiej Karola Wojtyły Jana Pawła II. Analizując wybrane utwory (np. liryka, Przekroczyć próg nadziei, Pamięć i tożsamość ), omów zagadnienie, uwzględniając kontekst kulturowy. 43. Wzory postaw obywatelskich w literaturze polskiej. Analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. twórczość Kochanowskiego, Niemcewicza, Żeromskiego), omów sposoby kreowania postaw. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 44. Marzenie a rzeczywistość. Analizując wybrane utwory literackie z 2-3 epok (np. Lalka, Przedwiośnie, poezja Baczyńskiego), przedstaw, w jaki sposób literatura ukazuje relacje między nimi. 45. Twórcza i destruktywna siła miłości w życiu człowieka. Omów zagadnienie, analizując utwory literackie wybranych 2-3 epok (np. Romeo i Julia, Dziady cz. II, poezja H. Poświatowskiej). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 46. Świat jako labirynt w utworach literackich. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów (np. poezja Z. Morsztyna, Lalka, Proces, Sklepy cynamonowe ). 47. Poezja jako narzędzie walki z systemem totalitarnym. Omów zjawisko, analizując wybrane utwory literackie powstałe po II wojnie światowej (np. Który skrzywdziłeś Cz. Miłosza, Ornamentatorzy, Potęga smaku Z. Herberta, Egzamin E. Lipskiej). 48. Dramat człowieka uwikłanego w historię. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Kordian, Lalka, Przedwiośnie, poezja K.K. Baczyńskiego). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny.
49. Romantyczne i pozytywistyczne kryteria oceny człowieka. Analizując wybrane przykłady (np. Dziady cz. III, Kordian, Lalka, Nad Niemnem ), omów podobieństwa i różnice między nimi. Uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 50. Młodopolscy malarze uczuć i nastrojów ( np. K. Przerwa-Termajer, S. Wyspiański, S. Żeromski). Analizując wybrane utwory literackie, omów problem, zwracając uwagę na środki językowe. 51. Kreacjonizm i dokumentalizm jako dwie metody przedstawiania świata w literaturze. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory (np. Sklepy cynamonowe, Ferdydurke, Rozmowy z katem ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy 52. Afirmacja codzienności i zwyczajności. Analizując wybrane utwory z dwóch, trzech epok (np. teksty J. Kochanowskiego, L. Staffa, K. Tuwima), ukaż fascynację bohaterów życiem i światem. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst filozoficzny i kulturowy. 53. Janosik w legendzie góralskiej i literaturze. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie Kazimierza Przerwy-Tetmajera (np. Legenda Tatr, Na Skalnym Podhalu ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 54. Droga kobiet do emancypacji. Omów zagadnienie, analizując literaturę piękną i publicystykę XIX i XX wieku (np. Emancypantki, Marta, Kilka słów o kobietach Orzeszkowej, poezja M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 55. Zakopane w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie (np. Na dawno ścięty las w Zakopanem Tetmajera Zima zakopiańska Wierzyńskiego, Pępek świata R. Malczewskiego). 56. Motyw Stabat Mater Dolorosa w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie (np. Lament świętokrzyski, Stabat Mater, J. Wittlina, Matka powieszonych T. Różewicza, Wielkanoc L. Szillera), zaprezentuj różne jego ujęcia. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 57. Małżeńskie dramaty w literaturze. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory (np. Odyseja, Makbet, Nad Niemnem, Granica ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 58. Motyw młodości w literaturze XIX i XX wieku. Analizując wybrane utwory literackie (np. Oda do młodości, Do młodych Asnyka, poezja futurystów), omów problem. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 59. Bohater rycerz, spiskowiec, żołnierz. Analizując wybrane utwory dwóch, trzech epok literackich (np. Pieśń o Rolandzie, Konrad Wallenrod, Kordian, Rodzicom K.K. Baczyńskiego), omów funkcjonowanie tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny.
60. Niepokoje ludzi schyłku wieku. Omów temat analizując wybrane utwory literackie (np. K. Przerwy-Tetmajera, J. Kasprowicza, Szymborskiej). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst filozoficzny i kulturowy. 61. Non omnis moriar. Analizując wybrane utwory poetyckie dwóch, trzech autorów (np. Pieśń XXIV, Kochanowskiego Do losu Tuwima, Radość pisania Szymborskiej), ukaż funkcjonowanie tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst biograficzny i kulturowy. 62. Motyw pożegnania w literackich przekazach dzieł z różnych epok. Analizując wybrane przekłady (np. Doktor Piotr, Historia K.K. Baczyńskiego, Mały Książę ), przedstaw różne sposoby funkcjonowania motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 63. Portret gospodarza i sposoby jego kreowania w prozie i dramacie. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady (np. Żywot człowieka poczciwego, Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Wesele ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 64. Portrety rodziców w literaturze różnych epok. Analizując wybrane teksty (np. Nad Niemnem, Noce i dni, Ósmy dzień tygodnia ), omów zagadnienie. Porównaj i oceń postawy bohaterów, uwzględniając kontekst kulturowy. 65. Różnorodne sylwetki uczniów i nauczycieli. Analizując wybrane teksty z różnych epok (np. Syzyfowe prace Żeromskiego, Ferdydurke Gombrowicza, Szczenięce lata Makuszyńskiego, Lekcja łaciny Herberta), porównaj sposoby mówienia o tym zagadnieniu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 66. Motyw utopii w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie (np. Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, Przedwiośnie ), przedstaw funkcjonowanie tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 67. Literackie obrazy zniewolenia człowieka w systemie totalitarnym. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie (np. Inny świat Herlinga- Grudzińskiego, Opowiadania Borowskiego, poezja Miłosza, Herberta). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 68. Poetyka snu jako konwencja w literaturze. Omów problem, analizując wybrane przykłady (np. Sklepy cynamonowe, Proces, Ferdydurke ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy i filozoficzny. 69. Świat w krzywym zwierciadle. Analizując wybrane utwory literackie (np. Satyry Krasickiego Ferdydurke Gombrowicza W małym dworku Witkacego), ukaż mechanizmy i cele posługiwania się groteską, satyrą, parodią, karykaturą. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy.
70. Arystokraci jako bohaterowie literaccy. Omów temat, analizując wybrane utwory z różnych epok (np. Nie-Boska komedia, Lalka, Przedwiośnie ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 71. Dziennik, pamiętnik i list jako źródło wiedzy o autorze i epoce. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory (np. Pamiętniki Paska, Listy Słowackiego, Dzienniki Nałkowskiej, Dąbrowskiej). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 72. Samotność jednostki w świecie. Omów temat, analizując losy wybranych bohaterów literackich różnych epok (np. Dziady cz. III, Lalka, Ludzie bezdomni Lord Jim, Dżuma, Wieża ), uwzględniając kontekst filozoficzny i historyczny epok. 73. Symbol jako środek ekspresji w literaturze polskiej. Omów temat, analizując utwory literackie z różnych epok (np. Dziady cz. III, Kordian, Nad Niemnem, Ludzie bezdomni, Wesele, poezja Baczyńskiego, Tango ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 74. Kompleksy bohaterów literackich jako przyczyna ich upadku. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie (np. Lalka, Ludzie bezdomni, Granica, Kompleks polski ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 75. Zmęczenie fabułą? Współcześni pisarze polscy i obcy w poszukiwaniu nowych form wypowiedzi. Omów temat, analizując wybrane przykłady literatury XX wieku (np. twórczość M. Wańkowicza, A. Bobkowskiego, Jana Pawła II, R. Kapuścińskiego, U. Eco). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 76. Wizerunek ukochanej wykreowany w literaturze i epistolografii romantycznej. Omów zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach (np. Cierpienia młodego Wertera, twórczość Z. Krasińskiego). 77. Lekarz jako bohater literacki. Przedstaw zagadnienie, analizując losy i postępowanie wybranych postaci literackich (np. Judym, Obarecki, Rieux). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny epok. 78. Sapkowski a Tolkien, dwóch wielkich twórców literatury fantasy. Omów temat, analizując sposoby kreowania świata przedstawionego. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst estetyczny i światopoglądowy. 79. Kochankowie XX wieku. Przedstaw temat na wybranych przykładach z literatury polskiej i powszechnej (np. Panny z Wilka, Kronika wypadków miłosnych, Kamienne tablice ). 80. Drzewo, las, puszcza. Analizując wybrane utwory literackie (np. Makbet Do gór i lasów, Stara baśń, Nad Niemnem ), przedstaw różnorodne ujęcie tego motywu.
81. Mistrz i uczeń. Omów wskazany topos, wykorzystując literackie konteksty jego funkcjonowania (np. Nowy Testament, Ferdydurke, Pan od przyrody Z. Herberta, Ojciec Goriot ). 82. Jak literatura służy tolerancji? Omów problem, odwołując się do utworów dotyczących życia innych (np. mniejszości narodowych-,, Mendel Gdański, chorych -,, Wieża, starych-,, Miłosierdzie gminy ). 83. Bóg jako bohater utworów różnych epok. Omów temat, analizując dzieła literackie wybranych twórców (np. J. Kochanowskiego, B.Leśmiana M. Sępa-Szarzyńskiego, J. Kasprowicza, księdza J. Twardowskiego). 84. Kochankowie wszechczasów. Omów ich kreacje na podstawie literatury światowej różnych epok ( np. Antygona, Romeo i Julia, Tristan i Izolda ). 85. Oblicza tragizmu pokolenia Kolumbów. Omów zagadnienie wykorzystując wybrane teksty literatury polskiej (np. poezja K.K.Baczyńskiego, Kolumbowie rocznik 20, Popiół i diament ). 86. Bohaterowie zdeterminowani przez okoliczności i środowisko. Omów temat, analizując losy bohaterów różnych epok ( np. Lalka, Ojciec Goriot, Opowiadania T.Borowskiego). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny lub/i filozoficzny. 87. Sonet jako gatunek literacki na przestrzeni epok. Prześledź jego ewolucję na wybranych przykładach ( np. Sonety do Laury, Do trupa, Sonety krymskie ). 88. Obraz Litwy w twórczości polskich pisarzy. Omów zagadnienie na wybranych przykładach ( Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Dolina Issy ). 89. Patrioci a kosmopolici w literaturze i publicystyce wybranych epok. Rozważ problem, odwołując się do wybranych przykładów (np. Powrót posła, Dziady cz.iii). 90. Nowela jako gatunek w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, analizując wybrane nowele różnych pisarzy (np. twórczość B.Prusa, E.Orzeszkowej, H.Sienkiewicza. 91. Dziedzictwo romantycznych postaw i poglądów w kreacjach bohaterów literackich późniejszych epok. Omów temat, analizując wybrane przykłady literackie ( Potop, Lalka, Ludzie bezdomni, Popioły ). 92. Czy można ocalić najcenniejsze wartości etyczne wobec zła? Omów problem, analizując losy wybranych postaci literackich (np. Stary Testament, Dżuma, Przesłanie pana Cogito ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst filozoficzny i historyczny epoki/ lub epok. 93. Dekalog bohaterów Gustawa Herlinga Grudzińskiego. Omów zagadnienie, analizując losy i postępowanie wybranych postaci literackich w utworach pisarza ( np. Inny świat, Wieża ).
94. Wpływ myśli filozoficznej na twórczość autorów odrodzenia, pozytywizmu lub Młodej Polski. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie ( twórczość J.Kochanowskiego, A.Asnyka, K.Tetmajera). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst filozoficzny i historyczny epok. 95. Wieczna miłość i wieczne konflikty. Literackie przykłady związków rodziców i dzieci od Antygony do Artura z Tanga. Przedstaw problem na wybranych utworach literackich ( np. Nad Niemnem, Doktor Piotr ). 96. Stół i biesiada jako motyw literacki na przestrzeni wieków. Omów zagadnienie na wybranych przykładach (np. Nowy Testament, O zachowaniu się przy stole, Makbet, Pan Tadeusz, Potop ). 97. Od Rolanda do Judyma. Analizując wybrane utwory literackie (np. Dziady cz III, Potop, Lalka ), przedstaw literacki portret idealistów na przestrzeni epok. 98. Topos świat-teatrem, a człowiek marionetką, kukiełką, aktorem na scenie życia. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. O żywocie ludzkim Kochanowskiego, Makbet Szekspira, Życie na poczekaniu Szymborskiej). 99. Święci o Bogu i święci bez Boga. Analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. Legenda o św. Aleksym, Dżuma ), ukaż relacje człowiek Bóg. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 100. Żyd jako bohater literacki. Przedstaw różne kreacje Żyda w literaturze. 101. Literackie portrety Żydów. Wskaż podobieństwa i różnice w sposobie kreowania tych bohaterów odwołując się do wybranych przykładów. 102. Relacje między Polakami a Żydami. Omów temat, analizując wybrane przykłady. 103.Dorastanie bohatera literackiego. Zaprezentuj temat wykorzystując dzieła literackie różnych epok. 104.Motyw podróży w literaturze polskiej. Omów temat wykorzystując dzieła literackie z różnych epok. 105.Magia w literaturze. Przedstaw funkcjonowanie motywu na wybranych utworach. 106.Magii i fantastyka we współczesnej literaturze fantasy. Omów temat na wybranych przykładach (np.,, Władca Pierścieni,,,Harry Potter ). 107.Motyw dziecka w literaturze. Omów temat wykorzystując dzieła z rożnych epok (np., Omyłka,,,Janko Muzykant,,,Antek ). 108.Konflikt pokoleń. Omów sposoby funkcjonowania motywu w literaturze różnych epok.
109.Muzułmanki w literaturze najnowszej. Przedstaw temat na wybranych przykładach. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 2012 1.Klasycyzm jako kanon estetyczny w literaturze i malarstwie. Omów temat na podstawie wybranych przykładów (np. poezja Kochanowskiego, Krasickiego, Herberta, malarstwo Davida). 2.Mężczyzna i jego życie, problemy i pragnienia. Omów temat na wybranych przez siebie przykładach literackich i filmowych (np. Kramer kontra Kramer, Lalka, Czego pragną kobiety ). 3.Konwencja realistyczna w literaturze i malarstwie. Omów temat na podstawie wybranych przez siebie dzieł (np. powieści Balzaka, Lalka, malarstwo Gierymskiego). 4.Miasto w sztuce. Przedstaw i porównaj różne sposoby realizacji tego motywu w literaturze i filmie na podstawie wybranych przez siebie utworów (np. Wiosna Tuwima, Łódź Broniewskiego, Upadek, Zakazane piosenki ). 5.Kultura średniowiecza w sztuce współczesnej. Omów sposób funkcjonowania motywu w wybranych dziełach (np. Katedra J. Dukaja i T. Bagińskiego, Miniatura średniowiecza Szymborskiej, Imię róży U. Eco). 6.Motyw vanitas w literaturze i malarstwie. Omów jego funkcjonowanie w wybranych dziełach z różnych epok (np. poezja barokowa, Lalka, Ambasadorowie Holbeina). 7.Obrazy biesiady. Analizując celowo dobrane utwory literackie i inne dzieła sztuki, ukaż sposoby funkcjonowania tego motywu (np. Przedwiośnie, Pan Tadeusz, poezja Kochanowskiego i Anakreonta, malarstwo Boscha, Cztery wesela i pogrzeb ). 8.Sceny batalistyczne jako motyw literacki i malarski. Omów różne sposoby i cele jego wykorzystania na podstawie wybranych przez siebie utworów (np. Krzyżacy, Potop, Władca pierścieni, Bitwa pod Grunwaldem Matejki, Bitwa Aleksandra Altdorfera). 9.Smok w sztuce. Analizując celowo dobrane teksty literackie, filmowe i / lub malarskie, ukaż funkcje tego motywu (np. Biblia, Ostatni smok, malarstwo średniowieczne, opowiadania Sapkowskiego). 10.Motyw domu w sztuce. Omów temat na podstawie utworów literackich i filmowych (serial Dom, Pan Tadeusz ). 11.Motyw ukrzyżowania w literaturze, malarstwie i filmie. Omów różne sposoby jego ujęcia
w wybranych przez siebie dziełach (np. Lament świętokrzyski, Dies irae, Pasja Gibsona, Żywot Briana Monty Pythona, Ukrzyżowanie Chrystusa Grünewalda). 12.Deformacja ciała ludzkiego w literaturze i sztukach plastycznych. Omów zagadnienie, zwracając uwagę na sposoby i cele jego realizacji. Wykorzystaj wybrane przez siebie dzieła (np. poezja Grochowiaka, Płonąca żyrafa S. Dalego, Krzyk Muncha). 13.Motyw szatana w literaturze i filmie. Omów różne sposoby jego realizacji w wybranych dziełach (np. Dies irae, Faust, Dziecko Rosemary, Omen ). 14.Wojna jako temat w sztuce. Omów różne sposoby i cele jej ukazywania na podstawie wybranych przez siebie dzieł literackich i filmowych (np. opowiadania T. Borowskiego, Medaliony, Stawka większa niż życie, Działa Nawarony McLeana, Campo di Fiori Miłosza, Gwiezdne wojny, Pieśń o Rolandzie, Krwawy diament ). 15.Sztuka teatralna i jej sceniczne (lub filmowe) realizacje. Porównaj wybrane dzieła (np. Kordian J. Słowackiego i Kordian J. Grotowskiego oraz Kordian Hanuszkiewicza, Hamlet Szekspira i Hamlet K. Branagha oraz Hamlet M. Gibsona). 16.Nagość w sztuce. Omów funkcjonowanie motywu na wybranych przez siebie utworach literackich i innych dziełach sztuki (np. Szał uniesień, akty, Biblia, Terminator ). 17.Upiory, zjawy i duchy. Analizując celowo dobrane dzieła literackie i filmowe / teatralne, zaprezentuj różne sposoby funkcjonowania tego motywu i jego cele (np. Duch, Dziady, Hamlet i inne sztuki Szekspira, ballady A. Mickiewicza). 18.Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Porównaj i oceń wybrane przez siebie dzieła (np. Potop, Lalka, Nad Niemnem, Wiedźmin ). 19.Miasto w sztuce. Przedstaw i porównaj różne sposoby realizacji tego motywu w literaturze i filmie na podstawie wybranych przez siebie utworów (np. Wiosna Tuwima, Łódź Broniewskiego, Upadek, Zakazane piosenki ). 20.Sztuka teatralna i jej sceniczne (lub filmowe) realizacje. Porównaj wybrane dzieła (np. Kordian J. Słowackiego i Kordian J. Grotowskiego oraz Kordian Hanuszkiewicza, Hamlet Szekspira i Hamlet K. Branagha oraz Hamlet M. Gibsona). 21.Kot w sztuce.. Analizując wybrane przez siebie dzieła literackie i malarskie lub filmowe, ukaż sposoby funkcjonowania tego motywu i jego cele (np. Trzynaście kotów, Mistrz i Małgorzata, Batman II ). 22. Władcy w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Analizując wybrane przez siebie dzieła, ukaż różnorodność ich wizerunków oraz funkcje, jakie pełniły (np. Kronika Galla Anonima, Pieśń o Rolandzie, poezja socrealistyczna, malarstwo Matejki, Krzyżacy ). 23.Obraz gór w sztuce. Omów temat na wybranych przykładach literackich, filmowych i malarskich (np. poezja Tetmajera, malarstwo Wyczółkowskiego, Kordian ). 24.Wielcy kochankowie w literaturze i filmie. Omów najciekawsze, Twoim zdaniem, kreacje par, wykorzystując dowolnie wybrane dzieła (np. Romeo i Julia, Lalka, Przeminęło
z wiatrem, Casablanca ). 25.Jeniec jako bohater literacki i filmowy. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przez siebie utworów, zwracając uwagę na psychologiczne aspekty pobytu w niewoli (np. Król szczurów Clavella, Łowca jeleni, Potop ). 26.Turpizm w sztuce. Omów różne jego funkcje na wybranych dziełach literackich i malarskich (np. Padlina Baudelaire a, Ludzie bezdomni, twórczość Boscha). 27.Samotność. Omów różne sposoby prezentacji i wartościowania zjawiska w sztuce (np. Hamlet, Kordian, Wilk stepowy, Melancholik, Ćma barowa ). 28. Dramaty ludzkie w literaturze i malarstwie. Różne techniki wyrażenia tego samego zjawiska. Omów problem na podstawie analizy trzech, czterech przykładów z literatury i malarstwa jednej z wybranych epok. 29.Zjawisko cenzury w literaturze i filmie. Omów jej rodzaje (przyczyny) na podstawie wybranych dzieł (np. twórczość markiza de Sade, poezja Herberta, malarstwo Caravaggia). 30.Przedstaw i porównaj funkcjonowanie wybranego motywu biblijnego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 31. Między jawą a snem. Kreacje onirycznej rzeczywistości w literaturze i sztuce XX wieku. Do jakiej filozofii sięgają, czemu służą? Przedstaw problem, wykorzystując przykłady z literatury, filmu, malarstwa. 32.Dekadent w sztuce. Omów ten typ bohatera na podstawie utworów literackich, filmowych i teatralnych (poezja Tetmajera, Quo Vadis, Bez dogmatu ). 33. Dziecko jako temat w sztuce. Omów różne sposoby i cele realizacji motywu w wybranych dziełach (np. Lśnienie Kubricka, Omyłka Prusa, Janko Muzykant Sienkiewicza, obraz Wyspiańskiego). 34.Motyw wędrówki w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów temat na podstawie wybranych dzieł (np. Kordian, Władca pierścieni, Boska komedia ). 35.Rodzina w sztuce. Omów temat na podstawie wybranych utworów literackich i dzieł filmowych lub filmowych (np. Chłopi, Ferdydurke, Granica, Sprawa Kramerów, Co gryzie Gilberta Grape a, Złotopolscy, malarstwo Wyspiańskiego, Rembrandta). 36.Strój i jego funkcje w sztuce. Omów temat na podstawie wybranych przykładów z literatury i innych dziedzin sztuki ( Rybak, Lalka, Dziady, Potop ). 37. Silna kobieta słaby mężczyzna w literaturze i filmie. Omów temat na podstawie celowo dobranego materiału ( Moralność pani Dulskiej, W sieci, Wiedźmin ).
38. Armia w literaturze i filmie. Omów sposób funkcjonowania motywu wojska w wybranych przez siebie dziełach (np. Paragraf 22 Hellera, Przygody wojaka Szwejka Haška, C. K. Dezerterzy ). 39. Konwencja romantyczna w literaturze i malarstwie. Omów temat na wybranych przykładach (np. Dziady. Beniowski, malarstwo Friedricha). 40. Wybrany mit jako źródło inspiracji w sztuce. Omów temat na podstawie wybranych dzieł (np. Upadek Ikara Breughela, Wciąż o Ikarach głoszą Brylla, Prawa i obowiązki Różewicza, Owidiusz Metamorfozy, J. Kaczmarski Wędrówka z Orfeuszem, G. Lazzarini Orfeusz i menady ). 41. Macierzyństwo jako temat w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów sposoby ukazywania tego motywu w wybranych dziełach (np. Pieta Michała Anioła, Lament świętokrzyski, Dziady cz. III, Chłopi, malarstwo Wyspiańskiego). 42. Powstanie Warszawskie w literaturze, malarstwie i kinematografii. Analizując celowo wybrane teksty kultury (np. Pamiętnik z Powstania Warszawskiego, Kanał, Rocznik 20, Kolumbowie ), ukaż różnorodność spojrzenia twórców na temat. 43. Małżeńskie trójkąty jako motyw literacki i filmowy. Przedstaw najciekawsze, Twoim zdaniem, sposoby jego ujęcia (np. Dzieje Tristana i Izoldy, Opowieści Okrągłego Stołu, Granica, Sprawa Kramerów ). 44. Jakie znaczenie może mieć skandal w sztuce? Omów i zanalizuj problem na podstawie wybranego przykładu literackiego, malarskiego i filmowego XX wieku. 45. Współczesna poezja śpiewana. Scharakteryzuj twórczość najciekawszych, Twoim zdaniem, artystów (np. Wysocki, Okudżawa, Długosz, Kaczmarski, Grechuta, Gintrowski). 46. Elementy baśni w literaturze i filmie. Omów temat w oparciu o celowo wybrane dzieła (np. Pan Tadeusz, Belgariada Eddingsa, Władca pierścieni, Niekończąca się opowieść ). 47. Autoportret w literaturze i sztukach plastycznych. Omów sposoby kreacji ja artysty, analizując wybrane dzieła (np. Kochanowski, Pasek, Żeromski, Gombrowicz, Durer, Rembrandt, van Goch, Witkacy). Uwzględnij kontekst historyczny i biograficzny. 48. Holocaust jako temat literacki i filmowy. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła (np. Medaliony, Zdążyć przed Panem Bogiem, Pianista, Lista Schindlera ). 49. Malarstwo europejskie jako źródło inspiracji w literaturze. Omów zagadnienia na wybranych przykładach (np. Breughel Bryll, Kaczmarski, Holbein Kaczmarski, Rubens Szymborska, Dali Grochowiak, Rybak Ludzie bezdomni ). 50. Rekwizyt w literaturze i filmie. Omów jego rolę, wykorzystując wybrane przez siebie utwory (np. Sokół Boccaccia, Kamizelka Prusa, Miś ). 51. Praca od wysiłku do przywileju. Omów sposoby funkcjonowania tego motywu w wybranych dziełach sztuki (malarstwo, literatura, film, np. Żeńcy, Żywot człowieka poczciwego, literatura socrealistyczna, Upadek Ikara Breughela).
52. Na podstawie wybranych przez siebie przykładów scharakteryzuj rokoko. Wykorzystaj sztuki piękne, literaturę oraz film (np. obrazy Bouchera, Watteau i Fragonarda, wiersze Kniaźnina i Trembeckiego, Niebezpieczne związki M. Formana). 53. Teatr telewizji a teatr żywego planu dwa sposoby oddziaływania na widza. Przedstaw problem na stosownych przykładach, analizując środki, jakimi dysponują reżyserzy tych dwu odmian teatru. 54. Daleki Wschód w literaturze i sztuce. Analizując celowo wybrane teksty literackie i kultury (np. Sonety krymskie, Ojciec zadżumionych, Giaur ),omów zagadnienie. Uwzględnij kontekst epok i funkcje artystyczne dzieł. 55. Wynalazek techniczny. Analizując celowo wybrane utwory literackie i filmowe, przedstaw różne sposoby ujęcia tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 56. Dziewczyna alegoria, personifikacja, wcielenie idei. Analizując i interpretując celowo zestawione dzieła z literatury i sztuki, opracuj zagadnienie. Uwzględnij kontekst kulturowy. 57. Komiks lektura dla ubogich duchem czy pełnoprawne dzieło sztuki, łączące plastykę z literaturą? Omów temat, analizując wybrane przez siebie utwory (np. Rork, Wieczna wojna, Kajko i Kokosz, Asterix ) oraz wypowiedzi krytyków (np. Szyłak, KTT, Rodek). 58. Wampiryzm w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach. (np.,,zmierzch,,,dracula,,,pamiętniki Wampirów,,, Zaćmienie ). 59. Omów na wybranych przykładach sposoby ukazania Holocaustu i antysemityzmu w literaturze i filmie. 60. Podróż w czasie. Porównaj literackie i filmowe ujęcie tego tematu. 61. Szekspir w wydaniu Disneya. Omów temat na podstawie Hamleta Szekspira i Króla lwa Disneya. 62. Samobójca jako bohater literacki i teatralny. Analizując wybrane przez siebie utwory (np. Cierpienia młodego Wertera, Dziady cz. IV, Kordian ) omów sposoby i cele kreowania takich bohaterów. 63. Narkoman jako bohater literacki. Omów sposób ukazania nałogu i jego wpływ na życie człowieka na podstawie dowolnie wybranych utworów literackich i filmowych (np. Dzieci z dworca ZOO, Pamiętnik narkomanki, Nad Niemnem ). JĘZYK 2012 1. Sztuka przemawiania - zanalizuj wybrane teksty z epoki oświecenia i współczesne teksty prasowe.
2.Zbadaj język komentarzy sportowych. Omów zjawisko na wybranych przykładach. 3.Stałe związki frazeologiczne we współczesnym języku.. Przedstaw ich klasyfikację oraz funkcje na wybranych przez siebie przykładach. 4.Przysłowia i aforyzmy (sentencje) i ich funkcja w tekście. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 5.Manipulacja językowa w wybranych tekstach propagandowych.. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane przykłady. 6.Tak mówią znani Polacy. Charakterystyka języka dwóch - trzech przedstawicieli świata polityki, kultury lub sportu - na podstawie analizy zgromadzonego materiału (teksty prasowe i/lub nagrania). 7.Język potoczny i kolokwialny w funkcji poetyckiej (np. teksty S. Barańczaka). Dokonaj analizy środków językowych i ich funkcji w wybranych utworach literackich. 8.Neologizmy w utworach wybranych pisarzy (np. C. K. Norwida, B. Leśmiana, S. Witkiewicza). Przedstaw i omów funkcje. 9.Błąd językowy jako źródło komizmu. Analiza wybranego materiału językowego (np. tekstów zapożyczonych z zeszytów uczniowskich, tekstów kabaretowych ). 10.Epistolografia sztuką przemijającą? Przedstaw różne funkcje, formy, zastosowania. 11. Rola neologizmów w tworzeniu literackiego obrazu świata. Omów zagadnienie na podstawie wybranych tekstów poetyckich. 12.Mowa (werbalna i niewerbalna) jako sposób autoprezentacji człowieka. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 13.Jak rozmawiają o miłości kochankowie różnych czasów i środowisk? Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 14. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej (archaizacja, dialektyzacja, stylizacja środowiskowa) i ich funkcje. Odwołaj się do przykładów literackich z różnych epok. 15.Na wybranych przez siebie przykładach, scharakteryzuj język polskich sportowców. Zwróć szczególną uwagę na zagadnienia poprawności językowej. 16.Wykorzystanie różnych środków językowych do budowania nastroju w literaturze. Omów temat, analizując wybrane utwory. 17.Język internautów. Scharakteryzuj i zbadaj jego wpływ na współczesną polszczyznę. 18.Scharakteryzuj język artystyczny dowolnego pisarza, wykorzystując wybrane przez siebie teksty jego autorstwa.
19.Obecność leksyki, frazeologii antycznej i biblijnej w potocznej odmianie współczesnego języka polskiego. Omów na wybranych przykładach. 20. Język dziennikarzy i sprawozdawców sportowych. Zanalizuj wybrane teksty i oceń ich poprawność. 21.Zbadaj język i styl twojego ulubionego publicysty, dziennikarza. 22.Między sztuką a wandalizmem. Sens i język graffiti. Omów temat na wybranych przykładach. 23.Język jako źródło wiedzy o postaciach literackich. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych utworów (np. Lalka, Potop, powieści D. Masłowskiej). 24.Język prasy młodzieżowej. Na wybranych przykładach (np. Garaż, Mać Poriadka, Bravo Girl) dokonaj oceny jego poprawności. 25.Perswazja i manipulacja językowa w tekstach polityków. Omów zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach ( np. przemówienia Gomółki, Kwaśniewskiego, Millera). 26.Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze różnych epok. Omów temat na wybranych przykładach. 27.Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Zanalizuj przykłady ze współczesnej polszczyzny. 28.Omów pochodzenie nazw miejscowości twojego regionu. 29.Sztuka przekonywania a manipulacja językowa - porównaj sposoby wykorzystania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych. 30.Nowomowa, czyli język propagandy. Omów zjawisko na wybranych przykładach (literatura socrealizmu, przemówienia, czasopisma z okresu PRL). 31.Obecność mitologii i Biblii we współczesnej frazeologii. Omów problem, analizując przykłady z mowy potocznej i języka wybranych utworów współczesnej literatury polskiej. 32.Świat przyrody jako źródło frazeologizmów. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 33.Ludzkie ciało jako źródło frazeologizmów. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 34.Krótkie wiadomości tekstowe (SMS i e-maile). Dokonaj charakterystyki tego typu komunikatów językowych. 35.Błędy językowe w środkach masowego przekazu. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 36.Oceń poprawność językową wypowiedzi i przemówień wybranych polskich polityków współczesnych. Omów kryteria, którymi się posłużyłeś.
37.Środki językowe przedstawicieli dwóch grup poetyckich XX-lecia międzywojennego. Omów temat, analizując wybrane utwory. 38.Warsztat poetycki dowolnie wybranego poety. Omów temat, analizując wybrane utwory poetyckie. 39.Język współczesnych blogów internetowych. Analizując zgromadzony materiał językowy, omów temat. Określ środki językowe, funkcję i cechy charakterystyczne. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 40.Język utworów Karola Wojtyły. Przedstaw temat, analizując wybrane 3 4 teksty. Określ cechy, charakterystyczne środki językowe i ich funkcję. Uwzględnij kontekst biograficzny i filozoficzny. 41.Recenzja. Na podstawie wybranych tekstów scharakteryzuj cechy oraz funkcje tego typu wypowiedzi (np. recenzje K. Szczuki, M. Parowskiego, R. Ziemkiewicza). 42.Manifesty artystyczne ich język i retoryka. Omów temat, analizując teksty XIX lub XX wieku. 43. Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Omów problem i przedstaw zasadność stosowania zapożyczeń z języka angielskiego. 44. Język reklam telewizyjnych omów jego cechy, odwołując się do wybranych przykładów. 45. Omów cechy języka literatury science fiction na podstawie wybranych przez siebie utworów (np.,,solaris Lema,,,Paradyzja Zajdla). 46. Na wybranych przez siebie przykładach, scharakteryzuj język polskich sportowców. Zwróć szczególną uwagę na zagadnienia poprawności językowej. 47. Głowa do góry" czy tail up" - wyjaśnij pojęcie idiomu (omów zagadnienie na podstawie literatury fachowej) oraz porównaj na wybranych przez siebie przykładach idiomatykę polską i angielską. 48. Język młodzieżowy a norma językowa. Omów temat, wykorzystując zgromadzony materiał językowy. 49. Scharakteryzuj język artystyczny dowolnego pisarza, wykorzystując wybrane przez siebie teksty jego autorstwa. 50. Obrazy przeszłości utajone w związkach frazeologicznych. Zanalizuj wybrane przykłady (np. słowo się rzekło, a kobyłka u płota, wyjść jak Zabłocki na mydle, bredzić jak Piekarski na mękach). 51. Emocje a język bohatera literackiego. Wpływ doznań na formę wypowiedzi i dobór językowych środków kształtujących wypowiedź. Omów zagadnienie na wybranych przykładach monologu wypowiedzianego i pomyślanego.
52. Chodzi mi o to, aby język giętki - powiedział wszystko, co pomyśli głowa" (J. Słowacki). Interpretując wybrane utwory poetyckie, przedstaw funkcje środków stylistycznych reprezentujących różne działy języka. 53. Zanalizuj wybrane przykłady celowego naruszania normy językowej i zasad językowego savoir- vivre'u w wypowiedziach współczesnych postaci publicznych (np. K. Wojewódzki, Doda, K. Szczuka). 54. Plakat jako forma przekazu. Na wybranych przykładach scharakteryzuj wykorzystane w nim środki i jego cele.